2藏譯攝決擇分 རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ།

【A1-2 五識身相應地意地】【B1 結前生後總辨勝利】

༄༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ།༄༅༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ། བམ་པོ་དང་པོ། གསུང་གི་མངའ་བདག་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་དང༌། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ས་རྣམས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འདི་མན་ཆད་ནི་ས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་མཁས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་མཁས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དྲིས་པ་ལན་གདབ་པ་ལ་མཁས་པར་འགྱུར་རོ། །

【B2 依地正辨】【C1 簡擇別明二地】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དང་ཡིད་ཀྱི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་

【C2 問答正辨】【D1 別決擇】【E1 略明六種善巧】【F1 辨心意識門】【G1 決擇心意識義(三問)】【H1 牒前已明而興三問】【I1 牒前本識為所決擇】

ས་བོན་གྱི་གནས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་གང་སྨོས་པའོ། །

【I2 開三問端為問由致】

དེའི་ཡོད་པ་ཉིད་དང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མ་བསྟན་ཏེ།

【I3 正設三問合興決擇】

ཅིའི་ཕྱིར་མ་བསྟན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་དེ་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【H2 依問正答】【I1 答第一問：有】【J1 由此建立是佛世尊最深密記、是故不說】

དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསང་སྟེ་བསྟན་ཅིང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་མ་བསྟན་ཏེ།

【J2 如世尊言】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ།

【J3 阿陀那識甚深細】

ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །

【J4 一切種子如暴流】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་ཀླུང་ལྟར་འབབ།

【J5 我於凡、愚、不開演】

བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་ནི་དེ་མ་བསྟན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【J6 恐彼分別執為我】

【I2 答第二問：有因緣】【J1 初頌及長行標起(阿賴耶識)八相】

སྡོམ་ནི། ལེན་དང་དང་པོ་གསལ་བ་དང༌། །ས་བོན་ལས་དང་ལུས་ཚོར་དང༌། །སེམས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་འཆི་འཕོ་མི་རུང་འགྱུར། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི། རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་གནས་ལེན་པ་མི་སྲིད་པ་དང༌། དང་པོ་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པ་དང༌། གསལ་བར་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པ་དང༌། ས་བོན་ཉིད་མི་སྲིད་པ་དང༌། ལས་མི་སྲིད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་མི་སྲིད་པ་དང༌། སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཆི་འཕོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །

【J2 次第解釋】【K1 第一相：以「執受」證阿賴耶識有】【L1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་གནས་ལེན་པ་མི་རུང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 第一因】

སྨྲས་པ། རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དབང་གིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་རྒྱུ་དང་པོའོ། །

【M2 第二因】

གཞན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་ནི། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བར་སྣང་སྟེ། དེ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པའོ། །

【M3 第三因】

གཞན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་ལ་ནི། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བསྡུས་པའི་རིགས་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པའོ། །

【M4 第四因】

གཞན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་ནི་གནས་ངེས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་གང་དང་གང་ནས་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཟིན་པར་འགྱུར་གྱི། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིན་པར་མི་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཟིན་པར་ཡང་མི་རུང་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་རྒྱུ་བཞི་པའོ། །

【M5 第五因】

གཞན་ཡང་ཡང་དང་ཡང་གནས་ལེན་པའི་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ལན་འགའ་འབྱུང་ཞིང་ལན་འགའ་མི་འབྱུང་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པའོ། །

【L3 結】

དེ་ལྟར་ན་སྔོན་གྱི་ལས་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཡིན་པ་དང༌། རིགས་དེ་མི་དམིགས་པ་དང༌། གནས་ངེས་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་ལེན་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 第二相：以最「初」生起識證阿賴耶識有】

ཅིའི་ཕྱིར་དང་པོ་འཇུག་ཅིང་འབྱུང་བ་མི་རུང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ལ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གལ་ཏེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་ན་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཉེས་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལས་ཁྱོད་ཉིད་ཉེས་པར་འདུ་ཤེས་པར་ཟད་དེ་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ལ་ལ་ཅིག་ཅར་ལྟ་བར་འདོད་པ་དང་ཅིག་ཅར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་བར་དུ་འདོད་པ་ལ། དང་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K3 第三相：以意識「明了」證諸識俱轉】

ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བ་མེད་ན། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་དང༌། མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་བ་གསལ་བར་མི་རུང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གང་གི་ཚེ། འདས་པའི་དུས་ན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཡུལ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེའི་ཚེ། ན་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཇུག་པ་གསལ་བ་མ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡུལ་ལ་ནི་ཡིད་ཀྱི་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་མི་གསལ་བ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བའམ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་མ་ཡིན་པར་རིགས་སོ། །

【K4 第四相：以「種子」證阿賴耶識有】

ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་གཅིག་གི་ས་བོན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་པར་མི་སྲིད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དགེ་བ་དང༌། གཉི་གའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ལུང་དུ་མི་བསྟན་པ་དང༌། ཁམས་ངན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཁམས་བར་མ་དང༌། ཁམས་བར་མའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཁམས་བཟང་པོ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཁམས་བཟང་པོ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཁམས་ངན་པ་པའི་བར་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་འབྱུང་ལ་དེ་དག་ནི་ད་ལྟར་ས་བོན་ཉིད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཡུན་རིང་པོར་རྒྱུན་ཆད་ཀྱང༌། ཡུན་རིང་པོས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【K5 第五相：以「業」用證諸識俱轉】

ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་མེད་ན་ལས་མི་སྲིད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་ལས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྣོད་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། གནས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། བདག་གོ་སྙམ་དུ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཡུལ་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རིག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་ལ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་སྣང་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ནི་ལས་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་དག་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【K6 第六相：以「身受」證阿賴耶識有】

ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་མི་རུང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ནམ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སེམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའམ། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའམ།སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་གཅིག་ཅིག་གི་ལུས་ལ་ཚོར་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་མི་འབྱུང་བའི་རིགས་ན་སྣང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་དོ། །

【K7 第七相：以「無心定」證阿賴耶識有】

ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་སྲིད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའམ། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལུས་དང་བྲལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང་མ་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཤི་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ། དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ལུས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K8 第八相：以「命終」識證阿賴耶識有】

ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་འཆི་འཕོ་མི་རུང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འཆི་འཕོ་བའི་ཚེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ལུས་རོ་སྟོད་དམ། རོ་སྨད་དུ་དྲོད་ཡལ་བར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ལུས་ལེན་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ན་དང་བྲལ་བས་ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཡལ་བ་དང༌། ལུས་ལ་ཚོར་བ་མེད་པར་སྣང་བར་ཟད་ཀྱི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【I3 答第三問：廣分別義(由五相分別阿賴耶識義)】【J1 總答】

སྡོམ་ནི། དམིགས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། །གཅིག་གི་རྐྱེན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་དང༌། །ལྷན་ཅིག་དངོས་པོས་འཇུག་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ལྡོག་པ་ཡིན། །མདོར་བསྡུ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཇུག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་རྣམ་པར་བཞག་ལ། ལྡོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དམིགས་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གཅིག་གི་རྐྱེན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པས་ནི་ལྡོག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 分別答】【K1 建立所緣轉相】

དེ་ལ་དམིགས་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམིགས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་སྟེ། ནང་གི་ལེན་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣོད་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ་རྣམ་པར་རིག་པས་སོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ལེན་པ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ཆགས་དང་རྟེན་དང་དབང་པོའི་གཟུགས་སོ། །དེ་ཡང་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནའོ༑ །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ན་ནི་བག་ཆགས་ལེན་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣོད་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནང་གི་ལེན་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཇིག་རྟེན་དང་སྣོད་ཀྱི་རྒྱུན་རྣམ་པར་རིག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མར་མེ་འབར་བ་ནི་སྙིང་པོ་དང་སྣུམ་གྱི་རྒྱུས་ནི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ། ཕྱི་རོལ་དུ་ནི་འོད་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་ནང་གི་ལེན་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་འདི་ལ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དམིགས་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཕྲ་བ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་པ་དེ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ལན་འགའ་གཞན་དུ་འགྱུར་ལ། ལན་འགའ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དང་པོ་པའི་ལེན་པའི་སྐད་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས། ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་རིག་པ་རོ་གཅིག་པས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱིས་འཇུག་པ་ཡིན་གྱི། གཅིག་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་རྒྱུ་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་རྒྱུ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་དམིགས་པ་ཅན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་རྒྱུ་ཚད་མེད་པའི་དམིགས་པ་ཅན་ནོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་རྒྱུ་ཕྲ་བའི་དམིགས་པ་ཅན་ནོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ན་ནི་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་དམིགས་པ་ཅན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་དམིགས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཕྲ་བ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། འདྲ་བ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཚད་མེད་པའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཕྲ་བའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དམིགས་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 建立相應轉相】

དེ་ལ་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་ན་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བསྡུས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཕྲ་བ་དང༌། གཏན་དུ་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་མཚུངས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་རིགས་འདྲ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། འཇུག་པ་ཕྲ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་གཅིག་ལ་མཚུངས་པར་འཇུག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 建立互為緣性轉相】【L1 問】

དེ་ལ་གཅིག་གི་རྐྱེན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 明賴耶與轉識為二緣】

འདི་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་དང་རྟེན་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྟེན་བྱེད་པ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི་མ་ཟིན་པ་དག་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་གནས་མིག་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་ན། ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི་མེད་ནི་ན་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 明轉識與彼賴耶亦為二緣】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། ཚེ་འདི་ལ་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་ཚེ་འདི་ལ་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རང་གི་རྟེན་ལ་རྟེན་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པས་བག་ཆགས་སྒོ་བར་བྱེད་དོ། །རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ན་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིར་ཞིང་ཕྱིར་ཞིང་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོས་ཤིན་ཏུ་བརྟས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འོད་གསལ་བ་དག་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་གཞན་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【L3 結】

དེ་ལྟར་ན་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་དང་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རྐྱེན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་པས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K4 建立俱轉相】【L1 問】

དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 明俱轉】【N1 明賴識餘識俱轉】【O1 明根本論】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རེས་འགའ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཇུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཡིད་དང་ངོ༌། །འདི་ལྟར་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། རློམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡོད་པ་དང༌། སེམས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་དག་ན་ཡང་དུས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་སྟེ། ད་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ངའོ་སྙམ་པ་དང༌། བདག་གོ་སྙམ་དུ་དམིགས་ཤིང་རློམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【O2 辨傍生論】

རེས་འགའ་ནི་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་གོ། །རེས་འགའ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་དང་གསུམ་དང་ངོ༌། །རེས་འགའ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལས་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་བཞི་དང་ངོ༌། །རེས་འགའ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་བདུན་ཆར་གྱི་བར་དག་དང༌། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་གོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཡིད་ལ་བརྟེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་གྱི་ཡིད་མ་འགགས་ན་རྣམ་པར་རིག་པའི་འཆིང་བ་མི་འགྲོལ་ལ། འགགས་ན་ནི་དེ་འགྲོལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རང་གི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གཞན་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡུལ་ལ་ཅིག་ཅར་རམ༑ ཅིག་ཅར་མ་ཡིན་པར་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རང་གི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་དམིགས་པ་མེད་པར་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 與三受俱轉】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་རེས་འགའ་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་དང་འདྲེན་མར་འཇུག་སྟེ། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚོར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མི་རྣམས་དང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཁ་ཅིག་གི་ནང་ན་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན།སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་རྒྱུན་འདྲེན་མར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་གོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུན་འབའ་ཞིག་མ་འདྲེས་པ་དེ་ཉིད་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་སྟེ། དེ་ཡང་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཡིན་པར་བལྟའོ༑ །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་ཅི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་གསུམ་གྱི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ནི་བདེ་བར་དང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཅད་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དག་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ངོ༌། །

【N3 與三性識轉】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རེས་འགའ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གཏོགས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་སྟེ།

【M2 釋通疑】【N1 明賴耶與轉識俱起而不相應】

དེ་ལྟར་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་གོ། །གློ་བུར་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། གློ་བུར་གྱི་ཆོས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དམིགས་པ་མི་མཚུངས་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མིག་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཡང་དེ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་ཆོས་མཚུངས་པ་འགས་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N2 明與轉識俱起而不相違】

འདི་ལྟ་སྟེ༑ དཔེར་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་རྣམས་མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་འཇུག་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཆུའི་རྒྱུན་དང་ཆུ་རླབས་རྣམས་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པར་འགལ་བ་མེད་པ་དང༌། མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གསལ་བ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་རྣམས་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པར་འགལ་བ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པར་འགལ་བ་མེད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N3 明諸識取境總別】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་རེས་འགའ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་རིགས་གཅིག་པ་སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པ་འཛིན་པར་བྱེད། རེས་འགའ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་ཅིག་ཅར་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྒྲ་དག་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་དྲི་དག་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རོ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རེག་བྱའི་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་རེས་འགའ་ནི་རེག་བྱ་རིགས་གཅིག་པ་སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པ་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། རེས་འགའ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་ཅིག་ཅར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཀྱང་གཅིག་དང་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་འཛིན་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 辨末那諸地恆起不與善等相違】

གང་སྔར་བསྟན་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་སྟེ། དེ་ནི་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་གྱི་བར་དུ་དུས་རྟག་པ་ཁོ་ནར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རང་བཞིན་འདྲ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། བདག་ལ་ཆགས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མཉམ་པར་ཞག་པ་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ལ་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་འགལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L3 結】

དེ་ལྟར་ན་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་དང༌། ཚོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་དང༌། དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K5 建立雜染還滅相】【L1 問】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན་

【L2 解】【M1 明建立雜染】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། མདོར་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། དབང་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་གཅིག་གི་དབང་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཕན་ཚུན་འཇུག་པའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་འགའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་གྲངས་དེས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཅིག་གི་དབང་གཅིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཉིད་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M2 明趣入通達修習作意】【N1 明趣入通達】【O1 趣入通達】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་བདེན་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐར་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ནི་འཇུག་པ་དང་འགལ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བྱུང་ན་དེ་ལས་གཞན་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ནི་ཆེས་འོད་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་ན་དེ་དག་རང་གི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ལ་ཆེས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པས་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །ས་བོན་དེ་ལས་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཆེས་འོད་གསལ་བར་འགྲུབ་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆེས་སྡུག་པ་དང༌། ཆེས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【O2 釋通疑難】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་འདི་ལ་དགོངས་ནས་མིག་གི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་ཉིད་ལས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཁམས་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དབང་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་དཔེ་མཛད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【N2 明修習作意】【O1 標】

དེ་ལྟར་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྩ་བ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་འདི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམས་པས་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 釋】

དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ནི། དེའི་དང་པོར་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཛུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་སྟེ། བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་བདེན་པ་རྣམས་ལ་མིག་མ་ཐོབ་པས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཡང་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་སམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ན། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། དེར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་འདུས་པར་བལྟ་ཞིང༌། དེ་ནང་གི་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མའི་འཆིང་བ་དང༌། ནང་གི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བས་བདག་ཉིད་བཅིངས་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །

【M3 明建立轉依】【N1 明轉依】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྤྲོས་པར་བསྡུས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་སྤུངས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་སོགས་པར་བྱེད་དེ། གཅིག་ཏུ་བསགས་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པས་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་པའི་རྒྱུས་གནས་འགྱུར་བར་བྱེད་དོ། །གནས་འགྱུར་མ་ཐག་ཏུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【N2 明轉依與彼賴耶相違】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་གནས་ནི། གཉེན་པོ་དང༌། དགྲ་བོས་བསྒྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། ལེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། གནས་གྱུར་པ་ནི་རྟག་པ་དང་ལེན་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་གྱིས་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་གནས་གྱུར་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་གཏན་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པའི་རྒྱུ་དང་ལམ་གྱི་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ལ། གནས་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལམ་དུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། གནས་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་མི་བྱེད་ལ། གནས་གྱུར་པ་ནི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའོ། །

【N3 明已轉依相】

ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་སྤངས་མ་ཐག་ཏུ་ལེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སྤོང་བ་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་ལུས་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ལེན་པ་སྤོང་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཚེ་འདིའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་སྲོག་གི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཙམ་ཀུན་ཏུ་གནས་སོ། །དེ་ཡོད་ན་ལུས་ཀྱི་མཐའ་པ་དང༌། སྲོག་གི་མཐར་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལས་ཀྱང་འདི་ན་དེའི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【L3 結】

དེ་ལྟར་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྩ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གནས་གྱུར་པ་རྣམ་པར་གཞག་པས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 結】

དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་ཡང་དག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཚུལ་འདིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཚུལ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚུལ་ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚུལ་གཞན་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདུལ་བའི་རིམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གདུལ་བ་བྱིས་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐབས་སླ་བས་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 約成就四句】

གང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ལ། གང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་གཉིད་ལོག་པ་སེམས་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བར་གྱུར་པ་སེམས་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའོ། །འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ལ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་སེམས་ཡོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །གཉི་ག་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་ཡོད་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནའོ། །གཉི་ག་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ནའོ། །

【G3 問答辨】

གང་གི་ཕྱིར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པ་ནི། སོ་སོ་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་ན། འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་གཞག་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་གནས་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། གྲོགས་ལས་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་པོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་ནི་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་ནས། རྒྱུ་དེ་དག་དང་རྐྱེན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པ་གནས་རྣམས་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་དག་འབྱུང་ཞིང༌། གནས་གང་དང་གང་ནས་འབྱུང་བ་དེ་དང་དེའི་མིང་འཐོབ་བོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མེ་ནི་རྒྱུ་གང་དང་གང་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབར་བ་དེ་དང་དེའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་སྟེ། རྩྭ་དག་དང་ཤིང་དག་དང༌། ལྕི་བ་དག་དང༌། ཕུབ་མ་དག་དང༌། སྦུར་མ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབར་བའི་མེ་ནི་རྩྭའི་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་སྦུར་མའི་མེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་བར་ལ་བརྟེན་པ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་དང་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཁོ་ནས་བྱུང་བར་གྱུར་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་འབྱུང་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པས་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་རིགས་གཅིག་པ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་དང་རྐྱེན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འབྱུང་བས་དེའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་ལས་རྣམ་པར་བཞག་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་གནས་དང་དམིགས་པ་དང་གྲོགས་ལས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【F2 辨識身遍知】【G1 辯說】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ།

【G2 正辨】【H1 有一問答開列三業】

དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པས་རྣམ་པ་དུས་སེམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་ཐབས་ཀྱིས་སོ། །

【H2 依業辨】【I1 雜染愛樂相】【J1 問】

ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅེ་ན།

【J2 解】

འདི་ན་དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་སེམས་འདི་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བས་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་བསླང་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ལ་ངེས་པར་མི་གནས་ཤིང་མི་དགའ་བར་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་ཏུ་གྱུར་ཅིང༌། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད། རྣམ་པར་འགྲོ་བར་བྱེད། རྗེས་སུ་རྒྱུག་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང༌། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང༌། ཞུམ་པ་ཉིད་དང༌། རྒོད་པ་ཉིད་དང༌། ཉེ་བར་མ་ཞི་བ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། བག་མེད་པར་གནས་པ་ལས་རྣམ་པར་བསླང་ནས།རྒྱས་པར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པའི་བར་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་ངེས་པར་མི་གནས་ཤིང༌། མི་དགའ་བར་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཀུན་ཏུ་གྱུར་ཅིང༌། བག་མེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བར་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད། རྣམ་པར་འགྲོ་བར་བྱེད། རྗེས་སུ་རྒྱུག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ།

【J3 結】

དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【I2 雜染過患相】【J1 牒前起後】

དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པས་དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་ལས་རང་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས།

【J2 正辨】【K1 辨過患】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ཉེས་དམིགས་ལས་འདི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【K2 明由有過患故有疫等】

བདག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཉི་ག་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་དང་ཚེ་འདི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དང་དེ་འབྱུང་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཡང་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བག་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་བར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་དང༌། བག་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་བར་གྱི་སེམས་འདི་ནི་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། ཡམས་ཀྱི་ནད་དང་བཅས་པ་དང༌། གནོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། འགོ་བའི་ནད་དང་བཅས་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །

【I3 雜染還方滅方便善巧用】

དེས་དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཉེས་དམིགས་ལས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་ལ་མཁས་པ་ལས་འདི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་དེ༑ བདག་ནི་དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པ་ཡམས་ཀྱི་ནད་དང་བཅས་པ། གནོད་པ་དང་བཅས་པ། འགོ་བའི་ནད་དང་བཅས་པ། འཁྲུག་པ་དང་བཅས་པ་འདི་ལྟ་བུ་འདིའི་དབང་དུ་འགྱུར་བར་མི་བྱའི། རང་གི་སེམས་ཉིད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་རང་གི་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་འགྱུར་བར་མི་བྱ་བར་རིག་ནས། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་དེ་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་བཟློག་ནས༑ འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད། དགའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་དེའི་ཕན་ཡོན་ཉེ་བར་སྟོན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བག་མེད་པར་གནས་པའི་བར་ལས་རྣམ་པར་བཟློག་ནས། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད། དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་དེའི་ཕན་ཡོན་ཉེ་བར་སྟོན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལ་མང་དུ་གནས་པ་དེ་ལ་དེའི་སེམས་སྔོན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་ཡོངས་སུ་སྨད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། སོ་སོར་བརྟག་མི་དགོས་པར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་རང་ཉིད་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །

【H3 結說勝利】

གང་གི་ཕྱིར་དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཏེ། དཔེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཉེས་དམིགས་ལས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་ཡང་མཁས་པར་གྱུར་ལ། དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་ལ་ཡང་མཁས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པས་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་བླ་ན་མེད་པ་རྗེས་སུ་འཐོབ་བོ། །

【F3 辨二善巧差別】【G1 二種善巧】

སེམས་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། སེམས་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【G2 明淨心修絕染心有失】

བམ་པོ་གཉིས་པ། དགེ་བས་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་གཉིས་ཏེ། འབྲས་བུའི་དུས་ན་བདེ་བ་ལ་རེག་པ་ཉིད་དང༌། རྒྱུའི་དུས་ན་དབང་བསྒྱུར་བ་ཉིད་དོ། །སེམས་རྙོག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་ནི་གསུམ་སྟེ༑ ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་ཉེས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་ཉེས་པའོ། །

【G3 問答通難】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཁོ་ན་ལ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལས་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེར་ནི་སེམས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཁོ་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞིས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ལེན་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་མྱོང་བ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལེན་པ་དང་མྱོང་བ་དང༌། དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པ་བྱང་བ་དང་བཞིས་སེམས་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བས་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་གཉིས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་མདོ་ལས་ངས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ནི་མ་བསྒོམས་ན་མི་མཉེན་ཞིང་ལས་སུ་མི་རུང་བར་འགྱུར་ལ། བསྒོམས་ན་མཉེན་ཞིང་ལས་སུ་རུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་དོན་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་རྙོག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་ནི་གསུམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོ་ལས་ལྷུང་བཟེད་དང༌། མེ་ལོང་དང༌། ཆུའི་རྫིང་གི་དཔེ་གསུངས་པ་དག་དང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【G4 引經解釋】

དགེ་སློང་གནས་པ་གསུམ་པོ། རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ནི་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་བཞིན་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ༑ རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ལེགས་པར་བཟུང་ཞིང་བསམས་པ་ལ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པ་བསྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་བདེན་པ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། དད་པས་བྱིན་པ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བསྒྲུབ་པས་སོ། །སྦྱིན་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ལེན་པ་པོའི་སྦྱིན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་པོའི་སྦྱིན་པའོ། །སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་གཉིས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མོས་པའོ། །དགེ་སློང་གནས་པ་གསུམ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདིར་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་ལས་འཆི་བ་མེད་པའི་དབྱིངས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་ལས། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལའོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་ལས། སྐྱོ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གི་མདོ་ལས་བཏང་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པ། ལྷག་མཐོང་དང་ལྡན་པ། ཁྱིམ་གྱི་སྟོང་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ། བདག་གི་དོན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྨད་པ། ཡུལ་འཁོར་གྱི་བསོད་སྙོམས་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིག་དེ་དག་གི་དོན་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །སྦྱིན་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ལེན་པ་པོའི་སྦྱིན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་པོའི་སྦྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན། མདོ་ལས་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་འདི་དག་གིས་ནི་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། སྦྱིན་པ་ཀུན་འགེད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཤེས་པར་གྱུར་ན་ནི། ད་ལྟར་ཁམས་ཕྱི་མ་ཁམས་ཐ་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ཀྱང་མ་བྱིན་ཞིང་མ་བགོས་པར་ཟ་བར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱིན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ཀུན་འགེད་པ་གཉིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཐ་དད་པར་གསུངས་པར་སྟོན་ཏོ། །

【F4 證成道理決擇因緣】【G1 總陳說】

འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གང་གིས་མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་ཅིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན།

【G2 正辨】【H1 明證成道理立過未無】【I1 明過未無】【J1 明未來無】

གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་ཆོས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་འཕོ་ཞིང་འབྱུང་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་ཡུལ་ནས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འཕོ་ཞིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། འཆི་འཕོ་དང་འབྱུང་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། བརྟེན་ནས་འབྱུང་སྟེ་མ་འོངས་པ་ན་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་བར་གནས་ལ་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། ལས་དང་བཅས་པར་འབྱུང་སྟེ་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ལས་མི་བྱེད་པར་གྱུར་པ་ལས། ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་ལས་བྱེད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་འབྱུང་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་མཚན་ཉིད་མ་རྫོགས་པར་གྱུར་པ་ལས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བར་འབྱུང་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བར་གྱུར་ལ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་ད་ལྟར་གྱི་དངོས་པོ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདྲ་བ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྲང་ན། ཡོད་པ་དེའི་འབྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡུལ་ན་མི་གནས་པ་དང༌། ཕྱོགས་ན་མི་གནས་པ་ལ་ནི་ཡུལ་ནས་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་བྱུང་བ་ལ་ནི་འཆི་འཕོ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ན་དེ་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་བྱུང་བར་ཟད་ཀྱི་མ་འོངས་པ་མ་ཡིན་ལ། མ་འོངས་པ་དེ་ཡང་མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་གཡོ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ལས་གཞན་པའི་ལས་མི་དམིགས་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཙམ་འབའ་ཞིག་ལ་འདོགས་པ་ཁོ་ནར་ཟད་པ་དང༌། གཞན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་ཡང་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་གཉིས་མཚན་ཉིད་མཚུངས་པས་ཡོད་པར་འདྲ་བ་བཞིན་དུ། དེ་ལྟར་འབའ་ཞིག་ལས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བྱེད་རྒྱུ་ཡང་མི་དམིགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱང་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། མི་བརྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ལས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་དོན་ལས་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཡིན་པར་འདྲ་བ་ལས། གལ་ཏེ་མཚན་ཉིད་ལ་ཆ་ཐ་དད་པ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ཆ་ཐ་དད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཆ་ཐ་དད་པ་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་ན་ནི་མཚན་གཞི་ཆ་ཐ་དད་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་གུད་ན་མི་དམིགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་འོངས་ཤིང་མེད་པ་ཡང་འབྲས་བུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཐད་པས་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གང་གིས་མ་འོངས་པའི་ཆོས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་ཅིང༌། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་དེ་ཡིན་ཏེ།

【J2 於過去無】

མ་འོངས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདས་པ་ཡང་མེད་པར་རིགས་པ་བརྗོད་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་རིགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【I2 辨三世相】

དེ་ལས་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་ལས་ཞིགས་ཤིང་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་གྱུར་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལས་མ་ཞིགས་ཤིང་མ་ཉམས་པར་སྐྱེ་བ་ཙམ་གྱི་དུས་ན་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ༑ །མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་ནི་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མ་བྱུང་ཞིང་བདག་ཉིད་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 對難釋通】

གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན། ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འབྱུང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ལ་ནི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མེད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་མགོ་མཉམ་ཁོ་ནར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་བྱེད་གང་དང་གང་གི་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པའི་འདུ་བྱེད་དེ་དང་དེའི་རྒྱུ་ནི་འདུ་བྱེད་དེ་དང་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་རྒྱུ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཅིག་ཅར་མགོ་མཉམ་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【H2 制度決擇因緣】【I1 正決擇四緣】【J1 標】

དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་གང་དང༌། རྐྱེན་ནི་གང་ཞེ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ་རྒྱུའི་རྐྱེན་དང༌། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་རྐྱེན་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་གསུམ་པོ་དག་ནི་རྐྱེན་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 釋】【K1 明因緣】【L1 依未建立賴耶已前佛教以說因緣】【M1 正辨因緣】【N1 先正辨因緣】【O1 問】

དེ་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན།

【O2 解】

དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྟེན་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་གཉིས་ནི་མདོར་ན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དང་ལྡན་པ་ནི། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དེ་དག་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ཀྱང་ཡིན་ལ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཁོ་ནའི་ས་བོན་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པོ་དེའི་ས་བོན་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ཡང་ཡིན་ནོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་གཟུགས་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་རང་གི་ས་བོན་དང་ལྡན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་གཟུགས་ནི་ས་བོན་གཉིས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ས་བོན་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་ཇི་སྐད་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། དེ་ལྟར་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་

【O3 結】

དེ་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 反難外人】【O1 明色不持種過】

གལ་ཏེ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རང་གི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དག །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན། འདི་ན་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕྱིས་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་འབྱུང་སྡེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【O2 明心不持種過】

གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན༑ སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་ཚེ་ཟད་ཅིང་ལས་ཟད་ནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་ཞིང་ཡང་འོག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་མེད་པས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེའི་གཟུགས་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 明伏斷退不退義】【N1 明世間道伏】【O1 略】

སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་དག་གི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉམས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【O2 廣】

དེ་ལ་ས་བོན་ཉམས་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡོངས་སུ་སྤོང་བས་ཉམས་པ་དང༌། སུན་འབྱིན་པས་ཉམས་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བས་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཁྱིམ་གྱི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་དག་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ཀུན་དུ་སྟེན་པར་བྱེད། སྒོམ་པར་བྱེད། ལན་མང་དུ་བྱེད་དེ། དེ་ཀུན་དུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། བསྒོམས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ལ་སེམས་མི་འཇུག་མི་དགའ་ཀུན་དུ་མི་གནས་མོས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་དེའི་དབང་དང༌། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤོང་བས་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །སུན་འབྱིན་པས་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སམ། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་སམ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སམ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡང་རུང་བས་འདོད་པ་དེ་དག་ལ། དེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་པ་ནས། རྒྱས་པར་མོས་པར་མི་བྱེད་པའི་བར་དུ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སུན་འབྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སུན་འབྱིན་པས་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དེའི་སེམས་འདོད་པ་དག་གམ། གཟུགས་དག་ལ་མི་འཇུག་པ་ནས། རྒྱས་པར་མོས་པར་མི་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 明出世道斷】【O1 明入有餘時斷除染種】

འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བར་ཐོབ་པ་ནི་དེ་ལྟར་དེས་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཤིང༌། ས་འོག་མ་ཕའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་མི་སྲིད་པ་དང༌། ས་གོང་མ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཡང་ས་འོག་མ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། འབྲུ་ནས་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་ནམ་མཁའ་འམ། ས་གཞི་སྐམ་པོར་གཞག་པ་རྣམས་ནི་མི་སྐྱེ་ཡང་ས་བོན་ཉིད་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཉིད་མེས་ཀུན་དུ་གདུངས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ས་བོན་ཉིད་མེད་པ་བཞིན་དུ་ས་བོན་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་པ་དང་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་འདིའི་ཚུལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 明入無餘時損伏善無記種】

འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་དེའི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་ཉམས་པ་ཡིན་པས་དེས་ན་ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། རང་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། གྲོགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པས་ཉམས་པ་འདི་ནི་ཉམས་པ་གཞན་བཞི་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 明三受等位種子隨逐】

དེ་ལ་གང་ཟག་འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བདེ་བའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དགེ་བའམ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་བའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་སློབ་པ་འཆིང་བ་མ་ཚང་བ་དང་ལྡན་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའམ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་སྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་མ་སྤངས་པ་དེའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་འབྱུང་ངོ༌། །གང་ཟག་མི་སློབ་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའམ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དགེ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་གང་འབྱུང་བ་དེ་ནི་དེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དང་མི་ལྡན་པས་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་འབྱུང་སྟེ།

【L2 明依從賴耶教已後立因緣相】【M1 結前生後正立因緣】

ས་བོན་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་མ་བཞག་པ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ས་བོན་དེ་དག་ནི་མ་སྤངས་པ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་དག་དང་ཅི་རིགས་སུ་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 通經異說】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་ལྷག་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བདེ་བར་གནས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། གལ་ཏེ་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དག་ཡང་དག་པར་བཅོམ་ན་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་ལས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མི་འབྱུང་ན་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྤོང་བའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། གནས་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་སྤོང་བའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །གནས་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ནི་འཕགས་པ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཡང་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་སྤོང་བའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གནས་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས། དེ་ལས་གཞན་པའི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་དག་ལ་རབ་ཏུ་ཆགས་པའི་བློ་ཅན་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་སྔོན་གྱི་ཇི་ལྟ་བར་ཕྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་མངོན་དུ་བྱེད་མི་ནུས་ལ། ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟ་ན་གནས་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི་སྤོང་བའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་ན་ནི། ཇི་ལྟར་ན་དེ་དགྲ་བཅོམ་པ་སེམས་ཤིན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་ན་ནི་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་མེད་པ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཙམ་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ན། ཉོན་མོངས་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【K2 明等無間緣】

དེ་ལ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི། དེ་དག་གི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཡིད་ལ་ཡིད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་གདགས་སོ། །

【K3 明所緣緣】

དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །

【K4 明增上緣】

དེ་ལ་བདག་པོའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལྷན་ཅིག་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་དམིགས་པ་ལ་གཏོད་པར་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལྷན་ཅིག་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་གཅིག་གི་བདག་པོའི་རྐྱེན་གཅིག་ཡིན་པས་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྔོན་དུ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིས་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་གང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །ཞིང་དང་ལུད་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལོ་ཐོག་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །བཟོ་ཤེས་པ་དང་བཟོའི་ལས་དེ་དང་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་དེ་དང་དེ་དག་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །

【J3 對二因十因四緣相攝通塞】

དེ་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་གསུམ་པོ་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་ཐབས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདུ་བྱེད་གང་དང་གང་གི་སྐྱེ་བའི་ཐབས་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ས་བོན་དེ་དང་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་དེ་དང་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་ཅིག་ཅར་མགོ་མཉམ་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །རྐྱེན་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱུ་བཅུ་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །

【I2 辨緣無生心義】【J1 問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡིད་ནི་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ཀྱང་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ལ། ཡིད་ནི་མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ཀྱང་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། གལ་ཏེ་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་མེད་ལ་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མེད་ན་གང་གི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡིད་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཡིད་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡིད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ལ་དམིགས་ན་ནི་དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ངོ༌། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ནས་རྒྱས་པར་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་བར་ལས་སོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཤིན་ཏུ་གནོད་པར་བྱས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན།

【J2 答】

ཡིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གདགས་པར་མཛད་ནས། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ༑ ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【J3 難】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【J4 通】【K1 以正理答】

འདི་ལྟར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད། མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གནས་ཤིང་ཡོད་པའི་དོན་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། མེད་པ་ཡང་མེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གནས་ཤིང་མེད་པའི་དོན་འཛིན་པར་བྱེད་པས། དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་ཡོད་པ་ཡང་དོན་གང་གིས་རྣམ་པར་གནས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། མེད་པ་ཡང་དོན་གང་གིས་རྣམ་པར་གནས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་གཉི་ག་གཉི་གའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་མི་བྱེད་ན་ནི་ཡིད་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དོན་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་དེ་སྐད་ཅེས་ཟེར་ན། དེས་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ་ཡང་ཤིན་དུ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་ཡོད་པ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བརྗོད་དུ་ནི་ཚུལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཇི་ལྟར་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དེ་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ཀྱང་མེད་ལ། དམིགས་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ༑ །

【K2 引廣大言論證緣無識】【L1 舉五種言論道理證緣無識】【M1 解】【N1 第一言論道理】

གཞན་ཡང་འདི་ལ་གང་གིས་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་ཇི་སྐད་དུ་ནང་ངམ་ཕྱི་རོལ་ལམ། ལམ་གཉི་ག་ལ་མ་གཏོགས་པ་ན་བདག་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། བདག་མེད་པ་ཉིད་དེ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【N2 第二言論道理】

ཡང་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་དང་བཞོན་པ་དང་གོས་དང༌། རྒྱན་དང་ཁང་ཁྱིམ་དང་དམག་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་གུད་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། དེའི་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན༑ འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་རྣམས་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 第三言論道理】

ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཇི་སྐད་དུ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ༑ །འདོད་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་སྔར་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། གལ་ཏེ་འདོད་པ་དང་མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེ་ལྟ་བུར་ལྟ་བ་དེ་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་མེད་ན་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 第四言論道理】

ཡང་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དམ་བརྟན་པ་ཉིད་དམ་ཐེར་ཟུག་པ་ཉིད་མེད་དེ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དམ་བརྟན་པ་ཉིད་དམ་ཐེར་ཟུག་ཉིད་དེའི་མེད་པ་ཉིད་དེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་རྣམས་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འབྱུང་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དམ། བརྟན་པ་ཉིད་དམ། ཐེར་ཟུག་ཉིད་མེད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་སྐྱེ་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མེད་ན་ནི་ལེན་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་འདའ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བས། དེ་ལྟ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན། འདི་ནི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 第五言論道理】

ཡང་འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱང་རེ་ཞིག་མེད་ན་འཇིག་པ་ཡོད་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་རྣམས་ལ་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 結】

དེས་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་རབ་ཏུ་འགྲུབ་པའི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 通經異說】【M1 通第一經】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལས་འདས་པ་ནི་ཡོད་དེ་གལ་ཏེ་ལས་འདས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ན་འདི་ན་ལ་ལས་གནོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདས་པའི་ཚེ་རབས་རྣམས་སུ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བསྐྱེད་ཅིང་འགགས་པས་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་དེའི་ས་བོན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ཞིང་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་ལས་དགོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལས་འདས་པ་ཡོད་དོ། །ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་གང་དག་དབང་ཕྱུག་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་དང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་གཞན་ལ་སོགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་འབྱུང་བར་ལྟ་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྟོན་པ་དག་གི་ལུགས་དགག་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་འབྱུང་བ་རྒྱུ་མེད་པར་ལྟ་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྟོན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ལུགས་དགག་པའི་དོན་གྱི་དབང་གཉིས་གཟིགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【M2 通第二經】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་འདས་པ་རྣམས་ནི་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དེ་དག་ལ་མི་ལྟ་བར་གནས་སོ། །འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བར་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་འདས་པ་རྣམས་ནི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལས་ཡོད་ལ། འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཡོད་དོ། །འདི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དང༌། མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ཡང་གལ་ཏེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་དེ་མེད་དོ་ཞེས་མི་བསྟན་པ་ཞིག་ན། ཡོངས་སུ་བསྟན་པས་ན་ཆོས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྣམས་ལ་རྫས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་གྱི་དབང་དེ་གཉིས་གཟིགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【M3 通第三經】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁམས་འདས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཁམས་མ་འོངས་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་བྱུང་བ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཟིན་པ་ནི་ཁམས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་འབྲས་བུ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་ཁམས་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ནི་ཁམས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལ་དགོངས་པ་ནི་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སློང་ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་ལ་མཁས་པ་ནི་ཆོས་ཚད་མེད་པ་བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་གི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【F5 明不相應行義】【G1 解四相】【H1 即辨相】【I1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་རྫས་གཞན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【I2 答】【J1 無未來生】

རེ་ཞིག་འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཉིད་བཀག་པས་སྐྱེ་བའི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱང་བཀག་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་མེད་པ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་གཞན་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ལ།

【J2 無現在生】

ད་ལྟར་གྱི་སྐྱེ་བས་ནི་ད་ལྟར་གྱི་འདུ་བྱེད་སྐྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་རྣམ་གྲངས་ནི་མཚན་ཉིད་ལས་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་འབྱུང་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཡིན་ན། རྣམ་གྲངས་དེ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་གཞན་པ་ནི་མི་དམིགས་སོ། །ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཉིད་ནི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མཁས་པ་མཛངས་པས་བརྗོད་པར་རིགས་པའི་ཚུལ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་འདི་སྐད་ཅེས་འདི་ལྟར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་སྐྱེའོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེས་ནི་དོན་གྱིས་ན། ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །

【J3 明有因無別生】

གཞན་ཡང་རང་གི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་སོ་སོར་ངེས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ། སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེ་བ་གཞན་བརྟགས་པས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་བྱ། གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཙམ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན།

【J4 進退徵責】

རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། སྐྱེ་བ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་གཅིག་ལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་གཉིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་རུང་ངོ༌། །

【J5 結歸正義】

སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དག་ཀྱང་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་ཡོད་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྔོན་མ་བྱུང་བ་འགྲུབ་པ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་གཞན་ཉིད་དུ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བའི་དུས་ཙམ་ལ་གནས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་འཇིག་པའི་སྐད་ཅིག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 對難釋通】【I1 通四相合為二相】

གལ་ཏེ་འདུས་བྱས་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་པོ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་འདི་དག་དམིགས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང་གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དང་གསུམ་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན༑ འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་དུས་གསུམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བ་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །བྱུང་བ་རྣམས་འདས་པའི་དུས་སུ་ཞིགས་པར་གྱུར་པས་དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཞིགས་པ་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གནས་པ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཉིད་ན་དམིགས་པ་ཡིན་ལ། སྔ་མ་ལས་ཀྱང་ཕྱི་མ་གཞན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཉིད་ན་དམིགས་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །

【I2 釋通三有為相中觀生滅】

གང་གི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་དང་ལྡན་པར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་བྱས་པའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པ་ཁོ་ནར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་ལ་གནས་པ་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་མ་གསུངས་ཤེ་ན༑ གང་གི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་གཉི་ག་ཡང་འབྱུང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཆ་གཅིག་ཏུ་མཛད་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་ནས་འབྱུང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མཚན་ཉིད་གཅིག་ནི་ཆ་གཉིས་པར་རྣམ་པར་གཞག་ནས་འཇིག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་དེ་ནི་མཚན་ཉིད་གང་གིས་ཡིད་འབྱུང་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཉིད་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་ན་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་ནི་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། བྱུང་ནས་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【H3 明四相名義差別】【I1 明生差別】

བམ་པོ་གསུམ་པ། སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐད་ཅིག་གི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐྱེ་བ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། སེམས་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། ངན་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། བར་མའི་སྐྱེ་བ་དང༌། བཟང་པོའི་སྐྱེ་བ་དང༌། བླ་ན་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་པར་སྐྱེ་བ་ནི་སྐད་ཅིག་གི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མཐའ་དག་ཡོད་པའམ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ཚང་ཡང་རུང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དེ་དང༌། དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིས་དེ་དང་དེར་ཕུང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཐོར་བུ་དང་གཞོན་ནུ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་དག་ནས་རྒས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དམིགས་པ་དེ་དང་དེས་ཉིན་མཚན་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང་ཐང་ཅིག་ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པས་སེམས་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའམ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནས་རྒྱས་པར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའམ། རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བའི་བར་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ནི་སེམས་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ངན་འགྲོ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་སུ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་འགྲོ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ངན་པར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ངན་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་བར་མར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བར་མའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་བཟང་པོར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བཟང་པོའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་མངལ་དུ་འཇུག་པ་དང་པོ་ནི་ངན་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །མངལ་དུ་འཇུག་པ་བར་མ་གཉིས་ནི་བར་མའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །མངལ་དུ་འཇུག་པ་ཐ་མ་ནི་བཟང་པོའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ངན་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བ་དང་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བཟང་པོའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ཆོས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བར་མའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་སུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བླ་ན་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུད་མཚམས་སྦྱོར་བར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་འཆི་བ་ཐ་མའི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་འདུ་བྱེད་གང་ཅི་ཡང་རུང་བར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བླ་ན་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 明老差別】

རྒ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལུས་རྒ་བ་དང༌། སེམས་རྒ་བ་དང༌། ཚེ་རྒ་བ་དང༌། འགྱུར་བ་རྒ་བ་དང༌། ལུས་འགྱུར་བ་རྒ་བའོ། །དེ་ལ་སྤྱི་ཅེར་དུ་གྱུར་པ་དང༌། མགོ་སྐྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་ཇི་སྐད་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དག་གིས་ལུས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ནི་ལུས་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དགེ་བའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་པའི་དོན་རྣམས་ལ་རེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ནི་རེ་བ་འབྲས་བུ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་སེམས་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉིན་མཚན་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་དང་སྐད་ཅིག་དང་ཐང་ཅིག་དང་ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པས་ཚེ་འགྲིབས་པའི་རིམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཚེ་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། ཁ་དོག་དང༌། སྟོབས་དང༌། བརྟས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གྱུར་པ་ནི་འགྱུར་བ་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཤིང་ལེགས་པར་འབྱོར་པའི་ལུས་དག་ལས་ཤི་འཕོས་ནས་ངན་འགྲོ་ངན་པའི་རིས་རྣམས་སུ་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ལུས་འགྱུར་བ་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ༑ །གང་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་བའི་རྣམ་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རྒ་བ་གཅིག་པ་ཡང་ཡོད་དེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་རྒ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 明住差別】

གནས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐད་ཅིག་གནས་པ་དང༌། རྒྱུན་གནས་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པས་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་གཡེང་བར་གནས་པ་དང༌། ལུགས་གནས་པའོ༑ །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་འབྱུང་བ་སྐྱེ་བའི་དུས་ཙམ་ལ་གནས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དང་དེར་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ལུས་དེ་དང་དེ་དག་ཟས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚེ་ཇི་སྲིད་པར་གནས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའི་མཐར་ཐུག་པར་གནས་པ་ནི་རྒྱུན་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་རང་རང་གི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་ན་རེ་ཞིག་གནས་པ་ནི་རྐྱེན་དང༌།འབྲེལ་པས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །ཡུལ་གཞན་དུ་གྲོང་དང་གྲོལ་རྡལ་དང་ཡུལ་འཁོར་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་འཁོར་རྣམས་དང༌། རྒྱལ་པོ་བཞུགས་ས་དང་། བསྐོས་པ་འདུ་བའི་ས་དང༌། བཟོ་སྦྱངས་ཀྱི་གནས་རྣམས་དང༌། ལག་རུབ་བྱེད་པ་དག་དང༌། འཁོར་རྣམས་ལ་སྤྱོད་ཚུལ་རྙིང་པ་དང་བཅས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་ལུགས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I4 明無常差別】

མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་པར་རིགཔར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འབྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། བྱུང་ཟིན་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་སྐྱེས་པ་རྣམས་འཇིག་པ་ནི་འཇིག་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་འདོད་པ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་བ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཡོ་བྱད་སྡུག་པ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་དང་བྲལ་ཞིང་དེ་ལ་དབང་ཉམས་པ་ནི་འབྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་བྱུང་ཟིན་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་པ་བག་མེད་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་འབྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་ཕྲད་དེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་རྒྱས་པར་མྱ་ངན་བྱེད་སྒྱིད་ལུག་པར་བྱེད་ཀྱང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ་དག་ཉིད་ཤས་ཆེར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་སྐྱོ་ཞིང་འདོད་པ་ལས་དབེན་པ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ཀྱང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་ལས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་གྱི་གཏན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་གཏན་སྐྱོ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བར་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【G2 得獲成就】

འཐོབ་པ་དང་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པ་ནི་འཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ན་འཐོབ་པ་ཡང་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འཐོབ་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། དེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་རྒྱུའམ༑ ཡང་ན་ཆོས་དང་མི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་གྲང་ན། གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་ན་ནི། དེས་ན་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་དེ་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་པའི་སྔ་རོལ་ན་དེའི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་པས་ནམ་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་དེ་གཏན་མི་འཐོབ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་དང་མི་འབྲལ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་མགོ་མཉམ་དུ་ཡོད་པའི། མི་མཐུན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མགོ་མཉམ་དུ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་ག་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རང་གི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའོ། །འབྲལ་བའི་རྒྱུ་ནི་རྐྱེན་གཞན་མངོན་དུ་གྱུར་པས་རྐྱེན་གཞན་དང་འབྲལ་བའོ། །དེ་ལ་རྐྱེན་བསྒྲུབ་པ་ལ་དབང་བ་ནི་འཐོབ་པ་ཞེས་གདགས་ཏེ། དབང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེ་ཆོས་སྐྱེས་ནས་འགགས་པ་གང་དང་གང་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བར་འདོད་པ་དེ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་རྐྱེན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ཡང་འཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཐོབ་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། དབང་དང་ལྡན་པ་དང་། ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་བཙལ་བར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ས་བོན་རེ་ཞིག་ཞི་གནས་ཀྱི་ཉམས་པས་ཀྱང་ཉམས་པར་མ་བྱས་ལ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་དང༌། དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་དུ་བཅད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷར་ལོག་པར་ལྟ་བས་ཉམས་པར་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་དེའི་ས་བོན་དེ་ཉམས་པར་མ་བྱས་ཤིང་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བའམ། ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་གི་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱུ་ས་བོན་ཡོངས་སུ་བརྟས་པ་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ནི་དབང་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ཆོས་རྣམས་མངོན་སུམ་གྱི་དངོས་པོས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་པ་ནི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 命根】【H1 總辨相】

དེ་ལ་སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་དེ་དང་དེར་ལུས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་གནས་པའི་དུས་ངེས་པ་འཕངས་པ་ནི་ཚེ་དང་སྲོག་དང་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 明差別五對】

དེ་ཡང་རབ་ཏུ་དབྱེ་ན་ངེས་པ་དང༌། མ་ངེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡུན་ཐུང་བ་དང༌། ཡུན་རིང་བ་དང༌། མཐར་ཐུག་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་གིས་དབང་བསྒྱུར་བ་དང༌། རང་གིས་དབང་བསྒྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཛམ་བུའི་གླིང་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་བའི་གནས་ན་ནི་ཚེ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ན་ནི་ལན་འགའ་ནི་ཡུན་རིང་སྟེ་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །ལན་འགའ་ནི་ཡུན་ཐུང་ངོ༌། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ཚེ་སོ་སོར་ངེས་པ་བཞིན་དུ་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་སྟེ། བར་མ་དོར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་མེད་པས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་ན་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་ན་མི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ནི་ཡུན་ཐུང་བ་ཡིན་ནོ། །དུད་འགྲོ་ཁ་ཅིག་གི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ལྟར་དུད་འགྲོ་ཁ་ཅིག་གི་ཚེ་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་སྣང་ལ། ཁ་ཅིག་གི་ཚེ་ནི་ཉིན་ཞག་གཉིས་དང༌། གསུམ་དང་བཅུའི་བར་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་ཐུབ་པས་ཡུན་རིང་པོ་ཡིན་ནོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་གང་དག་ཚེ་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སྲིད་པ་ཐམས་གང་དག་ཡིན་པ་དག་གི་ཚེ་ནི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གི་མཐར་ཐུག་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་ཚེའི་འདུ་བྱེད་གཏོང་བ་དང༌། སྤེལ་བར་སྤྱོད་པ་དག་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་རང་གིས་དབང་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་རང་གིས་དབང་བསྒྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 眾同分】

དེ་ལ་རིགས་མཐུན་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་སྐྱེ་བའི་གནས་དེ་དང་དེར་སེམས་ཅན་ཁམས་མཚུངས་པ་དང་འགྲོ་བ་མཚུངས་པ་དང༌། སྐྱེ་གནས་མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དང་ན་ཚོད་དང༌། རང་བཞིན་དང་བོང་ཚོད་མཚུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་དེ་དང་དེས་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིས་མཐུན་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་མཐུན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་ཁམས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཁམས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །འགྲོ་བ་རིས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འགྲོ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །སྐྱེ་གནས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཚུངས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྐྱེ་གནས་གཅིག་ཏུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །རིགས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རིགས་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །གང་དག་ཁ་དོག་དང༌། ཆུ་ཞེང་དང༌། སྒྲ་བརྗོད་པ་དང༌། འཚོ་བ་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྲོག་གཅོད་པ་རྣམས་སྲོག་གཅོད་པ་དག་དང་མཐུན་པ་ནས་རྒྱས་པར་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ལོག་པར་ལྟ་བ་དག་དང་མཐུན་པའི་བར་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་རྣམས་སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་དག་དང་མཐུན་པ་ནས། རྒྱས་པར་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་དག་དང་མཐུན་པའི་བར་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དག་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དང་མཐུན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་དང་མཐུན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དག་དང་མཐུན་པའོ། །

【G5 異生性】

དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་རྣམས་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་ཙམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རིགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་དང་ལྡན་པའོ། །

【G6 和合】

དེ་ལ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན༑ ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་དག་རྒྱུར་གྱུར་པ་དང༌། གང་དག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་ཡང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ན། ཚོར་བ་རྣམས་མྱོང་བའི་ཚོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའོ། །ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཚོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་དང༌། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་ནས་རྒྱས་པར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དག་གོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གནས་པའི་ཚོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་བཞི་དང་སྲོག་གི་དབང་པོའོ། །བཟོའི་གནས་རྣམས་འགྲུབ་པའི་ཚོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བཟོ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ལོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་ཚོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་འབྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཁོམ་པ་བཅུ་གཉིས་འདུས་པའོ། །བརྡར་བཏགས་པའི་ཚོགས་པ་གཞན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བློ་གཅིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང༌། མི་འཐབ་པ་དང༌། མི་རྩོད་པ་དང༌། མི་འཕྲོད་པ་མེད་པ་པའོ། །

【G7 名句文身】【H1 辨其相】

དེ་ལ་མིང་གི་ཚོགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འདོགས་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་མིང་ཙམ་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མིང་གི་ཚོགས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་བཏགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འདོགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་སྤྲོས་པ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་ནི་ཚིག་གི་ཚོགས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་ཀྱི་བརྟེན་གྱི་དངོས་པོར་ཡི་གེའི་འབྲུའི་ཚོགས་རྣམས་ནི་ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【H2 顯差別】

ཤེས་བྱ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ལ། ཐམས་ཅད་ལས་བསྡུས་པ་ནི་ཡི་གེའོ། །འབྲིང་ནི་མིང་ངོ༌། །རྒྱས་པ་ནི་ཚིག་གོ། །ཡི་གེ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྒྲ་ཙམ་སོ་སོར་རིག་པར་འགྱུར་གྱི་དོན་ནི་འགའ་ཡང་སོ་སོར་རིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མིང་ལ་བརྟེན་པས་ནི་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང་སྒྲ་ཡང་སོ་སོར་རིག་པར་འགྱུར་གྱི། ཆོས་མང་པོ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སོ་སོར་རིག་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པས་ནི་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱའོ། །མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་དེ་དག་ཀྱང་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་ནང་གི་རིག་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་དང༌། སྒྲའི་རིག་པ་དང༌། གསོ་བའི་རིག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G8 流轉】

དེ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཇུག་པ་དེ་ཡང་ས་བོན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ས་བོན་དང་བཅས་པའི་ཆོས་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དབང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བོན་ཉམས་པར་བྱས་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ས་བོན་དང་འབྲས་བུའི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ས་བོན་དང་བཅས་པ་དང་ས་བོན་ཉམས་པར་མ་བྱས་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མིང་གི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་བཅུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ན་ཡོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིའོ༑ །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིའོ། །བདེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདུ་བྱེད་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མི་དགེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདུ་བྱེད་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདུ་བྱེད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མཐུན་པའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་འབྱུང་བའིའོ། །མི་མཐུན་པའི་རྒྱུན་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་མི་འབྱུང་བའིའོ། །

【G9 定異】

དེ་ལ་སོ་སོར་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཐོག་མ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པའོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་འབྱུང་བ་དང༌། ལུགས་སུ་མི་འབྱུང་བའིའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལས་གང་ན་ཡང་མེད་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་པའོ། །ཚོར་བ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚོར་བ་གསུམ་པོ་དག་གི་དེ་དག་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་པའོ། །གནས་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཚེ་ཇི་སྲིད་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་བསྐལ་པ་ཆེན་པོར་གནས་པའོ། །བོང་ཚོད་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ཅན་སྐྱེ་བའི་གནས་གཟུགས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་བོང་ཚོད་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་གླིང་བཞི་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་སོ་སོར་ངེས་པའོ། །

【G10 相應】

དེ་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་གི་ཀུན་དུ་ཐ་སྙད་གདགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་ན་རིགས་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པས་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་དག་ནི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རིགས་པ་དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G11 勢速】

དེ་ལ་མགྱོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ཉིད་ནི་མགྱོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པའི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མྱུར་དུ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའོ། །སེམས་ཅན་ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟུལ་བའི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་དང་གླང་པོ་ཆེ་དང་རྟ་ལ་སོགས་པའིའོ། །སེམས་ཅན་བར་སྣང་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བྱ་རྣམས་དང༌། བར་སྣང་ལ་གནས་པའི་ལྷ་དང་གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པའིའོ། །སྒྲ་སྐད་ཀྱི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྒྲ་འབྱུང་བའིའོ། །ཆུའི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆུ་ཀླུང་གི་རྒྱུན་ལ་སོགས་པའི་འབབ་པ་ཉིད་དོ། །མེའི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བསྲེག་བྱའི་མེའི་འགྲོ་བ་ཉིད་དོ། །རླུང་གི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རླུང་གི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་རྒྱུན་གྱིའོ། །ཤུགས་ཀྱི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མདའ་དང༌། འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འཕངས་པའིའོ། །ཤེས་པའི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཤེས་རབ་མྱུར་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མགྱོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་འགྲོ་བའི་ལུས་འགྲོ་བ་དང༌། ཡིད་མགྱོགས་པའོ། །

【G12 次第】

དེ་ལ་གོ་རིམས་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་སོ་སོ་བདག་ལ་རེ་རེ་ནས་གོ་རིམས་སྔ་ཕྱིས་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གོ་རིམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་སྐྱ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དུའོ། །ལྡོག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་འགག་པའི་བར་དུའོ། །ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དང༌། གནས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོང་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་པར་སྔར་ལྡང་བ་དང་ལུས་ཀྱི་བྱི་དོར་བྱ་བ་དང༌། གོས་བགོ་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དག་ལ་འཇུག་པ་དང༌། བརྩལ་བ་དང༌། ཁྲུས་བྱ་བ་དང༌། བྱུག་པ་བྱ་བ་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་བཅིང་བ་དང༌། ཟས་དང་སྐོམ་བསྟེན་པ་དང༌། ཉལ་བ་ནི་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དང་གནས་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །ཤམ་ཐབས་བགོ་བ་དང༌། བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་གྲོང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། མཐར་ཆགས་སུ་རྒྱུ་བ་དང༌། བསོད་སྙོམས་བླངས་ནས་ཕྱིར་འབྱུང་བ་དང༌། འདུག་སྟེ་ཟས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱ་བ་དང༌། ལག་པ་བསྙལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བཀྲུ་བ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་འདུག་པ་དང༌། ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་དང་ཚུལ་བཞིན་བསམ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱང་བ་དང༌། མཚན་མོའི་གུང་ཐུན་ལ་ཉལ་བ་ལ་བསྟེན་པ་དང༌། ཐུན་ཐ་མ་ལ་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ལྡང་བ་དང༌། ཤམ་ཐབས་བགོ་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་བྱི་དོར་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་འདུན་ལ་རྒན་རིམས་ཀྱིས་འདུད་པའི་ལས་བྱ་བ་དང༌། གནས་སུ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ནོད་པ་དང༌། མལ་ཆ་དང་སྟན་དང༌། གནས་དང་རྙེད་པ་ནོད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྲིམ་པ་འདི་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དང་གནས་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བྱིས་པ་དང་གཞོན་ནུ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་བརྒྱད་པོ་དག་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་རིམ་གྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་པོ་དག་ལ་རིམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །བསླབ་པའི་གོ་རིམས་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་ལྷག་པའི་སེམས་སྐྱེ་བ་དང་ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་སྐྱེ་བའོ། །

【G13 時】

དེ་ལ་དུས་གང་ཞེ་ན། ཉི་མ་འཆར་བ་དང་ནུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་དུས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་དང༌། ཉེ་བར་མཚོན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དུས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་དང་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་ཚིགས་དང༌། ལོ་དང་། ཟླ་བ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང༌། ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐད་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་དུས་ཞེས་བྱའོ། །

【G14 數】

དེ་ལ་རྣམ་གྲངས་གང་ཞེ་ན། རྫས་ཐ་དད་པ་དང་བགྲང་བའི་ཚད་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་དང་། ཉེ་བར་མཚོན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་གྲངས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་གྲངས་གཅིག་དང༌། གྲངས་གཉིས་དང༌། དེ་ཕན་ཆད་ཀྱི་གྲངས་མང་པོ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་གྲངས་གྲངས་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཕན་ཆད་བགྲང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲངས་སུ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་པའི་གྲངས་ཞེས་བྱའོ། །

【F6 明其種子】【G1 辨種子相】【H1 法喻】

དེ་ལ་ས་བོན་གང་ཞེ་ན། ས་བོན་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་རྫས་གཞན་མེད་དེ། འདུ་བྱེད་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ལྟར་གནས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ས་བོན་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་དེ། འབྲས་བུ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །

【H2 釋不雜亂】

འདི་ལ་འབྲས་བུ་དང་ས་བོན་འདྲེས་པར་ཡང་མི་ལྟ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་ལ། འདུ་བྱེད་མ་འོངས་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་པ་དེ་ནི་ས་བོན་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ས་བོན་གང་ལས་བརྩམས་པ་འབྲས་བུ་ནི་དེ་ལས་བརྩམས་པ་མ་ཡིན་ལ། འབྲས་བུ་གང་ལས་བརྩམས་པ་ས་བོན་ཡང་དེ་ལས་བརྩམས་པ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ས་བོན་དང་འབྲས་བུ་འདྲེས་པར་མི་བལྟའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འབྲས་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་མྱུ་གུ་དང༌། སྡོང་བུ་དང་། འདབ་མ་ལ་སོགས་པ་ས་བོན་དེ་དག་ནི་དེ་དག་ལ་ངེས་པར་བརྟགས་ཤིང༌། ངེས་པར་བརྟགས་ནས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་གནས་གཞན་མི་དམིགས་ཏེ། འབྲས་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བྱུང་བ་དང་དེ་ལྟར་གནས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ། དེ་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【G2 明損伏種子】

ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཉམས་པར་བྱས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ན༑ དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཉམས་པར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པས་སྟོན་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་མང་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་དག་གི་ལྟ་བུའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་མང་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་བཅད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【G3 種子頭數】

ས་བོན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་དགུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཉེ་བར་མི་གནས་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཉམས་པ་དང༌། ཉམས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་ཉེ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་བར་པ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་མི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་ཉེ་བར་མི་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྒོམ་པ་མཐར་མ་ཕྱིན་པས་ཤས་ཆེར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཕྱིན་པས་ཤས་ཆེར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ཉམས་པ་དང༌། ཉམས་པར་མ་བྱས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 明安立種子於賴耶】【H1 解有漏種子】

ས་བོན་མདོར་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ས་བོན་མདོར་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བག་ཆགས་དེ་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་ལ་གཞན་དང་གཞན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་ངན་ལེན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །

【H2 解次問答釋通以明出世無漏種子】

གལ་ཏེ་བག་ཆགས་དེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ། དེ་ཡང་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་ངན་ལེན་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ན། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བའི་ས་བོན་གང་ཡིན། དེ་དག་སྐྱེ་བའི་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པར་ནི་མི་རུང་ངོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྐྱེན་གྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བའི་བག་ཆགས་བསགས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བག་ཆགས་བསགས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་གང་ཟག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རིགས་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གང་ཟག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རིགས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་དེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། སྒྲིབ་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་གི་ཕྱིར་ཏེ། གང་དག་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་རྐྱེན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་གཏན་དུ་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རིགས་དང་ལྡན་པར་རྣམ་པར་གཞག་ལ། གང་དག་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རིགས་དང་ལྡན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །གང་དག་ལ་དེ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་གཏན་དུ་བ་ལུས་ལ་ཞེན་པ་ཡོད་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ནི་མེད་པ་དེ་དག་ལས་ཁ་ཅིག་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །གང་དག་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་གནས་གྱུར་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ།། །།

【F7 解業】【G1 三性三業】【H1 辯業相】

བམ་པོ་བཞི་པ། དེ་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་མི་དགེ་བ་བཅུ་པོ་མ་སྤངས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །སྤྱོད་ལམ་ལས་བྱུང་བའམ། བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་དེ་ཁ་ཅིག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ༑ །གཞན་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་རང་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། ནང་གི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཚིག་ཀྱང་མི་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །

【H2 明假實】

དེ་ལ་ལུས་ཡུལ་ནས་ཡུལ་གཞན་དུ་འབྱུང་བ་ཙམ་དང༌། དེ་ཉིད་ན་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་ཙམ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །ངག་ཙམ་ནི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྐྱེས་པའི་སེམས་པ་ཙམ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ནས་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བར་མི་རིགས་པས། འདུ་བྱེད་འབྱུང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་པར་བྱ་བ་གཞན་ནི་མིག་དང་རྣ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【G2 明不律儀等三業】【H1 明惡律儀業】【I1 出因緣】

དེ་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ཟིན་པ་གང་ལ་ལ་འཚོ་བ་འདིས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་རང་གི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ཅིང༌། དེ་འཚོ་བ་དེ་ལ་འདོད་པ་བཟོད་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་ཚེ་ན་མ་བསྡམས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་གཏོགས་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རབ་ཏུ་དམ་པོས་བཅོམ་པས་སེམས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་དུ། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་བྱུང་བའམ་དེ་ལས་གཞན་པའི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལས་བྱུང་བ་སྤྱོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཡང་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ལས་དང་གང་དང་ཇི་ཙམ་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ནི་དེས་ན་དེ་ཙམ་དུ་ཤས་ཆེར་མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གང་སུ་ཡང་རུང་བ་གང་དང་གང་ནས་འོངས་ཀྱང་རུང་སྟེ། སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་པ་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་མ་བསྡམས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་སེམས་པ་དེ་མང་དུ་སོགས་པ་དང༌། ལས་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མངོན་པར་འཕེལ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 辯體性】

དེའི་ལོག་པར་སྨོན་པའི་སེམས་པ་མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང་བརྗོད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ། ལས་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་གཏོང་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་སྤོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱེད་ཀྱི་བར་དུ་དེ་ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་ས་བོན་དང་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལས་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པས་འབྱུང་བ་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ལ་སྡིག་པའི་ལས་དེའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་ལ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་ཤིང༌། མོས་པར་མི་བྱེད་ལ་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་མ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འཇུག་པ་དེ་འདུལ་བ་ལ་མི་སྤྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ལེ་ལོ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཉེས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་མི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བརྗེད་ངས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། མི་བརྟན་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱོན་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པ་མི་དགེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 明善律儀業】【I1 翻惡明善】

དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་སྡོམ་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡིན་པར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【I2 辯差別】【J1 明差別】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་འོས་པ་གང་ལ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དེ་ལ། དེ་དག་ལས་ལ་ལ་ནི་གཞན་ལས་སམ་རང་ཡང་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ལས་ལ་ལ་ནི་རང་ཁོ་ན་ལས་ལེན་པར་བྱེད་དེ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བླང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་གཞན་ལས་ངེས་པར་བླང་བ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་གང་དག་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འོས་པ་དང༌། གང་དག་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་རང་ལ་རག་ལུས་པའི་རབ་ཏུ་འབྱུང་བས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟན་པ་བརྟན་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བས༑ དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ནི་རང་ལ་རག་ལུས་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 問答辨】

གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པའི་སྡོམ་པ་རང་གིས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ཡོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཉིས་པ་འདི་དག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའོ། །དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ན་གཞན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཏེ། འཛེམ་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་རྗེས་སུ་སྲུང་བའི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བྱས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །གང་ལ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་ལ། གང་ལ་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ལ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དེ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཉེ་བར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་ངོ་ཚ་ཤེས་པའི་ཆོས་འབའ་ཞིག་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །རང་གིས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་མཚུངས་ཤིང་ཁྱད་པར་མེད་པ་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་དྲུང་དུ་འགྲོ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་ལ་གུས་པས་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་མདུན་དུ་འདུག་པ་དང༌། ཚིག་གིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང༌། ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་དེ་གཉིས་ཀའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །རང་གིས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ལ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འབའ་ཞིག་ཁོ་ན་འབྱུང་ངོ༌། །

【I3 明體性】

དེ་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་བཟློག་པ་སྤོང་པའི་སེམས་པ་སྤོང་བ་དེ་དབང་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱར་གཏོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་སྤོང་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པ་བཅུའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ཕལ་ཆེར་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་ཕལ་ཆེར་སྤོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ལས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །དུས་ཡུན་ཐུང་ངུ་ཉིན་མཚན་ནམ་ཟླ་བ་ཕྱེད་དམ། ཟླ་བའམ་ལོར་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་སྤོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །དུས་ཡུན་རིང་པོ་ལོ་ཕན་ཆད་ནས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ནི་མ་ཡིན་པར་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་སྤོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་སྦོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །བདག་ཉིད་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་སྤོང་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །གཞན་དག་དེ་དག་ཉིད་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །དེ་དག་གི་བསྔགས་པ་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་རྗོད་པར་བྱེད་པ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་སྤོང་བ་མཐོང་ན་ཡིད་བདེ་བར་འཛིན་ཅིང་དགའ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་འདི་དག་ཀྱང་གཞན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །བཅུ་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་བརྒྱར་འགྱུར་ཏེ། བསོད་ནམས་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་ཙམ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I4 明戒頭數】【J1 正明律儀有八】【K1 舉數列名】

སྡོམ་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་སྡོམ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྲུང་བའི་སྡོམ་པ་དང༌། ཕྱིར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། སྡོམ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། སྡོམ་པ་འབྲིང་དང༌། སྡོམ་པ་ཆེན་པོ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྡོམ་པའོ། །

【K2 次第辨】

དེ་ལ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྔ་རོལ་ཁོ་ནར་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཀུན་ནས་སློང་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་ཅིང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་སྤོང་བའི་སེམས་པ་དབང་པོ་ལྔས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། རྟག་ཏུ་དེའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་སྐབས་སྐབས་སུ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དབང་པོ་ལྡས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་སེམས་པ་དགེ་བ་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟར་བླངས་པ་ཀུན་དུ་སྲུང་བ་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་ཕྲད་པའམ༑ ཉོན་མོངས་པ་མང་བས་སྡིག་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་འདུན་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་འཛེམ་ལ་བདག་འགལ་བར་གྱུར་ཅིང་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་སེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཀུན་དུ་སྲུངསྲུང་བའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལ་བརྗེད་ངས་པས་སྡིག་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་ན་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། ཉེས་པ་ལ་ཉེས་པར་འཆགས་ཤིང་མྱ་ངན་བྱས་སེལ་བར་བྱེད་ལ། ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་ཕྱིར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་པ་དང༌། དུས་ཡུན་ཐུང་ངུར་སྤོང་བ་དང༌། བདག་ཉིད་སྤོང་བར་མི་བྱེད་ལ། གཞན་ནི་དེ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་མི་འཇུག་པ་དང༌། དེའི་བསྔགས་པ་ཡང་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་མི་བརྗོད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡང་ཡིད་བདེ་བར་མི་འཛིན་ཅིང་དགའ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་མི་མང་བ་དེ་ནི་དེའི་སྡོམ་པ་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕལ་ཆེ་བ་དང༌། དུས་ཡུན་རིང་དུ་སྤོང་ཞིང་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱང་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་ལ། སྤོང་བ་དེའི་བསྔགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་མི་བརྗོད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡང་ཡིད་བདེ་བར་མི་འཛིན་ཅིང་དགའ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་མི་མང་བ་དེ་ནི་དེའི་སྡོམ་པ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་དང་དུས་ཐམས་ཅད་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱང་སྤོང་བ་དང༌། གཞན་ཡང་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། དེའི་བསྔགས་པ་ཡང་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བརྗོད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡང་ཡིད་བདེ་བར་འཛིན་ཅིང་དགའ་བ་དང༌ཡིད་བདེ་བ་མང་བ་དེ་ནི་དེའི་སྡོམ་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྐྱོན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་འགྱོད་པ་མེད་པའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་ས་བོན་ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་ས་བོན་ཐག་རིང་དུ་བྱ་བ་དེ་གཉེན་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་གྱིས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་པོས་དེའི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱོན་མེད་པ་དེ་ཉིད་དང་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དེ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་དང་པོ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་དེའི་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ནི་དེའི་འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་གཉིས་པ་འདིས་དེའི་སྡོམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། །དེ་ཉིད་དེའི་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པ་ལ་ནི་གཉེན་པོ་དང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བར་ཟད་ཀྱི། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤང་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 明攝八為三】

དེ་ལ་སྡོམ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས། སྡོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ལ་སྡོམ་པ་དང་པོ་གཉིས་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་དུ་བསྲུང་བའི་སྡོམ་པ་དང་ཕྱིར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་དེ་གཉིས་ནི་ཀུན་དུ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ནོ། །སྡོམ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་གཉི་གའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྡོམ་པ་དང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པས་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པའི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །

【I5 明問答與此相違】【J1 明攝七眾及日夜戒以為三種】

ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡོམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང༌། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུལ་བ་ནི་གང་དག་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། འདོད་པ་ལས་དབེན་པར་སྤྱོད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད། གང་དག་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པར་སྤྱོད་ལ། འདོད་པ་ལས་དབེན་པར་མི་སྤྱོད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད། གང་དག་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པར་ཡང་མི་སྤྱོད་ལ་འདོད་པ་ལས་དབེན་པར་མི་སྤྱོད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་འདུལ་བའི་རྣམ་པ་དང་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །འདུལ་བའི་རྣམ་པ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱིམ་གྱི་གནས་གནོད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ན་གནས་པས་ནི་བསླབ་པའི་གཞིའི་ཚོགས་གཅིག་ཏུ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལྟར་འབྲེལ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བར་ནི་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །འདུལ་བའི་རྣམ་པ་གསུམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་གཉི་ག་ལས་དབེན་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ཙམ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང༌། བདག་ནི་ཁུར་ཤིན་ཏུ་ལྕི་བས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཡན་ལག་ནི་གསུམ་སྟེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་དང་པོ་གསུམ་མོ། །འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་བཞི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཅིག་ནི་གཉི་གས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བའོ། །

【J2 明三戒具支多少】

དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ནི་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་གིས་བསྡུས། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་གིས་བསྡུས༑ བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ནི་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་གིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ནི་ཡན་ལག་བཞིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་བཞི་གང་ཞེ་ན། བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་ཡན་ལག་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཡན་ལག་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་དང༌། བསླབ་པའི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྗེས་སུ་སྲུང་བའི་ཡན་ལག་གོ། །དེ་ལ་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་ཆེ་ལོང་དག་ནོད་པ་ནི་བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་དེ་དང་ལྡན་ན་དགེ་སློང་དེ་དང་པོ་ཁོ་ནར་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དེའི་འོག་ཏུ་འདུལ་བ་སོ་སོར་ཐར་པ་ལ་དགེ་སློང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡམས་ཤིང་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །ཡན་ལག་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ༑ །དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་མན་ཆད་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཉེས་པ་བྱུང་བ་ལས་བསླང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བྱུང་བ་དེ་གཉིས་ནི་དེའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་ཡན་ལག་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པའི་དངོས་པོ་ཆེན་པོ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་ཉམས་པ་ཕྱིར་གསོ་བའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་མི་ཉམས་པའི་ཡན་ལག་གོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་སྲོག་ལ་གནོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཆུང་མ་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆང་དང་བཅོས་པའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་བག་མེད་པའི་གནས་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཡན་ལག་ལྔས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་ལྔ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་ཡན་ལག་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་ཉམས་པ་ཕྱིར་གསོ་བའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པའི་ཡན་ལག་དང༌། དྲན་པ་རྨོངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་སྲོག་ལ་གནོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་གནོད་པ་དག་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་དེ་སྤོངས་པ་དེ་ནི་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་མ་བརྟེན་པས་བདག་ལ་གནོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་མ་བརྟེན་པས་གཞན་ལ་གནོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཆང་དང་བཅོས་པའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་བག་མེད་པའི་གནས་སྤོང་བ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་གསུམ་པོ་དག་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དུས་རྟག་ཏུ་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་དང༌། བྱུག་པ་དང༌། ཁྲི་སྟན་མཐོན་པོ་དང༌། ཁྲི་སྟན་ཆེན་པོ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་ལ་བརྟེན་པ་དེ་དག་གིས་བདག་ཉིད་དབེན་པར་ཡུད་ཙམ་ཡུད་ཙམ་ལ་མཐོང་བ་དང༌། བདག་ནི་གསོ་སྦྱོང་གིས་གསོ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དུས་རྟག་ཏུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆང་དང་བཅོས་པའི་ཆང་དང་སྦྱར་བའི་ཆང་བག་མེད་པའི་གནས་སྤོང་བ་ནི་ཡན་ལག་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་གནས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཀྱང་ཡན་ལག་དེས་ན་ཆང་གི་མྱོས་པས་མྱོས་ཤིང་རྨོངས་ཏེ་རང་དབང་མེད་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་སློབ་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པར་འདྲ་བའི་ཕྱིར། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསླབ་པ་འདྲ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J3 明男女二眾制戒多少】

ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དང༌། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པའི་སྡེ་པ་གཉིས་སུ་བཅས་པ་ལ། དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པའི་སྡེ་པ་གསུམ་དུ་བཅས་ཤེ་ན། བུད་མེད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མང་བས་རིམ་གྱིས་དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་དགེ་ཚུལ་མ་བསླབ་པའི་གཞི་ཉུང་ངུ་དག་ལ་དགའ་བར་གྱུར་ན། དེའི་འོག་ཏུ་དགེ་སློབ་མའི་བསླབ་པའི་གཞི་དག་ལེན་དུ་གཞུག་པར་བྱ་བ་དང་། གལ་ཏེ་དགེ་སློབ་མ་བསླབ་པའི་གཞི་ཆེས་མང་པོ་དག་ལ་དགའ་བར་གྱུར་ན། དེའི་འོག་ཏུ་གྱ་ཚོམ་དུ་བསྙེན་པར་རྫོགས་སུ་མི་གཞུག་གི་ལོ་གཉིས་ཁོ་ན་སྡོད་དུ་གཞུག་པ་དང༌། གལ་ཏེ་དགའ་བར་གྱུར་ན་དེའི་འོག་ཏུ་བསྙེན་པར་རྫོགས་སུ་གཞུག་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དེ་ཡུན་རིང་པོར་བསླབ་པའི་གཞི་ཉུང་ངུ་དག་ལ་བསླབ་པ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་གྱུར་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་བསླབ་པའི་གཞིའི་ཚོགས་མང་པོ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ལ་སློབ་པར་ནུས་ཤིང་ལྕོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【J4 明勤策離彼金銀】

ཅིའི་ཕྱིར་བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ལས་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ལ་གསེར་དངུལ་སྤོང་བ་ལྷག་པར་མཛད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་ཚུལ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་ནི་གནས་གཉིས་ཤིན་དུ་མི་མཛེས་ཤིང་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ་འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་མཐར་ལྟུང་བ་རྩེད་མོའི་དགའ་བ་དང་ཆ་སྒེག་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་སྤྱད་པའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སོག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་གནས་དང་པོ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནས་དུས་མ་ཡིན་པའི་ཟས་ཀྱི་བར་དག་སྤོང་བ་བཅས་སོ། །ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་གནས་གཉིས་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་གསེར་དངུལ་འཛིན་པ་སྤོང་བ་བཅས་ཏེ། འདི་ལྟར་གསེར་དངུལ་ནི་སོག་འཇོག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་དང་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J5 明遠離歌舞塗香冠鬘八戒十戒開合有異】

ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་ཚུལ་གྱིས་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། བྱུག་པ་འཆང་བ་གང་ཡིན་པ་བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ལ་ནི་ཡན་ལག་གཅིག་ཏུ་མཛད་ལ། དེ་དེ་ལ་ནི་ཡན་ལག་གཉིས་སུ་མཛད་དེ་བཅས་ཤེ་ན། ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་གནས་དེ་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ལ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་པ་ལ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་དེ་ལས་འགལ་ན་ཉེས་པ་གཅིག་བཤགས་པར་ཟད་ཀྱི་གཉིས་མི་དགོས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བར་མཛད་ནས་བསླབ་པ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་བཅས་སོ། །དེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་དེ་ལས་འགལ་ན་ཉེས་པ་གཉིས་བཤགས་དགོས་ཤིང་གཅིག་མ་ཡིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྕི་བར་མཛད་དེ། གནས་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་ནས་ཡན་ལག་གཉིས་སུ་མཛད་དེ་བཅས་སོ། །

【J6 明不許扇搋迦等受出家戒】

ཅིའི་ཕྱིར་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་དག་རབ་ཏུ་དབྱུང་བར་མི་བྱ་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་ཡང་མི་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་དག་ནི་དགེ་སློང་གི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་ན་ཡང་བུད་མེད་ཀྱི་ཉེས་པ་བསྟེན་པར་འགྱུར་ལ། དགེ་སློང་མའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་ན་ཡང་ནོམ་པ་དང་ཀུན་དུ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པས་སྐྱེས་པའི་ཉེས་པ་བསྟེན་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་དབྱུང་བར་ཡང་མི་བྱ་ལ་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་ཡང་མི་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མང་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གིས་ནི་གང་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་ནུས་ན། མིའི་ཆོས་ལས་བླ་མ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དག་ནི་རབ་ཏུ་དབྱུང་བར་མི་བྱ་ལ། བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་ཡང་མི་བྱའོ། །དེའི་སྡེ་པར་གཏོགས་པ་ལ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ཡང་དཀོན་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་ཡང་དཀའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་དག་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིང་དགེ་བསྙེན་གྱི་བསླབ་པའི་གཞི་དག་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱ་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ནི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བྱ་ན་དེ་དག་གིས་ནི་བསྡམས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དགེ་སློང་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་དུ་འདྲེ་བས་བསྙེན་བཀུར་མི་བྱ་ལ་དགེ་སློང་མ་ལ་ཡང་མི་བྱའོ། །དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་བསྙེན་བཀུར་བདག་གིར་མི་བྱ་ཞིང་རེག་པར་ཡང་མི་བྱ་ལ། དགེ་བསྙེན་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་བརྟན་པ་ཡང་མི་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་མི་བྱའོ། །བསླབ་པ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་མཚུངས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 處中業】

སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་སྡོམ་པ་དེ་དག་ཀྱང་མ་གཏོགས་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་གཏོགས་པ་ཡིད་དང་ལུས་དང་དག་གིས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན༑ སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་གཏོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 問答重辨】【I1 辨自受他受若等心受持福德無別】

སྡོམ་པ་རང་གིས་བླངས་པ་དང༌། གཞན་ལས་བླང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་གང་གིས་གཞན་ལས་ལེན་ཏམ། །རང་གིས་ལེན་ན་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་གཉིས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་བསམ་པ་མཚུངས་པས་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་བཞིན་དུ་སྲུང་བར་ཡང་བྱེད་ན་ནི་བྱེ་བྲག་ནི་འགའ་ཡང་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 明戒障】【J1 問】

དེ་ལ་རྒྱུ་དུས་ན་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་འདོད་ཀྱང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན།

【J2 答】【K1 辨不授】【L1 苾芻】【M1 所授之難】【N1 問答標列六因】

མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་དྲུག་གིས་ཏེ། བསམ་པ་ཉམས་པ་དང༌། ལུས་ཉམས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཉིད་ཉམས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཉམས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང༌། གཞན་རྗེས་སུ་སྲུང་བས་སོ། །

【N2 釋】【O1 意樂損害】

དེ་ལ་གལ་ཏེ་རྒྱལ་པོས་གནོད་པ་བྱས་སམ་ཆོམ་རྐུན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་སམ། བུ་ལོན་གྱིས་ཉམ་ཐག་གམ། འཇིགས་པས་ཉམ་ཐག་གམ༑ འཚོ་བ་མེད་པས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པར་གྱུར་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་བདག་ནི་ཁྱིམ་གྱི་གནས་ན་གནས་པར་དཀའ་བས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། དགེ་སློང་འདི་དག་ནི་ཚེགས་ཆུང་ངུས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་མ་ལ་བདག་དགེ་སློང་གི་ནང་དུ་སོང་སྟེ། བདག་དགེ་སློང་རྣམས་དང་ཆོས་མཐུན་པ་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ལ། ཚེགས་ཆུང་ངུས་འཚོ་བར་བྱའོ་སྙམ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དགེ་སློང་ཚོགས་ཤིང་འདུས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཡིན་པར་རིག་ནས་བསྐྲད་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་སྟེ། འཇིགས་པས་བསླབ་པའི་གཞི་ཁ་ཅིག་ལ་བསྡམས་ཏེ། སྤྱོད་པར་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་བསམ་པ་ཉམས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསྙེན་པར་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་བསམ་པ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ཁྱིམ་འདི་ན་གནས་ན་དཀའ་བས་འཚོ་བར་འགྱུར་བས་མ་ལ་བདག་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་འཚོ་བར་བྱ། ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདི་དག་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་ལྟར་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་བསམ་པ་ཉམས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་ནི་བརྗོད་དེ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ནི་བསྙེན་པར་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །

【O2 依止損害】

འབྲས་དང་ཕོལ་མིག་ལ་སོགས་པ་བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་ནད་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ནི་ལུས་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ལུས་ཉམས་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་ནི་བླ་མ་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པར་ཡང་མི་ནུས་པས། དེ་ལྟར་མི་ནུས་པ་དེ་ནི་བླ་མ་རྣམས་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དག་ལས་བསྙེན་བཀུར་གྱི་ལས་གང་ཡིན་པ་བདག་གིར་བྱེད་ཅིང༌། སྦྱིན་བདག་དད་པ་ཅན་རྣམས་ལས་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་དད་པས་བྱིན་པ་ཡང་བདག་གིར་བྱེད་དེ། དེའི་དད་པས་བྱིན་པ་རྣམ་པ་དེ་གཉི་ག་ཡང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་ལྕི་བ་དང་རུང་བ་མ་ཡིན་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་ཡང་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཉམས་པ་ཡང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱའོ། །

【O3 男形損害】

ཟ་མ་དང་མ་ནིང་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཉམས་པ་དག་ཀྱང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་སྔར་བསྟན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །མ་ནིང་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡོངས་མ་ནིང་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་གི་མ་ནིང་དང༌། ཉམས་པའི་མ་ནིང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྐྱེས་པའི་དབང་པོ་དང་མི་ལྡན་པ་ཁོ་ནར་བཙས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་མ་ནིང་ཞེས་བྱའོ༑ །ཟླ་བ་ཕྱེད་ཕྱེད་ཅིང་སྐྱེས་པའི་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་ཕ་རོལ་གྱིས་སུན་འབྱིན་པའམ། གཞན་དག་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་མཐོང་བ་དེ་སྐྱེས་པའི་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མ་ནིང་ཞེས་བྱའོ། །མཚོན་ལ་སོགས་པས་ཆོད་པའམ། ནད་དང༌། དུག་དང༌། མེ་དང༌། གསང་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པས་སྐྱེས་པའི་དབང་པོ་སྔོན་ཐོབ་པ་ཆད་པར་གྱུར་ཅིང་ཆད་ནས་ཀྱང་སྐྱེས་པའི་སྤོབས་པ་མི་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉམས་པའི་མ་ནིང་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མ་ནིང་དང་པོ་ནི་ཟ་མ་ཡང་ཡིན་ལ་མ་མིང་ཡང་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་མ་ནིང་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ཟ་མ་མ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཕ་རོལ་པོ་དག་གིས་བདག་ལ་སུན་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་ན་ནི་ཟ་མ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མ་ནིང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ན་ནི་དེ་ཟ་མ་དང་མ་ནིང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【O4 白法損害】

མཚམས་མེད་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་སློང་མ་སུན་འབྱིན་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། རྐུ་ཐབས་སུ་གནས་པ་དང༌། ཐ་དད་དུ་གནས་པ་དང༌། གནས་པར་མི་བྱ་བ་དག་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཉམས་པ་ཡིན་པས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ངོ་ཚ་མི་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པའི་ཆོས་དྲི་མ་ཅན་ཆེན་པོས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ཆོས་དཀར་པོ་ཤིན་ཏུ་སྲབ་མོར་བྱས་ཤིང་ཆུང་ངུར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【O5 繫屬於他】

རྒྱལ་པོས་བཀྲབས་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། བུ་ལོན་གཞལ་དགོས་པ་དང༌། བྲན་དང༌། ཕྲོགས་པ་དང༌། མཆུ་ཐོགས་པ་དང༌། བརྗོད་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཕ་མས་མ་གནང་བ་དག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱའོ། །

【O6 為護他故】

སྦྲུལ་པ་དག་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྲུང་བས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཀླུར་གྱུར་པ་ལས་ཆོས་རྣམས་གཟུང་བའི་ཕྱིར། དགེ་སློང་གི་ལུས་སུ་སྤྲུལ་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཀླུ་དེ་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་གྱུར་ན། དགེ་སློང་དུ་གྱུར་པ་དེ་གཉིད་ལོག་ན་ནི་རང་གི་གཟུགས་སུ་གནས་པས། ཀུན་དགའི་ར་བ་སྲུང་བའམ། དགེ་བསྙེན་དག་དགེ་སློང་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་མཐོང་ན་འདི་སྙམ་དུ་དགེ་སློང་ཐམས་ཅད་ནི་མི་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པས་སུ་ཞིག་འདི་དག་ལ་བསོད་སྙོམས་འབུལ་བ་དང་བྱ་བར་སེམས་ཞེས། དགེ་སློང་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་སྐྱེད་ཅིང་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པས། དེའི་ཕྱིར་གཞན་རྗེས་སུ་བསྲུང་བས་དེ་དག་ཀྱང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་མི་བྱའོ། །

【N3 結】

【M2 闕能授】

དེ་ལྟར་ན་ལས་བྱེད་པའི་སློབ་དཔོན་མེད་པ་དང༌། མཁན་པོ་མེད་པ་དང་དགེ་འདུན་ཚུལ་ལ་གནས་པ་ཚད་བར་མེད་པ་མ་གཏོགས་པར་རྒྱུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ན་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【L2 近事】

རྒྱུ་དུས་ནི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། བསམ་པ་ཉམས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཉིད་ཉམས་པས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཉམས་པས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །སྐྱེས་པ་ཉིད་ཉམས་པས་ནི་ལེན་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་དགེ་བསྙེན་དུ་ནི་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །

【L3 近住】

བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ནི་བསམ་པ་ཉམས་པ་ཁོ་ནས་ལེན་པར་མི་འགྱུར་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་ལ་དག་གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའམ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་དམ་འཆའ་བ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལ་བླང་བའི་བསམ་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་དེའི་བསམ་པ་ཉམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 返此明受】

ལེན་པར་མི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཉིད་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་མེད་པས་ནི་སྡོམ་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ལེན་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【I3 明捨戒緣】【J1 問】

དེ་ལ་རྒྱུ་དུས་ན་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་བླངས་ཀྱང་གཏོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན།

【J2 答】【K1 明苾芻五緣捨戒】

མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་ལྔས་ཏེ་བསླབ་པའི་གཞི་འབུལ་བ་དང༌། ལྟུང་བའི་རྩ་བ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། མཚན་ནུབ་ཅིང་མཚན་གཉིས་སྐྱེས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆད་པ་དང༌། རིགས་མཐུན་པ་སྤངས་པས་ཀྱང་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་བླངས་པ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་ཞིག་ཅིང་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ན་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་མ་བླངས་པ་ནི་བླང་དུ་མེད་ལ། སྔར་བླངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེའི་ཚེ་དུས་ངན་པ་བྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ན་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་བསམ་པ་ཉམས་པས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་ན། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 明近事三緣捨戒】

དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་སེམས་སྐྱེས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆད་པ་དང༌། རིས་མཐུན་པ་སྤངས་པས་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པས་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 明近住三緣捨戒】

བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་གཏོང་བ་ནི་ཉི་མ་ཤར་བ་དང༌། གལ་ཏེ་སེམས་མི་མཐུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྔ་རོལ་དུ་རིགས་མཐུན་པ་སྤོང་ཞིང་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ།། །།

【F8 明二無心定】【G1 無想定】【H1 問】

བམ་པོ་ལྔ་པ། དེ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 明得定分齊】

དགེ་རྒྱས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་

【I2 明修】

འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་གཏོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་

【I3 明定體】

སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འགོག་པ་ཙམ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་ཞིང་མི་འབྱུང་བ་ཙམ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【I4 明假實】

དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I5 明差別】

དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུང་ངུ་བསྒོམས་པ་དང༌། འབྲིང་དུ་བསྒོམས་པ་དང༌། ཆེར་བསྒོམས་པའོ། །དེ་ལ་ཆུང་ངུ་བསྒོམས་པས་ནི་ཚེ་འདི་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ལུས་གཟུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ། འོད་གསལ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཞིང་ངེས་པར་བར་སྐབས་སུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །འབྲིང་དུ་བསྒོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་ལ་དེར་སྐྱེས་ནས་ཡང་ལུས་གཟུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་འོད་གསལ་བ་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བ་འགྲུབ་པ་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི། མཐར་ཐུག་པ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་བར་སྐབས་སུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་ཡང་འགྱུར་ལ་ངེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱ་ཆེར་བསྒོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེར་སྐྱེས་ན་ཡང་ལུས་གཟུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་འོད་གསལ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡང་འགྲུབ་ཅིང་མཐར་ཐུག་པར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། བར་སྐབས་སུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཚེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ཟད་པར་བྱེད་དོ། །

【I6 明無想果】

རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འགོག་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 滅盡定】【H1 問】

དེ་ལ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 明得定位分】

ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་ཡང་རུང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཡང་རུང་བའི་

【I2 明修意】

གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་གཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་

【I3 明定體】

སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འགོག་པ་ཙམ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་ཞིང་མི་འབྱུང་བ་ཙམ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ༑

【I4 明唯滅轉識不滅賴耶】

འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་ཉེ་བར་ཞི་བར་ཟད་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I5 明定真假】

དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I6 明品類有三】

དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆུང་ངུ་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཆུང་ངུ་བསྒོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །འབྲིང་དུ་བསྒོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་ནུས་སོ། །ཆེར་བསྒོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【I7 明得定人】

དེ་ལ་ནི་སློབ་པ་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དང༌། མི་སློབ་པ་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ནི་སློབ་པ་ཡང་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་ལ་མི་སློབ་པ་ཡང་མི་འཇུག་གོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མེད་ལ་དེའི་གོང་ན་ཆེས་ཞི་བའི་གནས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེ་བ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལས་སླུ་བའི་གནས་ཡིན་ནོ། །

【F9 明虛空非擇滅】【G1 虛空無為】

དེ་ལ་ནམ་མཁའ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གང་ལ་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་དམིགས་པ་དེ་ལ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའི་རྫས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【G2 非擇滅無為】

སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འགོག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན་དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བས། དེ་ལས་གཞན་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཉེ་བར་ཞི་བའི་འགོག་པ་ཙམ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་དེའི་ཚེ་ན་མ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེ་བའི་དུས་ལས་ཐལ་བ་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་ནམ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གཞན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འགོག་པ་དེ་ནི་གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ་དེ་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པའི་སེམས་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཟ་མ་དང༌། མ་ནིང་དང༌། མཚན་མེད་དང༌། མཚན་གཉིས་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ལ་སྲེད་ཅིང་སྨོན་པ་དག་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འགོག་པ་ཐོབ་པ་དེ་ནི་གཏན་དུ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ་ནི་ནམ་ཡང་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ལ་མངོན་པར་འདོད་ཅིང་སྨོན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་དེ། སྲིད་པའི་ས་བོན་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་ཁོ་ན་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །

【F10 總辨不相應名義】

ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་དེ་དག་ལ་མིང་དུ་བཏགས་པས་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གཉི་ག་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་རྒྱ་ཆེར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 廣明六種善巧】【F1 蘊善巧】【G1 以六門分別】【H1 半頌列其六義】

མཁས་པ་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ནས་དབང་པོ་ལ་མཁས་པའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པའི་མཁས་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་དོན་རྣམས་དབྱེ། །གོ་རིམས་དང་ནི་བསྡུ་དང་བརྟེན། །

【H2 長行別釋】【I1 明蘊自性】【J1 釋】【K1 色自性】

དེ་ལ་གཟུགས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པ་རེག་བྱའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟུགས་སུ་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K2 受自性】

ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་བ་སྟེ། མིག་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱིའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་སེམས་ཀྱིའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གཟུགས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་བརྟེན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལུས་ཀྱི་ཡིན་པར་གྱུར་ན། འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་དེ་དག་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པས། དེས་ན་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ན་ལུས་ཀྱི་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལས་གཞན་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་ལུས་ལས་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཉེ་བར་གདགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཐ་མི་དད་པས་ཉེས་པ་མེད་ན་དེ་ལྟ་ན་ཡིད་ཀྱང་ལུས་ལས་ཐ་མི་དད་པར་འབྱུང་བས་དེས་ན་ཡིད་ལ་བརྟེན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི་སེམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ལུས་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལས་གཏན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཡིད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལུས་ལས་ཐ་དད་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་ལ། ཡིད་ཀྱི་འབའ་ཞིག་སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོར་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱི་ཡིན་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མྱོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K3 想自性】

འདུ་ཤེས་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དྲུག་གོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆུང་ངུའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཚད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའིའོ། །དེ་ལ་ཆུང་ངུའི་འདུ་ཤེས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའིའོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའིའོ། །ཚད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ན་སྤྱོད་པའིའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ན་སྤྱོད་པའི་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིན་ནོ། །མཚན་མ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཐམས་ཅད་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཀུན་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K4 行自性】

འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ཀྱང་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དྲུག་གོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ་ཡུལ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དང་ཕྲད་པར་བྱ་བ་དང༌། དེ་དང་བྲལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀུན་དུ་བླང་བར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་སྟེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K5 識自性】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མྱོང་བའི་དབྱེ་བ་དང་དམིགས་པ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའི་དབྱེ་བ་དང༌། གནས་སྐབས་ཀྱི་དབྱེ་བའོ༑ །དེ་ལ་མྱོང་བའི་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །དམིགས་པ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའི་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གོ། །གནས་སྐབས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་མོ༑ །

【J2 結】

དབྱེ་བ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【I2 明蘊義】

དེ་ལ་ཕུང་པོའི་དོན་ནི་གང་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཕུང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས་ཐག་རིང་བ་དང༌། ཉེ་བའི་བར་དང༌། གཟུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྡུས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ཕུང་པོ་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཙམ་སྟེ། དེ་ལས་དོན་གཞན་པའི་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I3 明蘊差別】【J1 色蘊差別】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པར་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང་མི་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དབེན་པ་དང་མི་དབེན་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་མཐའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་དང་བ་དང༌། དང་བའི་གཟུང་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའི་གཟུགས་སོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང་མི་གནས་པ་ནི་ཟིན་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་འདྲེས་པ་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་གཅིག་པའི་དོན་གྱིས་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་དོན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དབེན་པ་དང་མི་དབེན་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་མི་དབེན་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་དོན་ལ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དབེན་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་རང་གི་རྒྱུད་དང་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་འདུ་ཤེས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སོ། །གཟུགས་ཀྱང་མཚན་ཉིད་གསུམ་སྟེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡུལ་གནོད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱས་པར་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འདུ་ཤེས་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སོ། །འགྲོ་བ་ཐོགས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང༌། ཞིང་ལ་སོགས་པར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་མཐའ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཟུགས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཁམས་འོག་མ་དང་ཁམས་བར་མར་གཏོགས་པ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ན་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་གྲུབ་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་དེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཐམས་ཅད་ན་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་དབང་བ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གཟུགས་ཆ་ཕྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【J2 受蘊差別】

དེ་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དངོས་པོ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་ཉེ་བར་བརྟགས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་ནི་མྱོང་བ་ཉིད་དང༌། མྱོང་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །དེ་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གང་ཅི་ཚོར་བ་ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་རེག་པ་བཅུ་དྲུག་ལས་ཚོར་བ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མཐུན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་མཐུན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་མཐུན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་ཡུལ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཡུལ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཡུལ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་དང་མཐུན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་རྣམས་དང༌། རིག་པ་དང༌། རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ལས་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉག་གཅིག་དབེན་པར་གཤེགས་ཏེ། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་བཞུགས་པ་ན། ཐུགས་ལ་ཐུགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་བྱུང་སྟེ། ཚོར་བ་ནི་གང་ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་གང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་རོ་མྱང་བ་ནི་གང༌། ཉེས་དམིགས་ནི་གང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ནས་དེ་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ། ཚོར་བ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །རེག་པ་ཀུན་འབྱུང་བས་ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །རེག་པ་འགགས་པས་ཚོར་བ་འགག་གོ། །ཚོར་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། མངོན་པར་མི་བརྗོད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་མི་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚོར་བ་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ། བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་འདུལ་བ་དང༌། འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་སྤོང་བ་དང༌། འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་དེ་ལ་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་རྣམ་པར་བཤད་དེ། དེ་ལ་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དག་ལ་ཚོར་བ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཚོར་བ་རྣམས་ནི་དུ། ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་རྣམས་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་གང༌། ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་ནི་གང༌། ཉེས་དམིགས་ནི་གང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་གང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཉེས་བར་རྟོག་པ་ན་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ནོ། །རེག་པ་ཀུན་འབྱུང་བས་ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་ཇི་སྐད་མདོ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚོར་བ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། དེ་འགོག་པར་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། དེ་འགོག་པ་ལ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་འབྱུང་བ་འགོག་པ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཉེ་བར་བརྟག་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་མདོ་བསྡུ་ན་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའོ། །ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པའོ། །བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཏེ། དེ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【J3 想蘊差別】

དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་། མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་ནི་དམིགས་པ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། དེའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་བྱིས་པ་མི་མཁས་པ་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། དམིགས་པ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་ཞེས་མཚན་མར་འཛིན་པ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ནོ། །མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་སྡུག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་ཡང་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དངོས་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་ལོག་པར་མཚན་མར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པའི་ཀུན་ཏུ་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་དེ་ལྟར་ཀུན་ཏུ་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། སྟོན་པ་དང༌། རྣམས་པར་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ནོ། དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། མཛངས་པ་མཁས་པ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དམིགས་པ་མི་རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་མི་སྡུག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་མེད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་མཚན་མར་འཛིན་པ་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། མྱོང་བ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། བརྡ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། ལོག་པར་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། བདེན་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ལ་མཚན་མ་དང་། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ནི་ཡུལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཚོར་བ་འཛིན་པ་ནི་མྱོང་བ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་གམ་གཞན་དག་ལ་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་དུ་འཛིན་པ་ནི་བརྡ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ནི་བདེན་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【J4 行蘊差別】

དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཡུལ་དང༌། གནས་སྐབས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ༑ །དེ་ལ་ཡུལ་ནི་སེམས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གནས་སྐབས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་སེམས་དང་མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་ཡུལ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J5 識蘊差別(五門)】【K1 總開五章】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གནས་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །

【K2 別解釋】【L1 安住】

དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་གཟུགས་ལ་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ནང་གི་མིང་དང་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་དེ་གཉི་ག་ལ་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ནང་གི་མིང་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མིང་ལ་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L2 雜染】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྒོ་གཉིས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྒོ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྒོ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L3 所依】

དེ་ལ་གནས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་གནས་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མིག་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཕུབ་མ་དང༌། ཤིང་དང༌། ལྕི་བ་དང་བུར་མའི་མེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L4 住】【M1 牒章為問】

དེ་ལ་གནས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་

【M2 解釋】【N1 舉數引經略解住義】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་པོ་དག་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ལས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པའི་རྒྱུ་དང་ལེན་པ་དང་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་ཉེ་བར་སོང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་དམིགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་ང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་དག་ནི་ཤར་ཕྱོགས་ན་གནས་པ་དང༌། ཕྱོགས་མཚམས་ཀྱི་བར་ན་གནས་པར་ཡང་མི་སྨྲ་སྟེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་གྲིབ་མ་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཞི་བ་དང་བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང་ཚངས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།

【N2 論主廣釋】【O1 結前許後廣說】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【O2 正釋】【P1 開章解釋】【Q1 開三義】

འདི་མན་ཆད་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་གནས་པ་དང་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་གནས་པའི་མཐའ་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་གནས་པའི་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【Q2 依章辨】【R1 明識住和因緣相】【S1 解】【T1 解因緣】【U1 略】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་དང་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་གཉི་ག་ཡང་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དམིགས་པར་བྱ་བ་དང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【U2 廣】【V1 解諸煩惱】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་སྲེད་པས་ལྷག་པར་ཆགས་པ་ལས་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཉེ་བར་སོང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱི་རྒྱུའི་མདུད་པ་བཞིས་ནི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །

【V2 解隨眠】

དེ་གཉི་གའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་ནི་གནས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【T2 解識住】

དེ་ལ་གང་ཟག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དགའ་བའི་གཉེན་པོ་ཡིད་བྱུང་བ་མ་ཐོབ་པ་དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་པར་བརླན་པ་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ལུས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང་ཕྱར་ཞིང་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ལུས་མ་སྤངས་ན། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ལུས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལ་རྒྱུན་འཇུག་པར་ངེས་པ་དེ་ནི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་སྔར་བཤད་པ་ནི་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【S2 結】

དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པས་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【R2 明住和因緣二邊際】

གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བར་ཟད་དེ་དེ་གཉི་ག་ཡང་ཚེ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་གཉི་གའི་རྒྱས་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། ཡངས་པའི་དོན་ཀྱང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པའི་མཐའ་དང༌། གནས་པའི་མཐའི་རྒྱུ་ནི་དེ་ཙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཞན་དུ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་ཡི་གེ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཟད་ཀྱི། དོན་ཐ་དད་པ་ཉིད་ནི་མེད་དེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་དོན་ནི་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དག་གིས་ལེགས་པར་བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་ན་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་དོན་གྱི་ཡུལ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཕྱིས་བདག་ཉིད་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་རྟོག་པ་ན་བདག་རྨོངས་པས་དེ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྨོངས་པ་དེ་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【R3 明識住和因緣二寂止】【S1 明修觀識住寂止】【T1 明識住因緣寂止】【U1 明諸煩惱事寂止】【V1 立宗】

གང་གི་ཕྱིར་མཁས་པ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་བར་ལ་སྲེད་པས་བསྡུས་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤོང་བ་ལས་བྲལ་བར་འགྱུར་གྱི་བག་ལ་ཉལ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་མདུད་པ་ཉོན་མོངས་པའི་ཆར་གདོགས་པ་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཁོ་ན་ལས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【V2 釋言】

འདི་ལྟར་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དག་ནི་བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་མདུད་པ་དག་གིས་ཡུལ་ལ་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་དོ། །

【U2 明隨眠寂止】

རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འདི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་མདུད་པ་དག་གིས་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། འདི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་གནོད་སེམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནི་འདོད་པར་བྱེད་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་

【T2 明識住寂止】

དེ་མདུད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【T3 結因緣寂止】

དེའི་འོག་ཏུ་གཉེན་པོ་ཤས་ཆེར་བསྟེན་པས་འདོད་ཆགས་དང་མདུད་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【T4 結識住寂止】

དེ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་དེ་གཏན་དུ་བྲལ་བས་རྒྱུན་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྒྱུན་ཆད་པས་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་པ་དེ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་མི་གནས་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་གནས་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་འགགས་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་མ་ལ་ལུས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུན་འཇུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་གནས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །

【S2 明能對除識勝利差別】

དེའི་གཉེན་པོར་གཏོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྒྱུ་ལས་མངོན་པར་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྒྱས་པ་མེད་པ་ནས་གནས་པའི་བར་གྱི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་བར་གྱུར་པ་ན་ཡང་བདག་དང་བདག་གིར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འཛིན་ཏོ། །དེས་ན་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་གྱུར་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །རྟགས་དེས་ན་དེ་རྣམ་པར་དག་པའི་བདག་ཉིད་དུ་སྣང་ངོ༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རྒྱུ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ངང་ཁོ་ནས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་རྒྱུན་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཕྱར་ཕྱོགས་བཅུར་འཇུག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འཚོ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པ་ནི་གྲིབ་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【S3 釋經中六句文義】

ཡང་ན་ཚོར་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཤིང་ལྗོན་པ་ལྟ་བུ་དེའི་གྲིབ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དེའི་ཚེ་ན་མི་འབྱུང་བས། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་ནི་གྲིབ་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིམ་གྱིས་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ནི་བསིལ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཕུང་པོ་འགག་པའི་ཕྱིར་ཚངས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 明不立識為識住廢立所以】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱོན་ལས་གཏན་དུ་རྣམ་པར་མ་དག་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འབའ་ཞིག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཁོ་ན་ལ་ནི་སུ་ཡང་སྲེད་པར་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ།

【M3 釋已總結】

དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་གནས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L5 異相】【M1 問】

དེ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་

【M2 解】【N1 明有貪無貪等十對心】

མདོ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སེམས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །

【N2 明十二心】

ཡང་ཁམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་སེམས་བཞི་ཡོད་དེ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་གསུམ་ཡོད་དེ། མི་དགེ་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གསུམ་ཁོ་ན་སྟེ། མི་དགེ་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ནི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་སེམས་སོ། །

【N3 明二十心】

འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པའོ། །མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་དང་སྤྲུལ་པ་བྱེད་པའི་སེམས་སོ། །སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ་ལྷ་དང་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ནི་བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་མེད་དོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་མེད་དོ། །དགེ་བ་ནི་འོག་མ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N4 明十六心】

སེམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་རྣམ་པ་གཞན་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡོད་དོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ནི་སེམས་བཅུ་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 重辨前十對心】

དེ་ལ་སེམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕྱིར་མ་བསྐྱོད་པ་རྣམས་དང༌། བསྐྱོད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་ཐོབ་པ་རྣམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མ་དག་པ་རྣམས་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཕྱོགས་དང་པོ་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ཏེ། ལན་འགའ་ནི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཕྱོགས་གཉིས་པ་ནི་ལན་འགའ་ནང་དུ་ཞི་བ་ལ་སེམས་གཏོད་པར་ཡང་བྱེད་ལ། ལན་འགའ་ནི་བརྗེད་ངས་པས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་ལ་རྗེས་སུ་འདུག་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ལན་འགའ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཞི་བའི་ཕྱིར་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ལན་འགའ་ནི་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་ལ་གཏོད་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལན་འགའ་ནི་དེ་ལ་ཡང་ལེགས་པར་མ་གཏད་པས་རྒོད་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། ལན་འགའ་ནི་ལེགས་པར་གཏད་པས་རྒོད་པ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ལན་འགའ་ནི་ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པའི་སྒྲིབ་པ་མ་སྤངས་པས་ཕྱོགས་གཉི་ག་ལ་ཡང་ཉེ་བར་མ་ཞི་བར་འགྱུར་ལ། སྤངས་པས་ནི་ཉེ་བར་ཞི་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དངོས་གཞི་བསམ་གཏན་ཐོབ་ཐོབ་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །མ་ཐོབ་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡིན་ནོ༑ །ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤོང་བའི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོ་ལ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡན་ཆད་ནི་ཕྱོགས་གསུམ་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【I4 明蘊次第】【J1 約五義辨次第】【K1 總說】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། འཇུག་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། གནས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་གྱུར་པའོ། །

【K2 別釋】【L1 生起所作】

དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ལས་གྱུར་པ་ནི་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་བར་དེ་ལ་ནི་དང་པོར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བསྟན་ལ༑ དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་འབྱུང་ལ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལས་གྱུར་པའི་གོ་རིམས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 對治所作】

དེ་ལ་གཉེན་པོ་ལས་གྱུར་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་པོ་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དག་གི་གཉེན་པོར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྟན་པ་དེ་དག་ལ་དང་པོར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བསྟན་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ། དེའི་འོག་ཏུ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ། དེའི་འོག་ཏུ་ནི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་གཉེན་པོ་ལས་གྱུར་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །

【L3 流轉所作】

དེ་ལ་འཇུག་པ་ལས་གྱུར་པ་ན་དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུང་པོ་གཉིས་ཏེ་ཡུལ་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གཅིག་གིས་ནི་ཚེ་འདི་ལ་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་བསྟན་ཏོ། །

【L4 住所作】

དེ་ལ་གནས་པ་ལས་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞིའི་གོ་རིམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་གནས་པ་ལས་གྱུར་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །

【L5 安立所作】

དེ་ལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་གྱུར་པ་ནི། དང་པོར་གང་ཟག་མཐོང་ནས་གཟུགས་ཀྱིས་སོ་སོར་ངོ་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོས་ནི་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོས་ནི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱིས་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་ནི་མཁས་པའོ་ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་ནང་གི་བདག་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཕུང་པོ་དེ་དག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་ལྡན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱིས་པའམ་མཁས་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་གྱུར་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【J2 據二事以辨次第】

ཡང་བདག་གིས་ཉེ་བར་སྤྱད་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བདག་གི་དངོས་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གོ་རིམས་གཞན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ༑ དེ་ལ་བདག་གི་ལུས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཡུལ་ལས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་དག་ལ་ནི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཉེ་བར་སོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་བདག་གི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕུང་པོ་ཐ་མ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I5 明蘊攝】【J1 明六種攝】

གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་དུ་དག་དང༌། ཁམས་དུ་དག་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དུ་དག་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་དུ་དག་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དུ་དག་དང༌། དབང་པོ་དུ་དག་གིས་བསྡུས། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་བར་ཡང་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་གི་ཕྱོགས་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ཕྱོགས་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དབང་པོ་བདུན་གྱིས་བསྡུས་སོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་གི་ཕྱོགས་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གཅིག་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་དང་། དབང་པོ་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་གི་ཕྱོགས་དང་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བསྡུས་ལ། དབང་པོ་ནི་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་གི་ཕྱོགས་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཞི་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལྔའི་ཕྱོགས་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དབང་པོ་དྲུག་དང་དབང་པོ་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དང༌། ཁམས་བདུན་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གཅིག་དང༌། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཞིའི་ཕྱོགས་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་། དབང་པོ་གཅིག་དང༌། དབང་པོ་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བསྡུ་བ་དྲུག་པོ་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་ནས་དབང་པོས་བསྡུས་པའི་བར་གྱི་བསྡུ་བའི་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 明十種攝】

གཞན་ཡང་བསྡུ་བ་བཅུ་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་རང་གི་ས་བོན་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རིགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་རང་གི་རིགས་ཟད་པར་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཐ་མི་དད་པས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དུས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཡུལ་གྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། གནས་གང་ནས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཉིད་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཐའ་དག་གིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལྔ་ཉིད་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། མ་ཚང་བས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དོན་དམ་པས་བསྡུས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【J3 明除取攝法分齊】

དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བསྡུ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་སོ། །

【I6 明蘊依止】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་གནས་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར། མིང་གིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་དག་ནི་གནས་སུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་གནས་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་གྱི་གནས་དང༌། གནས་ཀྱི་གནས་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་གནས་དང༌། དབང་པོའི་གནས་དང༌། དབང་པོའི་རྟེན་གྱི་གནས་དང༌། མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གནས་ལའོ། །དེ་ལ་མིང་གིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་ནི་གནས་བདུན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པ་དང༌། རེ་བ་དང༌། ཡུལ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། དག་པ་ལའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་བཞིའོ། །སྡོམ་པ་ལ་གནས་པའི་སྡོམ་བརྩོན་པར་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཅིག་པའོ། །ཉེར་བསྔོགས་ཐོབ་པ་མཉམ་པར་གཞག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་གཅིག་གོ། །དངོས་གཞི་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་གཅིག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གནས་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་གནས་སྐབས་བཞིར་འགྱུར་རོ།། །།

【G2 以名色等二門分別】【H1 總說】

བམ་པོ་དྲུག་པ། འདི་མན་ཆད་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཇི་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་འོག་ཏུ་ནི་མིང་གི་ཕུང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ནས།

【H2 別釋】【I1 分別色(十門)】【J1 總頌】

སྡོམ་ནི། རྫས་དང་རྡུལ་དང་སྐྱེ་བ་དང༌། །དབྱིབས་རྒྱུན་ལས་དང་སྐད་ཅིག་དང༌། །མ་འདྲེས་པ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་དང་། །དེ་བཞིན་ཕན་ཚུན་འདྲེས་པ་ཡིན། །

【J2 別釋】【K1 物類門(有七)】【L1 明同處多少】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་མིག་ལ་རྫས་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྫས་ནི་གཅིག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དང་བའོ། །ཐ་མི་དད་པས་བསྡུས་པའི་རྫས་ནི་བདུན་ཏེ། མིག་དེ་ཉིད་དང༌། ལུས་དང་། ས་དང༌། གཟུགས་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་སོ། །དེ་གཉི་གའི་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྫས་ནི་བཅུ་སྟེ། ཁམས་ལས་རྫས་བདུན་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་རྣམས་དང་ལྡན་པའོ། །མིག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། རྣ་བ་ནི་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དང་བའོ། །སྣ་ནི་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དང་བའོ། །ལྕེ་ནི་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ལུས་ལ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་དག་དབྲི་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་མེད་ཀྱང་དེ་འབའ་ཞིག་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་དང་། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་ནི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་དབྲི་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྒྲ་དང་སྒྲའི་ཁམས་ནི་མི་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་ཁོ་ནར་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གང་ལ་སྒྲ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་ཡང་ལྷག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྒྲའི་ཁམས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 明所造觸是假】【M1 結前標後】

དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །

【M2 解釋】

འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་མདངས་བཟང་བའི་མཐར་ཐུག་པ་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གང་བསྟན་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་གཞག་ཅིང་དེ་དག་ཉིད་ལ་གདགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་འདམ་པ་ཉིད་གདགས་སོ། །འདུས་མཁྲེགས་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ལྕི་བ་ཉིད་དོ། །དང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་འདུས་མཁྲེགས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྩུབ་པ་ཉིད་དང་ཡང་བ་ཉིད་དོ། །མཉེན་ཞིང་སྙི་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ནེམ་ནེམ་པོ་ཉིད་དོ། །ཆུ་དང་རླུང་འདྲེས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་གྲང་བ་ཉིད་དོ། །ཉེ་བར་སྟོན་པ་མ་ཚང་བས་མི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའོ། །ཉམ་ཆུང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་མ་ཚང་བ་མེད་པས་མི་མཉམ་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཉམས་སྟོབས་དང་ཚིམ་པའོ། །ལེགས་པ་མ་ཞུ་བས་འཁྲུགས་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ནད་དོ། །ན་ཚོད་གྱུར་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྒ་བའོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་གྱུར་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་འཆི་བའོ། །ཁྲག་ལ་ཀུན་ཏུ་གནོད་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་གཡའ་བའོ༑ །ཉེས་པར་བཟོད་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བརྒྱལ་བའོ། །ས་དང་ཆུ་འདྲེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་འགྲེད་པའོ། །འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་དང་བརྩལ་བ་དང་འབད་པའི་མི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ངལ་བའོ། །དེ་དང་བྲལ་བའི་མཉམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ངལ་སོས་བའོ། །དྲི་མ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཞུམ་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་མདངས་བཟང་བ་གདགས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་དྲུག་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དང་བ་ཉིད་དང་དང་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་པ་དང༌། འདུས་མཁྲེགས་པ་ཉིད་དང་འདུས་མཁྲེགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་པ་དང༌། སྙི་བ་ཉིད་དང༌། འདྲེས་པ་དང༌། མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་གནས་སྐབས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཡོད་ན་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་ལ། བརྒྱད་ཡོད་ན་ཡང་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །

【L3 明諸識取境總別】

གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རེག་བྱའི་མཐར་ཐུག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཏེ༑ རང་རང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཅིག་ཅར་རམ། རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L4 明色界無二塵二識】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་དྲི་དང་རོ་ནི་མེད་ལ་དེ་དག་གི་ཁམས་ནི་ཡོད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་གཉིས་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་མེད་པས་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མེད་དེ། ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཁོ་ནར་མེད་ཀྱི་ཁམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L5 明十二種色假立之義】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པ་དགུ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་དོ། །རེག་བྱས་བསྡུས་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྫས་སུ་ཡོང་པ་དང་བརྟགས་པའི་ཡོང་པའོ། །མཐུ་ལས་བྱུང་བ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་དེའི་འབྲས་བུ་དང༌། དེའི་ཡུལ་དང༌། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པར་གཏོགས་པ་ནི་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་གད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་དག་ཉིད་དང་དེ་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྤྲོས་པའི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་གང་གཟུགས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་དེ་མེད་ཀྱི། དེ་དག་ལས་ལ་ལ་ལ་ཡོད་དེ། སྤྲུལ་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པར་སྔོན་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་མུན་པ་དང་བྲལ་བ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པར་སྣང་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་བརྟགས་ཤིང་རྣམ་པར་བརྟགས་ཤིང་མོས་པའི་དབང་གིས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཡང་ལ་ལ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L6 明二界色差別之相】

དེ་ལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ནི་མཆོག་ཏུ་འོད་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་གསལ་བ་དང༌། འོག་མའི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆ་ཕྲ་བ་དང༌། དེའི་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས། དེ་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །

【L7 明六種相分別五蘊】

ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གནས་དང༌། གནས་པར་འབྲེལ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆ་ཕྲ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་སྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་སོ་སོའི་དབང་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གནས་དང་གནས་པར་འབྲེལ་པའི་མཚན་ཉིད་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་གནས་ཡིན་ལ། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ནི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་དབང་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་སོ་སོར་འབྱུང་བ་སྟེ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་དང་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་གཟུགས་འདུས་པ་ལ་ལ་ནི་སྲ་བ་ཁོ་ནར་འབྱུང་ལ༑ ལ་ལ་ནི་གཤེར་བ་ཁོ་ནར། ལ་ལ་ནི་དྲོ་བ་ཁོ་ནར། ལ་ལ་ནི་གཡོ་བ་ཁོ་ནར། ལ་ལ་ནི་འདྲེས་པ་ཁོ་ནར་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་བརྟེན་པ་དང༌། སྡུད་པ་དང༌། སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྐྱོད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ལས་གཞན་ཡང་འོག་ནས་རྒྱས་པར་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆ་ཕྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འབྲི་བ་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་བ་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་འབྲི་བ་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཆ་ཕྲ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རླུང་ལ་སོགས་པ་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པའི་གཟུགས་ཆ་ཕྲ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་བ་ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཆ་ཕྲ་བ་བསྟན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་ལྷ་སེམས་མཉམ་པ་མི་འགྱུར་བ་དེ་དག་གིས་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་དག་སྨྱུང་བུའི་རྩེ་མོས་ཕུག་པའི་ཁྱོན་ཙམ་གྱིས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ཀྱང་གཅིག་ལ་གཅིག་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་ལ། གཅིག་ལ་གཅིག་གནོད་པ་ཡང་མེད་པ་དང་། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སེམས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་བྱས་ཤིང་ཡོངས་སུ་བྱི་དོར་བྱས་སོ་ཞས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྫས་བསམ་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 極微門】【L1 辨正義】【M1 解五種極微】【N1 問】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པ་དུས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【N2 答】【O1 總說五種相】

སྨྲས་པ། རྒྱ་ཆེར་ནི་སའི་དངོས་གཞིར་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་ཟིན་ཏོ༑ །མདོར་བསྡུ་ན་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་པ་དང༌། ཆ་ཤས་མེད་པས་སོ། །

【O2 別釋】【P1 分別建立】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ན་གཟུགས་དབྲི་བའི་མཐའ་བློས་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་ལས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པར་གཞག་པར་ཟད་ཀྱི། ལུས་གཟུགས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། འགག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་གཟུགས་འདུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

【P2 差別建立】

དི་ལ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་ཡོད་དེ་མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པ་ལྔ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པ་གཅིག་གོ། །

【P3 獨立建立】

དེ་ལ་མ་འདྲེས་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་སོ། །

【P4 助伴建立】【Q1 同處不相離性】

དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འདུས་པའི་སྟེ། འདི་ལྟར་ས་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། ཐ་མི་དད་པས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འདུས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【Q2 問答辨】

དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ན་ཐ་མི་དད་པར་གནས་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་འཇུག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དེ་དང་མཐུན་པའི་ལུས་ཀྱི་དབང་ལས་དེ་ལྟར་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་གལ་ཏེ་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐ་མི་དད་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འདུས་པ་མཐའ་དག་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་བས། དེ་ལྟ་བས་ན་ཐ་མི་དད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 反難】

གཟུགས་གང་ལ་ལར་ཐོགས་པར་འགྱུར་ལ། ལ་ལར་ཐོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་བར་མ་དོའི་སྲིད་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཐོགས་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P5 無分建立極微建立】

དེ་ལ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལྔ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འདུས་པ་ཡོད་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཆ་ཤས་ཡིན་གྱི། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་འདུས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆ་ཤས་གཞན་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་གྱི་ཆ་ཤས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 明五眼取微通塞】

དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ནི་མིག་ལྔའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཤའི་མིག་དང༌། ལྷའི་མིག་དང༌། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མིག་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིག་གོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་དུ་ཞིག །མིག་དུ་ཞིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཐམས་ཅད་ནི་ཤའི་མིག་དང༌། ལྷའི་མིག་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་མིག་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ལྷའི་མིག་ནི་གཟུགས་འདུས་པ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དང༌། འོག་དང༌། སྟེང་དང༌། མདུན་དང༌། རྒྱབ་དང༌། སྣང་བ་དང༌། མུན་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་འཛིན་པར་ཟད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་དེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་ཅིང་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དང་པོར་མཐའ་དག་འདུས་ཏེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཐ་མར་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆུའི་ཐིགས་པ་བཞིན་ནོ། །

【L2 破邪執】【M1 總問答】

དེ་ལ་རྣམ་པ་ལྔས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སེམས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【M2 舉五相】

གཟུགས་འདུས་པ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་འཛིན་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སེམས་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པར་འགྱུར་བར་འཛིན་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་པ་དང༌། བྲལ་བར་འཛིན་པ་དང༌། གཟུགས་འདུས་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཙམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཡིན་པར་འཛིན་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཚོགས་ནས་གཟུགས་འདུས་པ་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་བསྐྱེད་པར་འཛིན་པ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སེམས་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པས་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་སྤངས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསམ་པར་བྱའོ༑ །

【L3 辨勝利】

དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དེ་རིལ་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པས་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་གསལ་བའི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ནི་ཕན་ཡོན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གཉིས་པའོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སྤོང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ང་རྒྱལ་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གསུམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕན་ཡོན་བཞི་པའོ། །མྱུར་དུ་མཚན་མ་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕན་ཡོན་ལྔ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 生起門(有五)】【L1 約五義以辨生起】【M1 總說】

དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྫས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཕེན་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེ་བའོ། །

【M2 別釋】【N1 依止生】

དེ་ལ་གནས་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་སུ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་ལས་ཉེ་བར་བླངས་བས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་གཟུགས་འདུས་པ་གང་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ནི་དེ་ལ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་གང་ལ་གང་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་མེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་གང་ལ་གང་མི་དམིགས་པ་དེ་ཡང་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། དེ་དེ་དང་རྫས་མཚུངས་པ་ཞིག་གམ། རྫས་མི་མཚུངས་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་གྲང་ན། གལ་ཏེ་རྫས་མཚུངས་ཞེས་བྱར་ནི་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྫས་མི་མཚུངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང༌། རྫས་མི་མཚུངས་པ་དེ་དེ་ཙམ་ཞིག་གམ། མཐུ་ལས་ཡིན་གྲང་ན། གལ་ཏེ་དེ་ཙམ་ཞིག་ལས་ཞེས་བྱར་ནི། དེས་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དམིགས་སུ་མེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མཐུ་ལས་ཞེས་བྱར་ནི། དེས་ན་མཚན་ཉིད་ལས་ཐ་དད་པའི་མཐུ་གཞན་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གནས་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 種子生】

དེ་ལ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་རང་གི་ས་བོན་ལས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འདུས་པ་སྲ་བ་ནི་ལན་འགའ་ནི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ན་སླ་བར་གྱུར་ལ་སླ་བ་ཡང་ལན་འགའ་ནི་སྲ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གྲང་བ་ཡང་དྲོ་བར་འགྱུར་ལ། དྲོ་བ་ཡང་གྲང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་ཡང་གཡོ་བར་འགྱུར་ལ། གཡོ་བ་ཡང་མི་གཡོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང་ཁ་དོག་ངན་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་མེད་ཀྱང༌། ཁམས་ཡོད་ན་འདུས་པ་དེ་དང་དེ་ལས་ཆོས་གཟུགས་ཅན་བྱེ་བྲག་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 勢引生】

དེ་ལ་འཕེན་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་བརྟན་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ། །ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམས་ནི་ཡང་དང་ཡང་འཕེན་པའི་སྐྱེ་བ་ལས་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྣོད་བསྟན་པ་དག་ལས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་འཕེན་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 攝受生】

དེ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གཟུགས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་ཕན་འདོགས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཆེས་བརྟས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་བརྟས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཆོག་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཆུ་ལ་སོགས་པས་བརླན་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【N5 損減生】

དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 明相離不相離】

དེ་ལ་འདུས་པ་སྐྱེ་བ་ནས་རྫས་སྣ་ཚོགས་མཆིག་ལ་བཏགས་ཏེ་ཆུ་དང་སྦྱར་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་བྱའི་ཏིལ་དང་སྲན་ཆུང་དང༌། མོན་སྲན་གྲེའུ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་དེའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་དབང་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 明諸色雖有自種然由大種變異而生】【M1 問】

གང་གི་ཚེ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་རང་གི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།

【M2 答】

སྨྲས་པ། དེ་དག་འགྱུར་བས་འགྱུར་བ་དང༌། གནས་པ་དང་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །དེ་ལ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གྱུར་པས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་སྟེ། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་དང༌། ལས་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པས་སོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ནི་སའི་མངོན་པར་གནོད་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། སྣོད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཞིང་གི་བྱེ་བྲག་ལས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དེ་འགྱུར་བར་སྣང་བ་དང༌། ཆུའི་མངོན་པར་བརླན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མེའི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རླུང་གི་ཡོངས་སུ་སྐམ་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བར་སྣང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པས་བྱས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལས་ནི་ལས་དང་མཐུན་པར་དང་པོར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དང་མཐུན་པ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་བྱས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L4 由五緣果成變異】

དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་ལྔས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལས་འབྲས་བུ་གཞན་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་སྟོབས་དང༌། རིག་སྔགས་ཀྱི་སྟོབས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྟོབས་དང༌། ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །

【L5 立中有】【M1 明中有由名言自種子為因有分熏習為緣】

འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ཤིང་ཤི་བའི་དུས་བྱས་པའི་བར་མ་དོའི་སྲིད་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རང་གི་ས་བོན་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་དེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་རྐྱེན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M2 問答辨有之所以】

བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ཡོད་པར་རྒྱུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤི་འཕོས་ནས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གནས་མེད་པ་རྣམས་ཡུལ་གཞན་དུ་ཕྱིན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་ཙམ་ཡིན་པས་བྲག་ཅ་ལྟ་བུར་ཡང་མི་རུང་བ་དང༌། མ་འགགས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་ཡང་མི་རུང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་འཛིན་པ་ལྟ་བུར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དཔེ་དེ་དག་མི་རུང་བ་དེའི་ཕྱིར་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྐྱེ་བ་བསམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K4 安立門(有八)】【L1 能依所依門】

དེ་ལ་ཡུལ་གནོད་ཅིང་ཡུལ་གང་དུ་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཀྱང་གནས་པར་འགྱུར་བར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེས་པའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་དེ་དག་ཉིད་ཡུལ་གནོན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དེ་ནི་འབྱུང་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་དེར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡུལ་དེ་ལ་སྒྲིབ་པའི་དོན་གྱིས་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་དོན་དང༌། དེའི་དབང་གིས་ན་དེ་ཡང་ཡུལ་ལ་གནོན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 明四大麁細】

ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རགས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སའི་ཁམས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ནི་རྟེན་གྱི་དོན་གྱིས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་རྣམས་ཀྱི་ལས་ནི་རླན་པ་དང༌། འབར་བ་དང༌། གཡོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【L3 明聲體間斷】

དེ་ལ་སྒྲ་ནི་བརྗོད་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་འདུས་པ་ལས་རྒྱུན་བརྟན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་དེ་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ལན་ཅིག་བྱུང་བ་ན་ཡུལ་གང་དུ་གྲག་པའི་ཡུལ་དེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅིག་ཅར་ཁོ་ནར་ཁྱབ་པར་འབྱུང་སྟེ། མེའི་འོད་དང་འདྲ་བ་ཡིན་གྱི་ཆེས་ཚེ་བ་དང་ཆེ་བར་འབྱུང་ཞིང་འགྲོ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L4 明風大】

དེ་ལ་རླུང་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བརྟན་པ་དང་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དཀྱིལ་འཁོར་ན་རྒྱུ་བ་ནི་བརྟན་པའོ༑ །ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བ་ནི་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནའོ། །རྫས་ཀྱི་ནང་ན་རྒྱུ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ནོ། །འཁྲུལ་འཁོར་དེད་པ་ནི་བརྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L5 明空界】

དེ་ལ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་སྣང་བ་དང༌། མུན་པས་བསྡུས་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ལ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་བརྟན་པ་དང་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་རྟག་ཏུ་མུན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་སྣང་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ན་ནི་བརྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ན་ནི་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཟུགས་འདུས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་གསལ་བ་ནི་འོད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་གསལ་བ་ནི་བུ་གས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L6 明長等色假】

རིང་པོ་དང་ཐུང་ངུ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་དག་དབྱིབས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཅི་རྫས་སུ་ཡོད་པའམ། བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསགས་པ་ལས་གནས་པ་ནི་དབྱིབས་ཞེས་བྱ་བའི་ངེས་པའི་ཚིག་ཡིན་པ་དང་བསགས་པ་ཙམ་དམིགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ལས་གཞན་པའི་དོན་མི་དམིགས་པ་དང༌། ལྟོས་ཤིང་ལྟོས་ན་ངོ་བོ་ཉིད་འདྲེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བློས་ཕྱེ་བས་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【L7 明法處勝定果色】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ནི་ཁ་དོག་ཙམ་ཁོ་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་དྲི་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་རླུང་ལ་ཡང་དྲི་ལ་སོགས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་མེད་ལ། འདྲེས་པ་ལས་ནི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་ལས་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་བྱུང་བའི་སྣང་བ་ལ་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་དང་དྲི་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་དམིགས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་ཞེས་བྱའི་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L8 明諸色中有見對等】

གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཆོས་དུ་ཞིག་ནི་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པར་གནས་ལ། དུ་ཞིག་ནི་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པར་གནས་ལ་དུ་ཞིག་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པར་གནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་གཅིག་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ་དེ་ནི་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་དབྱིབས་བསམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K5 流門】

དེ་ལ་གང་དག་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྒྱས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ནི་དང་པོ་དང་རྒྱུན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ཁོ་ནས་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་དུས་གཞན་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པའི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་བརྟས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའོ༑ །དེ་ལ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་པོ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཟས་དང་གཉིད་དང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་གིས་རྒྱས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་ཟས་དང༌། དེའི་གནས་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་བསྒོམ་པ་དང༌། དུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒྱས་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་བརྟས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ནི་ཟས་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱས་པའི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། གཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནི་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུན་ལས་གཞན་པ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་རྒྱུན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུན་ལ་ཡང་འཕེལ་ཞིང་ཡངས་ལ་རྒྱས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དམིགས་པའི་ཚེ། རྣམ་པར་སྨིན་པས་བསྡུས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱས་པ་ཐ་དད་པའི་རྒྱུན་དེ་ལ་ཕན་འདོགས་པས་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུན་གྱིས་འཕེལ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོས་མ་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ལ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། རྒྱས་པ་གཉིས་པས་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ལ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་མེད་དེ་ལྷག་མ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་དྲི་དང་རོ་མེད་དོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་མ་ཚང་བར་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་ཚང་བ་རྣམས་སོ། །སྒྲའི་ཁམས་ནིརྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ལ་སྒྲ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་བསམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K6 業門】【L1 明四大造色業】【M1 別明四大各有五業】

གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་སའི་ཁམས་ནི་ལས་དུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། རླུང་གི་ཁམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ལས་དུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་ནི་མངོན་པར་གནོད་པས་དེ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། རྟེན་གྱི་ལས་ཅན་དང༌། གནས་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། འཁྲུག་པའི་ལས་ཅན་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཆུའི་ཁམས་ནི་འབབ་པ་དང༌། སྡུད་པ་དང༌། རླན་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །མེའི་ཁམས་ནི་གསལ་བ་དང༌། སྨིན་པ་དང༌། སྲེག་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །རླུང་གི་ཁམས་ནི་གཡོ་བ་དང་། བྱ་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། སྐམ་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【M2 總明四大共有業】

ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འཇུག་པ་ལས་ལྔ་དང་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེས་པ་དང༌། བརྟེན་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྟོན་པ་དང་། འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །བརྟེན་པ་ནི་འགྱུར་བ་འབྱུང་བའི་ཡུལ་ཐ་མི་དད་པས་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །གནས་པ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་དག་གིས་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་གཅིག་པའི་དོན་གྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །རྟོན་པ་ནི་དེ་ཙམ་ལས་མི་ཉམས་ཤིང་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པས་རྟོན་པར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བས་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【L2 明眼耳所行有三性別】

མིག་དང་རྣ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བར་གདགས་པ་འཇུག་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་སེམས་པ་དང༌། ངེས་པའི་སེམས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བའི་སེམས་པའོ། །དེ་ནི་སེམས་པ་ཆེན་པོ་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L3 明依止乖色而有運動與乖不異】

གཟུགས་འདུས་པ་ལས་གཡོ་བ་ཐ་དད་པའམ། ཐ་མི་དད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མི་དད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡུལ་དེར་སྐྱེས་ནས་སམ། མ་སྐྱེས་པར་རམ། ཞིགས་ནས་སམ། མ་ཞིགས་པར་གཡོ་བ་ལ་ཉེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་ནས་གཡོ་ན་ནི་དེས་ན་མཚན་ཉིད་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་པར་གཡོ་ན་ནི་དེས་ན་གཡོ་བ་དང་མི་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞིགས་ནས་གཡོ་ན་ནི་དེས་ན་གོང་མ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མ་ཞིགས་པར་གཡོ་ན་ནི་དེས་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ཡུལ་གཞན་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དམིགས་པས་ན། གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ལས་བསམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K7 剎那門】【L1 明色法有剎那滅】【M1 舉正義】【N1 標宗】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །

【N2 徵】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱེས་ནས་འཇིག་པ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N3 釋所以】

སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་མི་རུང་སྟེ། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་པ་གནས་པའི་རྒྱུ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཡང་མི་དམིགས་པས་དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་རབ་ཏུ་གྲུབ་བོ། །མེ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་རྟོག་པ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མེ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ནི་མི་འདྲ་བ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཙམ་ཡོད་པར་ཟད་དོ། །འཇིག་པ་ཡང་འཇིག་པའི་རྒྱུར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཡོད་པར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་ནས་དེ་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱར་ཡང་དེའི་རྒྱུན་ཆད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་པ་དེ་ལ་འཇིག་པ་ཙམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【M2 以四句破其外計】

འོན་ཏེ་འཇིག་པ་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་གཞན་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དེ་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་མེ་ལ་སོགས་པ་དང་འཇིག་པ་བསྡོངས་ཏེ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་རྟོག་ན་ནི། དེས་ན་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་དང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད་པར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེ་སྐྱེ་བ་ལ་ནུས་པ་གཞན་དང་གཞན་ཡོད་པར་རྟོག་ན་ནི་དེས་ན་བྱེ་བྲག་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཉི་གས་ཕྱོགས་གཅིག་འཇིག་པར་ནུས་སོ་ཞེས་རྟོག་ན་ནི། དེས་ན་གཉི་གས་ཆ་གཉི་ག་འཇིག་པར་ནུས་པའམ། ཆ་གཉི་ག་འཇིག་པར་མི་ནུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་སྟེ།

【M3 結勸了知】

དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་བསམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག་པའི་རྒྱུ་དང༌། མེ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་བཀག་པ་དང༌། འཇིག་པ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་བཀག་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་འཇིག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་བཀག་པ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 明諸行如心皆剎那滅】

ཡང་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K8 獨非獨門】

ཅི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་དད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དབང་པོ་གཞན་གྱིས་རྟོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དབང་པོ་གཞན་གྱིས་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་དབང་པོ་གཞན་གྱིས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འཕོ་བ་དང་མི་འཕོ་བ་ཡང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིལ་མར་དག་གི་ནང་དུ་མེ་ཏོག་དག་གི་དྲི་འཕོ་བ་ནི་དམིགས་ལ། སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་འཕོ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་དང་མི་འགྱུར་བ་ཡང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མར་བཞུ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁ་དོག་དང་རོ་ལ་སོགས་པ་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་དམིགས་ལ། སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དག་ནི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དག་ལ་ཡང་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་ན་ནི། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དག་ཡིན་པས། དེ་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཡང་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ལས་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་མ་འདྲེས་པ་དང་འདྲེས་པ་བསམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K9 所行門】【L1 總問答辨色法攝根塵多少】

གཟུགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དུ་ཞིག་ནི་དབང་པོར་གྱུར་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་ནི་དབང་པོར་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ལ། དྲུག་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 問答釋】【M1 總舉三緣指本地分說】

དེ་ལ་དབང་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དག་ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་དེ་ལ་དམིགས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 次第廣釋】【N1 釋根不壞】

དེ་ལ་རྒྱུ་དུས་ན་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། དམན་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཉམས་པས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་བཞིས་དབང་པོ་རྣམས་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། གནོད་པར་བྱེད་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དག་དང༌། ཡུལ་དང་ཕན་འདོགས་པ་ཕ་རོལ་གྱི་གནོད་པ་དག་གིས་འགྱུར་བར་བྱེད་པའོ༑ །ནང་གི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོའི་ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པས་འགྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །ལས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་གཟུགས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པས་འགྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལས་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པས་འགྱུར་བར་བྱེད་པའོ༑ །

【N2 釋境界現不現前壞】【O1 正辨境界現前】【P1 問】

ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་རྣམ་པ་དུར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན་

【P2 答】【Q1 約五根辨境現前】【R1 明眼境】

སྨྲས་པ། རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྒྲིབ་པས་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་སྒྲིབ་པ་ལས་སོ། །གཡེང་བས་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་གདོན་གྱིས་བརླམས་པ་ལ་སོགས་པས་སེམས་གཡེང་བར་བྱས་པ་ལས་སོ། །མ་ཐོབ་པས་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཐོབ་པའི་སེམས་དེ་ལ་རྩོལ་བར་བྱེད་པ་ལས་སོ། །མ་བྱང་བས་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་བཟོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མ་བྱས་པའི་སེམས་ལས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ནི་མིག་དང་མ་ཕྲད་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ཧ་ཅང་ཆ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །བསྟན་དུ་ཡོད་པ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །མ་བསྒྲིབས་པ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ཧ་ཅང་བསྐལ་པ་མ་ཡིན་པ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །སྤྱོད་ཡུལ་ན་གནས་པ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ལ་ལའི་མིག་ལ་ནི་མུན་ཁྲོད་ན་ཡང་གཟུགས་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །

【R2 明耳】

སྒྲ་ནི་རྣ་བ་དང་མ་ཕྲད་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། སྣང་བ་དང༌། མུན་ཁྲོད་དང༌། ཧ་ཅང་ཆ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བསྐལ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ན་གནས་པ་གྲག་པར་འགྱུར་རོ། །

【R3 明香味觸餘三根】

དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་དབང་པོ་རྣམས་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ན་གནས་པ་དག་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་རོ། །

【Q2 約天眼】

ལྷའི་མིག་ལ་ནི་གཟུགས་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང་། མུན་ཁྲོད་ན་འདུག་པ་དང༌། བསྐལ་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ན་གནས་པ་ཡང་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །

【Q3 約慧眼】

འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ལ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་རོ། །

【O2 對六所行辨差別】

སའི་དངོས་གཞིར་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པ་དྲུག་ཅེས་གང་སྨྲས་པ་དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་དང༌། མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱོགས་དང་དུས་དང་གསལ་བ་དང༌། མི་གསལ་བ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་དང༌། གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའོ། །དེ་ལ་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྡོམ་པ་དང༌། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྒྲ་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དྲི་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་རྩ་བ་དང་སྡོང་བུ་དང༌། ཤུན་པ་དང༌། སྙིང་པོ་དང༌། ལོ་མ་དང༌། མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུའི་དྲི་དག་གོ། །དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ལ་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་མེད་དོ། །དེ་དག་གི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་རོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཁ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རེག་བྱའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་རྣམ་པ་དུ་མ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་ཡུལ་གསུམ་པ་ནི་ཤར་དང་ལྷོ་དང་ནུབ་དང་བྱང་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཞི་པ་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱེ་བྲག་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྔ་པ་ནི་ཡང་དག་པ་དང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་གཟུང་བའི་བྱེ་བྲག་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དྲུག་པ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དངོས་པོ་མཐའ་དག་འཛིན་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【O3 結】

དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 釋能生作意】

དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གནས་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་དེ་དང་ཡུལ་སྣང་བ་དང་ཕྲད་པ་དེ་དང༌། དེས་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་བསམ་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K10 相雜門】

དེ་ལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གནས་པའི་ལུས་ལ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་འོག་མའི་གཟུགས་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ཡུལ་གཅིག་གམ་ཡུལ་ཐ་དད་དམ་ཇི་ལྟར་གནས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྱེ་མ་དང་ཆུ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་གནས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཕན་ཚུན་འདྲེས་པ་བསམ་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 解四蘊名】【J1 結前生後】

གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་སོ།། བམ་པོ་བདུན་པ། ད་འདི་མན་ཆད་ནི་མིང་གིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཅི་རིགས་པར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།

【J2 解釋】【K1 以十門別解四蘊之名】【L1 解本地分第二卷中立一心相】

སའི་དངོས་གཞིར་སེམས་གཅིག་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་བརྩམས་ནས་དེ་ལ་དཔེ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ནི་སྟོན་པའོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ནི་སྟོན་པའོ་ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་ཚིག་ཏུ་ཡང་སྨྲ་ན། དེ་ལྟར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ང་སྨྲ་ན། ལུས་དང་ངག་གིས་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་འདི་སྙེད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་བ་གཅིག་གིས་ནི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇུག་པར་གཏོགས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་གཅིག་གིས་ནི་ཐ་སྙད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གཅིག་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་ལ། ཐ་སྙད་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་གཅིག་གིས་ནི་ཚིག་གཅིག་རྗོད་གཅིག་རྗོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་དོ༑ །

【L2 明分別意與無分別五識同緣現境】

དེ་ལ་ཅི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཅན་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་སེམས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡུལ་ཉིད་ཀྱིས་ཡུལ་མཚུངས་པའམ། ཡུལ་མི་མཚུངས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡུལ་མཚུངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གང་གིས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལ་རྩོལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གནས་གཉིས་ཀྱིས་བརྟས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L3 明煩惱相應】

སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཅི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་ལས་སམ། འོན་ཏེ་བག་ལ་ཉལ་ལས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ལས་ཡིན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ན་ནི་དེ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཏན་རྣམ་པར་མི་འདག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཉིད་དུ་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བག་ལ་ཉལ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་གང་ཡིན་པ་སྟེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་པར་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ཉིད་དང༌། ཉེས་པར་ཞུགས་པ་ཉིད་དོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་མངོན་པར་རྟོགས་ནས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་གཟིགས་ཤིང་གནས་པ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་གཟིགས་ཤེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སའི་དངོས་གཞིར་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【L4 明三染惱】

ཡང་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཚེའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L5 明縛】

དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བག་ལ་ཉལ་གང་ཡིན་པའོ། །ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལས་ལ་དགའ་བ་ཡང་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡིན་ནོ། །གནས་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་དང༌། ངེས་པར་བྱུང་ནས་དགའ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། ལམ་ལ་དགའ་བ་ཐོབ་པ་ལ་གགས་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡིན་ནོ། །ལོག་པར་སྨོན་པའི་ལས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡིན་ཏེ། བཞི་པོ་དེ་དག་ཡོད་ན་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ལ། དྲུག་ཡོད་ན་ཡང་བཞིར་འགྱུར་རོ། །

【L6 明遍行別境】【M1 問答標列】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་སྟེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དུ་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་མང་མོད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་ལྔ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་བོ། །

【M2 辯相】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་རྩོལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །རེག་པ་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པ་ལས་དོན་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པ་ལས་དོན་སོ་སོར་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འདུ་ཤེས་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པ་ཉིད་ལས་དམིགས་པར་འདོགས་པ་ལ་བརྡར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྗེས་སུ་སད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་བའོ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་སད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་དང་མི་ཐ་སྙད་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱིས་པ་ཐ་སྙད་ལ་མི་མཁས་པ་རྣམས་དང༌། ཐ་ན་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སེམས་པ་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པ་ལས་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཚོར་བ་དང༌། ཕྲད་པ་དང༌། འབྲལ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདུན་པ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། དེ་འདོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །མོས་པ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ལ་ངེས་པར་འཛིན་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དྲན་པ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའོ། །

【M3 明作業】

དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དམིགས་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །རེག་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྲེད་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཀྱིས་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །སེམས་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །འདུན་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །མོས་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ནམ། སྐྱོན་ནམ། གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ལ་མོས་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན༑ ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསམས་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། སྨྲས་པ་དྲན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། ཤེས་པའི་རྟེན་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལས་གང་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྤྲོས་པ་དང༌། རྒྱུ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【M4 辯四境事】

ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་དངོས་པོ་སོ་སོར་ངེས་པ་གང་ལ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདོད་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། འདྲིས་པ་དང༌། ཉེ་བར་བརྟགས་པ་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྟེ། དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ནི་ཐ་མ་ལའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གོང་མ་གསུམ་ལའོ། །

【L7 明卒爾尋求決定三心】

དེ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕུང་པོ་གང་དག་མིང་གིས་བསྡུས་པ། སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་དག་ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། ཚོར་བ་པའམ། ངེས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་སེམས་ལ་དེ་དང་རིགས་མཐུན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L8 舉經問】

གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་འདྲེས་པར་བརྗོད་པར་བྱའི། མ་འདྲེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདི་དག་ནི་སོ་སོར་ཕྱེ་ན་བྱེ་བྲག་དམིགས་པར་བརྗོད་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་གྲུབ་པ་རྣམས་འདྲེས་པས་བྱེ་བྲག་མེད་ཅེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། འདུས་ནས་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། དོན་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་ན་དོན་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་རོ། །

【L9 明心法四種異名】

སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རབ་ཏུ་མང་སྟེ་འདི་ལྟ་སྟེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚུངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གནས་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡུལ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཉིད་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། མིག་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ནི་ཡུལ་མེད་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྫས་མཚུངས་པ་དང༌། ཡུལ་མཚུངས་པ་དང༌། དུས་མཚུངས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པ་མཚུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དམིགས་པ་གཅིག་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་གནས་དང་བཅས་པ་དག་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་སྣ་ཚོགས་ལ་འཇུག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་འགའ་ཡང་གནས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་བསྟན་པའི་གནས་ཀྱི་ཚད་མ་ནི་མི་བྱེད་དོ། །

【L10 明有五種互相對法】

ཅིའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་ཚོར་བའི་ཆ་མི་མཐུན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་ཆ་མི་མཐུན་པ་དེ་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་ཆ་མི་མཐུན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རང་གི་རིགས་དང་ཆ་མི་མཐུན་པས་ཆ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའི་ཆ་མཐུན་པ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཚོར་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོགས་ཡིན་པས་ཆ་མཐུན་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པའི་གཉེན་པོ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་གཉེན་པོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རིག་པའི་ཉེ་བའི་ཆ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པས་ཉེ་བའི་ཆ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 後就三性四蘊皆作九門解釋】【L1 束四蘊以為三性】

ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་དགེ་བར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། མི་དགེ་བར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་

【L2 舉一頌列出九門】

སྡོམ་ནི། གནས་དང་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ནི། །མཚུངས་པར་ལྡན་དང་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་གཞི་དབྱེ་དང༌། །ཡོན་ཏན་སྐྱོན་དང་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །

【L3 九門分別三性】【M1 九門分別善蘊】【N1 明依處】

དེ་ལ་དགེ་བའི་གནས་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ངེས་པའི་དུས་དང་ལྡོག་པའི་དུས་དང༌། ལས་ཀྱི་དུས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་དུས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་དུས་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་དུས་སོ། །

【N2 明自性】

ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དད་པ་དང༌། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ༑ །

【N3 明相應】

ཆོས་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། ངེས་པའི་དུས་ན་ནི་ཐ་དད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་དུས་ན་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ངོ༌། །དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་ལ་འཇུག་པའི་དུས་ན་ནི་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང་ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དུས་ན་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དུས་ན་ནི། བག་ཡོད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་དུས་ན་ནི་རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་དང་སྟེ་དེ་ནི་སྙིང་རྗེས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N4 明假實】

དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད། དུ་ཞིག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། བག་ཡོད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བའོ། །བག་ཡོད་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ནི་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཆ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་བཏང་སྙོམས་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་དོན་གྱིས་བག་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཆ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N5 明軟中上品】

དེ་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའམ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཆེན་པོའི་གཉེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །འབྲིང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ འཇིག་རྟེན་པའི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའམ། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་འབྲིང་གི་གཉེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའམ། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཆུང་ངུའི་གཉེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གོམས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཞིང་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་ལས་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【N6 明依善根生時八種事】

དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེ་བ་ན་གཞི་དུ་དག་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ མདོར་བསྡུ་ན་བརྒྱད་ལས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་དངོས་པོ་ལས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་གཞི་དེ་དག་ལ་ཅི་རིགས་པ་ཚེ་འདི་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འདོད་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་ལྟ་བ་ངན་པ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བས་སྔོན་ཀུན་ཏུ་སུན་ཕྱུང་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གང་གིས་ཀུན་ཏུ་སུན་ཕྱུང་བ་དེའི་གཉེན་པོས་དེ་དང་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N7 明差別】

དེ་ལ་དགེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་རྣམ་པ་གཅིག་ནས་རྣམ་པ་བཅུའི་བར་དུ་བསྟན་པའོ། །ཡང་དགེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །འདོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །སེམས་ནི་རྒྱུད་དག་པ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །མཆོད་རྟེན་བྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N8 明無失功德】【O1 離惡集善】

དེ་ལ་དགེ་བ་ལ་ཉེས་དམིགས་ནི་མེད་དོ། །དེའི་ཕན་ཡོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་མང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྟན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【O2 捨苦得樂】

བདག་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཉི་ག་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདིའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌།

【O3 厭有為樂彼無為】

སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མོས་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌།

【O4 明現益後益】

ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་འཁུམས་པ་མེད་དེ་སྲོ་བཟང་བ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་སྙན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གྲགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འགྱོད་པ་མེད་པར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་ཞི་ནས་ཀྱང་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་མང་པོ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N9 明能治所治】

དེ་ལ་དགེ་བའི་གཉེན་པོ་ལས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོ་དང༌། སྤོང་བ་གཉེན་པོ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་གཉེན་པོ་དང༌། ཐག་བསྲིངས་པ་གཉེན་པོ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་གཉེན་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་འབྲིང་གི་གཉེན་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆེན་པོའི་གཉེན་པོ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། གཞན་འདེབས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། རྩེ་འཇིལ་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། བྲལ་བའི་གཉེན་པོ་ལས་སོ། །

【M2 染污四蘊九門】【N1 總開二章示說前後】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་གནས་གཉིས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བཤད་པར་བྱའོ། །

【N2 解二章各有九門】【O1 (根)本煩惱九門】【P1 依處】【Q1 約所緣境明惑依處有其六種】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་སྟེ། མ་རིག་པ་དང་བཅས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང་བཅས་ཤིང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་ཤིང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང་བཅས་ཤིང་རང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་དམན་པ་དང༌།མཚུངས་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། མ་རིག་པ་དང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་ཤིང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། མ་རིག་པ་དང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་ཤིང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང་ལེ་ལོའོ། །

【Q2 屬當依處】

དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཕྲད་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲལ་བར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི་ཡུལ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི་འགྲན་ཅིང་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྔ་པ་ནི་ལོག་པའི་ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲུག་པ་ནི་སྒྲུབ་པ་དང་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གནས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 自性】

ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ༑ འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མོ། །

【P3 相應】

ཉོན་མོངས་པ་གང་དང་ཉོན་མོངས་པ་གང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་རིག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཐེ་ཚོམ་ནི་གང་དང་ཡང་མ་ཡིན་ནོ༑ །འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ཕན་ཚུན་མ་ཡིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཉིད་ནི་ང་རྒྱལ་དང་ལྟ་བ་དང་སྟེ། ལན་འགའ་གང་གི་ཚེ་ཆགས་པར་གྱུར་པ་ན་རློམ་པར་བྱེད་པའམ་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ང་རྒྱལ་དང་ལྟ་བ་ཡང་ལན་འགའ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རློམ་པར་གྱུར་པ་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【P4 假實】

ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྟ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ནོ། །

【P5 軟中上品】

དེ་དག་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་ཆུང་ངུ་དག་ཡིན་ནོ། །གང་དག་བར་དུ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་འབྲིང་དག་ཡིན་ནོ། །གང་དག་དང་པོར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་ཆེན་པོ་དག་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྐྱེས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྔོན་གོམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གནས་ལ་གནས་པ་སྟེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་ཏུ་མི་རུང་བ་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གནས་མ་ཡིན་པ་བླ་མ་དང་སྦྱིན་གནས་ལ་སོགས་པ་ངག་ལ་འཇུག་པ་གང་ཡིནཔ་དང༌། ལས་དང་བཅས་པ་སྟེ། ལས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P6 煩惱生時所依事】【Q1 貪】

ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་ན་གང་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཞི་ནི་བཅུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ལྟ་བ་རྣམས་དང༌། མ་ཐོབ་པའི་ཡུལ་དང༌། ཐོབ་པའི་ཡུལ་དང༌། སྤྱད་ནས་འདས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། བུ་དང་འདྲིས་པ་དང༌། ཡོ་བྱད་དང༌། ཡང་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པ་རྣམས་སོ། །གཞི་གང་ལས་འདོད་ཆགས་ཅི་འདྲ་བ་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་པོ་དག་ལས་བཅུ་པོ་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ལྟ་བའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཆགས་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། སེར་སྣའི་འདོད་ཆགས་དང༌། སྒྲིབ་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། བུ་ཚའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཕྱོགས་དང་འཁོར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཡང་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པའི་འདོད་ཆགས་སོ། །

【Q2 瞋】

ཁོང་ཁྲོ་བའི་གཞི་ཡང་བཅུ་སྟེ། བདག་ཉིད་དང་སེམས་ཅན་སྡུག་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་མི་སྡུག་པ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་ན་གནོད་པ་དང༌། ཕན་པ་བྱས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ན་གནོད་པ་དང༌། ཕན་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་གནོད་པ་དང༌། ཕན་པ་བྱེད་པ་དང༌། ཡུལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སྔོན་གོམས་པ་དང༌། གཞན་དུ་བལྟ་བ་སྟེ། དེ་དག་ལས་ཁོང་ཁྲོ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་རིམ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞི་དྲུག་ལས་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་པོ་དག་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལས་ནི་ཡུལ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའོ། །མི་བཟོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། གོམས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བས་ཁོང་ཁྲོ་བ་དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཁོང་ཁྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ༑ སེམས་ཅན་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ཡུལ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ལྟ་བ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའོ། །

【Q3 無明】

མ་རིག་པ་སྐྱེ་བའི་གཞི་ནི་བདུན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་ཀྱི་གཞི་དང༌། འཇིག་རྟེན་གནས་པའི་གཞི་དང༌། འཕོ་བའི་གཞི་དང༌། མཆོག་གི་གཞི་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་གཞི་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གཞི་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་གཞིའོ། །གཞི་དེ་དག་ལས་མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནམ། རྣམ་པ་བཅུ་དགུར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྒོ་གསུམ་ནས་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་སོ་སོ་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང༌། གཉི་ག་ལ་བདག་དང་། བདག་གི་དང༌། མཛའ་བཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ལྟ་བ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི་ལས་དང་རྣམ་པ་སྨིན་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པ་པོ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་རྒྱུར་ལྟ་བ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྔ་པ་ནི་བདེན་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲུག་པ་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །བདུན་པ་ནི་བདག་གི་དོན་མ་ཐོབ་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【Q4 慢】

ང་རྒྱལ་སྐྱེ་བའི་གཞི་ནི་དྲུག་སྟེ། སེམས་ཅན་དམན་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་མཚུངས་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། སོ་སོ་ནང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཐོབ་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟེ། དེ་དག་ལས་ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་བདུན་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་གཞི་ལས་ནི་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་གཉིས་སྐྱེའོ། །གཞི་ལྷག་མ་རྣམས་ལས་ནི་ང་རྒྱལ་རེ་རེ་སྐྱེའོ། །

【Q5 見】

ལྟ་བ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་གཞི་ནི་གཉིས་ཏེ། སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཞི་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་གཞིའོ། །དེ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཞི་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བདག་ཡོད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཐབས་སུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། ཐར་པའི་ཐབས་སུ་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་འདི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བྱེད་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འོང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། ས་བོན་འདེབས་པ་དང༌། མངལ་འཛིན་པ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བའི་ལས་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་མེད་དོ་ཞེས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དེ་དག་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཞི་བརྒྱད་དམ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ལ་ལྟ་བ་ལྔ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །གཞན་ཡང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེ་བའི་གཞི་ནི་སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཞི་དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །

【Q6 疑】

ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བའི་གཞི་ནི་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སྟོན་པ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་མཐོང་བ་དང༌། སྐུར་པ་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཆེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལུགས་ཐ་དད་པ་མཐོང་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དམན་ཞིང་མོང་རྟུལ་བ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཟབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །

【P7 差別】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ནང་དུ་བལྟས་པ་དང༌། ཕྱིར་བལྟས་པ་དང༌། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། གཞན་འདེབས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རྩེ་འཇིལ་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། བྲལ་བའི་གནས་སྐབས་སོ། །

【P8 無德有失】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ཕན་ཡོན་ནི་མེད་དོ། །ཉེས་དམིགས་མང་པོ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སའི་དངོས་གཞིར་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའོ། །

【P9 能所治】

ཉོན་མོངས་པ་ནི་གང་གི་གཉེན་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འོ་ན་སྲེད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྲེད་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ང་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ང་རྒྱལ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འདོད་པ་དང་ཁེངས་པའི་རྣམ་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་དང་ང་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་དེ། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་བཅོ་ལྔ་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅོ་ལྔ་པོ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 隨煩惱九門】【P1 依處】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཅིག་གནས་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་གླེང་བ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་དང༌། བླ་མ་རྣམས་ལ་མི་འདུད་པ་དང༌། མི་བཟོད་པ་དང་། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཉམས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཉམས་པའོ། །

【P2 自性】【Q1 辨自性】

ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། འཚིག་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་དག་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【Q2 屬依處】

དེ་ལ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ནི་གནས་དང་པོ་ལས་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ནི་གནས་གཉིས་པ་ལས་སོ། །ལྔ་པ་དང་དྲུག་པ་ནི་གནས་གསུམ་པ་ལས་སོ། །བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པ་ནི་གནས་བཞི་པ་ལས་སོ། །དགུ་པ་ནི་གནས་ལྔ་པ་ལས་སོ༑ །བཅུ་པ་ནི་གནས་དྲུག་པ་ལས་སོ། །བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པ་ནི་གནས་བདུན་པ་ལས་སོ། །གཞན་བཅུ་གཉིས་པོ་ནི་གནས་ཐ་མ་གཉིས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ནི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཉམས་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་བསྐྱེད་དོ། །གཉིས་པས་ནི་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའོ། །གནས་གསུམ་པས་ནི་མ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་བསྐྱེད་དོ། །

【P3 相應】

དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། འཆལ་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །གཉིད་དང་འགྱོད་པ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P4 假實】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ནི་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁྲོ་བ་དང༌། འཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། འཚིག་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །སེར་སྣ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། རྒོད་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །འཆབ་པ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང་འགྱོད་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། འཆལ་བའི་ཤེས་རབ་ནི་གཏི་མུག་གི་ཆར་གཏོགས་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ནི་ངག་ཀུན་ནས་སློང་བའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཆར་གཏོགས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P5 軟中上品等】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་ཉིད་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་གི་གཞི་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【M3 無記四蘊九門】【N1 依處】

ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་ཀྱིས་འཕངས་ཏེ། མངོན་པར་གྲུབ་པ་དང་མངོན་པར་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཚོ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །

【N2 自性】

ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཐ་མལ་དུ་འདུག་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྡུ་བའི་སྤྱོད་ལམ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བཟོའི་གནས་དང་རྩེད་མོ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པའི་སྤྲུལ་པའོ། །

【N3 相應】

དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་དང༌། བཟོའི་གནས་བྱེད་པ་ནི་ལན་འགའ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མདོ་ལས་ལས་ཀྱི་མཐའ་གང་དག་འགྲོ་བའི་ཚེ་ན་བླ་ལ། སྡོད་པ་ན་ཡང་མ་ཡིན། འདུག་པ་ན་ཡང་མ་ཡིན། ཉལ་བ་ན་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །ལས་ཀྱི་མཐའ་གང་དག་འགྲོ་བའི་ཚེ་ན་ཡང་བླ་ལ། སྡོད་པ་ན་ཡང་བླ། འདུག་པ་ན་ཡང་བླ། ཉལ་བ་ན་ཡང་བླ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【N4 假實】

དེ་དག་ལས་དུ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན༑ དུ་ནི་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་ལ་གདགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【N5 軟中上品】

དེ་དག་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་ནི་གསལ་བའི་ཕྱིར་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །བཟོའི་གནས་བྱེད་པ་ནི་ཆེས་གསལ་བའི་ཕྱིར་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །སྤྲུལ་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་ཕྱིར་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡང་རང་བཞིན་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་གྲངས་གཞན་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །སྤྱོད་ལམ་འདུག་པ་དང་ཉལ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །འགྲེང་འགྲེང་བ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །འཆག་པ་ནི་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ལས་དང་པོ་པའི་བཟོའི་གནས་བྱེད་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །བསླབ་པའི་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །སློབ་དཔོན་གྱི་ནི་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་ཆུང་ངུ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པའི་སྤྲུལ་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་འབྲིང་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པ་ནི་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N6 無記依十二事生】

དེ་དག་སྐྱེ་བའི་གཞི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །

【N7 差別】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འགྲོ་བ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱའོ། །སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བཞིའོ། །བཟོའི་གནས་བྱེད་པ་ནི་གཞི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནའོ། །སྤྲུལ་པ་བྱེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། རྩེད་མོའི་དོན་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་དང༌། ལུས་དང་ངག་གི་སྤྲུལ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཉིད་ཀྱིས་གཞི་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གི་གཞི་ནི་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་སྨོས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་གཅིག་ཏུ་ལུང་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཡང་དམིགས་སོ། །གཅིག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དམིགས་སོ། །རོལ་མོ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཉེ་བར་ཞི་བ་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པས་བཟོ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤྲུལ་པ་བྱེད་པ་ནི་གཞན་འདུན་པར་བྱ་བའི་རྒྱུའམ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནི་མེད་དོ། །

【G3 以諸門廣辨五蘊】【H1 將諦對蘊通善惡】【I1 辨諦蘊相攝】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་དུ་དག་བསྡུས་ལ་བདེན་པ་དུ་དག་གིས་ཀྱང་ཕུང་པོ་དུ་དག་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བདེན་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་བསྡུས་ལ། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གིས་ཀྱང་བདེན་པ་གསུམ་བསྡུས་སོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་གཅིག་གིས་གཅིག་མ་བསྡུས་ཏེ། འགོག་པ་ནི་དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I2 辯因言長四諦義】【J1 明十六行】【K1 明十六行】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་བདེན་པ་བཞི་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གིས་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་རྣམ་པ་བཞིས་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞིའི་གཉེན་པོར་ཏེ། དེ་ལ་རྣམ་པ་གཅིག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གཅིག་གི་གཉེན་པོའོ། །རྣམ་པ་གཅིག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་པོའོ། །རྣམ་པ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐ་མ་གཅིག་གི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་རྣམ་པ་བཞིས་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲེད་པ་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདག་ཏུ་སྲེད་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པ་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པར་མངོན་ནོ། །གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་མངོན་ནོ། །ཐ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་འབའ་ཞིག་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ངག་ལ་ཆགས་ཤིང་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་མའི་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང་རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་འདོད་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་གྱུར་པའམ། ཐོབ་པ་དག་ལ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་དག་ལ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་རྣམ་པ་བཞིས་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲེད་པ་འགོག་པ་རྣམ་པ་བཞིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་རྣམ་པ་བཞིས་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲེད་པ་འགོག་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 明十行】【L1 總舉十行略解其二】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་འཇིག་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུས། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་ལ། །རྣམ་པ་བཅུས་ནི་རྟོག་བྱེད་ན། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ལ་འཇུག །འགྱུར་བ་དང་ནི་འཇིག་པ་དང་། །བྲལ་བ་དང་ནི་ཉེ་བ་དང༌། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནི་རྣམ་པ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་དང་འཆིང་བ་དང༌། །མི་སྡུག་པ་དང་གྲུབ་བདེ་མེད། །དམིགས་མེད་རང་དབང་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་པ་དེ་དག་རིག་པས་རྟོག །ཅེས་གང་བཤད་པ་དེ་ལ། དམིགས་སུ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། དབང་པོ་ཙམ་དང༌། ཡུལ་ཙམ་དང་། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་མྱོང་བ་ཙམ་དང༌། སེམས་ཙམ་དང༌། བདག་དང་བདག་ཅེས་བྱ་བའི་མིང་ཙམ་དང༌། ལྟ་བ་ཙམ་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཙམ་དང༌། རྣམ་པ་བདུན་པོ་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་བདག་གི་མཚན་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རང་དབང་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བདག་གི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 以十行與三苦相攝】

རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་གང་གིས་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བའི་རྣམ་པས་བསྡུས་ཏེ། འགྱུར་བའི་དབང་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའི༑ འགྱུར་བ་ཙམ་ནི་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དམིགས་པ་དང༌། གནོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པས་སོ། །རྣམ་པ་གང་གིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པས་སོ། །

【L3 明八苦與三苦相攝】

སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དང་པོ་ལྔའོ། །དུ་ཞིག་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བར་མ་གཉིས་སོ། །དུ་ཞིག་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མ་གཅིག་གོ །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དང་པོ་བདུན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་སོ། །དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་སོ། །ཐ་མས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བསྡུས་ཏེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དྲལ་ཞིང་གྱུར་པའི་སེམས་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ནི་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པོ། །

【L4 明四苦與八行相攝】

སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ནང་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གང་ཞིག་རྣམ་པ་གང་གིས་བསྡུས་ལ། སྡུག་བསྔལ་གང་གིས་ཀྱང་རྣམ་པ་གང་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་དང་པོ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་པོ་ནི་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པ་གསུམ་དང་སྡུག་བསྔལ་འོག་མ་གཉིས་པ་ཡང་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པ་གཞན་གསུམ་དང་སྡུག་བསྔལ་འོག་མ་གསུམ་པ་ཡང་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པ་ཐ་མ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐ་མ་ཡང་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་སོ། །དེ་ལ་སྔར་ནི་སྲེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་རྣམ་པ་བཞིར་བསྟན་ཏོ། །ད་ནི་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K3 明三明十六行攝三解脫門】【L1 明相攝】

རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་སྟོང་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། གཉིས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལས་ཐ་མ་གཉིས་སོ། །དུ་ཞིག་སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལས་དང་པོ་གཉིས་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དོ༑ །དུ་ཞིག་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འགོག་པའི་བདེན་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དོ། །དུ་ཞིག་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དོ། །

【L2 問答辨說次第】

གང་གི་ཚེ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་གནས་པའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དང་པོར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ལ་སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལྟ་བ་གཉིས་ནི་སྔ་ཕྱིར་གཅིག་གིས་གཅིག་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 明諦次第】【K1 初復次】

འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་གི་བཤད་པའི་གོ་རིམས་གཞན་ཡང་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ནག་པོའི་ཕྱོགས་གཏུགས་ནས་ཡང་གང་གིས་བདེ་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་བདེ་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་བཞི་པ་ཡིན་ཏེ། ནད་དང༌། དེའི་རྒྱུ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། སྨན་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【K2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པ་དག་ནི་དང་པོར་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་ཐེབས་པ་ན་དེ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གང་ལས་བྱུང་བ་ལའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་ལས་ཐར་པ་ལའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་ལས་ཐར་པའི་ཐབས་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།།

【J3 明諦義】

བམ་པོ་བརྒྱད་པ། བདེན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསྟན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང༌། དེ་མཐོང་ན་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དོན་ནི་བདེན་པའི་དོན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་ཏོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་བསྐྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །འགོག་པའི་བདེན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་གཉི་ག་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་ཏོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ དོན་གསུམ་པོ་དག་སྒྲུབ་པའི་དོན་ཏོ། །

【J4 約四諦分別二諦】

ཅི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་བསྡུས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་ལ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།

【J5 明知斷證修】

ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ནི་སྤང་བར་བྱ། འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱ། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་གནས་ཡིན་པས། ཕྱིན་ཅི་ལོག་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། ད་དུང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པས།་དེ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་འགོག་པ་ལ་མི་སྐྲག་ཅིང་དགའ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་སྨོས་པའི་དོན་གསུམ་པོ་དག་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ལམ་གོམས་པར་བྱ་དགོས་པས་ན། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【J6 明諦現觀】【K1 總問答辨體及顯數】

བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མཚན་ཉིད་ནི་ཅི་འདྲ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཏེ༑ དེ་ཡང་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ངེས་པའི་ཤེས་རབ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སར་བཤད་པའོ། །

【K2 別解釋】【L1 明思現觀】

དེ་ལ་དང་པོ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེན་པ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 明信現觀】

གཉིས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དཀོན་མཆོག་གི་དོན་ལ་ངེས་པའི་ཕྱིར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དག་ལ་ཤེས་ནས་དད་པ་གསུམ་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ངེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L3 明戒現觀】

གསུམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམས་ཏེ། ངན་སོང་བའི་ལས་མི་བྱེད་ཅིང་ངེས་པར་སྡོམ་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L4 明現觀智諦現觀】【M1 問】

བཞི་པ་གང་ཞེ་ན།

【M2 解】【N1 出觀體】【O1 出根本】【P1 緣人空】

སྨྲས་པ། སྔོན་སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་བསགས་པའི་ཚེ། སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ལེགས་པར་བྱས་པ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐར་ཐུག་པའི་རྗེས་ལ་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་བརྡ་བསལ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ཤིང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཆུང་ངུ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དང་པོར་སྐྱེ་བ་དང༌། དེའི་རྗེས་ལ་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ལ་ཆོས་ཀྱི་བརྡ་བསལ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ཤིང༌།

【P2 觀法空】

མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་འབྲིང་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གཉིས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། དེའི་རྗེས་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྡ་བསལ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ཤིང༌།

【P3 雙觀二空】

མཐོང་བས་སྤོང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གསུམ་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【O2 釋異名】

དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པས་འཇུག་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་ཡང་གསུམ་ནི་ལྷག་མཐོང་དང་མཐུན་པའི་སེམས་ཡིན་ལ། གསུམ་ནི་ཞི་གནས་དང་མཐུན་པའི་སེམས་ཡིན་ཡང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་གསུམ་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གཉི་ག་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N2 隨義分別】【O1 初句】

སེམས་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【O2 第二句】

དང་པོ་གཉིས་ནི་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་ཐ་མ་གསུམ་པ་གཅིག་པུ་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O3 第三句】

སེམས་དེ་དག་གི་མཐུས་དེའི་འོག་མ་གཉིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གཉིས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བར་ཆད་མེད་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O4 第四句】

དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་སེམས་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌།

【O5 第五句】

ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་

【M3 結】

མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【L5 明現觀邊智諦現觀】【M1 正辨邊現觀體】【N1 問】

མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཞེ་ན།

【N2 解】【O1 初句】

མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【O2 第二句】

ཤེས་པ་དེ་ཡང་སེམས་གསུམ་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མཐོང་བའི་ལམ་ལས་ལངས་བས་མངོན་དུ་བྱས་ནས།

【O3 第三句】

སྔོན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་དཔྱད་ནས། རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ས་འོག་མ་པ་ས་འོག་མའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་དང༌། ས་གོང་མ་པ་ས་གོང་མའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ།

【O4 第四句】

ཆོས་དང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང་འདྲ་བ་

【O5 第五句】

ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའམ།

【O6 第六句】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པའི་ཤེས་པས་

【O7 第七句】

བདེན་པ་རེ་རེ་ལ་ཡང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འདོད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པ་ངེས་པའི་ཤེས་པ་གཉིས་གཉིས་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྔ་མ་ལས་ལངས་པ་ལ་གོང་མའམ་འོག་མའི་བདེན་པ་དག་ལ། ཤེས་པ་གཉིས་གཉིས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་

【N3 結】

མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 對第四現觀辨其差別】【N1 初復次】

དེ་ལ་ཤེས་པ་སྔ་མ་ནི་བརྡ་བསལ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་པ་ཕྱི་མ་ནི་བརྡ་མ་བསལ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 第二復次】

ཡང་སྔ་མས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་གནས་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་མས་ནི་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་འཇུག་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །

【N3 第三復次】

ཡང་སྔ་མས་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་མས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་འབའ་ཞིག་གིས་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་ནི་མེད་དེ། འཇིག་རྟེན་པ་ནི་འདྲིས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་མཚན་མ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཇི་ལྟར་མཚན་མ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་མི་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་གནས་ངན་ལེན་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་ཡང་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེས་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་མེད་དོ། །

【L6 明究竟現觀】

མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་སྤངས་པ་ལ་ཟད་པ་ཤེས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འགགས་པས་ན། མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཟད་པ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཟད་པ་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཟད་པ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཟད་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོ་འགག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུའི་དོན་གྱིས་ཕྱི་མར་ཕུང་པོ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མི་སྐྱེ་བའི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྱི་མར་ཕུང་པོ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 破邪辯正】【J1 破邪執】【K1 舉三章】

རིགས་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གནས་གསུམ་པོ་དག་ཡང་དག་པ་དང༌། བདེན་པ་ལས་འདོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ནས་ཀྱང་རིགས་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཉེས་པ་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་དག་ནི་དོན་དམ་པར་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །

【K2 別辨】【L1 婆羅門三諦】【M1 列三處】

གནས་གསུམ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། འཚོ་བ་དང་བསོད་ནམས་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སེམས་པའོ། །

【M2 別解】【N1 明為養命】【O1 辨養命方便】【P1 總說】

དེ་ལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་ནི་ཤིས་པར་བརྗོད་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། འདོད་པ་བརྗོད་པ་དག་གིས་འཚོ་བ་སྟེ།

【P2 別釋】【Q1 呪願】

དེ་ལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་རྒྱལ་པོའམ། བློན་པོ་ཆེན་པོའམ། བྲམ་ཟེའམ། ཁྱིམ་བདག་གམ། གྲོང་རྡལ་གྱི་མིའམ། ཡུལ་གྱི་མིའམ། ནོར་ཅན་ནམ། ཚོང་དཔོན་ནམ། དེད་དཔོན་ནམ། གང་ལས་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ། དེ་དག་འདི་སྐད་དུ། ཁྱོད་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་ནི་ཟད་དེ་རྨེག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང༌། གསད་པར་གྱུར་ཅིག །དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱི་དཔལ་དང་དབང་ཐང་ནི་མི་གཡོ་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མི་འཕྲོགས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ཤིས་པར་བརྗོད་པ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །

【Q2 讚美】

དེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་པ་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་དཔའ་བོ་ཡིན་ནོ། །ཉམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སྙིང་སྟོབས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ནི་དགྲ་རྣམས་གསོད་པར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟོད་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དགྲ་རྣམས་གསད་པར་གྱུར་ན་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དེ། ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་འདི་ལྟ་འདི་ལྟར་དགྲ་རྣམས་ངེས་པར་བསད་པ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ལྟར་དགྲ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་སྐྱེ་བོ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་དཀོན་ནོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དོ༑ །ཡུན་རིང་པོ་ནས་ལོངས་སྤྱོད་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ། ཁྱོད་ལྟ་བུ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་དཀོན་ཏེ། འདི་ལྟར་དཔལ་དང་དབང་ཐང་མི་གཡོ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Q3 序述】

དེ་སྐད་ཅེས་འདོད་པ་བརྗོད་པ་སྦྱོར་བར་ཡང་བྱེད་དེ། །ཁྱོད་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་མཚན་འདི་ལྟ་བུ་དག་དང་ལྡན་པ་ནས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ཁྱོད་ཀྱི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཟད་དེ་རྨེག་མེད་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། བསད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཁྱོད་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་མཚན་དང་ལྡན་ན། ལག་རྐྱོང་དཔལ་དང་དབང་ཐང་མི་གཡོ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་ཀྱང་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཁྱིམ་དང༌། སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དེ་དག་ལ་ཡང༌། ཁྱིམ་འདི་དག་ནི་བདག་གི་ཡིན་གྱི། འདི་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གིས་བླང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་བདག་གིར་འཛིན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གིས་དེ་ནས་རྙེད་པ་ཆོས་གོས་སམ། བསོད་སྙོམས་སམ། མལ་ཆའམ། སྟན་ལ་སོགས་པ་

【O2 明受用過失】

ཇི་སྙེད་པའི་རྙེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཆགས་པ་དང༌། ཞེན་པ་དང༌། འཆུམས་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །

【N2 明為修福】

དེ་ལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པ་ནི་སྲོག་ཆགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་གསོད་པ་དང་ལྡན་པའི་མཆོད་སྦྱིན་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་དེའི་འབྲས་བུ་རྟག་པའི་གནས་ཡིན་པར་བརྟག་པར་སྟོན་པ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་རྩོམ་པ་དེར་མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱང་བླང་བ་སྣ་ཚོགས་མཆོག་མང་པོ་བདག་གིར་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྒྱུད་ཅིང་འཁུ་བའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 安立果】【O1 辨】

དེ་ལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་སེམས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་རིགས་རྣམས་ནི་རིགས་གསད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ལྷའི་རིགས་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེའི་རིགས་རྣམས་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །རིགས་གཞན་ནི་དམན་པ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེའི་རིགས་ནི་རྒྱས་པར་ཚངས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཚངས་པས་སྤྲུལ་པ་དང༌། ཚངས་པའི་བགོ་སྐལ་ལ་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ།

【O2 結】

རིགས་བྲམ་ཟེ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་ལ་སེམས་པ་ནི་བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་བརྗོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་གིས་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 總結】

དེ་ལྟར་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་བརྫུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་བཟུང་ཞིང་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱས་ནས་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་དོ། །

【L2 住三過失】【M1 徵列三過】

ཉེས་པ་གསུམ་པོ་གང་དག་གིས་སེམས་སྐྱོན་ཆགས་པར་གྱུར་ཅེ་ན། ངག་གི་ཉེས་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཉེས་པ་དང༌། མོས་པའི་ཉེས་པས་སོ། །

【M2 次第解釋】【N1 語言過失】

གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ངག་ལོག་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངག་གི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 憍慢過失】

གནས་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་གསུམ་གདགས་པ་བྱས་པ་དང༌། ཚིག་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྗོད་པ་ལས་གཞན་ལ་བརྟེན་ཏེ་བདག་ཆེ་བའམ། མཚུངས་པའམ། ཆུང་བར་རློམ་སེམས་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【N3 勝解過失】

དེ་དག་གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་མ་དཔྱད་པར་གནས་དེ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གདམས་པ་མཛད་ཅིང་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་མཛད་ཀྱང་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་ལེགས་པར་མི་གནས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལ་ལེགས་པར་མི་གནས་པ་དང༌། ལམ་ལ་ལེགས་པར་མི་གནས་པ་དང༌། ཤིས་པ་བརྗོད་པ་ལ་ལེགས་པར་མི་གནས་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་མོས་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་ལྟ་བ་ངན་པའི་ཉེས་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 墮在非梵志數】

དེ་ལྟར་ན་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་ཉེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པས་ན་དོན་དམ་པར་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན།

【J2 示正義】【K1 舉章】

རིགས་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཡང་གང་དག་གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་བདེན་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་ལས་འདོགས་པར་བྱེད་ན། དེ་དག་ནི་གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་ཉེས་པ་གསུམ་གྱིས་སེམས་སྐྱོན་ཆགས་པ་མེད་པས་དེ་དག་ནི་རིགས་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཡང་དོན་དམ་པར་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །

【K2 別釋】【L1 明三處無三過失】

གནས་གསུམ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གསད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གནས་དང་པོ་འདི་སྨྲ་ན། བདེན་པ་ཉིད་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི་བརྫུན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གནས་དང་པོ་འདི་ལ་ངག་གི་ཉེས་པས་སྐྱོན་ཆགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་དག་གནས་དེ་དང་བདེན་པ་སྨྲ་བ་དེས་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཉིད་ཆེ་བའམ། མཚུངས་པའམ། ཆུང་བ་རློམ་སེམས་མི་བྱེད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གནས་དེ་ལ་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉེས་པས་ཡང་དག་པར་སྐྱོན་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡིད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གནས་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་དམིགས་པ་དེས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་པ་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཉིན་མཚན་དུ་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ལན་མང་དུ་གནས་སོ། །གནས་དེ་ལ་གཞན་དག་གིས་དད་པས་མི་འགྲོ་ཞིང་བདག་རང་གིས་བདེན་པ་དེ་ལེགས་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པས་དེ་དག་ནི་བདེན་ཞིང་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མོས་པའི་ཉེས་པས་སྐྱོན་ཆགས་པ་མེད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གནས་གཉིས་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གནས་གསུམ་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། བདེན་པ་གཉིས་པ་ལ་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལས་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་ཉིན་མཚན་དུ་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ལན་མང་དུ་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བདེན་པ་གསུམ་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་གིར་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉིན་མཚན་དུ་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ལན་མང་དུ་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L2 明墮第一義婆羅門數】

གནས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་ཉེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་སྐྱོན་ཆགས་པ་མེད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི་རིགས་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཡང་དོན་དམ་པར་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེར་བྱེད་པའི་གནས་གསུམ་པོ་བདེན་པ་ལས་ཉེས་པ་གསུམ་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ། །དེ་དག་ནི་མདོ་ལས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བདག་ཀྱང་མེད་ལ་བདག་གི་ཡང་མེད་དེ། བདག་གི་ནི་ཅི་ཡང་མེད་གང་ཡང་མེད་གང་ན་ཡང་མེད་དོ། །བདག་ཀྱང་ཅི་ཡང་མེད་གང་ཡང་མེད་གང་ན་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་དོན་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【H2 約不相應行辨蘊分位】【I1 問答總標，指如本分】

ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མང་སྟེ་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འཐོབ་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 一一別釋有二十問答】【J1 得】

འཐོབ་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། འཐོབ་པ་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུའི་དབང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། དབང་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །

【J2 三無心定的無想果】

འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། གོང་མའི་མ་ཡིན་པའི་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མིང་འགོག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ལས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ལས་ནི་དང་པོ་འདིར་བསྐྱེད་ཅིང་དེའི་འོག་ཏུ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་འབྲས་བུ་ལས་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མིང་འགོག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ལས་ནི་འཕགས་པའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་ཏེ། སློབ་པའི་རྒྱུད་དམ་མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ལས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་མ་བཞག་ན་ནི་དང་པོར་འདིར་སྐྱེད་ཅིང༌། དེའི་འོག་ཏུ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་གཞག་ན་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའི་མིང་འགོག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ལས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ན་དེར་སྐྱེའོ། །འཕགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ལས་ནི་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ། འདུ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【J3 命根】

སྲོག་གི་དབང་པོ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། དེ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནས་པའི་དུས་ངེས་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངེས་པ་དང༌། མ་ངེས་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། མི་འདོད་པ་དང༌། ལོ་དང་བསྐལ་པའི་གྲངས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་སོ། །

【J4 眾同分】

རིས་མཐུན་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། དེ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ༑ སེམས་ཅན་འདྲ་བའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྐྱེ་བ་རིགས་མཐུན་པ་དང༌། རང་བཞིན་རིགས་མཐུན་པ་དང༌། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱིས་འཚོ་བའི་རིགས་མཐུན་པའོ། །

【J5 生】

སྐྱེ་བ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སྐད་ཅིག་གི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་སྐབས་ཀྱི་སྐྱེ་བའོ། །

【J6 老】

རྒ་བ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྔ་ཕྱིའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་དང༌། གཞན་དུ་གྱུར་པའི་རྒ་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་རྒ་བའོ། །

【J7 住】

གནས་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེས་པའི་གནས་སྐབས་ཉིད་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྐད་ཅིག་གནས་པ་དང༌། རྒྱུན་གནས་པ་དང༌། ལུགས་གནས་པའོ། །

【J8 無常】

མི་རྟག་པ་ཉིད་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེས་ནས་ཞིག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འཇིག་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། བྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །

【J9 名身】

མིང་གི་ཚོགས་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བརྡའི་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། མ་གྲགས་པའོ། །མིང་གི་ཚོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། བསྟན་པའི་ཚིག་དང༌། བཤད་པའི་ཚིག་དང༌། ཚིག་གིས་བསྡུས་པ་དང༌། ཡི་གེས་བསྡུས་པའོ། །

【J10 異生性】

སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་འཕགས་པའི་ཆོས་མ་བསྐྱེད་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའོ། །

【J11 流轉】

འཇུག་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་གྱི་གནས་སྐབས་ལའོ། རྣམ་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། སྐད་ཅིག་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པའོ། །

【J12 定異】

སོ་སོར་ངེས་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། རྒྱུ་སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སོ་སོར་ངེས་པའོ། །

【J13 相應】

སྦྱོར་བ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མཐུན་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདུས་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། རིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །

【J14 勢速】

མགྱོགས་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མྱུར་དུ་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མགྱོགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་མགྱོགས་པ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མགྱོགས་པའོ། །

【J15 次第】

གོ་རིམས་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདུ་བྱེད་རེ་རེ་ནས་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ༑ །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྐད་ཅིག་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་དང༌། ལུས་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་དང༌། བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་སོ། །

【J16 時】

དུས་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའོ། །

【J17 方】

ཡུལ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འོག་གི་ཡུལ་དང༌། སྟེང་གི་ཡུལ་དང༌། ཐད་ཀའི་ཡུལ་ལོ། །

【J18 數】

གྲངས་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་ཡོངས་སུ་གཞལ་བ་ཡང་དག་པར་མཚོན་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཅིག་གི་གྲངས་དང༌། གཉིས་ཀྱི་གྲངས་དང༌། མང་པོའི་གྲངས་སོ། །

【J19 和合】

ཚོགས་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས༑ རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བྱ་བའི་ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ལའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདུས་པའི་ཚོགས་པ་དང༌། དོན་གཅིག་གི་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚོགས་པའོ། །

【J20 不和合】

མ་ཚོགས་པ་གནས་སྐབས་གང་ལ་གདགས། རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཚོགས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཚོགས་པ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 以諸門分別五蘊】【I1 別釋】【J1 以有色有見等十九問分別諸蘊】【K1 有色門】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་དུ་ཞིག་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཤད་པར་བྱས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་ནི་གཅིག་གོ ། །

【K2 有見門】

བསྟན་པ་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བསྟན་དུ་ཡོད་པའི་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །

【K3 有對門】

ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་རེག་ཅིང་ཡུལ་གནོན་པའི་དོན་དང༌། རགས་པའི་དོན་གྱིས་དེ་རགས་པའི་དོན་ནི་ཆ་ཕྲ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆ་ཕྲ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །

【K4 有漏門】

ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་ངན་ལེན་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་དོན་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཉོན་མོངས་པས་སྐྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ༑ །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དོན་གཞན་ཡང་གང་ལ་ཉོན་མོངས་པས་ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྐྱེད་པར་ནུས་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རབ་ཏུ་མ་ཞི་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཉེས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །གཉིས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་འཕེན་པ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K5 有為門】

འདུས་བྱས་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་འབྱུང་བའི་སྐལ་བ་ཅན་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་དོ། །

【K6 有諍門】

ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གནོད་པ་མང་པོས་དབང་བསྒྱུར་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K7 有愛味門】

ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྲེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་མང་པོས་དབང་བསྒྱུར་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K8 耽嗜門】

ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་མང་པོས་དབང་བསྒྱུར་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K9 世間門】

འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྤྲོས་པའི་གནས་ཀྱི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ༑ །

【K10 墮界門】

གཏོགས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་གསུམ་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ༑ །

【K11 三世門】

འདས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྤྱད་ཟིན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་དོ། །མ་འོངས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་དོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་སྤྱད་ཟིན་པའི་དོན་དང་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་དོ། །

【K12 內外門】

ནང་གི་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་བཞིའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྣམས་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ནང་གི་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །

【K13 麁細門】

རགས་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མི་གསལ་བ་དང༌། བརྩམས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་བརྟས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །ཕྲ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རགས་པ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K14 劣妙門】

དམན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །བཟང་པོ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ༑ དམན་པ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K15 遠近門】

ཐག་རིང་པོ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཡུལ་དང༌། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིས་བསྐལ་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །ཐག་ཉེ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཐག་རིང་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K16 三界繫門】

འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན༑ དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདིར་སྐྱེས་པ་གཉེན་པོ་མ་ཐོབ་པའམ། ཐོབ་པ་ལས་ལངས་པ་དུས་གསུམ་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོ་ཐོབ་པ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་གོང་མའི་གཉེན་པོ་མ་ཐོབ་པའམ། ཐོབ་པ་དེ་ལས་ལངས་པ་དུས་གསུམ་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་གཉེན་པོ་ཐོབ་པ་དེ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་གོང་མའི་གཉེན་པོ་མ་ཐོབ་པའམ། ཐོབ་པ་དེ་ལས་ལངས་པ་དུས་གསུམ་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དེའི་འཁོར་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་ཆོས་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི། གཟུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པས་བསྡུས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དེས་བསྡུས་པའི་དོན་གྱིས་རིག་པར་བྱའོ། །

【K17 三性門】

དགེ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བའི་འབྲས་བུའི་དོན་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བའི་གཉེན་པོའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །མི་དགེ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འབྲས་བུའི་དོན་དང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དགེ་བ་རྣམས་ནི་སྐྱོན་མེད་པའི་དོན་དང༌། སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་གཉེན་པོ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །མི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་དེ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །

【K18 三學門】

སློབ་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སློབ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །མི་སློབ་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བསླབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་མཁས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལས་གཞན་པ་དགེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【K19 三斷門】

མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེའི་གོང་མ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་གཏན་སྤངས་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་དོན་དང༌། སྤངས་ཟིན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའོ། །

【J2 翻有色等問以顯無色等義】

གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དོན་གང་གིས་ཡིན། དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནི་གཟུགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ལས་བཟློག་པའི་དོན་གྱིས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【I2 總結】

དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་གིཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་དག་ཡིན་ནོ། །

【H4 釋蘊義攝及相應】【I1 釋蘊義】

ཕུང་པོའི་དོན་ནི་སྤུངས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་སྤུངས་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྤུངས་པའི་དོན་ནི་བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་མང་པོའི་དོན་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕན་ཚུན་འདྲེས་པའི་དངོས་པོས་འཇུག་པའི་དོན་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཅིག་ཏུ་མངོན་པར་བསྡུས་པའི་དོན་དང༌། འཕེལ་བ་དང་འབྲི་བའི་དོན་ཏོ། །

【I2 釋色義】

ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡུལ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བའི་དོན་དང༌། གཟུགས་སུ་རུང་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཟུགས་སུ་རུང་བའི་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་གནོད་པ་བྱར་རུང་བའི་དོན་དང་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །

【I3 辯名】

ཅིའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དམིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཞོལ་བའི་དོན་དང༌། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ལ་བརྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །

【I4 解攝義】

ཕུང་པོ་རྣམས་གང་གིས་བསྡུས། ཅིའི་ཕྱིར་བསྡུས་པ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །རང་གི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【I5 釋相應】

ཆོས་རྣམས་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན། ཅིའི་ཕྱིར་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་འབྲི་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【H5 破外人執】【I1 以長行顯三過失】【J1 第一過失】

དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ལ་མིང་ལ་སེམས་ཙམ་ཞིག་རྫས་སུ་འདོད་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མི་འདོད་པ་གང་དག་ཡོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་འཐད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དང་པོ་ཁོ་ནར་ཕུང་པོ་རྣམས་ལྔ་ཁོ་ནར་བསྟན་པ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 第二過失】

གལ་ཏེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་ལྔ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་རྟོག་ན་ནི་དེའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་སྐྱོན་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་སྐབས་དེ་དག་གི་ཕན་ཚུན་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པའམ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡོད་ན་ནི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རྫས་གཞན་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་མེད་ན་ནི་གནས་སྐབས་གཞན་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གི་གནས་སྐབས་ཐ་དད་པ་ལྟ་བུར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་ནི་གནས་དང་དམིགས་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་སྐབས་དེ་དག་གི་ནི་གཅིག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་པ་ལས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་ལྡན་པས་གནས་སྐབས་ཐ་དད་པ་དག་རུང་གི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི་མི་རུང་སྟེ། འོ་མ་དང་ཞོ་དང་མར་སར་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་རྒྱུ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་གང་གིས་གནས་སྐབས་གཞན་ལ་སྟོན་པར་འགྱུར་བའི་བྱེད་རྒྱུ་ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་ནི་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །

【J3 第三過失】【K1 顯違三經】

སེམས་ཙམ་ཞིག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ནི་ལུང་དང་འགལ་བས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། ལུང་དང་འགལ་བ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་ཙམ་སྟེ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བ་མེད་པ་ཡིན་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་ལ་མི་བརྟེན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་བའོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཉིད་དུ་རྟོག་ནའང་དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་འདི་དག་ནི་འདྲེས་པ་སྟེ་མ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་པས་ཆོས་འདི་དག་སོ་སོར་ཕྱེ་ཞིང་སོ་སོར་ཕྱེ་ན་བྱེ་བྲག་གམ་བསམ་པའམ། ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་བརྗོད་པ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དང༌། འདྲེས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་རབ་ཏུ་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མར་མེའི་འོད་ཀྱི་དཔེ་མཛད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མེད་ན་འདྲེས་པའི་སྒྲ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 會釋六界經】【L1 釋外難】

སྐྱེས་བུ་འདི་ནི་ཁམས་དྲུག་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་གཟུངས་པའི་ལུང་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགོངས་པ་ནི་གཟུགས་དང་ཡོངས་སུ་གཡོ་བ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་གནས་གཙོ་ཆེར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 論主舉餘不了義經返以難之】

དེ་དག་འགལ་བས་གཉེན་པོའི་ལུང་ཡང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་གཉེན་པོའི་ལུང་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འོ་མ་དང་ཞོ་དང་། མར་སར་གྱི་དཔེས་ཁ་ཅིག་དུ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བའི་བདག་རགས་པ་དང་ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་དང་ཁ་ཅིག་ཏུ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཅི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རམ་འོན་ཏེ་སེམས་ཙམ་མམ་འོན་ཏེ་འདུ་ཤེས་ཙམ་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་དང་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་དག་བསྟན་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་མིང་གིས་བསྡུས་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 以頌收】

བར་སྡོམ་ནི། ལྔ་ཉིད་འཐད་པ་མེད་ཕྱིར་དང༌། །དེ་ཡི་གནས་སྐབས་སྐྱོན་ཕྱིར་དང༌། །བྱེད་རྒྱུ་བྱེ་བྲག་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ལུང་དང་འགལ་བར་འགྱུར་ཕྱིར་རོ། །

【F2 界善巧】【G1 結前生後】

ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【G2 正辨界義】【H1 以八門略辨】【I1 初辨八門】【J1 辯界相】

བམ་པོ་དགུ་པ། མིག་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་ལྔ་སྤངས་པའམ། སྤངས་པ་སྲོག་གི་དབང་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མིག་གི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། དབང་པོའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དེའི་དབང་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རེག་བྱའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【J2 辯界假實】

བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན། དུ་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྫས་སུ་ཡོད་པ་ནི་བཅུ་བདུན་ནམ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་གྱིས་དྲུག་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་སམ། གཅིག་དྲུག་ཏུ་བྱས་ནས་སོ། །

【J3 約四句分別辯界】

མིག་གང་ཡིན་པ་མིག་གི་ཁམས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ལ། མིག་གི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་མིག་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མུ་བཞི་ཡོད་དེ། མིག་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་མ་ཡིན་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐ་མའི་མིག་གང་ཡིན་པ་སྟེ་མུ་དང་པོའོ། །མིག་གི་ཁམས་ཡིན་ལ་མིག་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་མིག་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མིག་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་དང༌། མིག་མ་ཐོབ་པ་དང༌། མིག་འགགས་མ་ཐག་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྟེ་མུ་གཉིས་པའོ། །མིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་ཀྱང་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་སྟེ་མུ་གསུམ་པའོ། །མིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་མིག་གི་ཁམས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་མིག་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་མིག་མ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྟེ་མུ་བཞི་པའོ། །མིག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ནང་གི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལུས་ཀྱི་ཁམས་ལ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་དགོས་ཏེ། དང་པོ་ནས་ལུས་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁམས་བཞི་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སྒྲའི་ཁམས་ནི་གང་གི་ཚེ་སྒྲ་ཕྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྲ་མ་ཕྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཚོགས་བཞིན་དུ་ཁམས་འབའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་སྒྲ་ནི་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J4 約同分彼同分辯界】

བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མཚུངས་པ་ཡིན། དུ་ནི་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་གི་ཁམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །མིག་གི་ཁམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །མཚུངས་པ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ནི་དབང་པོས་ཟིན་པའི་ནང་གི་ཁམས་རྣམས་ལ་བསམས་པ་ཡིན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དག་ལ་ནི་མེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དམིགས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲའོ། །ཁམས་རྣམས་ལས་དུ་ནི་ཕྲད་ནས་འཛིན་པ་དག་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཕྲད་པར་འཛིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་ནི་ཕྲད་ནས་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་ནི་མ་ཕྲད་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་ནི་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ཁམས་གཅིག་ནི་ཕྲད་པ་དང༌། མ་ཕྲད་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【J5 約能取所取辯界】

དུ་ནི་གཟུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་འཛིན་པ་མ་ཡིན། དུ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུང་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །ལྔ་དང༌། གཅིག་གི་ཕྱོགས་ནི་གཟུང་བ་ཁོ་ནའོ། །བཅུ་གཉིས་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ནི་འཛིན་པའང་ཡིན་ནོ། །དུ་ནི་གྲོགས་པོ་དང་བཅས་པས་འཛིན་པ་ཡིན། དུ་ནི་གྲོགས་པོ་མེད་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ནི་གྲོགས་དང་བཅས་པས་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་ནི་གྲོགས་མེད་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【J6 明界繫】

དུ་ཞིག་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། བཞིའོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འགའ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འགའ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་དུ་ཞིག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ལས་དུ་ཞིག་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འགའ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་ཁམས་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་མོ། །

【J7 明執受及非執受】

དུ་ཞིག་ཟིན་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་ནི་ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་གང་དེ་དག་འཛིན་པར་འགྱུར་བའི་འཛིན་པར་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J8 明界分別】

ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཁམས་དུ་མ་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གནས་པའོ། །ཁམས་ཚད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་གཉི་ག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ལ་ཁམས་ཚད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དབང་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་དཔེས་ང་ནི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་དཔེ་མཐའ་ཡོད་པར་མི་སྨྲའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【I2 以頌結】

བར་སྡོམ་ནི། རྫས་སུ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་དང༌། །མུ་བཞི་དང་ནི་མཚུངས་པ་དང༌། །འཛིན་དང་ཁམས་དང་ཟིན་པ་དང༌། །སྣ་ཚོགས་པ་དང་དུ་མ་ཉིད། །

【H2 以十四門廣辨】【I1 辯界義】

ཁམས་ཀྱི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་ཀྱི་དོན་ནི་རྒྱུའི་དོན་དང་ས་བོན་གྱི་དོན་དང་རང་བཞིན་གྱི་དོན་དང་རིགས་ཀྱི་དོན་དང་ཆ་ཕྲ་བའི་དོན་དང་གཞིའི་དོན་ཏོ། །

【I2 辨涅槃虛空名界所以】

ཅིའི་ཕྱིར་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་ཁམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བའི་གཞིའི་དོན་དང་ལུས་དང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གཡོ་བའི་གཞིའི་དོན་གྱིས་སོ། །

【I3 釋立界意】

ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁམས་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I4 辯略界】

ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པ་དག་གི་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དག་པའི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །རང་བཞིན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་དག་ཏུ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་དང༌། རིགས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་དེ་དག་ཉིད་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་དང༌། འབྲི་བ་དང༌། བྱེ་བྲག་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་འགགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པའི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པ་འགགས་པའམ་མ་འགགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ལས་ཁམས་དྲུག་ཡིན་གྱི་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ནི་ཚད་མེད་དོ། །

【I5 以諸門分別諸界】

ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་གཟུགས་ཅན་དག་ཡིན་དུ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་པ་ནས། དུ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །

【I6 明見聞等體】

མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་ནས་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཇི་སྐད་གསུང་བ་དེ་ལ། ཅི་མིག་ལ་སོགས་པས་མཐོང་བ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གིས་མཐོང་བ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དོན་དམ་པར་ནི་མིག་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྡའི་ཚུལ་དུ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་མཐོང་བ་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་གདགས་པས་ཆེས་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་རྣམས་ཡོད་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་ངེས་ཀྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ནི་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་རྣམས་ཚང་བའམ་མ་ཚང་བར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་ལ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་གདགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【I7 辯宣說十八界因緣次第】【J1 總說】

ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་བསྟན་པའི་རྒྱུ་དག་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གསུམ་གྱི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། དྲུག་གི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུའོ། །

【J2 別釋】【K1 三種次第宣說因緣】

དེ་ལ་གསུམ་གྱི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་དང་ཡུལ་དང་དེ་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དབང་པོ་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་གི་དོན་གྱིས་བརྟེན་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་ནི། དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་བརྟེན་ཏོ། །

【K2 六種次第宣說因緣】【L1 長行辨】【M1 約六因辨五根次第】【N1 約所緣多少辨先後】

དྲུག་གི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་ཆེས་ཕལ་ཆེ་བ་དང་སྣ་ཚོགས་པ་དང་ཡང་དང་ཡང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་པོར་བསྟན་ཏེ་དེ་ནི་རྒྱུ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【N2 隨世俗事轉說彼次第】

ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལས་ཏེ། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ནི་དང་པོར་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་འདུས་ཤིང་ཟ་བ་དང་ལྷག་པར་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཉི་མ་ནུབ་ཅིང་ནམ་སྲོས་པ་ན་མལ་ཤོམ་ཞིང་མལ་སྟན་དང་བཅས། ཤིང་བལ་དང་སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་དང་བུད་མེད་ཀྱི་རེག་པ་ལ་རྟེན་པར་བྱེད་དེ་དེ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 約喜樂差別以辨次第】

ཡང་དགའ་བའི་བྱེ་བྲག་གི་གནས་ལས་ཏེ་དེ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 約嚴飾辨】

ཡང་མཛེས་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཏེ་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨེན་ཚུགས་དང༌། མིག་སྨན་ལ་སོགས་པས་མཛེས་པར་བྱས་པས་ནི་མིག་གོ། །རྣ་ཆ་དང་རྣ་རྒྱན་ལ་སོགས་པས་མཛེས་པར་བྱས་པ་ནི་རྣ་བ་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རྒྱུ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 依作業習欲次第】

ཡང་བྱ་བ་དང་ཟས་དང་འཁྲིག་པའི་དབང་ལས་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དག་གིས་ཐམས་ཅད་ལ་རྩོལ་བ་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཁམ་གྱི་ཟས་དག་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །ཚིམ་ཞིང་རྒྱགས་པ་དག་འཁྲིག་པ་སྟེན་པར་བྱེད་དེ་དེ་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N6 約業廣狹以辨】

ཡང་ལས་དང་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཏེ་དེ་ལྟར་མིག་གིས་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་དག་མཐོང་ནས་འགྲོའོ། །འགྲོ་བ་ན་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང་སྤྱོད་ལམ་མ་འཁྲུལ་པ་དག་འཕྱ་བར་བྱེད་དོ། །དགྲ་བོ་དང་མཛའ་བཤེས་དང་ཐ་མལ་པ་སྔོན་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་གཞན་དག་གིས་ངོ་ཤེས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །ཡུལ་གྱི་ངོ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །མིང་དང་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །བྲོ་གར་དང་ཟློས་གར་དང་བཞད་གད་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དག་གིས་དགའ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལུས་ཀྱང་བརྟས་པར་བྱེད་ད། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་ནི་མིག་གི་ཁམས་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །རྣ་བ་ནི་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་དག་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང་ཉེས་པར་བཤད་པའི་དོན་ཀྱང་ཤེས་པར་ཡང་བྱེད་དོ༑ །མངོན་པར་བརྗོད་པས་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །རོལ་མོའི་སྒྲས་དགའ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལུས་ཀྱང་བརྟས་པར་བྱེད་དེ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་རྣ་བའི་ཁམས་ཀྱི་ལས་རབ་ཏུ་སླ་བ་ཡིན་ནོ། །སྣས་ནི་དྲི་སྣ་ཚོགས་དག་སྣོམ་པར་བྱེད་དོ། །དྲིས་བྲོ་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལུས་བརྟས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་སྣའི་ཁམས་ཀྱི་ལས་རབ་ཏུ་སླ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལྕེའི་ཁམས་ཀྱིས་ནི་རོ་སྣ་ཚོགས་དག་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལུས་ཀྱང་བརྟས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ལྕེའི་ཁམས་ཀྱི་ལས་རབ་ཏུ་སླ་བ་ཡིན་ནོ། །ལུས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱིས་ནི་རེག་བྱ་སྣ་ཚོགས་དག་རེག་པར་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་དང་དེས་ལུས་བརྟས་པར་ཡང་བྱེད་ལ་ལན་འགའ་ནི་དགའ་བའི་དངོས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཉམས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ལས་རབ་ཏུ་སླ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གོ་རིམས་བསྟན་པའི་རྒྱུ་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 總明意根在後所以】

ཡིད་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་དང་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 以頌攝】

གོ་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་དེ་དག་གི་བར་སྡོམ་ནི། ཕལ་ཆེ་བ་དང་ཐ་སྙད་དང༌། །དགའ་དང་མཛེས་དང་བྱ་བ་གཉིས། །ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་གིས།

【I8 明十八界能攝經中異名說義】

དེ་ལས་གཞན་པ་མདོ་སྡེ་ལས་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I9 問答辨色界猶有鼻舌兩界】

ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ཡུལ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་སྣའི་ཁམས་དང་ལྕེའི་ཁམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལུས་མཛེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་དེ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I10 明上地得起下地尋伺】

གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་དེའི་གོང་མར་སྐྱེས་པ། གལ་ཏེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ས་དེ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དེས་དེའི་ས་པའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལས་ལངས་པ་ལ་དེ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་རུང་ངོ༌། །ལངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་དཔྱོད་པ་དེ་ཡང་རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ས་བོན་དེ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དེ་དག་ལ་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་ས་དེ་ལ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【I11 在眼耳鼻各辯所以】

ཅིའི་ཕྱིར་མིག་གི་ཁམས་ཆ་གཉིས་སུ་མངོན་པར་གྲུབ་ཅིང་རྣ་བའི་ཁམས་དང་སྣའི་ཁམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ལས་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལུས་ལ་མཛེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I12 明眼耳鼻識雖依二生而識體唯一】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཅི་གཅིག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་གཉིས་སུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཅིག་མ་བསྒྲིབས་ཤིང་རབ་ཏུ་མ་ཉམས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བསྒྲིབས་ཤིང་རབ་ཏུ་ཉམས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་བཞིན་དུ་ཡུལ་ལས་གཉིས་སུ་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I13 明因果義】

མིག་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གལ་ཏེ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་ན་ཅི་ལྟར་དེ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོར་འགྱུར། གལ་ཏེ་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཉིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་རུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་བཞིན་དུ་མིག་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འོན་ཀྱང་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ནི་མར་མེ་དང་འོད་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོས་རུང་ངོ༌། །མིག་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཞན་དུ་ན་རང་གི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【I14 明生三界眼等諸界有無定不定義】

འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བའི་མིག་གི་ཁམས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེར་ནི་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་སོ། །མིག་གི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེའི་ཁམས་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ལུས་ཀྱི་ཁམས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་སྟེ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་དང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་ཁམས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བའི་མིག་གི་ཁམས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །མིག་གི་ཁམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་དང་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དྲིའི་ཁམས་དང་རོའི་ཁམས་དང་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ལ་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་ཡིད་དང་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དང་དབང་སྒྱུར་བས་ཐོབ་པའི་གཟུགས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་དེར་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G3 類結頌同有】

འདིའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་རྫོགས་སོ།། །།སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡང་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【F3 處善巧(六門)】【G1 出處體】

མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཞེ་ན། མིག་ཐོབ་ཅིང་མ་སྤངས་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ལུས་ལས་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 總辨處觸處差別】

སྐྱེ་མཆེད་དང་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་མཆེད་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་སྐྱེ་མཆེད་གང་རེག་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རེག་པ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་རེག་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །

【G3 眼與處四句分別】

མིག་གང་ཡིན་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ལ་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་མིག་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིག་ཡིན་ལ་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་པའང་ཡོད་དེ་མིག་ཐོབ་ཅིང་མ་སྤངས་ལ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འོག་ཏུ་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ལ་མིག་མ་ཡིན་པའང་ཡོད་དེ༑ སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གནས་པ་རྣམས་སོ། །མིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མིག་ཐོབ་ཅིང་མ་སྤངས་ལ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་མ་ཡིན་པའང་ཡོད་དེ། མིག་མ་ཐོབ་པའམ་སྤངས་པ་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཉེ་བར་མི་གནས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G4 辨處及觸處相對作句】

སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ལ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེ་ཞིག་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ལ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མིག་ལ་སོགས་པ་རེག་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། དེ་མ་ཐག་ཏུ་རེག་པ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་དང་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བའི་སྣ་གང་ཡིན་པ་དང་ལྕེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའི་དབང་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【G5 釋處義】【H1 問答辨處】

དོན་གང་གིས་ན་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཞེས་བྱ། ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་སྒོའི་དོན་དང༌། རྐྱེན་གྱི་དོན་དང༌། ཐབས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཚོགས་པའི་དངོས་པོའི་དོན་དང༌། རྟེན་གྱི་དོན་དང༌། དེ་དག་སྣང་བའི་གནས་ཀྱི་དོན་གྱིས་སོ། །མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【H2 廣分別及次第指同於界】

སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་གོ་རིམས་ནི་ཁམས་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G6 辨攝略名處】【H1 辨攝異名處】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བཞི་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་པོ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། དེ་དག་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྒྲར་བསྟན་པའི་ཆོས་གང་དག་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་གིས་མཚན་ཉིད་ཇི་སྐད་སྨོས་པས་ཅི་རིགས་པར་བསྡུ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 餘門指界】

སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཀྱང་ཁམས་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【F4 緣起善巧】【G1 略辨九門】【H1 辨緣生相】

དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་དག་བདག་པོ་མེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་པོ་མེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དང༌། རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རྐྱེན་ལ་རག་ལས་ཤིང་འབྲལ་བར་འཇུག་པ་དང༌། མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། བྱུང་ནས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཆོས་ཙམ་ཞག་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནས་མངོན་པར་བརླན་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཁོ་ན་མངོན་པར་རླན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 釋緣生相】【I1 辨名不同】

དེ་ལ་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 就相生以辨緣起緣生之相】

དེ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པ་ཡོད་པས་མ་རིག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །མ་རིག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ས་བོན་མ་སྤངས་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །འདུ་བྱེད་རྣམས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པའི་ཚུལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 辨假有實有】

དེ་ལ་སྲིད་པ་དང་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་ནི་བཏགས་པའི་ཆོས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 五相立緣起】【I1 總舉徵列】

དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕེན་པའི་རྒྱུའི་གནས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའི་གནས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཉིད་ནི་ལྔའོ། །

【I2 次第別釋】【J1 眾苦引因依處】

དེ་ལ་ཚེ་འདི་ལ་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་མ་སྤངས་ཤིང༌། ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་ཤིང་དེ་ལ་གནས་ནས༑ བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེའི་འོག་ཏུ་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་ཕྱི་མ་ལ་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་དེའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

【J2 眾苦生因依處】

དེ་ལྟར་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་གནས་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་སྲེད་པ་འབྱུང་ངོ༌། །སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེའི་འོག་ཏུ་ལེན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དེའི་གནས་ནི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དེ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J3 眾苦引因】

དེ་ལ་ཚེ་འདི་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་ལ༑ མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ཞིག་ནས། ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤིའི་མིང་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་འཕེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེའི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །

【J4 眾苦生因】

དེ་ལ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་དང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །སྔོན་བྱས་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J5 眾苦生起】

སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིང་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བའི་མཐར་ཐུག་པ་དེ་དག་ཉིད་སྔོན་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཚེ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཉིད་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཟིན་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤིའི་མིང་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་པོ། །

【H5 料簡無明】【I1 出正義】

དེ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའི། །

【I2 破邪執】【J1 總破二執】

རིག་པ་མེད་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 別破二執】【K1 外人問】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།

【K2 論主破】【L1 破明無】【M1 三品不成失】

རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་རིག་པ་མེད་པ་ཙམ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི། དེ་ལ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། མེད་པ་ལ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་གང་ཡང་མེད་པ་དང༌།

【M2 現種無別失】

མ་རིག་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། མེད་པར་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མཚན་ཉིད་འདྲ་བ་ཡིན་པས༑ ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མི་རུང་བ་དང༌།

【M3 諸心皆染失】

སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རིག་པ་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རིག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས། དེས་ན་སེམས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌།

【M4 義不攝失】

མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པར་ཡང་མི་རུང་ལ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པར་ཡང་མི་རུང་བ་དང༌། འདུས་བྱས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་ལ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དང༌།

【M5 慧明不起失】

མ་རིག་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་རིག་པ་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དང༌།

【M6 聖者虛言失】

མ་རིག་པ་འགགས་ན་རིག་པ་སྐྱེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ལ་ནི་འགག་པ་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 破邪智】【M1 徵三門】

གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཡང་དེ་ལྟར་ན་རིག་པས་བསྡུས་པའི་ཤེས་པ་ཉིད་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བའམ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བའམ། ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྲང་ན།

【M2 次第別破】【N1 約俗智以破彼計】

གལ་ཏེ་ཤེས་པ་དང་པོ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི། དེ་ལྟ་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ཤེས་པ་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །

【N2 約邪執性智以破彼計】【O1 與見無別難】

གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལྔ་པོ་དག་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ་ལྟ་བ་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་རྟོགས་ན་ལོག་པའི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་རང་རང་གི་མངོན་པར་བཞིན་པའི་རྣམ་པས་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཀྱང་གཏི་མུག་མེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་གཏི་མུག་གི་རྣམ་པ་ཡང་གཞན་ཡིན་ལ། ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【O2 聖教相違難】

གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་དང་ལྟ་བ་རྣམས་མཚན་ཉིད་འདྲ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། དེས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བག་ལ་ཉལ་བདུན་པོ་དག་ཏུ་ལྟ་བའི་བག་ལ་ཉལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་པར་མི་འགྱུར་ལ།

【O3 曾無說處難】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྟ་བ་རྣམས་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ནི་གང་དུའང་མ་བསྟན་ཏོ། །

【N3 約煩惱相應邪智以破】【O1 與見不俱失】

གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་མ་རིག་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པས། ཤེས་པའི་རྫས་གཉིས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་མེད་པས༑ དེ་དག་ནི་མ་རིག་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །

【O2 非為導首失】

གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཤེས་པ་དེ་གཏི་མུག་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས་གཏི་མུག་ཏུ་འགྱུར་གྱི། གཏི་མུག་གི་དབང་དང་གཏི་མུག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །

【O3 性染不成失】

ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། གཏི་མུག་གི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གཏི་མུག་གི་བདག་ཉིད་དུ་དྲང་པར་བརྗོད་མི་ནུས་ཏེ།

【O4 倒非煩惱失】

དཔེར་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པ། ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་ལྟ་བུའོ། །

【I3 結正義】

དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H6 釋其行】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་དག་གི་འདུ་བྱེད་དང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་འདུ་བྱེད་གསུམ་གསུངས་པ་དེ་ལ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་བའི་རླུང་དག་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དག་ཡིན་ཏེ། རླུང་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་འཇུག་པའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་རྨོངས་པ་ལ་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རླུང་དག་ཀྱང་འབྱུང་སྟེ། དེ་དག་གིས་ལུས་ཀྱི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དབུགས་རྔུབ་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གིས་ལུས་ཀྱི་ལས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་ངག་གི་ལས་འཇུག་པར་བྱེད་ལ། འདུ་བྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་ལས་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང༌། ངག་གི་འདུ་བྱེད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་སྟེ།

【H7 明界地】

ཁམས་གང་ན་གང་ཡོད་པའོ། །

【H8 以三事攝十二支】

དེ་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་གཉིས་ནི་ལས་ཁོ་ནས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པའོ། །གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང་ལེན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་དངོས་པོས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་གཉིས་པོ་གང་དག་ལས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ལས་གཅིག་ནི་འཕེན་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལས་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལས་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིད་པའོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་གསུམ་པོ་གང་དག་ཉོན་མོངས་པས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ལས་གཅིག་ནི། འཕེན་པའི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་མངོན་པར་གྲུབ་པའི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིད་པ་དང་ལེན་པའོ། །ཡན་ལག་ལྷག་མ་གང་དག་དངོས་པོས་བསྡུས་པ་དེ་དག་ལས་ཡན་ལག་གཉིས་ནི་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤིའོ། །ཡན་ལག་ལྔ་ནི་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་དག་གོ། །གང་དག་སྔོན་གྱི་རྒྱུས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་སྟེ་ད་ལྟར་དམིགས་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་བསྡུས་པའི་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིང་དང་གཟུགས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་རེག་པ་དང་ཚོར་བའོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་ལྔས་བསྡུས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་ཡན་ལག་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འབྲས་བུར་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུར་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H9 辨無知明生五法成五過患】【I1 明生於五法】【J1 舉數列名】

མི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་ལྔ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སོམ་ཉི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྲེད་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་དད་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་སྐྱེད་པའོ། །

【J2 次第解釋】【K1 疑】

དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོམ་ཉི་སྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སོམ་ཉི་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་མ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ་སྙམ་པ་དུས་གསུམ་དག་ལ་འཇུག་པའི་སོམ་ཉི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འདས་པའི་དུས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདས་པའི་དུས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཡིན་ལ་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་འདས་པའི་དུས་ལ་སོམ་ཉི་ཟ་བའི་སོམ་ཉི་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་སོམ་ཉི་ཟ་བའི་སོམ་ཉི་དེ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ནང་ལ་སོམ་ཉི་ཟ་སྟེ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅིར་འགྱུར། སེམས་ཅན་འདི་ག་ལས་འོངས། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སོམ་ཉི་ཟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 愛】

ནང་མི་ཤེས་པ་དང་ཕྱི་རོལ་མི་ཤེས་པ་དང་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་བསྐྱེད་དོ༑ །

【K3 非處信】

དེ་ལ་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་ཤེས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་ཉིད་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་དྲག་པོ་དང་ཁྱབ་འཇུག་དང་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་སོགས་པ་གནས་ངན་པ་དག་ལ་གུས་པ་དང་དད་པ་དང་མོས་པ་སྐྱེའོ། །

【K4 見】

སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དང་ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྟ་བ་བསྐྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དཀོན་མཆོག་རྣམས་མི་ཤེས་པ་དང༌། བདེན་པ་རྣམས་མི་ཤེས་པས་ནི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བར་དག་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། དེ་སྐད་སྨྲ་བའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K5 增上慢】

རྒྱུ་དང་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དག་མི་ཤེས་པ་རྒྱ་ཆེར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ལམ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཐབས་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི། ཟས་མི་ཟ་བ་དང་མེར་འཇུག་པ་དང༌། གཡང་སར་མཆོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐབས་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་ཐབས་སུ་འདུ་ཤེས་ཤིང་མཐོ་རིས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་རྟོགས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ཐབས་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 明五種過患】【J1 牒結所生五種染】

དེ་ལྟར་ན་མ་རིག་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་བོ་འདི་དག་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ།

【J2 明五得生五過失】

འདི་ལྟ་སྟེ། སོམ་ཉི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྲེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་མོས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །དེ་ལ་སོམ་ཉིའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་བྱིས་པ་ནི་སོམ་ཉི་ཐོབ་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ཐོབ་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་འཇོག་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བཀྲི་བ་ཡིན་པས་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་རེག་པ་མེད་པར་གནས་སོ། །སྲིད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡང་འབྱུང་བས་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །མོས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པའམ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་པར་རྟོགས་ཤིང་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་གནས་སོ། །ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་ལ་ཇི་འདོད་དགུར་འཇུག་ཅིང་ཕྱི་མ་ལ་ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པ་དང་འབྲས་བུ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་དོ། །

【G2 指前本地已說今不復現】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【F5 處非處善巧(四門)】【G1 結前生後】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【G2 開列四門】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པའི་སྤྱི་སྡོམ་ནི། ལུས་དང་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། །སྒོ་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན། །

【G3 依門辨釋】【H1 出體性】

གནས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞི་དེ་དང་དེ་ལ་རིགས་པ་དང་མི་འགལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞི་དེ་དང་དེ་ལ་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཀྱི་ལུས་ཡིན་ནོ། །

【H2 辯顯現】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་ཅིའི་ཕྱིར་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་གཉིས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཐབས་ཤེས་པས་ཆུད་མི་ཟ་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H3 解釋門】【I1 依成等四分別門義】【J1 開四門】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལ་སྒོ་དུ་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ནི་སྒོ་བཞི་ཁོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྲུབ་པའི་སྒོ་དང་འགྲོགས་པའི་སྒོ་དང་ཐོབ་པའི་སྒོ་དང་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་སྒོས་སོ། །

【J2 依門辨】【K1 成辨門】

ཅིའི་ཕྱིར་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་སྒོ་བཞིས་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དག་གི་སྒོ་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འགྲུབ་པའི་སྒོ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེས་མ་བསྡུས་པའི་རྣམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དབང་པོའི་འཆོལ་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་འཆོལ་བ་དང༌། ཡོ་བྱང་འབྱུང་བའི་འཆོལ་བ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དབང་པོའི་འཆོལ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མིག་གི་དབང་པོས་སྒྲ་དག་ཉན་པ་དང༌། དྲི་དག་སྣོམ་པ་དང༌། རོ་དག་མྱང་བ་དང༌། རེག་བྱ་དག་རེག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན། སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །མིག་གི་དབང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་རེ་རེ་ནས་ཕན་ཚུན་འཆོལ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་འཆོལ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སས་ཆུའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མེའི་བྱ་བ་དང༌། རླུང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སས་སའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་འཆོལ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡོ་བྱད་འབྱུང་བའི་འཆོལ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ས་བོན་གྱི་རིགས་གཞན་ལས་མྱུ་གུའི་རིགས་གཞན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །དེ་དང་རིགས་མཐུན་པ་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །བདག་གིས་རྭ་རྣམས་བཞོས་པ་ལས་འོ་མ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ནུ་མ་དག་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ཆུའི་བུམ་པ་བསྲུབས་པ་ལས་མར་སར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ཞོ་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །བྱེ་མ་དག་བཙིར་བ་ལས་ཏིལ་མར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ཏིལ་དག་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ཤིང་རློན་པ་གཙུབས་པ་ལས་མེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། །ཤིང་སྐམ་པོ་དག་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 合會門】

གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་ཞེ་ན། སྣང་བ་དང་མུན་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ནས་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ཅིག་ཤོས་མེད་པར་གཅིག་པུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །མེ་དང་ཆུ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །གང་ཡང་རུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །གཟུགས་འདུས་པ་གཉིས་ཡུལ་གཅིག་ཏུ་ཡུལ་མཚུངས་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །རིགས་མཐུན་པའི་སེམས་གཉིས་སམ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །རེ་རེ་ནས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའམ་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའམ་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའམ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བའམ་རིགས་མི་མཐུན་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །གང་ཡང་རུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །གང་ཡང་རུང་བ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K3 證得門】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་པ་ལས་བརྩམས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མོ་གཤམ་ལས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །མོ་གཤམ་མ་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །སྐྱེས་ནས་མ་ནིང་བུ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ལོང་བས་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འོན་པས་རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་ཐོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྣ་རབ་ཏུ་ཉམས་པས་སྣས་དྲི་རྣམས་ཚོར་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལྕེ་རབ་ཏུ་ཉམས་པས་ལྕེས་རོ་རྣམས་མྱང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །རབ་ཏུ་མ་ཉམས་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ཚོགས་མ་བསགས་པས་ཚེ་འདི་ལ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ཚོགས་བསགས་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །འཕགས་པའི་ལམ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རང་བྱང་ཆུབ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཐོབ་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །མི་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཁ་ཟས་རྩྭ་ལ་སོགས་པས་དུས་སྟོན་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལྷ་མིའི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པའི་ལུས་མ་སྤངས་པར་མིའི་ལུས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གང་ཡང་རུང་བའི་ལུས་མ་སྤངས་པར་གང་ཡང་རུང་བའི་ལུས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དེ།དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K4 現行門】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སས་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྤངས་ཏེ་ཁམས་གཞན་གྱི་མཚན་ཉིད་ལ་བརྟེན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཞན་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ལྷའི་མིག་མ་ཐོབ་པས་ལྷའི་གཟུགས་དག་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །མིའི་གཟུགས་དག་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བརྐམ་ཞིང་ཆགས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པས་ཆགས་པ་དེ་མ་སྤངས་པར་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ལ་འཛིན་པ་མེད་པའི་སེམས་སུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སྤངས་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་དག་གིས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལས་མ་སྤངས་པར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སྤངས་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པར་གྱུར་པ་རྩོད་པར་འདོད་པ་དང༌། འགྱོད་པར་འདོད་པའི་སེམས་མ་སྤངས་ལ། བཞེད་པ་མེད་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སྤངས་པའམ་བཞེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐམས་ཅད་གཟིགས་པས་ཤེས་བྱ་ཆུང་ཟད་མི་མཁྱེན་པར་འགྱུར་བའམ་བསྙེལ་ངས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་མཛད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་ཞིང་ཐམས་ཅད་གཟིགས་པ་མ་ཡིན་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སར་ཆུད་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བསམ་པས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བའམ་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་གནས་མེད་དོ། །སར་ཆུད་པ་མ་ཡིན་པས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པ་ལས་བརྩམས་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 依四道理分別門義】

གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་བཞི་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་བཞི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང་འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་སྔར་བསྟན་པའི་རིགས་པ་དེ་དག་དང་མི་འགལ་བར་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཡིན་ནོ། །འགལ་བར་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཏེ།

【I3 合結】

གནས་བཞི་པོ་དེ་དག་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་བསྡུས་ན་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །

【H4 辨差別】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཙམ་དུ་འཇུག་པ་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ལ། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་དེའི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【G4 指餘不現】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【F6 根善巧】【G1 結前生後】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【G2 開章解釋】【H1 有半頌開列四門】

བམ་པོ་བཅུ་པ། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱི་སྡོམ་ནི། །དོན་དང་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཐ་མ་ཡིན། །

【H2 依門隨釋】【I1 解根義】

དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོའི་དོན་ནི་དབང་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །

【I2 解說根義】

ཅི་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞི་དེ་དང་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་གཙོ་བོར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་དོན་དུའོ། །

【I3 辯廢立】【J1 八復次正建立根】【K1 約六義建立根】

དབང་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་ནི་ཡུལ་འཛིན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་རིགས་རྒྱུད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་འཚོ་བའི་དོན་དུ་ལས་ཀྱི་མཐའི་སྦྱོར་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཞན་ལྔ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གསུམ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【K2 約五義建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དྲུག་ནི་ཡུལ་གསལ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་ཡུལ་བསྒྲིབས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་མཐར་ཐུག་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །བརྒྱད་ནི་རྣམ་པར་བྱད་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K3 約五義建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དྲུག་ནི་ཡུལ་ལ་ནང་དུ་ལྟ་བར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་ཡུལ་ཕྱིར་བལྟས་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་ལུས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་ཡུལ་དང་ལུས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །བརྒྱད་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K4 約六義建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ལྔ་ནི་ལུས་མཛེས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་ལུས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་ལུས་གནས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་ལུས་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་ལུས་ལ་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །བརྒྱད་ནི་ལུས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K5 約六義建立根】

གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་སུ་དྲུག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་གནས་པ་དང་འཆི་འཕོ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཞན་ལྔ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཐབས་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གསུམ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ངེས་པར་ལེགས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K6 約五義建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དྲུག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་ཁོ་ནས་སོ། །གཉིས་ནི་སེམས་ཅན་འཕེལ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་སེམས་ཅན་འགྲིབ་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །བརྒྱད་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K7 約二品建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དྲུག་ནི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སོ། །གཉིས་ནི་རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སོ། །ལྔ་ནི་ཟས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟ་ཟ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་མྱོང་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སོ། །གཅིག་ནི་ཆེ་རིང་ཁྱད་ནི་འདི་ཙམ་ཞིག །ཡུན་ནི་འདི་སྲིད་ཅིག་གནས་གནས། ཚེ་ནི་འདི་ཙམ་ཞིག་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དབང་པོ་དེ་དག་ནི་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་སྤྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །བརྒྱད་ནི་དད་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་ལྡན་པ་བརྩོན་འགྲུས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཤེས་རབ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང་འདི་ལྟར་ནི་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་ནི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏེ་དབང་པོ་དེ་དག་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྤྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K8 約六義建立根】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དྲུག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཉིས་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་ཐོབ་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གཅིག་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཕེལ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ལྔ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །གསུམ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J2 以一頌結其八門】

བར་སྡོམ་ནི། ཡུལ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་སོགས་དང༌། །གསལ་དང་ནང་དུ་བལྟས་པ་དང༌། །མཛེས་དང་སེམས་ཅན་རྣམ་གཉིས་དང༌། །བཏགས་དང་བསྡམས་ལ་སོགས་པ་ཡིན། །

【I4 廣分別門】【J1 略以八門分別】【K1 辨八門】【L1 作業門】

མིག་གི་དབང་པོས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་རྣམས་ལ་བལྟས་པ་དང་ལྟ་བ་དང་ལྟ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕོའི་དབང་པོ་དང་མོའི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཆུང་མ་དང་བུ་དང་བུ་མོ་དང་ཕ་མ་དང་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་གཉེན་འདབ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཀུན་ཏུ་སྣང་བར་བྱེད་དོ། །སྲོག་གི་དབང་པོས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གསོན་པ་དང་འཚོ་བ་དང་འདུག་པ་དང་སྡོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་བྱེད་དོ། །ཚོར་བར་བསྡུས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ༑ །དབང་པོ་ཐ་མ་གསུམ་གྱིས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【L2 假實門】

དབང་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L3 色心等分別門】【M1 約五法辨相攝】

དུ་ཞིག་གཟུགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདུན་ནོ། །དུ་ཞིག་སེམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་དང་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་སེམས་ལས་བྱུང་བས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་དང་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་འདུས་བྱས་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།

【M2 舉假根以明所屬】

ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་ཡིན་ཏེ། དབང་པོ་ལ་འདུས་བྱས་མ་ཡིན་པ་ནི་མེད་དོ། །ཕོའི་དབང་པོ་དང་མོའི་དབང་པོ། དབང་པོ་གང་གི་ཆ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོའིའོ། །དབང་པོ་ཐ་མ་གསུམ་གང་གི་ཆ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགུའི་སྟེ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིའོ༑ །སྲོག་གི་དབང་པོ་གང་གི་ཆ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་དུས་ངེས་པ་ལ་གདགས་པའི་ཕྱིར་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L4 善等三性門】【M1 辨善性自有三義】

དུ་ཞིག་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དམ་ལྔའམ་དྲུག་གི་ཕྱོགས་སོ། །

【M2 辨不善即六少分】

དུ་ཞིག་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། བརྒྱད་དང་ལྔའི་ཕྱོགས་སོ། །

【L5 有異熟等門】【M1 辨有異熟】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་དང་བཅུའི་ཕྱོགས་སོ། །

【M2 辨無異熟】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་དང་བཅུའི་ཕྱོགས་སོ༑ །

【M3 辨有異熟助伴】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་གྲོགས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ ཐ་མ་གསུམ་སྟེ། ལྷ་དང་མིའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་ངེས་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདོད་པའི་གྲོགས་དག་ཡིན་ནོ། །

【M4 辨異熟】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་དང་དགུའི་ཕྱོགས་སོ། །

【M5 辨有種子異熟】

དུ་ཞིག་གི་ས་བོན་དག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ། །

【M6 辨非異熟】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཉིས་དང་དགུའི་ཕྱོགས་སོ༑ །

【M7 辨異熟生】

དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཁོ་ན་སྟེ་ས་བོན་གྱིས་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L6 三異分別門】

དུ་ཞིག་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་དང་བཅོ་ལྔའི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅོ་ལྔའི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་དང་དགུའི་ཕྱོགས་སོ། །

【L7 諸地多少門】【M1 約地】

དུ་ཞིག་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་ས་ལ་དམིགས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གོ། །གལ་ཏེ་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡོད་ན། དེ་ལྟ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་བཞིན་དུ་དགའ་བ་དང་བཅས་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ན་དགའ་བ་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ན་དེ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་བའི་ལུང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ན་དགེ་སློང་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བས་ལུས་དེ་ཉིད་མངོན་པར་རླན་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་རླན་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཚིམ་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ལུས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བས་མ་ཁྱབ་པ་དང་ཁྱབ་པར་བྱ་བ་ཆུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ་ཞེས་ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་གྲངས་དང་པོ་དག་གིས་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་གྲངས་ཐ་མས་ནི་དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་བསྟན་ཏོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་ན་དབང་པོ་དུ་དག་དམིགས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཅོ་བརྒྱད་དོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་ན་ཡང་དེ་དག་ཉིད་དོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་ན་དབང་པོ་དུ་དག་དམིགས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་བདུན་ནོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་ན་ནི་བཅུ་དྲུག་གོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་ན་དབང་པོ་དུ་དག་དམིགས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་དང་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་ན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་ན་དབང་པོ་དུ་དག་དམིགས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དོ། །

【M2 無漏】

བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའམ། ཟག་པ་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གཉི་གར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སའི་བར་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སས་བསྡུས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་རིགས་ལས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱུད་ལས་ནི་རྣམ་པ་གཉི་གར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཟག་པ་མེད་པ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M3 成熟多少】【N1 約欲界以辨成就多少】【O1 總辨欲界】【P1 欲界一切】

འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །

【P2 那落迦成就】【Q1 問】

སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན།

【Q2 答】【R1 現種俱成句】

སྨྲས་པ། བརྒྱད་དང་ནི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་ས་བོན་ལས་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R2 種現定不定句】

ལྷག་མ་རྣམས་ལས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་དག་དང་ནི་ལྡན་པའང་ཡོད། མི་ལྡན་པའང་ཡོད་དོ།

【R3 現定無種不定句】

གསུམ་དང་ནི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ལས་ནི་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་ས་བོན་ལས་ནི་གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན་ནི་ལྡན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་ན་ནི་མི་ལྡན་ནོ། །

【R4 現定無種定有句】

གཞན་གསུམ་དང་ནི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ལས་ནི་མི་ལྡན་ནོ། །ས་བོན་ལས་ནི་ལྡན་ནོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་དུད་འགྲོ་རྣམས་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་འདྲེན་མར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་རྣམས་ལ་ནི་ཐ་མ་གསུམ་དང་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ལས་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 約五趣以辨】

མིར་སྐྱེས་པ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །མིར་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷར་སྐྱེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【O3 相續別辨】

དབང་པོ་མ་ཚང་བ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་མ་གཏོགས་པར་སྲིད་པ་ལས་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་དང་ངོ༌། །དབང་པོ་ཚང་བ་ནི་སྲིད་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །ཟ་མ་དུ་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་མ་གཏོགས་པར་སྲིད་པ་ལས་དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །བུད་མེད་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང་ངོ༌། །སྐྱེས་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཁོ་ན་དང་ངོ༌། །མཚན་གཉིས་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅུ་དགུ་དང་ངོ༌། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆད་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་མ་གཏོགས་པར་སྲིད་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་དང་ངོ༌། །དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་ཆད་པ་དུ་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ གསུམ་མ་གཏོགས་པར་སྲིད་པ་ལས་བཅུ་དགུ་དང་ངོ༌། །བདེན་པ་མཐོང་བ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཐམས་ཅད་དང་ངོ༌། །སློབ་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང་ངོ༌། །མི་སློབ་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅུ་དགུ་དང་ངོ༌། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཉི་ཤུ་དང་ངོ༌། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་ཉི་ཤུ་ཁོ་ན་དང་ངོ༌། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅུ་དགུ་དང་ངོ༌། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅུ་དགུ་ཁོ་ན་དང་ངོ༌། །

【N2 約色界辨有十八】

གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་དང་ངོ༌། །

【N3 約無色辨有十一】

གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དབང་པོ་དུ་དག་དང་ལྡན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ལས་བཅུ་གཅིག་དང་ངོ༌། །

【L8 死生得捨門】【M1 明欲界死生得捨】【N1 問】

འདོད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ན། དབང་པོ་དུ་དག་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། དུ་ནི་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན།

【N2 答】【O1 約有漏根以辨得捨】【P1 辨色根得捨】【Q1 總標說】【R1 缺具以辨四句】

སྨྲས་པ། རེ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་སྲིད་པ་ལས་མ་ཚང་བ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་མ་ཚང་བ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མ་ཚང་བ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་ཚང་བ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚང་བ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་མ་ཚང་བ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【R2 約勝劣以辨四句】

དམན་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དམན་པ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང་། དམན་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དམན་པ་རྣམས་འཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【Q2 別辨得捨】【R1 辨異熟根】

ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་སྲོག་གི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དམན་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྤོང་བ་དང་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཚོར་བའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དམན་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྤོང་བ་དང་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའི་བྱེ་བྲག་ལས་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【R2 辨等流根】

དབང་པོ་དགེ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ལས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འཐོབ་ཅིང་སྔོན་གྱི་དམན་པ་སྤོང་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P2 辨無色根得捨】

ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྤོང་ཞིང་དམན་པ་འཐོབ་པ་སྐྱེ་བ་ལས་ནི་མེད་དེ་ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་པར་བྱེད་དོ། །

【O2 明不說無漏根之所以】

དབང་པོ་ཐ་མ་གསུམ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【M2 明上界得捨】【N1 明有漏根死生得捨】【O1 辨色生】

འདོད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ན་དབང་པོ་དུ་དག་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། དུ་དག་ནི་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན།

【O2 類解】

སྨྲས་པ། ས་འོག་མ་པའི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་སྤོང་བར་བྱེད་ལ། ས་གོང་མ་པའི་ཐམས་ཅད་ནི་སྲིད་པ་ལས་འཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ན་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【N2 明無漏根】【O1 辨證果方便得不由死生】

དབང་པོ་ཐ་མ་གསུམ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུའི་སྦྱོར་བ་ཐོབ་པ་ལས་དམིགས་པར་འགྱུར་གྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།

【O2 辨得二果】

སྔོན་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་འདིར་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཆེས་གསལ་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཆེས་འོད་གསལ་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【K2 一頌結其八門】

བར་སྡོམ་ནི། ལས་དང་རྫས་དང་གཟུགས་སོགས་དང༌། །དགེ་ལ་སོགས་དང་རྣམ་སྨིན་དང༌། །ཁམས་དང་ས་དང་འཐོབ་པ་དང༌། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན། །

【J2 約六門復廣分別】【K1 辨六門】【L1 辨義】【M1 有境無境門】

དབང་པོ་དུ་ཞིག་ཡུལ་གྱི་དོན་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ལ་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་གཅིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 助伴門】

དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དོན་ལ་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ཅན་དང་པོ་བདུན་ནོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དོན་ལ་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལས་གཞན་པ་ལྷག་མ་རྣམས་སོ། །

【M3 別辨所取義門】

དོན་དང་བཅས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་ལས་དབང་པོ་ལྔའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ལྔའོ། །དབང་པོ་དྲུག་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རེག་བྱས་བསྡུས་པ་ཁོ་ནའི་ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་ཕན་ཚུན་འཁྲིག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །ཚོར་བའི་དབང་པོ་ལྔའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་དག་སྟེ་དབང་པོ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྣམས་སོ། །དད་པའི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྤང་བར་བྱ་བ་དང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ལོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་གཉིས་ཁོ་ན་འཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་ཞུམ་པ་མེད་པའོ། །དྲན་པའི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཉན་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་ངེས་པར་འཛིན་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ནའོ། །མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་བརྩོན་པ་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྦྱོར་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་པོ་ལྔའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་དོན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ནས་བཟུང་སྟེ། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དུ་དབང་པོ་ལྔའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་དོན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་སློབ་པའི་ལམ་ནས་བཟུང་སྟེ༑ ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་བར་དུ་དབང་པོ་ལྔའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་དོན་གང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M4 有色無色門】

དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་གཟུགས་ཅན་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བདུན་ནོ། དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ། དོན་ནི་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲོག་གི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ། དོན་ཀྱང་གཟུགས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲོག་གི་དབང་པོ་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་བཏགས་པའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M5 有見無見門】

དུ་ཞིག་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྟན་དུ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཅན་གཅིག་དང་ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནི་དོན་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M6 有對無對門】

དུ་ཞིག་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ཅན་བདུན་ནོ། །ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་བསྟན་དུ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །

【M7 有漏無漏門】

དུ་ཞིག་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདུན་ཁོ་ནའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ལས་ཐ་མ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ་དོན་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་དང་ཐག་རིང་ཞིང་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་དང་ཐག་ཉེ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M8 有為無為門】

དུ་ཞིག་འདུས་བྱས་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་འདུས་བྱས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་ཏེ་བརྒྱད་ནི་དོན་ཀྱང་འདུས་བྱས་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་དོན་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【M9 有諍無諍門】

དུ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདིའང་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་དང་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M10 三世門】

དུ་ཞིག་འདས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་འདས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་དོན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ནི་འདས་པ་དག་ཡིན་ཡང་དོན་ནི་འདས་པ་དག་མ་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་འདས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །དེ་དག་ཉིད་འདས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་མ་འོངས་པ་དག་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་ཉིད་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ལ་དོན་འདས་པ་དག་དང་དོན་མ་འོངས་པ་དག་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་ཉིད་ད་ལྟར་གྱི་དག་ཡིན་ལ། དོན་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཟུགས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་སྔར་བསྟན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ད་ལྟར་དག་ཡིན་ལ། དོན་ཡང་ད་ལྟར་ལྡན་པ་དག་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་ཉིད་མ་འོངས་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་འདས་པ་དག་དང་དོན་མ་འོངས་པ་དག་དང༌། དོན་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པ་དག་ཡིན་ཡང་དོན་ནི་མ་འོངས་པ་དག་མ་ཡིན་ནོ། །

【M11 三界繫門】

དུ་ཞིག་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞིའོ། །དབང་པོ་གཉིས་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ངག་ཡིན་ནོ། །གསུམ་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཡང་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །བདུན་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ། དོན་ཀྱང་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཅིག་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ལ་དོན་ནི་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【M12 三性門】

དུ་ཞིག་དགེ་བ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་དགེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་ནི་དགེ་བ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ལྔ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཡིན་ལ་དོན་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་ལུང་དུ་མ་བརྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། གཉིས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【M13 三學門】

དུ་ཞིག་སློབ་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་སློབ་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགུ་ནི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་དང་སློབ་པའང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་ཅར་ཡིན་ནོ། །བདུན་ནི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ལ་དོན་ནི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་སློབ་པ་དང་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པའང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ལ། དོན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་སློབ་པ་དག་ཡིན་ལ། དོན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་མི་སློབ་པ་ཡིན་ལ་དོན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M14 三斷門】

དུ་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ལ་དོན་ཀྱང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་བཞིའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །བཅུ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་དྲུག་དང་དེ་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་དྲུག་དང༌། གཞན་གཉིས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཏེ། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དག་ཡིན་ནོ། །

【M15 染淨門】

དབང་པོ་དུ་ཞིག་དོན་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་བ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་སྟེ། དགེ་བ་རྣམས་ནི་དོན་ལ་རྣམ་པར་བྱད་བའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M16 倒無倒門】

དུ་ཞིག་ནི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་བ་རྣམས་དང་དབང་པོ་དྲུག་ནི་དོན་གྱིས་དངོས་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །དུ་ཞིག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གནས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ཅན་བདུན་ནོ། །དུ་ཞིག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དྲུག་གི་ཕྱོགས་སོ། །དུ་ཞིག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གཉེན་པོ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M17 觀過門】【N1 標三階】

དབང་པོ་དུ་དག་གིས་དོན་ལ་སྐྱོན་ལས་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་གཅིག་གིས་སོ། །

【N2 對難釋通】

གང་གི་ཚེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པར་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་རྣམས་སྐྱོན་ལས་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། གནས་པ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཁ་ཅིག་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལེགས་པར་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ན་ལོ་བརྒྱའམ་དེ་བས་ལྷག་པར་གནས་པའོ། །མཐུ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཙང་བར་ཀུན་དུ་སྣང་བའོ། །དབང་བསྒྱུར་བ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲུབ་པ་དང་སྲུང་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་གཏོང་བ་ལ་རང་གིས་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་ཆོས་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པས་ཡོན་ཏན་དུ་བཟུང་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱོན་དང་འབྲེལ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྐྱོན་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་པ་གཏན་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་པ་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཆི་བ་མི་རྟག་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཡོན་ཏན་དང་པོ་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་གཙང་བ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་གཉིས་པ་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདོད་དགུར་བྱར་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་གསུམ་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྲིན་བུ་དང་ཁྱི་དང་ཕག་ལ་སོགས་པ་ལྗན་ལྗིན་མཆོག་ཏུ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་དག་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་བཞི་པ་སྤངས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནར་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【L2 辨依處】【M1 明二十二根為業用依處】

མིག་གི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་ཆེད་དུའོ། །ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་བར་དུ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་རང་གི་ཡུལ་འཛིན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕོ་དང་མོའི་དབང་པོ་གཉིས་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཁྲིག་པ་བསྟེན་པའི་ཆེད་དུའོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། འཆི་བའི་སྲིད་པ་སྔ་རོལ་གྱི་དུས་ཀྱི་སྲིད་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཚོར་བའི་དབང་པོ་རྣམས་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཆེད་དུའོ། །དད་པའི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཞུགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུའོ། །དྲན་པའི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱད་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ཆེད་དུའོ། །མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་འཐོབ་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དང་མི་སློབ་པའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བར་ཆད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང་ཕུང་པོ་འགག་པའི་ཆེད་དུ་དུའོ། །

【M2 引經解二十二根】【N1 引十種經以解十九根】【O1 辯色根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་ལུས་ནི་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མ་དང་ཕའི་མི་གཙང་བ་ནུར་ནུར་པོ་ལས་བྱུང་བ། འབྲས་ཆན་དང་ཟན་དྲོན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་རྟག་ཏུ་བསྐོན་པ་དང༌། བཀྲུ་བ་དང༌། མཉེ་བ་བྱ་དགོས་པ་དང་གཅད་པ་དང་གཤེགས་པ་དང་རྣམ་པར་འཐོར་བ་དང་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་བདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ་གསུངས་སོ། །དེའང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བསྟན་པ་དང་པོས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །གསུམ་གྱིས་རྒྱུད་དེ། གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའོ། །གཅིག་གིས་ནི་སྐྱེས་ནས་འཕེལ་བའི་རྒྱུའོ། །གསུམ་གྱིས་ནི་འགྱུར་བ་སྟེ་གྲང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཚ་བ་ལས་གྱུར་པ་དང་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ལས་གྱུར་བའོ། །བཞིས་ནི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྟེ། གཉིས་ཀྱིས་ནི་གསོན་པ་ཉིད་ན་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པའོ། །གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཤི་བ་ལ་གཞན་དང་རང་གི་དང་གིས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 辯意根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིང་དུ་སོང་ཞིང་གཅིག་པུ་རྒྱུ། །ལུས་མེད་ཕུག་ན་ཉལ་བ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སྟེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ནས་ཐོག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རིང་དུ་སོང་བ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རེ་རེ་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང་བདག་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་དང་མིང་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཕུག་ན་ཉལ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O3 辯男女根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱིས་ནི་སྐྱེས་པ་གནས་བརྒྱད་པོ་བྲོ་གར་དང༌། གླུ་དང༌། བགད་པ་དང༌། བལྟས་པ་དང༌། ཁ་དོག་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཀུན་དུ་ཉལ་པོ་བཤམས་པ་དང༌། རྨ་འདྲལ་བ་དག་གིས་འཆིང་བར་བྱེད་དོ་ཞས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གཉིས་ལས་ཏེ་ཕོའི་དབང་པོ་དང་མོའི་དབང་པོ་ལས་སོ། །དེ་ལ་རྩེ་བའི་དུས་ན་ནི་གནས་བཞིས་འཆིང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དུས་ནའང་གནས་བཞིས་འཆིང་བར་བྱེད་དེ། རྩེ་བའི་དུས་ན་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཁ་བཞིན་དང་མིག་གི་འཇོ་སྒེག་དག་གིས་འཆིང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དུས་ན་ནི་གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། མཉེ་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་དག་གིས་འཆིང་བར་བྱེད་དོ། །

【O4 辯命根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲོག་དང་ལྡན་པ་དང་གསོན་པ་དང་འཇུག་པ་དང་འཚོ་བ་དང་སྔོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། སྲོག་གི་དབང་པོ་ལས་ཏེ་དབུགས་རྒྱུ་བ་དང་ཤེས་པ་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་སྐབས་དང་འདྲ་བ་དང༌། དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ནད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【O5 辯五受根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང༌། ཚོར་བ་དང་ཚོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྟེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་བསྟན་ཏོ། །བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བདེ་བའང་མ་ཡིན་མི་བདེ་བའང་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O6 辯信根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དད་པས་ངེས་པར་ཞེན་པ་དང་རྟིང་ཚུགས་པ་དང་རབ་ཏུ་གནས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེའམ་ལྷའམ་བདུད་དམ་ཚངས་པའམ་སུས་ཀྱང་ཆོས་དང་མཐུན་པས་འཕྲོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དད་པའི་དབང་པོ་ལ་སྟེ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་ལ་མོས་པ་དག་གིས་དད་པའི་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །དེའང་སྙིང་པོ་ཉིད་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་དེ་ནི་ཤེས་པ་དང་སྐྱེ་བ་དང་དབང་དང་རྣམ་པར་དག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དག་གིས་ཀྱང་དེ་གཡོས་པར་མི་འགྱུར་ན་མི་ཕལ་པ་དག་གིས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །དོན་གྱི་སྙིང་པོའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་མོས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པས་ནི་ངེས་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མོས་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟིང་ཚུགས་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མོས་པ་རྣམ་པར་དག་པས་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་བཤད་པའི་ཚིག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O7 辯精進根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་དང་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་བརྟུལ་བ་དང་བརྟེན་པ་དང་བརྩོན་པ་མ་བོར་བར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སྟེ་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དག་གིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་མི་ཞུམ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་མི་འཁྲུལ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །

【O8 辯念根】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དྲན་པ་དང་ཀུན་དུ་དྲན་པ་དང་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་སོ་སོར་དྲན་པ་དང་མི་བརྗེད་པ་ཉིད་དང་སེམས་པས་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དང་བརྗེད་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་རབ་ཏུ་མི་བརྗེད་པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་པར་མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དྲན་པའི་དབང་པོ་ལ་སྟེ་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་གི་དོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【O9 辨定根差別】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་གནས་པ་དང་ཡང་དག་པར་གནས་པ་དང་བསྡུས་ཏེ་གནས་པ་དང་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། དུལ་བ་དང་ཞི་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇོག་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་ལ་སྟེ་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་གི་དོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【O10 辨慧根差別】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སྟེ་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་གི་དོན་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 辨三無漏根更無別解】

དེ་ལས་གཞན་པའི་དབང་པོ་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་མི་དམིགས་སོ། །

【M3 解依處之義】【N1 約四念住以辨依處】

དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གདགས་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བདུན་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གདགས་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གདགས་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གདགས་པར་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མ་བརྒྱད་དང་སྲོག་གི་དབང་པོ་ལའོ། །

【N2 約四諦辯】

དབང་པོ་དུ་ཞིག་གཙོ་ཆེར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་གནས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགུའོ། །དབང་པོ་དུ་ཞིག་གཙོ་ཆེར་ཀུན་འབྱུང་པའི་བདེན་པའི་གནས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔའོ། །དབང་པོ་དུ་ཞིག་འགོག་པའི་བདེན་པའི་གནས་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་དོ། །དབང་པོ་དུ་ཞིག་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་གནས་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མ་བརྒྱད་དོ། །

【N3 約三業辯】

དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ལེགས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགུ་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་དྲུག་ལའོ། །ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང་ཉེས་པར་སྨྲ་བར་བརྗོད་པ་དང་ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N4 約惑業辯】

དབང་པོ་དུ་དག་གཙོ་ཆེར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ལས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགུའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ལས་དག་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་ལའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མ་བརྒྱད་ལའོ། །

【N5 約吉祥事辨】【O1 明依處】

དབང་པོ་དུ་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དཔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉིས་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དབང་པོ་དུ་དག་གིས་དཔལ་ཉམས་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གིས་སོ། །དབང་པོ་དུ་ཞིག་དཔལ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་མ་བརྒྱད་དོ། །

【O2 別辨吉祥差別】【P1 引聖教列其五種作吉祥法】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ་བཟོད་པ་དང༌། དེས་པ་དང༌། མི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། གཏོང་བ་སྤྱོད་པ་དང༌། བག་ཡོད་པའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་

【P2 別釋五法】【Q1 解忍辱】

དེ་ལ་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་མི་འཁྲུགས་པ་དང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་དང་ཁོན་གྱི་བསམ་པ་མི་འཛིན་པའོ། །རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། གནོད་པ་བྱས་པ་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་དུ་དོགས་པ་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ལ་བཟོད་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ལས་གནོད་པ་བྱེད་པ་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ཤད་ཀྱིས་སྤྱོང་བ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཟོད་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་གནོད་པ་ལ་མི་བྱེད་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q2 解柔和】

ངེས་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་སྲུང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཉིད་ཡིན་ཏེ་གཞན་དག་ལ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མི་སྐྱེད་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བཟོད་པས་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Q3 解觀人而捨】【R1 辨觀人二時差別】

དེས་པས་ནི་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ་དེ་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡོད་དེ། མི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ནི་དུས་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བསྙེན་པའི་དུས་དང་བསྐོ་བའི་དུས་སུའོ། །དེ་ལ་བསྙེན་པའི་དུས་སུ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་མི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་བསྙེན་པར་བྱ་སྟེ། གུས་པ་དང་ནུས་པ་དང་ཤེས་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོག་ཤེས་པས་སོ། །གཞན་རྣམ་པ་ལྔས་ནི་མི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་བསྐོ་བར་བྱ་སྟེ། ལས་ཀྱི་མཐར་བསྐོ་བར་འོས་པ་ཞིག་ན་ནི་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་སུ་བསྐོ་བར་བྱའོ། །བསམ་པའི་ལས་སུ་བསྐོ་བར་འོས་པ་ཞིག་ན་ནི་བསམ་པའི་ལས་རྣམས་སུ་བསྐོའོ། །གཡུལ་ངོའི་ལས་སུ་བསྐོ་བར་འོས་པ་ཞིག་ན་ནི་གཡུལ་ངོའི་ལས་རྣམས་སུ་བསྐོའོ། །བདག་དང་ནོར་བསྲུང་བར་འོས་པ་ཞིག་ན་ནི་བདག་ཉིད་དང་ནོར་བསྲུང་བའི་ལས་རྣམས་སུ་བསྐོའོ། །ཆོས་ཀྱི་ལས་སུ་བསྐོ་བར་འོས་པ་ཞིག་ན་ནི་ཆོས་ཀྱི་ལས་རྣམས་སུ་བསྐོ་བར་བྱའོ། །

【R2 明捨】

གཏོང་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ས་གཞི་གཏོང་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་གཏོང་བ་དང་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་གཏོང་བ་དང་སྙོམས་པར་གཏོང་བ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གཏོང་བ་སྟེ། དེའང་མཚན་ཉིད་ལས་ནི་གང་གིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་གཏོང་བའོ། །

【Q4 解賢善行】

སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་མི་འཁུ་བ་དང་མི་སླུ་བའི་ངང་ཚུལ་ཉིད་དེ། མི་འཁུ་བ་དེའང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དམས་པ་ན་མི་འཁུ་བ་དང་ཡིད་བརྟན་པ་ལ་མི་འཁུ་བ་དང་ཉེ་བར་སྤྱོད་པས་མི་འཁུ་བ་དང་དམ་བཅས་པ་ལས་མི་འཁུ་བ་དང་གཞན་ལ་ཚོལ་ཞིང་མི་འཁུ་བའོ། །

【Q5 解不放逸】

བག་ཡོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་སེམས་སྲུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་ལས་དེ་གཉི་གའང་མཚན་ཉིད་དུ་རུང་ངོ༌། །དེའང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་སྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང་བདག་ཉིད་བསྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང༌། གྲགས་པ་བསྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང་ཆོས་སྤྱོད་པ་ལ་བག་ཡོད་པའོ། །

【P3 總結五力生五吉祥】

དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ན་དཔལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་སྟོབས་ལྔར་འགྱུར་ཏེ། ངང་ཚུལ་བཟང་པོའི་སྟོབས་དང་གྲོགས་དང་མཛའ་བཤེས་བཟང་པོའི་སྟོབས་དང༌། མི་ཞན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཡིད་གཅུགས་པའི་སྟོབས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྟོབས་སོ། །དཔལ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་དགུ་རྗེས་སུ་དགའ་བ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོ་དང༌། དགྲ་ཐུལ་བ་དང༌། བརྟེན་པ་ལ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལ་སྟོབས་དང་པོ་བཞི་བསྡུས་པ་ནི། དཔལ་རྣམ་པ་བཞི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྟོབས་ལྔ་པ་ནི་དཔལ་ལྔ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【L3 辨證得】【M1 明為緣感得先煩惱業】

བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ། དབང་པོ་དུ་ཞིག་སྔོན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ལས་དམིགས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དོ། །དུ་ཞིག་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་ཀྱང་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ༑ །དུ་ཞིག་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་ཀྱང་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔའོ༑ །དུ་ཞིག་འབད་པའི་རྐྱེན་ལས་ཀྱང་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དོ། །

【M2 明防護】

དབང་པོ་དུ་ཞིག་བསྡམ་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དོ། །དུ་ཞིག་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔའོ། །དུ་ཞིག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དུལ་བ་དང་ཞི་བ་དང་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ལ་དུལ་བ་དང་ཞི་བ་དང་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་དོ། །

【M3 明捨棄斷退】

དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་མཐུན་པའི་ས་པ་དག་འགགས་ཤིང་དེ་ལས་གཞན་པ་འགྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་མི་མཐུན་པའི་ས་པ་དག་འགགས་ཤིང་དེ་ལས་གཞན་པ་འགྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །རབ་ཏུ་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་བ་དག་གང་ཡིན་པའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པའི་འབྱོར་པ་དག་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། སྐྱེ་བ་ལས་ཉམས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །

【M4 明三乘根別】

ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གྱུར་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རིམ་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཉེ་བར་སྟོན་པའི་བྱེ་བྲག་དང་འཆིང་བའི་བྱེ་བྲག་དང༌། སྒྲུབ་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆེ་བ་དག་ཡིན་ལ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དག་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པས་ཉེ་བར་བརྟན་པ་དག་ཡིན་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་རིག་པའི་གནས་ལ་མཁས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཉེ་བར་བརྟན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་སྙིང་རྗེའི་ཞགས་པས་བཅིངས་པ་དག་ཡིན་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དག་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་པ་དག་ཡིན་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དག་ཡིན་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་དང་འབྲིང་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【M5 明依未至得果時起初定喜】

གང་ཟག་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དེ་འབྲས་བུ་ཡང་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡང་མངོན་དུ་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ལ་ལ་ནི་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ལ་ལ་ནི་མི་བྱེད་དོ། །དབང་པོ་རྣོ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བརྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱེད་དོ། །གཞན་ནི་མི་བྱེད་དོ། །

【M6 明入八定】

དབང་པོ་དུ་དག་གིས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བརྒྱད་ཀྱིས་སོ༑ །ལ་ལ་ནི་ཐ་མ་གསུམ་གྱིས་སོ། །ལ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་བརྒྱད་ཁོ་ན་སྟེ། །དེ་དག་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ནི་བདུན་གྱིས་སོ། །ལ་ལ་ནི་ཐ་མ་གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །ལ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M7 明得四果】

དབང་པོ་དུ་དག་གིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གམ་བརྒྱད་ཀྱིས་སོ། །གཉིས་སམ་དགུས་ནི་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་ལམ་གྱི་རྟེན་ཡིན་ཡང་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡང་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་མ་གཏོགས་སོ། །ཇི་སྟེ་གཏོགས་ན་ནི་དེ་ལྷག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་གིས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཅིག་གམ་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དབང་པོ་དུ་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གམ་བཅུས་སོ། །

【M8 釋經】

རྣམ་པར་ཐར་པ་གོང་མ་ལ་འདོད་པ་དང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཡི་འཆད་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་འདོད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་གང་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དུ་གཉེར་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་གནས་དེ་བདག་གིས་ཀྱང་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་ཡི་འཆད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དམན་པས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ གང་ན་མེད་པ་ལ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་གཉིས་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལ་ནི་རྣམ་པ་དང་པོ་གཉིས་ནི་ཡོད་ལ་གཞན་གཉིས་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་མི་གཞག་སྟེ། དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །

【M9 明捨根義】【N1 明捨於受根】

ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་སྤོང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་གསུམ་སྤོང་བ་ཡོད་དོ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་སྤོང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་སྤོང་བ་ཡོད་དོ། །

【N2 明捨無漏根】

བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་སྤོང་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་པུ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་བརྟེན་ནས༑ སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ལ་བརྟན་པ་སྤོང་བ་དང༌། མི་བརྟེན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་བརྟེན་ནས་གཅིག་པུ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་བཏང་སྙོམས་སྤོང་བ་ཡོད་དོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་བྱེད་པའི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི་འགོག་པ་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་མི་སྐྱེ་བ་ལས་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱེད་ཀྱི་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོའི་ཚུལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M10 明練根證得】【N1 明練根人】

གང་ཟག་དུ་ཞིག་དབང་པོ་རྣམས་གསལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སློབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་མི་སློབ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། འཆི་བར་སེམས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྲུང་བའི་ཆོས་ཅན་དང་གནས་པ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་སྐལ་བ་ཅན་རྣམས་སོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱང་མ་ཡིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【N2 明證得】

རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་དབང་པོ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་གསལ་བར་བྱེད་ལ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའང་འཐོབ་པར་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཐོབ་པར་མི་བྱེད་དེ་གཉེན་པོ་སྟོབས་ཆུང་བ་དང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བའི་དབང་པོ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་གསལ་བར་བྱེད་ལ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གཞན་ཡང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་མངོན་དུ་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་རྒྱུ་སྔ་མ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱེད་དོ། །

【N3 明轉根所以】

ཅིའི་ཕྱིར་དབང་པོ་རྣམས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཁྱད་པར་ཆུང་ཟད་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་བསྒྲུབ་པས་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དང་མང་དུ་ཐོས་པས་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དང༌། འབྲེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པས་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའི་བཟོད་པས་སྟོབས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【M11 建立三根】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ནི་དང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་དག་ལ་ནི་གཉིས་པའོ༑ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་ནི་དབང་པོ་གསུམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M12 明三滿】

ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དུ་དག་གིས་སློབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་གྱིས་ཏེ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ནི་དབང་པོ་རྣོན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལས་བསམ་གཏན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་སློབ་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་དམིགས་ཏེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །མི་སློབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M13 釋經中根不調等五句】【N1 問】

དབང་པོ་རྣམས་མ་དུལ་བ་དང་མ་སྦས་པ་དང་མ་བསྲུངས་པ་དང་མ་བསྡམས་པ་དང་མ་བསྒོམས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པའི་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་གི་དོན་གང་ཞེ་ན།

【N2 答】【O1 解諸根不調】【P1 總標】

སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིས་དབང་པོ་རྣམས་དུལ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ།

【P2 別釋】【Q1 反解四調】

སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཡུལ་གང་ལ་གཏད་པར་མི་བྱ་བ་དེ་ལ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བས་གཏད་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། གང་ལ་གཏད་པར་བྱ་བ་དེ་ལ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཁོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་བསྲུངས་ཤིང་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །སྤོང་བ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་པས་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཡུལ་དེ་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་མི་རྒྱུག་པ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བར་བྱེད་དོ། །

【Q2 順解不調】

གང་ལ་དབང་པོའི་དུལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་མེད་པ་དེའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་མ་དུལ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མ་སྦས་པའི་ཕྱིར་དང་མ་བསྲུངས་པའི་ཕྱིར་དང་མ་བསྡམས་པའི་ཕྱིར་དང་མ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【Q3 通結調】

གང་ལ་དབང་པོ་དུལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཡོད་པ་དེའི་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པའི་བར་དག་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 明由根不調能引眾苦】

ཇི་ལྟར་ན་མ་དུལ་བ་དག་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དྲུག་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། གཞན་ལས་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། གཞན་ལས་སྨད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྱོད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【O3 明善調伏者引諸快樂】

ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་དག་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དྲུག་སྤོང་བའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L4 辨相攝】【M1 明三界有情攝十四根非十四攝三】

དབང་པོ་བཅུ་བཞི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གསུམ་པོ་དག་ཅི་བཅུ་བཞིས་གསུམ་བསྡུས་སམ་འོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་བཅུ་བཞི་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་གྱིས་བཅུ་བཞི་བསྡུས་ཀྱི་བཅུ་བཞིས་ནི་གསུམ་མ་བསྡུས་སོ། །གང་དག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གསུམ་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M2 明五受更互相攝】

དབང་པོ་ལྔ་དང་ཚོར་བ་གསུམ་པོ་དག་ཅི་ལྔས་གསུམ་བསྡུས་སམ་འོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་ལྔ་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M3 明覺品攝信等五根，五根不攝覺品】

དབང་པོ་ལྔ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་དག་ནི་ལྔས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྡུས་སམ་འོན་ཏེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱིས་ལྔ་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱིས་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་ལྔས་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་མ་བསྡུས་སོ། །གང་དག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ཏེ། དེ་ལྟར་དྲུག་པོ་དེ་དག་གམ། ཆོས་བཞིས་མ་བསྡུས་སོ། །

【M4 明三無漏根攝信等五】

དབང་པོ་གཞན་ལྔ་དང་དབང་པོ་གསུམ་པོ་དག་ཅི་ལྔས་གསུམ་བསྡུས་སམ་འོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་ལྔ་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་གྱིས་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་ལྔས་ནི་གསུམ་མ་བསྡུས་སོ། །གང་དག་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་མ་བསྡུས་སོ། །

【M5 明九遍知體與二十二根各不相攝】

ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་པོ་དག་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་སྤོང་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་པོའོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དེ་དག་ཉིད་སྤངས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །ས་གོང་མ་པའི་དེ་དག་ཉིད་སྤངས་པ་ནི་བཞི་པའོ། །ས་འོག་མ་པ་དང་གོང་མ་པ་དག་གི་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པའོ། །ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་སྤངས་པ་ནི་བདུན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཟད་པས་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་ཟད་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བདེན་པ་རྟོགས་པས་སྤོང་བ་དང་ཁམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བས་སྤང་བའོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་འདྲ་བ་དང༌། ཁམས་མི་འདྲ་བ་དང༌། འདྲ་བས་ནི་དང་པོ་གཉིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དང་ཁམས་མི་འདྲ་བ་དང་འདྲ་བས་ནི་གཞན་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཁམས་དམན་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ནི་གཞན་གཅིག་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཁམས་བར་མ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། ཁམས་བཟང་པོ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་གཉིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M6 明百四十不共佛法與二十二根相攝通塞】

མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་རྣམས་ནི་ལྕེའི་དབང་པོ་དང་དབང་པོ་བཞི་པ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་ཕོའི་དབང་པོ་དང་མིག་གི་དབང་པོ་དང་ལྕེའི་དབང་པོའི་གནས་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །སྟོབས་བཅུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མདའ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་དང་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོས་བསྡུས་སོ། །མི་འཇིགས་པ་བཞི་ནི་ལྔ་དང་གཅིག་པུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །མི་འཇིགས་པ་བཞི་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྲུང་བ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དབང་པོ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གང་དག་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དབང་པོ་དྲུག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པས་བསྡུས་སོ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡང་དབང་པོ་གང་དག་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི་སྟོབས་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོག་མཁྱེན་པ་ཡང་སྟོབས་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་དབང་པོ་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དབང་པོ་དྲུག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་བསྡུས་སོ། །གང་གི་ཚེ་དགྲ་བཅོམ་པས་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཚེ་དགྲ་བཅོམ་པས་གང་མ་སྤངས་པའི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཕྱོགས་དེ་གང་ཞིག་ཡོད་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་སྤངས་པས་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགྲ་བཅོམ་པས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དེ་མ་སྤངས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L5 辨四食】【M1 辯食類數及解食義】

ཟས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འཕེལ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཟས་བཞི་ནི་གང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཟས་བཞི་ནི་ཁམ་དང་རེག་པ་དང་ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ། །དབང་པོ་ནི་དབང་པོ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ནི་དབང་པོའི་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཁམ་གྱི་ཁ་ཟས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་ཟས་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །ཁམ་གྱི་ཟས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ཟས་དང་ཟས་མ་ཡིན་པར་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M2 辨四食資養次第】

ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཟས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད༑ དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཀྱི་བར་གྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཟས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་ཅིང་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །རེག་པས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་དེ་ལ་ལ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་ལ། ཕན་བཏགས་པ་དེས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ལ་སེམས་པས་ནི་ཡུལ་འདོད་པས་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་དག་པའི་ཐབས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རེ་བའི་ཡིད་བདེ་བ་མ་འོངས་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་དེ་དེ་ལས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཟས་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་ལ་དམིགས་པས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཀྱང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཟས་བཞི་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M3 辯識與意根為食】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་ན་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་ཟས་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ཉེ་བར་རྟོན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཉེ་བར་བརྟན་པ་དེ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཆེས་བརྟས་པ་དང་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །

【M4 辨三法不立食】

འོ་ན་གཉིད་དང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཟས་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱས་པ་ནི་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ་དོན་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པས་རྒྱས་པ་དང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པས་རྒྱས་པའོ། །དེ་ལ་གཉིད་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱས་པ་ཕྱི་མ་ཤོས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་སྔ་མ་ཤོས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཟས་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །

【M5 辨命根不立食】

ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གནས་པར་བྱེད་པའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཟས་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་གཞག་ཅེ་ན༑ སྨྲས་པ། དེ་ནི་ཟས་མེད་ན་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M6 辯食麁細】

ཁམ་གྱི་ཟས་རགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྷར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆ་ཕྲ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྷར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་ཟས་ནི་ཟོས་མ་ཐག་ཁོ་ནར་ལུས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུ་བར་འགྱུར་ཏེ། རིམ་གྱིས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རེག་པ་དང་ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་རགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆ་ཕྲ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་ཅན་འབྱུང་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ད་ལྟར་སྐྱེས་ཤིང་གྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །འབྱུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །གནས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནོད་པ་མེད་པས་རྒྱས་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །འཚོ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕན་འདོགས་པས་རྒྱས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M7 釋經中四句】

སེམས་ཅན་འབྱུང་བ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། འཚོ་བར་འགྱུར་བའི་ཟས་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་བྱེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྒོ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱས་པ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྒོ་གསུམ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བསྩགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་འབྱུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དེ་ལས་གཞན་པ་འབྱུང་བ་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་དོ། །

【M8 辨段食作用時節】

ཁམ་གྱི་ཟས་དུས་གང་གི་ཚེ་ཟས་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འཇུ་བའི་ཚེ་ནའོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ན་ནི་རེག་པ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེས་བྱས་པའི་ཕན་འདོགས་པ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཟས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གི་ཁ་དོག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟར་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དག་གིས་དེ་དག་གི་རོ་དང་མཐུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཇུ་བས་ཕན་འདོགས་པ་དང་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁམ་གྱི་ཟས་གང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པ་བྱེད་ལ་འཇུ་བའི་ཚེ་ན་ཕན་འདོགས་པའང་ཡོད་དོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ན་ཕན་འདོགས་ལ་འཇུ་བའི་ཚེ་ན་གནོད་པ་བྱེད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞིམ་ལ་མི་འཕྲོད་པའང་ཡོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འཇུ་བའི་ཚེ་ཁོ་ན་ཟས་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M9 明廢立】【N1 約法廢立】

གང་གི་ཚེ་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་རྒྱུ་མང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་ལས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དང་བར་ཆད་སྤངས་པ་དག་ཀྱང་དམིགས་པའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཟས་ཁོ་ན་གསུངས་ཤེ་ན།

【N2 別辨五趣有無】

སྨྲས་པ། ཟས་རྣམས་ནི་མང་པོའི་ཕྱིར་དང༌། བརྡ་ཕྲད་སླ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་འཇུག་པར་སླ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་བདེ་བ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁོ་ན་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ན་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་མེད་དོ། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་བའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཡང་མེད་དེ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་གནས་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཆེན་པོ་དག་གིས་ཀྱང་འཆི་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ལ་རླུང་ཆ་ཕྲ་མོ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་ཟས་ཐ་སྙད་གདགས་པ་མ་གཏོགས་པ་ནི་ཡོད་དོ། །

【L6 諸句】【M1 約依身境界分別色根】

དབང་པོ་གང་དག་ལུས་ལས་གཞན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཡུལ་ལས་ཀྱང་ཡིན་པ་གང་དག་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ལུས་ལས་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རེ་ཞིག་གང་དག་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །ལུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ལ་ཡུལ་ལས་མ་ཡིན་པའང་ཡོད་དེ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་ཏེ་དེ་དག་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དག་ཅེས་བྱའོ། །

【M2 約一多依分別諸根】

དབང་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གནས་གཅིག་པ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་གཅིག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་སོ། །གནས་གཉིས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་དག་ཉིད་མཚུངས་པ་རྣམས་སོ། །གནས་གསུམ་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་ནི་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་ན་ནི་དེ་དག་ཉིད་གནས་གཉིས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M3 約苦等分別】

དབང་པོ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དག་ཡིན་ནམ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ལ་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཡིན་ལ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོའོ། །སྡུག་བསྔལ་བའང་མ་ཡིན་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དབང་པོ་ཐ་མ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M4 約善等分別】

དབང་པོ་གང་དག་དགེ་བ་ཡིན་པའི་དབང་པོ་དེ་དག་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནམ་གང་དག་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་གང་དག་དགེ་བ་ཡིན་ལ་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བཅས་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཅས་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་དབང་པོ་དགེ་བ་གང་དག་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་གོ། །བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ་དགེ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དབང་པོ་གང་དག་ཚེ་འདི་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་གོ། །དགེ་བའང་ཡིན་ལ་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའང་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་བདེ་བ་དང་བཅས་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཅས་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་དབང་པོ་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡང་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་དབང་པོ་གང་དག་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་གོ། །

【K2 以半頌結前六義】

བར་སྡོམ་ནི། དོན་དང་གནས་དང་འཐོབ་པ་དང༌། །སྡུད་དང་ཟས་དང་མུ་རྣམས་སོ། །

【D2 總分別】【E1 辯義差別】

འདུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་མཐའ་དག་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་མཐའ་དག་འཛིན་པར་བྱེད་པས་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་རྟག་ཏུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྟག་ཏུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་རྟག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཅིང་འཇིག་པར་བྱེད་ལ་རྟག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཅིང་འཇིག་པར་བྱེད་པས་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །ཆོས་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང་ཆོས་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་བྱེད་པས་ཁམས་རྣམས་ཏེ་འཕེན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །རྐྱེན་ལས་མྱུར་དུ་འཇིག་པ་དང་ལྡན་ལ་འབྱུང་ཞིང་རྐྱེན་ལས་མྱུར་དུ་འཇིག་པ་དང་ལྡན་ལ་འབྱུང་བས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ། །ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཡིན་ལ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཡིན་པས་གནས་སོ། །ཚུལ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་པོ་ཉིད་དང་ལྡན་ཞིང་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་པོ་ཉིད་དང་ལྡན་པས་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །

【E2 辯建立】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་དྲུག་གིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལུས་ཅན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། དེའི་འཇུག་པའི་ཐབས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་འཇུག་པ་ལ་ཉམས་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་ཐབས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌།

【E3 顯示善巧離六種邪執】

མདོར་བསྡུ་ན་མཁས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དྲུག་པོ་དག་ལུས་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་བཞིན་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་དེ་ལ་གནས་པའི་བདག་པོ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བའི་འཇིག་པ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལ་འབད་པ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ཡུལ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་པོ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བསྩལ་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【E4 辯勝利】

ཕན་ཡོན་དུ་ཞིག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བས་ཆོས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རིལ་པོའི་འདུ་ཤེས་རབ་ཏུ་བཤིག་པར་བྱས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བདེན་པ་དང་གནས་པ་ལས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱང་སོམ་ཉི་མེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་དག་གིས་དྲི་བ་དྲིས་ནའང་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་ཞིང་དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ལན་འདེབས་པས་ལན་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རིག་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་དང་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་དང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་དག་གི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ཉིད་དང་ལུས་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་བ་དང་བདག་གི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་རྒྱས་ཤིང་འཕེལ་ལ་ཡངས་པར་འགྱུར་ཞིང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་བར་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་བར་དེ་དག་ལ་བདག་གི་དྲན་པ་ལེགས་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་དགེ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་འགྱུར་བ་དང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་སྟོང་བར་འགྱུར། ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕན་ཡོན་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བས་ཆོས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །

【C3 結其略決】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ས་དང་ཡིད་ཀྱི་ས་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའོ། །ས་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【A3-5 有尋有伺等三地】【B1 結前生後】

རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་

【B2 正決擇】【C1 雜決擇】【D1 辨焰摩名法王所以】

ཅིའི་ཕྱིར་གཤིན་རྗེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ། ཅི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རམ་འོན་ཏེ་ཕན་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིན། གལ་ཏེ་གནོད་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་ན་ནི་དེས་ན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཕན་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་ན་ནི་དེས་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་བརྗོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕན་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་གྱི། གནོད་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་དེ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་དེ་འདྲ་བའི་ལུས་དག་གིས་ཁྱེད་ཅག་ནི་རང་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་རང་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བ་ཀུན་དུ་ཤེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གཤིན་རྗེའི་མི་སེམས་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་གྲུབ་པ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་སེམས་ཅན་འབྱུང་པོ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་མེད་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་ཁོན་དུ་འཛིན་པའི་བསམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་སར་པ་དག་སོགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་སྔོན་གྱི་ལས་ཟད་པར་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་དག་ནས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཤིན་རྗེ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར་བ་དག་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཤིན་རྗེ་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གང་དག་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་མི་དྲན་པ་རྣམས་ལ་ནི་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །གང་དག་དེར་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་མི་དྲན་པའི་གང་ཟག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམ་པར་མི་དཔྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མི་དཔྱོད་པར་སྡིག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་དང༌། ཤིན་ཏུ་བག་མེད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འདོད་པ་ཆེན་པོ་དག་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་རྣམ་པར་མི་དཔྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མི་དཔྱོད་པར་སྡིག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་དང༌། ཤིན་ཏུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་མི་དཔྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མི་དཔྱོད་པར་སྡིག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཏེ་དེ་དག་ནི་རང་གིས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་དོ། །

【D2 辨海鹹所以】

རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་དག་གི་ཆུ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ན་ལན་ཚྭའི་རོ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། སྐམ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཁ་ཅིག་གི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་ཏེ། འདི་ལྟར་ལན་ཚྭའི་རོ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོ་གང་དག་རྒྱ་མཚོར་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པར་བྱར་མེད་པ་དང༌། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྱད་པར་སྣ་ཚོགས་གང་དག་ཡོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ལན་ཚྭའི་རོ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སྐམ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཁ་ཅིག་གིས་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【C2 正決擇煩惱、業、生雜染】【D1 決擇煩惱雜染】【E1 解五門】【F1 舉章列五】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྤོང་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། གཉེན་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སོ། །

【F2 依門解釋】【G1 自性】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ལྟ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལྟ་བ་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །

【G2 自性差別】【H1 解根本煩惱】【I1 舉數列名】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྟ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྟ་བ་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་དག་བསྡུས་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུར་འགྱུར་ཏེ།

【I2 別解】【J1 總說】

འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །

【J2 別釋】【K1 薩迦耶見】

དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་བདག་གམ་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་སེམས་ལ་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་ཀུན་བརྟགས་པའོ༑ །དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང་ཐ་ན་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 邊執見】

མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བདག་རྟག་ཏོ་ཞེའམ་བདག་ཆད་དོ་ཞེས་ལྟ་བ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་སེམས་ལ་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་དག་ལས། སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ལ་ལ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་པ་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པའང་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆད་པར་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་དངོས་པོ་བདུན་གྱིས་ཆད་པར་ལྟ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་གི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ནི་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ༑ །མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་ཀུན་བརྟགས་པ་དང་ཀུན་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་དབྱེ་བས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K3 邪見】

དེ་ལ་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དེ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཞུགས་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ལྟ་བ་བཞི་པོ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུའམ་བྱ་བའམ་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའམ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་ལྟ་བ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་སེམས་ལ་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་ནོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱ་བ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་ནོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕ་མེད་དོ། །མ་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཡོད་པའི་དངོས་པོ་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་དེའང་དགེ་སྦྱོང་དང༌།བྲམ་ཟེ་སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་དང་མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པ་དང་ལྷ་མི་སྤོང་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་པ་ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བགྱིའོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ལྟ་བ་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟག་པར་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ཆད་པར་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བས་སོ། །

【K4 見取見】

དེ་ལ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་རེ་རེ་ལ་མཆོག་ཏུ་གཙོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་དམ་པར་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་ལ་འདི་ཁོ་ན་བདེན་གྱི་གཞན་ནི་བརྫུན་པ་ཡིན་ཏེ་ལྟ་བ་འདིས་ནི་དག་པར་འགྱུར་རོ། །འདིས་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K5 戒禁取】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་འཁོར་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཆོག་དང་དམ་པའི་བར་དུ་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་ལ་འདི་ཉིད་བདེན་གྱི་གཞན་ནི་བརྫུན་པ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་འདིས་ནི་དག་པར་འགྱུར་རོ་འདིས་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K6 貪】

དེ་ལ་འདོད་ཆགས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ལྷག་པ་པར་ཆགས་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ལྟ་བ་རྣམས་དང་འདོད་པ་རྣམས་དང་གཟུགས་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ལའོ། །

【K7 恚】

ཁོང་ཁྲོ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེའང་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ལས་གཞན་དུ་ལྟ་བ་རྣམས་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། སྡུག་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལའོ༑ །

【K8 慢】【L1 標自性】

ང་རྒྱལ་གང་ཞེ་ན། གང་སེམས་ཀྱི་ཁེངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 辨差別】【M1 舉二門慢境】

དེའང་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྟ་བ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཡང་སྲིད་པ་ལ་བརྟེན་པའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །

【M2 解依境生慢】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དང་རྩ་འཛིང་ཆེན་པོ་དང་འཁོར་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཁེངས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཡང་སྲིད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་འདུ་ཤེས་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པའང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གཡོ་བ་དང་རློམ་པ་དང་སྤྲོས་པ་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་སྲེད་པའི་རྣམ་པ་དག་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཁེངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཆུང་བ་བས་བདག་ཆེའོ་སྙམ་པ་དང་མཚུངས་པ་དང་མཚུངས་སོ་སྙམ་དུ་རློམ་པའོ། །རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ང་རྒྱལ་ལྔ་པོ་དག་ལའོ། །གཞན་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་ངན་པ་དག་གིས་བདག་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རློམ་པར་བྱེད་པ་དེའང་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིན་ལ། ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་གིས་བདག་ནི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རློམ་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཡང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རློམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེའང་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པས་ཡང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རློམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K9 無明】

དེ་ལ་མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་སེམས་ལ་འགེབས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མ་རྟོགས་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌།ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའོ། །ཤེས་བྱའི་དོན་མ་མཐོང་བ་དང༌། མ་ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པ་དག་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རྟོགས་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་བརྗེད་ངས་པས་མི་ཤེས་པ་ནི་བག་མེད་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་མི་ཤེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མ་གྱུར་པས་མི་ཤེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་རིག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་མདོར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་མ་འདྲེས་པའོ། །རྨོངས་པར་མ་གྱུར་པ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འགའ་འང་མི་འབྱུང་བས་དེའི་ཕྱིར་གང་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་མ་རིག་པའང་ཡོད་པས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཤེས་རབ་རྟུལ་བ་དེ་ལས་གཞན་པ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་མ་དཀྲིས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་མི་སྣང་བ་ཉིད་དང་། སེམས་ལ་འགེབས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཉིད་དང༌། མུན་པར་གྱུར་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K10 疑】

དེ་ལ་ཐེ་ཚོམ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ཡིད་གཉིས་དང་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང་མ་ངེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དང་བྱ་བ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་དང་བདེན་པ་རྣམས་དང་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་སེམས་ཀྱི་ཡིད་གཉིས་ཟ་བས་སོ། །

【I3 總分別】【J1 明緣境差別】

དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་ལས་ཀྱང་འབྱུང་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དམིགས་པ་ལས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་རང་གི་ས་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་དམིགས་པ་དང༌། རང་གི་ས་པའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་འོག་མ་པ་རྣམས་ནི་ས་གོང་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་གོང་མ་པ་རྣམས་ནི་ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་དམིགས་པ་དང༌། ས་འོག་མ་པ་རྣམས་ས་གོང་མ་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྐབས་འདི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【J2 三性門】

བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པ། དེ་ལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དང་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལ་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །ས་འོག་མ་པའི་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དཀར་པོའི་ཆོས་མང་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །སྒྲིབ་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་སྐྱོན་ཆགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འདིའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ན་མི་དགེ་བའང་ཡིན་ལ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའང་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་ན་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། གུས་པར་བྱེད་པ་དང་རྟག་ཏུ་བྱེད་པས་ཤས་ཆེར་ཀུན་ཏུ་སྟེན་པར་བྱེད་ཅིང་ཡོན་ཏན་གྱི་བློས་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བ་དང་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པར་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དེས་གཞན་དག་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ཅིང་མི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་སྔོན་བྱས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །

【J3 約識分別】

ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་ཉོན་མོངས་པ་བདུན་ནི་ཡིད་ཀྱི་ས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་མ་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【J4 受相應】

འདོད་པའི་ཁམས་ལ་ལྟ་བ་བཞི་དང་ང་རྒྱལ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །འདོད་ཆགས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་རྣམས་དང་ངོ༌། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ངོ༌། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ངོ༌། །ཐེ་ཚོམ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཁོ་ན་དང་ངོ༌། །མ་རིག་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ནོ། །མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཆེ་ལོང་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ་ཞིབ་ཏུ་ནི་འོག་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །གོང་མ་ན་ནི་གང་ན་དབང་པོ་གང་སྲིད་པ་དེ་དང་དེའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J5 境體有無分遍】

ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཞི་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གིས་དམིགས་པའི་གཞི་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཞི་དང་བཅས་པ་དང་གཞི་མེད་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་གཞིའི་ཕྱོགས་ཡིད་དུ་འོང་བ་གཅིག་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེའོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ཕྱོགས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་གཅིག་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ལས་སྐྱེ་བ་དང་ཕྱོགས་གཅིག་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དང་བཅས་པའི་གཞི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་སྡུག་པའམ་མི་སྡུག་པའམ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པ་ལས་དམིགས་ཏེ་སྐྱེ་བས། དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དང་གཞི་མཐའ་དག་འཛིན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །

【H2 解隨煩惱】【I1 總標】

ཉོན་མོངས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 舉後別解釋】【J1 明隨煩惱中有其四例】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། མི་དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ་སོ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ལས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་ཞིང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བག་མེད་པ་དང་རྒོད་པ་དང་རྨུགས་པ་དང་མ་དད་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་ལོག་པར་འདུན་པ་དང་ལོག་པར་མོས་པ་དང་ལོག་པར་དྲན་པ་དང་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ནའོ། །ཁྲོ་བ་དང་འཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་འཆབ་པ་དང་འཚིག་པ་དང་ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་དང༌། སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ་སོ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་དུ་གཅིག་འབྱུང་བ་དེར་གཉིས་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལས་སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་དང་གཡོ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ན་ཡོད་དོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གོང་མ་པའི་ས་པ་དག་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དང་གཉིད་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་སེམས་དང་མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ལ་ཡང་འབྱུང་སྟེ་ཐམས་ཅད་དུ་དང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་དུ་དང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ངལ་བ་དང༌། བརྗེད་པ་དང་སེམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ན་ཡོད་དོ། །འགྱོད་པ་དང་གཉིད་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། རྨུགས་པ་དང་རྒོད་པ་དང་རྒྱགས་པ་དང་བག་མེད་པ་དང་ལེ་ལོ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་བཞི་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ས་ཐམས་ཅད་དང་དུས་ཐམས་ཅད་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ལས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བྱས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 約十二處分別起處】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་བཅུ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་པ་དང༌། ལོག་པར་འཚོ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་ཞེན་པ་དང༌། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་སེམས་ཤིང་ངེས་པར་རྟོག་པ་དང༌། སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་པའི་དོན་ལ་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་སྟོབས་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་སྟོབས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པར་གནས་ཤིང་བས་མཐའི་གནས་མལ་དུ་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ན་གནས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། གནས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁྲུལ་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ནི་གནས་དང་པོ་ལའོ། །ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་གཡོ་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་གཉིས་པ་ལའོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་གནས་གསུམ་པ་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་རྩོམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་བཞི་པ་ལའོ། །ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་ལྔ་པ་ལའོ། །མི་བཟོད་པ་དང་ཞེན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པ་ལ་ཆགས་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་དྲུག་པ་ལའོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འབྱུང་བར་ལྟ་བ་དང་འཇིག་པར་ལྟ་བ་ནི་གནས་བདུན་པ་ལའོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་བརྒྱད་པ་ལའོ། །རུ་གདུག་དང་འཕྱ་སྨོད་ནི་གནས་དགུ་པ་ལའོ། །མི་མནམས་པ་དང་མི་མཉེན་པ་དང་རིས་མཐུན་པའི་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་པ་ནི་གནས་བཅུ་པ་ལའོ། །འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་གནས་བཅུ་གཅིག་པ་ལའོ། །མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་ནི་གནས་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 重解根本】

ལྟ་བ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་ངོ་བོ་ཉིད་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་ཐེ་ཚོམ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཆགས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་འདུད་པར་འགྱུར་ལ་རློམ་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་ཁེངས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་ཡང་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 重解隨煩惱】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་བག་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཆགས་པར་གྱུར་ན་ཡང་བག་མེད་པར་འགྱུར་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟོས་པའི་བར་དུ་གྱུར་ནའང་བག་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། རྒོད་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ཁྲོ་བ་དང་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་དང་གཡོ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །འཆབ་པ་ནི་གཡོའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཏི་མུག་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང༌། གཏི་མུག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པ་དག་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ནི་ཤེས་རབ་དང་སེམས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལྟ་བ་རྣམས་བཞིན་ནོ། །ཤེས་རབ་གང་ཡིད་ལ་བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་དམིགས་པ་ལ་མི་མཐུན་པར་རྒྱུ་ཞིང་འཇུག་པ་དེ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ཡང་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པ་གཞན་ལ་མི་མཐུན་པར་རྒྱུ་ཞིང་ཡིད་ལ་བརྗོད་པ་ལ་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་རབ་ཆེས་རགས་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ལ་མི་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་ཞིང་ཆེས་ཆ་ཕྲ་བ་ནི་དཔྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 染淨差別】【H1 問】

ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【H2 解】【I1 明所治染】【J1 明現種】

མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ཉིད་ཀྱི་ས་བོན་མ་སྤངས་ཤིང་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གནས་ངན་ལེན་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །མ་སད་པའི་ཕྱིར་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་ཡིན་ལ་སད་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འཆིང་བ་ནི་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཞི་གནས་ཀྱི་གནོད་པས་ཉམས་པར་བྱས་པ་དང་ལྡན་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཉམས་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཞི་གནས་ཀྱི་གནོད་པས་ཉམས་པར་བྱས་པ་དང་ལྡན་ལ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཉམས་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ནོ། །ཁམས་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ས་ལས་ཀྱང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རང་གི་ས་པ་ནི་རང་གི་ས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང་ལྡན་ཏེ། བྲལ་བ་དང་ནི་མི་ལྡན་ནོ། །ས་འོག་མ་ལ་གནས་པ་ནི་ས་གོང་མ་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ལྡན་ལ་ས་གོང་མ་ལ་གནས་པ་ནི་ས་འོག་མ་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ནམ་ཡང་མི་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J2 明繫事】

དེ་ལ་འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལན་པའི་གང་ཟག་གིས་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བསྐྱེད་ནས་འགོག་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་པའི་ཚེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་དེ་འདས་པའམ་མ་འོངས་པའམ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་གང་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་ནི་ལྡན་པར་གྱུར་ཟིན་པས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་ནི་དེའི་རིགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ་གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་ན་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །མ་འོངས་པ་དང་ནི་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ཡང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རིགས་དང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འཆིང་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཆིང་བ་མ་ཚང་བ་དང་ལྡན་པའང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I2 辨能治淨】【J1 初問答】

གང་གི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གང་དེ་བསྒོམ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཉེས་དམིགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་དེའི་གཉེན་པོ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་བསགས་པའོ། །ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་ལ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་མངོན་དུ་བཏང་བའི་ལམ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J2 第二問答】

གང་གི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་ཅི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་བག་ལ་ཉལ་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་གང་ལས་སྤངས་ན་སྤངས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། བག་ལ་ཉལ་ལས་སྤོང་བར་བྱེད་དེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ལ་ཉལ་ལས་སྤངས་ནས་སྤངས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལས་སྤངས་ལ་བག་ལ་ཉལ་ལས་མ་སྤངས་ན་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། བག་ལ་ཉལ་ལས་སྤངས་ན་ནི་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གཉི་ག་ལས་གཏན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【J3 第三問答】

ཅི་འདས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མ་འོངས་པའམ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདས་པའང་མི་སྤོང་མ་འོངས་པའང་མི་སྤོང་ད་ལྟར་བྱུང་བའང་མི་སྤོང་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་ངང་ཉིད་ཀྱིས་འགགས་པའི་ཕྱིར་སྤངས་ཟིན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ནི་ཅིའང་སྤང་དུ་མེད་དོ། །མ་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་བྱུང་བ་དང་ལུས་མེད་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་ཡང་ཅི་ཡང་སྤང་དུ་མེད་དོ། །བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐད་ཅིག་ལས་ལྷག་པར་མི་གནས་ཏེ་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་མེད་པའི་སེམས་གཉིས་འགྲོགས་པ་ནི་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་བྱུང་བའང་མི་སྤོང་ངོ༌། །འོན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྒྲ་དང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་སེམས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་སྐྱེ་ལ་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ནི་འགགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་སྐྱེ་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེ་འགག་པའི་དུས་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ནི་མགོ་མཉམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་སེམས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་བག་ལ་ཉལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་དེ་ལས་ཐལ་བ་ནི་འདས་པ་བག་ལ་ཉལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའང་བག་ལ་ཉལ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གནས་གྱུར་ཏེ་བག་ལ་ཉལ་གྱི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་ཆད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་སུ་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དེའི་འོག་ཏུ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེའང་བག་ལ་ཉལ་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་འདས་པའང་སྤངས་པ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་མ་འོངས་པ་ཡང་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【H3 結】

དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【G4 迷斷差別】【H1 明迷斷】【I1 問】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང་སྤང་བར་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 解】【J1 列三界十五斷門起惑多少】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ལྔ་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་ཐམས་ཅད་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གོང་མ་ལ་ནི་བདེན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལོག་པར་འཇུག་པ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 隨別解釋】【K1 迷苦十】

ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བག་ལ་ཉལ་བཅུ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་མུ་ཉི་ཤུ་ལས་མུ་ལྔས་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་བྱེད་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བདག་གིར་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟག་པའམ་ཆད་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས། དེའི་ཕྱིར་མཐར་ཕྱིན་པར་ལྟ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་ཕ་མེད་དོ། །མ་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ལའོ། །གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གདགས་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་གང་ཡིན་པ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་ཕྱུག་དང་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་དང་བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་གང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ལ་ཡང་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཐེར་ཟུག་གོ་ཞེས་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ལྷ་མི་སྤོང་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་ཁ་ཅིག་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དེ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མོས་པའང་མ་ཡིན་ལ་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གདགས་པ་མཛད་པ་འདི་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སྐུར་པ་འདེབས་པའང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་སྙམ་དུ་ཡིད་གཉིས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡིད་གཉིས་ཟ་བ་གང་ཡིན་པའི་ཐེ་ཚོམ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང་ཞེན་པ་དང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྟ་བ་ལ་འདོད་ཆགས་པའི་འདོད་ཆགས་དེའང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པ་གཞག་གྱི་ལྟ་བ་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པའི་ཁོང་ཁྲོ་བ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་མི་ཤེས་པ་མ་འདྲེས་པ་འབའ་ཞིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེའང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །

【K2 迷集八】

ཇི་ལྟར་ན་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་བག་ལ་ཉལ་བརྒྱད་པོ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་མི་མཐུན་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་བྱིན་པ་པོ་དང་སྤྲུལ་པ་པོ་དང་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། སྦྱིན་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ལྷ་མི་སྤོང་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་དག་ལས་ཕྱོགས་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གདགས་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་གང་ཡིན་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་དག་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་གིས་ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་དེ་དག་གིས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དེའང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །

【K3 迷滅八】

ཇི་ལྟར་ན་བག་ལ་ཉལ་བརྒྱད་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པ་དང་ལྷ་མི་སྤོང་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱས་པར་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་མེད་དོ་ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་ལས་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྤོངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། དེ་ལ་སྤངས་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དག་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་སྔ་མ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་གི་ལོག་པའི་ཐར་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་དག་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའང་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་དེ་དག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའང་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །འགོག་པ་ལ་སྐྲག་པའི་སེམས་དང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཁོང་ཁྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་བག་ལ་ཉལ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །

【K4 迷道八】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བག་ལ་ཉལ་བརྒྱད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དེ་ལ་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདུས་བྱས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷ་མི་སྤོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་བདག་མེད་པར་ལྟ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གདགས་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ལམ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་བདག་ཅག་གི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་གིས་ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་དམ་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་དེས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་འཇུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་བག་ལ་ཉལ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཀྱང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【K5 修道所斷迷斷】

བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ལམ་མཆོག་ཏུ་གོམས་པས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་ཁམས་དང་ས་ས་ན་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་དག་སྤང་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་ལམ་ཆུང་ངུ་ནི་ཟག་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ལམ་འབྲིང་ནི་ཟག་པ་འབྲིང་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལམ་ཆེན་པོ་ནི་ཟག་པ་ཆུང་ངུ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ངང་ཁོ་ནས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཞུགས་པ་དང་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཡེ་ཡོད་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དབྲལ་དཀའ་བ་ཡིན་པས་རང་གི་དངོས་པོ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ།

【I3 結】

དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ལོག་པར་འཇུག་པ་དང་སྤང་བར་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 明緣境】

མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རང་གིས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་མིང་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་ཡེ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ནི་ལོག་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེ་ཚོམ་མ་གཏོགས་པ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ནི་ལྟ་བ་ལ་མཆོག་ཏུ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་དམིགས་པ་དང་ཁམས་མི་འདྲ་བ་དག་ལ་དམིགས་པ་དག་ནི་རང་གིས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་མིང་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ནམ་ཡང་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་དམིགས་པར་མ་གྱུར་དམིགས་པར་མི་བྱེད་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ལ་ཁམས་མི་འདྲ་བ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དག་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་རང་གི་ངང་གིས་ཡེ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G5 對治差別】【H1 問】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 四種對治】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཉེ་བར་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། མཐའ་དག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོའོ༑ །དེ་ལ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ཉེ་བར་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་མཐའ་དག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གི་ཤེས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། སེམས་དུ་ཞིག་གིས་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ཅི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཅིག་ཅར་རམ་རིམ་གྱིས་སམ་ཇི་ལྟར་སྤོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གིས་ཤེས་པའི་སྤྱོད་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཤེས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི་དེ་དེའི་ཚེ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དངོས་པོ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའམ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ནི་མི་འབྱུང་ངོ༌། །སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ་དེ་དེའི་ཚེ་ན་སྔོན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཤེས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་སྔོན་འདུ་ཤེས་དང་མཚན་མ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པ་དོན་ཙམ་འབའ་ཞིག་ཤེས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་མཚན་མ་མེད་པ་འབའ་ཞིག་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་དེའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བསྟན་པ་གནས་པའི་རྒྱས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་སེམས་བཞི་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་སེམས་བཞི་དང༌། དུས་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་སེམས་ཞི་གནས་འབའ་ཞིག་ལ་ཞུགས་པ་གཅིག་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་བསྡུས་ན་སེམས་དགུར་འགྱུར་བས་དེ་དག་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དུས་ཇི་སྲིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སེམས་གཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་གཞག་པ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལས་བརྩམས་ཏེ་མཐོང་བའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ༑ །འདིར་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 對人明治差別】【J1 聖人斷惑】【K1 法】

དེ་ལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ནི་ཆ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དང་བའི་གཟུགས་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པས་འཇུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བག་ལ་ཉལ་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཅིག་ཅར་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཤེས་པ་དེ་དག་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བག་ལ་ཉལ་དང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་ཞིང༌། གཉེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་གཉིས་པ་དང༌། གང་ཟག་དྲུག་པའང་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ལ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ལྔ་པོ་དད་པས་མོས་པ་དང་མཐོང་བ་དང་ལུས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་དག་ཀྱང་འགོག་པ་ལ་ཞི་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【K2-3 喻與合】

འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། སྨན་པ་ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་ནི་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འབྲས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་རིག་ནས་དང་པོར་མཚོན་རྣོན་པོས་དེ་བརྟོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཇི་ཙམ་དུ་དེ་བརྟོལ་བ་དེ་ཙམ་དུ་དེའི་རྣག་འཛག་པར་འགྱུར་གྱི་རྣག་མ་ལུས་པར་འཛག་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་ཙམ་དུ་དྲལ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་བཙིར་བར་བྱ་སྟེ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བཙིར་ན། རྣག་འཁྱིམས་པ་གང་ཡིན་པ་གཟག་པར་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེའི་རྨའི་སྒོ་དེ་དག་ཅིང་སོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྨའི་སྒོ་དེ་གསོ་བའི་ཕྱིར་ཕྱེ་མར་གྱི་ཆང་བུའམ། ར་ད་སྣུམ་བག་ཅན་གྱིས་གློན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཕྱེ་མར་གྱི་ཆང་བུའམ་རྨ་གློན་པ་ར་ད་སྣུམ་བག་ཅན་གྱིས་གློན་པའི་རྨ་དེ་ནི་རིམ་གྱིས་འཚོ་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དོན་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དཔེར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དོན་ནི་འདི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འབྲས་སྨིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། །མཚོན་གྱིས་བརྟོལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་བལྟ་བར་བྱའོ། །བཙིར་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣག་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བག་ལ་ཉལ་དུ་གཏོགས་པའི་ཟག་པ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྨ་མ་དག་པ་མ་སོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་བཞི་དང་བཅས་པ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕྱི་མར་གྱི་ཆང་བུའམ་རྨ་གློན་པའི་ར་ད་སྣུམ་བག་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J2 明異生伏惑】

དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་འདོད་པའི་ཁམས་སམ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཁོ་ནས་བྱེད་ཀྱི་དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་མེད་དོ། །འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་དེའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་གནོད་སེམས་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ང་རྒྱལ་དང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་རིག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་བ་ཡིན་གྱི༑ འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སོགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ན་གནས་པ་ལུས་འདི་ལ་གནས་པ་ལངས་པ་དེ་ལ་ནི་ལན་འགའ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི་གོང་མར་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང་ལངས་པ་དང་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ས་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཟག་པ་ནི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་རྟག་པ་ཁོ་ནར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །

【J3 舉二種麁重明三無學有斷不斷】

དེ་ལ་གནས་ངན་ལེན་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཟག་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཏོ། །དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ནི་ཟག་པའི་གནས་ངན་ལེན་གང་ཡིན་པ་དེ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པའི་ལུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ལས་སུ་མི་རུང་བའི་ཚུལ་གྱི་ས་ངན་པར་རྣམ་པར་གནས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་གནས་ངན་ལེན་ནི་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་ཀྱང་སྔོན་ཟག་པས་བསྐྱེད་ཅིང་ཟག་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་སྟེ། དེ་དང་འདྲ་བའི་ལས་སུ་མི་རུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་ངན་པར་གནས་པ་དང་ངན་པར་ཞུགས་པ་ཆེས་སྲབ་པ་དང་ཆེས་ཆུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་གནས་ངན་ལེན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་མ་སྤངས་ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉག་གཅིག་གིས་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【F3 結】

དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཞེས་བྱའོ།། །།

【E2 解七門】【F1 七門別釋】【G1 解貪欲】【H1 解經說煩惱之欲不說色等五塵事】

བམ་པོ་བཅུ་གསུམ་པ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་ཡིན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་འབའ་ཞིག་འདོད་པའི་སྒྲར་བསྟན་ལ། དངོས་པོའི་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་དངོས་པོའི་འདོད་པ་རྣམས་འདོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དངོས་པོའི་འདོད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པས་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པས་མ་སྤངས་པར་གྱུར་ན་དེ་དང་པོ་ཁོ་ནར་འདོད་པའི་སྲེད་པས་ཡོངས་སུ་སྲེག་པར་བྱེད་པ་དང་འདོད་པའི་སྲེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྲེགས་པས་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པས་ལུས་དང་སེམས་ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བརྩལ་བ་མ་གྲུབ་པ་ན་ནི་ཀྱེ་མ་བདག་གི་བརྩལ་བ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་དོ་ཞེས་ངལ་བ་དང་འབྲས་བུ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གྲུབ་ནའང་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བའི་གཞིའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྩོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དུས་ནའང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་མེས་ཡོངས་སུ་སྲེག་ཅིང་ནང་ཉེ་བར་མ་ཞི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། རྒུད་པར་གྱུར་པ་ན་ཡང་མྱ་ངན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེས་ན་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པའི་གཞི་རྣམས་ལེན་པར་བྱེད་དེ། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པའི་གཞི་ཁོ་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་ཁོ་ན་འདོད་པའི་སྒྲས་ཡོངས་སུ་བསྟན་གྱི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【H2 斷解八種分別能生欲貪】【I1 問】

འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན།

【I2 答】【J1 列八名】

སྨྲས་པ། རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟློག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འདོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ངེས་པར་གནོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ།

【J2 引經解釋】

ཚངས་པས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། ཟློག་པར་བྱེད་དང་སད་བྱེད་དང༌། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བྱེད་དང༌། །མཚན་མར་འཛིན་བྱེད་ཆགས་བྱེད་དང༌། །རྣམ་པར་འདོད་བྱེད་ངེས་གནོད་བྱེད། །དེ་བཞིན་མཆོག་ཏུ་ཆགས་བྱེད་ནི། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་བྱེད་པའི། །ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། །མཁས་པས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་སྤང༌། །ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་བཟློག་ནས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རྩོལ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡུལ་ཉེ་བར་མ་གྱུར་ཅིང་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ཏུ་འཆིང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་ཡུལ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡུལ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ཏུ་འཆིང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་འདོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་དེ་ལྟར་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ། འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པ་དུ་མ་མངོན་པར་འདོད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ངེས་པར་གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ཡང་དང་ཡང་དུ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ན་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་ཞིང་ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་བར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་མཆོག་དུ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མཐར་ཐུག་པ་དང་མཐར་ཕྱིན་པས་ཀུན་ནས་འཆིང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H3 解唯貪以為欲相】【I1 解欲界諸煩惱】

ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདོད་ཆགས་ཁོ་ན་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་གང་ཁོ་ནས་སྲེད་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 辨意識分別】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་འདོད་ཆགས་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ༑ འདོད་ཆགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་འདོད་ཆགས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དངོས་པོའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་འདོད་ཆགས་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ༑ །གཞན་ཡང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འདོད་པ་སྤངས་པ་འདོད་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་གི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའང་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་ནས་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【G2 解貪愛為集諦相】【H1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན།

【H2 答】

སྨྲས་པ། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སྲེད་པ་ནི་སྨོན་པ་དང་མི་སྨོན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ་འདི་ལྟར་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་སྨོན་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་སྲེད་པ་ནི་ཉེ་བར་བླངས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་སྨོན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །མི་སྨོན་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ལ་མི་སྨོན་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ནི་དེ་ཉེ་བར་བླང་བ་དང་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མི་སྨོན་པར་བྱེད་དེ་དེ་ལྟར་སྨོན་པ་དང་མི་སྨོན་པ་ལས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གནས་སྐབས་ལ་ཁྱབ་པ་ནི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྒོ་ལྔས་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྲད་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། མི་འབྲལ་བར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། མི་འཕྲད་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། འབྲལ་བར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། རྟག་ཏུ་འབྲེལ་པའི་ལུས་ཀུན་གཞི་ལ་ཆགས་པས་སོ། །དུས་ལ་ཁྱབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པ་ལ་དམིགས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་དམིགས་པ་དང་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་དམིགས་པའོ། །ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་པ་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་ལུས་ལ་དམིགས་པ་དང་ཡུལ་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་ལ་དམིགས་པའོ། །

【G3 解離欲】

ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་དང་གཏི་མུག་དང་བྲལ་བས་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ༑ ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ན་དེ་དག་ལས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་འདི་ལྟར་གཞི་ལས་ཉེས་པ་གང་ལ་ལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉེས་པ་དེ་དག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པའི་སྐབས་སུ་མི་དགེ་བའི་ཉེས་དམིགས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བཟློག་པར་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ནི་གཞི་ལས་བཟློག་པར་ནུས་ཀྱི་གཞི་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་ནུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པས་དངོས་པོ་སུན་ཕྱུང་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་ལ་འཇུག་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་གྱི་གཞིའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【G4 解計我等】【H1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་དག་ལས་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་འིར་འཛིན་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་རྣམས་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཀར་ཏེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན།

【H2 答】【I1 以我我所見等為染污煩惱品】

སྨྲས་པ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་འིར་འཛིན་པ་གཉིས་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ། དེའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་ཀུན་ཏུ་དམིགས་ན་ཐར་པ་འདོད་ཀྱང་ཐར་པ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་གཉིས་ནི་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པ་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་དགེ་བ་གང་ཡིན་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་མི་བྱེད་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་མི་བྱེད་ལ། དེ་དག་འོངས་ཏེ་དྲིས་ནའང་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ལ་ཉལ་གཅིག་ཏུ་ནི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་ལས་ལྟུང་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་ཐོབ་ཀྱང་ས་འོག་མ་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་ན་ཡང་ཕྱིར་ལྟུང་ཞིང་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I2 有二種因緣為障礙起正行】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཤེས་བྱ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ལ་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་དག་སྟེ། དེ་དག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་མ་སྤངས་པའོ། །ཆོས་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་འིར་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་རྒྱུ་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དང་པོ་དང་ཐ་མ་གཉིས་སུ་མི་བསྒྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོར་ནི་མི་ཉན་པ་དང་ཡང་དག་པར་མི་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་མར་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I3 有四種法障礙四正法】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ། མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། རབ་དང༌། རབ་མཆོག་དང་། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བཞི་ཡོད་དེ་བཞི་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། རང་གི་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དག་ལ་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དག་ལ་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། དག་པ་རྣམས་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་དེ་དག་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བཞི་ཡོད་དེ། ངར་འཛིན་པ་དང་ང་འིར་འཛིན་པ་རྣམས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་འདི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པ་སྟེ། དེས་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་སྐྱེས་ཀྱང་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །

【I4 二執】

གཞན་ཡང་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་གཉིས་ཡོད་དེ། དབང་པོ་དང་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་གཅིག་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་དང་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ངར་འཛིན་པ་དང་ང་འིར་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་གཅིག་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་ནི་ཆེའོ་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་སོ། །

【G5 解事欲以為苦因】

སྲེད་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདུན་པའང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་འདུན་པའམ་འདོད་ཆགས་པའམ་བྱམས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་གྱུར་ཏམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལས་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G6 解經說煩惱異名有其七句】

ཅིའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་རུས་སྦལ་གྱི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལྔ་ཡོད་པར་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བ་སྡིག་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཀའ་བློ་མི་བདེ་བ་དང་ཚིག་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཐོབ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དེ་དང་རང་བཞིན་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་ཤ་སྣ་དགུའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་འདོད་པའི་གནས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་རྣམས་གཙོང་ཤའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྒོམས་པས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་སྤྲེའུ་མཇུག་རིངས་ཀྱི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་དེ་དང་རང་བཞིན་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སོམ་ཉི་ལམ་ཁ་བྲག་གི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་དེ་དང་རང་བཞིན་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཁོར་ཡུག་གི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་དེ་དང་རང་བཞིན་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ།

【G7 釋貪等名不善根】

ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་བཞིན་དུ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ཁོ་ན་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཀར་ཏེ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཟང་ཟིང་གི་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། ལོག་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གང་གིས་ཞེན་པ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【F2 頌結】

བར་སྡོམ་ནི། འདོད་དང་སྲེད་དང་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ངར་འཛིན་ལ་སོགས་དེ་བཞིན་ཏེ། །འདུན་དང་རུས་སྦལ་ལ་སོགས་དང༌། །དེ་བཞིན་ཆགས་སོགས་གཞན་ཡིན་ནོ། །

【E3 總釋九門】【F1 別解九門】【G1 解九門】【H1 解發業門】

འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་དེ། བརྗེད་ངས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། རང་བཞིན་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །

【H2 解相門】【I1 正辨相】【J1 問答開列三相】

ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དུས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱིས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །

【J2 次第解】【K1 解自相】

དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 解共相】

དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【K3 解差別相】【L1 問二門】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ རྣམ་གྲངས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【L2 解二門】【M1 門差別相】

དེ་ལ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང་བག་ལ་ཉལ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །

【M2 轉差別相】【N1 開列七門】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བག་ལ་ཉལ་གྱི་འཇུག་པ་དང༌། དམིགས་པའི་འཇུག་པ་དང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་འཇུག་པ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དང་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་འཇུག་པ་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་འཇུག་པ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【N2 釋七門】【O1 解隨眠轉相】【P1 辨隨眠相】

དེ་ལ་བག་ལ་ཉལ་གྱི་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་ཡུལ་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་བག་ལ་ཉལ་དང༌། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་དང༌། ཉམས་པ་དང་མ་ཉམས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐའ་དག་དང༌། མ་ཚང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཞོམ་དུ་རུང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཞོམ་དུ་མི་རུང་བ་དང༌། ལྷག་པ་དང༌། མཉམ་པ་དང༌། སྟོབས་ཆུང་བ་དང༌། སད་པ་དང༌། མ་སད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཉུང་ངུ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མི་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་ཡུལ་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ན་རང་གི་ས་པར་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་ཡུལ་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་ནི་འོག་མ་དང་གོང་མར་སྐྱེད་པའི་འོག་མའམ་གོང་མའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཉམས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་འོག་མ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མ་ཉམས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དོག་མའམ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་རང་གི་ས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བག་ལ་ཉལ་བ་ནི་རང་གི་ས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །དེ་ལ་བག་ལ་ཉལ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་ས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མཐའ་དག་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མ་ཚང་བ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་གཞོམ་དུ་རུང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་གཞོམ་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ལྷག་མ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མཉམ་པ་ནི་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྟོབས་ཆུང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུད་བ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སད་པ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མ་སད་པ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མེད་པར་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཉུང་ངུ་བསྐྱེད་པ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེད་པ་ནི་དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【P2 因論生論乘辨麁重】

གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། ཅི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དེ་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ལས་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་རྣམ་པར་མ་ཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་ངན་ལེན་དུ་ཞིག་གི་གནས་ངན་ལེན་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ལས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། སྒྲིབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ལེགས་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། མྱ་ངན་གྱི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། འཇིགས་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ངལ་བའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ཟས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། གཉིད་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། འཁྲིག་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ཁམས་མ་སྙོམས་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། ན་ཚོད་འགྱུར་བའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། འཆི་བའི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། གཞན་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་ངན་ལེན་ཏེ་དེ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 次四轉】

དེ་ལ་དམིགས་པའི་འཇུག་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་འཇུག་པ་ནི་རང་གི་གནས་སུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་འཇུག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པའི་སྐབས་སུ་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འཇུག་པ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་སྔར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O3 解因果轉】

དེ་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་འཇུག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། སྐྱེ་བ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུའང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས། ཁ་ཅིག་མི་དགེ་བ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O4 解迷行轉】

དེ་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་འཇུག་པ་ནི་སའི་དངོས་གཞིར་མདོར་བསྟན་པ་ལས་རྣམ་པ་བདུན་བཤད་པ་སྟེ། དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཤེས་བྱའི་ལོག་པར་རྟོག་པས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ནི་དེ་མ་རྟོགས་པ་ལས་སོ། །ཐེ་ཚོམ་ནི་དེ་རྟོགས་པ་དང་མ་རྟོགས་པ་ལས་སོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལ་དམིགས་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལོག་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས། ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་ནི་དེའི་རྒྱུའི་གཞིའི་གནས་ལས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ནི་དེས་སྐྲག་པར་ཀུན་ཏུ་སྐྱེ་བ་ལས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་རང་བཞིན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 結前說意引生後門】

དེ་ལ་སྔར་འདུལ་བའི་དབང་དུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ཤིན་ཏུ་རགས་པ་བསྟན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གདུལ་བ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། འདིར་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཤིན་ཏུ་ཆ་ཕྲ་བའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དབྱེ་བས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【H3 解事門】

ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་གཞི་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ་དུ་ནི་གཞི་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལྟ་བ་རྣམས་དང་ང་རྒྱལ་ནི་གཞི་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་གཞི་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ནི་གཉི་གར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 解根相應門】【I1 總舉許說分別起惑根相應義】

ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་དུ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོའི་བར་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་དག་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཚོར་བ་གསུམ་པོ་དག་ལ་གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་ཤིང་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་དང་མི་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བའི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 別解相應】

རང་བཞིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ།

【I1 貪】

འདོད་ཆགས་ནི་ལན་འགའ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་ལ། ལན་འགའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་ངོ༌། །ལན་འགའ་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་ཕྲད་པར་སྲེད་པའམ་མི་འབྲལ་པར་སྲེད་པ་མངོན་དུ་བྱས་ཤིང་གནས་ཏེ། དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མ་ཕྲད་ཅིང་ཕྲད་པར་མ་གྱུར་ལ་བྲལ་ཞིང་ལྡན་པར་མ་གྱུར་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་མི་ཕྲད་པར་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བར་སྲེད་པ་མངོན་དུ་བྱས་ཤིང་གནས་ཏེ༑ དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་ཕྲད་ཅིང་མ་ཕྲད་པར་མ་གྱུར་ལ༑ མ་བྲལ་ཞིང་བྲལ་བར་མ་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་འདོད་ཆགས་ནི་ལན་འགའ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདོད་ཆགས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བའང་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་ལ་རོ་མྱང་བ་ལས་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 恚】

ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ལན་འགའ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་པ་ལ་ལན་འགའ་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པའམ་སེམས་ལ་གནོད་པའི་ཞེ་འགྲས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དམ། འདུ་བྱེད་མི་འདོད་པ་དག་གམ་སེམས་ཅན་མི་འདོད་པ་དག་གམ་ཆོས་མི་འདོད་པ་དག་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དགྲར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་མི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཞེ་འགྲས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའམ་གྱུར་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང་རྒུད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཁོང་ཁྲོ་བ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【I3 薩迦耶見等】

དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ། བདག་གམ་བདག་གི་དང་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་གམ་བདག་གི་དང་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་གམ་བདག་གི་དང་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་ལས་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །ཆད་པར་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་དེ་དག་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ལེགས་པར་བྱ་བ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉེས་པར་བྱ་བ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I4 慢】

ང་རྒྱལ་ནི་ལན་འགའ་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་ལ་ལན་འགའ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ང་རྒྱལ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། འདུད་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །དེ་ལ་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁེངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་འཇལ་བས་ཁེངས་པ་དང༌། སྲིད་པས་ཁེངས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་ཁེངས་པའོ། །དེ་ལ་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །

【I5 疑】

ཐེ་ཚོམ་ནི་རྙེད་པའམ་བཀུར་སྟིའམ། གྲགས་པའམ་བསྟོད་པའམ་བདེ་བའམ། བདེ་འགྲོ་ལ་ངེས་པ་རྣམས་ལ་གཞན་དག་གིས་ཐེ་ཚོམ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །རྙེད་པ་མེད་པའམ་བཀུར་སྟི་མེད་པའམ་གྲགས་པ་མེད་པའམ་སྨད་པའམ་སྡུག་བསྔལ་བའམ། ངན་འགྲོ་ལ་ངེས་པ་རྣམས་ལ་གཞན་དག་གིས་ཐེ་ཚོམ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །

【I6 無明】

མ་རིག་པ་ནི་ལྔ་ཆར་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་བྱེད་དོ། །མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་དཔེ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྔར་ནི་མི་འཆོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་དབང་པོའི་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཆེ་ལོང་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་གྱི་འདིར་ནི་རང་གི་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འཇུག་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཞིབ་མོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H5 解不善等門】【I1 釋】【J1 總約三界以辨二性及有異熟等】

ཉོན་མོངས་པའི་རིས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །

【J2 問答辨多少】

ཉོན་མོངས་པའི་རིས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་དུ་ནི་ལུང་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དག་ལས་དང་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་མི་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དུ་ནི་བདག་ཉིད་མང་པོ་ཡིན་ལ་དུ་ནི་བདག་ཉིད་ཉུང་ངུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དང་པོ་ནི་བདག་ཉིད་མང་པོ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་ཉིད་མང་པོ་དང་བདག་ཉིད་ཉུང་ངུ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤས་ཆེ་བ་དང་ཡུན་རིང་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་དང༌། ཤས་ཆེ་བ་དང་ཡུན་རིང་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱིར་བལྟས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཉུང་ངུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆུང་ངུ་དང་བཅས་པ་དང༌། བུལ་བར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། མྱུར་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པ་དུ་མར་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 以頌收】

བར་སྡོམ་ནི། མང་དང་ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ནི། །སྤྱོད་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་སྤང༌། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བུལ་བྲལ་དང༌། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྐྱེ་བའོ། །

【G6 解斷煩惱門】【H1 為八問】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་ནི་སྤོང་བར་འགྱུར། ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཉོན་མོངས་པ་གང་ལས་ནི་སྤང་བར་བྱ། ཅི་ཉོན་མོངས་པ་ཅིག་ཅར་རམ་འོན་ཏེ་རིམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ། གོ་རིམས་གང་གིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་རྣམ་པ་ནི་དུ་ཡོད། ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྟགས་ནི་གང་དག་ཡིན། ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1-2 總答二問】【J1 答一問】

སྨྲས་པ། ཚོགས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་དང་སྦྱོར་བའི་ས་ལ་ཞུགས་པ་དང་མཐོང་བའི་ས་ཐོབ་པ་དང༌། སྒོམ་པའི་ས་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །མཐར་ཐུག་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་བཞི་བསྒོམས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །ལེགས་པར་བསྒོམས་པས་ནི་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་བཞི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་དང་སོ་སོའི་རང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་གཉེན་པོ་སྐྱེད་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །

【J2 答二問】

གཉེན་པོ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། བྱུང་བ་དང་དུ་མི་ལེན་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉེན་པོ་བསྐྱེད་པས་ནི་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཞི་གནས་ལ་གོམས་པ་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་གོམས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་བ་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་བས་ནི་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ། སྐྱེ་བ་པོ་ཡི་ཞི་གནས་དང༌། །ལྷག་མཐོང་གོམས་པར་བྱས་ན་ནི། །གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་དང༌། མཚན་མའི་འཆིང་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །གནས་ངན་འགགས་པ་དང་གནས་གྱུར་པས་ནི་སྤངས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I3 答第三問】

ཉོན་མོངས་པས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་དམིགས་པ་ལས་སྤང་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་གཉེན་པོ་སྐྱེས་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུའང་འགྱུར་བས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་ལས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་སྤངས་ན་དམིགས་པར་བྱེད་པས་དམིགས་པ་དེ་ལས་ཀྱང་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【I4 答第四問】

ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཅིག་ཅར་སྤོང་བར་རིག་པར་བྱའི་རིམ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེའང་བདེན་པ་འདྲེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་སེམས་གསུམ་གྱིས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་རིམ་གྱིས་སྤང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལམ་གོམས་པར་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I5 答第五問】

དང་པོར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱིམ་ན་གནས་པས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་དང་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་གགས་སུ་གྱུར་པ་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གགས་སུ་གྱུར་པ་ཉེ་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མི་འཆི་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཐོབ་པའི་གགས་སུ་གྱུར་པ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤོང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་དང་འབྲེལ་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་ལས་གང་ཟག་ཁ་ཅིག་གིས་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་གོ་རིམས་དེས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །

【I6 答第六問】

ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་རྣམ་པ་ནི་མང་དུ་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤོང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤོང་བ་དང་འདོད་ཆགས་སྤོང་བ་དང་ཞེ་སྡང་སྤོང་བ་དང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་བར་དུ་སྤོང་བ་དང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སྤོང་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་སྤོང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་སྤོང་བ་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་སྤོང་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བར་དུ་སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྤོང་བ་དང་གཞན་འདེབས་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྩེ་འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པའི་སྤོང་བ་དང༌། འབྲལ་བའི་སྤོང་བའོ། །དེ་ལ་འབྲལ་བའི་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I7 答第七問】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དམན་པའང་གྱ་ནོམ་པ་དང་ཕྲད་པའམ་ལྐོག་ན་འདུག་པ་དག་ལ་ཤས་ཆེར་ལྟ་ཞིང་དཔྱོད་པར་བྱེད་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་བར་མི་འགྱུར་ལ། ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ན་ཡིད་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། ཡིད་མི་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བར་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་མཐོང་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་པ་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་འདོད་པ་ཆུང་བ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ཆུང་བ་བཞིན་དུ་ཆོག་ཤེས་པ་དང་རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། སྤྲོས་པ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་དེ་དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I8 答第八問】

ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་མང་དུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན་གཟུགས་དང་ཐོགས་པ་དང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། དབུགས་ཕྱིན་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། མཆོག་ཏུ་དབུགས་ཕྱིན་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། བསིལ་བའི་དངོས་པོ་ཐོབ་པ་ཡིན། མཆོག་ཏུ་བསིལ་བའི་དངོས་པོ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་མཆོག་ཐོབ་པ་དང་རང་གི་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་ཞིང་གནས་པ་དང་ཡང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཅན་དང་བདག་གི་དོན་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆེད་དུ་བརྩལ་བརྩལ་མི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལས་ཁ་ཅིག་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ་དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཕན་ཡོན་མང་པོ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G7 解緣境門】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའིའོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཞི་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཞི་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ནང་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཕྱི་རོལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མངོན་སུམ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ད་ལྟར་ལ་དམིགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལྐོག་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རང་གི་རིགས་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་རིགས་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །འཇིག་ཚོགས་ཚོགས་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆད་པ་དང་འཇིག་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རང་གི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཞན་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་འོག་མ་ནི་ས་གོང་མའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། འདི་ལྟར་ས་གོང་མར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ས་འོག་མ་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བས་བདག་ཉིད་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་ལྡན་ནོ་སྙམ་དུ་རློམ་སེམས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལ་དམིགས་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང༌། དེས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །

【G8 解現行門】【H1 總標】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པ་ཉི་ཤུའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྐྱེན་རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H2 釋】【I1 解二十人】

གང་ཟག་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེར་སྤྱད་པ་དང༌། ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། གཞི་མཐོང་བ་དང༌། གཞི་མ་མཐོང་བ་དང་། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། མངོན་པར་མ་ཞེན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པ་དང༌། སད་པ་དང༌། གཞོན་ནུ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །

【I2 解二十煩惱現行】

ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཁས་བླངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མ་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མཉམ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆ་ཕྲ་བ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ནང་དུ་བལྟས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཕྱིར་བལྟས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། བརྗེད་ངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། རང་དབང་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། གཞི་ལ་མི་གནས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། གཞི་ལ་གནས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། བསྒྲུབ་ཏུ་རུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། བསྒྲུབ་ཏུ་མི་རུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའོ། །

【I3 解二十煩惱現行緣】

ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བདེ་བའི་རྐྱེན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རྐྱེན་དང༌། འདུན་པའི་རྐྱེན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྐྱེན་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་རྐྱེན་དང༌། སྔོན་གོམས་པའི་རྐྱེན་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་འགྲོགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཐོས་པའི་རྐྱེན་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང༌། མ་དད་པའི་རྐྱེན་དང༌། ལེ་ལོའི་རྐྱེན་དང༌། བརྗེད་ངས་པའི་རྐྱེན་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་རྐྱེན་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པའི་རྐྱེན་དང༌། བག་མེད་པའི་རྐྱེན་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་རྐྱེན་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【G9 解結生】【H1 明當地煩惱一切結生】

ཁམས་གང་དང་གང་དུ་ལུས་གང་དང་གང་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ། ཅི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ་འོན་ཏེ་མ་ཚང་བ་དག་གིས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིན་གྱི་མ་ཚང་བ་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་རང་གི་སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་ལུས་ནི་གཞན་དུ་ལུས་གཞན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་ན་ལུས་ལ་སྲེད་པ་ཡང་ཀུན་ནས་འབྱུང་ལ་བུད་མེད་སྐྱེས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང༌། ཅི་བུད་མེད་དམ་སྐྱེས་པ་འདི་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པར་འགྱུར་རམ་འོན་ཏེ་མི་འགྱུར་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང༌། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ངའིར་འཛིན་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 明結生相續或七或九】

གཞན་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི༑ མདོར་བསྡུ་ན་བདུན་ཡོད་དེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བག་ལ་ཉལ་གྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་ཅིང་གནས་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་བརྗོད་པ་མེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གནོད་པ་དང་ལྡན་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་དོ། །དོན་དང་ལྡན་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་དེ་དེ་དག་བསྡུས་ན་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་བདུན་ནམ་དགུར་འགྱུར་རོ། །

【F2 結餘句門，此處不現】

གཞི་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ཚིག་གོང་མ་དང་སྦྱོར་བ་དང་ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་མུ་བཞིར་བཤད་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【E2 以頌收】

སྡོམ་ནི། ལས་དང་མཚན་ཉིད་གཞི་དང་ནི༑ །བདེ་དང་མི་དགེ་ལ་སོགས་དང༌། །སྤོང་དང་དམིགས་དང་ཀུན་འབྱུང་དང༌། །ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཐ་མ་ཡིན།། །།

【D2 決擇業雜染】【E1 結前生後】

【E2 正決擇】【F1 以九門隨義分別】【G1 釋九門】【H1 解自相門】【I1 總舉根本前後方便為業道相】

བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པ། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་དངོས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བས་བསྡུས་པའི་ལས་དང་མཇུག་གིས་བསྡུས་པའི་ལས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་དངོས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མི་དགེ་བའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 明根本業道五緣而成】【J1 列五緣】

སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་དག་གི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་དེའི་བསམ་པས་དེ་ཉིད་ལ་ལས་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ནི་ཆགས་ཤིང་ཆགས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང་སྡང་ཞིང་སྡང་བས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང་རྨོངས་ཤིང་རྨོངས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའོ། །

【J2 別解釋】

གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཡོད་ཀྱང་དེའི་བསམ་པས་ཀུན་ཏུ་མ་སྤྱད་ན། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་གཏོགས་པའི་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཡོད་ལ་དེའི་བསམ་པའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་དངོས་པོ་གཞན་ཁོ་ན་ཞིག་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་ན་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལྟར་ན་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཡོད་ལ་དེའི་བསམ་པའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་མ་སྤྱད་ཅིང་མཐར་ཐུག་པར་མ་གྱུར་ན། དེ་ལྟར་ནའང་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཡོད། དེའི་བསམ་པའང་ཡོད་ལ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་མོད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པར་མ་གྱུར་ན་དེ་ལྟ་ནའང་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཡོད། དེའི་བསམ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་དེ་ཉིད་ལའང་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པ་མཐར་ཐུག་པར་ཡང་གྱུར་ན་དེ་ལྟ་ན་དེའི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་གཏོགས་པའི་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་དེས། མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །

【H2 解廣辨門】【I1 總舉五相為門】

ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་དང་འདུ་ཤེས་དང༌། བསམ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་མཐའོ། །དེ་ལ་གཞི་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་སོ་སོ་དག་ལ་སོ་སོར་ངེས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའམ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་གཞི་དེས་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །འདུ་ཤེས་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌།དེ་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལ་དེ་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེ་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གམ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་བྱེད་འདོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པའམ་ཞེ་སྡང་ངམ་གཏི་མུག་གམ༑ ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་ངམ་ཆགས་པ་དང་གཏི་མུག་གམ་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གམ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་ལ་མཐའ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་འདོད་པའི་ལས་དེ་ཉིད་ཀྱི་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་སྦྱོར་བས་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེའམ་དུས་དེའི་འོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་པ་སྟེ༑ དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་ལྟ་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྒྱ་ཆེར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【I2 將十業道歷五門辨】【J1 殺生業道】

སྲོག་གཅོད་པའི་གཞི་ནི་སྲོག་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ནོ། །གལ་ཏེ་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེ་སྲོག་ཆགས་དེ་ལ་སྲོག་ཆགས་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་ཡོད་ལ༑ སྲོག་ཆགས་གང་གསད་པར་འདོད་པ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའང་ཡོད་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་དེའི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་འདུ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འདི་གསད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་གསོད་པའི་བསམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆགས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏམ་ཞེ་སྡང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏམ་གཏི་མུག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏམ། དེ་དག་ལས་གཉིས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏམ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ནས་དེ་ལྟར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བསམ་པ་དེ་དང་དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་རང་ངམ་གཞན་དག་གིས་གསད་པའི་སྦྱོར་བ་རྩོམ་ཞིང་མཚོན་གྱིས་འདེབས་པར་བྱེད་ལ། གལ་ཏེ་བཏབ་མ་ཐག་ཁོ་ནར་སྦྱོར་བ་དེས་ཤི་བར་གྱུར་ན་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་དེའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་མ་ཤི་བར་སྦྱོར་བ་དེས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་ཤི་བར་གྱུར་ནའང་དུས་གང་གི་ཚེ་ན་ཤི་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་མཐར་ཐུག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ལས་ཀྱི་ལམ་རེ་རེ་བསྟན་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【J2 偷盜業道】

མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་གཞི་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་དེ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་འཕྲོག་པར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་གནས་གཞན་དུ་སྤོས་པའོ། །

【J3 欲邪淫業道】

འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་གཞི་ནི་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་བུད་མེད་དང་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནའང༌། ཡན་ལག་མ་ཡིན་པ་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པ་དག་ཏུ་ཚོད་མ་ཡིན་པ་དང་མི་རིགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་ནིང་ངོ༌། །འདུ་ཤེས་ནི་དེ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་འགྲོ་འདོད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲད་པའོ། །

【J4 妄語業道】

བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་གཞི་ནི་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མ་མཐོང་བ་དང༌། མ་ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བཟློག་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ཏེ་སྨྲ་བར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་འཁོར་དང་ཕས་འདྲི་བ་ལ་གོ་བར་བྱས་པའོ། །

【J5 兩舌業道】

ཕྲ་མའི་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་རྣམས་སོ། །འདུ་ཤེས་ནི་གཉི་ག་ལ་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་གང་ཡང་རུང་བར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་དབྱེ་བ་དང༌། མི་འདུམ་པར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་དབྱེ་བར་བྱ་བས་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །

【J6 惡口業道】

ངག་རྩུབ་པོའི་གཞི་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །འདུ་ཤེས་ནི་དེ་དག་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའོ༑ །བསམ་པ་ནི་ངག་རྩུབ་པོར་སྨྲ་བར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་དེ་ལ་ངག་རྩུབ་པོས་སྨྲས་པའོ། །

【J7 綺語業道】

ཚིག་ཀྱལ་བའི་གཞི་ནི་དོན་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དོན་ཏོ། །འདུ་ཤེས་ནི་དེ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་སྨྲ་བར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་སྨྲས་པའོ། །

【J8 貪欲業道】

བརྣབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་ནི་གཞན་གྱི་ནོར་དང་ཡོ་བྱད་དོ། །འདུ་ཤེས་ནི་དེ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་དེ་ལྟར་འདོད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ༑ །མཐའ་ནི་དེ་ལ་བདག་གིར་བྱ་བར་ངེས་པའོ། །

【J9 瞋恚業道】

གནོད་སེམས་ཀྱི་གཞི་དང་འདུ་ཤེས་ནི་ངག་རྩུབ་པོའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །བསམ་པ་ནི་བསྣུན་པ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་བསྣུན་པ་ལ་སོགས་པར་ངེས་པའོ། །

【J10 邪見業道】

ལོག་པར་ལྟ་བའི་གཞི་ནི་ཡོད་པའི་དོན་ཏོ། །འདུ་ཤེས་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བསམ་པ་ནི་དེ་ལྟར་འདོད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །མཐའ་ནི་སྐུར་པ་གདབ་པར་ངེས་པའོ། །

【H3 解略辨門】【I1 解殺生三種】

དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རྒྱས་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང༌། འདོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ལ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་ཆར་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་གཅིག་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ནའོ། །

【I2 解意三業道五相】【J1 貪欲五相】

དེ་ལ་བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་སོགས་པར་འདོད་པས་བརྐམ་ཆགས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱི་ནོར་དང་ཡོ་བྱད་ལ་སོགས་པ་ལ་བཟང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཅིང་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པས་ཆུམས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་དག་གི་གང་ཡིན་པ་བདག་གིར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་འཁུ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེས་ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་དང་ཉེས་དམིགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གལ་ཏེ་རང་གི་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དག་མི་སྣང་ན། དེའི་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་ལ། བརྐམ་ཆགས་ཀྱི་སེམས་དང་ཡང་ལྡན་མོད་ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དག་མི་སྣང་ན། བརྣབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་དག་ལས་རྣམ་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་ཚང་ན་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ན་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【J2 瞋恚五相】

དེ་ལ་གནོད་སེམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། གནོད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་མཚན་མར་འཛིན་པས་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་མི་བཟོད་པས་མི་བཟོད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པས་ཁོན་དུ་འཛིན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཀྱེ་མ་སེམས་ཅན་འདི་དག་བརྡེགས་སམ་བསད་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་རྒྱ་ཆེར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་འཁུ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྔ་མ་ལྟ་བུ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་ཚང་ན་གནོད་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། ཚང་བས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J3 邪見五相】

དེ་ལ་ལོག་པར་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པས་རྨོངས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡིག་པའི་བྱ་བ་ལ་དགའ་བས་དྲག་ཤུལ་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་ངེས་པར་རྟོག་པས་ལོག་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་དང་སྦྱིན་སྲེག་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་སྐུར་པ་འདེབས་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རབ་ཏུ་ཉམས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེས་ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་དང༌། ཉེས་དམིགས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་ཚང་ན་ལོག་པར་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། ཚང་བས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H4 解方便門】【I1 殺生道】

དེ་ལ་ལག་པས་སྲོག་ཆགས་གསོད་ན་ཡང་བསད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བོང་བའམ་དབྱིག་པའམ་མཚོན་ཆའམ་བཅིང་བའམ། གོ་རར་གཞུག་པའམ། ཟས་གཅད་པའམ། གཞུ་བའམ་གནོད་པར་བྱས་པའམ། བརྡེག་པའམ། ཐ་ན་གསང་སྔགས་སམ། སྨན་རྣམས་སམ། གཤེད་བྱེད་དམ་བྱེད་དམ། རོ་ལངས་དང་རོ་ལངས་བྱེད་ལ་སོགས་པས་གསོད་ན་ཡང་བསད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་ལ་སོགས་པ་འདོད་པས་གསོད་ན་ཡང་བསད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གནོད་པ་བྱེད་དུ་དོགས་པའམ། ཤ་གླན་པར་འདོད་པའམ། ཆོས་འདོད་པའམ༑ ཐ་ན་དགའ་བ་དང༌། རྩེད་མོའི་ཕྱིར་གསོད་ན་ཡང་བསད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རང་གིས་གསོད་དམ། གཞན་དག་གསོད་དུ་བཅུག་ཀྱང་རུང༌། བསད་ན་སྲོག་གཅོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I2 偷盜業道】

དེ་ལ་ངོ་མཐོན་དུ་གཞན་གྱི་ནོར་ཕྲོགས་ན་ཡང་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འཇབ་བུས་རྐུ་བའམ། ཁྱིམ་ཕུག་གམ། མདུད་པ་བཀྲོལ་ལམ། ལམ་བགག་སྟེ་རིལ་གྱིས་འཕྲོག་གམ། བུ་ལོན་ལ་དོར་བྱེད་དམ། གཏམས་པ་ལ་དོར་བྱེད་དམ། གཡོ་དང་སྒྱུས་བྲིད་དེ་འཕྲོག་གམ། འཇིགས་པ་བསྟན་ཏམ། གཞན་གྱི་གཡོ་ཐབས་ཀྱིས་སམ། དབང་དུ་བྱས་ནས་རང་གིས་འཕྲོག་གམ། གཞན་དག་འཕྲོག་ཏུ་བཅུག་ན་ཡང༌། མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བདག་གི་དོན་དུ་འཕྲོག་གམ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཕྲོག་གམ། འཇིགས་པས་འཕྲོག་གམ། གསད་པའི་དོན་ནམ། བཅིང་བའི་དོན་ནམ། གནོད་པར་བྱ་བའི་དོན་ནམ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་ནམ། བསྙེན་བཀུར་གྱི་དོན་ནམ། ཕྲག་དོག་གི་རང་བཞིན་ནམ། ཞེ་སྡང་གིས་འཕྲོག་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I3 邪婬業道】

དེ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་ན་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡན་ལག་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་དང༌། གནས་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མས་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་དེ་རང་གི་དང༌། གཞན་གྱི་ཡང་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མངལ་གྱི་སྒོ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཡན་ལག་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཟླ་མཚན་འཛག་པ་དང༌། ཟླ་བ་ཚང་བ་དང༌། ནུ་ཞོ་འཛག་པ་དང༌། གསོ་སྦྱོང་ལ་གནས་པ་དང༌། ནད་ཇི་ལྟ་བུས་ཐེབས་ན་འཁྲིག་པ་སྤྱད་དུ་མི་རུང་བའི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་དང༌། དེའི་ཚོད་ལས་ལྷག་པ་ནི་དུས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚོད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་ལན་ལྔའི་བར་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཚོད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་ལྷག་པའི་ཚོད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བླ་མ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཉེ་འཁོར་དང༌། མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། གང་དུ་དེ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་ས་ཕྱོགས་འབར་འབུར་ཅན་ནམ། སྲ་བའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་གནས་དག་ནི་གནས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རང་འགྲོ་ན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་དག་ལ་སྨྱན་བྱེད་དུ་འཆོལ་ན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ངོ་མཐོན་དུ་འགྲོ་བའམ། འཇབ་བུར་འགྲོའམ། གཡོ་དང་སྒྱུས་བྲིད་དེ་འགྲོའམ། ཡིད་བརྟན་ཏེ་འགྲོ་ན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I4 妄語業道】

དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བརྫུན་སྨྲ་ན་ཡང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་གྱི་ཕྱིར་རམ་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་མ་མཐོང་བར་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲའམ། མ་ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲའམ། མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲའམ། ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲས་ན་ཡང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡི་གེའི་ཟུར་གྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་སྨྲའམ། ཅང་མི་སྨྲ་བས་དེའི་དོན་དང་དུ་ལེན་ཏམ། ལུས་བསྒྱུར་བའི་མཚན་མས་སྟོན་པར་བྱེད་དམ། མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་སྨྲའམ། གཞན་དག་སྨྲར་བཅུག་ན་ཡང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I5 兩舌業道】

དབྱེ་བའི་ཕྱིར་གཞན་ལ་མི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་ཚིག་བདེན་པ་རྗོད་པར་བྱེད་ན་ཕྲ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མི་བདེན་པས་སྙན་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲོགས་སམ། ཉེ་བར་སྦྱིན་པ་ལ་བརྟེན་ཏམ༑ བསྙེན་བཀུར་ལ་བརྟེན་ཏམ། བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རམ། གཞན་དག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རམ། གཞན་གྱི་ལྕེ་རྟེན་གྱིས་དབྱེན་གྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏམ། ཐ་ན་འཇིགས་པ་བསྟན་ཏེ། དབྱེ་བའི་ཕྱིར་རང་ངམ། གཞན་དག་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་ཕྲ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I6 惡口業道】

མངོན་སུམ་དུ་ཚིག་རྩུབ་པོ་རྗོད་པར་བྱེད་ན་ངག་རྩུབ་པོ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ལྐོག་གམ་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་མངོན་སུམ་མམ། དབེན་པར་བདེན་པའི་སྐྱོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའམ༑ མི་བདེན་པའི་སྐྱོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡི་གེའི་ཟུར་གྱིས་བསྒྱུར་བས་སམ༑ རྣར་བཤུབས་པས་སམ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ལྕེ་རྟེན་གྱིས་སམ། གཞན་གྱི་ལྕེ་རྟེན་གྱིས་རྒོད་པའམ། མ་ཞི་བའམ། རིགས་ཀྱི་སྐྱོན་ལ་བརྟེན་ཏམ། ལུས་ཀྱི་སྐྱོན་ལ་བརྟེན་ཏམ། བྱ་བའམ་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་ལ་བརྟེན་ཏེ། རང་ངམ་གཞན་དག་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་ངག་རྩུབ་པོ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I7 綺語業道】

བྲོ་གར་ལ་བརྟེན་པའི་གླུ་ལེན་ན་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སིལ་སྙན་ལ་བརྟེན་པའམ། དེ་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པའམ། དེ་གཉི་ག་ལ་མ་བརྟེན་པའི་གླུ་ལེན་ཏམ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་བཅོས་དོན་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་དགའ་བའི་བློས་ལུང་འབོགས་སམ༑ ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་དམ། རྒྱས་པར་དབྱངས་ཀྱིས་ཁ་ཏོན་བྱེད་དམ། གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་ན་ཡང་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཚིག་རྗོད་པར་བྱེད་དམ། འདུ་འཛིའི་གཏམ་ལ་དགའ་ཞིང་རྒྱལ་པོའི་གཏམ་ཟེར་རམ། རྐུན་པོའི་གཏམ་ཟེར་རམ། རྒྱས་པར་ཡུལ་གྱི་གཏམ་མམ། བློན་པོ་ཆེན་པོའི་གཏམ་གྱི་བར་རམ། བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲའམ། ཕྲ་མའི་ཚིག་སྨྲའམ། ངག་རྩུབ་པོ་སྨྲའམ། ཐ་ན་རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པའམ། ཀུན་ཏུ་མ་བརྟགས་པའི་ཚིག་དོན་མེད་པ་བརྗོད་ན་ཡང་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་གཞི་བདུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། བྲམ་ཟེའི་གསང་སྔགས་རྣམས་དང༌། ཉམ་ཐག་ཅིང་སྨྲ་བ་དང༌། བགད་པ་དང༌། རྩེས་པ་དང༌། དགའ་བར་བྱས་པ་དང༌། དགའ་དགུར་སྤྱད་པ་སྨྲ་བ་དང༌། འདུ་འཛིའི་གཏམ་སྨྲ་བ་དང༌། ར་རོ་བ་དང༌། སྨྱོས་པ་ལྟ་བུར་སྨྲ་བ་དང༌། ལོག་པའི་འཚོ་བས་སྨྲ་བའོ། །

【I8 貪欲業道】

ཁྱིམ་གྱི་རྗེ་དཔོན་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཀྱེ་མ་ཁྱིམ་གྱི་རྗེ་དཔོན་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གི་བྲན་གཡོག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་བྱར་རུང་བར་གྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཁྱིམ་གྱི་རྗེ་དཔོན་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མའམ། བུའམ༑ ཆུང་མའམ། བྲན་ནམ། བྲན་མོའམ། ལས་བྱེད་པའམ། ཞོ་ཤས་འཚོ་བའམ། རྒྱས་པར་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་བདུན་ནམ། ཟས་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བཅུ་པོ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཀྱེ་མ་བདག་ལ་གཞན་དག་འདོད་པ་ཆུང་བ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །འདོད་པ་ཆུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཅན་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། གཏོང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཀྱེ་མ་བདག་ཕ་རོལ་རྒྱལ་པོ་ནས། རྒྱས་པར་དེད་དཔོན་དང༌། དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌། དགེ་བསྙེན་མའི་བར་དག་གིས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། བསྟི་སྟང་དུ་བྱ་བ་དང༌། བླ་མར་བྱ་བ་དང༌། རི་མོར་བྱ་བ་དང༌། མཆོད་པར་བྱ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀྱེ་མ་བདག་གིས་ཟས་དང་གོས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོ་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཐོབ་པར་གྱུར་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཀྱེ་མ་བདག་ཉིད་ཕྱི་མ་ལ་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་ལྷའི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔས་བརྩོན་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པ་དང་། ཀྱེ་མ་བདག་ཕྱི་མ་ལ་དྲག་པོའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇིག་རྟེན་དང༌། མི་སྐལ་བ་ཅན་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་བར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་པ། སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཐ་ན་ཕ་མ་དང་བུ་དང་ཆུང་མ་དང་བྲན་དང་བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒན་རབས་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I9 瞋恚業道】

འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས༑ དེ་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་པར་བྱེད་ན་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་སོ་བྱེད་དོ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས༑ དེ་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་པར་བྱེད་ན་ཡང་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱས་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཀྱེ་མ་བདག་གི་གཤེད་མ་རྣམས་དང༌། དགྲ་བོ་རྣམས་དང༌། ཕས་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་དབང་དུ་འགྱུར་ཞིང་བདག་གིས་དེ་དག་བསད་པ་དང༌། བཅིང་བ་དང༌། སྤྱུགས་པ་དང༌། ལྕག་དག་གིས་གཞུ་བ་དང༌། དེ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་དང་དབྲལ་བ་དང༌། བུ་སྨད་རྣམས་དང༌། རྩ་འཇིང་དང༌། འཁོར་དང་ཁྱིམ་དང་དབྲལ་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་དག་ལ་བདག་གི་གཤེད་མ་རྣམས་དང༌། དགྲ་བོ་རྣམས་དང༌། ཕས་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་ལ་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་གནོད་པ་བྱ་བར་འཚོལ་བའི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རང་ཉིད་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་སྒྲུབ་ཅིང་དེས་དེ་དག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་དང༌། རྩ་འཇིང་དང༌། འཁོར་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། གསོན་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པ་དང༌། ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I10 邪見業道】

བྱིན་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་ངེས་པར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱས་པར་རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་སམ། འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་སམ། བྱ་བ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་སམ༑ ཡོད་པའི་དངོས་པོ་འཇིག་པར་བྱེད་ན་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་འདི་ཁོ་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་གསུངས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ འདི་ལྟར་ལོག་པར་ལྟ་བ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྡིག་པ་ལ་ཅི་འདོད་དགུར་སྤྱོད་པའི་ལྟ་བ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་སྡིག་པ་བྱེད་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སུ་དེ་ཁོ་ན་གསུངས་ཀྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ལོག་པར་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H5 解輕重門】【I1 明殺生輕重】【J1 總標列五種因緣】

དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། གཉེན་པོ་མེད་པ་དང༌། ལོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། གཞིས་སོ། །

【J2 別解釋】【K1 就意樂以辨輕重】【L1 別明重】

དེ་ལ་གལ་ཏེ་ཆགས་པའི་བསམ་པ་དྲག་པོས་བྱེད་དམ། ཞེ་སྡང་གི་བསམ་པ་དྲག་པོས་སམ། གཏི་མུག་གི་བསམ་པ་དྲག་པོས་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་ཟློག་པ་ནི་ཡང་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བའམ། བྱེད་པའམ། བྱས་པ་ལ་སེམས་རངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། རང་ཡང་བྱེད་ལ་གཞན་ཡང་དེ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། དེའི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡིད་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསགས་ཤིང་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ལ་ཡང་མང་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ལས་རབ་ཏུ་དྲག་པོས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིགས་པས་དེ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་བྱེད་དུ་བཅུག་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཞན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བཀྲེན་པ་དང༌། ཉམ་ཐག་པར་སྨྲ་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་བར་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་བཞིན་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་སྦྱོར་བ་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་འགའ་ཡང་ལྡན་པར་མི་བྱེད་ལ། ཟླ་བ་ཕྱེད་ལ་ཚེས་བརྒྱད་དང༌། ཚེས་བཅུ་བཞི་དང༌། ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་མི་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། ལྡང་བ་དང༌། ཐལ་མོ་སྦྱོར་བ་དང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་མི་ཐོབ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་མི་རེག་པ་དང༌། ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་མི་རེག་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་གཉེན་པོ་མེད་པ་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་མཆོད་སྦྱིན་ལོག་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བའི་རྗེས་སུ་ཡིད་འདོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་འདོད་པས་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སེམས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཕྱུགས་གསང་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ཕྱུགས་རྣམས་ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོས་ཡོ་བྱད་ཀྱི་རྒྱུར་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ལས་བརྟེན་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་ལོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་བོང་ཆེན་པོ་གསོད་པར་བྱེད་ན། སྲོག་གཅོད་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་མིའམ་མིར་ཆགས་པ་གསོད་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་ཕ་མའམ། ཕུ་ནུའམ། བླ་མ་ལྟ་བུའམ༑ གལ་ཏེ་ཡིད་གཅུགས་པའམ། གལ་ཏེ་སློབ་པའམ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ། གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པའམ། གལ་ཏེ་རང་སངས་རྒྱས་གསོད་པར་བྱེད་དམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་བགྲོངས་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་བཞིན་དུ། གལ་ཏེ་གསོད་པའི་བསམ་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L2 總明輕】

ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡང་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K2 辨餘四】

འདི་མན་ཆད་ནི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞིའི་ལྕི་བ་ཉིད་དང་ཡང་བ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་བཞིན་དུ་ཇི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 明餘九業道輕重】【J1 別明重】【K1 偷盜重】

གལ་ཏེ་མང་པོ་འཕྲོག་པར་བྱེད་ན་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བཟང་པོའམ། གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་པ་ལ་འཁུ་ཞིང་འཕྲོག་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་དམན་པ་དང༌། བཀྲེན་པ་དག་ལས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་ཆོས་འདི་བདག་ལས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་གྲོང་དུ་ཆུད་པ་འཕྲོག་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་སློབ་པ་ལས་སམ། གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལས་སམ། གལ་ཏེ་རང་སངས་རྒྱས་ལས་སམ། གལ་ཏེ་དགེ་འདུན་གྱིའམ། གལ་ཏེ་མཆོད་རྟེན་གྱི་འཕྲོག་པར་བྱེད་ན་ཡང་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K2 邪婬重】

འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་དམ། མ་དང་འབྲེལ་པའམ། སྐྱེས་པ་ཡིད་གཅུགས་པའི་ཆུང་མའམ། བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པའི་དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་སློབ་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་ན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡན་ལག་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཁར་འཇུག་ན་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དུས་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་གསོ་སྦྱོང་ལ་གནས་པའམ། ཟླ་བ་ཚང་བའམ། ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་ལ་ཉལ་པོ་བྱེད་ན་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གནས་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་སམ། མཆོད་རྟེན་གྱི་དྲུང་ངམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བར་ཉལ་པོ་བྱེད་ན། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K3 妄語重】

གལ་ཏེ་གཞན་བྲིད་པར་འདོད་ཅིང་བསླུ་བར་འདོད་པས་དོན་མང་པོས་བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བཟང་པོའམ་རབ་ཏུ་མཆོག་གམ༑ གལ་ཏེ་ཡིད་གཅུགས་པའམ། གལ་ཏེ་མའམ། གལ་ཏེ་ཕའམ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བར་ལ་བརྫུན་ཟེར་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་དག་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད། ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད། ཆུང་མ་ཆུད་གཟན་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གང་སྲོག་གཅོད་པ་ལྕི་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་ལྕི་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་ལྕི་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དགེ་འདུན་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་ཟེར་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K4 兩舌重】

གལ་ཏེ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བཤེས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཕྲ་མ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་འབྱེད་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་མ་དང་བུ་དག་གམ། གལ་ཏེ་ཕ་དང་བུ་དག་གམ། གལ་ཏེ་དགེ་འདུན་འབྱེད་པར་བྱེད་དམ། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྲ་མ་ནི་སྔ་མའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K5 惡口重】

ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་བླ་མ་ལྟ་བུ་དག་ལ་ངག་རྩུབ་པོ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ངག་རྩུབ་པོ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པའི་བརྫུན་སྨྲ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་གཤེ་བ་དང༌། སྤྱོ་བ་དང༌། བརྒྱད་བཀག་ཟེར་བ་ཡང༌། ངག་རྩུབ་པོ་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K6 綺語重】

བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི། ཚིག་ཀྱལ་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ལྕི་བ་དང༌། ཡང་བ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་གི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང་འགྱེད་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚིག་ཀྱལ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལྕི་བ་ཡིན་ནོ། །ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་བའི་བསྟན་བཅོས་དོན་དང་མི་ལྡན་པ་དག་ལུང་འབོགས་པ་དང༌། ཁ་དོན་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཚིག་ཀྱལ་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཕ་མ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། བླ་མ་ལྟ་བུ་དག་ལ་བསྟིང་སླད་དང༌། ཅོ་འདྲི་བ་དང༌། ཚིག་གི་ལམ་མི་བཤའ་བ་དང་ཀུན་ཏུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཚིག་ཀྱལ་པ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K7 貪欲重】

དགེ་འདུན་གྱི་དང༌། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཡོ་བྱད་དག་ལ་བརྣབ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་བརྣབ་སེམས་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་ཅིང་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་དང་བཀུར་སྟིའི་འདོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་བརྣབ་སེམས་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K8 瞋恚重】

ཕ་མ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། བླ་མ་ལྟ་བུ་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་སེམས་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཉེས་པ་མེད་པ་དང༌། བཀྲེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་བའི་གཞི་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་གནོད་སེམས་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཉེས་པ་བྱས་པ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་གནོད་སེམས་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K9 邪見重】

ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞི་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་སྒོར་ཞུགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ད་ལས་གཞན་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་པས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་ཡང་དག་པར་སོང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱ་ཆེར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བ་གཞི་ལས་ལྕི་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J2 總翻顯其輕】

ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡང་བ་ཡིན་པར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H6 解增減門】【I1 明殺生增減四句】

སྲོག་གཅོད་པ་དང་ལྡན་པའི་མི་དགེ་བ་ནི་བྱས་ལ་བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བསགས་ལ་མ་བྱས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བྱས་ཀྱང་བྱས་ལ་བསགས་ཀྱང་བསགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །མ་བྱས་ཤིང་མ་བསགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་མུ་དང་པོ་ནི་བྱིས་པ་མི་མཁས་པས་བྱས་པ་དང༌། རྨི་ལམ་ན་བྱས་པ་དང༌། ཆེད་དུ་མ་བྱས་པ་དང་། མི་འདོད་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གིས་ནན་གྱིས་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཁོ་ན་བྱས་ཤིང་བྱས་ནས་ཀྱང་འགྱོད་པའི་སེམས་དང་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་དྲག་པོས་བཅོམ་ནས། སྤོང་བའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ཤིན་ཏུ་སྲབ་མོར་བྱས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མ་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ནར་འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ས་བོན་ནས་བཅོམ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྤོང་བའི་ལམ་གྱིས་ས་བོན་ནས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ནོ། །བསགས་ལ་མ་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྲོག་ཆགས་བསད་པའི་ཕྱིར་ཡུན་རིང་པོ་ནས་རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་ལྡན་པའི་མི་དགེ་བ་བསགས་པ་ནི་ཡོད་ལ། དེས་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །བྱས་ཀྱང་བྱས་ལ་བསགས་ཀྱང་བསགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་དག་གིས་བྱས་ལ་བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། བསགས་ལ་མ་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །མ་བྱས་ཤིང་མ་བསགས་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པའོ། །ལྷག་མ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཚིག་ཀྱལ་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 類餘九業增減四句】

བརྣབ་སེམས་དང་གནོད་སེམས་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དག་ལ་ནི་བསགས་ལ་མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མུ་གཉིས་པ་མེད་དོ། །མུ་དང་པོ་ལས་ཀྱང་ཆེད་དུ་མ་བྱས་པ་ཡང་མེད་ལ། གཞན་དག་གིས་ནན་གྱིས་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ཡང་མེད་དོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ།། །།

【H7 解瑜伽門】【I1 辨殺生三果不同】

བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པ། དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདིར་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེས་ན་ཡང་ཚེ་ཐུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྲོག་གཅོད་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། སྨན་ལ་སོགས་པ་མཐུ་ཆུང་བ་དང༌། ཉམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། མཐུ་སྟོབས་ཆུང་བ་དང༌། འཇུ་དཀའ་ཞིང་ནད་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། དེས་སེམས་ཅན་ཕལ་ཆེར་ཚེ་མ་ཟད་པ་བཞིན་དུ་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྲོང་གཅོད་པའི་དབང་གི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 就九業但辨增上果】

དབང་གི་འབྲས་བུ་ནི་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་བུ་ཉུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་མི་གྲུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་རུལ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ལོད་པ་དང༌། ཐན་པ་ཆེ་བ་དང༌། ཆར་ཆེས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྐམ་པོ་དང༌། འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་བཤང་བ་དང༌། གཅི་བ་དང༌། འདམ་རྫབ་དང༌། ལྗན་ལྗིན་མང་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་མང་བ་དང༌། དྲི་ང་བ་མང་བ་དང༌། དོག་པ་དང༌། ཉམ་ང་བ་མང་བ་དང༌། རྫས་མི་གཙང་ཞིང་དྲི་ང་བ་མང་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཉམས་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་ཞིང་ལས་དང༌། གྲུ་སྤྱོད་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཕལ་ཆེར་སླུ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྒྱུ་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །ཕྲ་མའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་ས་ཕྱོགས་འབར་འབུར་དང༌། ལྕང་ལྕོང་དང༌། མཐོ་དམན་དང༌། བགྲོད་དཀའ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྒྱུ་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །ངག་རྩུབ་པོའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་ས་ཕྱོགས་སྡོང་དུམ་དང༌། ཚེར་མའི་གཞི་དང༌། རྡོ་བ་དང་གསེག་མ་དང༌། གྱོ་མོ་མང་བ་དང༌། རྩུབ་པ་དང༌། མདངས་མི་སྣུམ་པ་དང༌། འབབ་ཆུ་དང༌། མཚོ་དང༌། ལྟེང་ཀ་མེད་པ་དང༌། སྐམ་པ་དང༌། ཚ་སྒོ་དང༌། དགོན་དུང་དང༌། ཐ་ཆད་དང༌། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ས་གཞི་དང་ལྡན་ཞིང་འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྒྱུ་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །ཚིག་ཀྱལ་པའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་བུའི་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་ལ་འབྲས་བུ་མི་འཆགས་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་འབྲས་བུ་འཆགས་པ་དང༌། དུས་སུ་འབྲས་བུ་མི་འཆགས་པ་དང༌། མ་སྨིན་པར་སྨིན་པ་འདྲ་བར་སྣང་བ་དང༌། རྩ་བ་མི་བརྟན་པ་དང༌། ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ་དང༌། ཀུན་དགའ་ར་བ་ཉམས་དགའ་བ་དང༌། ནགས་ཚལ་ཉམས་དགའ་བ་དང༌། རྫིང་བུ་ཉམས་དགའ་བ་མི་མང་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྒྱུ་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །བརྣབ་སེམས་ཀྱི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལོ་རེ་རེ་དང་དུས་ཚིགས་རེ་རེ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང༌། མཚན་མོ་དང༌། ཉིན་མ་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་ཉམས་པ་དང༌། འབྲི་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་མེད་པར་སྣང་གི་འཕེལ་བར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གནོད་སེམས་ཀྱི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡམས་ཀྱི་ནད་མང་བ་དང༌། གནོད་པ་མང་བ་དང༌། འགོ་བའི་ནད་མང་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་མང་བ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་དམག་ཚོགས་ལས་གྱུར་པའི་འཁྲུག་ལོང་གི་འཇིགས་པ་མང་བ་དང༌། སེང་གེ་དང༌། སྟག་ལ་སོགས་པ་གཅན་གཟན་གནོད་པ་བྱེད་པ་མང་བ་དང༌། སྦྲུལ་གདུག་པ་དང༌། སྦྲུལ་དང༌། སྡིག་པ་དང༌། སྲིན་གྱི་སྡེ་མང་བ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་གདུག་པ་དང༌། རྐུན་པོ་ལ་སོགས་པ་མང་བར་འགྱུར་རོ། །ལོག་པར་ལྟ་བའི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན་འབྱུང་ཁུང་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དངོས་པོ་མི་གཙང་བ་དག་མཆོག་ཏུ་གཙང་བར་སྣང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དག་མཆོག་ཏུ་བདེ་བར་སྣང་བ་དང༌། གནས་མེད་པ་དང༌། སྐྱོབ་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱབས་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【H8 解引果生門】【I1 問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་བ་དང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན།

【I2 答】【J1 殺生業】

གལ་ཏེ་ཤ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པས་གསོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གསད་ནས་དེ་ལ་ཡོད་པའི་རྫས་དག་དབྲོག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ། དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་གཞན་དག་གིས་རྔན་པ་བྱིན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་ཕན་བཏགས་པ་ལ་ལན་དུ་ཕན་གདགས་པ་འདོད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། གལ་ཏེ་རྗེ་དཔོན་གྱི་ཟས་དང༌། གོས་བདག་གིར་བྱས་ནས་དེའི་ཚིག་གིས་གསོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ནི་བདག་ལ་མི་རྙེད་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། འདི་ནི་བདག་གི་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས། གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་རྙེད་པ་དང༌། རྙེད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མི་སྙན་པ་དང༌། སྙན་པ་དང༌། སྨད་པ་དང་། བསྟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནམ། གལ་ཏེ་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་སམ། གལ་ཏེ་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་མཐོང་ངམ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུའི་བར་ལ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་པར་བྱེད་དེ། འདི་དང་བདག་ནི་སྲོག་ཆགས་ཡིན་ལ། གཞན་དག་ཀྱང་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། གཞི་དེས་ལུས་ཞིག་ནས་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། གསོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་དང་ལེགས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་རིག་བྱེད་རྣམས་དང་ཚངས་པ་དང༌། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་སྨོད་པ་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་གཤེ་བ་གསོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་དང་ལེགས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་གསོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྲོག་གཅོད་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་ནས་གཞན་དག་ཀྱང་དེས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་པས་གསོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དེ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཐ་མ་དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལོག་པར་ལྟ་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཕ་མའམ། མཛའ་བཤེས་སམ། ཉེ་དུ་དག་མེར་གཞུག་པའམ། ཟས་བཅད་པའམ། མྱ་ངན་དང༌། གཡང་ས་ལ་སོགས་པས་བྲལ་བར་བྱས་ནས་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་གསོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J2 偷盜業】

གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་མངོན་པར་ཆུམས་པ་དང་ལྡན་པས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་དག་གིས་རྔན་པ་བྱིན་ཏེ་འཕྲོག་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་ཕན་བཏགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། གལ་ཏེ་ཕྱིས་ཕན་འདོགས་སུ་རེ་བའམ། གལ་ཏེ་རྗེ་དཔོན་གྱི་ཟས་དང༌། གོས་བདག་གིར་བྱས་ནས། དེའི་ཚིག་གིས་སམ༑ གལ་ཏེ་སྙན་པར་འདོད་པའམ། བསྟོད་པ་འདོད་པའམ། བདེ་བ་འདོད་པས་འཕྲོག་པར་བྱེད་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འཕྲོག་པར་བྱེད་ན་དངོས་པོ་དེ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཆུམས་པ་ཡང་མེད་ལ། གདོན་མི་ཟ་བར་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡང་མེད་པས་གཞི་དེས་ན་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་གྲོང་སྲེག་པར་བྱེད་དམ། ཁང་ཁྱིམ་སྲེག་པར་བྱེད་དམ༑ ཚོང་ཁང་སྲེག་པར་བྱེད་དམ། སྣོད་སྤྱད་དང་ཡོ་བྱད་སྲེག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་འདྲ་བའམ་ཆེས་ལྷག་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་རབ་ཏུ་ཞེ་སྡང་བས་གཞན་གྱི་རྫས་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་གཞན་དག་སྤད་ནས། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེའི་ཚིག་གིས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དེ། རིག་བྱེད་རྣམས་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་སྨོད་པ་ལས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་གཤེ་བ་ལས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དེ། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དོན་དུ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རྒྱུ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཡོ་བྱད་དག་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J3 邪婬業】

གལ་ཏེ་མཐོང་ངམ་ཐོས་སམ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་བཟུང་བས་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་གྱུར་ནས་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་གཞིར་འཇུག་པ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་རྔན་པ་བྱིན་ནས་གཞན་དག་ལ་སྨྱན་བྱས་ཏེ། དེ་ཡང་སྦྱོར་བ་དེས་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་ན་ཡང༌། ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མཛའ་བཤེས་སུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འདོད་དམ། གལ་ཏེ་ཕན་བཏགས་པ་ལ་ལན་གླན་པར་འདོད་དམ། གལ་ཏེ་རྗེ་དཔོན་གྱི་ཟས་དང་གོས་བདག་གིར་བྱས་ནས་དེའི་ཚིག་གིས་སམ། གལ་ཏེ་དེ་ལས་འཚོ་བའམ་ནོར་དང་འབྲུ་དང༌། འགྲོན་བུ་དང༌། གསེར་དག་ཐོབ་ཏུ་རེ་བས་འདོད་པ་རྣམས་ལས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུའི་བར་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཉལ་པོ་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་དང་པོ་ནས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་ལ་གཞི་འདི་མི་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དགྲ་བོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཞན་དག་སྦད་ནས་དེ་དག་ཀྱང་དེའི་ཚིག་གིས་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་འདྲ་བའམ། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་ཉལ་པོ་བྱེད་དེ། མ་དང་འབྲེལ་པའམ། ཕ་དང་འབྲེལ་པའམ། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱི་གན་དུ་མི་རིགས་པ་བསྐྱེད་པས་བརྔོད་པ་ན། ཉལ་པོ་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཆེན་པོས་གོས་པར་འགྱུར་ལ། ཉལ་པོ་བྱེད་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་ཆོས་མ་ཡིན་པས་འཇིགས་ཤིང་ཆོས་ལ་གུས་པས་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J4 妄語業】

གལ་ཏེ་ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་བརྫུན་ཟེར་བ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བདག་ཕ་རོལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལས་ཉམས་པར་བྱས་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་འཇིགས་པས་བརྫུན་ཟེར་བ་ཡང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྙན་པའི་ཕྱིར་རམ། གལ་ཏེ་བསྟོད་པའི་ཕྱིར་རམ། གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་ཟེར་བ་ཡང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་ལ་བརྟེན་ཏེ། བརྫུན་ཟེར་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བླ་མའི་དོན་ཏམ། བ་ལང་གི་དོན་ཏམ། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དུ་བརྫུན་ཟེར་བ་ནི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་དུ་བརྫུན་ཟེར་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རིག་བྱེད་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། ཚངས་པ་དང་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དག་ལ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་གིས་སླུ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་བརྫུན་གྱི་ཚིག་གིས་སླུ་བར་བྱེད་པ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་འདུལ་བར་འདུ་ཤེས་པ་ལས་འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ཏེ། བརྫུན་གྱི་ཚིག་གིས་དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་སྙམ་ནས་བརྫུན་ཟེར་བ་ཡང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J5 兩舌、惡口業】

བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྲ་མ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J6 綺語業】

གལ་ཏེ་དགའ་བ་དང༌། རྩེད་མོའི་ཕྱིར་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་བ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་ཀྱི་ཁེའི་ཕྱིར་རམ། རྙེད་པའི་ཕྱིར་རམ། སྙན་པའི་ཕྱིར་རམ། བསྟོད་པའི་ཕྱིར་རམ། གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་བ་ཡང་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྨྲ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དང་སྙིང་པོའི་དོན་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དོན་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སེམས་ཤིང་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་ཚིག་ཀྱལ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J7 貪欲業】

གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་དག་དང་གཞན་གྱི་ཡོ་བྱད་དག་ལ་སྔོན་མཚན་མར་བཟུང་ནས། གནོད་པ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལས་ཡོ་བྱད་འདོད་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཞན་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གིར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྡུག་པ་ལས་སྡུག་པར་འཛིན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ། སྡུག་པ་ལས་མཚན་མར་མ་བཟུང་བར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཞན་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གིར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པའི་སེམས་སྐྱེད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་བ་གང་ཡིན་པ་ལ་འདོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཁྱབ་འཇུག་དང༌། དྲག་པོ་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་དང༌། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོའི་འཇིག་རྟེན་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་གཞོལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་མང་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་དེས་ན་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་དེ་ལ་གཞོལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་མང་དུ་གནས་པ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J8 瞋慧業】

གལ་ཏེ་རྙེད་པའི་ཕྱིར་རམ། སྙན་པའི་ཕྱིར་རམ། བསྟོད་པའི་ཕྱིར་རམ། བདེ་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྐྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་འདི་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དགྲ་བོའི་འདུ་ཤེས་ནི་མེད་པ་དང༌། སྡུག་པས་ཞེ་སྡང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དགྲ་བོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་གྱུར་ནས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་འདི་བ་རྣམས་སམ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གི་ལྟ་བ་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལྟ་བ་དེ་དག་དང་དེ་ལ་ལྟ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་སེམས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【J9 邪見業】

གལ་ཏེ་གང་འདི་ལྟར་བྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རྒྱ་ཆེར་ལྟ་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ལ་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས༑ དེ་ལྟར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བདག་གི་དགྲ་བོ་དག་འདི་ལྟར་ལྟ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ཡོད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་ཡོད་དོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ལྟ་བས། བདག་དགྲ་བོ་རྣམས་དང་ལྟ་བ་མཐུན་པ་ནི་བདག་གི་མི་ཆའོ་སྙམ་ནས་དེ་དག་ལ་ཞེ་སྡང་བའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །སྡུག་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ལྟ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའི་རྟོགས་པས་ཆོས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་བསམས་ཤིང་གཞལ་ཏེ་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས། དེ་ལྟར་ལྟ་བ་ནི་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【H9 解決擇門】【I1 明究竟】

དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་གསུམ་ཆར་གྱིས་རྩོམ་པར་བྱེད་ལ། ཞེ་སྡང་གིས་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་དོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངག་རྩུབ་པོ་དང་གནོད་སེམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ནི་གསུམ་ཆར་གྱིས་རྩོམ་པར་བྱེད་ལ། ཆགས་པ་ཁོ་ནས་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་དོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་གསུམ་ཆར་གྱིས་རྩོམ་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་གསུམ་ཆར་གྱིས་རྩོམ་པར་བྱེད་ལ། གཏི་མུག་ཁོ་ནས་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་དོ། །

【I2 明所起之處】

དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་དང༌། གནོད་སེམས་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་ནི་ཡོ་བྱད་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚིག་ཀྱལ་པ་ནི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I3 明圓滿】【J1 總舉徵列】

དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དེ་དག་གི་མི་དགེ་བ་ཉིད་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པ་དང༌། གཞིའི་ཉེས་པ་དང༌། གོས་པའི་ཉེས་པས་སོ། །

【J2 別解】【K1 解自性過】

དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པས་སྐྱོན་ཆགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 解因緣過】

གལ་ཏེ་ཆགས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བདོ་བའམ། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བདོ་བས་འབྱུང་བ། དེ་ནི་གཞིའི་ཉེས་པས་སྐྱོན་ཆགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཤིན་ཏུ་མི་དགེ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་མི་འདོད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【K3 解塗染過】【L1 立宗】

གལ་ཏེ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་གོས་པའི་ཉེས་པས་སྐྱོན་ཆགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཤིན་ཏུ་མི་དགེ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་མི་འདོད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【L2 徵釋所以】【M1 約觸罪】【N1 法】

ད་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གང་ལ་ལ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་མི་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དེའི་མཐུས་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་དེའི་སེམས་པ་དེ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོས་རེག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་གོས་པའི་ཉེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟར་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་རེག་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །

【N2 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྡོ་ཁབ་ལོང་ནི་འདི་སྙམ་དུ་ལྕགས་བདག་གི་དྲུང་དུ་འོང་ཡང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་སེམས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་ཉེ་བའི་ལྕགས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་ཁབ་ལོང་གི་དྲུང་དུ་འགྲོ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །མེ་ཤེལ་གྱི་དཔེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 明轉變】【N1 法】

སེམས་པ་དེ་ལ་དེའི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་པ་ཉེ་བར་བསྒོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་གཞན་འགའ་ཡང་མི་འཇུག་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སེམས་པ་དེའི་འགྱུར་བ་ཙམ་པོ་དེའི་མཐུ་ལས་གྱུར་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ལས་ཀྱི་མཐུས་བསྐྱེད་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་གི་སྲ་བ་ཉིད་དང༌། གཤེར་བ་ཉིད་དང༌། དྲོ་བ་ཉིད་དང༌། ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་ཉིད་སྣ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ལས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཙམ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ལས་ཀྱི་མཐུའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལས་ཀྱི་མཐུའི་རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། བདུད་ཀྱིས་གྲོང་ཁྱེར་སཱ་ལ་ཅན་གྱི་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དེ་དེ་ལྟར་བསྒྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་དག་གིས་སེམས་དག་ལ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ལྷག་པ་གང་ཡང་ཞུགས་པ་མེད་ཀྱི། དེ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དག་གི་འགྱུར་བ་ནི། བདུད་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཙམ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I4 明定不定】

དེ་ལ་ལས་བྱས་ཀྱང་བྱས་ལ་བསགས་ཀྱང་བསགས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྕི་བ་རྣམ་པ་ལྔས་ལས་ལྕི་བར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མྱོང་བར་ངེས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མྱོང་བར་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་ངེས་པ་དང༌། གཉི་གར་ངེས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པའི་མི་དགེ་བའིལས་མྱོང་བར་ངེས་པ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྔོན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ཟད་ཙམ་མམ། ངན་ངོན་ཙམ་ཉེ་བར་གྱུར་པས། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གནས་གྱུར་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ས་བོན་ཡང༌ཡང་དག་པར་བཅོམ་པས་ནི་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མྱོང་བར་ངེས་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I5 明一時牽搦】

གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་སྲོག་ཆགས་ལན་ཅིག་དྲངས་ཤིང་གནོད་པ་ཡང་བྱས་ལ། བསད་ཅིང་སྲོག་དང་ཕྲལ་བར་གྱུར་ན་ཅི་དེ་ལ་ལས་གཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་གཉིས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལས་གཉིས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེ་གཉིས་ནི་མྱུར་བར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་གཅིག་གོ་སྙམ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་འབྱུང་བར་བལྟ་བར་ཟད་ཀྱི། འདི་དྲངས་ལ་སྲོག་དབྲོག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི་འཕྲོག་པའི་དུས་ན་སེམས་པ་གཅིག་ཡིན་ལ། འདི་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཏེ་གསད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི་སེམས་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་གནོད་པར་མི་བྱེད་ལ་གང་གི་ཚེ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་འདྲེན་པར་མི་བྱེད་དེ། མྱུར་བར་འཇུག་པས་ཅིག་ཅར་རོ་སྙམ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་སྐྱེ་བར་ཟད་པས་དེའི་ཕྱིར་ལས་གཉིས་སུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I6 明三時報業】【J1 明三緣成現法受】【K1 善】

ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན༑ ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། སེམས་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །དེ་ལ་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མཆོག་ཏུ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལ་གནས་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱམས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་མཆོག་ཏུ་སེམས་རྗེས་སུ་སྲུང་བ་ལ་གནས་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པའོ། །མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་ཞིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་འདྲ་བའི་འཕགས་པའི་གནས་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པའོ། །མི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་གལ་ཏེ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ། དངོས་པོ་རུང་བ་དག་དབུལ་བར་བྱེད་ན། དེ་ནི་སེམས་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེས་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་གཞི་དེ་དག་ཉིད་ལ་གཞན་དག་གིས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དབུལ་བར་བརྩམས་པ་ལ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་བར་ཆད་མ་བྱས་ཤིང་བགེགས་མ་བྱས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་བསམས་ཤིང་བསྒྲུབས་བསྒྲུབས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་མ་བསྒྲིབས་ན། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་རྒྱུ་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པར་ཡོད་ན། དེ་ལྟ་ན་དེའི་ལས་དེ་ཚེ་འདི་ལ་མྱང་བར་འགྱུར་བས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ལ། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །

【K2 惡】

དེ་ལས་བཟློག་པའི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ནི་མི་དགེ་བ་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 明業力有多少】【K1 法】

ལས་གང་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་སྐྱེས་ལ། ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ།

【K2 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། སྐུད་པ་གཅིག་ལ་མེ་ཏོག་གཅིག་ཁོ་ན་ཞིག་བརྒྱུར་ཡོད་དེ། མེ་ཏོག་གཅིག་ཁོ་ན་ཞིག་བརྒྱུར་རུང་བར་ཟད་ཀྱི་དེ་ལས་ལྷག་པར་བརྒྱུར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟར་སྲིད་ཐུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་མེ་ཏོག་གཉིས་བརྒྱུར་རུང་བའི་སྐུད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་མེ་ཏོག་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་བརྒྱུར་རུང་བའི་སྐུད་པ་གང་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཆུའི་རྒྱུན་ཆུང་ངུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་བབ་སྟེ། གོམ་པ་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ནས་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དང་། གཉིས་པ་ཆེས་ཆེ་བ་ནི་གོམ་པ་གཉིས་སུ་ཕྱིན་ནས་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གསུམ་པ་ཆུའི་རྒྱུན་ཆེན་པོ་ནི་བབ་སྟེ་གོམ་པ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་གི་བར་དུ་ཕྱིན་ནས་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཚྭའི་ཐིགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་རོ་ཆུང་ངུ་གཅིག་གིས་ནི་ཆུ་ཐིགས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ཞིག་སྐྱུར་པོར་བྱེད་ནུས་ཀྱི། དེ་ལས་ལྷག་པར་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དེ་བས་ཆེས་རྣོ་བའི་ཚྭའི་ཐིགས་པ་གཉིས་པས་ནི་ཆུའི་ཐིགས་པ་གཉིས་ཁོ་ན་སྐྱུར་པོར་བྱེད་ནུས་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དེ་བས་ཆེས་རྣོ་བའི་ཚྭའི་ཐིགས་པ་གསུམ་པས་ནི་ཆུ་རབ་ཏུ་མང་པོའི་བར་དག་ཀྱང་སྐྱུར་པོར་བྱེད་ནུས་པ་བཞིན་དུ་ལས་འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I7 明感果多少】

མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་སྟེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཕལ་ཆེར་ལ། བདེ་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ནི་ཉུང་བ་ཡིན་ནོ། །ངན་སོང་བ་དེ་ཡང་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་ནི་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གོང་མར་སྐྱེས་པས་ནི་ཐམས་ཅད་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ། གཏན་སྤངས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་འདི་ན་གནས་པའམ། དེར་སྐྱེས་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་ཐམས་ཅད་ཁོ་ནར་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སར་ཆུད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་གཏན་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་མཇེད་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I8 明業業道相】

དེ་ལ་སེམས་པ་ནི་ལས་ཡིན་ལ། ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་ཀྱལ་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་ཡིན་ནོ། །བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དག་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ལས་ནི་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 結餘不現】

ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་དེ་ལས་ལྷག་པ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【F2 舉一頌總以結之】

སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་བསྡུ་དབྱེ་དང༌། །ཐབས་དང་ལྕི་དང་ཡང་བ་དང༌། །སོགས་དང་འབྲིང་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། །འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་ངེས་པ་ཡིན། །

【D3 決擇生雜染】【E1 結前生後】

སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་

【E2 正決擇】【F1 明十一種生】

དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་བདེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་དང་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ལྷ་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་སྐྱེ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ལ། སྐྱེ་མཆེད་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་དལ་བར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་དག་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མི་དལ་བར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སློབ་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །

【F2 引經解釋】【G1 明攝受苦集】

ཇི་སྐད་དུ་ཁྱེད་ཅག་གིས་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་རོའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྐྱེད་ཅིང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་བླངས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། རོའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རོའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྲིད་པའི་ཚིག་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཏེ། དེས་ནི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བར་བསྟན་ཏོ། །ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་བླངས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བར་བསྟན་ཏོ། །

【G2 明五種非狂似狂】

བྲམ་ཟེའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དེ་ལས། འཆི་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་དེར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་དག་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཡན་ལག་ཆག་པ་དག་འཚོ་བའི་ཐབས་གཞན་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་གཤེག་པའི་རྒྱུས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ༑ །གཞན་ཡང་ཆགས་ཤིང་ཆགས་པའི་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དག་ཆགས་པའི་གཞིའི་རྒྱུས་ལོངས་སྤྱོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་པར་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་དག་སྤངས་ནས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཐོ་རིས་འདོད་པ་དག་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པས་བསྡུས་པའི་མཐོ་རིས་ཀྱི་ཐབས་གཞན་ཡོད་བཞིན་དུ་མཐོ་རིས་འདོད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་མེར་སྲེག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆུར་འཆི་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཡང་ས་ནས་གཡང་དུ་གཏོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཐར་པ་འདོད་པ་དག་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པས་བསྡུས་པའི་ཐར་པའི་ཐབས་ཡོད་བཞིན་དུ། ཐར་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རྣམ་པ་དུ་མར་ཀུན་ཏུ་གདུང་བར་བྱེད། ཡང་དག་པར་གདུང་བར་བྱེད༑ ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཤི་བའི་རྗེས་སུ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དག་ཤི་བ་ཕྱིར་འོང་བ་མེད་བཞིན་དུ་ཤི་བའི་རྗེས་སུ་མྱ་ངན་བྱ་བའི་ཆེད་ཀྱི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དུ་མར་བདག་ཉིད་ཆོ་ངེས་འདེབས་པར་བྱེད། ལུས་འབྲལ་བར་བྱེད། མགོ་ཐལ་བས་སྐུད་པར་བྱེད་དོ། །ཟས་མི་ཟ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྨྱོས་པ་སྨྱོན་པའི་སྤྱོད་པ་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【G3 明流轉有十二頌】【H1 有七頌明果流轉】

ཕ་མ་དེ་བཞིན་ཕུ་ནུ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉེ་དུ་མཛའ་བཤེས་བུ། །ངེས་མེད་བདག་གིར་འཛིན་བྱེད་པ། །དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག །མར་གྱུར་པ་ཡང་ཆུང་མར་འགྱུར། །ཆུད་མར་གྱུར་པ་མནའ་མར་འགྱུར། །མནའ་མར་གྱུར་པ་བྲན་མོར་འགྱུར། །དགྲ་ཡང་ཁྱིམ་གྱི་བདག་མོར་འགྱུར། །ཕར་གྱུར་པ་ཡང་བུ་ཕོར་འགྱུར། །བུ་ཕོར་གྱུར་པ་དགྲ་བོར་འགྱུར། །དགྲར་གྱུར་པ་ནི་བྲན་འགྱུར་ཏེ། །མངག་གཞུག་ལས་མིར་འགྱུར་དེ་བཞིན། །རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་ཚལ་ཟར་འགྱུར། །ཚལ་ཟར་གྱུར་པ་བཀྲེན་པ་དང༌། །གྲོང་མི་ངན་པ་དམན་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར། །བྲམ་ཟེར་གྱུར་པ་རྒྱལ་རིགས་འགྱུར། །རྒྱལ་རིགས་རྗེའུ་རིགས་ཉིད་དུ་སྟེ། །རྗེའུ་རིགས་གྱུར་པ་དམངས་རིགས་དང༌། །དེ་བཞིན་གདོལ་པ་གཡུང་པོར་འགྱུར། །གང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་བུར་སྐྱེས་པ། །སྟོང་གི་ཕྲག་དང་བརྒྱ་ཕྲག་དང༌། །ཁྲག་ཁྲིག་ཕྲག་ནི་དུ་མ་དག །དུས་གཞན་ན་ནི་དགྲ་བོར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་གར་མཁན་ལྟད་མོའི་དབུས། །བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་སྟོན་བྱེད་པའི། །བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་དེ་བཞིན་དུ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྟོན་པར་བྱེད༑ །

【H2 有一頌明流轉因】

འདུ་བྱེད་འདི་དག་སྒྱུ་འདྲ་སྟེ། །རྒྱུ་རྣམས་རྐྱེན་རྣམས་ལས་རྣམས་དང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དང་ཡང༌། །རྣམ་པར་བསྒྲུབས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡིན། །

【H3 有三頌半明流轉過患】

མི་ཤེས་པ་ཡིས་བ་སྒྲིབས་པ་རྣམས། །དེ་ལྟར་ཅོ་འདྲི་སྣ་ཚོགས་དག །ཐོབ་ཀྱང་འཁོར་བ་ཉིད་ལ་ནི། །དགའ་ཞིང་ཅིས་ཀྱང་སྐྱོ་མི་བྱེད། །ཐལ་བ་མཆི་མ་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱིས། །བདག་ཉིད་ཕྱིར་ཞིང་ཅོ་འདྲི་ལ། །མྱ་ངན་བྱ་མིན་མྱ་ངན་བྱེད། །གདུང་བ་མིན་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །གཞན་ལ་གཉེན་འདབ་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །བདག་ཉིད་བརྡབས་ཤིང་མྱ་ངན་བྱེད། །ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྤངས་ནས། །ལག་པ་བསྒྲེང་སྟེ་ཆོ་ངེས་འདེབས། །གཏི་མུག་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་ཞིང༌། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བག་མེད་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །

【H4 有二句總結勸知】

　如是等種類、廣說遍應知。(缺藏字)

【G4 鬪諍劫】

དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། རྩོད་པའི་དུས་ཀྱི་སྐྱོན་ནི་བཞི་སྟེ། ཚེ་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པའོ། །རྩོད་པའི་དུས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་གཅིག་ལ་གཅིག་གནས་བརྒྱད་བགྲང་བར་མི་བྱེད་དེ། ཆོས་བགྲང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྙན་པ་དང༌། བསྟན་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་བགྲང་བར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ།། །།

【F3 約十二緣起明生雜染】【G1 約五相明十二支】【H1 總說】

བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། རྟགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལས་དང༌། ཆོས་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུས་སོ། །

【H2 別釋】【I1 舉五相分別無明】【J1 解無明相門】

དེ་ལ་མ་རིག་པའི་རྟགས་དག་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་རིག་པའི་རྟགས་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཡིན། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་ཡིན། ང་རྒྱལ་ཡང་ཡིན། ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་ཡང་ཡིན། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་ཡང་ཡིན། བག་མེད་པ་ཡང་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་ཁོ་རེ་ཆུང་བ་དང་རྨོངས་རྟུལ་བ་ཡང་ཡིན། གཉིད་ཆེ་བ་ཡང་ཡིན། སེམས་ཞུམ་པ་ཡིན། སྡིག་པའི་ལས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡང་རྟགས་ཡིན་ནོ། །

【J2 解無明自性門】

མ་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་ཇེ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མ་རིག་པ་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །སད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །འབའ་ཞིག་པ་མ་འདྲེས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །སེམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ངོ་ཚ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །བསྟན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །

【J3 解無明業門】【K1 約十一義辨無明業】

མ་རིག་པའི་ལས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་རིག་པ་ནི་དོན་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་བྱེད་པའོ། །མ་རིག་པ་ནི་མངོན་སུམ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བར་མ་དང༌། རབ་དང༌། ཕན་པ་དང༌། མི་ཕན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དང༌། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་དོན་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །

【K2 約十種人辨無明業】

སེམས་ཅན་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་འགྱུར་ཏེ། མ་ཚང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། གཡེང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། འཁྲུལ་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་བརྟན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མ་རྟོགས་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །དེ་ལ་མ་ཚང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མིག་མ་ཚང་བའམ་རྣ་བ་མ་ཚང་བར་གྱུར་ནས། དེས་ན་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་སམ། རྣ་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་སྒྲ་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་མེད་པ་ལས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གཡེང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གནོད་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ་ནད་ཚབས་ཆེ་བའམ། ཚོར་བས་སྡུག་བསྔལ་བའམ། སྨྱོས་ཏེ་སེམས་འཁྲུགས་ནས། དེས་དེ་ལེགས་པར་བྱས་པ་དང་ཉེས་པར་བྱས་པ་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཞན་ལ་སེམས་འཕྲེལ་པར་གྱུར་པས་གཞན་ལ་ལེགས་པར་བྱས་པ་དང་ཉེས་པར་བྱས་པ་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཐོག་མ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་ན་རང་བཞིན་ཁོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ༑ །དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཕྱི་རོལ་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་དུ་གྱུར་ནས་དེས་ན་དེ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་འཁྲུལ་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མི་འཁྲུལ་པའམ། གྲངས་འཁྲུལ་པའམ། དབྱིབས་འཁྲུལ་པའམ། ཁ་དོག་འཁྲུལ་པའམ། ལས་འཁྲུལ་པས་འཁྲུལ་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་བརྟན་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་ནས། དེས་ན་དེའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གཞིག་མི་སྤྱོད་པར་བརྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པས། ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བཅོམ་པར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་ཡང་དེ་ཉིད་ལ་རྒྱུག་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མ་རྟོགས་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མ་ཐོས་པ་དང༌། མ་བསམས་པ་དང་། མ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མངོན་སུམ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བཞིན་དུ་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བཞིན་དུ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བཞིན་དུ་གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ན་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། རྒ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བཞིན་དུ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【K3 無辨無明於五處障礙】

གཞན་ཡང་མ་རིག་པ་ནི་གནས་ལྔ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ནའི་ཤེས་པ་འཐོབ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་འཐོབ་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་འདི་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J4 解無明法】【K1 約四義以辨】

མ་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནི་མ་རིག་པ་གང་དང་ལྡན་ན་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། གཏི་མུག་གིས་བརླམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཏི་མུག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བག་ལ་ཉལ་དུ་གནས་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པའོ༑ །རྨོངས་པ་ཡང་ཡིན། གཏི་མུག་གིས་བརླམས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཏི་མུག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་གཏོགས་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པའོ༑ །རྨོངས་པ་ཡང་ཡིན། གཏི་མུག་གིས་བརླམས་པ་ཡང་ཡིན། གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ། གཏི་མུག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལས་ཀུན་ནས་བསླངས་ནས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དེས་ངོ་ཚ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་ཡང་ཡིན༑ གཏི་མུག་གིས་བརླམས་པ་ཡང་ཡིན། གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་ཅན་ཡང་ཡིན། གཏི་མུག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀུན་ནས་བསླངས་ནས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དེས་ངོ་ཚ་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ན་མ་རིག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་རྨོངས་པ་ཡིན་ལ། མི་གཏི་མུག་ཅན་ཞེས་ནི་མི་བྱའོ། ཐ་མས་ནི་མི་གཏི་མུག་ཅན་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །

【K2 約三界以辨】

མ་རིག་པ་ནི་མུན་ནག་གི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའོ། །མུན་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའོ། །རབ་རིབ་ཀྱི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའོ། །

【J5 解無明因果】【K1 問】

མ་རིག་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།

【K2 答】【L1 正釋無明是其因體】

སྨྲས་པ། རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 明生果】

འབྲས་བུ་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དོ། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་བདེན་པའི་དོན་མི་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་དེ་ཉིད་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ངེས་ནས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རམ། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཕྱིར་རམ། བདག་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཕྱིར་རམ་བདེན་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའམ། སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །

【I2 餘十一支總類不解】

སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【G2 通經異說】【H1 舉經為難】

དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མིག་ཡིན་ལ། རྐྱེན་ནི་གཟུགས་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ལུས་ཡིན་ལ། རྐྱེན་ནི་རེག་བྱ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། གང་གི་ཚེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དག་མ་ཡིན་པ་དང༌། རེག་པ་ཡང་ཚོར་བའི་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་རང་གི་ས་བོན་ཉིད་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་གི་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་ཤེ་ན།

【H2 釋通】【I1 熟俱有依攝引發因以釋】

ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གནས་སུ་བསྡུས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དམིགས་པ་དེ་དང་དེ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་གྱི། མ་བརྟེན་པར་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོར་བ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། མ་བརྟེན་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་མ་བརྟན་པར་ནི་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་གནས་སུ་བསྡུས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའམ། འཁོར་གྱི་རྒྱུ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I2 就助伴因以釋通】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མིག་འགགས་པས་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའི་གནས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པར་མི་ནུས་ཏེ། རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བ་དང༌། རེག་པ་འགགས་པས་ཀྱང་ཚོར་བ་སྐྱེས་པའི་གནས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འགགས་པས་ཀྱང་དེ་དང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའི་གནས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G3 明緣起有四次第】

གཞན་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕེན་པའི་གོ་རིམས་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་གོ་རིམས་དང༌། ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་གོ་རིམས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེན་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕྱོགས་འདིའི་གཞུང་ནི་དེ་ལས་མི་སྣང་ངོ༌། །

【F4 重舉佛經解釋】【G1 解出愛王經】【H1 舉王問】【I1 敘問意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བད་སའི་རྒྱལ་པོ་འཆར་བྱེད་ལས་བརྩམས་ནས། བདས་སའི་རྒྱལ་པོ་འཆར་བྱེད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་གསོལ་ཞེས་གྲག་སྟེ། བཙུན་པ་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་བདག་ག་ལ་བ་དེར་མཆིས་ནས། བདག་ལ་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་སྐྱོན་དག་གིས་སྨ་འབེབས་པར་བགྱིད་དེ། ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་སྐྱོན་དག་གིས་སྨ་འབེབས་པར་བགྱིད་པ་ན། བདག་ལ་སེམས་ཞུམ་པ་མ་སྐྱེས་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བདག་གིས་ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་བདག་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་བའི་སླད་དུའོ། །གཞན་ཡང་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་བདག་ག་ལ་བ་དེར་མཆིས་ནས། བདག་ལ་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་ཡོན་ཏན་དག་གིས་སྤྲོ་བར་བགྱིད་དེ། ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་ཡོན་ཏན་དག་གིས་སྤྲོ་བར་བགྱིད་པ་ན་ཡང་བདག་ལ་དགའ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་སེམས་ཡེང་ཡེང་བ་ཉིད་མ་སྐྱེས་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བདག་གིས་ཡང་དག་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ལགས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་བདག་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ན། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་བའི་སླད་དུའོ། །དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་སླར་མཆིས་ནས་བདག་གཅིག་པུ་དབེན་པར་མཆིས་པ་ན་སེམས་ལ་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་སྐྱེས་ལགས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་ཡང་དག་པ་དག་འཚལ་བར་གྱུར་ཅིང༌། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་དག་ཀྱང་འཚལ་བར་གྱུར་ན། བདག་གིས་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་རྣམས་ནི་མངོན་པར་སྤངས་ལ་རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བགྱི་ན། གང་བདག་ལ་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་ཡང་དག་པ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་དག་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་རྔོ་ཐོགས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་དེ་གང་ལགས་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་སྐྱེས་ལགས་སོ། །དེ་ནས་བདག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། ཐམས་ཅད་གཟིགས་པ་ལགས་པས། དེས་ནི་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་ཡང་དག་པ་དག་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་དག་མཁྱེན་གྱི། བདག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་མཆིས་ཏེ། དོན་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཞུའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ལགས་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བདག་དོན་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཞུ་ལགས་སོ། །

【I2 正問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་ཡང་དག་པ་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་དེ་དག་གང་ལགས། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བད་སའི་རྒྱལ་པོ་འཆར་བྱེད་ལ་

【H2 佛為解】【I1 開六章解王問】

འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་པོས་ནི་ཉམས་པའི་སྒོ་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། ཐབས་ཀྱི་སྒོ་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། འདོད་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 依章解】【J1 解王的十種過失】【K1 列十門】

དེ་ལ་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་ཞིང་རྩ་འཇིང་ཆེ་ལ་འཁོར་མང་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྐྱབས་ཀྱི་འོས་མ་ཡིན་ཞིང་སྐྱབས་སུ་འགྱུར་བའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ། །བཅུ་གང་ཞེ་ན། རིགས་མི་བཙུན་པ་ཡིན། རང་དབང་མེད་པ་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་གཏུམ་པ་ཡིན། འཁྲུགས་པའི་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན། བྱ་དགའ་ཆུང་བ་ཡིན། དམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ཉན་པ་ཡིན། མ་བརྟགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཆོས་ལུགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན། ཆོས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན། བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་མི་གཟོ་བ་ཡིན། རབ་ཏུ་མྱོས་ཤིང་གཅིག་ཏུ་བག་མེད་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 次第解】【L1 種姓不高】

ཇི་ལྟར་ན་རིགས་མི་བཙུན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་པོའི་རིགས་ཤིན་ཏུ་དམན་པ་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་མ་ཡིན་པར་སྐྱེས་པའམ། རྒྱལ་པོའི་རིགས་དེ་ཉིད་དུ་བྲན་མོའི་བུའམ། མི་འདྲ་བའི་བུར་སྐྱེས་པའམ། ཚལ་ཟའམ། བློ་གྲོགས་སམ༑ བློན་པོའམ། གྲོས་གྲོགས་ཀྱི་བུར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རིགས་མི་བཙུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 不得自在】

ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ལ་ལས་ཚལ་ཟ་དང༌། བློ་གྲོགས་དང༌། བློན་པོ་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དག་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཐབས་སྟོན་པས་དེ་རང་གི་བྱ་བ་དག་བྱ་བ་དང༌། ཚལ་ཟ་རྣམས་གསོ་བ་དང༌། ཅི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་རྩེ་བའམ། དགའ་བའམ། དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་ལ་འདོད་དགུར་བྱེད་དུ་མི་སྟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L3 立性暴惡】

ཇི་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གཏུམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་སམ། གཞན་དག་གི་ས་གཞི་འགའ་ཁོ་ན་ཞིག་ལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་དངོས་པོ་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཅུང་ཞིག་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པ་ན། མངོན་སུམ་དུ་སྨྲ་འབེབས་པར་བྱེད། ཚིག་རྩུབ་པོ་རྗོད་པར་བྱེད། ངན་པར་བྱེད། འཁྲུག་པར་བྱེད། གནོད་པར་བྱེད། ཡུལ་ཡུལ་པོར་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། འཁྲུག་པ་ཀུན་དུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་དུ་མ་ཡིན་ན་ཡང་ལྐོག་ཏུ་གཞན་དག་གི་དྲུང་དུ་བརྗོད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ལྐོག་ཏུ་གཞན་དག་གི་དྲུང་དུ་ན་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ནང་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་མི་མངོན་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ། འཁྲུག་པའི་བསམ་པ་ཡུན་རིང་པོར་ནི་མི་བསྐྱེད་མི་འཛིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ནང་དུ་ཡིད་ཀྱིས་འཁྲུག་པ་མི་མངོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ལ། ཁོན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། འཁྲུག་པའི་བསམ་པ་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེད་ཅིང་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་གཏུམ་པ་དང༌། ལྐོག་ན་གཏུམ་པ་དང༌། མི་མངོན་པར་གཏུམ་པ་དང༌། ཡུན་ཐུང་ངུར་གཏུམ་པ་དང༌། ཡུན་རིང་པོར་གཏུམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྒྱལ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གཏུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཡུན་རིང་པོར་གཏུམ་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L4 猛利憤發】

ཇི་ལྟར་ན་འཁྲུག་པའི་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་དང་འགལ་བ་ཆུང་ངུ་དག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ལོངས་སྤྱོད་དག་དང་བྲལ་བར་བྱེད། ཆུང་མ་དག་དང་བྲལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཆད་པ་མཆོག་གིས་ཀྱང་རྗེས་སུ་བསྟན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་འཁྲུག་པའི་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L5 恩惠奢薄】

ཇི་ལྟར་ན་བྱ་དགའ་ཆུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཀྱིས་བཀུར་སྟི་དང་། བསྙེན་བཀུར་གྱིས་དགའ་བར་བྱས་མགུ་བར་བྱས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཚིག་འཇམ་པོ་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལས་མི་བརྗོད་ཅིང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཚུལ་དང་མཐུན་པར་མི་བྱེད། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཚུལ་དང་མཐུན་པར་མི་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་དབྲི་བསྐྱུང་བྱས་བསྒྱང་བ་བྱས། གྱ་གྱུ་བྱས། ཡི་ཆད་པར་བྱས་ནས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱ་དགའ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L6 受邪佞言】

ཇི་ལྟར་ན་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ཉན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་གང་ཟག་མཁས་པ་མ་ཡིན་པར་མཁས་པར་རློམ་པ། བརྐམ་ཆགས་ཅན། ཉེ་མགོན་བྱེད་པ། ཚུལ་མི་ཤེས་པ། འཁུ་བར་བྱེད་པ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་མཉན་པ་དང༌། བྱ་བར་སེམས་ཤིང་དེས་ན་དེ་བྱ་བ་དག་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་དག་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར། གྲགས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར། ཆོས་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ཉན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L7 所作不思、不順儀則】

ཇི་ལྟར་ན་མ་བརྟགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཆོས་ལུགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་མཐུན་པར་མ་བསྐོས། ཡོངས་སུ་མ་བསྐོས། དམིགས་སུ་མ་ཕབ༑ རྣམ་པར་མ་བརྟགས། ཀུན་དུ་མ་བརྟགས་པར་དོན་མཆོག་ཏུ་ཡིད་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བསྐོ་བར་མི་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ནི་སྐོ་བར་བྱེད། བསྐོ་བར་འོས་པ་རྣམས་ནི་སྐོ་བར་མི་བྱེད། ལས་ཀྱི་མཐའ་དེ་དང་དེ་དག་ལས་དབྱུང་བར་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ནི་འབྱིན་པར་མི་བྱེད། དབྱུང་བར་མི་འོས་པ་རྣམས་ནི་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཐུན་པར་མ་བསྐོས། ཡོངས་སུ་མ་བསྐོས། དམིགས་སུ་མ་ཕབ། རྣམ་པར་མ་བརྟགས། ཀུན་ཏུ་མ་བརྟགས་པས། ཕན་གདགས་པར་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་ནི་ཆད་པས་གཅོད་པར་བྱེད། ཆད་པས་གཅད་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལུགས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་མ་བཞག་པས། དེས་ན་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཀྱང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། འཁོར་ཕལ་ཆེར་འདུས་ཏེ་འདུག་པའི་ཚེ། གློ་བུར་དུ་གཏམ་ཟེར་ཞིང་གཏམ་གྱི་མཇུག་མི་སྡོད་པ་དང༌། རྗེས་མ་ཡིན་པ་དང༌། གུས་པ་མ་ཡིན་པ་དག་སྨྲ་ཞིང་བྱ་བར་ཡང་སེམས་ལ། ཇི་སྐད་བསྒོ་བའི་ཚིག་བཞིན་དུ་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཚིག་ལ་ལེགས་པར་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་མ་བརྟགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་ལུགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L8 不顧善法】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་མ་དད་ཅིང་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་མ་དད་ཅིང་ཡིད་མི་ཆེས་པས་ལས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཕྱིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་དད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། མ་དད་པས་ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཅི་འདོད་དགུར་འཇུག་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དུས་དུས་སུ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྦྱིན་པ་དག་མི་སྦྱིན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་མི་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་མི་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་ཆོས་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L9 不知差別】

ཇི་ལྟར་ན་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་མི་གཟོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་དང༌། བློ་གྲོགས་རྣམས་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་རྣམས་ལ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་གུས་པ་ལས་ཀྱང་དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་ལ། ནུས་པ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་པས་ཚལ་ཟ་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་གུས་པ་དང་ལྡན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གུས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ནུས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ནུས་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ནུས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ནུས་པ་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཤེས་རབ་འཆལ་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཚལ་ཟ་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ནུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་དང་ཤེས་རབ་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་ནི་བཀུར་སྟིར་བྱེད༑ བླ་མར་བྱེད། རི་མོར་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་ལ། གུས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེའི་ཚལ་ཟ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་བྱེད་པ། སྲི་ཞུ་ཆེ་བ། རྒན་པོ་རྒས་པ་དགོག་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་མཐུ་མེད་པ་དང༌། སྟོབས་མེད་པ་དང༌། ཉམས་རྩལ་མེད་པར་རིག་ནས། བསྙེན་བཀུར་ལས་ཀྱང་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་བྱེད༑ ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཞན་དག་གིས་བརྙས་ན་ཡང་ཡལ་བར་འདོར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་མི་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L10 一向縱任、專行放逸】

ཇི་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་མྱོས་ཤིང་གཅིག་ཏུ་བག་མེད་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་གཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་འབྱོར་ཅིང་ལྡན་པར་གྱུར་ནས༑ རྩེ་བར་བྱེད། དགའ་བར་བྱེད། དགའ་མགུར་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང་དུས་དུས་སུ་བྱ་བ་དང༌། ཚལ་ཟ་དག་གསོ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་མྱོས་ཤིང་གཅིག་ཏུ་བག་མེད་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྐྱོན་བཅུ་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་ཞིང་རྩ་འཇིང་ཆེ་ལ་འཁོར་མང་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་མ་ཡིན་ཞིང༌། མངོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་དེ་དག་ལས་དང་པོ་གཅིག་ནི་རིགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱོན་དགུ་ནི་རྒྱལ་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 解王的十種功德】【K1 總說】

དེ་ལ་རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ཞིང་རྩ་འཇིང་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ལ། འཁོར་མང་བ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་ཞིང་མངོན་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་འོས་ཡིན་ནོ། །བཅུ་གང་ཞེ་ན། རིགས་བཙུན་པ་ཡིན། རང་དབང་ཡོད་པ་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་མི་གཏུམ་པ་ཡིན། འཁྲུག་པའི་ཤས་མི་ཆེ་བ་ཡིན། བྱ་དགའ་ཆེ་བ་ཡིན། དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ཉན་པ་ཡིན། བརྟགས་ཏེ་བྱེད་ཅིང་ཆོས་ལུགས་དང་ལྡན་པ་ཡིན། ཆོས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན། བྱེ་བྲག་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན། རབ་ཏུ་མ་མྱོས་ཤིང་གཅིག་ཏུ་བག་མེད་པར་མི་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 別釋】【L1 種姓尊高】

ཇི་ལྟར་ན་རིགས་བཙུན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོའི་རིགས་འདྲ་བའམ། མཐོ་བར་སྐྱེས་པའམ། འདྲ་བའི་བུར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རིགས་བཙུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 得大自在】

ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོའི་བྱ་བ་དག་བྱ་བ་དང༌། ཚལ་ཟ་དག་གསོ་བ་དང༌། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་རྩེ་བའམ་དགའ་བའམ་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་ལ་རང་དགར་འཇུག་ཅིང་དེའི་ཚིག་ཀྱང་ཚལ་ཟ་རྣམས་དང༌། བློ་གྲོགས་རྣམས་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་རྣམས་ལ་བརྩན་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L3 性不暴惡】

ཇི་ལྟར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མི་གཏུམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཀྱི་ས་གཞི་འགའ་ཞིག་ལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་དངོས་པོ་ཅི་ཡང་རུང་བ་ལྟོག་པོ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་ཀྱང༌། དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། མངོན་སུམ་དུ་སྨ་འབེབས་པར་མི་བྱེད། ཚིག་རྩུབ་མོ་རྗོད་པར་མི་བྱེད། ངན་པར་མི་བྱེད། འཁྲུག་པར་མི་བྱེད། གནོད་པར་མི་བྱེད་ཡུལ་ཡུལ་པོར་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། འཁྲུག་པ་ཀུན་དུ་བསྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལྐོག་ན་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནང་དུ་ཡིད་ཀྱིས་འཁྲུག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མི་མངོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁོན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། འཁྲུག་པའི་བསམ་པ་ཡུན་རིང་པོར་བསྐྱེད་ཅིང་འཛིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང༌། མངོན་སུམ་དུ་གཏུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། ལྐོག་ན་གཏུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་མངོན་པར་གཏུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན༑ ཡུན་ཐུང་ངུར་གཏུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡུན་རིང་པོར་གཏུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་མི་གཏུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L4 憤發輕微】

ཇི་ལྟར་ན་འཁྲུག་པའི་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། འགལ་བ་ཆེན་པོ་བྱས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ལོངས་སྤྱོད་དག་དང་འབྲལ་བར་མི་བྱེད་ཆུང་མ་དག་དང་འབྲལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཆད་པ་མཆོག་གིས་ཀྱང་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པར་དེ་དག་ལ་ཉེས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆད་པས་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་འཁྲུག་པའི་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L5 恩惠猛利】

ཇི་ལྟར་ན་བྱ་དགའ་ཆེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་བཀུར་སྟི་དང༌། བསྙེན་བཀུར་གྱིས་བསྟི་སྟང་ལེགས་པར་བྱེད་བྱེད་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་སེམས་དང་མགུ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཞིང༌། དུས་དུས་སུ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཚིག་འཇམ་པོ་ཀུན་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་དག་ཀྱང༌། འབྲི་བསྐྱུང་མ་བྱས། བསྐྱང་བ་མ་བྱས། གྱ་གྱུ་མ་བྱས། ཡི་ཆད་པར་མ་བྱས་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། མགུ་བར་བྱ་སླ་ཞིང༌། མགུ་བར་བྱ་མི་དཀའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱ་དགའ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L6 受正直言】

ཇི་ལྟར་ན་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ཉན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་གང་ཟག་མཁས་ལ་མཁས་པར་མི་རློམ་པ། བརྐམ་ཆགས་མེད་པ། ཉེ་མགོན་མི་བྱེད་པ། ཚུལ་ཤེས་པ། འཁུ་བར་མི་བྱེད་པ། ཆོས་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་མཉན་པ་དང༌། བྱ་བར་སེམས་ཤིང༌། དེས་ནི་དེ་བྱ་བ་དག་གིས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར། གྲགས་པས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར། ཆོས་ཀྱི་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་དག་མཉན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L7 所作諦思、善順儀則】

ཇི་ལྟར་ན་བརྟགས་ཏེ་བྱེད་ཅིང་ཆོས་ལུགས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་མཐུན་པར་བསྐོས། ཡོངས་སུ་བསྐོས། རྣམ་པར་བརྟགས། ཀུན་དུ་བརྟགས་ནས། དོན་མཆོག་ཏུ་ཡིད་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བསྐོ་བར་མི་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ནི་སྐོ་བར་མི་བྱེད། བསྐོ་བར་འོས་པ་རྣམས་ནི་སྐོ་བར་བྱེད། ལས་ཀྱི་མཐའ་དེ་དང་དེ་དག་ལས་དབྱུང་བར་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ནི་འབྱིན་པར་བྱེད། དབྱུང་བར་མི་འོས་པ་རྣམས་ནི་འབྱིན་པར་མི་བྱེད། ཕན་གདགས་པར་འོས་པའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་ནི་ལེགས་པ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད། ཆད་པས་གཅད་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཆད་པས་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་བརྟགས་ནས་བྱེད་ཀྱི་གྱ་ཚོམ་དུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལུགས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པས་དེས་ན་དེའི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ཀྱང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། འཁོར་ཕལ་པོ་ཆེ་འདུས་ཏེ་འདུག་པའི་ཚེ་གློ་བུར་དུ་གཏམ་མི་ཟེར་ཞིང༌། གཏམ་གྱི་མཇུག་སྡོད་པ་དང༌། རྗེས་དང་བཅས་པ་དང༌། གུས་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྨྲ་ཞིང་བྱ་བར་ཡང་སེམས་ལ། ཇི་ལྟར་བསྒོ་བའི་ཚིག་བཞིན་དུ་ཡང་བྱེད་ཅིང༌། ཚིག་ལ་ལེགས་པར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བརྟགས་ཏེ་བྱེད་ཅིང་ཆོས་ལུགས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L8 顧戀善法】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་དད་ཅིང་ཡིད་ཆེས་པ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་དད་ཅིང་ཡིད་ཆེས་པ་སྐྱེས་པས་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཕྱིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་དད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དད་པས་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་ཞིང་ལུས་དང་ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཅི་འདོད་དགུར་མི་འཇུག་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དུས་དུས་སུ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྦྱིན་པ་དག་ཀྱང་སྦྱིན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་ཆོས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L9 善知差別、知所作恩】

ཇི་ལྟར་ན་བྱེ་བྲག་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་དང༌། བློ་གྲོགས་རྣམས་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་རྣམས་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ་གུས་པ་དང༌། ནུས་པ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མ་གྱུར་ཅིང༌། དེའི་ཚལ་ཟ་གང་དག་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། གང་དག་ནུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དག་དང༌། གང་དག་ཤེས་རབ་འཆལ་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཚལ་ཟ་གང་དག་གུས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། གང་དག་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཚལ་ཟ་གང་དག་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། ནུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཁྱད་གསོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ལ། ཚལ་ཟ་གང་དག་གུས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་ནི། བཀུར་སྟིར་བྱེད། བླ་མར་བྱེད། རི་མོར་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ཕན་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་པ་དང༌། དེའི་ཚལ་ཟ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་བྱེད་པ། རྒན་པོ་རྒས་པ་དགོག་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྲི་ཞུ་ཆེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་མཐུ་མེད་པ་དང༌། སྟོབས་མེད་པ་དང༌། ཉམས་རྩལ་མེད་པར་རིག་ཀྱང་སྔོན་གྱི་བྱས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྙེན་བཀུར་ལས་ཀྱང་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་མི་བྱེད། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱེ་བྲག་ཤེས་ཤིང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L10 不自縱任、不行放逸】

ཇི་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་མ་མྱོས་ཤིང་གཅིག་ཏུ་བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དུས་དུས་སུ་བྱ་བ་དག་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་དང༌། ཚལ་ཟ་དག་གསོ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་དང་དུས་དུས་སུ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་འབྱོར་ཅིང་ལྡན་པར་གྱུར་ནས་རྩེ་བར་བྱེད། དགའ་བར་བྱེད། དགའ་མགུར་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་མ་མྱོས་ཤིང༌། གཅིག་ཏུ་བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ཞིང༌། རྩ་འཇིང་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ལ། འཁོར་མང་བ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་ཞིང༌། མངོན་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་འོས་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་དང་པོ་གཅིག་ནི་རིགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དགུ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【J3 解王的五種衰損】【K1 開五門次第解】

བམ་པོ་བཅུ་བདུན་པ། ཉམས་པའི་སྒོ་དག་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཉམས་པའི་སྒོ་ནི་ལྔ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཚལ་ཟ་མ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་ཀྱང་མི་སྙན་པ་དང་དུས་མ་ཡིན་པར་སྤྱོད་པ་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་མེད་པ་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་མེད་པ་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་དང༌། ཆོས་སྤྱད་པ་ལ་བག་མེད་པ་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོའོ། །

【K2 結彰其失】【L1 不善觀察而攝群臣】

དེ་ལ་ཚལ་ཟ་མ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་གུས་པ་དང༌། ནུས་པ་དང་། ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་མཐུན་པར་མ་བསྐོས༑ ཡོངས་སུ་མ་བསྐོས། དམིགས་སུ་མ་ཕབ། རྣམ་པར་མ་བརྟགས༑ ཀུན་དུ་མ་བརྟགས་པར་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད། རིམ་གྲོ་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་མཆོག་ཏུ་ཡིད་བརྟན་པར་བྱ་བའི་གནས་དག་ཏུ་བསྒོ་ཞིང༌། ཡིད་རྟོན་པར་ཡང་བྱེད་ལ། དུས་དུས་སུ་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་ཀུན་དུ་རྗོད་པར་ཡང་བྱེད་པས། དེ་དག་དེའི་རྫས་བཞག་པ་ལ་ཡང་འཁུ་བར་བྱེད། གསོད་པ་རྣམས་དང༌། དགྲ་བོ་རྣམས་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྣམས་དང༌། གཡུལ་སྤྲོད་པ་ན་དེ་དག་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཕམ་པར་གྱུར། འཇིགས་པར་གྱུར། ཉམས་པར་གྱུར། གཞན་བརྒྱལ་བར་གྱུར། རྒྱབ་སྟོན་པར་གྱུར་ཅིང་འབྱེར་བར་བྱེད་ལ། ཚུལ་ངན་པའི་སྦྱོར་བ་དག་གིས་ཀྱང་བྱ་བ་དག་ཆུད་གསོན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་དེའི་ཚལ་ཟ་མ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 雖善觀察而攝群臣、無恩妙行縱有非時】

དེའི་ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་ཀྱང་མི་སྙན་པ་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་གུས་པ་དང་ནུས་པ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་མཐུན་པར་བསྐོས། ཡོངས་སུ་བསྐོས། དམིགས་སུ་ཕབ། རྣམ་པར་བརྟགས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་ཏེ། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རིམ་གྲོ་མི་བྱེད། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་བྱེད་ལ་དེ་དག་མཆོག་ཏུ་ཡིད་བརྟན་པར་བྱ་བའི་གནས་དག་ཏུ་བསྐོ་བ་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཡིད་རྟོན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། དུས་དུས་སུ་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་ཀུན་དུ་རྗོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་པར་དེ་ལ་ལན་འགའ་རྒྱལ་པོའི་གསོད་པ་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཉེ་བར་གནས་པ་ནས་རྒྱས་པར་འཇིགས་པ་དང༌། སྲོག་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བར་དག་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་ན། གདོད་རིམ་གྲོ་བྱེད་ཅིང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་རྐྱེན་དུ་བབ་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་ཀུན་དུ་བརྗོད་པའི་བར་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ། དེ་ན་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མ་རྒྱལ་པོ་འདི་གང་གི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གསོད་པ་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཉེ་བར་གནས་པ་ནས། རྒྱས་པར་འཇིགས་པ་དང༌། སྲོག་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བར་དག་དང་ཕྲད་པ་ན། གདོད་བདག་ཅག་ལ་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་དུས་དུས་སུ་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་ཀུན་དུ་བརྗོད་པའི་བར་དུ་བྱེད་པ་ལས་ན། ཅི་ཙམ་དུ་གཡོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་གཡོ་དང་ལྡན་པ་ལ་ལྟོས་སྙམ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་འདི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཅག་ལ། སྙན་པ་ཀུན་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས། གུས་པ་ཡོད་པ་ཡང་སྟོན་པར་མི་བྱེད་ལ། ནུས་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཡོད་པ་ཡང་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་ཀྱང་མི་སྙན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 專行放逸、不思機務】

བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དུས་དུས་སུ་དགའ་བ་བྱ་ཞིང༌། དགའ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་བདག་ཉིད་དམ་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་མཁས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བའི་སྦྱོར་བ་ལེགས་པར་སེམས་པར་མི་བྱེད༑ འཇལ་བར་མི་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དབྱེ་བར་བྱ་བ་དབྱེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང༌། སྦྱིན་པར་བྱ་བ་སྦྱིན་པ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང༌། གཡུལ་གྱི་བྱ་བ་གཡུལ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང༌། མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་ཡང༌། དབྱེ་བའི་སྦྱོར་བ་ནས་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་སྦྱོར་བའི་བར་དག་ལེགས་པར་སེམས་པར་མི་བྱེད། འཇལ་བར་མི་བྱེད་ཉེ་བར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L4 專行放逸、不守府庫】

ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཆུང་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་ངན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའི་ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་དང་། བཙུན་མོའི་འཁོར་གྱི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་དང༌། མཛོད་དང་བང་བ་མ་བསྲུངས་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། བྲོ་གར་མཁན་དང༌། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། བཞད་གད་མཁན་དང༌། འཇོ་སྒེག་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཚོད་མི་རིགས་པར་གཏོང་བ་དང༌། ཆོ་ལོ་དང༌། རྒྱན་དོར་གྱི་ཉེས་རྩོམ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས་པ་དེ་ནི། དེའི་ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L5 專行放逸、不修法行】

ཆོས་སྤྱད་པ་ལ་བག་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དེའི་ཕེབས་པའི་ཡུལ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རང་བཞིན་དགེ་བར་གྲགས་པ། མཛངས་པ། གསལ་བ༑ རིགས་པ། གྲོལ་བ། མཁས་པ། གནོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ། གནོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་དགའ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་དྲུང་དུ་དུས་དུས་སུ་སོང་སྟེ། དགེ་བ་གང་ཡིན། མི་དགེ་བ་གང་ཡིན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་བྱས་ན་ལེགས་པ་དང༌། སྡིག་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་ལས་ཐོས་ན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དག་མི་སྦྱིན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་མི་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་མི་འཇུག་པ་དེ་ནི་དེའི་ཆོས་སྤྱོད་པ་ལ་བག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ཚེ་འདི་པའི་དོན་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་དོན་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཉམས་པའི་སྒོ་དང་པོ་བཞིས་ནི་ཚེ་འདི་པའི་དོན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉམས་པའི་སྒོ་ཐ་མ་གཅིག་གིས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་དོན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །

【J4 解王的五種方便】【K1 總說】

དེ་ལ་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་དག་གང་ཞེ་ན། ལྔ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་སྙན་པ་དང༌། དུས་སུ་སྤྱོད་པ་དང༌། བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་དང༌། ཆོས་སྤྱད་པ་ལ་བག་ཡོད་པའོ། །

【K2 別釋】【L1 善觀察攝受群臣】

དེ་ལ་ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་རྣམས་གུས་པ་དང༌། ནུས་པ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་མཐུན་པར་བསྐོས། ཡོངས་སུ་བསྐོས། དམིགས་སུ་ཕབ། རྣམ་པར་བརྟགས༑ ཀུན་དུ་བརྟགས་ནས་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 能以時行恩妙行】

དེ་དག་ལ་སྙན་པ་དུས་སུ་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ཚལ་ཟ་བརྟགས་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དེ་དག་ལ་རིམ་གྲོ་བྱེད་ཅིང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་མཆོག་ཏུ་ཡིད་བརྟན་པར་བྱ་བའི་གནས་དག་ཏུ་ཡང་བསྐོ་བར་བྱེད་ལ། ཡིད་རྟོན་པར་ཡང་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་ཀུན་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་པས། དེ་དག་ཀྱང་དེའི་གསོད་པ་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཉེ་བར་གནས་ཤིང༌། འཇིགས་པ་དང༌། སྲོག་ཟད་པར་བྱེད་པ་དག་དང་ཕྲད་པ་ན། གུས་པ་ཡོད་པ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད། ནུས་པ་ཡོད་པ་དང་ཤེས་རབ་ཡོད་པ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་དེ་དག་ལ་སྙན་པ་དང་དུས་སུ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 無放逸專思機務】

བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དུས་དུས་སུ་དགའ་བར་བྱ་བ་དགའ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་དགའ་བའི་སྦྱོར་བ་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བར་བྱ་བ་དགའ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དབྱེ་བར་བྱ་བ་དབྱེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང༌། སྦྱིན་པར་བྱ་བ་སྦྱིན་པ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང་གཡུལ་གྱི་བྱ་བ་གཡུལ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་དང༌། མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་ཡང༌། དབྱེ་བའི་སྦྱོར་བ་ནས་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་སྦྱོར་བའི་བར་དག་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་བྱ་བ་བསམ་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L4 無放逸、善守府庫】

ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་བཟང་པོ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའི་ཞལ་ཏ་ལེགས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་ལེགས་པར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གི་སྒོ་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང༌། བཙུན་མོའི་འཁོར་གྱི་སྒོ་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང༌། མཛོད་དང་བང་བ་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། བྲོ་གར་མཁན་དང༌། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། བཞད་གད་མཁན་དང༌། འཇོ་སྒེག་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཚོད་རིགས་པར་གཏོང་བ་དང༌། ཆོ་ལོ་དང་རྒྱན་དོར་གྱི་ཉེས་རྩོམ་ལ་ཤིན་དུ་མ་ཞུགས་པ་དེ་ནི་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L5 無放逸、專修法行】

ཆོས་སྤྱོད་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དེའི་ཕེབས་པའི་ཡུལ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རང་བཞིན་དགེ་བར་གྲགས་པ། མཛངས་པ། གསལ་པ། རིགས་པ། གྲོལ་བ། མཁས་པ། གནོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ། གནོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་དགའ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་དྲུང་དུ་དུས་དུས་སུ་སོང་སྟེ། དགེ་བ་གང་ཡིན། མི་དགེ་བ་གང་ཡིན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་བྱས་ན་ལེགས་པ་དང་སྡིག་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་ལས་ཐོས་ན་ཡང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང་། བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་འཇུག་པ་དེ་ནི་དེའི་ཆོས་སྤྱད་པ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ཚེ་འདི་པའི་དོན་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་དོན་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་དང་པོ་བཞིས་ནི་ཚེ་འདི་པའི་དོན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཐབས་ཀྱི་སྒོ་ཐ་མ་གཅིག་གིས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་དོན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【J5 解王的可愛法】

རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོའི་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་དགུ་རྗེས་སུ་དགའ་བ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོ་དང༌། དགྲ་འདུལ་བ་དང༌། ལུས་ལ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྟེ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཡིན་ནོ། །

【J6 解能引王可愛法】【K1 標列五名次第解法彰其說利】

འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དག་གང་ཞེ་ན། ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་དགུ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང་། ཐབས་ཤེས་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོས་སྤྱོད་པའོ། །

【K2 次第解】【L1 恩養世間】

ཇི་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་སྐྱེ་དགུ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། ལོག་པའི་ཆགས་པས་མ་དཀྲིས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་འདུ་བའི་སྒོ་བཟང་པོ་ཡོད་པས་ཅི་ནས་ཀྱང་ལོངས་སྤྱོད་བསག་ཅིང་སྤེལ་བར་འདོད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱལ་པོ་བརྐམ་ཆགས་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཆགས་པ་མེད་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་རང་གི་མཛོད་དང་བང་བ་ནས་རང་གི་ནོར་ཕྱུང་སྟེ་ནོར་མེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང་བྲལ་ཞིང་གནས་པ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱལ་པོ་དེས་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང་ལྡན་ཞིང་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ལ་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་གིས་ཀུན་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་དུས་དུས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་དང༌། འཚོ་བའི་བགོ་བཤའ་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་དག་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་མི་ནུས་པའི་ལས་སུ་བསྐོ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལས་ངན་པར་བསྐོ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོར་བསྐོ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་གི་ཉེས་པ་དང༌། འགལ་བ་བཟོད་པར་འོས་པ་དག་བཟོད་པར་བྱེད་པ་དང༌།ཉེས་པ་དང་འགལ་བ་བདེན་པ་བཟོད་པར་མི་འོས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དུས་དུས་སུ་ཉེས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཁྲིམས་དང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་སྐྱེ་དགུ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྐྱེ་དགུ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་འདི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། ལེགས་པར་སྤྱད་ན། སྐྱེ་དགུ་རྗེས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L2 英勇具足】

སྒྲུབ་ཕོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་མཁས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་མ་ཕེབས་པ་ནི་འབེབས་པར་བྱེད། ཕེབས་པ་ནི་སྲུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་སྦྱོར་བ་ནས། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆོ་ལོ་དང་རྒྱན་དོར་གྱི་ཉེས་རྩོམ་གྱི་བར་ལ་ཤིན་ཏུ་མ་ཞུགས་པ་དང༌། སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། ཚུལ་མ་ཡིན་པའི་འཇུག་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། ཆད་པས་གཅད་པར་འོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལེགས་པར་ཆད་པས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕན་གདགས་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་བསྒྲུབ་ཕོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་ཕོད་པ་འདི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་ལེགས་པར་སྤྱད་ན་དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོར་འགྱུར་རོ། །

【L3 善權方便】

ཐབས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བར་བྱ་བ་དགའ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དག་ལ་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་དགའ་བར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ། མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་གྱི་བར་དག་ལ་ཡང༌། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་ཐབས་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཐབས་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། ལེགས་པར་སྤྱད་ན་དགྲ་ཐུལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L4 正受境界】

ཡུལ་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་དང་འགོད་པ་གཞལ་ནས། ཧ་ཅང་ཆུང་བ་ཡང་མ་ཡིན། ཧ་ཅང་ཆེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་རན་པས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དུས་ཚིགས་ཀྱི་ཚེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟེན་པར་བྱ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཁོར་དང་བཅས་པ་དང༌། གཡོག་འཁོར་དང་བཅས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་བཟང་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྲོ་གར་དང་གླུ་དང་སིལ་སྙན་དང་རོལ་མོ་དང་བཅས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ནད་ཀྱིས་བཏབ་ཅིང་གནོད་པའི་ཚེ་འཕྲོད་པ་ཟ་ཞིང་མི་འཕྲོད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་དང་བདེ་བར་གནས་པའི་ཚེ་ཡང་ཞུ་ནས་ཟའི། མ་ཞུ་བར་མི་ཟ་བ་དང༌། ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཟ་བ་རྣམས་ཚོགས་ཏེ་འབྲིམ་པ་ན། གཞན་དག་བསྐྲད་ཅིང་བསྩལ་ནས། བདག་གཅིག་པུ་བཟང་པོ་མི་ཟ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་ཡུལ་ལ་ལེགས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡུལ་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འདི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། ལེགས་པར་སྤྱད་ན་ལུས་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་རོ། །

【L5 勤修法行】【M1 總說】

ཆོས་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཏོང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 別釋】【N1 具足淨信】

ཇི་ལྟར་ན་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་མངོན་པར་དད་པ་དང༌། ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕྱིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པར་གྱུར་པ་ལ་མངོན་པར་དད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 具足淨戒】

ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་ཤིང་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཆང་དང༌། འབྲུའི་ཆང་དང༌། བཅོས་པའི་ཆང་བག་མེད་པའི་གནས་དང༌། གནས་དེ་དག་ལས་མཐའ་དག་གམ། རེ་རེ་སྤངས་ཤིང་ཕྱིར་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 具足淨聞】

ཇི་ལྟར་ན་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ཚེ་འདི་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། ཚེ་འདི་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་མང་པོ་དག་ལེགས་པར་མཉན་པ་དང༌། ལེགས་པར་གཟུང་བ་དང༌། ཁ་དོན་བྱ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 具足淨捨】

ཇི་ལྟར་ན་གཏོང་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་དགུ་སེར་སྣའི་དྲི་མས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ཤིང་གནས་པ་ན༑ དེ་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཁྱིམ་ན་གནས་ཤིང་ལྷུག་པར་གཏོང་བ་དང༌། ལག་རྐྱོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་ཀུན་འགེད་པར་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཏོང་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 具足淨慧】

ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བརྟེན་པར་བྱ་བ་དང༌། བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ངན་པ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ནག་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། དེའི་སེམས་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་བརྣབ་སེམས་སྐྱེས་པས་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཤིང་མི་གནས་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་འདོད་པ་དང༌། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བས་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཤིང་མི་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 結】

དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོ་ཆོས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པ་འདི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། ལེགས་པར་སྤྱད་ན་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱལ་པོའི་འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དང་པོ་བཞི་ནི་ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཐ་མ་གཅིག་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【I3 結勸修學】

རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ངས་རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོའི་ཉམས་པའི་སྒོ་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོའི་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོའི་འདོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོའི་འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་སྐྱོན་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་སྤངས་ལ། རྒྱལ་པོའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ། །ཉམས་པའི་སྒོ་རྣམས་ནི་སྤངས་ལ། ཐབས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ། །འདོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་འདོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཞེས་ཀྱང་གྲག་གོ། །

【G2 解八苦經】【H1 引經總標】

སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་དུ་གསུངས་པ་

【H2 次第別解】【I1 生苦】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་ལྔས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲལ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། གཅིག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེས་གནས་སུ་སྐྱེ་བའིའོ། །ཇི་ལྟར་ན་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་གསུམ་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལས་སུ་མི་རུང་བ་དང་དབང་བསྒྱུར་བ་མ་ཡིན་ལ། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་ཡང་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ནི་ཡུལ་ཀུན་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཀུན་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཀུན་དུ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཀུན་དུ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར༑ ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ལ༑ གཞི་དེ་ལས་ལུས་དང་སེམས་རབ་ཏུ་མ་ཞི་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པས། དེ་ལྟ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆི་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནི་གསོན་པའི་མཐའ་འཆི་བ་དང༌། ཐ་མར་འཆི་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་དེ་དག་གི་མི་འདོད་པ་ཡིན་ལ། གཞི་དེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པས། དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ནི་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །

【I2 老苦】

རྒ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གནས་ལྔ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་བཟང་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཐུ་སྟོབས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཚེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I3 病苦】

ན་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མངོན་པར་འཕེལ་ཞིང་དེ་ལ་ཤས་ཆེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡུལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཡིད་དུ་འོང་བ་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡུལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྤྱད་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I4 死苦】

འཆི་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་སྡུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། རྩ་འཇིང་སྡུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་སྡུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ལུས་སྡུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འཆི་བའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རབ་ཏུ་དྲག་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【I5 怨憎會苦】

མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཕྲད་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཆད་པས་འཇིགས་པའི་གནས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པས་འཇིགས་པའི་གནས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཉམ་ང་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་འཇིགས་པའི་གནས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ལས་འགལ་བས་ངན་འགྲོས་འཇིགས་པའི་གནས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【I6 愛別離苦】

སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་བྲལ་བས་མྱ་ངན་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་འདོད་པས་ཡིད་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་ལོངས་སྤྱོད་མ་ཚང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【I7 求不得苦】

སྡུག་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གང་འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མི་རྙེད་པ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I8 五取蘊苦】

མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱི་སྣོད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G3 解三士經】【H1 約行(有二復次)】

སྐྱེས་བུ་གསུམ་པོ་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་དང་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་དང༌། སྐྱེས་བུ་མཆོག་འདི་དག་ནི་སྒྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་པ་སྟེ། དེ་ལ་གང་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་ལ། གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དང༌། གང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་ལ། བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་བར་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་ཟག་བཞི་སྟེ། གང་ཟག་སྡིག་པ་བྱེད་ལ་སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །སྡིག་པ་ལ་སྲེད་ལ་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །སྡིག་པ་བྱེད་ལ་སྡིག་པ་ལ་སྲེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཟག་སྡིག་པ་མི་བྱེད་ལ་སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་གང་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕྱི་མ་ལ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བ་ལ་མངོན་པར་དད་ལ། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་བསྟེན་པས་སྡིག་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྡིག་པ་བྱེད་ལ་སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་སྔོན་སྡིག་པ་ལ་གོམས་པས་སྡིག་པ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་དང༌། སྡིག་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། སྡིག་པ་ལ་དགའ་བས་ཡིད་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་ལ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བས། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྡིག་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་དེ་ནི། སྡིག་པ་ལ་སྲེད་ལ་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་གང་རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ལ། སྡིག་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡིག་པ་བྱེད་ལ། སྡིག་པ་ལ་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་ལ། སྡིག་པ་ལས་ཀྱང་ཕྱིར་ལོག་པ་དེ་ནི་སྡིག་པ་མི་བྱེད་ལ། སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་གང་སྡིག་པ་བྱེད་ལ་སྡིག་པ་ལ་སྲིད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །གང་ཟག་གང་སྡིག་པ་བྱེད་ལ། སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་ལ་སྲེད་ལ། སྡིག་པ་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་ཟག་གང་སྡིག་པ་ལ་མི་སྲེད་ལ་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H2 生之所重】

གཞན་ཡང་གང་ཟག་རྒྱལ་པོ་གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། བྱ་བ་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། ཆོས་ལྷུར་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H3 約事】

གཞན་ཡང་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རང་གི་བྱ་བར་བྱེད་པ་དང༌། བྱ་བ་རང་གི་བྱ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་བྱ་བ་རང་གི་བྱ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་གང་སྡིག་པའི་སྤྱོད་པས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ། །གང་སྡིག་པའི་སྤྱོད་པས་འཇིགས་ཤིང༌། དགེ་བའི་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་དེ་ནི་བྱ་བ་རང་གི་བྱ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་གྱི་བྱ་བ་རང་གི་བྱ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H4 約圓滿】

གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་ཕྱུག་པོའི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེས་ཤིང་ཚེ་རིང་བ་དང༌། ནད་ཉུང་བ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང༌། ཡིད་གཞུངས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱལ་པོ་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་སྒྲུབ་ཕོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །རྒྱལ་པོ་ཆོས་དང་ལྡན་ཞིང་ཆོས་ལ་དགའ་ཆོས་ལ་གནས་ལ། བཙུན་མོའི་འཁོར་དང༌། གཞོན་ནུ་རྣམས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་རྣམས་དང༌། ཁྲོམ་གྱི་རུ་སྣ་དང༌། གྲོང་རྡལ་གྱི་མི་རྣམས་དང༌། ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་པ་དང་། བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བསོད་ནམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ནི་ཚེ་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །བསོད་ནམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ལས་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་མེད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའམ། སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚགས་པའམ། གཉི་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཡོད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡོད་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H5 約臣】

རྒྱལ་པོའི་ཚལ་ཟ་ནི་གསུམ་སྟེ་གུས་པ་དང་ལྡན་ལ་ནུས་པ་དང་མི་ལྡན་ཤེས་རབ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། གུས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནུས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ལ་ཤེས་རབ་དང་མི་ལྡན་པ་དང་གུས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནུས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ཤེས་རབ་དང་ཡང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གུས་པ་དང་ཡང་མི་ལྡན། ནུས་པ་དང་ཡང་མི་ལྡན༑ ཤེས་རབ་དང་ཡང་མི་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐ་མ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཐ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H6 約四語】

ཚིག་གི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མི་སྙན་པ་ལ་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང༌། སྙན་པ་ལ་མི་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང༌། མི་སྙན་པ་ལ་མི་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང༌། སྙན་པ་ལ་སྙན་པར་གྲགས་པའོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་འཇམ་ཞིང་སྙན་ལ་མི་འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྩུབ་ལ་འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཡང་རྩུབ་ལ་མི་འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཡང་འཇམ་ཞིང་སྙན་ལ་འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མི་སྙན་པ་ལ་མི་སྙན་པར་གྲགས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མི་སྙན་ལ་སྙན་པར་གྲགས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །སྙན་ལ་མི་སྙན་པར་གྲགས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །སྙན་ལ་སྙན་པར་གྲགས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H7 約受欲】

འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཅོལ་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དག་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱང་ལེགས་པར་བདེ་བར་ཚིམ་པར་མི་བྱེད་ལ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ཆུང་མ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནས། རྒྱས་པ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་བར་དག་ལ་ཡང་ཡོན་འབུལ་བར་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཆོལ་དང༌། བབ་ཆོལ་མ་ཡིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་དག་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱང་ལེགས་པར་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད། བུ་དང་ཆུང་མ་ནས་རྒྱས་པར་མཛའ་བཤེས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒན་རབས་ཀྱི་བར་དག་ཀྱང་ལེགས་པར་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་ལ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དག་ལ་ནི་ཡོན་འབུལ་བར་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་བབ་ཅོལ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་ལོངས་སྤྱོད་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱང་ལེགས་པར་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་ལ། རྒྱས་པར་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་བར་དག་ལ་ཡང་ཡོན་འབུལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H8 約食】

གང་ཟག་གང་ཆགས་པ་དང༌། ཞེན་པ་དང༌། འཆུམས་པ་ནས༑ ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པའི་བར་གྱིས་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང་ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཟག་གང་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། འཆུམས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པ་མེད་པས་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། ཉེས་དམིགས་སུ་ཡང་ལྟ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། དེའི་ཟས་སྤངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཟག་གང་ཆགས་པ་མེད་པ་ནས་ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པ་མེད་པའི་བར་གྱིས། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ༑ ཉེས་དམིགས་སུ་ཡང་ལྟ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་དེའི་ཟས་དེ་སྤངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ།། །།

【H9 約約施以辨】

བམ་པོ་བཅོ་བརྒྱད་པ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ལས་བརྩམས་ནས་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གང་དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྦྱིན་ལ། རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མི་སྦྱིན། རེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མི་སྦྱིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྦྱིན་ལ་རེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མི་སྦྱིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྦྱིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྦྱིན་པའི་ཞིང་ལས་བརྩམས་ནས་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གང་སྡུག་པའམ། ཕན་འདོགས་པ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་གང་སྡུག་པ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཕན་འདོགས་པ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །སྦྱིན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལས་བརྩམས་ནས་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ནས་ཡིད་དགའ་ལ། སྦྱིན་པའི་ཚེ་སེམས་མི་དགའ་ཞིང༌། བྱིན་ནས་འགྱོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ནས་ཡིད་དགའ་ཞིང༌། སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་སེམས་དགའ་ལ། བྱིན་ནས་འགྱོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ནས་ཀྱང་ཡིད་དགའ་ཞིང༌། སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་སེམས་དགའ་ལ། བྱིན་ནས་ཀྱང་འགྱོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H10 約戒辨(有七復次)】

ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་གང་ཟག་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གང་ཕྱོགས་གཅིག་སྤངས་ལ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པ་ཡང་མ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤངས་ལ། གཞན་དག་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ཡང་མ་ཡིན། བསྔགས་པ་ཡང་མི་བརྗོད། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡིད་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་བདག་ཉིད་ཡིན་གྱི། གཞན་དག་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་མི་འཇུག་ལ། བསྔགས་པ་རྗོད་པར་ཡང་མི་བྱེད། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མཐོང་ན་ཡང་ཡིད་མི་དགའ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གང་ཐམས་ཅད་ལ་སྣང་བ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་གཞི་ལས་ཀྱང་གང་ཟག་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་ཅིང་ཉམས་པར་བྱེད། སྐྱོན་ཅན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གསུམ་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་ཉམས་པར་མི་བྱེད། སྐྱོན་ཅན་དུ་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་བསམ་པ་ལས་ཀྱང་གང་ཟག་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། འཚོ་བའི་བསམ་པས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་བསམ་པས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གསུམ་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བསམ་པས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པའི་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། བསྙེན་གནས་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཉིད་ལས་ཀྱང་གང་ཟག་གཞན་གསུམ་སྟེ། གང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་ཡན་ལག་དང་ལྡན་ལ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཡན་ལག་དང་ཡང་མི་ལྡན། གཞན་གྱི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་དང་ཡང་མི་ལྡན། བསླབ་པའི་གཞི་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བཞིན་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཡན་ལག་དང་པོ་གསུམ་དང་ལྡན་ལ། ཐ་མ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཡན་ལག་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །སོ་སོར་ཐར་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པ་དག་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཉན་ཐོས་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【H11 約修以辨(有四復次)】

བསྒོམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་གང་ཟག་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གང་ཟག་གང་ནན་གྱིས་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་བར་ཆད་པ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པའམ་གང་བར་མི་ཆད་པར་འཇུག་པ་ཡང་རུང་སྟེ། རྩོལ་བ་དང་བཅས་པས་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ༑ །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བསྒོམ་པ་ཐོབ་པ་ལས་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གང་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཐོབ་ལ། ཆོས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བའི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བའི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཐོབ་ལ་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གང་གཉི་ག་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་ཟག་གསུམ་སྟེ་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །བསྒོམ་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གནས་པ་ལས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་གྱིས་གནས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དག་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་གནས་པ་ཡང་ཡོད་དོ༑ །ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་གནས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【G4 解十有情等雜之經文(有八復次)】

སེམས་ཅན་གྱི་རིས་བཅུ་ནི་དུད་འགྲོ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། བྱ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཐོས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་དང༌། རྟོགས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། རྟོག་གེ་བ་རྣམས་དང༌། དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་པ་རྣམས་དང༌། ལུས་གཏོང་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གི་འདོད་པ་དང་སྡུག་པ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཆོས་ནི་ཚེ་དང་ཁ་དོག་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། ཆོས་དང༌། མཐོ་རིས་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གོ །དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྐྱོན་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱོན་དང༌། འདུན་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དང༌། མ་དད་པའི་སྐྱོན་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་དང༌། རྣམ་པར་འཕྲུལ་པའི་སྐྱོན་ནོ། །དེ་དག་གིས་ནི་གུས་པར་བྱས་ཤིང་ཆོས་ཉན་པར་མི་བྱེད། བླ་མར་བྱས་ཤིང་ཆོས་ཉན་པར་མི་བྱེད་དེ། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྨྲ་བའི་ཚེ་ན་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། སྨྲས་ནས་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །རྣམ་པར་འཕྲུལ་པའི་སྐྱོན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གང་ཡིན་པའོ། །ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པས་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། སྐྱེད་པས་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། བདག་པོས་ཀུན་ནས་སློང་བ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དྲངས་ནས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མི་འདོད་པ་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དགྲ་དང༌། ནད་དང༌། ཡུལ་མི་དགའ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྨན་ཚ་བ་དང༌། གོམས་པར་མ་བྱས་པའི་དགེ་བའོ། །དེ་དག་ལས་བཞི་ནི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ཡོངས་སུ་སྲེལ་ན་དགའ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གཞན་ལས་ཐོབ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ལེགས་པར་མ་ཟིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །འདོད་པའི་སྐྱོན་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དོ། །རོ་མྱོང་བ་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་མང་བ་དང༌། གཞན་གྱི་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། གནས་སུ་གཞག་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །འདོད་པའི་གཞི་ལས་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། གཞན་གྱི་གནོད་པས་འགྱུར་བ་དང༌། ཁམས་མ་སྙོམས་པར་འགྱུར་བ་དང་། སེམས་ཅན་སྡུག་པ་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་འགྱུར་བ་དང༌། སེམས་འགྱུར་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགྱུར་བའོ། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ནགས་ཚལ་གྱི་མིང་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མང་བ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། གནས་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། འཕེལ་འགྲིབ་ཅན་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་སོ། །

【B3 總結】

རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ལ་ལར་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【A6 三摩呬多地】【B1 結前生後】

མཉམ་པར་གཞག་པའི་སའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི། གང་ཟག་གང་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དུ་མས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【B2 正抉擇(五節)】【C1 以十一門雜決擇】【D1 三摩呬多地障】【E1 列標隨煩惱有十八】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་གང་ཞེ་ན། གཡོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྒུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གྱ་གྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཅོམ་སྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་ཅན་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་དང༌། ལྷོད་པ་དང༌། མང་པོ་པ་དང༌། བླང་བར་བྱ་ལ་ཐོག་མར་འགྲོ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྩོན་པ་བཏང་བ་དང༌། བསླབ་པ་དག་ལ་ཤས་ཆེར་གུས་པ་མེད་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། འཚོ་བའི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པ་དག་གོ། །

【E2 一一別釋】【F1 諂】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་གཡོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་སྐྱོན་དང་ལྡན་ཡང་སྟོན་པའི་སྤྱན་སྔའམ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྗོད་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 誑】

ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་མི་ལྡན་ཡང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཉེ་བར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F3 矯】

ཇི་ལྟར་ན་གྱ་གྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། སྤྱོད་པ་ལས་སྤྱོད་པ་ཉམས་པ་ལ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང༌། དོགས་པས་གླེངས་པ་ན། གཏམ་རླུང་སྐུར་བར་བྱེད་ཅིང་གཏན་གཞན་དུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོ་ལས་སྒྱུ་དང་གཡོ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【F4 詐】

ཇི་ལྟར་ན་གཅོམ་སྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིགས་པའམ། ངོ་བྱ་བའམ། ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་གཞན་དག་གི་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་རྗོད་པར་མི་བྱེད་གླེང་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ནི་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་བཅོས་མའི་རྗེས་དང་གུས་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་འཇམ་པོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F5-6 無慚、無愧】

ཇི་ལྟར་ན་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་དམ་གཞན་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། ངོ་ཚ་མེད་པས་བསམས་བཞིན་དུ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པ་བྱུང་ན་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མི་བྱེད་པ་དང༌། འཐབ་ཀྲོལ་བྱེད་པ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྩོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འགྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F7 不信】

ཇི་ལྟར་ན་མ་དད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དག་ལ་དད་པའི་སེམས་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང༌། ལམ་དག་ལ་ཡང་ཡིད་མི་ཆེས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【F8 懈怠】

ཇི་ལྟར་ན་ལེ་ལོ་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང༌། ཉལ་བའི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་ལེན་པས་ཉིན་མཚན་ཤས་ཆེར་ཡོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F9 忘念】

ཇི་ལྟར་ན་བརྗེད་ངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བྱས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་དང༌།

【F10 不定】

སྨྲས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་རྗེས་སུ་མི་དན་ལ། རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་ཀྱང་མི་ནུས་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་མ་བསྡོམས་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་མི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【F11 惡慧】

ཇི་ལྟར་ན་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཐ་ན་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་གནས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པར་འཛིན་པ་དང་། སྨྲ་བ་འདོར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F12 慢緩】

ཇི་ལྟར་ན་ལྷོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མི་མཁས་པ་དང༌། མི་གྲིམས་པ་དང༌། སྒྲུབ་མི་མོད་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་ཞལ་ཏ་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F13 猥雜】

ཇི་ལྟར་ན་མང་པོ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་འདྲེས་པར་གནས་པ་དང༌། འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ནས། ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བར་དག་ལ་ལན་མང་དུ་རྗེས་སུ་རྟོག་ཅིང་རྗེས་སུ་དཔྱད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F14 趣向前行】

ཇི་ལྟར་ན་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་ཐོག་མར་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་འདུན་གྱིའམ་གང་ཟག་གི་རྙེད་པ་བླང་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་དང༌། དགེ་འདུན་ནམ་གང་ཟག་མགྲོན་དུ་འབོད་པ་ནི་བླང་བར་བྱ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེར་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མར་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F15 捨遠離軛】

ཇི་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྩོན་པ་བཏང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བས་མཐའི་གནས་མལ་དབེན་པ། སྐྱེ་བོ་སྡིག་པ་ཅན་མེད་པ། མི་རྣམས་ཀྱིས་གསང་སྟེ་བསྟེན་པ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐག་རིང་དུ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་འདུན་པ་ཙམ་ཡང་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F16 於所學處不甚恭敬】

ཇི་ལྟར་ན་བསླབ་པ་དག་ལ་གུས་པ་ཤས་ཆེན་པོ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཕོངས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་བསླབ་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་བྱེད་ལ། ལུས་དང་སྲོག་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་ནི་མི་བྱེད་ཅིང༌། ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་དང་སྲོག་ཆེད་ཆེ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ལ། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་ནི་དོན་དུ་གཉེར་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F17 不顧沙門】

ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བསླབ་པ་རྣམས་ཕུལ་ནས་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུག་པར་འདོད་ཅིང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་དང༌། སྡིག་པའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ནང་རུལ་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་ཁས་འཆེ་བའི་བར་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་རྣམས་སམ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【F18 唯悕活命不為涅槃而求出家】

ཇི་ལྟར་ན་འཚོ་བའི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོས་གཙེས་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ། ཆོམ་རྐུན་པས་གཙེས་པའམ། བུ་ལོན་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའམ། འཇིགས་པས་ཉམ་ཐག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཉམས་པ་ན་འཚོ་བ་མེད་པས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི། བདག་ཉིད་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པའོ། །

【E3 辨其所依】

དེ་ལ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོ་བཞི་ནི་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པ་རྒུད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒུད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་བལྟ་བར་བྱའོ། །མ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་འཆལ་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་རྒུད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་མ་དད་པ་དང་ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཉི་ག་རྒུད་པ་ལས་བརྩམས་པ་ཡིན་ནོ། །བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་རྒུད་པ་འབའ་ཞིག་ལས་བརྩམས་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་རྒུད་པ་འབའ་ཞིག་ལས་བརྩམས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མ་དད་པ་དང་ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ལྷོད་པ་དང་མང་པོ་པ་དང༌། བླང་བར་བྱ་བ་ལ་ཐོག་མར་འགྲོ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྩོན་པ་བཏང་བ་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། །བརྗེད་ངས་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསླབ་པ་དག་ལ་ཤས་ཆེར་གུས་པ་མེད་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ལ་མི་ལྟ་བ་དང་འཚོ་བའི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【D2 明三種人依三處引隨煩惱】【E1 總說】

གང་ཟག་གསུམ་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་གནས་གསུམ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་འདི་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའོ། །

【E2 別釋】【F1 第一種依放逸處】

དེ་དག་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གནས་གསུམ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་དང་པོའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བག་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་འདོད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་རྗོད་པར་བྱེད་དེ། མིའི་ཆོས་བླ་མ་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ལས་བརྩམས་ནས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ལུས་དང་ངག་གིས་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད། རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད། ཐོ་འཚམས་པར་བྱེད། བསྟིང་བར་བྱེད་པའོ། །

【F2 第二種依耽欲處】

གང་ཟག་གཉིས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་ལས་བྱུང་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ལས་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་རྒྱུས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ཀྱང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་ལ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའོ། །

【F3 第三種依邪行處】【G1 總說】

གང་ཟག་གསུམ་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདུ་འཛི་དང་ལྡན་པ་དང༌། བསླབ་དང་ལྡན་པའོ། །

【G2 別釋】【H1 隨逐遠離起隨煩惱】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་ནི་བས་མཐའི་གནས་མལ་དབེན་པར་སོང་བ་ན། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་གིས་སེམས་བསྒྲིབས་པ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སོ་སོར་མྱོང་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ལྔ་དང་བྲལ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་དང༌། དེ་བསལ་བའི་གཉེན་པོ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 隨逐憒鬧起隨煩惱】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འདུ་འཛི་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་ལྟ་བ་ལ་འདོད་པ་མི་མཐུན་པ་རྩོད་པས་རང་གི་ཕྱོགས་དང་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་རྣམ་པར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནས། རྒྱས་པར་སྒྱུ་དང་གཡོའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འདུ་འཛི་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 隨逐學處起隨煩惱】

ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བསླབ་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་ངོ་ཚ་མེད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འདྲལ་བར་བྱེད་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཞེ་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་དམན་པ་བས་བདག་མཐོའོ་སྙམ་པ་དང༌། འདྲ་བ་བས་བདག་ཆེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཐོས་པ་ཉུང་བ་དང་ཡོངས་སུ་མི་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན། ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་དང་། ཡ་ང་བར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་དོན་གྱིས་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། འབྲས་བུ་མི་འདོད་པའི་དོན་གྱིས་ནི། ཡ་ང་བར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【D3 明修十遍處有五勝利】

རྣལ་འབྱོར་པ་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་བསྒོམ་པ་ནི་བྱ་བ་ལྔ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཟད་པར་ས་ལ་སོགས་པ་ནས་ཟད་པར་དཀར་པོའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་གིས་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་དངོས་པོ་བསྒྱུར་བ་འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད། ཟད་པར་ནམ་མཁའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་ནི་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཟད་པར་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཟད་པར་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་གྲུབ་ན། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་གྲུབ་པའི་རྒྱུས་གནས་པ་མཆོག་གིས་བསྡུས་པ་འདུ་ཤེས་དང༌། ཚོར་བ་འགོག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ནི་ཁྱབ་པའི་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་གོང་དུ་ཟད་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་དོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ནི། རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཅི་ཙམ་ལས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【D4 明愛味等至】【E1 明味定三相】

སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་ལས་ལངས་པ་ནི་གཙང་བ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་པས་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །མ་ཐོབ་པའམ། ཐོབ་པ་མ་འོངས་པ་ལ་ནི་རོ་མྱོང་བ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་མངོན་པར་དགའ་བས་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཐོབ་པ་ནི་གཙང་བ་དང་འདོད་པ་དང་སྡུག་པ་དང་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་རྒྱ་ཆེར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལས་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ༑ །དེ་ལྟར་ན་གང་ལས་ལངས་པ་དེའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེ་ལ་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རོ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་ཀུན་དུ་ཆགས་ཤིང་ལྷག་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【E2 明上下地法起通局】

ས་འོག་མ་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་གོང་མར་སྐྱེས་པ་ལ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ས་གོང་མ་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འོག་མར་སྐྱེས་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །འོག་མར་སྐྱེས་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ནི་གོང་མ་ལ་སྲེད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། སྲེད་པ་དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་ཡོད། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་ཀྱེ་མ་བདག་ནི་བདེ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱ་ཞིང༌། བདག་གིས་དེ་ལ་འདི་ལྟར་རོ་མྱང་བར་ཡང་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། གོང་མར་སྐྱེས་ན་ནི་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཐེར་ཟུག་ཏུ་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་སྲེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བསམ་པ་ཁོ་ནས་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཞི་བ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ས་གོང་མ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་སྲེད་པ་དེ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【D5 明三種斷法】

ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྤོང་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོས་སྤོང་བ་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་སྤོང་བ་དང༌། འདོར་བས་སྤོང་བའོ༑ །དེ་ལ་སྤོང་བ་དང་པོ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཞིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤོང་བ་གཉིས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་སྐྱེ་ནས་འགག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤོང་བ་གསུམ་པ་ནི་གོང་མར་སྐྱེས་པ་དང་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་འདུ་བྱེད་ས་འོག་མ་པ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【D6 明三退】

ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ་མ་ཐོབ་པའི་ཆོས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། ཐོབ་པའི་ཆོས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྟེན་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའོ། །

【D7 明近分定四道】【E1 明四道境】

འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་དག་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། གང་སྤང་བ་དང༌། གང་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་ཞིང་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་དང་ཞི་བར་དམིགས་ཏེ། འོག་མ་ལ་ནི་སྐྱོན་དུའོ། །གོང་མ་ལ་ནི་ཞི་བར་རོ༑ །ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཁྱབ་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཟག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【E2 明與七作意相攝】

ཉེར་བསྡོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དྲུག་པོ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་གཉིས་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དགའ་བ་སྡུད་པ་ནི་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【D8 靜慮境界不可思議】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་པའི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དང་གང་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་དང་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་སེམས་དེ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་བྱས་པས། དེའི་མཐུ་དེ་འདྲ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་རྟོག་གེའི་ལམ་གྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D9 明三種修定互相障礙】

གཉིས་ཀ་ཡང་དབང་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་པ་གཉིས་ཀྱིས་དངོས་པོ་བསྒྱུར་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་མོས་པ་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་གཉི་གའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་པར་འགྱུར་ལ། རྫུ་འཕྲུལ་ཆེས་ཆེ་བ་གཞན་ཞིག་གིས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལས་དེའི་འོག་ཏུ་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་གཅིག་གི་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་བ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཇུག་ལ། ཅིག་ཤོས་ཀྱི་ནི་ཐོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་རྒྱུ་ཅི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། གཉི་ག་ཡང་མྱུར་བར་འདྲ་བ་དང༌། སྟོབས་འདྲ་བ་དང༌། མཐུ་འདྲ་བ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དུས་གཅིག་ཏུ་བསྐྱེད་པར་འདྲ་མོད་ཀྱི། མི་འདྲ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་མི་འདྲ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེས་ནི་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཐོགས་པར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ནས་གཅིག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་པར་གྱུར། མ་ལ་བདག་ཉིད་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའམ༑ གཅིག་ཏུ་མ་གྱུར་གྲང་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་པ་གཅིག་གཞན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་འདུག་གི །ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ནི་ཡིད་བྲེལ་བ་མེད་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དེ་ཉིད་བྱས་པས་ན། དེའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐོགས་བ་མེད་པར་འཇུག་གོ། །མཐུ་མི་མཉམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དེའི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ༑ །མཐུ་མཉམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཡང་གང་གིས་སྔར་མོས་པར་བྱས་པ་དེའི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱི། ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【D10 四種修靜慮】

བསམ་གཏན་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་བསམ་གཏན་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དྲུག་པོ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དག་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི་སྲེད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་ནས། ཐེ་ཚོམ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའི་བར་དག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་དགེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་རྩེ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཚེ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D11 分別二定】

འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟད་པ་དང་བཅས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་ས་མཐོན་པོར་ཆུད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྱད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་མངོན་དུ་བྱེད་ཀྱང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་བྱེད་ཀྱི། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ།། །།

【C2 引四經解釋】【D1 隨身念經】【E1 標所釋之經】

བམ་པོ་བཅུ་དགུ་པ། ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་དྲན་པའི་མདོ་རྣམ་པར་བཤད་པ་ལས།

【E2 正釋經文】【F1 舉所治煩惱】

དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བཞི་སྟེ། ལྟུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །ལྟུང་བ་ནི་འགྱོད་པའི་སྒོ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་ཆད་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྒོ་གསུམ་ནས་ཏེ། དགོད་པ་དང་རྩེ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ཡུལ་འདས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྒོ་དང༌། ཉེས་པར་མཐོང་བ་དང༌། ཉེས་པར་ཐོས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྒོ་དང༌། སྔོན་གོམས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་འཁོར་བས་མི་སྐྱོ་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཡུལ་མ་འོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །

【F2 明能治】【G1 釋】【H1 辨不定地清淨】

དེ་ལ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོར་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཅིག་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པའི་གཉེན་པོར་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གསུམ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དེའི་མཚན་མ་རྟོགས་པས་དེའི་གཉེན་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དེའི་གནས་དང་སེམས་གདུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །གསུམ་པའི་གཉེན་པོར་ནི་རིལ་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །བཞི་པའི་གཉེན་པོར་ནི་མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་པོ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་པ་ལན་མང་དུ་བྱས་ན་བརྗེད་ངས་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པས་ནི་ལུས་དང་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སད་པར་བྱེད་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པས་ནི་ཉེས་པར་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པས་ནི་སྔོན་གོམས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་པས་ནི་ལུས་ལ་སྡུག་པ་དང་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དྲུག་པས་ནི་འདོད་ཆགས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཁ་དོག་དང༌། རེག་པ་དང༌། དབྱིབས་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་འདོད་ཆགས་རྣམས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【H2 辨定地清淨】

དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཉེར་བསྡོགས་དང༌། དངོས་གཞི་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་ཅིང་བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་པ་ལས་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་སེམས་མཉམ་པར་གྱུར་ན། དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་མིའི་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་མཐོང་ངོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་ན་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། མ་འོངས་པ་དང་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་ལས་སོ། །

【H3 辨攝清淨】

ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་དྲན་པ་དེ་ནི་གནས་གསུམ་པོ། །ལྷག་པའི་སེམས་དང་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའི་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའི་ས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དག་ལ་ཡོད་དེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【H4 辨不共清淨】

རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ན་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་ས་ལས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མེ་འབྱུང་བའི་གནས་མེད་པས་སོ། །

【H5 辨不共果清淨】

དྲན་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་འདིའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་སྟེ། གྲོང་ན་འདུག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དགོན་པ་ན་འདུག་པ་ལ་དགོན་པས་བསྐྱེད་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དགོན་པ་ན་འདུག་པ་ཉིད་ལ་གྲོང་གིས་བསྐྱེད་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ན་འདུག་པ་ལ་འཛག་ནོད་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་བླང་དགོས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལྔ་སྟེ། བསམ་གཏན་བཞི་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མེ་འབྱུང་བའི་གནས་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དགུ་སྟེ། དང་པོའི་འབྲས་བུ་གསུམ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གོ། །

【G2 結】

ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་དྲན་པ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལྔས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། བསྡུས་པའི་ས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་དག་པས་སོ། །ལུས་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེར་གཏོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ།

【D2 解摩訶俱瑟祉羅經】【E1 標所釋之經】

གསུས་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །

【E2 正釋經文】【F1 先標二種解脫名】

རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །

【F2 別釋其義】【G1 辨解脫果】【H1 別辨漏無漏解脫果相】【I1 明有漏慧心解脫】

དེ་ལ་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 明無漏慧解脫】【J1 境】

སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་ཉིད་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་འཛིན་པ་དང་རྣམ་པར་རིག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཞིང་འདྲེས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རིགས་དམན་པ་ལས་རྣམ་པར་སློང་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 果相】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་སློད་བ་ལས་རིག་པར་བའོ། །

【H2 明說為正見果相】【I1 明世間出世間慧，總略為一說名正見】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེའི་རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཡོད་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། དེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 別明出世正見果相】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེའི་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔ་ཕྱིར་རྟག་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་མེད་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་གང་དག་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡོད་ཅིང་བྱུང་ན་མི་འབྱུང་ཞིང་འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མེད་ཅིང་འགགས་ནས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་མི་མཐུན་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །ཆོས་གང་དག་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡོད་ཀྱང་རུང་མེད་ཀྱང་རུང་སྐྱེས་ཀྱང་རུང་མ་སྐྱེས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དུས་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འབྲས་བུ་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྤྱོད་ཡུལ་དང་བཅས་པ་དང༌། དེའི་གནས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་གིས་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་པ་དེའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 辨解脫心住】

སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེའི་གནས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་དང་དྲོད་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཅིང་གནས་པའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 辨果差別】

འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམ་པ་གཉི་གའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚོར་བ་གཞི་དང་བཅས་པ་དག་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་ཤིང་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་མ་རྨོངས་ཤིང་སྲེད་པ་མེད་པའི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དང་འདྲེས་ཤིང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བརྟེན་པ་སེམས་ལས་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མ་གོས་པ་སྟེ་སོ་སོར་མྱོང་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 辨住差別】

རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱི་གནས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཆི་འཕོ་བ་མཉམ་པས་ཡིན་གྱི། དེའི་གནས་མཉམ་པས་ནི་མ་ཡིན་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དུས་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། ལྡང་བའི་དུས་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་ལྡང་བས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། རིམ་གྱིས་ལྡང་བ་དང༌། སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འདུ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དགོན་པར་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའི་འདུ་འཛི་ཅན་གྱི་དང༌། གྲོང་དུ་ཁྱིམ་པའི་འདུ་འཛི་ཅན་གྱི་དང༌། དེ་གཉིས་ཀར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཡུན་རིང་པོས་ལྡང་བའི་སེམས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་ཁོ་ན་གཟུགས་ཅན་འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མཆོག་ལས་ལྡང་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མཆོག་ལས་ལྡང་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སེམས་དང་བཅས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལྡང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དུས་ཉེ་བས་ལྡང་བའི་སེམས་རབ་ཏུ་ཞི་བས་སོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་དག་ཀྱང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པ་ཁོ་ན་ལས་འཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་སྔོན་ཐོབ་པ་རྣམས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །གཉིས་ནི་མཐར་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། དེའི་གོང་ནས་གོང་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་མཐར་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། དེའི་གོང་ནས་གོང་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་སོ། །མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་དང་ལྡང་བ་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ། །མཚན་མ་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པས་སོ། །ལྡང་བ་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པས་རིག་པར་བྱའོ། །

【D3 法因緣經】【E1 標所釋之經】

ཆོས་ཀྱི་གཞིའི་མདོ་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །

【E2 正解釋】【F1 總牒經文】

ཆོས་མངོན་པ་དང་འདུལ་བ་མངོན་པ་ལ་མཁས་པའི་དགེ་སློང་ངམ། དགེ་བསྙེན་ཀུན་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དྲི་བ་འདྲི་བར་འདོད་པས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ཤེས་པའི་གཞི་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་ཀུན་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་གནས་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། ཀུན་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པས་སོ། །

【F2 論主釋】【G1 明解了事】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་གཞི་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་སྟེ། ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 解了所治】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་སྲེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི། ཡང་འབྱུང་བ་འགོག་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དོ། །ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ནི་མངོན་པར་དགའ་ཡང་རྟོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【G3 解了果】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤངས་པའོ། །

【G4 解了自性】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དེ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོས་ཕུང་པོ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། འདོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོས་སོ༑ །དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ། །

【G5 解了果差別】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ནི་སྤངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【G6 解了所依】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་གནས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རིགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལས་ནི། དེ་ལས་གཞན་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ༑ །མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། འགྲུབ་པའི་རྒྱུའི་མཚན་མ་ལས་ཀྱང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【G7 解了功德】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གནས་པ་མཆོག་སྟེ། ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འགོག་པའི་གཞི་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ཚུལ་དང་མཐུན་པ་དང་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྡང་བའི་རྒྱུ་དང༌། ལྡང་བའི་ཕན་ཡོན་ལས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【G8 解了證得】

དེ་ལ་ཀུན་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཚོར་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བརྟག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་འཇུག་པ་འགག་པའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འཇུག་པ་འགག་པའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འགག་པའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྒྱུའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། ལྡོག་པའི་རྒྱུའི་རྒྱུ་བརྟག་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་གཙོ་བོ་ལ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ཉེར་བསྡོགས་ཐོབ་པའི་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་འདུན་པ་དང་ལྡན་པ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་ཡང་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཉིད་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་གཉེན་པོ་ཡིན་ཏེ༑ འཇུག་པའི་རྒྱུ་འགག་པའི་ཕྱིར་ཚོར་བའི་གཞི་ཁོ་ན་ལས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ༑ །དེ་ལ་ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཚོར་བ་གསུམ་ཆར་ཡང་དོན་དམ་པར་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡོད་ན་གང་གདགས་པ་དེ་ནི་དེ་དད་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕན་ཚུན་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡོད་ན་དེ་མི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ཡོད་ན་དེའི་གཉེན་པོར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ཡོད་ན་དེའི་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་ནི་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D4 眠經】

གཉིད་ཀྱི་མདོ་རྣམ་པར་བཤད་པ་ནི་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་དགེ་སློང་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་སྤང་པའི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མུན་པའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་སྦྱོར་བ་དང༌། རིགས་པས་ལྟ་བ་འཇོམས་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྤྱོད་པ་དང༌། ལྟ་བའི་གནས་སྤྱོད་པའོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་སྤངས་པ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉེ་བར་རྟོག་པ་ནི་ལྔ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དབེན་ཞིང་རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་འགྲུབ་པའི་གཏམ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྣམས་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ལས་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་འཐོབ་པར་བཀའ་བློ་བདེ་པ་ཉིད་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ལ་རོ་མྱང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཟག་པ་མེད་པའི་རྣམ་པས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【C3 以六門重決擇】【D1 明有三因緣遠離尋伺】

ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྩོན་པའི་དགེ་སློང་གིས་ནི། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སོ་སོར་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པར་སུན་དབྱུང་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་ལས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཉེན་པོའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་ནི་ལན་ཅིག་གིས་སོ། །གཉེན་པོའི་སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་དབང་པོ་འབྲིང་གི་ནི་ཆེ་རིམ་ལས་རིམ་གྱིས་སོ། །གཉེན་པོའི་སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ཟང་ཟིང་ལས་ཤས་ཆེར་སྐྱོན་དུ་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ལས་སོ། །

【D2 明六順出離界】

གང་ཟག་གསུམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྩོན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། སྡིག་པ་བྱེད་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བ་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། ཕན་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་ལ་བརྩོན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【D3 明大性及遠離】

ཆེན་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་པོས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རྟོགས་ནས་ཀྱང་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། དམིགས་པ་ཆེན་པོ་དང་མངོན་པར་བརྩོན་པ་ཆེན་པོ་དང༌། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆེན་པོས་སོ། །དབེན་པ་གཉིས་ནི་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བར་གྱུར་པ་ནི་འདུ་འཛི་ལས་དབེན་པ་དང༌། གནས་པར་གྱུར་པ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ངན་པ་ལས་དབེན་པའོ། །

【D4 五種定相違法】

ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་ནི་ལྔ་སྟེ། ལྟུང་བ་དང་རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཞུམ་པ་དང༌། གཞན་ལས་ཀུན་དུ་གནོད་པ་འབྱུང་བའོ། །

【D5 三種遠離】

དབེན་པ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གནས་པ་དབེན་པ་དང༌། ལྟ་བ་དབེན་པ་དང༌། ཉན་པ་དབེན་པའོ། །

【D6 明定障】【E1 明五種】【F1 標列能所障】

སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་ལ་ཞུགས་པའི་དགེ་སློང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྙིང་ཐག་པའི་སྐྱོན་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མི་བཟོད་པའོ། །སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་གནས་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྙིང་ཐག་པའི་སྐྱོན་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་མ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཡོ་བྱད་ངན་དོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཚོལ་བ་དང༌། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། སྦྱོར་བའི་གནོད་པ་བཟོད་པའོ། །

【F2 別釋】【G1 列解五失】【H1 解忿】

དེ་ལ་ཁྲོས་ཤིང་ཁྲོ་བའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གལ་ཏེ། ཁྱིམ་རྣམས་སུ་རྙེད་པ་དང༌། རྙེད་པར་བྱ་བ་མ་རྙེད་དམ། ཆུང་ངུའམ་ངན་པའམ༑ བསྒྱོངས་ཏེའམ། གུས་པར་མ་བྱས་པར་རྙེད་པར་གྱུར་ན། དེ་དེས་ཁྲོ་བ་དང་འཁྲུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞི་དེ་ལས་གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ལན་མང་དུ་རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད༑ རྗེས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་ཉིད་ནས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །

【H2 解慢】

དེ་ལ་ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་པར་ཟིན་ཅིང་ང་རྒྱལ་གྱི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ལ་གུས་པ་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སློབ་དཔོན་དང་བླ་མ་དང་སྦྱིན་གནས་རྣམས་ལ། དུས་དུས་སུ་ལུས་འདུད་པར་མི་བྱེད། སེམས་འདུད་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་མི་བྱེད་དེ། དེས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དོན་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། གཞི་དེ་ལས་རློམ་པ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ལན་མང་དུ་རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་ཉིད་ནས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །

【H3 解欲貪】

དེ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཆགས་ཤིང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྟ་བ་ཅན་ཡིན་པས་དེས་ན་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མང་བ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དེས་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་བ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལ་ལན་མང་དུ་རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་ཉིད་ནས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་གཉེན་པོ་མི་སྡུག་པ་དེ་ཡང་མི་སྡུག་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་གཙང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་། དེ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པ་འཛག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【H4 解薩迦耶見】

དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ཟིན་པའི་རྒྱུས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་ཕྲད་པ་ན། འདུད་པ་དང་ཁེངས་པ་དག་གིས་གོས་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སྲེད་པ་དང༌། ཆགས་པའི་རྒྱུན་གྱིས་བདས་པ་ན། དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཀུན་དུ་གདུང་བ་དང་རྣམ་པར་གདུང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན་རྣམ་པར་གཡེན་སྤྱོ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཡོ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་གནས་མི་རྟག་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་བྱེད་དེ་གཞི་དེས་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་ས་འོག་མ་པའི་དྲི་མ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པ་ན་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་མི་དགའ་བས། དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་འོག་མ་པའི་དྲི་མ་བསལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ས་གོང་མ་པའི་དྲི་མ་བསལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། རྒྱུ་དེས་ན་དེ་འཁོར་བ་ལ་ནི་སྐྱོན་དུ་བལྟའོ༑ །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་དུ་བལྟའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཀྱང་དེ་ལས་བཟློག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་ཐོབ་ཀྱང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །

【H5 解不堪忍】

དེ་ལ་མི་བཟོད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མི་བཟོད་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་ཀྱང༌། ཤ་སྦྲང་དང་སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་ལ་སོགས་པ་མི་བཟོད་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ལེ་ལོ་ཡང་བྱེད་དེ།

【G2 對定以配之】

དེས་ན་དེའི་དངོས་གཞིར་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྐྱོན་གསུམ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་དངོས་གཞིར་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【E2 明八種棄捨近住弟子因緣】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་སློབ་མ་སྤོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ན་སློབ་མ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྟག་ཏུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་མི་བྱེད་དོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེ་འགྲས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སློབ་མ་ལས་བདག་ཁོ་ནའི་རིམ་གྲོ་འབའ་ཞིག་འདོད་པ་དང༌། རིམ་གྲོ་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སློབ་མ་ལས་རྙེད་པ་འདོད་པ་དང༌། སློབ་མ་ལྟུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ངན་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། སློབ་མ་རྣམས་ལས་ཕན་པ་བྱེད་པ་དང་གནོད་པ་བྱེད་པ་དགོས་པ་དང༌། མི་དགོས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གདམས་ངག་ལ་གནོད་པ་མི་བཟོད་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གནས་པའི་གདམས་ངག་ལ་གནོད་པ་མི་བཟོད་པ་དང༌། ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྡུ་བ་ལ་གནོད་པ་མི་བཟོད་པའོ། །

【C4 以九門解釋】【D1 舉一頌列其九門】

སྡོམ་ནི། གྲངས་དང་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཡན་ལག །དེ་དག་རྒྱ་ཆེར་རྣམ་གཞག་དང༌། །དབེན་དང་སྡུག་བསྔལ་གཡོ་བ་དང༌། །གོང་མའི་ཡན་ལག་ཁྱད་པར་ཡིན། །

【D2 次第釋】【E1 數】

བསམ་གཏན་བཞི་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་བཞི་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། ཆེས་མང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ཆེས་ཉུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ཤིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་མཐར་གྱིས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【E2 所對治】

བསམ་གཏན་དང་པོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། འདོད་པའི་གནོད་སེམས་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་འདོད་ཆགས་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་རྫོགས་པའོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་རྫོགས་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་དབྱུང་བ་དང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རྩོལ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་རྫོགས་པའོ། །

【E3 支(T1579缺解1-3列名出體、釋名、廢立)】

བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ། ཡན་ལག་ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཡན་ལག་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡན་ལག་བཞི་སྟེ་ཡན་ལག་བཞི་གང་ཞེ་ན། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ནང་ཡོངས་སུ་དང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཡན་ལག་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ༑ ལྔ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ཡན་ལག་དུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། ཡན་ལག་བཞི་གང་ཞེ་ན། བཏང་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་དག་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པའི་སྒོ་དག་གིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་ན༑ དེའི་ཕྱིར་ཡོད་ཀྱང་མ་སྨོས་སོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཡང༌། སེམས་དགའ་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དགའ་བ་དང་བྲལ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཡིན་གྱི། དགའ་བ་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་བས་ཡིན་གྱི། དགའ་བ་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་གི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རོ། །

【E4 建立】【F1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་བཞི་པོ་དེ་དག་ཡན་ལག་ལྔ་པ་དང༌། ཡན་ལག་བཞི་པར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།

【F2 答】【G1 初復次】

སྨྲས་པ། གནས་པའི་རྟེན་དང༌། གནས་པ་ལ་ཕན་པ་དང༌། གནས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལས་མི་འཕྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G3 第三復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཕན་འདོགས་པའི་རྟེན་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G4 第四復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་གནས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་གནས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་གནས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་གནས་པའོ། །

【G5 第五復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ལ་རང་དབང་ཡོད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་ལེགས་པར་བྱ་བ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རོ། །

【G6 第六復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་མེད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་འཕྲོ་བ་ཉེ་བར་མ་ཞི་བའི་གཉེན་པོའོ། །

【E5 遠離】【F1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་གསུངས་ནས། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན།

【F2 答】【G1 初復次】

སྨྲས་པ། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་བསླང་ནས་འོག་ཏུ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བ་དེ་ཡིན་ནོ། །

【G2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྔོན་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G3 第三復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་སྤང་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒོ་ནས་དེ་སྤང་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【G4 第四復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གནོད་སེམས་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G5 第五復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཕྱི་རོལ་པའི་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་འཐོབ་པའི་རྟགས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་རྣམས་ཀྱི་དམོད་པ་འདོར་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【E6 苦】【F1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་མ་སྤངས་ཤེ་ན།

【F2 答】

སྨྲས་པ། དེ་ལ་དེའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་སྤངས་པར་གྱུར་ན། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། གནས་པའི་ཁྱད་པར་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མ་སྤངས་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E7 散動】【F1 問】

གང་གི་ཚེ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དག །བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་མིང་དུ་བསྟན་ཞེ་ན།

【F2 答】

སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་ས་ལ་ལྟོས་ཏེ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། རང་གི་ས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【E8 上支分】【F1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ནས་བཟུང་སྟེ། གོང་ནས་གོང་དུ་ཡན་ལག་དག་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།

【F2 答】

སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང༌། རྟོགས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། རྟོགས་པས་སོ། །རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པོ་དག་ལ་ཡན་ལག་ལྔ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པ་རིག་པར་བྱའོ། །

【E9 差別】

བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕན་འདོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །

【C5 以六門還雜決擇】【D1 四種修定】【E1 問】

བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།

【E2 答】【F1 舉數列名】【G1 依人四立四修定】

སྨྲས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ།། །།བམ་པོ་ཉི་ཤུ་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 隨難重辨】

གང་ཟག་རྣམ་པ་བཞི་ལས་བརྩམས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་བཞི་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་མཐོང་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་ལ་དཀའ་བའི་ལམ་ཐོབ་པ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལམ་མ་ཐོབ་པ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པ་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་ལ་སླ་བའི་ལམ་ཐོབ་པ་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་ལ་སླ་བའི་ལམ་ཐོབ་པའོ། །

【F2 約人建立】

དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་ནི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བདེན་པ་མཐོང་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་ལ་སླ་བའི་ལམ་ལ་གནས་པ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་བས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱ་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་ཡང་བྱའོ། །

【D2 明靜慮離欲】

བསམ་གཏན་རྣམས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། གནོད་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། སྟོན་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཡང་དག་ཕུལ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། གཉེན་པོས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་མི་གཙང་བ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་པ་དག་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དག་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གནོད་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པས་འཁྲིག་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བྲལ་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྟོན་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེགས་པར་ཟོས་པ་དང༌། ལེགས་པར་འཐུངས་པ་དང་ལེགས་པར་ཚིམ་པའི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་ཕུལ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཆེས་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཐོབ་པའི་དམན་པ་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕན་ཡོན་མི་ཤེས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཉེན་པོས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོའམ། སྤོང་བ་གཉེན་པོའམ། ཀུན་དུ་འཛིན་པ་གཉེན་པོའམ༑ ཐག་སྲིང་བ་གཉེན་པོ་ལས་བརྟེན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའམ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【D3 解靜慮四種異名】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ནང་གི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་ལ་ཞི་གནས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གནས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ལ་རྩེ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ནི་གཉིས་ཡིན་ཏེ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པའོ། །དེ་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཉེ་བར་གཏད་པའི་སེམས་ནི་རྩེ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D4 明退緣有十】

དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་མ་སྙོམས་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གནོད་པ་དྲག་པོས་རེག་པ་ལས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་ཤུན་གྱིས་བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་མ་མཐོང་ནས་བདག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའམ་གཅིག་ཏུ་མ་གྱུར་གྲང་སྙམ་མོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལ་ནི་སྔོན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གོམས་པར་མ་བྱས་པས་རང་བཞིན་གྱི་གནས་ལེན་མང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་གནས་ངན་ལེན་མང་པོ་དེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཡུལ་གཙོ་བོས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡུལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཐོབ་པ་ལས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཕྱི་རོལ་པའི་དྲང་སྲོང་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ཐོབ་པ་བུད་མེད་གཞོན་ནུ་མདོག་བཟང་པོ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་གྱུར་ཅེས་གྲགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བཀུར་སྟིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཞན་ལས་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ཐོབ་པ་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལྷ་སྦྱིན་ལྟ་བུའོ། །བརྙས་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཁྲོས་སམ་འཁྲུགས་སམ། བརྒྱད་བཀག་པ་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཕྱི་རོལ་པའི་དྲང་སྲོང་དག་འཁྲུག་པ་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་ནས་དམོད་པ་འདོར་བར་ཡང་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་དེས་བདག་ལ་སྟོད་པར་བྱེད་གཞན་དག་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལ་རྟོག་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པ་ལྟ་བུའོ། །ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་དང་རྟགས་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །མ་འདྲིས་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལས་དང་པོ་པ་ཡིན་ཞིང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་གསར་པ་ལྟ་བུའོ༑ །རང་གི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མང་དུ་བྱེད་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྲེད་པ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའམ༑ ཐེ་ཚོམ་ཤས་ཆེ་བའི་བར་གྱིས་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དང་ལས་ཟད་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྐྱེ་བའི་གནས་དེ་ནས་འོག་ཏུ་འཆི་འཕོ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【D5 明進退速遲】

དེ་ལ་གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཆུང་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མང་པོས་དཀའ་བས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྐད་ཅིག་མང་པོས་དཀའ་བས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ལ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཆེ་བ་ནི། སྐད་ཅིག་མང་པོས་དཀའ་བས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། སྐད་ཅིག་གཅིག་ཁོ་ནས་མྱུར་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆེ་ལ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཆུང་བ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་ཁོ་ནས་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། སྐད་ཅིག་མང་པོས་དཀའ་བས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆེ་བ་དང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཆེ་བ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མྱུར་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【D6 明定間雜不間雜】

དེ་ལ་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ལངས་པ་ནི་ལན་འགའ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤེལ་མ་འདྲེས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གནས་སོ། །ལན་འགའ་ལ་ནི་མ་འདྲེས་པ་ལའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་སྒྲའི་རྐྱེན་གྱིས་ལྡང་བ་ལ་ནི། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་བྱུང་བའི་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་སྒྲ་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ན་དེ་སོ་སོར་མ་རིག་པར་ལྡང་བ་ཉིད་མི་རིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྒྲ་འཛིན་པ་ཙམ་གྱིས་ལྡང་བ་མ་ཡིན་གྱི། སྒྲ་སོ་སོར་རིག་ནས་འདོད་ན། དེའི་འོག་ཏུ་ལྡང་བར་འགྱུར་རོ། །

【B3 餘不復現】

མཉམ་པར་བཞག་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

7 攝決擇分中非三摩呬多地【B1 結前生後】

མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི།

【B2 正決擇】【C1 明十二種名不定地】

མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ལྟ་བུའོ། །ཤིན་ཏུ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །མ་བཙས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རྣམ་པར་གཡེང་བའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ལས་དང་པོ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །བསྡུས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ནང་དུ་བསྡུས་པའོ། །མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་ལྡན་པའོ། །ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དབང་མེད་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཉིད་ནི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་དབང་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རྣམ་པར་མ་དག་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལངས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལས་མ་ཉམས་པ་ལངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་བྱ་བ་

【C2 明十二種修為能對除】

འདི་ལ། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྡོས་པའམ། རྣམ་པར་རྣགས་པའམ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་གཟུང་བར་བྱའོ། །མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་གཉིས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་གསུམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ༑ །བཞི་པ་ལ་གནས་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་རྣམ་པར་མི་གཡེང་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། ཤེས་བཞིན་གྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་བསྡུ་བར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ལ་གནས་པས་ནི་རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱ་ཞིང་ཞུམ་པའི་མཚན་མ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་མཁས་པར་ཡང་བྱའོ། །དྲུག་པ་ལ་གནས་པ་ནི་གདམས་ངག་མ་བརྗེད་པར་ཤས་ཆེར་བསྲུང་བ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱ་ཞིང༌། ཚུལ་བཞིན་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པར་ཡང་བྱའོ། །བདུན་པ་ལ་གནས་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆུང་ངུ་དང་ངན་ངོན་ཙམ་ཐོབ་པས་ཆོག་མི་ཤེས་པར་བྱའོ། །བརྒྱད་པ་ལ་གནས་པས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང༌། རོ་མྱང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ཡང་དང་དུ་མི་བླང་བར་ཡང་བྱའོ༑ །དགུ་པ་ལ་གནས་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱ་ཞིང་མཚན་མ་རྟོགས་པ་ལ་མཁས་པར་ཡང་བྱའོ། །བཅུ་པ་ལ་གནས་པས་ནི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཤས་ཆེར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །བཅུ་གཅིག་པ་ལ་གནས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །བཅུ་གཉིས་པ་ལ་གནས་པས་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་བྱ་ཞིང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་རིམ་གྱིས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ༑ རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

8 攝決擇分中有心地【B1 結前生後】

སེམས་ཡོད་པའི་ས་ལས་བརྩམས་ནས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི།

【B2 正決擇】【C1 開五門】

སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་དངོས་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པས་སོ། །

【C2 依門隨釋】【D1 辨世俗道理建立】

དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པས་འཇུག་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་སར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【D2 辨勝義道理建立差別】【E1 牒章許說】

དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།

【E2 徵問別釋】【F1 辨所依能依】【G1 舉法喻以辨】

དོན་དམ་པའི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པས་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གནས་ཡིན་ནོ། །འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས༑ ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཏེ། ཆུའི་ཆུ་བོ་དང་རླབས་ལྟ་བུའམ། མེ་ལོང་དང་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【G2 總結】

དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་རྣམ་པར་གཞག་པས་གནས་དང་གནས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 辨俱有門】【G1 辨心意識】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཡིད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དངོས་སུ་ན་སེམས་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་བསགས་ཤིང་ཉེ་བར་བསགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་དུས་རྟག་པར་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལ་དམིགས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་མེད་པར་རམ་གཅིག་ཏུ་སྣོད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་ང་དང་བདག་གི་ཞེས་རློམ་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【G2 辨俱有相】【H1 明識俱轉】

སེམས་ཡོད་པའི་གནས་སྐབས་ནི། གལ་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་སྐྱེས་ན་ནི་སེམས་དང་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་དུས་རྟག་པར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེས་ན་ནི་དེས་ན་དེའི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པ་ལྷག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རེས་འགའ་ནི་བཞིའོ༑ །རེས་འགའ་ནི་བརྒྱད་ཀྱི་བར་ཡང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གིས་ནི་ཅིག་ཅར་དུ་ཡུལ་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དང་རང་གི་ཡུལ་དང་གཞན་གྱི་ཡུལ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་འཇུག་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 問答辨末那名義】

གལ་ཏེ་ཡིད་དུས་རྟག་ཏུ་རློམ་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ཡིན་ན། དེས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡིད་ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མིང་ཙམ་གྱི་བརྡས་གདགས་པ་ཡིན་གྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དེ་ནི་གཉེན་པོས་ཡང་དག་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སེམས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཞི་དེས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡིད་དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 明受俱轉相】

དེ་ལ་རེས་འགའ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཁོ་ན་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོ་མཚུངས་པར་ལྡན་པར་འཇུག་གོ། །རེས་འགའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ངོ༌། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ཡང་ངོ༌། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །དེ་ཡང་མ་ཤིའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་པ་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་དག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྒྲུབས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསྒྲུབས་པ་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན༑ ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་ཆ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །

【G3 釋已還結】

དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 明染淨建立】

དེ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དང་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་ཡེ་ཡོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཞི་བོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་ཡིར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། བདག་ལ་ཆགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། ཡེ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་རྣམས་ནི། རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ནི་ཡེ་ཡོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པོ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཀུན་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ནི་གང་དུ་ལུས་སྐྱེས་པར་གྱུར་པའི་ས་དེ་པ་ཉིད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དུས་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་རྐྱེན་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ནི་ལམ་མངོན་དུ་གྱུར་ཀྱང་རུང་མ་གྱུར་ཀྱང་རུང་སྟེ་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་གྱུར་ན་ནི་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལས་ལངས་པ་ལ་ནི་ཀུན་དུ་འབྱུང་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སློབ་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཁོ་ནས་ཅིག་ཅར་སྤོང་བར་རིག་པར་བྱའོ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལྟར་རིམ་གྱིས་སྤོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

སེམས་ཡོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ནི་དེ་ལས་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

9 攝決擇分中無心地【B1 結前生後】

སེམས་མེད་པའི་ས་ལས་བརྩམས་ཏེ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་

【B2 正決擇】【C1 辨心不生因有七種】【D1 問答標列】

སེམས་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དག་ནི་དུ། རྒྱུ་དུ་དག་གིས་ནི་སེམས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་མདོར་བསྡུ་ན་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་སེམས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །བདུན་གང་ཞེ་ན་རྐྱེན་མེད་པ་ལས་ཀྱང༌། སེམས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། སྤངས་པ་དང༌། འགགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ལས་ཀྱང་སེམས་མི་སྐྱེའོ༑ །

【D2 次第解釋】【E1 緣闕】

ཇི་ལྟར་ན་རྐྱེན་མེད་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་མིག་ཉམས་པར་གྱུར་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྒྱས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ན། རེ་ཞིག་དེ་དང་འབྱུང་བའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྐྱེན་མེད་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E2 作意闕】

ཇི་ལྟར་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་མིག་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཀྱང་སྣང་ལ། རྒྱས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཆོས་ཀྱི་བར་ཡང་སྣང་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉེ་བར་མི་གནས་ན། རེ་ཞིག་དེ་དང་འབྱུང་བའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E3 未得故】【F1 以欲界對初定辨】

ཇི་ལྟར་ན་མ་ཐོབ་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་རགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ། དེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཤིན་ཏུ་ཀུན་དུ་མ་བསྟེན་མ་བསྒོམས་ལན་མང་དུ་མ་བྱས་ཏེ། དེ་གོམས་པར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་མི་ཐོབ་སྟེ༑ དེ་མ་ཐོབ་པས་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟ་བུ་དང༌།

【F2 後七地相對以辨】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ལ་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །

【F3 生死涅槃相對以辨】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། འཇིག་ཚོགས་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་དེས་འཇིག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཤིན་ཏུ་ཀུན་དུ་མ་བསྟེན་མ་བསྒོམས། ལན་མང་དུ་མ་བྱས་ཏེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་དེ། དེ་མངོན་དུ་མ་བྱས་པས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་མ་ཐོབ་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E4 相違故】

ཇི་ལྟར་ན་མི་མཐུན་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པས་རེག་ནས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པས་རེག་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ནས། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ། གནོད་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་བར་གྱི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་མི་མཐུན་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E5 斷故】

ཇི་ལྟར་ན་སྤངས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པས་འདོད་ཆགས་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་མྱོང་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་མྱོང་བ་དེ་ལ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་སྤངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤངས་པས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་ལ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སྤངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤངས་པས་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྤངས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E6 滅故】

ཇི་ལྟར་ན་འགགས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའམ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའམ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེ་ལ། དེའི་དུས་སྐབས་དེར་འགགས་པས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ལ་གཏན་འགགས་པས་སེམས་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འགགས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【E7 已生故】

ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ད་ལྟར་སྐྱེས་པའི་སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་ན། དེ་ནི་ད་ལྟར་སྐྱེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་ལ། འགགས་པ་ཡང་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དེ་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྐྱེས་པ་ལས་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【C2 明翻此七因諸心得生】

རྒྱུ་བདུན་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་སེམས་མི་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་རྒྱུ་བདུན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྐྱེན་ཡོད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཐོབ་པ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དག་གིས་ནི་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

སེམས་ཡོད་པ་དང་སེམས་མེད་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། ས་འདི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【A10 聞所成慧地】【B1 結前生後】

【B2 正決擇】【C1 解歸依】【D1 明五處觀察所歸唯觀佛寶】

ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་གནས་ལྔ་པོ་ལུས་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ་སྟེ།

【D2 問答辨】【E1 作五問】

དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ནི་དུ། རྒྱུ་གང་གིས་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ཡིན། སྐྱབས་སུ་སོང་བས་ཇི་ལྟར་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ། སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་གང་ཡིན་ཞེ་ན།

【E2 五答】【F1 答第一問】

སྨྲས་པ། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །

【F2 答第二問】

རྒྱུ་བཞིས་ན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བའི་བདག་ཉིད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་བ་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཉེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་བསྒྲུབ་པའི་མཆོད་པས་མཉེས་པར་བྱ་བས་སོ། །དེ་ལྟ་བུས་བསྟན་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནས་སྐྱབས་སུ་འོས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 答第三問】

རྒྱུ་བཞིས་ན་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ཡིན་ཏེ། ཡོན་ཏན་ཤེས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཁས་བླངས་པ་དང༌། གཞན་མི་སྨྲ་བས་སོ། །སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཡང་དག་པའི་བསྒྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལེགས་པར་བསྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའོ། །

【F4 答第四問】

ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པར་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དབང་པོ་མི་རྒོད་པར་བྱ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་བར་བྱ་བ་དང༌། དུས་དུས་སུ་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །

【F5 答第五問】

སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་ོ་འཐོབ་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་འཐོབ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཕན་ཡོན་བཞི་སྟེ། སྲུང་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པར་མོས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་བསྲབས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་འཐོབ་པ་དང༌། དམ་པ་ཡང་དག་པར་སོང་བ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་བགྲང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྟོན་པ་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་པ་ལ་མངོན་པར་དད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་བདག་ཅག་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གང་དང་ལྡན་པས་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་པའི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་དང་ལྡན་ཞིང་ལན་མང་དུ་གནས་པས་ན་དེ་ནི་བདག་ཅག་གི་གྲོགས་སུ་འགྱུར་བར་འོང་ངོ་སྙམ་ནས་ཡིད་དགའ་ཞིང་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ཆེད་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་པའོ། །

【D3 以六相差別三寶】【E1 標列六相】

སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྲིན་ལས་དང༌།མོས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་འཕེལ་བས་སོ༑ །

【E2 隨釋】【F1 由相差別】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི་རང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ནི་གཞན་གྱི་མན་ངག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【F2 由業差別】

དེ་ལ་ཕྲིན་ལས་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི་ལུང་ལེགས་པར་འབོགས་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན་ནོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ནི་སྤྲོ་བ་མངོན་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【F3 由信解差別】

དེ་ལ་མོས་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་བསྙེན་བཀུར་ལ་གུས་པས་ཞེན་པར་བྱའོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བ་ལ་གུས་པས་ཞེན་པར་བྱའོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་ཆོས་མཐུན་པའི་དངོས་པོས་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པ་ལ་གུས་པས་ཞེན་པར་བྱའོ། །

【F4 由修行差別】

དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་མཆོད་པ་དང་རིམ་གྲོ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྦྱོར་བ་གོམས་པར་བྱ་བས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཐུན་མོང་གིས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །

【F5 由隨念差別】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་ལ། ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ། དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་བྱའོ། །

【F6 由生福差別】

དེ་ལ་བསོད་ནམས་འཕེལ་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་མཆོག་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་མཆོག་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ནི་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་མཆོག་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【C2 解沙門婆羅門別】【D1 標列五法】

བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལས་དགེ་སྦྱོང་གི་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པའི་ཆོས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆོས་དང༌། ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཆོས་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཆོས་དང༌། རྟོགས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །

【D2 隨釋】

དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་པའི་ཆོས་ནི་དོན་ངན་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་བསྟན་པར་མི་འོས་པ་དང༌། ཚིག་དང་ཡི་གེ་གསང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་གིས་ཐོས་པའི་ཆོས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པས་བཟང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆོས་ནི་གང་ལ་ཇི་ལྟར་འཚེ་བ་གང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆོས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པས་བཟང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཆོས་ནི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང་ཁང་ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཚོང་ཁང་གི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བུ་དང་ཆུང་མ་དང་བྲན་མོ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཆོས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མེད་པས་བཟང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཆོས་ནི་བར་དུ་གཅོད་པ་སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། བྱུག་པ་དང༌། རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བྲོ་གར་མཁན་དང༌། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། བཞད་གད་མཁན་དང༌། འཇོ་སྒེག་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཁྲིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཆོས་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཐོས་པ་དང་། བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་བཟང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་ཕྱིར་བཟློག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ངན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་གིས་རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཐའ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་བདེ་བ་ཡིན་པས་བཟང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【C3 解三求】

འདོད་པ་ཚོལ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཚོལ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཚོལ་བ་དང༌། རྩེད་མོ་དང་དགའ་བ་ཚོལ་བ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པ་ཉམས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། གྲགས་པ་དང་སྒྲ་ཚོལ་བའོ། །སྲེད་པ་ཚོལ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཚོལ་བ་དང༌། སྨོན་པས་ཚོལ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པས་ཚོལ་བ་དང་། སྐྱོ་བས་ཚོལ་བ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པས་ཚོལ་བའོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བཙལ་བ་ཙམ་ཚོལ་བ་དང༌། དེ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ཚོལ་བ་དང༌། འཕྲལ་དུ་འཐོབ་པ་ཚོལ་བ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་འཐོབ་པ་ཚོལ་བ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་ཕྱིས་འཐོབ་པ་ཚོལ་བའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བརྡར་བཏགས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། དོན་དམ་པ་ཚོལ་བ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། འཁྲུགས་པ་མེད་པ་དང༌། འཁྲུགས་པ་དང་བཅས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། དེའི་ཐབས་མེད་པ་ཚོལ་བ་དང་ཐབས་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་ཚོལ་བའོ།། །།

【C4 解內明】【D1 總標前說略標內明為勝】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ། སའི་དངོས་གཞིར་རིག་པའི་གནས་ལྔ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། ནང་གི་རིག་པ་ནི་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་དང་བསྟན་བཅོས་ཐམས་ཅད་དང་གཞུང་ལུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་དག་པའི་གཞིས་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དོན་དེ་ཚར་མི་ཆོད་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་སླ་བས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ཆུད་མི་ཟ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【D2 廣辨釋經由六理門應隨決了】【E1 略標】【F1 總標】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་ཚུལ་དྲུག་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་དང་འཐོབ་པའི་ཚུལ་དང༌། བཤད་པའི་ཚུལ་དང༌། མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཚུལ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དང༌། དགོངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །

【F2 開列後辨名義】【G1 列理門有六】

དེ་ལ་ཚུལ་སྔ་མ་གསུམ་ནི་ཕྱི་མ་གསུམ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ།

【G2 辨前三由後三應隨決了】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་ནི་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །འཐོབ་པའི་ཚུལ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །བཤད་པའི་ཚུལ་ནི་དགོངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཉིད་ཚུལ་ཡིན་པས། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་དེ་དགོངས་པ་ཉིད་ཚུལ་ཡིན་པས་དགོངས་པའི་ཚུལ་གྱི་བར་དུའོ། །ཚུལ་གྱི་དོན་ནི་དེ་དང་དེ་ལ་མ་ནོར་བ་ཉིད་དང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【E2 廣釋】【F1 次第別釋六種理門】【G1 解真義理門】

དེ་ལ་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་དང༌། རིགས་པའི་གྲགས་པ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། རྣམ་པར་བཞག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །དེ་ལ་དེ་ཁོ་ན་རྣམ་པ་བཞིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་གཞག་པའི་དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བར་དུ་ལམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། རིགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། རྟོགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ནི་ཁང་ཁྱིམ་དང༌། བུམ་པ་དང༌། དམག་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། གྲངས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པས་རྣམ་པར་འཇོག་གོ། །རིགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པས་རྣམ་པར་འཇོག་གོ། །རྟོགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌། དེ་དག་གི་གནས་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྣམ་པར་འཇོག་གོ། །དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྣམ་པ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེའི་དོན་ནི་སོ་སོ་རང་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་དེ་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པར་འཇོག་གོ༑ །རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【G2 證得理門】【H1 總說】

འཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། འཐོབ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འཐོབ་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་འཐོབ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་འཐོབ་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པའོ། །

【H2 別釋】【I1 有情業果證得】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འཐོབ་པ་ནི། ལས་དགེ་བ་དག་མི་དགེ་བར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས། ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱུ་དེས་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་སོ་སོར་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I2 聲聞乘證得】

དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་འཐོབ་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གྱི་བར་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་ལྔ་འཐེབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ས་འཐོབ་པ་དང༌། ཤེས་པ་འཐོབ་པ་དང༌། དད་པ་འཐོབ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་འཐོབ་པའོ༑ །དེ་ལ་ས་འཐོབ་པ་ནི་ས་གསུམ་སྟེ། མཐོང་བའི་ས་དང༌། བསྒོམ་པའི་ས་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་སའོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་འཐོབ་པ་ནི། ཤེས་པ་དགུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་དང༌། འགོག་པ་ཤེས་པ་དང་། ལམ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་དག་གི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང༌། ཟད་པ་ཤེས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་དད་པ་འཐོབ་པ་ནི་ཤེས་ནས་དད་པ་བཞི་པོ་དག་གོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་བཞི་པོ་དག་གོ། །དེ་ལ་ཡོན་ཏན་འཐོབ་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་གནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་འཐོབ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དག་ཐོབ་པའི་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཐར་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །

【I3 獨覺乘證得】

དེ་ལ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་འཐོབ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་འཐོབ་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། སྔོན་དུ་མ་བཏང་བའོ། །དེ་ལ་འཐོབ་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རང་རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཐ་མས་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །

【I4 大乘證得】

དེ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་འཐོབ་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་འཐོབ་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཐོབ་པ་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་འཐོབ་པ་དང༌། ས་འཐོབ་པ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལྔ་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་འཐོབ་པ་དང༌། མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་འཐོབ་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་འཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 解教導理門】【H1 略辨三處】

དེ་ལ་བཤད་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་གསུམ་གྱིས་བསྡུ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡེ་སྣོད་བསྡུ་བ་དང༌། མ་མོ་བསྡུ་བ་དང༌། དེ་གཉི་ག་བསྡུ་བས་སོ། །དེ་ལ་སྡེ་སྣོད་བསྡུ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྡེ་སྣོད་དོ། །དེ་ལ་མ་མོ་བསྡུ་བ་ནི་ས་བཅུ་བདུན་དང༌། བསྡུ་བ་བཞིའོ། །དེ་ལ་དེ་གཉི་ག་བསྡུ་བ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཤད་པ་དང༌། སྤང་བ་བཤད་པ་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བ་བཤད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་བཤད་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཤད་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གནས་དང་གནས་པའི་འབྲེལ་པ་བཤད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་བཤད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བཤད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་ཕན་ཡོན་བཤད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་སྡེ་སྣོད་བསྡུ་བ་དང༌། མ་མོ་བསྡུ་བ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་བྱེད་པས་མ་མོ་བསྡུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 廣辨十二】【I1 總說】

ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་བཤད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་བཤད་པ་དང༌། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་བཤད་པ་དང༌། རང་གི་གཞུང་ལུགས་བརྟག་པ་བཤད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་བརྟག་པ་བཤད་པ་དང༌། དྲང་བའི་དོན་བཤད་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་བཤད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཤད་པ་དང༌། གསང་བ་བཤད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་བཤད་པ་དང༌། ལན་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པ་དང༌། ལན་མི་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 事教】

དེ་ལ་དངོས་པོ་བཤད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ་སོར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J2 想差別教】

དེ་ལ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་བཤད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་པོ་དང་བདེན་པའི་མིང་དང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་གིས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 觀自宗教】

དེ་ལ་རང་གི་གཞུང་ལུགས་བརྟག་པ་བཤད་པ་ནི་རྣམ་པར་བཤད་པ་བསྡུ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། མདོའི་སྡེ་དང་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང་ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པ་དང་ཡང་དག་པར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 觀他宗教】

དེ་ལ་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་བརྟག་པ་བཤད་པ་ནི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ལ་བརྟེན་ནས་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཚར་བཅད་པ་དང༌། རང་གི་སྨྲ་བའི་གཞུང་གཟུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་ཞལ་ཅེ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་གཞི་དང༌། སྨྲ་བའི་རྒྱན་དང༌། སྨྲ་བ་ཆད་པས་བཅད་པ་དང༌། སྨྲ་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། སྨྲ་བ་གཅེས་སྤྲས་ལ་དགོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །

【J5 不了義教】

དེ་ལ་དྲང་བའི་དོན་བཤད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོའི་སྡེ་དང་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་བཤད་ལ། དོན་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་བ་དྲང་བར་བྱ་དགོས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J6 了義教】

དེ་ལ་ངེས་པའི་དོན་བཤད་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J7 世俗諦教】

དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་པ་ནི། ཚིག་གི་ལམ་གྱིས་བརྗོད་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་འདུ་ཤེས་དང་བརྗོད་པའི་དབང་དུ་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་དང་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【J8 勝義諦教】

དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཤད་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བཤད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J9 隱密教】

དེ་ལ་གསང་བ་བཤད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕལ་ཆེར་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J10 顯了教】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་བཤད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕལ་ཆེར་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྡེ་སྣོད་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J11 可記事教】

དེ་ལ་ལན་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་པོ་དག་བཤད་པ་སྟེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J12 不可記事教】【K1 總說】

དེ་ལ་ལན་མི་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་གམ་ཞེས་དྲིས་ན་དེ་ནི་བདག་གིས་ལན་མི་གདབ་བོ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤི་ཕན་ཆད་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དྲིས་ན། དེ་ནི་བདག་གིས་ལན་མི་གདབ་བོ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 別釋】【L1 略釋不可記事教】

དེ་ལ་ལན་མི་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མེད་པའི་ཕྱིར་ལན་མི་འདེབས་པའང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཅི་བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ནམ་རྟག་གམ་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དོན་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལན་མི་འདེབས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ཤ་པའི་ལོ་མའི་དཔེའི་མདོ་ལས། ངས་ནི་ཆོས་འདི་སྙེད་ཅིག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ཀྱང་མ་བསྟན་ཏེ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཟབ་པའི་ཕྱིར་ལན་མི་འདེབས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བདག་ཡོད་དམ་ཞེས་འདྲི་ན༑ ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པར་གྱུར་ཏམ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པར་འཛིན་ན་མི་རུང་བས་ལན་མི་འདེབས་པ་དང༌། བདག་མེད་དམ་ཞེས་འདྲི་ན་སྐྱེས་བུའི་ཐ་སྙད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་འཛིན་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་བས་ལན་མི་འདེབས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤི་ཕན་ཆད་ཡོད་དམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་འདྲི་ན་ཟབ་པའི་ཕྱིར་ལན་མི་འདེབས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་ལན་མི་འདེབས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གང་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཅི་ཆོས་དེ་དག་ལས་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན་ལན་མི་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ལྟར་མཚན་ཉིད་དེ་དེ་ནི་གཞན་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 於外道妄說等四種四緣故不可記說】

གཞན་ཡང་ལན་མི་གདབ་པའི་དངོས་པོ་བཤད་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བཤད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བསམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་བསམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【G4 遠離二邊說門】

མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤང་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བ་དང་། ཡོད་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བ་དང༌། རྟག་པར་འཛིན་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བ་དང༌། ཆད་པར་འཛིན་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བ་དང༌། འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ངལ་བར་སྦྱོར་བའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤང་བའོ། །དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔར་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G5 不可思議說門】【H1 總說】

དེ་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དྲུག་སྟེ། བདག་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སེམས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་པའི་ཡུལ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ལོ། །དེ་ལ་བདག་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སེམས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སེམས་པ་ནི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ན་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བ་ལ་མ་བརྟེན་ན་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【H2 別釋】【I1 我思議】

དེ་ལ་བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་དུས་གསུམ་རྣམས་སུ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདག་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཕན་ཚུན་འདུ་ཤེས་ཅན་ནམ། དེ་བཞིན་དུ་འདུ་ཤེས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། རྒྱས་པར་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚངས་པའི་དྲ་བའི་མདོ་ལས། ཇི་སྐད་དུ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌། ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་དེ་ལུས་དེ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། སྲོག་ཀྱང་གཞན་ལ་ལུས་ཀྱང་གཞན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། འདི་ཉིད་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་དོ་སྙམ་པ་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང་། བདག་གི་བདག་ནི་མ་ཚང་བ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །

【I2 有情思議】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་སེམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སེམས་ཅན་ག་ལས་བྱུང༌། སེམས་ཅན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཡིན། སེམས་ཅན་གང་གི་བར་དུ་འགྲོ། སེམས་ཅན་གང་དུ་འགག་པར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །

【I3 世間思議】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལ་སེམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བྱའོ། །ཆོས་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཆོས་ཉིད་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་ཅི་ལས་དེ་ལྟར་བྱུང་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། ཆོས་ཀྱི་རིགས་པ་ཁོ་ནས་མི་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་སེམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I4 有情業果思議】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སེམས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་དང་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སོ། །

【I5 靜慮境界思議】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་པའི་ཡུལ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཟད་པའི་དོན་དང༌། དབང་བསྒྱུར་བ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པའི་དབྱིངས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པས་སོ། །

【I6 諸佛境界思議】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང༌། གཞན་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་མཛད་པས་སོ། །

【G6 說意趣說理門】

དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་དགོངས་པ་དང༌། འདུན་པ་བཟློག་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་མཛད་པའི་དགོངས་པ་དང༌། གཟུད་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གཅད་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། དོན་གཞན་དང་འབྲེལ་པའི་དགོངས་པ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་དགོངས་པ་དང༌། སྨྲ་བ་པོ་ལ་ཉན་པ་རྣམས་རི་མོ་ཆེར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། དགེ་བ་མང་བར་བྱ་བའི་དགོངས་པ་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་དགོངས་པའོ། །

【F2 釋前三門由後三門應隨決了】【G1 辨真義理門】【H1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【H2 釋】【I1 約安立真辨離二邊】【J1 約四諦正辨離二邊】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནས་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་བར་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་སྒྲོ་འདོགས་པ་རྣམ་པ་བཞིས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། རྟག་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། གཙང་བར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། བདེ་བར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང༌། ཤེས་པ་བཞི་བསྟན་ཏོ། །རྒྱུ་གང་གིས་ན་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་བདག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སར་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེར་ཇི་ལྟར་བདག་མི་རིགས་པ་དེ་ལྟར་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་བདག་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་སྐྱེ་བ་དང་མཚན་ཉིད་དང་ལས་ལས་ཀྱང་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་དེ་དང་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །རྟག་པ་ཉིད་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མི་རིགས་པ་དེ་ལྟར་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །མི་སྡུག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་དྲུག་ཀྱང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །དེ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་ནི་བདེན་པ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་མཚན་ཉིད་དེས་མེད་པ་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་སྟོན་པའོ༑ །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གང་བདེན་པ་དེ་དག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དེས་ནི་ཚད་མ་གསུམ་པོ་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་ཡང་སྐུར་པ་བཏབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །གང་མཐའ་གཉིས་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་པ་དེ་ནི་བདེན་པ་དེ་དག་ལ་མོས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང་། རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【J2 廣辨四諦義門差別】【K1 辨諦相】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། མདོར་བསྡུ་ན་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་ནི་སྲེད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། གཙོ་བོའི་རྒྱུ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ནས་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྤངས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཏེ༑ སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེས་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །འགོག་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེས་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལས་བརྩམས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །སྦྱོར་བའི་ལམ་ནི་གཙོར་འདི་ལྟ་སྟེ། དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་གནས་སྐབས་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ནི་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཁོ་ནའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ནི་གཙོ་བོར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྒོམ་པའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་བ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ལ་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པར་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི་མཐའ་ཡས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་གཉེན་པོར་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བདེན་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་གོ་རིམས་བསྟན་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 約諦辯人】【L1 依諦立人差別】

བདེན་པ་དེ་དག་ལས་བརྩམས། བདེན་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན། བདེན་པ་དེ་དག་ལ་གནས་ནས། གང་ཟག་བཅུ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་བཅུ་གསུམ་གང་ཞེ་ན༑ འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སློབ་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སློབ་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སློབ་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མི་སློབ་པ་དང་། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་མི་སློབ་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མི་སློབ་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །

【L2 明人有造作等十三法】

གང་ཟག་དེ་དག་གི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། སྒྲིབ་པ་དང༌། སེམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། མོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། བག་ཆགས་དང༌། ཚོགས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ༑ དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་སྤེལ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བསྲུང་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ཐར་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོ་སྦྱོར་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་ཤེས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་། གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ༑ ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་ཉེས་པར་བྱས་པའི་ལས་ལ་གོམས་པའི་བག་ཆགས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བག་མེད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་འབྱོར་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཆོད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་བསྒྲིབས་པའོ། །ལེ་ལོའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེ་ལོའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའོ། །བར་ཆད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བར་ཆད་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །སྐྱེ་བའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེ་བའོ། །མི་སྐྱེ་བའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་མི་འབྱུང་བའོ། །མོས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཡོད་ཀྱང་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་གང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་གང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་གང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །དེ་ལ་སེམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ༑ ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ལོ། །ལས་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སེམས་པ་དང་བསམ་པའོ། །དབང་པོ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དབང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཁམས་དང་མོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ནི། དབང་པོ་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ཁམས་ནི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །མོས་པ་ནི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། བསམ་པ་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །བག་ལ་ཉལ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །སྐྱེ་བ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། ཁོམ་པར་སྐྱེ་བའོ། །བག་ཆགས་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ དེ་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་བག་ཆགས་དང༌། སྔོན་སྐྱེས་པའི་བག་ཆགས་སོ། །ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང༌། མ་ངེས་པའི་ཚོགས་སོ། དེ་ལ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དང༌། སྦྱོར་བས་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དང༌། སྦྱོར་བས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའོ། །མ་ངེས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་མ་ངེས་པ་དང༌། སྦྱོར་བས་མ་ངེས་པའོ། །

【L3 約法辨人句義差別】【M1 總說】

མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་གང་ཟག་བཅུ་གསུམ་པོ་དག་ཅི་རིགས་པར་རྒྱ་ཆེར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 問答辨】【N1 善不善造釋四句】

གང་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། གང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ལས་དཀར་གནག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་གནག་ཅན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། དགེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་ཡང་མི་ལྡན་ལ། དགེ་བ་ཡང་ཡིན་པ་ནི། དཀར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བ་དང༌། ལས་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མི་དཀར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ལ་དགེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གནག་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་དགེ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N2 業障與習障成就不成就四句】

གང་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ཡང་ལྡན་ལ། གང་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ལྡན་ལ་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལས་ནི་ཚེ་འདི་ལ་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་ལ། དེ་ཚེ་རབས་སྔ་མ་ལ་དེའི་ཚེ་འདི་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ལས་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་མ་བྱས་མ་བསགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །གཉི་ག་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་གིས་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་ལ། ཚེ་རབས་སྔ་མ་ལ་དེའི་ཚེ་འདི་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ལས་སྡིག་པ་ཅན་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉི་ག་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །

【I2 約非安立真離二邊】【J1 標非安立真實】

དེ་ལ་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 明增益邊】

དེ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་ཤིང་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཡིན་གྱི། རང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་མཐའ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་མི་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་མི་རུང་བ་དེ་ལྟར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང༌། དེ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལས་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་ཅིང་སྟོན་ཏོ། །ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་མི་རུང་སྟེ། མིང་དང་བརྗོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། མིང་དང་བརྗོད་པ་མེད་པར་དེའི་བློ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། མིང་དང་བརྗོད་པ་ནི་དོན་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J3 損減邊】

སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པ་ལ་མེད་དོ་ཞེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【H3 結】

དེ་ལྟར་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【G2 類證得教導由後二種】

གཞན་ཡང་འཐོབ་པའི་ཚུལ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་གཉིས་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དང་དགོངས་པའི་ཚུལ་གཉིས་ཀྱིས་ཅི་རིགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །

【F3 問答料簡】【G1 問答別義相應意趣義】

འདིར་དོན་གཞན་དང་འབྲེལ་པའི་དགོངས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དོན་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ནི་དོན་གཞན་དང་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་སྒྲ་ཇི་བཞིན་སྤངས་ནས་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་གཞན་ཉིད་ནི་དོན་གཞན་དང་འབྲེལ་པའི་དགོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 前三種門由後三門應隨決了】【H1 明真義決了】

དེ་ལ་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་ན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་འཐོབ་བོ། །ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཐོབ་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་འཐོབ་པའི་ཚུལ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །བཤད་པའི་ཚུལ་ཐམས་ཅད་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རོ། །

【H2 明於真義理門隨決了】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་རྣམ་པར་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཤས་ཆེར་བྲལ་བའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པའོ།།

གནས་ངན་ལེན་གྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ལས་སུ་མི་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ལས་སུ་མི་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྕི་བ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྒྲིབ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌།སྒྱིད་ལུག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དབང་བསྒྱུར་བ་མེད་པས་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །མཚན་ཉིད་དེ་དག་ཡོད་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་དང་མཐུན་པར་གནས་ཤིང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་དང་མི་མཐུན་པར་གནས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ལས་སུ་མི་རུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 辨建立安立非安立二諦所以】【H1 初問答】

གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་བདེན་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་དེའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་མེད་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གཉིས་པོ། མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་གང་ལ་ལ་རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་ན་མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་མི་འགྲོལ་ལ་མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་མ་གྲོལ་ན་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་འགྲོལ་ལོ། །རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ནི་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མཚན་མ་ལ་མི་སྤྱོད་ན་མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་འགྲོལ་ལ། མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་ན་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་འགྲོལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 第二問答】

གལ་ཏེ་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཁོ་ནས་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་འགྲོལ་ཞིང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང་སྦྱོར་བའི་ལམ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【H3 第三問答】

གལ་ཏེ་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནས་འཆིང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་འགྲོལ་ཞིང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན་སྨྲས་པ། གང་ལ་ལ་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཇུག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འཆིང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་འགྲོལ་ཞིང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། རྣམ་པར་དག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པས། དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【C5 雜決擇聞慧地義(有十四句)】【D1 辨麁重相】

【D2 辨長養根大之法】

དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ཀྱིས་རྒྱས་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པས་རྒྱས་པ་དང༌། ཡ་ང་བ་སྤངས་པས་རྒྱས་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་རྒྱས་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རྒྱས་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཉེ་བར་སྟོན་པས་རྒྱས་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པས་རྒྱས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་ཉེ་བར་སྟོན་པས་རྒྱས་པའོ། །བཞིས་ནི་གནོད་པ་མེད་པས་རྒྱས་པའོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་སྟོན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཞུ་བས་ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང༌། དགའ་བས་ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང༌། རེ་བས་ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང༌། ལེན་པའམ་འཛིན་པས་ཉེ་བར་སྟོན་པའོ། །

【D3 辨五行】

འདུ་བྱེད་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང༌། ངག་གི་འདུ་བྱེད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང༌། ལས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང༌། ཚེའི་འདུ་བྱེད་དོ། །

【D4 辨五種不放逸】

བག་ཡོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དགེ་བ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བསྒོམ་པ་རྟག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པའོ། །དེ་ལ་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པ་ལས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་བྱའོ། །མི་དགེ་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་གཉིས་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དགེ་བ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་གཞན་གཉིས་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པ་རྟག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པ་ནི། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་དེ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D5 辨名色】

མིང་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པའོ། །

【D6 辨煩惱】

མ་རིག་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དོན་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའོ། །སྲིད་པའི་སྲེད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྲེད་པ་དང༌། སྨོན་པས་སྲེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པས་སྲེད་པ་དང༌། ཡིད་སྐྱོ་བས་སྲེད་པ་འབྱུང་བ་ལ་སྲེད་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་སྲེད་པའོ། །ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་མི་འཛེམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་ཀུན་དུ་མི་སྤྱོད་པ་དང༌།ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གཏོང་བ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བྱ་བ་ནན་ཏན་མི་བྱེད་པ་ལ་མི་འཛེམ་པས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D7 辨惡說法者及惡友相】【E1 明惡說惡友】

བཀའ་བློ་མི་བདེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། མི་བཟོད་པ་དང༌། མི་འཛེམ་པ་དང༌། མི་སྡོམ་པས་སོ། །སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་ཅན་དང༌། ལེ་ལོ་ཅན་དང༌། ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། དམན་པས་སོ། །

【E2 翻顯善說友】

དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ནི་བཀའ་བློ་བདེ་བ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D8 辨止觀】

ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ འཇིག་རྟེན་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཞི་གནས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དངོས་གཞིས་བསྡུས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དངོས་གཞིས་བསྡུས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བསྡུས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བསྡུས་པའོ། །ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །

【D9 辨三漏】【E1 欲漏】

འདོད་པའི་ཟག་པ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་དངོས་པོ་ལས་བྱུང་བའི་བག་ལ་ཉལ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་མཐུན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འདོད་པའི་ཟག་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【E2 有漏】

སྲིད་པའི་ཟག་པ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་ངན་པར་སྐྱེ་བར་འགྲུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཁམས་བར་མར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁམས་བཟང་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་འདོད་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【E3 無明漏】

ཐར་པ་ལོག་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སུ་སྨྲ་བའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པའི་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཆད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་པའི་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ།། །།

【D10 辨諸法差別】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལས་དང༌། ཆོས་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའོ། །དེ་ལ་རྟགས་ནི་ལུས་དང་རྒྱུ་བ་དང༌། གནས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ལས་ནི་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ནི་ཐག་ཉེ་བ་དང༌། རྒྱང་རིང་བ་དང༌། འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【D11 明三種三論】

བསྟན་བཅོས་ནི་གསུམ་སྟེ། ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། རྩོད་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་སོ། །དེ་ལ་ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྲམ་ཟེའི་གསང་ཚིག་རྣམས་སོ། །རྩོད་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའོ། །གཞན་ཡང་བསྟན་བཅོས་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དོན་མེད་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། དོན་ལོག་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པའི་བསྟན་བཅོས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྔ་མ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D12 明造論儀式】【E1 先歸禮二師】

གཞན་ཡང་བསྟན་བཅོས་གསུམ་སྟེ། ངན་གཡོའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། སྙིང་པོ་མེད་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྔ་མ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་འདོད་པའི་ཕྱག་བྱ་བར་འོས་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་བསྟན་བཅོས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་ལ་གུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དང་པོ་བསྟན་བཅོས་མཛད་པའི་སྟོན་པ་དང༌། དོན་ལ་གུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེའི་དོན་སྟོན་པ་སློབ་དཔོན་རྣམས་སོ། །

【E2 具六因方可造論】

བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་འདོད་པས་རྒྱུ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱར་བར་འོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དོན་མང་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཁ་ཅིག་འདིས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། དོན་ཉམས་པ་དང་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། དོན་འཐོར་བ་རྣམས་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། དོན་ཟབ་མོ་རྣམས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང༌། ཚིག་འབྲུ་མཛེས་པས་མཛེས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པའོ། །

【E3 四德方可造論】

བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་འདོད་པས་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་སྦྱར་ནས་བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་མི་སྒྲོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་བྱས་ན་བདག་གིས་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ཀྱི། ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་མེད་ན་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་མང་པོ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཉམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བར་མཐོང་བ་དང༌། ཡང་གཞན་དག་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བས་ཉེན་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་སྦྱར་བ་འདི་ལ་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཚིག་གཅིག་གི་དོན་ཀུན་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། དེ་ནི་དེ་དག་གི་ཡུན་རིང་པོའི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང༌། བདེ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་མཐུན་པ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་སྦྱར་བ་མེད་ན་ཆོས་མཐུན་པ་པ་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་འདོད་པ་རྣམས་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱི་དོན་བྱས་པས་ཉམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བས་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་མི་སྒྲོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བདག་ལ་གཞན་དག་མཁས་པ་དང༌། གསལ་བ་དང་ཡིད་གཞུངས་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་རྣམས་བྱེད་པ་དང༌། དོན་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་ན་དད་པ་སྐྱེ་ཞིང་དད་པའི་དབང་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ཀྱི། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【E4 明造論名莊嚴經】

དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་པད་མ་ཁ་མ་བྱེ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁ་བྱེ་བ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་གསེར་བརྡུངས་སུ་མ་བྱས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བརྡུངས་སུ་བྱས་པ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཁ་ཟས་མ་མྱངས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མྱངས་པ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཀུན་དགའ་བའི་འཕྲིན་ཡིག་མ་བཀླགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བཀླགས་པ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ལོངས་སྤྱོད་འདུ་བ་མ་ཐོབ་པ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོབ་ཅིང་བདག་གིར་བྱས་པ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དེ་ལྟར་དགའ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ཞེས་བྱའོ། །

【D13 明七種通達】

རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཡི་གེ་རྟོགས་པ་དང༌། ཡི་གེའི་དོན་རྟོགས་པ་དང༌། འཛིན་པ་རྟོགས་པ་དང༌། འཛིན་པའི་དོན་རྟོགས་པ་དང༌། འཆིང་བ་རྟོགས་པ་དང༌། གྲོལ་བ་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཡི་གེ་རྟོགས་པ་ནི་བརྟག་པ་ལས་སོ། །ཡི་གེའི་དོན་རྟོགས་པ་ནི་མི་བརྟག་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་འཛིན་པ་རྟོགས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་བཞག་པའམ། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཛིན་པ་རྟོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཛིན་པའི་དོན་རྟོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འཆིང་བ་རྟོགས་པ་ནི་མཚན་མའི་འཆིང་བའམ། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །གྲོལ་བ་རྟོགས་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་གནས་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་གནས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དབང་ཕྱུག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུའི་བྱེ་བྲག་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【D14 明由十相故具足多聞】

ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལེགས་པར་སྟོན་པས་བཤད་པ་དང༌། ཚིག་དང་ཡི་གེ་གསལ་བར་བཤད་པ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་དོན་བཤད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཐབས་བླ་བ་བཤད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་བཤད་པ་སྟེ། ལྔ་པོ་དེ་དག་དང༌། གཞན་ཡང་ལྔ་སྟེ། ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་བསམ་པ་མེད་པས་ཉན་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བསམ་པས་ཉན་པ་དང༌། ལེགས་པར་ཉན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཉན་པ་དང༌། མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་ལེགས་པར་རྟོགས་པས་སོ། །

【B3 餘不復現】

ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【A11 思所成慧地】【B1 結前生後】

བསམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི།

【B2 正決擇】【C1 以五門雜決擇】【D1 明四種思議】

བསམ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དངོས་པོ་བསམ་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་བསམ་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བསམ་པ་དང༌། ཐེག་པ་བསམ་པའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་བསམ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་དྲུག་ལས་བརྩམས་ནས་ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་ནས་དབང་པོའི་དངོས་པོའི་བར་དག་གོ། །དེ་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་བསམ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བསམ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཐེག་པ་བསམ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རྣམས་སོ། །

【D2 明二種思議】

ཡང་བསམ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསམ་པ་སེམས་པའོ། །དེ་ལ་ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་སའི་དངོས་གཞིར་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་པར་སེམས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལེགས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །ཉེས་པར་བསམ་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདུལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདུལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཕགས་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། བསྟེན་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། བསྟེན་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་ལེགས་པ་དང༌། ལེགས་པ་དང༌། ནག་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དང་། དོན་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ངན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【D3 明有非有】【E1 辨有非有相】【F1 舉經為問】

དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ནི་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པར། མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། འདིར་ཡོད་པ་ནི་གང་ཡིན་མེད་པ་ནི་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོད་པ་ནི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【F2 對問以辨】【G1 正辨有非有相】【H1 辨有相】

གཉིས་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་པ་བྱུང་བ་ད་ལྟར་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རྫས་དང་དངོས་པོ་དང་དོན་ལས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 辨假實】

མདོར་ན་རྫས་སུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་གང༌། བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་མི་ལྟོས་ཤིང་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་མི་བརྟེན་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མདོར་ན་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་ལྟོས་ཤིང་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་མཚན་ཉིད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མདོར་ན་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའི། རྫས་སུ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ཞིང་ལྟོས་ཏེ། གནས་ནས་བདག་ཅེས་བྱ་བའམ། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་རྒྱ་ཆེར་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་སྐྱེ་བ་པོ་རྫས་སུ་མེད་པ་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལས་བདག་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་བཞིན་དུ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་པ་དག་ལ་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང༌། དམག་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། འདུས་བྱས་ཀྱི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། ས་བོན་དང༌། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཐོབ་པ་དང༌། འཐོབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང༌། རིས་མཐུན་པ་དང༌། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དང༌། ཚོགས་པ་དང་མ་ཚོགས་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང་སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། མགྱོགས་པ་དང༌། གོ་རིམས་དང༌། དུས་དང་ཡུལ་དང་གྲངས་ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་འཇུག་པ་མེད་པ་ཙམ་ལ་གནས་ཏེ་ལྟོས་ཤིང་བརྟེན་ནས་ནམ་མཁའ་ཞེས་ཉེ་བར་འདོགས་ཏེ་ནམ་མཁའ་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་གདགས་པ་དང༌། དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མིང་གི་འཇུག་པ་ཙམ་ལ་གནས་ཏེ་ལྟོས་ཤིང་བརྟེན་ནས། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉེ་བར་འདོགས་ཤིང་གདགས་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །

【G2 破計我】【H1 略破】

འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གང་གིས་བདག་རྫས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མི་དམིགས་ཤིང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་མི་དམིགས་ཤེ་ན། ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནང་ངམ་ཕྱི་རོལ་ལམ་གཉི་ག་མེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །ཇི་ལྟར་མི་སྣང་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དག་རང་རང་གི་ལས་ལ་སྣང་བ་དེ་ལྟར་བདག་ནི་རང་གི་ལས་ལ་མི་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་བདག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་གི་ལས་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རྫས་སུ་མེད་པ་ཁོ་ནར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བདག་མི་དམིགས་ཤིང་མི་སྣང་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་ཀུན་དུ་རྒྱུ་དག་གིས་དམིགས་ཤིང་མཐོང་སྟེ། དེས་ན་རྫས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་འདོད་པར་བྱེད་སྟོན་པར་བྱེད། འདོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མི་དམིགས་ཤིང་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་ནས་ལོག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལོག་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་ཀྱང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་འདོད་པར་བྱེད་སྟོན་པར་བྱེད་ཟློག་པར་བྱེད་པར་ཟད་དོ། །

【H2 廣破】【I1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་དམིགས་ཤིང་མི་སྣང་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【I2 答】【J1 舉四種計我總以非之】

བདག་ཡོད་ན་རིང་དུ་ཕ་རོལ་དུ་སོང་ཡང་རུང་རྣམ་པ་བཞིས་རྟོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕུང་པོ་ཙམ་མམ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གནས་པའམ། ཕུང་པོ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ཏེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་གནས་པའམ། ཕུང་པོ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཕུང་པོ་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་ཕུང་པོ་མེད་པ་ཕུང་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་མི་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་གྲང་སྟེ་བདག་ཡོད་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དེ། བདག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་རུང་ངོ༌། །

【J2 別破四計】【K1 即蘊計我】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ཕུང་པོ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གདགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པར་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། འདི་ལྟར་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་པ་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཞན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་དེ་མི་འཐད་དོ། །

【K2 破即離蘊計我】

གལ་ཏེ་བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་མི་རྟག་པའམ། རྟག་པ་ཞིག་ཡིན་གྲང་ན། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན་ནི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་བདག་གཞན་སྐྱེ་ཞིང་གཞན་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་གཞན་འཆི་ཞིང་དེར་གཞན་སྐྱེ་བ་དང༌། གཞན་བྱེད་ཅིང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་པའི་བདག་སྐྱེ་བའམ་འགག་པ་ནི་ནང་ངམ་ཕྱི་རོལ་ལམ་གཉི་ག་མེད་པར་ཡང་ཅི་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་མི་འཐད་དོ། །གལ་ཏེ་རྟག་ན་གི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འགྱུར་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བདག་དེ་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཡིན་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་འགྱུར་བ་མི་རུང་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་མི་རུང་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་མི་རུང་བའོ། །བདག་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཡིན་ན་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རྒ་བར་མི་འགྱུར་འཆི་བར་མི་འགྱུར་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བས། རེས་འགའ་ལྷར་སྐྱེ་བ་དང༌། རེས་འགའ་མི་དང༌། རེས་འགའ་དུད་འགྲོ། རེས་འགའ་ཡི་དྭགས་དང༌། རེས་འགའ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ཡིན་ན་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཡུལ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་དག་གིས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཆགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་སྡང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རྨོངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། མདོར་ན་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དག་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་གིས་ཀྱང་འགྱུར་བར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་ཚེ་ཕྱི་མ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བས་ཕན་འདོགས་པ་མེད་ན། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཞི་དེས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་སྡུག་བསྔལ་བས་གནོད་པ་མེད་ན་ཡང༌། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཞི་དེས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཚེ་འདི་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ༑ ཕྱི་མ་ལ་ཡང་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་རྟག་བཞིན་དུ་དེའི་སོ་སོའི་བདག་གི་ལུས་མི་རྟག་པ་འགྱུར་བ་ལས་གྱུར་པ་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པས་འགྱུར་བར་རྟོགས་པའི་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་ལུས་ཀྱང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་འདི་སོ་སོའི་བདག་དང་ལུས་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་ལ་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་གཏན་གྲོལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་མི་འཐད་དོ། །

【K3 破非即非離蘊計我】

གལ་ཏེ་གང་དག་ལ་བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཕུང་པོ་ལས་བདག་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་བདག་གནས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ན་ཕུང་པོ་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་དམིགས་ན་དེ་དག་ལ་བདག་གནས་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལ་ལ་ཞིག་འདི་སྐད་ཅེས་མོ་གཤམ་གྱི་བུའི་མགོ་ལ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་བཅིངས་པ་བདག་གིས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དང་འདྲ་བར་འདི་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །

【K4 破第四計我】

གལ་ཏེ་བདག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་མེད་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། ད་ཕུང་པོ་མེད་པ་ཡིན་པས་གཟུགས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན། ལུས་དང་མི་ལྡན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་དང་ཡང་མི་ལྡན། མིང་མང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་ཡང་མི་ལྡན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་པ་དང་ཡང་མི་ལྡན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་དང་ཡང་མི་ལྡན་པས། དེ་ལྟར་ན་བདག་ནི་ལུས་མེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་མེད་པ་དང༌། མིང་མེད་པ་དང༌། སེམས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་བདག་ནི་ཚེགས་ཆུང་ངུས་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །

【G3 結示正義】

གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བདག་རྟག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྟགས་ན་མི་འཐད་པ་དེའི་ཕྱིར་བདག་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་རྫས་སུ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བདག་ནི་མེད་ལ་ཕུང་པོ་ཙམ་ནི་ཡོད་ན་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རང་བཞིན་རུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བྱུང་ཞིང་སྐྱེས་པ་ཡོད་ན་ཚེ་འདི་ལ་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལུས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྲད་པ་དང༌། འབྲལ་བར་སྲེད་པ་དང༌། དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེའི་དོན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡང་སྣང་ལ་དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་གྲུབ་ན་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་ཕུང་པོ་རྣམས་མི་རྟག་ཅིང་བདག་མེད་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་མ་རིག་པ་འགག་ཅིང་རིག་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས། རྨོངས་པ་མེད་པ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་སོ་སོར་རྟོགས་པ་དེའི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སྲེད་པ་དང༌། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། གཞི་དེས་ཀྱང་འབྱུང་བ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ལས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ཡང་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་འབྱུང་བ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་ཏེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་བདག་མེད་ཅིང་ཕུང་པོ་ཙམ་ཡོད་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རང་བཞིན་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【D4 明假立一切有情】【E1 以三緣立九有情】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྐང་མེད་དང༌། རྐང་གཉིས་པ་དང༌། རྐང་བཞི་པ་དང༌། རྐང་མངས་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཅན་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གསུམ་གྱི་རིགས་པར་བྱ་སྟེ། འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། ལུས་གཡོ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་རྐང་མེད་རྣམས་ནས་རྐང་མངས་ཀྱི་བར་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གདགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཅན་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གདགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 破外計】【F1 敘外執】

རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གཅེར་བུ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་ནང་གི་ཆོས་སྲོག་དང་ལྡན་པར་བགྲང་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ནས། འདི་སྐད་ཅེས་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྲོག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །

【F2 破】【G1 約增長因以破有命】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྲོག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་སྲོག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་དེ་དག་གི་སྲོག་ཉིད་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་སྲོག་ཉིད་མེད་པར་རང་གི་རྒྱུས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【G2 約說因有無以破】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སྲོག་མེད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བརྗོད་དམ། འོན་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པར་བརྗོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བརྗོད་དུ་ནི་རྒྱུར་བརྗོད་པ་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པར་བརྗོད་ན་ནི། རྒྱུ་མེད་པར་བརྗོད་པས་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་དང་སྲོག་རྣམས་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཤིང་ལྗོན་པ་རྣམས་ནི་སའི་འོག་ཏུ་ནུབ་པ་དང་སའི་སྟེང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རང་གི་ལུས་ཀྱིས་མི་གཡོ་བ་དང༌། བརྗོད་ན་ཡང་མི་བརྗོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱས་པ་དང་ཉེས་པར་བྱས་པའི་ལས་ལ་འཇུག་པར་ཡང་མི་སྣང་བ་དང༌། ཡལ་ག་དང་ཡལ་ག་གྱེས་པ་དག་བཅད་ན་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【G3 約似不似以破】

གལ་ཏེ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་མཐུན་ན་ནི་སྲོག་ཡོད་ལ་མི་མཐུན་ན་ནི་སྲོག་མེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【F3 結】

དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཡོད་པའམ་མེད་པ་དང༌། སྲོག་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་བརྗོད་པ་ཡོད་པའམ། མེད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་མཐུན་པའམ་མི་མཐུན་པས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །

【D5 明色等假實】【E1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་གྱུར་པ་དག་ལ་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་བ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདུས་པ་གཅིག་པའི་མིང་དུ་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【E2 答】【F1 辨四塵飲食等物假實之相】

འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་མིང་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་འདུས་པ་ལ་ལར་ནི་འབྱུང་ལ། ལ་ལར་ནི་ལྡོག་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་འདུས་པ་གང་ལ་བཟའ་བའི་མིང་འབྱུང་བ་དེ་ལ་བཏུང་བའི་མིང་ལྡོག་ལ། གང་ལ་ལ་བཏུང་བའི་མིང་འབྱུང་བ་དེ་ལ་གོས་ཀྱི་མིང་ལྡོག་པ་དང༌། ལྷག་མ་དག་ལ་ཡང་བརྡར་བཏགས་པའི་མིང་དེ་དག་གི་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་པ་དག་གི་མིང་ནི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་ལ་སོགས་པའི་མིང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་འབྱུང་བས། དེའི་ཕྱིར་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་དང་བཞོན་པ་དང་གོས་དང་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 辨假有品類差別】

བཏགས་པའི་ཡོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་པའི་མིང་རྣམ་པ་དུ་མ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདུས་པ་གཅིག་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། འདུས་པ་དུ་མ་ལ་བརྟེན་པའོ། །བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་བ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདུས་པ་གཅིག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །རི་མོའི་ལས་དང་འཇིམ་པའི་ལས་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང་གཞལ་མེད་ཁང་དང་དམག་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདུས་པ་དུ་མ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【C2 以二十九門分別】【D1 別解】【E1 解有色無色法】【F1 正辨有色無色】【G1 辨有色五相差別】【H1 問】

དེ་ལ་ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་གང་ཞེ་ན།

【H2 解】【I1 總標有色列其五相】

མདོར་བསྡུ་ན་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་བཅུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་གདགས་པ་བྱས་ནས་ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་གཟུགས་ཅན་དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཁམས་དང༌། ལས་ཀྱིས་སོ། །

【I2 別解五相】【J1 解事門】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【J2 解色自相】

གཟུགས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དང་བ་དང་དང་བའི་གཟུང་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྒྱུར་བྱས་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་རྟེན་གྱི་གཟུགས་དང་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་གཟུགས་དང་བ་ཞེས་བྱའོ། །མཚུངས་པའི་གཟུགས་དང་བ་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔ་པོ་དག་ནི་དང་བས་གཟུང་བའི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་དང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་དང་ཡུལ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་རྒྱུན་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་གཟུགས་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 解共相】

སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཐམས་ཅད་ནི་ཡུལ་མནན་ཏེ་གནས་པ་དང༌། ཡུལ་ལས་རྟག་ཏུ་རུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །དང་བའི་གཟུགས་དང་དང་བའི་གཟུང་བའི་གཟུགས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ལག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་བོང་བ་དང་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་དང་གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་དང་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་ཤ་སྦྲང་དང་སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང་རླུང་དང་ཉི་མ་དང་སྡིག་སྦྲུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རེག་པ་དག་གིས་རེག་པར་བྱར་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J4 解界門】

དེ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་གཟུགས་ལ་སྲེད་པ་དང་ལས་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་གཟུགས་ལ་སྲེད་པ་དང་ལས་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་ལས་གཟུགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཟུགས་མེད་དོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། ལག་པ་དང་བོང་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་རེག་པར་བྱར་རུང་བ་གང་ཡིན་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལག་པ་དང་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་རེག་ན་གནོད་པར་ནི་འགྱུར་མོད་ཀྱི། གྲང་བ་དང་ཚ་བ་དང་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ནི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་ལེགས་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དག་འབྱུང་ཡང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ནི་ལག་པ་དང་དབྱུག་པ་དང༌། མཚོན་ཆའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་ཀྱང་རེག་ན་ཡང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་ཀྱང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【J5 解業門】

ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་གཟུགས་ཅན་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ལས་ལས་གཟུགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 翻顯無色亦由五相差別建立】

ཆོས་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 隨難重釋】

གཟུགས་འདུས་པ་ནི་གཟུགས་འདུས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འདྲེས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་མ་འདྲེས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ནི་གང་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ནི་གང་ལས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གཉིས་སམ་དེ་བས་ལྷག་པ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མ་འདྲེས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་གཏོགས་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་འདྲེས་ཤིང་དབྱེར་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་དབྱེར་མེད་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་བཞིན་དུ་དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་དབྱེར་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཅིང་འཇུག་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡུལ་ཐ་དད་པ་གནོན་པའི་མཐུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་དབྱེར་མེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནོར་བུ་འོད་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང་དམར་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དང་ལྡན་པ་ཟ་མ་ཏོག་ཏུ་བཅུག་པ་རྣམས་ཀྱི་འོད་སྣ་ཚོགས་དག་དང་འདྲའོ། །དེ་ལ་འདྲེས་ཤིང་དབྱེར་མེད་པ་དང་འདྲ་བར་དཔེའི་དོན་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །ཡང་ཏིལ་དང་སྲན་ཆུང་དང༌། མོན་སྲན་གྲེའུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕྱེ་མ་ཞིབ་མོ་རྣམས་དང༌། སྦྲང་རྩི་དང་བུ་རམ་ལ་སོགས་པ་བསྲེས་པས་བསྡུས་པའི་འདུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་དབྱེར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འདྲེས་པའི་དངོས་པོས་དབྱེར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འོན་ཀྱང་འདུས་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བས་དབྱེར་མེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། མང་པོ་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་འདུས་པ་གཅིག་གི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་འདུས་པ་གཅིག་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་དབྱེར་མེད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འདྲེས་པའི་དངོས་པོ་དབྱེར་མེད་པར་ཡང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་དེ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【E2 合解有見無見法與有對無對法】【F1 解有見無見門】

དེ་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་དོག་དང༌། དབྱིབས་དང༌། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དང༌། མིག་གི་ཡུལ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པས་སོ། །ཆོས་བསྟན་དུ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 解有對無對門】

དེ་ལ་ཆོས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་མནན་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་འགྲོ་བའི་གོ་སྐབས་ལ་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལག་པ་དང་བོང་བ་དང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་གཟུགས་སུ་རུང་བ་དང༌། དང་བའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཟུང་བ་ཡིན་པ་དང༌། དང་བའི་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་སོ། །ཆོས་ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 解無見無對門】

དེ་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་དང༌། ཡུལ་གནོན་པ་དང༌། སྣང་བ་དང༌། འགྱུར་བ་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པས་སོ། །དེ་ལ་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི་གཟུགས་ལ་མོས་པ་ནི་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་སྐྱེས་ན་ཡུལ་ན་གནས་པར་སྣང་བས་དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་བཅུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྣང་བ་ཡང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་འགྲོ་བའི་ལས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ལ་ཡང་སྒྲིབ་པར་མི་གནས་ལ། དང་བའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་མ་ཡིན། དམིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་གནོད་པར་བྱར་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་གྱུར་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དངོས་གཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཟུགས་དེ་ནི་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་པར་མི་ནུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གང་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དེས་སྤྲུལ་པར་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སེམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བསྟན་ནས། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་དེ། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་འབྱུང་ཞིང་དེ་ཉིད་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་གྱི། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་མཐུ་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【E3 有漏無漏法】【F1 辨有漏】【G1 標列五相】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ། དེ་ལ་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། གཞི་དང་བག་ལ་ཉལ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། མངོན་པར་སྐྱེ་བས་སོ། །

【G2 別解】【H1 有漏事】

ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་གང་ཞེ་ན། དང་བའི་གཟུགས་དང་དེ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། མ་འབྲེལ་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟར་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་གཞི་དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་བག་ལ་ཉལ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 解隨眠】

དེ་ལ་དང་བའི་གཟུགས་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གནས་ངན་ལེན་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྐད་དུ་དེ་མ་ལུས་པར་མ་སྤངས་པའི་བར་དུ་དེས་ན་དེ་དག་བག་ལ་ཉལ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 解相應】

སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ཀྱང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H4 解所緣】

དངོས་པོ་ཡོད་པ་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པའི་དམིགས་པ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ད་ལྟར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་པ་ཡིན་ལ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དང་བ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ལ་དེ་ལས་གཞན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དབང་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེའི་དམིགས་པ་ཁོ་ན་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་གང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་དམིགས་ནས་བྱུང་བའི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་ལ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་མི་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དངོས་པོ་ཡིན་ཡང་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དང་བའི་གཟུགས་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དོ། དེ་དག་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་དམིགས་པ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་རང་གིས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་མཚན་མས་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བ་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་དེ་གསལ་བར་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【H5 解生起】

དེ་ལ་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བག་ལ་ཉལ་ཡང་མ་སྤངས་ཤིང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཡུལ་ཡང་སྣང་བར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཆོས་གང་ལ་ལ་སྐྱེ་བའམ། སྐྱེས་པའམ། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་མི་དགེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་དབང་གིས་འབྲས་བུའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་གང་དག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་དེར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 結】

དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གཞི་དང་བག་ལ་ཉལ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང་སྐྱེས་པ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 解無漏】

དེ་ལ་ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་དང་དམིགས་པའི་གཟུགས་དང༌། དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་དག་ལ་ལ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །གང་དག་འགག་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་དག་མི་འབྱུང་བས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་མི་འབྱུང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གང་དག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རྒྱུད་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་སྟེ། ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E4 解有諍無諍法】【F1 以五相解有諍】

དེ་ལ་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པའང་རྣམ་པ་ལྔས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་དང༌། གཞི་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གྲོགས་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བས་སོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ནི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རོ་མྱང་བ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། རོ་མྱང་བ་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དེ་ལ་མི་ཤེས་ཤིང་རྨོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་གྲོགས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ནག་པོའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་ལྔ་འབྱུང་བ་ནི་དེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་འདོད་པ་དང་ལྟ་བ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་ལས་འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པའམ། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་འབྱུང་བ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་མི་འཛིམ་ཞིང་དེ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་པ་རྣམས་སམ། དེ་ལས་གཞན་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཟས་མི་ཟ་བ་དང༌། མེར་འཇུག་པ་དང༌། གཡང་སར་མཆོད་བ་ལ་སོགས་པ་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་སླུ་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་སྲིད་པ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་ཁོན་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉེས་རྩོམ་གྱི་སེམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཡོངས་སུ་གདུང་བས་བདག་ཉིད་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གསུམ་པས་ནི་དོན་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ཁས་བླང་པས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བཞི་པས་ནི་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བར་སྐྱེ་བས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལྔ་པས་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་མི་འབྲལ་བས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་གཞི་དང་བཅས་པ་དང༌། གྲོགས་དང་བཅས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【F2 翻上解無諍】

ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གཞི་དང་བཅས་པ་དང༌། གྲོགས་དང་བཅས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་མི་དམིགས་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【E5 解有染無染法】

དེ་ལ་ཆོས་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། གནས་དང་གཞི་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ཏེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་གནས་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཉིད་དོ། །གཞི་ནི་དེ་ཉིད་ལ་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པ་རོ་མྱང་བའི་གཞིའི་ཆོས་ཡོད་པ་རྣམས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རོ་མྱང་བས་བསྡུས་པའི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །གྲོགས་ནི་རོ་མྱང་བ་དེ་ལ་ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་ཤིང་ལྷག་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་གཞི་དང་གནས་པ་ནས་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པའི་བར་གྱི་ཟང་ཟིང་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཟང་ཟིང་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【E6 解依耽嗜依出離法】

ཆོས་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། གནས་དང་གཞི་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་གནས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གོ། །གཞི་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གནས་དང་མཐུན་པ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གོ། །ཞེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྐྱེན་དེ་དང་དམིགས་པ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ། །གྲོགས་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལོག་པར་སྨོན་པ་འདོད་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་དང་འགྲོགས་ན་དེ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་གཞི་དང་བཅས་པ་དང༌། གྲོགས་དང་བཅས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་བཅས་པའི་ཞེན་པ་དེས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【E7 解世間出世間法】

དེ་ལ་ཆོས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་དང་བའི་གཟུགས་དང༌། དང་བས་གཟུང་བའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དགེ་བ་དང་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་སྤངས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་འཇིག་རྟེན་པའི་གཟུགས་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཆོས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་གཉེན་པོ་རྣམས་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་གཉེན་པོ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ལ་ཞུགས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། དེའི་དམིགས་པ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། སློབ་པ་རྣམས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སློབ་པ་རྣམས་སོ། །

【E8 解墮非墮法】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་ལྔ་ལས་བརྩམས་ནས་དེར་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། འདོད་པའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེར་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【E9 解有為無為法】【F1 辨有為】

དེ་ལ་ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཕྱི་མའི་མཐའ་ནས་མི་འབྱུང་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་རྣམ་པར་ཞི་བ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་གནས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུན་དང༌། འབྲས་བུའི་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །

【F2 辨無為】

ཆོས་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ན་གང་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 辨涅槃滅以已四句】

མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདུས་བྱས་འགགས་པ་ལས་གུད་ན་ཡོད་དམ་ཞེས་འདྲི་བ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ལ། ལན་འདེབས་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན། སེམས་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གུད་ན་མེད་པ་དང༌། གུད་ན་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པ་དང༌། གུད་ན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ལ། ལན་འདེབས་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན། སེམས་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འགོག་པ་ནི་འདུས་བྱས་རྣམ་པར་ཞི་བ་ཙམ་དང༌། འདུས་བྱས་དང་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ༑ དེ་ལ་འདུས་བྱས་རྣམ་པར་ཞི་བ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་གུད་ན་ཡོད་དམ་ཞེས་འདྲི་བའམ། ལན་འདེབས་པའམ། སེམས་པ་ནི་མ་སྤྲོས་པ་སྤྲོས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །འདུས་བྱས་དང་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ནི་གུད་ན་མེད་དམ་ཞེས་འདྲི་བ་དང༌། ལན་འདེབས་པ་དང༌། སེམས་པ་ཡང་མ་སྤྲོས་པ་ཁོ་ན་སྤྲོས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྒྱུ་གཉིས་པོ་འདུས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གུད་ན་ཡོད་པ་དང་གུད་ན་མེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་བ་དང་ལན་འདེབས་པ་དང༌། སེམས་པ་ཉིད་ཀྱང་མི་རུང་ངོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་འདི་སྙམ་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདུས་བྱས་འགགས་པ་ལས་གུད་ན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་འདྲི་བ་དང༌། ལན་འདེབས་པ་དང་། སེམས་པ་དེ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དོན་དུ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་རྩོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བ་དང་སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གི་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E10 所緣法】【F1 先總舉徵到五相】

དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད༑ མི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད། ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད། རྣལ་འབྱོར་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【F2 次第別解】【G1 解前四相所緣】【H1 正辨所緣】

དེ་ལ་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ཡང་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའམ། སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་ས་པ་ཁོ་ནའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་གྱི་ས་འོག་མ་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ༑ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་མ་ཐོབ་པ་ལྷག་མཐོང་གིས་སྤྱོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སློབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ནི་ས་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་སུ་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་དག་གིས་དེ་ན་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པའི་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 因論生論解釋契詮】【I1 引頌而問】

དམིགས་པ་བསམས་པ་ལས་བརྩམས་ནས། མིང་གིས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན། །མིང་ལས་ལྷག་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །མིང་ཆོས་གཅིག་གི་དབང་རྗེས་སུ། །ཐམས་ཅད་འགྲོ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར། །ཞེས་གང་གསུངས་པའི་ཚིག་དེའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན།

【I2 對問以釋】【J1 正釋經頌】

སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་བརྟག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་བརྟགས་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལས་ནི་མིང་གི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རང་གི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་ནི་ཐ་སྙད་ལས་འབྱུང་བའི་མིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་དེའི་རྟེན་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་ལ། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །དེ་གཉི་ག་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་ན་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་སློང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་གྱི་མཚན་མའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 引說重證】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ལས་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། དེ་རྟོགས་པས་ནི་དེ་ཡང་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྟོགས་ན་དེ་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【G2 解第五繫屬瑜伽作意所緣】【H1 總舉列名(指如聲聞地辨)】

རྣལ་འབྱོར་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པའོ། །དམིགས་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །

【H2 隨難重解】【I1 總標淨惑所緣】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །

【I2 別辨】【J1 別解四諦】【K1 釋苦諦】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཡང་འབྱུང་བའི་ལས་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་ངན་ལེན་དུ་གཏོགས་པ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ངན་ལེན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །གནས་ངན་ལེན་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་གསལ་བ་དང་མངོན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གིས་རྣམ་པར་དཀྲུགས་པའི་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འབྲས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་ལ༑ བསིལ་བའི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པས་ནི་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །འབྲས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་དེ་ལ་རེག་པ་དེ་གཉི་ག་མེད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ན་འབྲས་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཙམ་གསལ་བ་དང་མངོན་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་འདུ་བྱེད་གནས་ངན་ལེན་དུ་གཏོགས་པ་གནས་པ་འབྲས་ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་གནས་ལྟ་བུ་དེ་ལ་ཡང༌། རེག་པ་བསིལ་བ་དང་ཕྲད་པའི་གནས་ལྟ་བུར་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པའི་གནས་ལྟ་བུར་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རེག་པ་དེ་གཉིས་ཀ་མེད་པར་འབྲས་ཙམ་གྱི་གནས་ལྟ་བུར་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་ལྷག་པར་ཆགས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སུ་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་གནས་ངན་ལེན་དུ་གཏོགས་པ་འདུ་བྱེད་གནས་པའི་ལུས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་བྱིས་པ་ནི་གཞི་དེས་ཚེ་འདི་ལ་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱད་ནས་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲེད་པས་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་གནས་པས་ཕྱི་མ་ལ་འགྲོ་བ་ལྔར་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་འདོད་པས་རེག་པ་ནས་དེས་མྱ་ངན་བྱེད་སྒྱིད་ལུག་པར་བྱེད། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པར་བྱེད་པ་ནས་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། གཞི་དེས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་གསུམ་ཆར་སྤྱད་ནས་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཀུན་དུ་གནས་པས་ཚེ་འདི་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་དེ་ལྟར་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སྐྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བས་སྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་སེམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་རྩ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གསུམ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བལྟ་བར་བྱ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་ཟུག་རྔུར་བལྟ་བར་བྱ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི་རིམ་གྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་གཟིགས་པ་རྣམས་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པའི་ཕུང་པོ་མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དག་ལ་ཡང་དགའ་བ་མི་འཐོབ་ན། ཤིན་ཏུ་དམན་པ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།

【K2 辨集諦】

ཡང་འབྱུང་པ་བའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་འདུ་བྱེད་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེའི་ཚུལ་གྱིས་གཙོར་ནི་སྲིད་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །

【K3 辨滅道】

ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དེ་སྤངས་པ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་རྒྱུ་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ངང་གིས་འགག་པ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K4 辨道諦】

དོན་དམ་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་འཕགས་པའི་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【J2 總辨建立四諦】

བདེན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་སྤང་བ་དང༌། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ལམ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱ་ཆེར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཚད་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆ་ཕྲ་བ་ལ་གཟུད་པའི་ཕྱིར་དང་པོར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཏེ། ཕྱིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་བསྟན་ཏོ། །

【E11 解任持法】【F1 辨五相立任持】【G1 標列】

གནས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཁམ་གྱི་ཟས་དང༌། རེག་པའི་ཟས་དང༌། ཡིད་ལ་སེམས་པའི་ཟས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【G2 約趣辨有無】

དེ་ལ་ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་རགས་པ་ཡིན་པས་འདོད་པའི་ཁམས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་ཆར་ན་ཡོད་དེ། ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ན་ཡང་ཡོད་ལ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དག་ན་ནི་མེད་དོ། །ཟས་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་ཡང་དམིགས་སོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་དུ་ཉེ་བར་གདགས་པ་མཛད་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་པ་བསྒྲུབ་པའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །

【F2 辨廢立】【G1 問答辨四食癈立】【H1 問】

གང་གི་ཚེ་རྒྱུ་བདུན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། བདུན་གང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་དང་པོ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདུ་བྱེད་སྐྱེས་ན་གནས་ཀྱི་མ་སྐྱེས་ན་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་དང༌། ཟས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །སེམས་ལ་དབང་བ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་བསྲིངས་ནས་བསྐལ་པའམ་བསྐལ་པ་ལས་ལྷག་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡང་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་རྒྱུ་དང༌། རྐྱེན་དང་མ་བྲལ་བ་དེ་སྲིད་དུ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་རྒྱུན་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འཕེན་པ་ཡང་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བསྒྲུབས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་པའི་རྒྱུ་བདུན་པ་ཡིན་ཏེ། འདུ་བྱེད་གང་སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་འདྲ་བའི་རྒྱུན་དང་མི་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དུ་ནི་འཇིག་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཟས་དག་ཁོ་ནས་གནས་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཤེ་ན།

【H2 答】【I1 總答】

འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་རྒྱུ་གཞན་བདུན་པོ་དེ་དག་གིས་གནས་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གནས་པའི་རྒྱུ་མང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་སྒོ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་གིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།

【I2 別答有五】

གཞན་ཡང་ཟས་ལས་གྱུར་པའི་གནས་པ་འདི་ནི་བྱིས་པ་གཞོན་ནུ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཀྱང་གཟུང་སླ་བ་དང༌། འཇུག་སླ་བ་དང༌། རྟོགས་པར་སླ་བ་ཡིན་གྱི། གཞན་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ཡང་ཟས་རྣམས་ནི་དབང་པོ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མ་འཕེལ་བ་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་རྣམས་ཀྱང་ནད་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དག་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་ཚེ་རིང་པོ་དག་ཀྱང་ཟས་མ་རྙེད་ན་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་འདི་ནི། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་ལ་འཇུག་སླ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཟས་དག་གིས་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་གསུངས་སོ༑ །

【G2 辨命根癈立】

ཅིའི་ཕྱིར་སྲོག་གི་དབང་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་གནས་པར་གསུངས་ཤེ་ན། གནས་གང་ན་ལན་འགའ་ཡང་ཟས་མ་ཚང་བ་མེད་པ་དང༌། གང་ན་ཟས་ཚོགས་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་བཙལ་མི་དགོས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ཀྱང་ཡོད་མོད་ཀྱི་གནས་དེ་ན་སྲོག་གི་དབང་པོའི་དབང་ཁོ་ནས་གནས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གང་དག་གི་ཚེ་ཇི་ལྟར་འཕངས་པ་དེ་དག་དུས་དེ་སྲིད་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་གནས་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས༑ སྲོག་གི་དབང་པོས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་གནས་པར་གསུངས་སོ། །

【F3 辨段食之相】【G1 總標】

དེ་ལ་ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་དྲི་དང་རོ་དང༌། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【G2 別釋所以】【H1 以四塵相對辨食非食】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཞུ་བས་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་ལ་མི་མཐུན་པར་ཞུ་བས་ནི་འགྲིབ་པར་བྱེད་ཀྱི། དེ་དག་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་འཕེལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་མི་འཇུག་ལ་འགྲིབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཞེས་མི་བྱའོ། །

【H2 約段物吞時生悅辨食非食】

དེ་ལ་ཁམ་ཟ་བའི་ཚེ་ན་ཡིད་དུ་འོང་བས་ཟ་བ་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་ནི་རེག་པའི་ཟས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་འཕྲོད་པས་བདེ་བ་དང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་འཇུ་ན་ནི་དེ་ཞུ་བ་ན་ཁམ་གྱི་ཟས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཞུ་ཡང་བདེ་བ་དང་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཞུར་ཟིན་ཀྱང་ཁམ་གྱི་ཟས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །

【H3 約段物吞不生悅辨食非食】

ཁམ་ཟ་བའི་ཚེ་ན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བས་ཟ་བ་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཚིམ་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟས་འགའ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་འཕྲོད་པས་ཞུ་བ་ན་བདེ་བ་དང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཁམ་གྱི་ཟས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཞུ་བ་ན་བདེ་བ་དང་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཞུར་ཟིན་ཀྱང་ཟས་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །

【F3 辨四食四句分別】

ཁམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཟས་ཀྱང་ཡིན་ལ། ཟས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཁམ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞིར་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཁམ་ཡིན་ལ་ཟས་མ་ཡིན་པ་ནི་ཁམ་གང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཟས་ཡིན་ལ་ཁམ་མ་ཡིན་པ་ནི་རེག་པ་དང་ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །ཟས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཁམ་ཀྱང་ཡིན་པ་ནི་ཁམ་གང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །ཁམ་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་ཟས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་ནི་རེག་པ་དང་ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དབང་པོ་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །རེག་བ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་མུ་བཞི་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【E12 解有異熟法無異熟法】【F1 辨有異熟等】【G1 總標三句】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【G2 別解三句】【H1 辨有異熟法】【I1 辨有異熟法】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཟག་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དང་ཉམས་པ་དང་མ་སྤྱད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【I2 辨無異熟法】

དེ་ལ་ཟག་པ་རྣམས་ལས་ནི་མི་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མཐུ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལས་གཞན་པ་ནི་མཐུ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་དག་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་གིས་སྤངས་པ་དེ་དག་ནི་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་དག་ནི་མ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྤྱད་ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་འདས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་མེད་དོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འབྱིན་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ད་ལྟར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མ་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་དེས་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཟག་པ་རྣམས་དང་བཅས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་མ་སྤངས་པ་དང༌། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྔོན་རྣམ་པར་མ་སྨིན་པ་དང༌། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【H2 辨異熟法】

ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཟག་པ་རྣམས་དང་བཅས་ཏེ་སྤངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H3 辨異熟生法】

དེ་ལ་འཆི་ཀའི་སེམས་ཐ་མ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཉིང་མཚམས་སྦྱར་མ་ཐག་པའི་སེམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཕན་ཆད་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་འོག་མ་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་མེད་པ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ལས་སྤངས་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་མ་གཏོགས་པ་དགེ་བའམ། མི་དགེ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་གང་དག་རང་གི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【F2 約受辨異熟法】

ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ན་ཡང་འཆི་ཀའི་སེམས་ཐ་མ་དང༌། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སེམས་དང་པོའི་འོག་མ་གཉིས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སེམས་དང་པོ་མ་གཏོགས་པ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་ས་བོན་རྣམ་པར་སྨིན་པས་བསྡུས་པ་ཅི་འདྲ་བ་དེ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་དང༌། རྐྱེན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ལས་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འབྱུང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡི་དྭགས་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཡི་དྭགས་དེ་དག་ཁ་ཅིག་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ལ་ནི། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རེས་འགའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་འབྱུང༌། རེས་འགའ་ནི་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་འབྱུང༌། རེས་འགའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་སོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་བདེ་བ་ཁོ་ན་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་གསུམ་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ།དེ་ཉིད་དེ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མངོན་དུ་གྱུར་ཀྱང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 對業辨異熟】

དེ་ལ་ལས་དཀར་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ཚོར་བའི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལས་གནག་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལས་དཀར་གནག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་གནག་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ས་བོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལས་དཀར་གནག་ནི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གནས་གང་ན་དཀར་པོ་དང༌། ནག་པོ་གཉིས་ཀ་སྲིད་པའི་གནས་དེ་བའི་ལས་བསྡུས་པ་ནི་དཀར་གནག་ཅེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དངོས་པོའི་དབྱེ་བས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་དངོས་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ། རེས་འགའ་ནི་ཕན་པའི་སེམས་ཉིད་ཉེ་བར་བཞག་ལ་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རེས་འགའ་ནི་གནོད་པའི་སེམས་ཉིད་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་དག་ལས་ཕྲོགས་ཏེ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལས་དཀར་གནག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལས་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་ཕན་པ་བྱས་པས་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་སྐྱེས་བུ་དྲག་ཤུལ་ཅན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་དག་ལ་སྡིག་པ་ལ་དགའ་བར་མ་བྱེད་ཅེས་ཞེ་སྡང་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སྐྱེ་ན། སེམས་དེ་ཞེ་སྡང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ནི་ནག་པོའི་ཆ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ལ། སྡིག་པ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ནི་དཀར་པོའི་ཆ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ལས་དེ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་དཀར་གནག་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ།། །།

【E13 有因果法】【F1 辨有因有果法】【G1 辨有因法】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་གང་དག་གི་ས་བོན་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །སྔོན་བྱས་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཁམས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ནི་འདྲེན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ལས་དང་པོ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་གནས་གསུམ་པོ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དྲོད་གཤེར་ཉེ་བར་གྱུར་པས། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་སྒོ་ངའི་སྦུབས་ཆགས་པས༑ རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་ཀྱང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་དང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱིས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདྲེན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་གིས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདྲེན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དེ་ལས་བཟློག་པ་གསུམ་པོ་དག་གིས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ལོག་པར་རྩོལ་བའི་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་དོན་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བར་གནས་པ་ཡང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་གནས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྩོལ་བའི་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལས་བྱུང་བ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་གནས་པ་ཡང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་འདི་ལ་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གང་དུ་ཅི་རིགས་པར་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དེ་ཡང༌། འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 辨有果法】

དེ་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དེས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །ཡང་འབྱུང་བ་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དེས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གནས་གསུམ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྒོ་ངའི་སྦུབས་ཆགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མིག་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་གསུམ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རང་རང་གི་དབང་གི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་དང༌། ལོག་པར་རྩོལ་བའི་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་འབྲས་བུ་མེད་པས་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་གནས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྩོལ་བའི་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པས་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་བྲལ་བ་དང༌། དབང་གི་འབྲས་བུ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་འདྲེན་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་གཏན་དུ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ནི་གཏན་དུ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དབང་གི་འབྲས་བུ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དེ་དག་གིས་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【F2 翻顯非有因法及非有果法】

རྒྱུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【E14 解緣生法】

དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་པོ་མེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའི་སྐབས་སུ་གང་དག་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །

【E15 解內法】

དེ་ལ་གང་གིས་ནང་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། དབང་དང༌། ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། དངོས་པོས་སོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་གང་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཅེའམ། སེམས་ཅན་ཞེའམ། འདི་ལྟར་དེའི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ༑ རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཚེའི་མཐའ་ནི་འདི་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ལས་ནང་ཞེས་བྱའོ། །གང་ལ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ནང་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་དབང་གིས་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་ལས་ནང་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ནང་ཞེས་བྱའོ། །དང་བའི་གཟུགས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་དང་ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་ལས་ནང་ཞེས་བྱའོ། །དམིགས་པ་ལས་ནང་ཡིན་པར་བརྡར་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ཡང་ནང་ན་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【E16 解名色所攝法】

དེ་ལ་མིང་དང་གཟུགས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་ཡུལ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བ་དང༌། འཕེལ་བར་ཡང་སྣང་ལ། ལག་པ་དང་བོང་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་གཟུགས་སུ་ཡང་རུང་བས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །ཕུང་པོ་ལྷག་མ་བཞི་པོ་དག་ནི་སྣ་ཚོགས་སུ་འདོགས་པའི་དབང་དང༌། སྣ་ཚོགས་སུ་འདོགས་པའི་གནས་ཀྱིས་ཕལ་ཆེར་དམིགས་པ་དེ་དང་དེ་ལ་འཇུག་ཅིང་གཞོལ་བར་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དག་ནི་མིང་ཞེས་བྱའོ། །

【E17 解執受非執受】

དེ་ལ་ཟིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་དང་པོར་གཟུགས་འབའ་ཞིག་ཟིན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པར་དེ་དག་བསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ནང་གི་དབང་པོ་དང་འབྲེལ་པའི་གཟུགས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ཟིན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དབང་པོ་དང་མ་འབྲེལ་པ་ཕྱིར་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པར་དེ་བསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་གནས་སུ་བྱས་ཤིང་མ་སྤངས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟིན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེས་ནི་དབང་པོ་དང་མ་འབྲེལ་པ་ནང་གི་སྐྲ་དང༌། སྤུ་དང༌། སེན་མོ་དང༌། སོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཤི་བའི་རོ་དག་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པར་དེ་བསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཟིན་པའི་གཟུགས་དེ་ཡང་རྒྱུ་བཞིས་རྣམ་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་ནང་གི་ཁམས་འཁྲུགས་པ་དང་མཉམ་པར་གྱུར་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་། དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཟིན་པའི་གཟུགས་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་གནོད་པར་བྱེད་པས་གནོད་པར་གྱུར་པ་ན༑ སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། གནོད་པར་འགྱུར་ལ། ཕན་འདོགས་པས་རིག་པ་ན་བདེ་བ་དང༌། ཕན་པ་དང༌། མི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁམས་འཁྲུགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གནོད་པར་འགྱུར་ལ་སྙོམས་པས་ཕན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཉེས་རྩོམ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ལོག་པར་ཉེ་བར་གཏོད་པ་དག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཉེས་རྩོམ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་ལ། དམིགས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་གཏོད་པས་ནི་བདེ་བ་དང་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ་གནོད་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་ཡང་ཡིན་ལ་གཟུགས་ཀྱང་ཡིན་ཞིང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བས་གནས་སུ་བྱས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མ་ཟིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E18 解大造法】【F1 決擇大造】【G1 總標有色法】

དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【G2 明大造之義】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རང་གི་ས་བོན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཀྱང་རང་གི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ས་བོན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དང༌། སེམས་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་ས་བོན་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གང་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། དེ་དག་དང་ལྡན་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དག་ཀྱང་རང་གི་འབྲས་བུ་ངེས་པར་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དེ་ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ས་བོན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱོགས་མེད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【G3 明種現差別】

འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཁམས་ཙམ་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་དང༌། རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཁམས་ཙམ་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །རང་གི་ས་བོན་དེ་ལས་གྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །

【G4 明大造互不相離】

དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་དང་ལྷན་ཅིག་གི་དངོས་པོས་ཐ་མི་དད་པར་འཇུག་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཐམས་ཅད་འདྲེས་ཤིང་རོ་གཅིག་པའི་གོང་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི། ཕྱེ་དང་འབྲུ་དང༌། ནོར་བུའི་ཕུང་པོ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【G5 約聚辨業有差別】

འདོད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གཟུགས་འདུས་པ་གཅིག་ཏུ་སྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་སའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོའི་ཁམས་དག་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཁོ་ན་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། སྒྲའི་ཁམས་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དང་འབྲེལ་པ་དག་ནི་རྐྱེན་དག་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་གི་མིང་ཅན་འདུས་པ་དག་ལ་གོ་རིམས་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་གཟུགས་འདུས་པ་ལ་ནི་སྐྲ་དང༌། སྤུ་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས༑ ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལས་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་སྣང་སྟེ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་ལ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་འདུས་པ་སོ་སོར་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྐྱེན་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟ་བུ་དག་དང་ཕྲད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་སྐམ་པོ་ལེགས་པར་གཙུབས་པ་ལས་མེ་འབྱུང་བ་དང༌། ཚོན་མོ་སྟེང་དང༌། རོ་ཉེ་དང༌། ལྕགས་དང་དངུལ་ལ་སོགས་པ་ཞུ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ༑ །

【G6 明造觸】

རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། རྩུབ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་སར་ལྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་དང་འདྲ་བ་དེའི་གནས་སྐབས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཅི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ལ་འཇམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཉེ་བར་གདགས་ཤིང་གདགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G7 釋經密意】

དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་རིག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གཟུགས་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་གང་གཟུགས་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམ་པ་གཉིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ༑ རང་གི་རིགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། གཞན་གྱི་རིགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་རང་གི་རིགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། རྩུབ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་གང་དག་ལ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། རྩུབ་པ་ཉིད་ཅེས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་ཉེ་བར་གདགས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཕན་ཚུན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་གྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་རིགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ནི་མིག་དང་རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔ་དང༌། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་མ་གཏོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཞི་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་གི་རིགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ལས་དགོངས་ནས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【G8 相定境色】

བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གཟུགས་བརྙན་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། དེ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཆོས་གཟུགས་ཅན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གཟུགས་བརྙན་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། དེ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【F2 結餘不現】

འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【E19 解有法】

སྲིད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པར་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་སྲིད་པ་གསུམ་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པར་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟད་ཀྱི་དེ་དག་ནི་ཟག་པའི་བག་ལ་ཉལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་དང༌། ཆོས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲིད་པ་མང་པོ་འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཤེས་བྱའི་གནས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །

【E20 解有上無上法】

དེ་ལ་བླ་ན་ཡོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་དུ་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཡམས་ཀྱི་ནད་མེད་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། འགོ་བའི་ནད་མེད་པས་བདེ་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་བླ་ན་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེ་བའི་དོན་དང༌། སྐྱིད་པའི་དོན་ལ་རྟག་པར་གཏན་དུ་མི་སླུ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་ལྔ་པོ་འདུས་པ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གང་ལ་ཡོད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【E21 應修法】

བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བསྒོམ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཐོབ་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྟེན་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། སྤང་བ་བསྒོམ་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོབ་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་ནི་བསྟེན་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྤང་བ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱ་བ་གོམས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་ནི་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནས་གཟུང་སྟེ༑ སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་ནི་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཀུན་དུ་འཛིན་པ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་གོང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གཏོགས་པ་གོང་མའི་ས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ནས་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པའོ༑ །དེ་ལ་ལུས་བསྒོམ་པ་ནི་སྡོམ་པ་བསྒོམ་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བསྒོམ་པ་ནི་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བསྒོམ་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། བདེན་པ་ཤེས་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དང་པོ་ནི་སེམས་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【E22 三世法】【F1 解過去法】【G1 總辨過去法】

དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐ་མ་མ་གཏོགས་པ་འདས་པའི་ཆོས་རྒྱུ་སྤྱད་ཟིན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཞིག་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་སྐྱེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འགགས་ནས་བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་ལོན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། འདས་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཇི་ལྟར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དྲན་པ་ཁོ་ན་ཙམ་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་མི་དྲན་ལ་འགགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱི་བ་ཁོ་ན་ཙམ་ཡིན་པས་བྱེད་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 別顯其事】

འདས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་སྐད་ཅིག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན། སྐད་ཅིག་ལས་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དོ། །ཤི་འཕོས་པས་འདས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་དེ་དང་དེ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤི་ཞིང་དུས་བྱེད་ཅེས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བའི་བར་དག་གོ། །འཇིག་པས་འདས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་གཏོགས་པ་དག་མེས་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པས་ཞིག་པ་གང་དག་ཡིན་པའོ། །ཆོས་གང་དག་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་འདས་པས་འདས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། བདེ་བར་གནས་པ་ཐོབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །འགགས་པའི་འདས་པས་འདས་པའི་ཆོས་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་འགགས་པའོ། །

【F2 解未來法】

མ་འོངས་པའི་ཆོས་རྒྱུ་མ་སྤྱད་པ། ངོ་བོ་ཉིད་མ་སྤྱད་པ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་པ། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ། སྐྱེ་བ་དང་ཐག་ཉེ་བའམ། སྐྱེ་བ་དང་ཐག་རིང་བ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་བ་མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། འཆགས་པ་མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། འཐོབ་པ་མ་འོངས་པ་རྣམས་སོ། །

【F3 解現在法】

ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་རྒྱུ་སྤྱད་ཟིན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་སྤྱད་པ། སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་འཇིག་པར་ངེས་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། དེ་དག་ལས་ཁ་ཅིག་རྣམ་པར་བྱང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་བ་ད་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། འཆགས་པ་ད་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ད་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཐ་མ་ད་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། དགྲ་བཅོམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐ་མ་དག་ལྟ་བུའོ། །

【E23 解三界繫法】

དེ་ལ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ། སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དེའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ལས་སམ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་སྤྱད་པ་དང་། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བ་བསམ་གཏན་གང་ཡང་རུང་བ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། གཟུགས་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ། དེའི་གོང་དུ་སྦྱོར་བ་མ་བརྩམས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་མ་ལངས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཀུན་དུ་སྤྱད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དེ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་གོང་དུ་སྦྱོར་བ་མ་བརྩམས་པའི་སྐྱེ་གནས་ཐོབ་པ་ལས་སམ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱད་པ་དང་། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【E24 三性法】【F1 辨名義】

དེ་ལ་ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་དགེ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ལ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང་བདེ་བས་ཏེ། འདི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ཞིང༌། གང་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེ་འགྲོ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །མི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཁོ་ནས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་། མི་བདེ་བས་སོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུ་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གཉེན་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【F2 立差別】【G1 善法差別】

དགེ་བ་དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ནས། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་བར་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དགེ་བ་འཕགས་པ་ལ་སོགས་པས་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ༑ །སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཁོ་ནའི་སྟེ་གཞན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཅན་གྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །

【G2 不善法差別】

མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་རྣམ་པར་བཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་མ་ཞི་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་གནས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སོ། །

【G3 由五因緣善法強盛】【H1 總說】

དགེ་བའི་རྒྱུ་ལྔས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་དང༌། སྔོན་གོམས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཞིང་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། གནས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །

【H2 別釋】【I1 由加行善法強盛】

རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། གུས་པར་སྦྱོར་བས་བྱས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དུ་མས་བྱས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ༑ བདག་གིས་བྱས་པ་དང༌། གཞན་དག་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་པ་དང༌། དེའི་བསྔགས་པ་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བརྗོད་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་མཐོང་ན་ཡིད་རབ་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་སྦྱོར་བས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 宿習善法強盛】

དེ་ལ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་དགེ་བ་ཀུན་དུ་བསྟན་བསྒོམས་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དེས༑ ད་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་འཇུག་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་ཀུན་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་སྔོན་གོམས་པས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I3 攝受勝功德善法強盛】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དང༌། འཕགས་པ་གཞི་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བ་ས་འོག་མ་པ་དང༌། ཐར་པའམ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ། ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I4 由事處善法強盛】

དེ་ལ་སྦྱིན་གནས་ཆེན་པོའི་ཞིང་ལ་དངོས་པོ་གྱ་ནོམ་པ། བླ་མའི་གནས་ཀྱིས་ཕུལ་བ་གང་ཡིན་པའི་དགེ་བ་དེ་ནི་ཞིང་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། གནས་ཀྱིས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I5 由自性善法強盛】

དེ་ལས་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་བས་ཆེས་སྟོབས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་བས་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་བས་ནི་ཆེས་སྟོབས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་བས་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དགེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 翻上不善強盛】

མི་དགེ་བ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཁོ་ནས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G5 無記法的差別】

ཆོས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བས་སོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱས་པས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མ་བསྡུས་པ་དག་ལས། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་དགེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་གཏོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །

【E25 三學法】

དེ་ལ་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་སློབ་པ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་ཆོས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་འདུས་བྱས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཆོས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ཡང་སློབ་པར་བྱེད། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་ཡང་སློབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པའི་ཆོས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་འདུས་བྱས་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མི་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པའི་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་ཀྱི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ཆོས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་གང་དག་དེ་ལས་གཞན་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E26 三斷法】

དེ་ལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལྔ་དང༌། ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དག་དང༌། བདེན་པ་རྣམས་ལ་མ་རིག་པ་མ་འདྲེས་པ་དང༌། བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་གཉིས་དང༌། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། མཐུན་པའི་ལས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སློབ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དུས་རྟག་པ་ཁོ་ནར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ནི་སྤངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【E27 解甚深難見法】

དེ་ལ་ཆོས་ཟབ་མོ་མཐོང་བར་དཀའ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཟབ་མོ་མཐོང་བར་དཀའ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དང༌། ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་འདི་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དང༌། ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པས༑ དེ་དག་ནི་བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་པས་གཟུང་བར་བྱ་བ་དང༌། བལྟ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཟབ་མོ་མཐོང་བར་དཀའ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D2 總結】

ཆོས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་དང༌། གཏོགས་པ་རྣམས་དང༌། མ་གཏོགས་པ་རྣམས་དང༌། འདུས་བྱས་རྣམས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། གནས་པ་འདྲེན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ནང་གི་རྣམས་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམས་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་དང༌། ཟིན་པ་རྣམས་དང༌། མ་ཟིན་པ་རྣམས་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྲིད་པ་རྣམས་དང༌། སྲིད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། བླ་ན་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་རྣམས་དང༌། མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་རྣམས་དང༌། མི་དགེ་བ་རྣམས་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་རྣམས་དང༌། མི་སློབ་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ཟབ་མོ་མཐོང་བར་དཀའ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་ཡིན་ཏེ། ལེགས་པར་བསམས་པ་སེམས་པས་ཚུལ་བཞིན་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པས་ནི་དེ་ལྟར་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

【A12 修所成慧地】【B1 結前生後】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ།

【B2 正決擇】【C1 列十六種名】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་བསྒོམ་པ་དང༌། དངོས་པོའི་མཐའ་བསྒོམ་པ་དང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། འཐོབ་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྟེན་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། སྤང་བ་བསྒོམ་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཉི་ཚེ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་བསྒོམ་པ་དང༌། གཡོ་བ་ཡོད་པའི་བསྒོམ་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པའོ། །

【C2 次第解】【D1 聲聞乘相應作意修】

དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཉན་ཐོས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པའམ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བ། བདག་གི་དོན་ལ་ལྟ་བ་ལ་ལ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས༑ དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སོ་སོ་རང་གི་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་པ་དཔག་ཏུ་ཡོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་སྐྱོ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་རྣམ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྲེད་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【D2 大乘相應作意修】

ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་མ་ཞུགས་པའམ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པ། བདག་གི་དོན་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ལ་ལྟ་བ་ལ་ལ་རྣམ་པར་བཞག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས། སོ་སོ་རང་གི་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ། སྙིང་རྗེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་རྣམ་པ་བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་གནོན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། བདག་དང་གཞན་གྱི་སྲེད་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D3 影像修】

གཟུགས་བརྙན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D4 事邊際修】

དངོས་པོའི་མཐའ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆོས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རགས་པ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། ངན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་ཉིད་དང༌། རྒྱང་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་ཉིད་དམ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དངོས་པོའི་མཐའ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D5 所作成辦修】

དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་ནམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D6 得修】

འཐོབ་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། གལ་ཏོ་མ་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བར་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ། དེ་ལས་གཞན་པ་རང་གི་ས་པའམ། ས་འོག་མ་པའི་འདུ་ཤེས་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་དག་གམ། དེས་དྲངས་པ་འཇིག་རྟེན་པའམ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གསལ་བ་དང༌། ཆེས་འོད་གསལ་བར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་དག་ལ་ཡང་དབང་དང་ལྡན་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཐོབ་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D7 習修】

བསྟན་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་འདུ་ཤེས་སམ། དགེ་བའི་ཆོས་གང་དང་གང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་དེ་བསྟེན་པའི་བསྒོམ་པས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྟེན་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D8 除去修】

སྤང་བ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། རང་བཞིན་གྱི་མཚན་མ་ཁྱིའུས་ཁྱིའུ་དབྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མངོན་པར་འབྱིན་པར་བྱེད། མངོན་པར་སེལ་བར་བྱེད། མངོན་པར་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལ་ལ་ཞིག་གི་ཁྱིའུ་ཆེས་ཕྲ་བས་ཁྱིའུ་ཆེས་སྦོམ་པ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཚོགས་མངོན་པར་འབྱིན་པར་བྱེད། མངོན་པར་སེལ་བར་བྱེད། མངོན་པར་སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྤོང་བ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D9 對治修】

གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོའམ་སྤོང་བ་གཉེན་པོའམ་ཀུན་དུ་འཛིན་པ་གཉེན་པོའམ། ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་ཚད་མེད་པ་དག་མ་གཏོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་འཛིན་པ་གཉེན་པོ་ནི། དེའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མོ། །དེ་ལ་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པའི་དེའི་གཉེན་པོའི་ལམ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ས་གོང་མ་པའི་ལམ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལན་ནི་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ནི་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་འབྲས་བུ་གནས་གྱུར་པ་ནི་ཀུན་དུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །

【D10 少分修】

ཉི་ཚེ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཡང་རུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉི་ཚེ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D11 遍行】

ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་རོ་གཅིག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D12 動轉修】

གཡོ་བ་ཡོད་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་མེད་པ་བསྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་པའི་མཚན་མས་སྐབས་སྐབས་སུ་རྒྱུན་ཆད་པ་དང་བཅས་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཡོ་བ་ཡོད་པའི་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ་། །

【D13 有伽行修】

མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ཉིད་ལ་ཞུགས་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་མཚན་མས་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པར་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D14 已成辦修】

གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་གྱུར་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D15 非修所成法修】

བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【D16 修所成法修】

བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་པ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌།། །།

13 攝決擇分中聲聞地之一【B1 結前生後】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་

【B2 正決擇】【C1 七門分別】【D1 解無性有情(五番難)】【E1 釋無種性難，教理並違答】

སའི་དངོས་གཞིར་གང་ཟག་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པ་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་གང་བཤད་པ་དེ་ལ་གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཇི་ལྟར་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་སྙམ་དུ་ཡིད་གཉིས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སེམས་ཅན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ཁམས་དམན་པ་པ་དང༌། ཁམས་གྱ་ནོམ་པ་པ་དག་ཡོད་པར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མི་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དེས་ན་གང་ཟག་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི་དེས་ན་སེམས་ཅན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ནས་ཁམས་གྱ་ནོམ་པ་པའི་བར་དག་ཡོད་ཅེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【E2 釋因無根難，情非有情答】

དེ་སྐད་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་ཡོངས་སུ་འདྲི་སྟེ། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ནས། ཁམས་གྱ་ནོམ་པ་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དག་ཡོད་ཀྱང་དབང་པོ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་མེད་དེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཡང་ན་དབང་པོ་མེད་པ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་དབང་པོ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དབང་པོ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་དབང་པོ་མེད་པ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【E3 釋同四姓難，喻非理乘答】

དེ་སྐད་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་ཡོངས་སུ་འདྲི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་རིགས་སུ་གྱུར་པ་ལས་རེས་འགའ་བྲམ་ཟེ་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དམངས་རིགས་སུ་གྱུར་པ་ལས་རེས་འགའ་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་བར་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པར་གྱུར་པ་ལས་རེས་འགའ་ལྷའི་བར་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ལྷར་གྱུར་པ་ལས་རེས་འགའ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པའི་བར་དུ་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཀྱང་རེས་འགའ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་རྒྱལ་རིགས་ནས་དམངས་རིགས་ཀྱི་བར་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་ནས་ལྷའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ནམ༑ འོན་ཏེ་ཁམས་རེ་རེ་པ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་དེ་དཔེ་མི་མཐུན་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཁམས་རེ་རེ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་རྒྱལ་རིགས་སུ་གྱུར་ནས་རེས་འགའ་དམངས་རིགས་ཀྱི་བར་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པར་གྱུར་ནས། རེས་འགའ་ལྷའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【E4 釋同具界難，違不相違答】

དེ་སྐད་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་ཡོངས་སུ་འདྲི་སྟེ། ཇི་ལྟར་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་གང་ཡིན་པའི་ཁམས་དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མི་མཐུན་པ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མི་མཐུན་ན་ནི་དེས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཁམས་སུ་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་མཐུན་པ་མེད་ན་ནི་གང་ཟག་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་རུང་ངོ༌། །

【E5 釋同金具界難，法背齊答縱轉成答】

དེ་སྐད་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་ཡོངས་སུ་འདྲི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སའི་ཕྱོགས་ལ་ལ་ནི་རེས་འགའ་གསེར་གྱི་རིགས་མེད་པ་ལས་རེས་འགའ་གསེར་གྱི་རིགས་ཡོད་པ་དང༌། རེས་འགའ་ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་མེད་པ་ལས་རེས་འགའ་དེ་དག་གི་རིགས་ཡོད་པ་དང༌། རེས་འགའ་ལན་ཚྭའི་རིགས་མེད་པ་ལས་རེས་འགའ་དེའི་རིགས་ཡོད་པ་དང༌། རེས་འགའ་འབྱུང་ཁུངས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རིགས་མེད་པ་ལས་རེས་འགའ་དེ་དག་གི་རིགས་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལས་རེས་འགའ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་དཔེར་ན་སའི་ཕྱོགས་དེ་ན་དེ་དག་གི་རིགས་མེད་པར་གྱུར་པ་ལས་དེ་དག་གི་རིགས་ཡོད་པར་གྱུར་པའམ། དེ་དག་གི་རིགས་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལས་དེ་དག་གི་རིགས་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་ངེས་པར་གྱུར་པ་ལས་དེའི་རིགས་མེད་པར་གྱུར་པ་ནས། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་ངེས་པར་གྱུར་པ་ལས་དེའི་རིགས་མེད་པར་གྱུར་པ་དང༌། མ་ངེས་པའི་རིགས་སུ་གྱུར་པ་ལས་ངེས་པའི་རིགས་ཀྱི་བར་དུ་གྱུར་པའམ། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རིགས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ངེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སའི་ཕྱོགས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་ནས། རིགས་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སའི་ཕྱོགས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡང་རིགས་ལ་གནས་པར་གྱུར་ནས། རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཁམས་དམན་པ་ཁོ་ན་ལ་གནས་པ་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་དེའི་འོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཅི་དེས་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་ཡང་ཡོད་པའམ། འོན་ཏེ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་སྐལ་བ་ཡོད་ན་ནི་དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཚེ་འདི་ལ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་སྐལ་བ་མེད་ན་ནི་དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཕྱི་མའི་ཚེ་རབས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་ན་ནི་དེས་ན་ཅི་སྔར་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྩགས་ནས། དེའི་ཕྱི་མའི་ཚེ་རབས་ལ་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་སྔར་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྩགས་པར་དེའི་ཕྱི་མའི་ཚེ་རབས་ལ། སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་སྔར་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྩགས་ན་ནི་དེས་ན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེད་ནས་དེའི་ཕྱི་མའི་ཚེ་རབས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་རྒྱུ་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔར་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྩགས་ན་ནི་དེས་ན་སྔོན་དང་ཕྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྩགས་པར་འདྲ་བས། དེའི་ཕྱི་མའི་ཚེ་རབས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་ལ། དེ་ཉིད་ལ་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【D2 辨聲聞差別】【E1 辨十種聲聞】【F1 總說】

ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། དག་པའི་ཁམས་ཅན་དང༌། རྐྱེན་རྙེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། དག་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། དུས་ཀྱི་མཐར་སྐྱེས་པ་དང༌། དུས་བཟང་པོར་སྐྱེས་པ་དང༌། མིག་མ་ཐོབ་པ་དང༌། མིག་ཐོབ་པ་དང༌། མིག་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མིག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【F2 別釋】【G1 清淨界聲聞】

དེ་ལ་དང་པོ་ནི་རིགས་ལ་གནས་པའོ༑ །

【G2 已遇緣聲聞】

གཉིས་པ་ནི་ཞུགས་པའོ། །

【G3 雜染界生聲聞】

ཉན་ཐོས་གང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་ན་སྡུག་བསྔལ་མང་བ་སྣ་ཚོགས་དམིགས་པ་དེར་སྐྱེས་ཤིང༌། དེར་ཡང་ཚེའི་སྙིགས་མ་ནས། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་སྙིགས་མ་ལྔ་འབྱུང་བའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G4 清淨界生聲聞】

དག་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【G5 雜染界生聲聞】

ཉན་ཐོས་དུས་ཀྱི་མཐར་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་དུས་ཀྱི་མཐར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་འདུ་བ། ཡང་དག་པར་མགུ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་ཕྱོགས་པ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་མང་བ། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་གནས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ། ཁྱིམ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ། རྙེད་པ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ། བསྔགས་པ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ། ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ། གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་ལྡན་པ། དཀྱོར་འབྱིན་པ། དོར་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་འཚོ་བའི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་གི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའི་བར་དང༌། རྒོད་པ། ཁེངས་པ། མི་བརྟན་པ། མུ་ཅོར་སྨྲ་བ། སྤྱི་རྟོལ་ཆེ་བ། ངན་གཡོ་དང་ལྡན་པ། བརྗེད་ངས་པ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ། སེམས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་བ། དབང་པོ་ཡལ་བར་བོར་བ། ཉོན་མོངས་པ་མང་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་འབྱུང་བ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མང་ཡང་སྐྱོ་བ་མི་སྐྱེད་པ། ཚོགས་འདུ་བ་མང་བ། བས་མཐའི་གནས་མལ་དགོན་པ་དག་སྤངས་པ། ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འོང་བ། གྲོང་དང་ཉེ་བའི་མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ། དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ། འདུ་འཛིའི་གཏམ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ། འདུ་འཛི་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ། བག་མེད་པ། ལུས་མ་བསྒོམས་པ། སེམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཤེས་རབ་མ་བསྒོམས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་ཆོས་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤངས་ནས། སྙན་དངགས་མཁན་གྱིས་བྱས་པ་སྙན་དངགས་ཀྱི་ཡུལ་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་པ། ཚིག་དང་ཡིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་པ། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པའི་གསང་ཚིག་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གུས་པར་བྱ་སྟེ། ལེན་ཅིང་དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པ་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པའི་ཆོས་དག་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་དག་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྟོན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ། ཆོས་དང་འདུལ་བ་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་དགྲར་འདུ་ཤེས་པ། ཕལ་ཆེར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ། སྡིག་པའི་ཆོས་ཅན་ནང་རུལ་པ། ཉེས་འཛག་ཏུ་གྱུར་པ། ལུང་བོང་ལྟར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ། དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན་པར་དགེ་སྦྱོང་དུ་ཁས་འཆེ་བ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་ཁས་འཆེ་བ། བསམས་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་ལྕི་བ་དག་མ་ལུས་པར་འབྱིན་པ། ལྕི་བ་དག་ཀྱང་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་འབྱིན་ན། འབྲིང་དང་ཡང་བདག་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ། ལྟུང་བ་བྱུང་ན་ཡང་ཕལ་ཆེར་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་གསོ་བར་མི་བྱེད་པ། གཞན་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཆགས་ཀྱི། བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་མི་བྱེད་པ། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཁྱིམ་དང༌། སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དག་ནན་གྱིས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ། ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་བྱ་བ་དང༌། ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་བྱེད་པ་དོན་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ལ་རྩོལ་བ་མང་དུ་བྱེད་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་དག་ནི་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་ཅན་རྣམས་ལ་ཆེས་ཤས་ཆེར་བྱམས་པ་དང༌། མཛའ་བ་དང༌། གུས་པ་དང་། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་དོ། །ཚུལ་འཆོས་པ་ལོག་པས་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཤས་ཆེར་གནས་སོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་འཁུ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་ཅིང་འཐབ་ཀྲོལ་བྱེད་པ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྣོད་སྤྱད་དང༌། ཡོ་བྱད་མང་བ་དང༌། སྤྱོད་ཚུལ་ཙམ་ལྷུར་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གིས་གང་དག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་བྱེད་ལ། ཚིག་ཏུ་ནི་སྙིང་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་ཁྱེད་རབ་ཏུ་དབྱུང་ངོ༌། །བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྒྲོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པ་དང༌། སློབ་མ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་བསྙེན་བཀུར་དང་། ཡོངས་སུ་སྤྱད་པས་དེ་དག་གི་སེམས་སྲུང་དུ་འཇུག་གོ། །དེ་དག་དེ་གཡེལ་ན་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་ལ། མི་གཡེལ་བ་གཞན་དག་ལ་ནི་དེ་ལྟ་མི་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དགེ་སློང་གང་རྨད་གྲགས་ཆེ་བ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད། བླ་མར་བྱེད། རིམ་གྲོ་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་ཀྱི། དེ་དག་དགེ་སློང་གང་རྨད་གྲགས་མི་ཆེ་བ་འདོད་པ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ནི་བརྙས་པར་བྱེད། ཁྱད་དུ་གསོད་པར་བྱེད་གནོད་པར་བྱེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱིའམ། གང་ཟག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པས་འགྱོད་པ་ཆུང་བ་དང༌། གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་དག་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་དང༌། ཕྱོགས་ལ་འཆགས་པར་བྱེད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི་འགྱོད་པ་ཆུང་བ་དང༌། འགྱོད་པ་ཧ་ཅང་ཆེ་བར་བྱེད་དོ། །ཕལ་ཆེར་གྲགས་པ་དང༌། སྒྲ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་དོན་དུ་ཐོས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་དུལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་ཀྱི་མཐའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། སྟོན་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཤིང་བསྟན་པ་ནུབ་ཏུ་ཉེ་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ན་ནི་ཕལ་ཆེར་ལུས་ཞིགས་ཏེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ཡང་ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ༑ །

【G6 賢善時生聲聞】

ཉན་ཐོས་དུས་བཟང་པོར་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྟོན་པ་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་བསྟན་པ་ལ་ཆུ་བུར་མ་བྱུང་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གསར་དུ་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ན་ནི་ཕལ་ཆེར་ལུས་ཞིགས་ཏེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་ཀྱང་འདའོ། །

【G7 未得眼聲聞】

སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཉན་ཐོས་ནི་མིག་མ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G8 已得眼聲聞】

རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི་མིག་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G9 清淨眼聲聞】

དགྲ་བཅོམ་པ་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ནི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G10 極清淨眼聲聞】

རིག་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་དག་ནི་མིག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【E2 辨遲速二類聲聞】

ཉན་ཐོས་གང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསལ་ཀྱང༌། ཚེ་འདི་ལ་མིའི་ཆོས་ལས་བླ་མ་མི་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཉན་ཐོས་གང་ཚེ་འདི་ལ་མིའི་ཆོས་ལས་བླ་མ་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་ཀྱང༌། བག་མེད་པའི་རྒྱུས་མི་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【D3 解月喻經具戒等四法】

ཟླ་བ་ལྟ་བུའི་མདོའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་དད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཀྱིས་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་རྣམས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་མང་དུ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། སློབ་པ་ཞེས་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཆོས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པ་ཆུང་བ་དང༌། ཆོག་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་ཅེས་གསུངས་པའི་བར་དེ་ནི་ཆོས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ངེས་པ་དང༌། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་མི་འཚེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པར་དགའ་བ་དང༌། ཤེས་ནས་དད་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཆོས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་རྙེད་པ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཞན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་པ་དང༌། སྡིག་པ་འཆགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་དེ་གཞན་དག་གིས་བདག་ལ་འདི་ནི་ཡོན་ཏན་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་གྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་གཞན་ལས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【D4 解聲聞欲往他家先應除遣三隨煩惱】【E1 總說】

ཉན་ཐོས་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བར་འདོད་པས་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་སྤངས་པ་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཁྱིམ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཆོས་སྦྱིན་པའོ། །

【E2 別釋】【F1 結親友家隨煩惱】

དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་ཁྱིམ་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་དེ། རེས་འགའ་འགྲོ་ཞིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་མཚན་མར་གཟུང་བ་ལས་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པས་ངོ་ཚ་བ་དང༌། ལོག་པས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་སློང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་སྤྱི་རྟོལ་མེད་པ་དང༌། མུ་ཅོར་མི་སྨྲ་བ་དང༌། ཐུག་ཐུབ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསྡམས་པ་དང༌། ལུས་ལེགས་པར་སྦས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་རེག་པ་དང༌། འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང༌། བཟའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་མི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་མི་འཐུང་བ་དང༌། བླང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་མི་ལེན་པ་དང༌། དབེན་པ་ལ་གཞོལ་བ་དང༌། དབེན་པ་ལ་འབབ་པ་དང༌། དབེན་པ་ལ་བབ་པའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བ་རྣམ་པར་བརྟག་པ་ཁོ་ན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། རི་ཁྲོད་དང༌། གཅོད་རོང་གི་གནས་ལྟ་བུའི་ཁྱིམ་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཁྲོན་པ་རྙིང་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཁྱིམ་དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འགྲོ་བར་བྱེད་དོ། །

【F2 家慳隨煩惱】

རྣམ་པ་དྲུག་ཁོ་ནས་ཁྱིམ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་ཁྱིམ་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་དེ། ཁྱིམ་དུ་སོན་པ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྙེད་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་དངོས་པོ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། མ་རྙེད་པས་སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མ་རྙེད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཀུར་སྟི་མེད་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྙེད་པ་ལ་སེམས་སྙོམས་པས། བདག་གི་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་བདག་གི་བསྔགས་པ་མི་བརྗོད་པ་དང༌། གཞན་དག་གི་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་བར་ཆད་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པ་མི་བརྗོད་པར་འགྲོ་བའོ། །

【F3 有染心而行法施隨煩惱】

རྣམ་པ་དྲུག་ཁོ་ནས་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་ཁྱིམ་དུ་འགྲོ་སྟེ། དད་པར་གྱུར་ནས་ལྷག་པར་བྱེད་པར་རེ་བ་མེད་ཅིང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་འགྲོ་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་བསམ་པ་ཉེ་བར་བཞག་ནས་འགྲོ་བར་བྱེད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བསྩལ་བ་དང༌། གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཉན་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་བྱ་བ་དང༌། གྲོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་བཟང་པོ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་སྡེ་དང༌། འདུལ་བ་དང༌། མ་མོར་གཏོགས་པ་བརྡར་བཏགས་པའི་ཆོས་འཛིན་པར་འདོད་པའམ། ཀློག་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྟོན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོ་སྤངས་པས་ནི་མ་འདྲེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་སྤངས་པས་ནི་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལེགས་པར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་སྤངས་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལེགས་པར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【D5 解伐他迦經】【E1 開三章牒以解釋】

བཙྪི་ཀའི་མདོའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་བརྩོན་པས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་གསུམ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་ལས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། །

【E2 重辨】【F1 解清淨及與雜染】【G1 廣解】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་གང་ཞེ་ན། ལུས་འདི་ནི་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་རྒྱས་པར་མདོ་ལས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བྱིས་པ་མི་མཁས་པ་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །མཛངས་པ་མཁས་པ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་ཡིན་ནོ། །

【G2 別解】【H1 解雜染】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱིས་པས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྔར་རྗེས་སུ་བརྟགས་ཤིང་བསམས་ནས། ཕྱིས་ལུས་དང༌། ངག་དང་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱེད་པས། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་ལུས་འདོད་པ་དང༌། མི་འདོད་པོ་གནོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གནོད་པ་མོད་པ་མངོན་པར་འགྱུར་པར་བྱེད་པའོ། །

【H2 解清淨】

རྣམ་པར་བྱང་བ་གང་ཞེ་ན། བསླབ་པ་གཉིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ལ་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་རིག་པ་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བསླབ་པ་གཅིག་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་བྱ་བྱེད་ལ། ཅིག་ཤོས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རྒྱ་ལྔས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྟོན་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་པོ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བས་སོ། །དེ་ལ་སྟོན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་པོ་ནི་ཉན་ཐོས་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའོ། །དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡིད་གཞུངས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་བདེན་པ་ཞེས་པས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་བཞིན་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་མི་བཟོད་པའི་ཁྲོ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། སྔོན་སྤྱད་དེ་མྱོང་བའི་ཡུལ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་བསླབ་པ་གཏོང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་ཁོ་ནར་བརྡའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་མ་རྟོགས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་ཀྱང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པས་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སོམ་ཉི་དང༌། ཡིད་གཉིས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་སྤངས་པས། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཆོག་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【F2 解依止】【G1 總說】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རྒྱུ་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱིས་སོ། །

【G2 別釋】【H1 由自性故】

མིའི་ལུས་འདིའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཅན་གྱིས་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལུས་ཐམས་ཅད་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ༑ །རགས་པས་ནི་སོ་སོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། མི་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ལྷའི་ལུས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 由因緣故】

དེའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་གོ། །མིའི་ལུས་དེའི་སོ་སོའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་མའི་མི་གཙང་བ་མེར་མེར་པོའོ༑ །སྐྱེས་པ་གནས་པའི་རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པའོ། །

【H3 由過患故】【I1 總說】

དེའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །

【I2 別釋】【J1 苦性過患】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་གྲང་བའི་ཚེ་ན། གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་གོས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཚ་བའི་ཚེ་ན་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་ཁྲུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང༌། ལམ་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་ཚེ་ན། ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་མཉེ་བའི་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 無常性過患】

མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་ལག་པ་དང༌། བོང་བ་དང༌། དབྱུག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཚོན་ཆའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དག་གིས་མཆོད་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཆི་བའི་དུས་བྱས་པ་ནི་དོང་དུ་གཞུག་པའམ། མེར་བསྲེགས་པའམ། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་ཀུན་དུ་བཟའ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཉིད་ནི་ཉི་མ་དང༌། རླུང་གིས་ཡོངས་སུ་སྐམ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་འཐོར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདུས་པ་རྣམ་པར་འབྲལ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཐོར་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་འཐོར་བ་ཉིད་གྱུར་ནས། མཐར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །

【D6 重明聞慧地決擇】【E1 名映於一切頌文】【F1 牒頌】

དམིགས་པའི་སེམས་ལས་བརྩམས་ནས། མིང་གིས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན༑ །མིང་ལས་ལྷག་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །མིང་ཆོས་གཅིག་གི་དབང་རྗེས་སུ། །ཐམས་ཅད་འགྲོ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར། །

【F2 為問下答】【G1 問】

ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིག་དེའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན།

【G2 答】【H1 總舉四因以釋顯義】

སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་བརྟག་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་བརྟག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་བརྟགས་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལས་ནི་མིང་གི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས། རང་གི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་ནི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས། དེ་ལ་རྟེན་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་ལ། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །དེ་གཉིས་ཀ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་ན་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་གྱི་མཚན་མའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 引經為證】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལས་དགོངས་ནས། ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ལས་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། དེ་རྟོགས་པས་ནི་དེ་ཡང་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྟོགས་ན་དེ་ཡང་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ།། །།

【D7 解四諦】【E1 總標舉】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན། དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལོག་པར་མོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ལོག་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལོག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ། གལ་ཏེ་མ་བསྡུས་ན་ནི་དེས་ན་དེ་དག་ཏུ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལོག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【E2 分別四種四聖諦】【F1 總辨諦相】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ལོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ལོག་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་དང་མ་ལོག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 別辨四諦】【G1 解苦諦】【H1 四行相等】

མི་རྟག་པའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ནས་མེད་པའི་དོན་དང༌། མཚན་མ་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་དོན་དང༌། ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་འབྱུང་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །སྟོང་པའི་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་མཚན་མའི་དོན་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་མཚན་མའི་དོན་གྱིས་སོ། །བདག་མེད་པའི་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ནས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་མའི་དོན་དང༌། གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་མའི་དོན་གྱིས་སོ། །བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མི་རྟག་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཐོག་མ་མེད་པར་བསྟན་པའོ། །རྟོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་རྟོགས་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་རྟོགས་པའོ། །

【H2 由五因緣若無常即苦】

གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྒྱུ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ལས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་ལས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། རྨོངས་པའི་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་དམིགས་པའི་གཞི་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H3 由五因緣、若苦即無我】

གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ནི་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རྒྱུ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་ལས་དེ་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དག་གི་རྐྱེན་གཞན་གྱི་དབང་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཟད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཕན་ཚུན་གཞན་གྱི་དབང་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H4 若苦諦攝、皆不可愛等】

གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་མི་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གནོད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ལ། མི་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གནོད་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་མི་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གནོད་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ་དེ་མི་འདོད་པ་དང༌།མི་སྡུག་པ་ནས་རྒྱས་པར་མི་མཐུན་པའི་བར་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །

【H5 八苦與三苦相攝】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མཛད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་ལ། དུ་དག་གིས་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན། དུ་དག་གིས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དང་པོ་ལྔས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །བར་མ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བས་ནི་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་པས་ཕོངས་པ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་མ་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་པུས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【H6 問答無常是苦】

གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡིན་ལ། གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་རྟག་པའང་ཡིན་མོད་ཀྱི། མི་རྟག་པ་ཡིན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །འདི་ལྟར་ལམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལམ་ནི་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན། འགྱུར་བས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་བ་དང༌། ལམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པས། དེས་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H7 問答若無常苦、皆空無我】

གང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་རོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཁོ་ན་སྟེ། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

【H8 問答若無常苦者；皆無常故、是苦】

མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་ཡོད། རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། །འདུ་བྱེད་གང་དག་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ཏེ། གནོད་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།

【G2 解集諦】【H1 對苦門取惑業為集諦】【I1 初問答】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བྱུང་བ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཁོ་ནས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 第二問答】

འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་སུན་འབྱིན་ཅིང༌། དེ་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ལས་མི་ཕྱོགས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཡང་འབྱུང་བ་པའི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 釋經中愛為集諦】【I1 問】

གང་གི་ཚེ་ཡང་འབྱུང་བ་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་ལས་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡིན་པའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་ཁོ་ན་གདགས་པ་མཛད་ཅེ་ན།

【I2 答】【J1 總舉四因標愛為集】

སྲེད་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་སྐྱེ་བ་ན་གནོད་པ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 別釋】【K1 遍諸事】【L1 三愛】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་པའི་སྲེད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡང་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ། །དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་ནི་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཐོབ་པ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའམ། མི་འབྲལ་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་ཉིད་དུ་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དངདེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་ཡུལ་མ་འཐོབ་པ་འདོད་པ་དག་དང་ཕྲད་པའམ། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བར་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 愛與愛四句分別】

སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡང་འབྱུང་བ་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། སྲེད་པ་ཡིན་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡང་མ་ཡིན། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གོང་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་འདོད་ཅིང་སྨོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་འབྱུང་བ་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ལ། སྲེད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཡང་འབྱུང་བ་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པ་དེ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་དང༌། མ་རིག་པའོ། །སྲེད་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་པ་ནི་མུ་གསུམ་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་ནི་མུ་བཞི་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ།

【L3 順後有愛與喜貪俱行愛的順前句答】

ཡང་འབྱུང་བ་པའི་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་ལ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་དང༌། འབྲལ་བར་སྲེད་པ་དང༌། མི་ཕྲད་པར་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་འབྱུང་བ་པའི་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཡང་འབྱུང་བ་པ་ཡིན་ལ་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཡང་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L4 喜貪俱行愛與彼彼喜樂愛四句分答】

དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་དེ་དང་དེར་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཐོབ་པ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་སྲེད་པ་ནི་མུ་དང་པོའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་མ་འོངས་པ་ཐོབ་པར་མ་ངེས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྲེད་པ་ནི་མུ་གཉིས་པའོ༑ །དེ་དག་ཉིད་འཐོབ་པར་ངེས་པ་དག་ལ་སྲེད་པ་ནི་མུ་གསུམ་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི་མུ་བཞི་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L5 成就欲界繫受與成就色界繫受四句分答】

གང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དེ་གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གང་གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་ལ། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་དེའི་གཉེན་པོ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་མ་ཐོབ་པའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་ལ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ཡང་ལྡན་ལ། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བ་དེའི་གཉེན་པོ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ཐོབ་པའོ༑ །གཉི་ག་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། འཕགས་པ་བྱ་བ་བྱས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ། འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་ནི་མུ་བཞི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའི་མུ་བཞི་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L6 妙欲與過患過失相應欲四句分答】

འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པ་དག་ཀྱང་ཡིན་ལ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། མུ་བཞི་སྟེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་གང་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་ནུས་པའི་འཚོ་བ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ཚོགས་དང༌། དགེ་བ་ཉེ་བར་སྩོགས་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དག་གོ། །ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ལ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་གང་དག་གཅིག་ཏུ་མི་འདོད་པ་ཉིད་དང༌། མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། མི་དགའ་བ་ཉིད་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ལ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་གང་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་མི་ནུས་ལ། འདོད་པ་ཉིད་དང༌། སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། དགའ་བ་ཉིད་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གཞི་ཐམས་ཅད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལས་དགོངས་ནས། ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

【L7 有愛與受用愛】

སྲེད་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ནི་སྲེད་སྲེད་པའི་སྲེད་པའོ། །གཉིས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྲེད་པའོ། །དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྲེད་པ་ནི་སྲེད་པ་ཉིད་དེ། ལོངས་སྤྱོད་ཐོབ་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པའི་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །སྲེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཁམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཡང་འབྱུང་བ་མངོན་པར་འདོད་པ། ལོངས་སྤྱོད་ཐོབ་པ་དག་གིས་དགའ་བ་མ་ཐོབ་པ་དག་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་པའི་སྲེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའམ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་འབྱུང་བ་མངོན་པར་འདོད་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པས་དགའ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་གཞན་དག་འཐོབ་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་མེད་པའི་སྲེད་པ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་འབྱུང་བ་པའི་སྲེད་པ་དེ་ཉིད་རྟག་པ་དང་ཆད་པར་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྱུང་བར་སྲེད་པ་དང༌། འཇིག་པར་སྲེད་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 普能發起十五無義】

ཇི་ལྟར་ན་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་ན་གནོད་པ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅེ་ན༑ ངག་ལ་ཉལ་བརྟན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དམིགས་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པས་བསྡུས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་རྒྱུན་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བར་འདོད་པས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སྐྲག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཁོར་བ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ཕན་ཡོན་དུ་ལོག་པར་འཛིན་པས་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཁོར་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། བདག་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་སེམས་པར་བྱེད་པ་ནས་རྒྱས་པར་དེ་དང་འབྱུང་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །

【G3 解滅諦】【H1 設問答明滅諦意義】

འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། འགོག་པའི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་འགོག་པའི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན་ལ། དེ་འགོག་པའི་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགོག་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འགོག་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་གང་དག་འགོག་པས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པ་དང༌། ཕུང་པོ་འགོག་པས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པས་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་འགོག་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ལ། ཕུང་པོ་འགོག་པས་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་འགོག་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འགོག་པའི་བདེན་པ་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལས་ཕྱིས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་རྟག་པ་ཡིན་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དུས་རྟག་པ་ཁོ་ན་ཡོད་པ་ཡིན་ན་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཤེ་ན། འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་འཇུག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལས་ཕྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཡང་མེད་དེ། གང་ལ་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་པ་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་དེ་རྟག་པ་ཡིན་ཡང་གང་དག་གིས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་བཅད་པས་མངོན་དུ་བྱས་པ་དེ་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ལ། གང་དག་གིས་མངོན་དུ་མ་བྱས་པ་དེ་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡོད་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་མངོན་དུ་བྱས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་གྱི། བསྐྱེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【H2 明滅諦遠離四過】

ཉེས་པ་བཞི་རྣམ་པར་སྤངས་པས་འགོག་པའི་བདེན་པའི་ལན་འདེབས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ལན་འདེབས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་ཉེས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་འདྲེས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ཉེས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པས་སོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཟད་པ་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་འགོག་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །ལོགས་ཤིག་ན་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་ནི་མཚན་ཉིད་འདྲེས་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【G4 解道諦】【H1 明見道】【I1 就蘊廢立】

གང་གི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སློབ་པ་ནི་འདི་ལྟར་དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ཡང་སློབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ཡང་སློབ་པར་བྱེད། དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ཡང་སློབ་པར་བྱེད་ལ། ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 釋經】【J1 問答正語正業為戒蘊】

ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ནི་རྩ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་ནི་ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པས་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་བརྟེན་པར་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཞིང་གཞི་ཡིན་པས་ཡང་དག་པའི་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལྷག་པར་གསུངས་པ་དེར་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 問答正見正思惟正精進為慧蘊】

ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ལས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་དག་ནི་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྟོགས་ནས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དེ་ཉིད་གཞན་དག་ལ་བརྗོད་པ་དང༌། འདོགས་པ་དང༌། འཇོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་དང༌། གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ལས་གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། ལས་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དག་གིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J3 問答正念正定為定蘊】

ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རྟེན་གྱིས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་ནི་རྒྱུ་བཞིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་སེམས་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམ་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། དགའ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱ་བ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ལ་ལམ་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཞི་གནས་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དག་ལ་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །

【I3 明正見差別有十一種】【J1 明十一正見配屬四諦】

དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ནང་དུ་ལྟ་བ་དང༌། འབྲས་དང༌། ཟུག་རྔུ་དང༌། སྡིག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། བྲལ་བ་དང་། འབྲལ་བར་བྱེད་པར་བལྟ་བའོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། རོ་མྱང་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བཞི་པོ་ནད་དང༌། འབྲས་དང༌། ཟུག་རྔུ་དང༌། སྡིག་པར་ལྟ་བ་དག་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པར་ལྟ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་ལྟ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཉིད་ལ་བདག་དང་བདག་གིས་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ལྟ་བ་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་དུ་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྲལ་བར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལམ་དང༌། རིག་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྲལ་བར་བྱེད་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་འབྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 舉經中次第為問答】

གང་གི་ཚེ་སྔར་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་སྐྱེ་བ་ལ། ཕྱིས་ནད་དང༌། འབྲས་དང༌། ཟུག་རྔུ་དང༌། སྡིག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྔར་ནད་ལ་སོགས་པ་སྟོན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་ལམ་ཐོབ་པ་ལས་དགོངས་ནས་ནད་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟར་སློབ་པ་ལམ་མཐོང་བ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ནད་དང་སྡིག་པའི་བར་དུ་ལྟ་ལ། དེ་ལྟར་ལྟ་བ་དེའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་རྣམས་སྤང་པའི་ཕྱིར། གོང་དུ་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བདག་མེད་པར་ལྟ་བའི་བར་དག་ཆོས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་དེ་ཡང༌། མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནད་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་ནད་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང༌། ནད་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནད་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །

【J3 舉十一正見攝三解脫門】

རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་བརྒྱད་ནི་སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བྲལ་བའི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་གཅིག་པུ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 明修道】【I1 初復次】

བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སློབ་པ་གཞི་མཐོང་བས་སྔོན་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དང༌། ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྟོགས་ནས། བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་ཆ་གཅིག་ཏུ་བྱས། ཚོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ལྟ་བར་ཟད་ཀྱི། འདི་དག་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའོ། །འདི་དག་ནི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའོ། །འདི་དག་ནི་མངོན་སུམ་མོ། །འདི་དག་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ན་ས་འོག་མ་དང༌། ས་གོང་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 第二復次】

འཕགས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ན། མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་མཚན་མ་མེད་པའི་དམིགས་པ་མང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【H3 明無學道】

མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ནི་ལམ་གྱི་རྗེས་ལས་འཐོབ་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལམ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་དག་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F3 諸門料簡(六門)】【G1 遍知永斷和諦名廢立】

གང་གི་ཚེ་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་པའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ནས་ཏེ། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ། འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་གི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཁོ་ན་སྤང་བར་བྱ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་སྤོང་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་སྤོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཁོ་ན་སྤོང་བར་བྱ་ཞེས་གསུངས་སོ༑ །

【G2 明見四諦有二種現觀】

བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཤེས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། སྤང་བ་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་བདེན་པ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དག་ལ་ཤེས་པ་འབྱུང་བས་གོ་རིམས་སུ་རིམ་གྱིས་འབྱུང་ངོ་། །སྤོང་བ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་མཐར་གྱིས་འགྱུར་བ་ཉིད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ།། །།

【G3 明五種正精進緣】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པ། ཡང་དག་པར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ལྔ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་འགྲོགས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དང་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བའི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དང༌། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། སྔ་ཕྱིའི་ཁྱད་པར་འཐོབ་པའོ། །

【G4 明二種證斷】

སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། ས་བོན་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ས་བོན་གཏན་ནས་འཇོམས་པའི་སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །བྲལ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གཞིའི་འཆིང་བ་དང་བྲལ་བའོ། །

【G5 明諂誑未見諦者有過失】【H1 明諂誑過失】

དགེ་སློང་གཡོ་མེད་པ་དང༌། སྒྱུ་མེད་པ་ཚུར་ཤོག་ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཡོའི་ཉེས་དམིགས་དུ་ཞིག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་གཟིགས་ན། གཡོན་ཅན་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་མི་མཛད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཅུ་གཉིས་ཏེ། གཡོན་ཅན་ནི་གཡོའི་གཞིའི་རྒྱུས་དེ་ཁོ་ནའི་ཤེས་པ་མི་འཐོབ་པ་དང༌། སྙན་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང་། གཞན་ཡིད་ཆེས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་བསྩགས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་ལས་ཆོས་མཉན་པ་དང༌། གདམས་ངག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡིག་པ་མང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དགེ་བ་ལས་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གཡོའི་མི་མཉམ་པའི་གནོད་པས་སེམས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རེག་པར་མི་གནས་པ་དང༌། གཞན་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འགྱོད་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་ཞིགས་ཏེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །

【H2 明八行七事】

གཡོ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང༌། གཞི་བདུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། རྨོངས་པར་བྱ་བ་གཡོ་བྱེད་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། སྒྲོགས་པ་དང༌། འཇོག་པ་དང༌། འདུད་པ་དང༌། འཁུ་བ་དང༌། འདོར་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་བར་སྟོན་པ་ལ་གཡོ་བྱེད་པའོ། །གཞི་བདུན་གང་ཞེ་ན། ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞི་དང༌། བསྐུལ་བའི་གཞི་དང༌། རྩོད་པའི་གཞི་དང༌། མཛའ་བཤེས་ཉིད་དུ་སྟོན་པའི་གཞི་དང༌། ཡིད་གཅུགས་པར་སྟོན་པའི་གཞི་དང༌། བྱ་བ་ལ་གཡོ་མེད་པའི་གཞི་དང༌། གནོད་པའི་གཞིའོ། །དེ་ལ་གཞི་དང་པོས་ནི་གཡོན་ཅན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ན། དོན་མེད་པ་ལ་དོན་དུ་སྟོན་པ་དང༌། དོན་ལ་དོན་མེད་པར་སྟོན་པ་དང༌། དོན་མེད་པ་ལ་དོན་དུ་སྟོན་པ་དང༌། དོན་ལ་དོན་མེད་པར་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དོན་མེད་པ་ལས་ཡོད་པར་སྟོན་པ་དང༌། ཡོད་པ་ལ་མེད་པར་སྟོན་པས་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་གཉིས་པས་ནི་གཡོན་ཅན་གཡོའི་སྤྱོད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ལས་དག་ལ་གཞན་དག་གིས་བསྐུལ་བ་ན་དེ་ཉེས་པ་ཡང་དག་པ་ནི་འཆབ་པར་བྱེད་ལ། ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སྒྲོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་གསུམ་པས་ནི་གཡོན་ཅན་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་པ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་རྩོད་པ་ན་ཕྱོགས་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཡང་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་བཞི་པས་ནི་གཡོན་ཅན་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་ཞིང་གཏུམ་པ་གང་ལས་འཇིགས་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་དེ་ལ་ལུས་དང་ངག་གིས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་དམན་པར་བྱེད་ཅིང་འདུད་པ་དེས་མཛའ་བཤེས་ཉིད་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་ལྔ་པས་ནི་གཡོན་ཅན་གནམ་པོ་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ལས་ཆུང་ཟད་འཁུས་པས་རྙེད་པ་འཐོབ་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་དེ་ལ་ཡིད་མི་གཅུགས་ཤིང་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ཉིད་ཡིན་བཞིན་དུ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་བ་དང༌། གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་མཆོག་ཏུ་ཡིད་གཅུགས་པ་ཉིད་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་དྲུག་པས་ནི་གཡོན་ཅན་མཛའ་བཤེས་སྙིང་དུ་སྡུག་པ་ཡིད་གཅུགས་པ་དག་གིས་མ་འོངས་པའི་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལ་གྲོགས་བྱ་བར་ཁས་བླངས་ལ་བྱ་བ་དེའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གཡོ་སྣ་ཚོགས་ཉེ་བར་སྟོན་པས་འདོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞི་བདུན་པས་ནི་གཡོན་ཅན་གནོད་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བྱུང་བ་ན། གང་ལས་དེའི་གནོད་པ་འབྱུང་བའི་དགྲ་བོ་དེ་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་དང༌། སྒྱིད་ལུག་པ་དང༌། རྨོངས་པའི་བར་དག་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་དེ་ལྟར་ཉམ་ཐག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་ཡང་ཅི་ནས་ཀྱང་ཉམ་ཐག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལྟ་བུར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །

【G6 明未見諦者有九種麁語名為麁語聲聞】

ཉན་ཐོས་བཀའ་བློ་མི་བདེ་བ་ནི་རེ་ཞིག་བདེན་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ནས། གདམས་ངག་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཉིད་འཐོབ་པར་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། ཉན་ཐོས་བཀའ་བློ་མི་བདེ་བའི་རྟགས་ནི་དགུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་ཉན་ཐོས་ནི་ཚིག་མི་བཟོད་པ་དང༌། བཀའ་བློ་མི་བདེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དགུ་གང་ཞེ་ན། གླེང་བ་པོའི་གང་ཟག་གིས་གླེངས་པ་ན། ཚིག་མི་འཇམ་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་སྐབས་ལས་བྱུང་བས་ལན་འདེབས་པ་དང༌། མ་འབྲེལ་པ་དང༌། མ་རྫོགས་པ་དང༌། གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་ལན་འདེབས་པ་དེ་ནི་རྟགས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་ཚིག་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། གཏམ་གཞན་གྱིས་གླེངས་པ་འདོར་བར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྟགས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་རང་གི་སེམས་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྙོག་པ་ཅན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཚིག་དང༌། ཉེས་རྩོམ་གྱི་ཚིག་དང༌། ངག་རྩུབ་པོའི་ཚིག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་བཞི་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་བདག་ལ་སྨྲ་ན། བདག་གིས་ཀྱང་འདི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པས་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འཆབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཁོན་གྱི་བསམ་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་བདུན་པ་ཡིན་ནོ། །ལན་བྱ་བའི་སེམས་མང་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་གིས་གླེང་བ་པོའི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་དག་བརྗོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བཤད་པ་ན་མོས་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཕྱིར་བཟློག་པ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ཕྱིར་གཤེ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྟགས་དགུ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་གླེང་བ་པོ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བླ་མའི་གནས་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ལ་གྲགས་པ་དང༌། བླ་མའི་གནས་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མ་གྲགས་པའོ། །དེ་ལ་རྟགས་དང་པོ་གཉིས་ནི་གླེང་བ་པོའི་གང་ཟག་དང་པོ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྟགས་ལྷག་མ་བདུན་ནི་གླེང་བ་པོའི་གང་ཟག་གཉིས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【C2 以頌舉十三門復別決擇】【D1 舉頌列十三門】

སའི་དངོས་གཞིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལས་བརྩམས་ནས། འདུལ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་སྡོམ་ནི། བསྡུ་དང་བཅས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། །བག་ཡོད་སྒྲིབ་དང་སློབ་གཞུག་དང༌། །བརྟག་དང་བརྟེན་དང་བླང་བ་དང༌། །ལོངས་སྤྱོད་དང་ནི་ཟབ་པ་དང༌། །མོས་དང་དཔེ་ཡི་དངོས་པོའོ། །

【D2 以長行解釋即為十三段】【E1 攝】【F1 總說】

དེ་ལ་འདུལ་བ་དང་བཅས་པའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་གནས་བདུན་གྱིས་བསྡུ་བ་ཡིན་ཏེ། གནས་བདུན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཀའ་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་དང༌། དགག་པ་དང༌། ལྟུང་བའི་གཞི་དང༌། ལྟུང་བ་དང༌། ལྟུང་བ་མེད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་ལས་བསླང་བའོ། །

【F2 次第解】【G1 教勅】

དེ་ལ་བཀའ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུལ་བར་བཀའ་སྩོལ་པ་སྟེ། དེ་ནི་བཀའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱ་ཆེར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །

【G2 開聽】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་གནང་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེ་བར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་ནུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདུལ་བར་རྗེས་སུ་གནང་བར་མཛད་པའོ། །

【G3 制止】

དེ་ལ་དགག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་། མི་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདུལ་བ་ལ་དགག་པ་མཛད་པའོ། །

【G4 犯處】

དེ་ལ་ལྟུང་བའི་གཞི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་དགེ་བ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ཉམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཉམས་པ་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཡིད་མི་ཆེས་པའི་གནས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་དང༌། འཁྲིག་པ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ན་བའི་གསོ་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་དོ། །དེ་ལ་མི་དགེ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ལ་དགེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ལ་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་པོ་ཐམས་ཅད་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྟུང་བའི་གཞི་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཀྱང་ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་པོ་དག་ལ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G5 有犯】

དེ་ལ་ལྟུང་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་པོ་དག་གོ། །ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་ལྟུང་བ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། མཐས་ཏེ༑ དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ནི་གཞི་བསྡུ་བའི་འདུལ་བའི་མ་མོ་ལས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་བྱའོ། །ཡང་ལྟུང་བ་ནི་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དགེ་བསྙེན་གྱི་ལྟུང་བ་དང་། དགེ་བསྙེན་མའི་ལྟུང་བ་དང༌། དགེ་ཚུལ་གྱི་ལྟུང་བ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མའི་ལྟུང་བ་དང༌། དགེ་སློབ་མའི་ལྟུང་བ་དང༌། དགེ་སློང་མའི་ལྟུང་བ་དང༌། དགེ་སློང་གི་ལྟུང་བ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ལྟུང་བ་དང༌། སློབ་པའི་ལྟུང་བའོ། །མི་སློབ་པ་ལ་ནི་ལྟུང་བ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ལ་ནི་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ཁོ་ནས་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་བཅད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ལྟུང་བ་འབྱིན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G6 無犯】

དེ་ལ་ལྟུང་བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་དང༌། སྨྱོས་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌། ཚོར་བས་ཉེན་པའོ། །

【G7 出罪】

དེ་ལ་ལྟུང་བ་ལས་བསླང་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ལས་དང༌། གཞན་ལས་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལས་དང༌། ལུས་གྱུར་པ་ལས་དང༌། ལུས་སྤངས་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་བདག་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསྡམ་པར་བྱ་བ་ལས་སོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདེན་པ་མཐོང་བའི་ལྟུང་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་བདག་དང་གཞན་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ལྟུང་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་ལུས་གྱུར་པ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་གི་ལུས་སྤངས་ནས། དགེ་སློང་མའི་ལུས་སུ་གྱུར་པའམ། དགེ་སློང་མའི་ལུས་སྤངས་ནས་དགེ་སློང་གི་ལུས་སུ་གྱུར་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་གཉི་གའི་ལུས་སྤངས་ནས། དེ་ལས་གཞན་པའི་མཚན་དུ་གྱུར་པའམ། མཚན་མེད་པར་གྱུར་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་ལུས་སྤངས་པ་ལས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤི་བའི་དུས་བྱས་པའོ། །

【E2 制立】

བསླབ་པའི་གཞི་བཅའ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ རིག་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འབྲས་བུས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ནང་གིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མཐའ་དག་གིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བྱམས་ཤིང་གུས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤང་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྒྱུད་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་གཞི་དང་བཅས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་བཅས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ངལ་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཆོ་གས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལྷག་པའི་འཚོ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། འགྲོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཐབ་པ་མེད་པ་དང༌། རྩོད་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འཛིན་པས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【E3 尸羅】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཉེས་པ་ནི་བཅུ་སྟེ། བསླབ་པ་དྲལ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། གྲོགས་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་ཉེས་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉེས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་རྣམ་པར་མ་དག་པའི་ཉེས་པ་དང༌། བསམ་པ་རྣམ་པར་མ་དག་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཉེས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནི་བཅུ་སྟེ། མཐུན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། བརྟན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌།

【E4 無放逸】【F1 總舉十時徵列】

དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་བཅུ་དག་ཏུ་བག་ཡོད་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་པོ་གང་དག་ཏུ་ཞེ་ན། ལྟུང་བ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། བསོད་སྙོམས་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། ཐོས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་བསམ་པ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བརྩམས་པའི་དུས་སུའོ། །

【F2 次第別解】【G1 依犯解初時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་ལྟུང་བ་ལས་བརྩམས་ནས༑ དུས་དང་པོ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བསྟན་པ་ཡན་ལག་ལྔས་བསྡུས་པའི་བག་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟར། དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། ལྟུང་བ་ལས་བརྩམས་ནས། དུས་དང་པོ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G2 依定解第二時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ནས། དུས་གཉིས་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་དགོན་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཤིང་དྲུང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་བར་གྱི་སྒྲིབ་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་དང་དུ་མི་ལེན་པར་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་བའི་བར་དག་སྤངས་ནས། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡང་སྒོམ་པར་བྱེད། དུས་དུས་སུ་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་ཡང་སྒོམ་པར་བྱེད། དུས་དུས་སུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡང་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་དེ་ལྟར་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་མཁས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཞུམ་པའམ། ཞུབ་དུ་དོགས་པར་རིག་པ་ན། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་ཡང་བྱེད། སེམས་རྒོད་དམ། རྒོད་དུ་དོགས་པར་རིག་པ་ན། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་ཡང་བྱེད། སེམས་མཉམ་པར་གྱུར་པ་ན། བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པར་ཡང་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ན། རོ་མྱོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང༌། མཇུག་སྡུད་པར་ཡང་མི་བྱེད། ལྷག་པར་ཆགས་པར་ཡང་མི་བྱེད། ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་གནས་པར་ཡང་མི་བྱེད་པ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་གཉིས་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G3 依正解第三時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་སྐྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་དུས་གསུམ་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་འཆི་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ན། འདི་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བའི་སེམས་དྲག་པོ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། ཅི་བདག་སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་པའི་དྲན་པས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་རམ། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་དམིགས་པས་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་རམ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དེའི་སེམས་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་པའི་དྲན་པས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་བར་གྱིས་འཆེ་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་པའི་དྲན་པས་འཆེ་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནས་རྒྱས་པར་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་བར་གྱིས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་དེའི་འཆི་བ་ནི་བཟང་བ་ཡིན༑ འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན། ཚེ་ཕྱི་མ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་གསུམ་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G4 依乞食解第四時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། བསོད་སྙོམས་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་དུས་བཞི་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ འདི་ན་དགེ་སློང་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གང་ན་ཉེ་བར་བརྟེན་ཅིང་གནས་པའི་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་དུ་དེ་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་མདོ་ལས༑ ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར། དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་བཞི་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G5 依所作解第五時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ནས༑ དུས་ལྔ་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་ལྷུང་བཟེད་ཀྱི་ལས་དང་ཆོས་གོས་ཀྱི་ལས་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཞལ་ཏ་བྱ་བའི་ལས་སམ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་མི་ཚིག་པ་དང༌། མི་རུལ་པ་དང༌། མི་བརླག་པ་དང༌། མི་ཞིགས་པ་དང༌། ཆུད་མི་ཟོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ངན་པར་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྟུན་ཏེ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྒྱངས་ཏེ་མི་བྱེད་པ་དང༌། རྒོད་བག་མེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་འགལ་བ་དང༌། འདུལ་བ་དང་འགལ་བའི་སྤྱོད་པས་མི་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་ལྔ་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G6 依受用利養解第六時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས༑ རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་བརྩམས་ནས། དུས་དྲུག་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་གང་དང་གང་རྙེད་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་རྙེད་པ་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། འཆུམས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱུང་བ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་སེམས་སྐྱེས་པས་དེའི་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་ཤིང་མི་གནས་པ་དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་དུས་དྲུག་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G7 依求多聞解第七時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་ཐོས་པ་ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་དུས་བདུན་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་སྙན་དངགས་མཁན་གྱིས་བྱས་པའམ། སྙན་དངགས་མཁན་གྱིས་བསམས་པའི་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་པ་ཚིག་དང༌། ཚིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་པ་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཐོས་པ་སྤངས་ནས༑ དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་པ་ཟབ་པར་སྣང་བ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གུས་པར་བྱ་སྟེ། ལེན་པར་བྱེད་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཀླན་ཀ་དང༌། ཕན་ཡོན་ལ་ལྟ་ཞིང༌། ཆོས་ཀུན་ཆུབ་པར་མི་བྱེད། རྩོད་པ་འདི་ལྟ་བུ་ལས་ཐར་པའི་ཕན་ཡོན་ལ་ལྟ་ཞིང་ཆོས་ཀུན་ཆུབ་པར་མི་བྱེད། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་དོན་དུ་ཆོས་ཀུན་ཆུབ་པར་མི་བྱེད་པར་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཉིད་དུལ་བར་བྱ་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་དོན་དང༌། བྲམ་ཟེའི་དོན་དང༌། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེས་ཆོས་དེ་དག་ལེགས་པར་མཉན་པ་དང༌། ལེགས་པར་བཟུང་བ་དང༌། ཁ་ཏོན་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་པ་དེ་ལྟར། དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། དུས་བདུན་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G8 依思正法解第八時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས༑ དམ་པའི་ཆོས་བསམ་པ་ལས་བརྩམས་ནས། དུས་བརྒྱད་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ནི་དགེ་སློང་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། ཇི་སྐད་ཐོས་པ་དང༌། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དང༌། ཇི་སྐད་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད་ལ། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་བསམ་པར་བྱ་བ་ནི་སེམས་པར་བྱེད། བསམ་པར་མི་བྱ་བ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། ལ་ལ་ལ་ནི་དད་པས་ཀྱང་མོས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། དོན་ལ་རྟོན་པ་སེམས་པར་བྱེད་ཀྱི༑ ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པ་སེམས་པར་མི་བྱེད་ལ། ནག་པོ་བསྟན་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་སྙིང་པོར་སེམས་པར་བྱེད། བསྟན་པར་སེམས་པར་བྱེད། རྒྱས་པར་སེམས་པར་བྱེད་དེ། བསམ་པ་དེ་ཡང་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་ཀྱི་བར་མ་དོར་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ལྟར། དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། དུས་བརྒྱད་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G9 依遠離解第九時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བརྩམས་ནས༑ དུས་དགུ་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། འདྲེས་པར་མི་གནས་ཤིང་། ལྷན་ཅིག་དགའ་བང་ཡང་མི་བྱེད། ལྷན་ཅིག་མྱ་ངན་ཡང་མི་བྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་ཇི་ལྟར་བྱ་བ་བྱུང་ངོ་ཅོག་གི་བར་དག་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། མཐར་ཐུག་པར་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་པ་དང༌། དགོན་པ་ནགས་འདབ་དང༌། བས་མཐའི་གནས་མལ་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལས་དབེན་པ་དང༌། ཡུལ་དང་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་དབེན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར། དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། དུས་དགུ་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【G10 依通達究竟解第十時不放逸】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ནས། དུས་བཅུ་པ་འདི་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལ་དགེ་སློང་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པར། མེད་པ་ཡང་མེད་པར། བླ་ན་ཡོད་པར་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པར། མེད་པ་ཡང་མེད་པར། བླ་ན་ཡོད་པ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང༌། མ་ཐོབ་པ་ལ་ཐོབ་པར་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་ལ་རྟོགས་པར་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་མེད་པར། ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས། དུས་བཅུ་པ་དེ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱའོ། །

【E5 解障】

རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་སྒྲིབ་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པའི་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོས་གཙེས་པས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལོང་བའམ། འོན་པའམ༑ ཟ་མའམ། མ་ནིང་དུ་གྱུར་པའམ། གཡའ་བའམ། མཛེའམ། ཕོལ་མིག་གམ། སྐྱིགས་བུ་ལ་སོགས་པའི་ནད་སྐྱོན་ཆགས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ལུས་ལ་གནོད་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་བསད་པ་དང༌། མ་བསད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་རང་དབང་མེད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་མས་མ་གནང་བ་དང༌། རྒྱལ་པོས་བཀྲབས་པ་དང༌། ཕྲོགས་པ་དང༌། རྙེད་བཙོན་དང༌། རྩོད་པ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །

【E6 解學】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་འདུལ་བ་ལ་གནས་ལྔ་ངེས་པར་སློབ་ཏུ་གཞུག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟུང་བ་སློབ་ཏུ་གཞུག་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མེད་པ་དང༌། ལྕི་བ་དང༌། ཡང་བ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་འདོན་པ་སློབ་ཏུ་གཞུག་པའོ༑ །དེ་ལ་ལྟུང་བ་དང༌། ལྟུང་བ་མེད་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྟུང་བ་ལྕི་བ་ནི་བྱེ་བྲག་དྲུག་གིས་འགྱུར་ཏེ། བཅའ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསླབ་པའི་གཞི་བཅས་པ་ལས་སོ། །དངོས་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟུང་བྱེད་དུ་འདྲ་བ་ལས་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ནི། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །ཉེས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ལྟུང་བ་འབྱིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོས་ལྟུང་བ་འབྱིན་པའོ། །མི་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་དགེ་པའི་ཕྱོགས་ཆུང་བ་དང༌། ཤེས་རབ་ཞེན་པ་དེ་ལ་ནི་ལྟུང་བས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལས་བཟློག་པ་གཞན་ལ་ནི་བཅས་པ་འདྲ་བ་དང༌། དངོས་པོ་འདྲ་བ་དང༌། ཉེས་པ་འདྲ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་འདྲ་བ་ལ་ཡང་ལྟུང་བས་སྒྲིབ་པར་མི་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཆུ་འབབ་པ་ཆུང་ངུ་ནི་རྩྭ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་དགག་པར་ནུས་ལ། རྩྭ་ཙམ་ཡང་དེད་པར་མི་ནུས་ཀྱི། ཆུ་འབབ་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྩྭ་ཁུར་དང་ཤིང་ཁུར་གྱིས་ཀྱང་དགག་པར་མི་ནུས་ལ། རྩྭ་དང་ཤིང་མང་པོ་ཡང་དེད་པར་ནུས་པ་བཞིན་དུ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་ལྟུང་བ་བྱུང་ནས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་གསོ་བར་མི་བྱེད་པར་དུས་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་གནས་ནས་གསོ་བར་བྱེད་པའོ། །ལྟུང་བ་ཡང་བ་ནི་དེ་དག་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E7 解觀察】

འདུལ་བ་འཛིན་པས་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་རྣམ་པ་ལྔས་བརྟགས་ནས། ལྟུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ལྷག་པར་མ་སྤྱད་པ་དང༌། གཞི་ལས་བཅའ་བ་དང༌། དེ་ལ་ཉེས་པ་བྱུང་བ་དང་མ་བྱུང་བ་བསྟན་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ལྟུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའོ། །དེ་ལ་གཅིག་ཏུ་ལྟུང་བ་ལྷག་པར་མ་སྤྱད་པ་ལ་ནི་བསྟན་པར་བྱའོ། །ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་ནི་ལྟུང་བ་ཕྱིར་གསོ་བའི་ལས་ཅི་རིགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཟག་གང་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཡུལ་གང་དང་དུས་གང་ལ་བརྟེན་ནས། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་བཅས་པ་ལས། གལ་ཏེ་གང་ཟག་གཞན་ཞིག་ཡུལ་གཞན་དང༌། དུས་གཞན་དུ་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྟེན་པར་བྱེད་ན། དེས་དེ་ལ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་པ་གང་གཟིགས་ནས་བཅས་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་ཕྱིར་གསོ་བའི་ལས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཉེས་པ་དེ་ལ་རྟེན་པར་མི་བྱེད་ན་ནི་དེ་ལ་ལྟུང་བ་སྦྱིན་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་གསོ་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་དེ་ནི་ལྟུང་བ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E8 解依止】

དགེ་སློང་འདུལ་བའི་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པས་གནས་བདུན་ལ་བརྟེན་ནས། གནས་དྲུག་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་སྟེ། གནས་བདུན་པོ་གང་དག་ལ་བརྟེན་ནས། གནས་དྲུག་པོ་གང་དག་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྟོན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མཁན་པོ་དང༌། སློབ་དཔོན་དང༌། ཆོས་གོས་དང་། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ན་བའི་གསོས་སྨན་ཡོ་བྱད་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་བ་དང༌། བསླབ་པ་དང༌། གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བགོ་བཤའ་དང༌། བག་ཡོད་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བསླབ་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའོ། །དེ་ལ་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུའོ། །དེ་ལ་བགོ་བཤའ་ནི་ཟང་ཟིང་གི་བགོ་བཤའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བགོ་བཤའོ། །དེ་ལ་ཟང་ཟིང་གི་བགོ་བཤའ་ནི་ཡང་དག་པར་མགུ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དྲུག་ལས་གཅིག་གིས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་བགོ་བཤའ་ནི་ལྷག་མ་ལྔས་སོ། །དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ནི་མཁས་པ་ལྔ་པོ་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ནས༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་བར་དག་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【E9 解攝受】

འདུལ་བ་ལ་བླང་བ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བདག་གིར་བྱ་བ་བླང་བ་དང༌། བྱིན་ལེན་བླང་བ་དང༌། གཏམས་པ་བླང་བ་དང་དབུལ་བ་བླང་བ་དང༌། གཞན་གྱི་ཕྱིར་བླང་བའོ། །དེ་ལ་བདག་གིར་བྱ་བ་བླང་བ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། སོག་འཇོག་བྱེད་པ་ལ་གདུ་བའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །བྱིན་ལེན་བླང་བ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལེན་པ་དང༌། ཚོད་མ་ཟིན་པ་དང༌། ཆོས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ལེན་པས་སོ༑ །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །གཏམས་པ་བླང་བ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་མ་བརྟགས་པ་ལ་གཏམས་པ་དང༌། རུང་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། འབྲེལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །དབུལ་བ་བླང་བ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། ཞིང་ངན་པ་ལ་དབུལ་བ་བླང་བ་དང༌། མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་པར་དབུལ་བ་བླང་བས་སོ། །དེ་ལ་ཞིང་གསུམ་པོ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བའི་ཞིང་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཞིང་དག་ནི་ཞིང་ངན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་ཕྱིར་བླང་བ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། མ་འདྲིས་པའམ་མ་བཅོལ་བའམ། ངོ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ལེན་པ་དང་། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ལེན་པས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །

【E10 解受用事】

འདུལ་བ་ལ་དངོས་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་རྒྱུ་ལྔས་རུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རུང་བ་མ་བྱས་པས་སོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བླུགས་གཞལ་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། སྲང་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། གཞལ་བ་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། བསད་པ་དང༌། བཅིང་བ་དང༌། བཅད་པ་དང་། བརྡེག་པ་དང༌། ནན་གྱིས་གནོད་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལ་རྐྱེན་དུ་འབབ་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཚོང་ཁང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། རྟ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། བ་ལང་དང༌། ལུག་དང༌། བྱ་གག་དང༌། ཕག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། ཁེའུ་དང༌། བུ་མོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གསེར་དང་དངུལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། འབྲུ་བརྩམ་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བཤང་བ་ལས་བྱས་པའམ། གཅི་བ་ལས་བྱས་པའམ། མཆིལ་མ་ལས་བྱས་པའམ། སྣབས་ལས་བྱས་པའམ། ཁྲག་གིས་གོས་པའམ༑ རྣག་གིས་གོས་པའམ། རྣག་ཁྲག་གིས་གོས་པའམ། ཞག་དང་ཆུ་སེར་ལ་སོགས་པས་གོས་པའམ། གཞན་ཡང་གང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་པར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་དག་གོ། །དེ་ལ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ དགེ་འདུན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་མ་བསྒོ་བ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་དུ་མ་ཆུད་ཅིང༌། ལྟུང་བཟེད་དུ་མ་གཏོགས་པ་དང༌། གང་ཟག་གི་ལོངས་སྤྱོད་མ་བྱིན་པ་དང༌། མ་བཏང་བ་དང༌། ལྷུག་པར་མ་བྱས་པ་དང༌། ཡིད་གཅུགས་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚོད་མ་ཟིན་པས་སོ། །དེ་ལ་རུང་བར་མ་བྱས་པ་ནི་རུང་བ་རྣམ་པ་ལྔས་རུང་བར་མ་བྱས་པ་སྟེ། རུང་བ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱིན་ལེན་གྱིས་རུང་བ་དང་། ཉམས་པར་བྱས་པས་རུང་བ་དང༌། གཞག་པས་རུང་བ་དང༌། དུས་ཀྱི་ཆོ་གས་རུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཏན་སྤང་བས་རུང་བའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ།། །།

【E11 解甚深】【F1 辨真制立】【G1 開五門】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་པ། འདུལ་བ་ནི་བཅའ་བ་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅའ་བ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། བསླབ་པ་བཅའ་བ་དང༌། ལྟུང་བ་བཅའ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་བཅའ་བ་དང༌། བག་ཡངས་བཅའ་བ་དང༌། ལས་བཅའ་བས་སོ། །

【G2 依門辨】【H1 辨學制立】

དེ་ལ་བསླབ་པ་བཅའ་བ་ནི་གནས་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་དབང་ཡོད་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་ཉེས་པ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། ལས་ངན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཉེས་པ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀའི་ཉེས་པ་ལྷག་པར་སྤྱད་པ་དང་ལྷག་པར་མ་སྤྱད་པས་སོ། །དེ་ལ་རང་དབང་ཡོད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་འདུལ་བ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མ་སོང་ཞིང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་དབང་མེད་པར་མ་བྱས་པ་དེའི་ཚེ། འདུལ་བ་རང་དབང་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་དག་བསླབ་པ་ལྷག་པར་སྤྱད་པ་ལ་རང་དབང་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་མཛད་པའོ། །དེ་ལ་རང་དབང་མེད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་འདུལ་བ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་སོང་ཞིང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་དེའི་ཚེ། འདུལ་བ་རང་དབང་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་བསླབ་པ་ལྷག་པར་སྤྱད་པ་ལ་རང་དབང་མེད་པར་མཛད་ཅིང་བསླབ་པའི་གཞི་འཆའ་བར་མཛད་པའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་ཉེས་པ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཅིག་ཏུ་ལྷག་པར་སྤྱད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་གཟིགས་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་པའི་གཞི་འཆའ་བར་མཛད་པའོ། །དེ་ལ་ལས་ངན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཉེས་པ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པའི་གགས་སུ་ཡང་དག་པར་གཟིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་གཉེན་པོར་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་འཆའ་བར་མཛད་པའོ། །དེ་ལ་དེ་གཉི་གའི་ཉེས་པ་ལྷག་པར་སྤྱད་པ་དང༌། མ་སྤྱད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རང་དབང་ཡོད་པ་དག་ལ་ནི་ཉེས་པ་དེ་ལྷག་པར་མི་སྤྱོད་པར་གཟིགས་ནས། བསླབ་པའི་གཞི་འཆའ་བར་མི་མཛད་ལ། རང་དབང་མེད་པ་དག་ལ་ནི་ཉེས་པ་དེ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པར་གཟིགས་ནས་བསླབ་པའི་གཞི་འཆའ་བར་མཛད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H2 辨犯制立】【I1 約障辨犯不犯】【J1 總標犯制立為甚深】

དེ་ལ་ལྟུང་བ་བཅའ་བ་ཡང་གནས་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ལྟུང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་སྒྲིབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྒྲིབ་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ལྷོད་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའོ། །

【J2 別解釋】【K1 明障】【L1 解五障】【M1 慢緩障】

དེ་ལ་ལྷོད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེ་ལོ་བྱེད་ཅིང་མངོན་པར་མི་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M2 有罪障】

དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ། ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ན། དེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེད་པ་དེ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་པའོ། །

【M3 輕慢障】

དེ་ལ་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་བསླབ་པ་ལ་མི་འདུ་ཞིང་བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དྲག་པོ་མེད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་ཞིང་ལྷག་པར་འབྱིན་པ་དང༌། ལྷག་པར་བྱུང་ན་ཡང་ཕྱིར་ཆགས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྟོན་པ་དང་བསླབ་པ་ལ་མི་གུས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【M4 惡作障】

དེ་ལ་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འགྱོད་པའི་རྒྱུན་གྱིས་རེག་ཅིང༌། འགྱོད་པ་དེ་ཡང་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་སེལ་བར་མི་ནུས་ལ། ཀུན་དུ་འགྱོད་པ་དང་བཅས༑ རྣམ་པར་འགྱོད་པ་དང་བཅས། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་དང་བཅས་པའོ༑ །

【M5 所知障】

དེ་ལ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡིད་ལ་བཅགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ལ་བསླབ་པ་རྣམ་པར་མ་དག་པའི་གཞིའི་རྒྱུས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་མི་སྐྱེ་ལ། རབ་ཏུ་དགའ་བ་མི་སྐྱེ། རབ་ཏུ་མི་དགའ་བ་ལ་ནི་དགའ་བ་མི་སྐྱེ་བ་ནས། སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་བར་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཤིང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་མཐོང་བས། དེའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【L2 明五障相生次第】

དེ་ལ་ལྷོད་པའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་དུ་ལེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འགྱུར་ལ། དང་དུ་ལེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྒྲིབ་པས་རེག་ན། བསླབ་པ་དག་ལ་གུས་པ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ལྟུང་བ་འབྱིན་འདོད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་འབྱིན་འདོད་པ་ནི་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྒྲིབ་པས་རེག་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་སྐྱེད་ཅིང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་སྐྱེས་པ་སེལ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་འགྱུར་བས་དེ་ནི་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པ་ནི་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་དེས་ན་དེའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་བར་དུ་མི་འགྱུར་ལ། སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པས་རེག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །

【K2 翻顯無障】

དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ལྔས་ནི་ལྷོད་པའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 約意樂辨犯不犯】

དེ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཉམས་པས་ནི་རེ་ཞིག་ལྟུང་བ་ལ་སློང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ན། ལྟུང་བ་མེད་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་མི་འདོད་པ་ཡིན། ཉོན་མོངས་པ་དང་དུ་ལེན་འདོད་པ་ཡིན། ལྟུང་བ་ལྷག་པར་འབྱིན་འདོད་པ་ཡིན། འགྱོད་པ་སེལ་བར་མི་འདོད་པ་ཡིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྲུབ་པར་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ནི་ལྟུང་བ་ཡང་མེད་ན། ལྟུང་བ་ལས་བསླང་བ་ལྟ་སྨོད་ཀྱང་ཅི་དགོས། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་འདོད་པ་ཡིན། ཉོན་མོངས་པ་དང་དུ་ལེན་མི་འདོད་པ་ཡིན། ལྟུང་བ་འབྱིན་མི་འདོད་པ་ཡིན། འགྱོད་པ་སེལ་འདོད་པ་ཡིན༑ ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ང་ནི་བསམ་པ་ཐག་པས་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་བར་སྨྲ་བའི་ཆད་པའི་ལས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་

【I3 明由十處思求所犯】

དེ་ལ་ལྟུང་བ་ནི་གནས་བཅུ་ལས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་ཆོས་དང༌། དེ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་འདུལ་བ་དང༌། ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་པོ་དག་གི་ལྟུང་བ་ཡང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལྕི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དྲུག་པོ་བཅའ་བའི་བྱེ་བྲག་དང༌། དངོས་པོའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཉེས་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། གང་ཟག་གི་བྱེ་བྲག་དང༌། དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། འཛེམ་པ་མེད་པའི་ཕན་པ་མ་གཏོགས་པར། དེ་ལས་གཞན་པ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལས་དང་པོ་པ་དང་ལས་དང་པོ་པ་མ་ཡིན་པ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་དེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པ་ལ་བསྙད་པ་དང༌། བསྙད་ནས་སྟོན་པས་ལྟུང་བ་བཅའ་བའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་བསྡུ་བ་དང༌། བསྡུས་ནས་དགེ་འདུན་ལ་ལྟུང་བ་བྱས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་བཅས་པ་ལ་ཕྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བ་དང༌། བཀག་པ་ལས་སོ། །

【H3 辨出離制立】

དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་བཅས་པ་ཡང་གནས་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། གནོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། བར་ཆད་ཀྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། གཉེན་པོ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། བཤགས་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལྟུང་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ལྷག་པར་སྤྱད་པ་ལ་ལ་ཞིག་ལ་གལ་ཏེ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་འཕེལ་ལ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ན། དེས་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཉིད་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་དེའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གནོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ནད་ཚབས་ཆེ་བས། རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་མ་གཏོགས་པའི་ལྟུང་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གཞན་དག་ལྷག་པར་སྤྱོད་ན། དེ་ལ་གནོད་པ་ཁོ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེའི་གནོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བར་ཆད་ཀྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་གལ་ཏེ་སྲོག་གི་བར་ཆད་དམ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་བར་ཆད་མཐོང་ནས་ལྟུང་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་གང་ཡང་རུང་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བར་གྱུར་ན། དེ་ལ་བར་ཆད་ཁོ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེའི་བར་ཆད་ཀྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཉེན་པོ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་གལ་ཏེ་གུས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡུལ་གཞན་ན་འདུག་གམ། འབྲོག་དགོན་པ་ན་འདུག་པ་ཞིག་གིས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཆོ་ག་མ་རྙེད་དམ། བར་ཆད་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བས། དངོས་པོ་དེ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ། ལྟུང་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བར་གྱུར་ན། དེ་ལ་གཉེན་པོ་མེད་པ་ཁོ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བཤགས་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལྟུང་བ་སྟེ་ལྔ་པོ་དག་ལས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་མདུན་དུ་འདུལ་བའི་གསང་བས་འཆགས་པར་བྱེད། མཐོལ་བར་བྱེད༑ ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་གསོ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ལྟུང་བ་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་མ་གཏོགས་པའོ། །

【H4 辨止息制立】

དེ་ལ་བག་ཡངས་བཅའ་བ་ཡང་གནས་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དབྱེན་སྤང་བ་དང༌། གང་ཟག་རླབས་པོ་ཆེ་དོན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་གཞུག་པ་དང༌། བསྟན་པ་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང༌། དཀའ་བས་འཚོ་བ་སྤང་བས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་བྱ་བ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་འདུན་དུ་གྱུར་ན། དེ་དག་གི་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་དེས་བ་ཡངས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དབྱེན་སྤང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ན་དགེ་སློང་ཁ་ཅིག་ནི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་མ་བྱུང་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། ལྟུང་བ་མ་བྱུང་བ་ལ་བྱུང་བར་འདུ་ཤེས་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་ལྟུང་བ་བྱུང་ལ་བྱུང་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མ་བྱུང་ལ་མ་བྱུང་བར་འདུ་ཤེས་པས། གཞི་དེས་འཐབ་མོ་དང་། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང་། འགྱེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་དེས་དགེ་འདུན་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་རྩོད་པ་དེ་ཉིད་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་མཐུན་པས་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚོགས་ཕྲ་བ་བག་ཡངས་སུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་རླབས་པོ་ཆེ་དོན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་གཞུག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་འདུན་གྱིས་གང་ཟག་རིགས་མཐོན་པོ་བསྟན་པ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཞིག་རྙེད་ལ། དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ན། དེ་གཞུག་པའི་དོན་དུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པས་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་བག་ཡངས་སུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བསྟན་པ་འཕེལ་བར་བྱ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དུས་ཀྱི་མཐའ་རྩོད་པའི་དུས་ཀྱི་དུས་ངན་པ་བྱུང་བའི་ཚེ། སེམས་ཅན་དག་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་མང་པོ་དག་ལ་སློབ་པར་མི་འདོད་ཅིང༌། མ་ཞུགས་པ་ནི་མི་འཇུག་ལ། ཞུགས་པ་ནི་སྒྱིད་ལུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བས། གཞི་དེའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་པས་བསྟན་པ་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་བག་ཡངས་སུ་བྱེད་པ་པོ། དེ་ལ་དཀའ་བས་འཚོ་བ་སྤང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དུས་ཀྱི་མཐའ་རྩོད་པའི་དུས་ཀྱི་དུས་ངན་པ་འབྱུང་བའི་ཚེ། དགེ་སློང་དག་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བའི་རྒྱུས་དཀའ་བས་འཚོ་བར་བྱེད་པས་དེའི་ཕྱིར་དཀའ་བས་འཚོ་བ་དེ་ཉིད་བག་ཡངས་སུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་མཐུན་པས་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲ་བ་བག་ཡངས་སུ་བྱེད་པའོ། །

【H5 辨羯磨制立】

ལས་བཅའ་བ་ནི་ལས་བཅུ་ལ་གང་ཟག་ལྔས་ཟབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལས་བཅུ་གང་ཞེ་ན། བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་ལས་དང༌། ས་ཚིགས་ཀྱི་ལས་དང༌། གསོ་སྦྱོང་གི་ལས་དང༌། གནང་བའི་ལས་དང༌། གནས་པར་ཁས་བླང་བ་དང༌། དགག་དབྱེའི་ལས་དང༌། ཆད་པའི་ལས་དང༌། ཕན་གདགས་པའི་ལས་དང་། གསོལ་བ་དང༌། གསོལ་བ་དང་གཉིས་ཀྱི་ལས་དང༌། གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་སོ། །གང་ཟག་ལྔ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཅང་ཤེས་ལྟ་བུ་དང༌། གང་ཟག་ནེ་ཙོ་ལྟ་བུ་དང༌། གང་ཟག་སྐར་མདའ་ལྟ་བུ་དང༌། གང་ཟག་གློག་ལྟ་བུ་དང༌། གང་ཟག་རི་མོ་བྲི་བ་ལྟ་བུའོ། །གང་ཟག་ཅང་ཤེས་ལྟ་བུ་གང་ཞེ་ན། ལས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལ་དོན་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་གྱི། ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པ་མ་ཡིན་གྱི་དང༌། དོན་ལ་རྟོན་ནས་འཇུག་པར་བྱེད་ཀྱི། སྒྲ་ལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚིག་གི་ལས་དེ་མ་བྱས་ཀྱང་དོན་གང་ལ་ཚིག་དེ་འཇུག་པའི་དོན་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། གང་ཟག་ནེ་ཙོ་ལྟ་བུ་གང་ཞེ་ན། ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་གྱི། དོན་ལ་རྟོན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚིག་འབྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པར་བྱེད་ཀྱི། དོན་གང་ལ་ཚིག་དེ་འཇུག་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་མི་ཤེས་པའོ། །གང་ཟག་སྐར་མདའ་ལྟ་བུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཆུང་ངུ་ཞིག་དང་ཕྲད་ན་ཡང་སྒྲོ་འདོགས་པ་མང་དུ་བྱས་ནས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐར་མདའ་ལྟ་བུའོ། །གང་ཟག་གློག་ལྟ་བུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་རེས་འགའ་ནི་ལས་ལེགས་པར་བསླབ་པར་ཀུན་དུ་སྣང་ལ། རེས་འགའ་ནི་ཀུན་དུ་མི་སྣང་བ་སྟེ། དཔེར་ན་གློག་ལྟ་བུའོ། །གང་ཟག་རི་མོ་བྲི་བ་ལྟ་བུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་ཇི་སྐད་སྨྲས་པའི་ལས་ལ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལྷག་ཆད་མེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་རི་མོ་བྲི་བ་ལྟ་བུའོ། །

【F2 辨偽制立】

འདུལ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། ལྷད་ཅན་ནི་ལྔ་སྟེ། བསླབ་པའི་གཞི་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་དང༌། ལྟུང་བ་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་བཅའ་བ་ལྷན་ཅན་དང༌། བག་ཡངས་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་དང༌། ལས་བཅའ་བ་ལྷན་ཅན་ནོ། །བསླབ་པའི་གཞི་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། བསླབ་པའི་གཞི་བཅའ་བ་མདོ་སྡེ་ལ་ཡང་མི་འཇུག །འདུལ་བ་ལ་ཡང་མི་སྣང་ཆོས་ཉིད་དང་ཡང་མི་མཐུན་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྟུང་བ་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདིར་ན་ལ་ལ་ལྟུང་བ་ནི་ལྟུང་བ་མ་ཡིན་པར་འཆའ་བར་བྱེད་ལ། ལྟུང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་ལྟུང་བར་འཆའ་བར་བྱེད་པའོ༑ །ངེས་པར་འབྱུང་བ་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འཆའ་བར་བྱེད་ལ་ངེས་པར་འབང་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འཆའ་བར་བྱེད་པའོ། །བག་ཡངས་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བག་ཡངས་མ་ཡིན་པ་ནི་བག་ཡངས་སུ་འཆའ་བར་བྱེད་ལ། བག་ཡངས་ནི་བག་ཡངས་མ་ཡིན་པར་འཆའ་བར་བྱེད་པའོ། །ལས་བཅའ་བ་ལྷད་ཅན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་ཆོས་ཀྱི་ལས་སུ་འཆའ་བར་བྱེད་ལ། ཆོས་ཀྱི་ལས་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ལས་སུ་འཆའ་བར་བྱེད་པའོ། །

【E12 解說】

བཞི་བཅུ་མ་གཏོགས་པ་དགེ་སློང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ཉམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཉམས་པ་དང་། འཚོ་བ་ཉམས་པ་དགེ་སློང་གིས་གཞན་དག་ལ་རྗོད་པར་བྱེད༑ སྟོན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་ན། རྗོད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བཞི་བཅུ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་བསྣུན་པར་འདོད་པའམ། རྐུ་བར་འདོད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དང༌། དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་ཕྱོགས་སམ། ལྟ་བ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པའི་ཕྱོགས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང༌། ཡངས་པར་འགྱུར་བར་མཐོང་ངམ། ཐོས་སམ། དོགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། ལྟ་བ་དང་ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྟོན་པར་མཐོང་ངམ། ཐོས་སམ། དོགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། ལྟ་བ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་གཞག་པར་འདོད་པ་དང༌། དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། ལྟ་བ་དང་ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་འཆབ་པར་བྱེད་པ་དག་གཞན་གྱིས་ཤེས་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་གི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྦྱིན་བདག་དགེ་བསྙེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བདག་པོས་དགེ་འདུན་ལ་བདག་གི་ནི་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ༑ ལྟ་བ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་འདིར་གནས་པར་མོས་པ་མ་མཆིས་ཀྱི་ཁྱེད་ཅག་ལས་གང་གིས་སུའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། །ལྟ་བ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པར་མཁྱེན་པ་དེས་བདག་ལ་མོས་པར་མཛོད་ཅིག་ཅེས་མཁྱེན་པར་གསོལ་ལ། དགེ་འདུན་གྱིས་ཀྱང་དེའི་ལྟར་མཉན་པ་དང༌། མཚམས་ཀྱི་ནང་དུ་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་འདོད་པར་མཐོང་ངམ། ཐོས་སམ། དོགས་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའམ། ལྟ་བ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པ་ཁྱིམ་སུན་འབྱིན་པ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ། དེ་ཆད་པས་བཅད་པའམ། སྤང་བར་མི་ནུས་པའོ། །གང་གིས་བརྗོད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གཅིག་དང༌། རྐྱེན་གཅིག་ཁོ་ན་ཡང་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་ཕྲག་དོག་གི་ཕྱིར་རམ། ཞེ་སྡང་གི་ཕྱིར་རམ། ཟང་ཟིང་གི་ཕྱིར་སྨད་པའམ། འཁོད་པའམ། ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བརྗོད་པ་དེ་ནི་རྗོད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【E13 解喻事】【F1 總說】

འདུལ་བ་ལ་ཆོས་དང་དོན་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱེད་པའི་དཔེའི་དངོས་པོ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེས་པའི་རབས་དང༌། བྱུང་བ་དང༌། འདྲ་བ་དང༌། སྦྱར་བ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའོ། །

【F2 別釋】【G1 本生事】

དེ་ལ་སྐྱེས་པའི་རབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་པའོ། །

【G2 本事事】

དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྔོན་གྱི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བའོ། །

【G3 影像事】

དེ་ལ་འདྲ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འོ་མ་དང༌། ཞོ་དང༌། མར་སར་དང་། མར་དང་། མར་གྱི་སྙིང་ཁུའི་དཔེས་གང་ཟག་མཆོག་དང་འདྲ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་གང་ཟག་གི་ཆུ་བདུན་གྱི་དཔེས་ཆོས་འདི་པའི་གང་ཟག་བདུན་དང་འདྲ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་འདྲ་བ་གཞན་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 假合事】

དེ་ལ་སྦྱར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞུ་ཆེན་པོའི་དཔེ་དང༌། སྨན་པའི་དཔེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་གཞན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྦྱར་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དཔེ་མཐོང་བའི་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་རུང་བས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པར་སྦྱར་བའོ། །

【G5 譬喻事】

དེ་ལ་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་ཡ་མཚན་ཆེ་ཞིང༌། རྒྱ་ཆེ་བ་མང་བའི་དཔེ་གང་ཡིན་པ་དེའང་འདི་ལྟ་སྟེ། རིང་པོ་ལེན་གྱི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་གོ། །

【C3 廣以六十四門雜決擇】【D1 明所知法】【E1 明由五相立所知差別】【F1 標列五相次第解釋】

ཤེས་བྱའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པའི་ལས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཤེས་པའི་རྟེན་དང༌། ཤེས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པ་བསྡུས་པས་སོ། །

【F2 別釋】【G1 由事故】

དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 由品業差別】

དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེའི་ལས་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ནི་བཏགས་པ་ལས་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡོད་དོ། །དོན་དམ་པ་ལས་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡོད་དོ། །བྱ་བའི་མཐའ་ལས་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡོད་དོ། །གཞན་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལས་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡོང་དོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ནི་བཏགས་པ་ལས་ཤེས་བྱ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། བཏགས་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་བརྡའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནས་རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཁ་ཅིག་ནི་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་སོ་སོར་རྟེན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པས་རྒྱུ་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་དག་གིས་ནི་དོན་དམ་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། དོན་དམ་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང༌། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྤོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་བྱ་བའི་མཐའ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །བྱ་བའི་མཐའ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་ངེས་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་སྤངས་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་དོ། །ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པས་ནི་གཞན་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་གི་བསམ་པ་དང་ཁམས་དང་བག་ལ་ཉལ་ཤེས་སོ། །སྟོབས་བཅུའི་ཤེས་པས་ནི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ཡང་དག་པར་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོམ་ཉི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོམ་ཉི་མཐས་ཅད་ཀྱིས་གཅོད་པར་བྱེད། སེམས་ཅན་རྣམས་མཐོ་རིས་དང་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །

【G3 由智依處差別】

དེ་ལ་ཤེས་པའི་རྟེན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་སྤོང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྤོང་བ་ལ་དོན་དམ་པ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྤོང་བ་ལ་བྱ་བའི་མཐའ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་རྟེན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞན་དག་གི་བསམ་པ་དང༌། ཁམས་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དག་ལ་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོབས་བཅུའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་དེ་གཉིས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྟེན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 由智差別】

ཤེས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟེན་པ་དང༌། ཟག་པ་དང༌བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་སྤངས་པ་མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དང་གཞན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ལྷག་མ་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཟད་པ་ཤེས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཡང་ཟག་པ་ཟད་པ་དག་ལ་སྐྱེ་ཞིང༌། བདག་གི་ཟག་པ་རྣམས་ནི་ཟད་དོ། །བདག་ལ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་ལོངས་སུ་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འདྲེས་པ་ཡིན་ཞིང་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཁོ་ན་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དག་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཟག་པའི་བག་ལ་ཉལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང༌། ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཁོ་ནའི་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཞན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་བག་ལ་ཉལ་དང༌། དམིགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་ཀྱང་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྟོབས་བཅུའི་ཤེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མངའ་བའི་མཁྱེན་པ་མ་འདྲེས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ༑ འདི་ལྟར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པར་རྒྱུ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G5 由攝餘智差別】

དེ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པ་བསྡུས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཡིན་ན། མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དག་སྟེ། ཤེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རིགས་པར་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་དང༌། སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་དག་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པས་བསྡུས་སོ། །མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པས་བསྡུས་སོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པ་ནི་ཟད་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ། ཟད་པ་དང༌མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དེ་གཉིས་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་རྣམས་དང༌། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་གིས་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་པ་དྲུག་གིས་བསྡུས་ཏེ། ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། ཟད་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་པ་ལྔས་བསྡུས་ཏེ། ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་དང༌། འགོག་པ་ཤེས་པ་དང༌། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཐུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མངའ་བ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【E2 辨諸智差別】【F1 舉解脫門及不共法無礙解等，指前已說】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་རྣམས་ནི་སའི་དངོས་གཞིར་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །

【F2 明諸通智】【G1 明六通智之名義】

དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ནི་གང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་ནི་གང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྒྱས་པར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་ལུས་ཀྱིས་དབར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་དེས་ཡུལ་དེ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཞེས་བྱའོ། །མཐུ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཡུལ་དེ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ས་བོན་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་བརྟས་པ་དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྷའི་རྣ་བ་ནི་གང༌། ལྷའི་རྣ་བའི་ཤེས་པ་ནི་གང༌། ལྷའི་རྣ་བའི་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་རྣམས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་དང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷའི་རྣ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྣ་བ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷའི་རྣ་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་པ་དེ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ལྷའི་རྣ་བའི་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །བཤད་པ་ནི་ཅི་རིགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་གྱི་སེམས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་མཐུ་དང་ལྡན་པ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་པ་དེ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་ཚེ་རབས་དག་གི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ནི་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་མཐུ་དང་ལྡན་པ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ། བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་གང་གིས་དེ་ལ་དྲན་པ་འཇུག་པ་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་དོག་བཟང་བ་དང༌། ཁ་དོག་ངན་པ་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དེ་ནས་ཤེ་འཕོས་ནས། སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དེ་ལས་གཞན་པར་སྐྱེ་བ་ནི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་མིག་གི་གཟུགས་རབ་ཏུ་དང་བ་ལ་བརྟེན་པ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཟད་པ་ཤེས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དེ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 明具神通人】

དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་དུས་ལ་བབ་ན་ཉེ་བར་སྟོན་པའམ།གནས་པའམ། གཞན་དག་གི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱད་པའམ། དེ་ལ་དྲི་བ་དྲིས་པའི་ལན་གདབ་པ་མངོན་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 通明對辯】

དེ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་པོ་གསུམ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་རིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་གསུམ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རིག་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དུས་གསུམ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ལ་དང་པོས་ནི་གཞན་དག་འདུན་པར་བྱེད་དེ། བདག་ལ་གཞན་དག་གུས་པ་དང༌། རི་མོ་ཆེར་སྐྱེད་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །གཉིས་པས་ནི་གཞན་དག་གི་ངག་གི་སྤྱོད་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལ་སྐུལ་བར་བྱེད། རངས་པར་བྱེད་དོ། གསུམ་པས་ནི་གཞན་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ལེགས་པར་འདོམས་པར་བྱེད་དོ། །ཐ་མ་གསུམ་གྱིས་ནི་རྟག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆད་པའི་མཐའ་སྤངས་ནས་ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དབུ་མའི་ལམ་ལེགས་པར་སྟོན་ཅིང༌། དེ་ལ་འདོམས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །

【F3 明無諍願智】【G1 無諍】【H1 明三種因緣修無諍定】

དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་ནི་དོན་གྱི་དབང་གསུམ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ནས། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་སྔོན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕན་ཡོན་དག་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཐོས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་པར་ཡང་གྱུར་ནས། དེས་བསམ་པ་དྲག་པོས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྨོན་ལམ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་དེའི་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་ནི་སྔོན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་ན་སེམས་ཅན་མང་པོ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱང་སྐྱེད་པ་ཡིན་པས། དེ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ན། སྔོན་གྱི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དེས་ངོ་ཚ་བས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ན། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་མང་པོ་ཚེ་འདི་ལ་འབྲས་བུ་འདོད་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱེད་དུ་གཞུག་པར་འདོད་པ་དང༌། ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱར་བར་འདོད་པས། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བའོ། །

【H2 釋無諍名】

དེ་ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་དག་ཉོན་མོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེད་པར་མི་འགྱུར་བར་གཞན་དག་གི་སེམས་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 明修無諍時事中將護】

དེ་ནི་འདི་ལྟར་སེམས་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་དེ། དེ་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གང་དང་གང་ན་ཉེ་བར་རྟེན་ཅིང་གནས་པའི་གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དེ་ན་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་དག་ལ་མཐར་གྱིས་རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། འདི་ལྟར་ལམ་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་དང༌། ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་སེམས་དག་ལ་ཡང་རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ན། གལ་ཏེ་གྲོང་འདི་དང་གྲོང་རྡལ་འདི་དང༌། སྲང་འདི་དང༌། ཁྱིམ་འདིའི་གང་ཟག་འདིས་བདག་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རམ། གལ་ཏེ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ན་ཡང་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་ན། དེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་མཐོང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པ་རུང་བར་མཐོང་ན་ནི་དེ་དེའི་ཚེ་གཞི་དེས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཏེ་པོར་མཐོང་བར་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་མི་རུང་བར་མཐོང་ཞིང་སྒྲུབ་པ་བྱས་ན། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་ན་ནི་དེ་དེའི་ཚེ་ན་གཞི་དེས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཡེ་མི་མཐོང་བར་བྱེད་དོ། །ངག་ཀུན་དུ་བརྗོད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་དང་། སྤྱོད་ལམ་ཇི་ལྟ་བུ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་བླང་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ཇི་ལྟ་བུ་དང༌། ཆོས་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་ཇི་ལྟ་བུས་གཞན་དག་གི་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བའི་ཚིག་བརྗོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནས་རྒྱས་པར་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དེ་ལྟ་བུའི་བར་དག་ཀྱང༌། ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་གཞན་དག་གི་སེམས་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་དེ། ཤས་ཆེར་དེ་ལྟར་གནས་ཤིང་དེ་ལྟར་སྤྱོད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 明願智】

དེ་ལ་སྨོན་ནས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། དབང་པོ་རྣོན་པོས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཇི་ཙམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཇི་ཙམ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ལ་འདི་ལྟ་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལྟར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་ཇི་ལྟར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་བཞིན་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མི་མངའོ། །

【G3 明佛不數入無諍定】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པས་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པར་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【F4 明依定引發諸智差別】

ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དག་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་དགོས་པ་བཞིན་དུ༑ དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཁྱེན་པ་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང༌། མངོན་པར་བསྒྲུབ་ཏུ་རུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F5 明唯依五地最初入聖】

བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་ཁོ་ན་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་གྱི། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ལམ་ནི་ཞི་གནས་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ལ། ལྷག་མཐོང་ཆུང་བ་ཡིན་པས། ལྷག་མཐོང་ཆུང་བའི་ལམ་གྱིས་ནི་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སམ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་གོང་མར་སྐྱེས་པས་ཀྱང་དང་པོར་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མི་རྟོགས་ཏེ། འདི་ལྟར་གནས་དེ་དག་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་དཀའ་བ་ཡིན་པས། རེ་ཞིག་སྐྱོ་བ་ཆུང་ངུས་ཀྱང་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མི་རྟོགས་ན། གང་ན་སྐྱོ་བ་ཆུང་ངུ་ཡང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ།། །།

【F6 明世出世智三際差別】【G1 總標起】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་པ། འདི་མན་ཆད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཐ་མ་དག་ཏུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【G2 正辨】【H1 明世智】【I1 明二乘三際世智】

དང་པོར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་ལྔ་པོ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་དང་། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་གཉེན་པོ་བསེད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོས་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་སྦྱོར་བ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རེ་ཞིག་དང་པོར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གིས་བསྡུས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དེ་ས་བོན་རྣམ་པར་དག་པས་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་སྔར་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ལས་ལངས་པ་དེའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་གང་དག་ལས་སྔོན་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐྱེས་པས་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །བདག་གི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། ངན་སོང་གི་བར་དག་ནི་ཟད་དེ། བདག་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །བདག་གི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟ་འདི་ལྟར་སྤངས་སོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་ན་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་ལན་གདབ་པར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་འདོགས་པར་བྱེད་ཅིང་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་ལན་འདེབས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་དེའི་གོང་དུ་གང་དང་གང་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དེ་དང་དེ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་ཡང་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་གིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པའི་ཚུལ་དེས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཚུངས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་ཉམས་པར་ནི་བྱེད་ལ། ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་ནི་མི་བྱེད་པ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའི། གཅིག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བརྩོན་པ་དེའི་ལམ་ནི་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བའི་ལམ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །དེ་ལས་ཐམས་ཅད་དུ་གཏོགས་པའི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དག་ལས་རྣམ་པ་གང་ཡང་རུང་བ་སྤོང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་ལམ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་སྤོང་བ་ནི་ལམ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤངས་མ་ཐག་པ་ནི་ལམ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སྤངས་པ་ནི་ལམ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རེས་འགའ་གལ་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྣམ་པ་གཞན་སྤང་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་ན་ནི་རྣམ་པ་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྔ་མའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ལན་འགའ་གལ་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་ཅིང་གོང་དུ་རྩོལ་བར་མི་བྱེད་དམ། བག་མེད་པར་གནས་སམ། སྤོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པས། སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དམ། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དཔྱོད་པར་བྱེད་ན་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེའི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་མ་གཏོགས་པ་ཉེར་བསྡོགས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་པོ་ཡིན་ལ༑ བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡན་ཆད་ཀྱི་བསམ་གཏན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ནི་དེ་ཡན་ཆད་དངོས་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཁོ་ནས་བརྩོན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཉེར་བསྡོགས་ལས་བྱུང་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པའི་ཤེས་པ་ཡང་གཅིག་ཏུ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཉིད་ཡིན་པས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ཆ་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་སློབ་པའི་ས་ལས་བརྩམས་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་བར་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་ནི་དུས་ཕྱི་མའི་མཐས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 明菩薩三際世智】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ནས་བཟུང་སྟེ། མཐར་ཐུག་པའི་འགྲོ་བའི་སའི་བར་དུ་དང་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཐ་མ་དག་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སའོ། །བར་མ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་ས་ནས་བཟུང་སྟེ། སྤྱོད་པ་ངེས་པའི་སའི་བར་རོ། །ཐ་མ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་སའོ། །ས་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་འབྱུང་སྟེ། སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པའོ། །དེ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་ནས་ནི་དེའི་རྗེས་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང་འདྲ་བའི་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་བའི་མཁྱེན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་བརྙེས་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཡང་སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཤེས་པ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྨོན་ནས་ཤེས་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སྟོབས་བཅུའི་རིགས་དག་ལ་འཇུག་གི། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 明出世智】

དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཐ་མ་དག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའི་དང་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཐ་མ་དག་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་། སློབ་པའི་ལམ་མོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ནི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དེས་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ལ་རྟོགས་པར་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེས་གལ་ཏེ་སྔོན་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དག་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། གཟུང་བར་འགྱུར་ན་ནི་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རྟོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཤེས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཤེས་པ་དང་པོ་སྐྱེས་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བརྟས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཐོབ་ནས་དེའི་རིམ་གྱིས་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་དེ་ནི་མྱུར་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་ན་སྟེ། དེའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྤྱོད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་འབྱུང་ལ། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྤྱོད་ན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་བདེན་པ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་ལེགས་པར་ཟིན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་གོམས་ཤིང་མཁས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱོ་བའི་རྣམ་པ་དག་གིས་སེམས་སྐྱོ་བར་ཡང་འགྱུར་ཞིང༌། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་བྱས་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །མི་སློབ་པའི་ས་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་དང་གཞིར་གྱུར་པ་དང༌། ས་འོག་མ་དང༌། ས་གོང་མ་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་དང་པོ་དང༌། བར་དང༌། ཐ་མ་དག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【F7 得通差別】

དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད། སྐྱེས་ནས་ཐོས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདིར་སྐྱེས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་རྣམས་དང༌། མི་སློབ་པ་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། མི་ཁ་ཅིག་གིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུའི་ལྟ་བུའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་རིས་མཐུན་པས་བསྡུས་པའི་བྱ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་ཁ་ཅིག་གི་ཡང་ཡིན་ནོ། །ནོར་བུ་དང༌། གསང་སྔགས་དང༌། སྨན་དག་གི་མཐུ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། གཤེད་བྱེད་དང་བྱད་སྟེམས་དང༌། རོ་ལངས་དང་རོ་ལངས་ཕྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལས་གཞན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གི་མཐུ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D2 明所識法】【E1 開五門】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། གནས་དང་དམིགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། དམན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སོ། །

【E2 依門釋】【F1 依緣差別】

དེ་ལ་གནས་དང་དམིགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་གཟུགས་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཡུལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ནས། རྒྱས་པར་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【F2 欣慼差別】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F3 勝劣差別】

དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སམ། བསྒྲིབས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ནི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམན་པ་ཡང་མ་ཡིན། གྱ་ནོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ཀྱང་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F4 心所差別】

སེམས་ཐམས་ཅད་དང་འབྱུང་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་འབྱུང་བ་ནི་ལྔ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པའོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡིད་ཀྱི་སར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །དགེ་བའི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང༌། འབྱུང་བ་ནི་བཅུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །དེ་དག་ནི་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པའི་སེམས་ལ་ཡང་འབྱུང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་སེམས་ལ་ཡང་འབྱུང་སྟེ། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པའི་སེམས་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་ལྷག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ནི་བཏགས་པའི་ཆོས་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལས་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F5 障治生差別】【G1 障治別】【H1 辨障治】

དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ནི་སེམས་བཅོ་ལྔ་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ལྔ་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ལྔ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལྔའོ། །

【H2 辨諸心相差別】

གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ནི་སེམས་བཅུ་དྲུག་པ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའིའོ༑ །

【H3 總結】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་སྤྱོད་ཡུལ་ཇི་ལྟ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【G2 解生差別】

སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདོད་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བ་དང༌། གཟུགས་སུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བ་དང༌། གང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། འོག་ཏུ་ཕྱིར་འོང་བའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དགེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་འདོད་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རང་རང་གི་ས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་པོ་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་རང་རང་གི་ས་པའི་སེམས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ༌། །སྔོན་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དག་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་དགེ་བའི་སེམས་འབྱུང་ཞིང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པའི་དགེ་བའི་སེམས་འབྱུང་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་བར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མི་སློབ་པའི་སེམས་ཀྱང་འབྱུང་ལ། སློབ་པའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མི་སློབ་པའི་སེམས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེས་སྔོན་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དག་སྐྱེད་ན་ནི་དེ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ས་གོང་མ་པ་དང༌། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་གཞི་སེམས་གང་དང་གང་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་ལ། རྣམ་པ་དང་མཚན་མ་དག་ལེགས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་དེ་ཉིད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་གོང་མ་ས་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ས་གོང་མ་པའི་སེམས་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྤྲུལ་པའི་སེམས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་མཇུག་ཐོགས་ལྟ་བུའོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རིགས་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་ལྡན་པ་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གོང་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེ་བ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་གོང་མའི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་དེ་ནི་གང་དུ་འགྲོ་བ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་གི་སྦྱོང་ཡུལ་ངེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། ས་གོང་མ་པའི་དགེ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་འབྱུང་ངོ༌། །ས་གོང་མ་པ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ས་འོག་མ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་ས་གོང་མ་པའི་དགེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ས་འོག་མ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཁོ་ན་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་འོག་ཏུ་ཕྱིར་འོང་བ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ངེས་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【D3 明智光明勝利】【E1 辨智光有五勝利】

ཤེས་པའི་སྣང་བ་ལ་ཕན་ཡོན་ལྔ་ཡོད་དེ། ཤེས་བྱ་ལ་ལས་མུན་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དག་གིས་ལུས་ལ་ཕན་འདོགས་ཤིང་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དོན་མ་མཐོང་བ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་དགའ་བ་མཆོག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཞིག་ནས་གོ་འཕང་མཆོག་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【E2 辨智光有十五德】

ཤེས་པའི་སྣང་བའི་ཡོན་ཏན་ནི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔས་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣང་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་པའི་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ཤེས་པའི་སྣང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་པའི་སྣང་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རབ་རིབ་འཇོམས་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་པའི་སྣང་བ་ནི་ནང་གི་རབ་རིབ་འཇོམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྟག་ཏུ་དགའ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་དགའ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་མི་འབྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། ཤར་ནས་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཤར་ནས་ནུབ་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་དང་། དགྲ་བོ་མུན་པ་ཡོད་པ་དང༌། དགྲ་བོ་མེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མི་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་དང༌། འདྲིས་པའི་གནས་སུ་ཁྲིད་པ་དང༌། མ་འདྲིས་པའི་གནས་སུ་ཁྲིད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོད་པ་སེལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཆོད་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་སྣང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང་མཐུན་པས་སོ། །

【D4 明六種三法】

དུལ་བ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྩེ་འཇིལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་ལས་སོ། །ཞི་བ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་ནང་དུ་མངོན་པར་དགའ་བ་ལས་སོ། །ལེགས་པར་སྡོམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ལེགས་པར་སྡོམ་པ་དང༌། ངག་ལེགས་པར་སྡོམ་པ་དང༌། ཡིད་ལེགས་པར་སྡོམ་པ་ལས་སོ། །བྲམ་ཟེའི་ཚུལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཞུགས་པ་བྲམ་ཟེའི་ཚུལ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་བྲམ་ཟེའི་ཚུལ་དང༌། མཐར་ཐུག་པ་བྲམ་ཟེའི་ཚུལ་ལོ། །དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཞུགས་པ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། མཐར་ཐུག་པ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ལོ། །བྲམ་ཟེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མིང་བྲམ་ཟེ་དང༌། རིགས་བྲམ་ཟེ་དང༌། སྒྲུབ་པ་བྲམ་ཟེའོ། །

【D5 明尸羅壞具】【E1 明由四緣令尸羅壞】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ནི་རྒྱུ་བཞིས་འགྱུར་ཏེ། ཉམས་པ་དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས། དགེ་བ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་སྐྱེད་པ་སྟེ། ལྟུང་བ་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་འབྱིན་པ་དང༌། ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་མི་འཆགས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་བྱུང་བ་བརྗེད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མེད་པ་ལ་ལྟུང་བར་མངོན་པར་ཞེན་ལ་ལྟུང་བ་ལ་ལྟུང་བ་མེད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་རྒྱུ་བཞིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 明具足】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གྲོགས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །གྲོགས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཆོ་ག་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། གུས་པར་རྗེས་སུ་སློབ་པ་དང༌། མཐའ་དག་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ནི། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། ཐར་པའི་ཕྱིར་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཀྱི། མཐོ་རིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་དང་མཐུན་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་ནས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་དེ་ནས་ཡོངས་སུ་བཙལ་ཏེ། འཚོ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཚུལ་འཆོས་པས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་གསག་གིས་མི་བྱེད་པ་དང༌། གཞོགས་སློང་གིས་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་གྱིས་མི་བྱེད་པ་དང༌། རྙེད་པས་རྙེད་པར་བྱེད་འདོད་པས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱའོ། །གང་ནས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་ནས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱའོ། །སྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟུང་བའི་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས་རྒྱུ་གང་ཡང་རུང་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། བསམས་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་མི་འབྱིན་པ་དང༌། བྱུང་ན་ཡང་གཞན་ལས་ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱེད་པའོ། །

【D6 明密護根門】

དགེ་སློང་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམ་པ་ཉིད་ལ་བརྩོན་པས་དྲན་པའི་སྐྱོན་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དྲན་པའི་སྐྱོན་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། དྲན་པ་མཐུ་ཆུང་བ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། དྲན་པ་འཁྲུལ་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་མེད་པ་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམ་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཆོས་མ་མཉན་པ་དང༌། མ་བཟུང་བ་དང༌། མ་བརྟགས་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་མཐུ་ཆུང་བ་ནི་ཐོས་པ་དང༌། བཟུང་བ་དང༌། བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་ཀུན་དུ་མ་བརྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་མ་བྱས། ལན་མང་དུ་མ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་བརྗེད་ངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ཀྱང༌། བརྒྱ་ལ་བརྒྱ་ལམ་ན་ཤེས་བཞིན་མེད་པར་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་འཁྲུལ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། འཛེམ་པ་ཉམས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་དང་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པའི་གཞི་དེ་ལས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལས་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་འཛེམ་པ་ཉམས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བཟློག་པར་བྱ་བས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་མི་བཟློགས་པའོ། །དེ་ལ་ལྟུང་བ་དང་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཛེམ་པ་མེད་པའི་གཞིའི་རྒྱུས་ལྟུང་བ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་བསླབ་པ་འདུལ་བར་སེམས་པའོ། །

【D7 明於食知量斷除八處】

ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ལ་བརྩོན་པའི་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ནི་གནས་བརྒྱད་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། ཟས་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ལུས་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་འགག་པ་དང༌། བཀྲེས་ཤིང་ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ལུས་ལྕི་བ་དང༌། ནད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང༌། བྱ་བ་མང་པོ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཉིད་དོ། །

【D8 明覺悟瑜伽】

མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ནི་མི་ཉལ་བར་སྤྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཡང་གནས་བརྒྱད་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སྤྱོད་ལམ་གྱིས་ལུས་ངལ་བ་ཉིད་དང༌། གཉིད་དང་གློས་འབེབས་པ་དང་ཉལ་བའི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ལ་མི་བརྩོན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་མི་ཉལ་བ་དང༌། དོན་མེད་པར་མི་ཉལ་བ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་ཉལ་བ་དང༌། དོན་མེད་པར་ཉལ་བའོ། །

【D9 明六出離】

མངོན་པར་འབྱུང་བའི་ས་ནི་མངོན་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་དྲུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མི་མཐུན་པ་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། མེད་པ་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཁྱིམ་ནས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། མ་རྫོགས་པ་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ས་འོག་མ་པ་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འགྲོ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། འདོད་པ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །རྐྱེན་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཤེས་གཉེན་མེད་པ་དང༌། མཉན་པ་མེད་པ་དང༌། ལུང་དང༌། རྟོགས་པ་ནུབ་པའི་ཕྱིར་ནུབ་པས་མེད་པ་དང༌། སྦྱིན་བདག་དང༌། མལ་ཆ་དང་སྟན་མེད་པའོ། །

【D10 明由四力生善法欲】

དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ནི་སྟོབས་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་དང༌། རྒྱུའི་སྟོབས་དང༌། ཤེས་པའི་སྟོབས་དང༌། སྒྲུབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །

【D11 明出家圓滿】

ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཞིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རྟགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་བསྒྲུབ་པ་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འགྲོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །

【D12 明尸羅圓滿】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་རྒྱུ་ལྔས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པར་མི་ལྟུང་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པ་དང༌། མི་ཁྲོ་བ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པ་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པས་སོ། །

【D13 明二力、四根律儀】

གཉེན་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས། དབང་པོ་སྡོམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཉེན་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་སྟོབས་དང༌། བསྒོམས་པའི་སྟོབས་སོ། །དབང་པོ་སྡོམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་སྡོམ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྡོམ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡོམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྡོམ་པའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་སྡོམ་པ་ནི་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་བརྩོན་པར་དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་དུ་བསྲུངས་བ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་རྣམས་ལ་མི་འཕྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྡོམ་པ་ནི་རྒྱུ་བར་གྱུར་པ་གནས་སྐབས་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་རྣམ་ལ་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི། མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་ནས། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་མི་འགྱུར་བའི་བར་དང༌། མཚན་མར་བཟུང་བ་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པས། དེའི་ཚེ་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་དེ་དག་བསྡམ་པའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡོམ་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མིག་གི་དབང་པོ་སྲུང་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །བག་ལ་ཉལ་སྡོམ་པ་ནི་མིག་གི་དབང་པོས་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【D14 明於食知量圓滿】

ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ཀྱང་རྒྱུ་ལྔས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང༌། རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། གཏོགས་པ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་འབྱེད་པས་སོ། །ཚོར་བ་ཉིད་རྣམས་ནི་བཀྲེས་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའམ། ཟས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའོ། །འཚོ་བ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཕེལ་བའོ། །སྟོབས་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པར་ནུས་པའོ། །བདེ་བ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཡོན་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའོ། །བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་ཉལ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དག་གིས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པའི་དུས་ན་དེའི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདུག་པའི་དུས་ན་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། བཞི་པ་དག་ལའོ། །འཆག་པའི་དུས་ན་ནི་གསུམ་པ་ལའོ། །གཉིས་ཀའི་དུས་ན་ནི་ལྔ་པ་ལའོ། །རྟག་ཏུ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོ་ཐུན་གཉིས་ལ་མི་ཉལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གུང་ཐུན་ལ་སྲོག་ཆགས་སེང་གེ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པས་ལེགས་པར་ཉལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡུན་རིང་བ་དང༌། ལྷུན་སྟུག་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པའི་གཉིད་སྤང་བའི་ཕྱིར་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་གཞག་པ་ནས། ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【D15 明正知而住】

ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གནས་ལྔ་ལ་ཚོད་རན་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འགྲོ་བ་དང༌། བལྟ་བ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་བདག་གིར་བྱ་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོས་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་ཡེ་མི་འགྲོ་བ་དང་། སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ནམ་སྲོས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཉིས་པས་ནི་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བའི་ལྟ་བ་ལ་ནི་དབང་པོ་ཕྱིར་རློན་པར་བྱེད་ལ། བློ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ལྟ་བ་ལ་ནི། དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། གསུམ་པས་ནི་བསླང་བ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་དག་ལ་ལག་པ་དང༌། རྐང་པ་ཧ་ཅང་བརྐྱང་བ་དང༌། ཧ་ཅང་བསྐུམ་པར་མི་བྱེད་དོ། །བཞི་པས་ནི་ཆོས་གོས་དང༌། ལྟུང་བཟེད་དང༌། བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཚོང་རིག་པར་བྱེད་དོ། །ལྔ་པས་ནི་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་བརྩོན་པས་ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་འགྲོ་པ་དང་། འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། མཚན་མོ་ཉལ་བ་ལ་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་བརྩོན་པས་སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་ལ་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉིད་ཀྱི་སྙོམ་པ་བསང་བ་ལ་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་དོ།། །།

【D16 明四支攝八斷行】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་པ། དགེ་སློང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པའི་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་ནི་ཡན་ལག་བཞིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་རྫོགས་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་གིས་སོ། །དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་ཡན་ལག་ནི་འདུན་པ་དང་རྩོལ་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདུན་པ་དང༌། རྩོལ་བ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་ནི་དད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དད་པས་ནི་ཁྱད་པར་རྟོགས་ནས་གོང་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་མངོན་པར་དད་པར་བྱེད་ལ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་ནི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དྲན་པས་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མ་བྱུང་བ་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། ཤེས་བཞིན་གྱིས་ནི་བྱུང་བ་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་ནི་སེམས་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་པས་ནི་སེམས་ཞུམ་པ་ཕྱིར་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་ནི་རྒོད་པ་ནང་དུ་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །

【D17 明四法於所得定為增上緣】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། རྣ་བ་གཏོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་འདོམས་པ་དང༌། སྔོན་གོམས་པ་དང་། མང་དུ་ཐོས་པའོ། །དེ་ལ་རྣ་བ་གཏོད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདུན་པ་སྐྱེས་ཤིང་དད་པ་སྐྱེས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ལེགས་པར་འདོམས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འདོམས་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འདོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་གནས་ཤིང་བརྩོན་པས། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པ་དང༌། རྟག་འགྲུས་ཀྱིས་སྒོམ་པར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་གནས་པ་སྟེ། དེས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཀྱང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྔོན་གོམས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ༑ བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ལ་དུས་ཉེ་བ་དང༌། ཁད་ཉེ་བར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཀྱང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མང་དུ་ཐོས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཐོས་པ་མང་བ་དང༌། ཐོས་པ་འཛིན་པ་དང༌། ཐོས་པ་བསགས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་ནས་ཆོས་དེ་དག་ལ་སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད་ཉེ་བར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དེས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཀྱང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【D18 明七法】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པས་ཆོས་བདུན་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པ་དང༌། ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཉམས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཉམས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། དེ་གཉི་གའི་གཉེན་པོའི་གཞིའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པའི་རྒྱུ་ནི་ལེ་ལོའོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པའི་རྒྱུ་ནི་རྒོད་པའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པ་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་དོ༑ །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་ལ་རྗེས་སུ་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཉམས་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་གཟུང་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཉམས་པའི་གཉེན་པོ་ནི་ལུས་འདི་ཉིད་ལ་མི་སྡུག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་གཉི་གའི་གཉེན་པོ་གཞི་ནི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་སོ། །

【D19 明釋經修念住觀九句】

ཇི་ལྟར་ན་ལུས་ལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཤེ་ན། ད་ལྟར་གྱི་ལུས་ནི་འདས་པའི་དུས་ནས་ཟས་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བལྟ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཤེ་ན། ད་ལྟར་གྱི་ལུས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་འཆི་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བལྟ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཤེ་ན། ལུས་ཟས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། ཉམས་པ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་བལྟ་བའོ། །ལུས་ཡོད་པར་དེའི་དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དྲན་པའོ། །ཤེས་པ་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ནང་གི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་གྱིས་སོ། །མཐོང་བ་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་གྱིས་སོ། །ཡང་དྲན་པ་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་མི་བརྟེན་པར་གནས་ཤེ་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ལ་བརྟེན་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལ་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་ནས། ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་མི་གནས་པའི་བར་རོ། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལ་ཅི་ཡང་མི་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སོགས་པ་གཙང་བའམ། བདེ་བའམ་བདག་གམ། རྟག་པར་མི་འཛིན་པའོ། །

【D20 明依上施設立五種人】

མཆོག་ཏུ་གདགས་པ་ལས་བརྩམས་ནས་གང་ཟག་ལྔ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་ལྔ་གང་ཞེ་ན། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། གཞི་མཐོང་བ་ལ་ཞུགས་པ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཐར་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞི་མཐོང་བ་ལ་ཞུགས་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ༑ འདོད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །གང་ཟག་གཞི་མཐོང་བ་ལ་ཞུགས་པ་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་རྣམས་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ཐོབ་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ཐོབ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་པ་ལས་བརྩམས་པ་དང༌། ཤེས་བྱ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་མ་ཐོབ་པ་དང༌།ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཐར་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་བདག་མེད་དོ། །བདག་གི་མེད་དོ། །བདག་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །བདག་གི་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་གཞི་མཐོང་བ་ལ་ཞུགས་པ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། མཆོག་ཏུ་གདགས་པ་ལས་བརྩམས་ནས། གང་ཟག་ལྔ་པོ་དེ་དག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【D21 明近事三德】

དགེ་བསྙེན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་གསུམ་སྟེ། དག་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དག་པ་ནི་བསམ་པ་དག་པ་དང༌། ཚུལ་དག་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དག་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་དག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་དང༌། ངོ་མཚར་དང་བཀྲ་ཤིས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་དག་པ་ནི་བསླབ་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྟོགས་པ་དག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱེད་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བསྒྲུབ་པ་ནི་ཆོས་མཐུན་པ་པ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【D22 明聞法等三法】【E1 總標三法】

དེ་ལ་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཉན་པའི་ཆོས་དང༌། བསྒྲུབ་པའི་ཆོས་དང་མཐར་ཐུག་པའི་ཆོས་སོ། །

【E2 對邪顯正】

ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། སྨོན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རིམས་ནད་དང་བཅས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐུན་མོང་བ་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་ནོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདི་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་ནས། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པའི་བར་དག་ཡིན་ནོ། །

【D23 明染淨得捨】【E1 辨五欲得捨次第】【F1 由施戒生在天上受用五欲名得】

འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཐོབ་པ་དང༌། གཏོང་བའི་གོ་རིམས་ནི་སྔར་བྱས་པའི་གཏམ་གྱིས་ཏེ། གང་གིས་འཐོབ་ཅེ་ན། སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སོ། །གང་དུ་ཞེ་ན། མཐོ་རིས་སུའོ། །གང་གིས་ལོངས་སྤྱོད་ཅེ་ན། རོ་མྱང་བས་སོ། །

【F2 由過患捨於二欲】

གང་གིས་གཏོང་ཞེ་ན། ཉེས་དམིགས་ཀྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་འདོད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་གཏོང་ཞེ་ན། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【E2 辨淨法決宗無退】

དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་བཞི་པོ་དག་ནི་ཡང་དག་ཕུལ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་ལྟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【D24 明由三緣擯犯戒】

ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་བསྐྲད་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། བླ་མའི་སྣོད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། དགེ་འདུན་མི་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【D25 明由四因緣令尸羅深生愛樂】

རྒྱུ་བཞིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་སྐྱེ་སྟེ། སྟོན་པ་ལས་ནི་མཐའ་གཉིས་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་བསླབ་པ་བཅས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ཉིད་ལས་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཤས་མི་ཆེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གྲོགས་ལས་ནི་དེ་དག་དེས་པ་དང་འགྲོགས་ན་བདེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་བརྩོན་པ་ལས་ནི་ལེ་ལོ་མེད་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【D26 明四種觀察尸羅】

ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འགྲོགས་པས་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཕོངས་པ་ན་ཡང་བསྟན་པས་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་ལ་སྐྱོན་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། གཏམ་དང་འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པས་མ་ཉམས་པར་ཡིད་ཆེས་པ་སྟེ། ལྟ་བ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་དགེ་བ་ལས་བཟློག་པའི་ཚེ་ནི་ཚར་གཅད་དཀའོ། །དགེ་བ་ལ་བཞག་པའི་ཚེ་ནི་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་རོ། །རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་གཞག་པའི་ཚེ་ནི་གང་དུ་འདོད་པར་འགྲོའོ། །ཡང་མི་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤང་བ་དང༌། དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་ཚེ་དང༌། མི་དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་མི་བསྐྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་སྐྱེས་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་ཚེ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པའི་དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་ཚེ་ནའོ། །ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡང་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུལ་བ་ནི་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་གནས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུལ་བའི་བསྔགས་པ་བསྟན་པའོ། །བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །

【D27 釋三心趣】【E1 初番】

ཇི་ལྟར་སེམས་དབེན་པ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གནས་པ་ལ་འདུ་འཛི་དང་ལྡན་པའིའོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གྲོང་དུ་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའིའོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་ཞི་གནས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་དང་ལྡན་པའིའོ། །

【E2 第二番】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་དབེན་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ནི་དབེན་པ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ནོ། །འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ནི་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ནོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་འགགས་པའི་ཕྱིར་གྲིབ་མ་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་གཏན་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པའི་རིམས་ནད་ཀྱི་གདུང་བ་དང་གཏན་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བསིལ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཚངས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【D28 明由三過不能無倒聽聞】

དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པའི་སྐྱོན་ནི་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྨོངས་པ་དང་མི་གུས་པའོ། །

【D29 明有五相為聞修器】

ཉན་པའི་སྣོད་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དམན་པའི་སེམས་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དོན་གཟུང་བའི་སེམས་ཉིད་དང༌། དོན་ལེགས་པར་གཟུང་བའི་སེམས་ཉིད་དང༌། གུས་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །

【D30 明五種師德】

ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྟོན་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་སྟོན་པ་ནི་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་འཁྲུག་པ་མེད་པར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ལེགས་པར་བཅས་པ་དང༌། བསླབ་པ་ལེགས་པར་བཅས་པ་དང༌། ཆོས་ལེགས་པར་བཅས་པ་དང༌། བསླབ་པ་ལེགས་པར་བཅས་པ་དག་ལ་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་སོ་ཅོག་གཅོད་པ་ཉིད་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཉིད་འདོམས་པའོ། །

【D31 明無我見能得出離】

ལམ་འདི་ཉིད་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་མེད་པར་ལྟ་བས་འདྲིས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕྲལ་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕྲལ་དུ་ཐར་པས་སྐྲག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【D32 明四善引四樂】

དགའ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པའི་དགའ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པའི་དགའ་བ་དང༌། སྤོང་བ་བསྒོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་ལ་དགའ་བའོ། །དགའ་བ་དང་པོས་ནི་སྙིང་ལས་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །གཉིས་པས་ནི་མངོན་པར་འབྱུང་བའི་བདེ་བའོ། །གསུམ་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བའོ། །བཞི་པས་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །

【D33 明佛法名為善說】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ཉིད་དང༌། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཚིག་འབྲུའི་དོན་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ། ལེགས་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ཉིད་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་ཏེ༑ བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཉིད་དང༌། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཉིད་དོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། སོམ་ཉི་མེད་པ་དང་མི་ཕྱེད་པས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་མི་ཕྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་མི་ཕྱེད་པ་དང༌། འདུས་པ་དང་ལྡན་པས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་འདུས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། རྟོགས་པ་བརྟན་པ་དང༌། རྟོན་པ་ཡོད་པས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྟོན་པ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མི་རྟོན་པ་དང༌། རྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པས་སོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། སོམ་ཉི་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་མི་དམིགས་པས་སོ། །

【D34 明四種能障斷法】

སྤོང་བའི་གགས་ཀྱི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། སྐྱོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་བྱིང་བའོ། །སྡིག་པ་བྱེད་པ་དག་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ལྡོངས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་དག་ལ་ནི་དྲི་མ་ཅན་དུའོ། །གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ནི་རབ་རིབ་ཅན་དུའོ། །

【D35 明修法念住】

ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་བཅུ་གཅིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། སྡུད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། བྱིང་བ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བ་དང༌། རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །

【D36 明出世道用世道為助】

འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ནི་རྒྱུ་བཞིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་གྲོགས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། སྒྲིབ་པ་སེལ་བ་དང༌། ཐག་བསྲིང་བས་རྣམ་པར་གནོན་པ་དང༌། སྐྱོ་བས་ཤིག་ཤིག་པོར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཤུགས་ཀྱིས་མངོན་པར་རླན་པར་བྱེད་པས་སོ། །

【D37 明如來天眼遍行一切境】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྷའི་སྤྱན་ནི་རྒྱུ་བཞིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ལམ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན་དུ་གཟིགས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་གནས་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན་དུ་གཟིགས་པ་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དང་བཅས་པའི་འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན་དུ་གཟིགས་པ་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་མེད་པའི་འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན་དུ་གཟིགས་པས་སོ། །

【D38 明七漸次證達諸法】

རྣལ་འབྱོར་པ་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པའི་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་གོ་རིམས་ནི་བདུན་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོན་པ་པོ་ལ་གུས་ཤིང་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱས་ནས་རྣ་བ་གཏོད་པ་དང༌། རྣ་བ་གཏད་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབས་ནས་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཐབས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དང༌། ཐབས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་སེམས་མི་མཉམ་པ་སྐྱེ་བའི་གཞི་སོ་སོར་སྤང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཟང་ཟིང་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པའོ། །

【D39 為治九種所治修四念住】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་དགུའི་གཉེན་པོར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དགུ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་སྐྱོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། བྱིང་བ་དང་འཁྲུག་པ་ལ་མི་མཇེད་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། གདམས་ངག་བརྗེད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་དང༌། བརྩོན་པ་བཏང་བ་ཉིད་དོ། །

【D40 明出家在家各有五失】

ཁྱིམ་མེད་པའི་སྐྱོན་ནི་ལྔ་སྟེ། མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་སྐྱོན་དང་། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཤེས་ཀྱི་ཁེ་ཚོལ་བའི་སྐྱོན་དང༌། ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱོན་ནོ། །ཁྱིམ་པའི་སྐྱོན་ཡང་ལྔ་སྟེ། ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྐྱོན་དང༌། བར་དུ་གཅོད་པའི་འདོད་པ་བསྟེན་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་སྐྱོན་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སྐྱོན་ནོ། །

【D41 明愚夫之相】

བྱིས་པའི་རྟགས་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ལེགས་པར་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། འདྲེན་མར་བྱེད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ལེགས་པར་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱིས་པའི་རྟགས་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བློ་གྲོས་མ་ངེས་པ་དང༌། བློ་གྲོས་ལོག་པར་རྣམ་པར་ངེས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མི་རྩོམ་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱིས་པའི་རྟགས་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དང༌། ཞུགས་པ་ལ་ངེས་པ་དང༌། དང་པོ་ནས་མི་རྟོག་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱིས་པའི་རྟགས་ལྔ་སྟེ། ལོག་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ལོག་པར་རྩོམ་པ་དང༌། དེའི་ངལ་བ་ཕལ་ཆེར་འབྲས་བུ་མེད་པ་དང༌། དེས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དང༌། བྱིས་པ་ཕལ་ཆེར་བསོད་ནམས་ཆུང་ཞིང་ཁ་རྗེ་ཆུང་བའོ། །

【D42 明生死似海】

འཁོར་བ་ནི་རྒྱ་མཚོ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ལྔས་རྒྱ་མཚོའི་མིང་འཐོབ་སྟེ། སྤྱོད་ཡུལ་ཚད་མེད་པར་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། ཟབ་པར་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། གཏིང་སླེབས་དཀའ་བར་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། བཏུང་དུ་མི་རུང་བར་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་གནས་ཡིན་པར་ཆོས་མཐུན་པས་སོ། །

【D43 明於諸財施法施為勝】

ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ངེས་པར་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རྒྱུན་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡོད་ཀྱང་རུང༌། མེད་ཀྱང་རུང་མོད་པ་ཡིན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མེད་ན་དཀོན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་བྱིན་ན་ཟད་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་གྱི། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་བྱིན་ན་མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【D44 應令五心隨己而轉不隨心轉】

སེམས་ལྔ་ལ་ནི་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱའི་སེམས་དེ་དག་གི་དབང་དུ་ནི་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང༌། འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཅོལ་དུ་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཆགས་པ་ནས་ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པའི་བར་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱང་བ་ལ་འཇུག་པའོ། །

【D45 明煩惱魅勝於鬼魅】

ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་ནི་རྒྱུ་ལྔས་འབྱུང་པོའི་གདོན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པ་ནི་གཅིག་ལ་གདོན་གཅིག་གིས་ཟིན་པ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པ་ནི་གཅིག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་དུ་མས་ཟིན་པ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་ནི་གསང་སྔགས་དག་གམ་སྨན་དག་གམ། ཡོ་བྱད་དག་གིས་བསྒྲུབ་སླ་བ་ཡིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་ནི་བསྒྲུབ་ཏུ་མི་རུང་བ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་ནི་ཟིན་པ་ཙམ་ཁོ་ནས་བྱིས་པ་དང་ཁྱེའུ་དག་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སླ་བ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དཀའ་བ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་ནི་གློ་བུར་བ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེས་དེའི་ངང་ཚུལ་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་ནི་གློ་བུར་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང༌། དེས་དའི་ངང་ཚུལ་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་ཡང་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གདོན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་ཡིན་པས་སོ། །

【D46 明立我過失】

དགེ་སློང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སེམས་པ་ལ་ཞུགས་པ་བདེན་པ་དང༌། གནས་པ་ལས་བདག་ཉིད་དམིགས་ནས། འདོགས་པར་བྱེད་པའི་སླུ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་མི་འཇུག་ན་ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་ཆོས་མཐུན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞུགས་ན་ཡང་ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མ་ཞུགས་ན་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཆོས་འདི་པ་རྣམས་དང་རིས་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གཞི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པས་སོ། །

【D47 約三行辨能所治】

འདོད་པ་སྤྱོད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཕན་ཚུན་གནས་པའི་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ནས། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་དང༌། གཞི་བཞི་དང༌། གཉེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་སྟེ༑ དེས་བར་དུ་གཅོད་པའི་འདོད་པ་རྣམས་སྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགྲ་ལ་ཞེ་སྡང་བ་སྟེ། དེས་གནོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་སེམས་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ངག་ལ་འདོད་ཆགས་པ་སྟེ། དེས་ངག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལྷག་པ་ལ་ཞེ་སྡང་བ་སྟེ། དེས་བདེ་བ་ལྷག་པ་དང༌། དགའ་བ་ལྷག་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འབྱོར་པ་དེ་མི་འདོད་ཅིང་བདག་ཉིད་འདོད་པས་ཕྲག་དོག་གི་རང་བཞིན་གྱིས་མི་དགའ་བ་དང༌། མངོན་པར་འདྲེ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང༌། སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་ལ་ཞེ་སྡང་བ་སྟེ། དེས་སེམས་མི་མཉམ་པས་དགེ་འདུན་ལ་སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་ཞིང༌། བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ལོགས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པའོ། །གཞི་བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དང་པོའི་གཞི་ནི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་གཞི་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཆ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཆ་གཉིས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། མི་སྡུག་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་དང༌། གཉེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་དངོས་པོ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་ཞེ་སྡང་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་གཏི་མུག་པ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་ཞེ་སྡང་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་གཏི་མུག་པ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་ཞེ་སྡང་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། མི་སྡུག་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་གཉིས་ལ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་ཡལ་བར་འདོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【D48 明出家五德】

གང་ཟག་བཞིའི་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་ལ་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་བཞི་གང་ཞེ་ན། རང་དབང་ཅན་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའོ། །རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། གང་ཟག་རང་དབང་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཐུན་མོང་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དག་སྤངས་ནས། དེ་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཚིག་འོག་ན་འདུག་པ་སྤངས་ནས། དབང་དང་ཚིག་འོག་ན་འདུག་པ་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན། གལ་ཏེ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་མ་ལུས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་དང་བཅས་ཤིང༌། ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་ཚེ་འདི་ལ་ཁྱིམ་གྱི་གནོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་ཞིང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་སོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【D49 明三苦九相】

ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་དགུ་དང༌། རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གསུམ་པོ་རེ་རེའི་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་དགུ་ཡིན་ཏེ། འཆི་འཕོ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། ངན་སོང་བའི་རྒྱུ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མི་རྟག་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བདག་མེད་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། རོ་མྱང་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བ་དང༌། གནས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡོངས་སུ་མ་ཟིན་པ་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའོ། །

【D50 明眾生四支】【E1 標】

དགེ་སློང་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བ་ནི་ཡན་ལག་བཞི་དང་ལྡན་ན། འཁོར་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་སྟོན་པ་དང༌། འཁོར་ཡོངས་སུ་སྡུད་པར་འོས་པ་དང༌། བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་དབེན་པ་དང༌། ཤེས་པས་མི་དབེན་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང་མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བ་དང༌། ཡངས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྟེན་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྟེན་པ་བསྒྲུབ་པའོ། །

【E2 釋】【F1 解脫隨煩惱】【G1 總說】

ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ཁྱིམ་ན་འདུག་ན་ཆགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་འཆུམས་པའི་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའོ། །

【G2 別釋】【H1 思慕居家】

བྱིས་པ་བྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཕ་དང༌། མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་ནས། མཛའ་བཤེས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང་རྒྱན་རབས་ཀྱི་བར་དག་གི་ཁ་དོག་ཙམ་དང་དབྱིབས་ཙམ་དང༌། བགད་པ་དང་རྩེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལུས་དང་ངག་གི་བྱ་བ་ཙམ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་བདག་གི་ཕ་དང་མ་དང་བུ་དང་ཆུང་མ་ནས་མཛའ་བཤེས་དང་གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒན་རབས་ཀྱི་བར་དག་ཡིན་སྙམ་དུ་རློམ་སེམས་བྱེད་པས། གཞི་དེས་ཁྱིམ་ན་འདུག་ན་ཆགས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །མཁས་པ་གཟུགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཙམ་དུ་ཤེས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་ནི་དེ་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོ་དེས་དབེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་སོ་སོར་གནས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས། ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་བར་མཐོང་ངམ༑ གཞན་དག་དང་འདྲེས་པར་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་ཕ་དང་མ་དང་བུ་དང་ཆུང་མ་ནས་རྒྱས་པར་མཛའ་བཤེས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒྱན་རབས་ཀྱི་བར་དག་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 毀犯禁戒】

གཞན་ཡང་བྱིས་པ་ནི་བྱིས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ལ། མཁས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཏེ། དེས་དེ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས། ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་གྱི་མཁས་པས་ནི་དེ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་པ་དེས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【H3 憶先所受、分別俱行不正作意】

གཞན་ཡང་བྱིས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པ་ལ། ཚུལ་བཞིན་ཡང་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དག་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་དེ། སྤོང་བར་མི་བྱེད་སེལ་བར་མི་བྱེད་བྱང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དག་ལ་གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དག་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། ཚུལ་བཞིན་ཡང་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པས། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཆོས་སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་དག་རྗེས་སུ་དྲན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །བརྗེད་ངས་པས་བརྒྱ་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནས་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པ་སྐྱེས་ན་ཡང་དང་དུ་མི་ལེན་པར་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད་བྱང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པ་དེས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【H4 耽著未來所有境界、發起貪憂】

གཞན་ཡང་བྱིས་པ་ནི་དབང་པོ་སྡོམ་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ལ། མ་བསྡམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས། སོ་སོའི་ཡུལ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གིས་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དག་ལ་ལྟ་བར་འདོད་པ་དེ་ལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ཡིད་དུ་འོང་བ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བརྣབ་སེམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ལ། དེ་ལྟར་བརྣབ་སེམས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡུལ་གཞན་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ན་ཡིད་མི་དགའ་བས་ཡིད་མི་བདེ་བར་ཡང་འགྱུར་གྱི། མཁས་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པས་སྔ་མའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པ་དེས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【H5 於法慳悋】

གཞན་ཡང་བྱིས་པ་ནི་ཆགས་པ་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཤིང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེར་སྣ་བཞིས་དེད་པ་ན་ཆོས་ལ་ཡང་སེར་སྣ་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། མཁས་པས་ནི་དེའི་ཉེས་དམིགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེར་སྣ་བཞི་སྐྱེས་ན་ཡང་དང་དུ་མི་ལེན་ན། ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཆོས་ལ་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་གང་ཟག་ཆོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་དང་མ་མོ་དང་ལྡན་པའི་ལུང་འབོགས་པར་བྱེད། འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནས་རྒྱས་པར་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྟོན་པའི་བར་དུ་བྱེད་ཅིང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་པོ་དེས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་དབེན་པའི་ཡན་ལག་དང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【F2 苾芻不離正智】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་དབེན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཤེས་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། དང་པོར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་རྟོགས་པ་ལ་བརྩམས་ནས་ཤེས་པ་དང་པོའོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་ཞིང་གྲུབ་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ཤེས་པ་གཞན་གསུམ་མོ། །དགེ་སློང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་ཉིད་ན་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་འདུལ་བ་འཕགས་པ་འདི་ལ་ཡོད་ཀྱི་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་ལ་ནི་མེད་དོ། །གང་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་དོན་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་དོན་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་རྣམ་པར་སྦྱང་བར་བྱ་གོར་མ་ཆག་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེས་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་རྟོགས་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ཤེས་པ་དང་པོའོ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དེ་ལྟར་རིག་པ་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་ཞིང་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་གཞན་གསུམ་པོ་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་དག་གིས་སྤྲོ་བར་བྱེད། རྩོལ་བར་བྱེད། འབད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ནས། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རྟོན་པའི་ཚེ། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ན་སོང་ཞིང་སོང་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ་ཉན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དགེ་བ་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མཆོག་ཡིན་པས་ན་རྒྱ་ཆེ་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པས་ན། དགེ་བའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པས་ན་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་བརྩོན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་ནི། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་དགེ་སློང་མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་དང་མ་མོ་འཛིན་པ། མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་དང་མ་མོའི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད་པ་དག་འདུས་ཏེ་འཁོད་པར་གྱུར་པ་དེར་སོང་ཞིང་དེ་དག་ལ་བདེན་པ་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་ལ་བདེན་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་དང་པོ་ཁོ་ནར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ནི་རྟོགས་པར་བྱེད་ལ་རྟོགས་པ་རྣམས་ནི་མི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་གཅིག་གིས་ཚིག་འབྲུ་ཐ་དད་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱེད་ཅིང༌། བདག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་བདེན་པ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དོན་གྱི་ཚིག་ཟབ་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་དང་ཚིག་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་བརྩམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ནས་རྒྱས་པར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞིའི་བར་དག་བསྒོམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་ཞིང་གྲུབ་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམ་ནས་ཤེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【F3 苾芻為令已生所有善法堅住不忘、廣說乃至攝受任持】

དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བ་དང༌། ཡངས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྟོན་པ་གང་ཞེ་ན། ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་བརྩམས་ནས༑ སྦྱིན་པ་པོ་དང་སྦྱིན་བདག་དད་པ་ཅན་དག་ལས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་བླང་བ་ལ་ཚོད་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་གི་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གཞི་དེས་དགེ་སློང་ལུས་མི་ངལ་བ་དང་། སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【F4 苾芻為令未生一切善法得生起故攝受任持】

དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྟོན་པ་གང་ཞེན། དགེ་སློང་ན་སོ་རྒྱན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་རྒྱན་པ། དགའ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དགའ་བ་མཆོག་ཡིན་པར་ཤེས་པ། ལམ་ཤིན་དུ་བསྒོམ་པ། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་འདུད་པ་དང༌། རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲས་པའི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བས་བྱེད་པ་དང༌། གཡོ་མི་བྱེད་པ་དང་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་སེམས་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ལ་དེ་ལྟར་ལེགས་པར་འཇུག་པའི་དགེ་སློང་ནི་དེ་དག་ལས་དགེ་བའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་དུས་སུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【E3 結】

དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་བཞི་པོ་དེ་དག་ཡོད་ན་བཅུ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ལ༑ བཅུ་གཅིག་ཡོད་ན་ཡང་བཞིར་འགྱུར།

【D51 明七義及七喜】

དོན་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། རྣམ་པར་དཔྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། བླང་བར་བྱ་བ་དང༌། གསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། བཟློག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྡུ་བར་བྱ་བའོ། །ཡིད་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒྲིབ་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ་པའི་གཏམ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རང་གི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དམན་པས་ཆོག་མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །

【D52 五種法】

ཆོས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བཤད་པའི་ཆོས་དང༌། ཚུལ་གྱི་ཆོས་དང༌། གཟུང་བའི་ཆོས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཆོས་དང༌། ཐོབ་པའི་ཆོས་སོ། །

【D53 明善射三德】

མདའ་འཕང་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞུའི་ཡོན་ཏན་དང༌། མདའི་ཡོན་ཏན་དང༌། འཕེན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །དེ་ལ་གཞུའི་ཡོན་ཏན་ནི་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་བཟང་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལེགས་པར་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱས་པའོ། །མདའི་ཡོན་ཏན་ནི་གཅིག་སྟེ། ལེགས་པར་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱས་པ་ཉིད་དོ། །འཕེན་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་གསུམ་སྟེ། འཕོང་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། འཕོང་ལ་གོམས་པ་དང༌། འཕོང་སློབ་དཔོན་ལས་བསླབ་པའོ། །

【D54 明佛教差別及理趣】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དུས་ཡུན་རིང་དུ་སྟོན་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྟོན་པ་དང༌། མི་ཟློས་པར་སྟོན་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་ཚུལ་གསུམ་གྱིས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། ཚིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། རྒོལ་བའི་ལན་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །

【D55 明涉道五治喻及尸羅二相能往善趣】

ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉི་མའི་གཉེན་པོ་དང༌། བགྲོད་དཀའ་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་གི་གཉེན་པོ་དང༌། སྐོམ་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ལུས་ངལ་བའི་གཉེན་པོ་པོའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཉིད་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་རལ་བ་ཉིད་དོ། །

【D56 明受欲及變壞】

འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚེ་འདིའི་དོན་ནི་གསུམ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའོ། །ཚེའི་ཚད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རིང་བ་དང་ཐུང་བའོ། །གནས་སྐབས་འགྱུར་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རགས་པ་དང་ཆ་ཕྲ་བའོ། །

【D57 明智有二德】

ཤེས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་གཉིས་ཏེ། དོན་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལ་དོན་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་མྱུར་དུ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ངེས་པར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང་། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་དང༌། རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །

【E58 四念住對治三顧戀】

ལྟོས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་སྟེ། གྲོགས་ལ་ལྟོས་པ་དང༌། རྙེད་པ་ལ་ལྟོས་པ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པའོ། །

【E59 釋加行等三句】

སྦྱོར་བ་དང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། རྒྱུད་ལས་ཏེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། མ་རིག་པའི་གཉེན་པོས་སྦྱོར་བ་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པ་དང༌། རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དོ། །ལུས་དང་ས་དང་གཉེན་པོ་ལས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མི་བརྩོན་པ་དང༌། བརྩོན་པ་དང་ཐོབ་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་ལས་ལུས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་དང༌། དེ་ལ་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་ལས་སོ། །

【E60 六種現觀】【F1 牒前略標六種現觀】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནས་མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ།

【F2 問答廣釋有二十三門】【G1 辨共相】

བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་པོར་གྱུར་པ་ཉིད་ནས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ནས་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་པའི་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེའམ་ལྷའམ་བདུད་དམ་ཚངས་པའམ་སུས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་དང་མཐུན་པས་མི་འཕྲོགས་པ་དེ་ལྟར་ངེས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བརྟགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་ཡང་རུང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚེ་འདིའམ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་སྟོན་པ་གཞན་དང་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་གཞན་དང་དགེ་འདུན་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་གཞན་ཡོད་དོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་བསམས་བཞིན་དུ་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཆང་དང་བཅོས་པའི་ཆང་དང་། སྦྱར་བའི་ཆང་དང༌། བག་མེད་པའི་གནས་ལ་བརྟེན་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ལྟ་བའི་གནས་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་རྟོགས་པ་ལ་སོམ་ཉི་དང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་དགའ་བ་དང༌། མཚན་མ་སྤྱོད་པས་རྣམ་པར་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའམ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་ཤིང་སྤོང་བ་དང་། ངན་སོང་བའི་ལས་བྱེད་པར་ཡང་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ན། ཕ་དང་མ་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་མཚམས་མེད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་ག་ལ་སྲིད་དེ། སྲིད་པ་བརྒྱད་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་བར་དུ་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དེ་ལ་དྲི་བ་དྲིས་པ་ན། འཇིགས་པ་དང་བག་ཚ་བ་སྐྱེད་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གནས་ལྔ་ལ་སྤྱོད་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། བསམས་བཞིན་དུ་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་བ་དང༌། སོག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་དག་གིས་སྐྲག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་བྱས་པའམ་གཞན་གྱིས་བྱས་པའམ། རང་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་ཀྱང་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་པར་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བར་ཡིད་ཆེས་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་གི་རྟགས་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 辨體性】

བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དད་པ་ཆེན་པོ་དཀོན་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 明繫不繫】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། དུ་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། དུ་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན། དུ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན༑ དུ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ལྷག་མ་གསུམ་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

【G4 明依地】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་གནས་ལ་བརྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་ཡིན། དུ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་གནས་ལ་བརྟེན་ཏེ། དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་གཅིག་ནི་གནས་གང་ལ་ཡང་མི་བརྟེན་པ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ནས་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གསུམ་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་གནས་ལྔ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མཚན་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་གནས་ལ་བརྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་མཐའ་དག་ཏུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་མཚན་མས་མཚན་མ་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །

【G5 明緣諦】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན། དུ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་དང་གཅིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་རྣམ་པར་བཞག་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【G6 明有相無相】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན། དུ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【G7 明有分別無分別】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན། དུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G8 辨喜樂捨俱行】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། དུ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། དུ་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དང་པོ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【G9 辨四對治】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོ་ཡིན། དུ་ནི་སྤོངས་པ་གཉེན་པོ་ཡིན། དུ་ནི་ཀུན་འཛིན་པ་གཉེན་པོ་ཡིན། དུ་ནི་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉིས་ནི་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་གཉེན་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་སྤོང་བ་དང་ཀུན་འཛིན་པ་དང་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་ཀུན་འཛིན་པ་དང་ཐག་བསྲིང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །

【G10 辨二對治】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན། །དུ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་དེ་གཉིས་ཀའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་དེ་གཉི་གའི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །

【G11 辨三品惑】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ས་དང་ས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་སྤང་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་དེ་དང་མཐུན་པ་དང་དེའི་གྲོགས་དག་ཡིན་གྱི་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【G12 明得遍知果】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་དང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་ལ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་པོའོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་པའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་པའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཞི་པའོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལྔ་པའོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དྲུག་པའོ། །ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བདུན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བརྒྱད་པའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུ་པའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་གི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ གཅིག་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དགུའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །

【G13 明斷惑時分】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཅི་སྐྱེས་ནས་སྤོང་བ་གཉེན་པོ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་སྐྱེས་པས་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། མ་སྐྱེས་པས་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་ན་ཡང་དུས་ཕྱི་མ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དང་གཉེན་པོ་སྐྱེ་བ་ནི་མགོ་མཉམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེ་བར་གདགས་པ་དང་ཐ་སྙད་གདགས་པ་དང༌། བརྡར་གདགས་པ་ལས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【G14 明得四果】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་དག་གིས་འབྲས་བུ་གང་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གིས་ནི་འབྲས་བུ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་འཐོབ་བོ། །གཅིག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚེ་འབྱུང་ངོ༌། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཅིག་པོ་འཐོབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་ཏེ། འཐོབ་པའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【G15 明轉根】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་དག་གིས་དབང་པོ་རྣམས་འཕོ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ༑ །

【G16 明引神通等勝德】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་ལས་དུ་དག་གིས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དག་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །

【G17 明作業】

དེ་ལ་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཅིའི་ལས་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་ཡང་ཅིའི་ལས་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པས། བསྡུས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། ཐེ་ཚོམ་རྣམ་པར་ཟློག་པའི་ལས་ཅན་དང༌། བསྒོམ་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ལས་ཅན་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དག་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང་། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ལས་ཅན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་བསམ་པ་དག་པ་ནས་མོས་པ་མི་གཡོ་བ་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། དེ་དག་ལས་ལ་ལ་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་འཐོབ་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དག་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང་བདེ་འགྲོར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཆེས་འོད་གསལ་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་དྲིས་པའི་ལན་གདབ་པ་ལ་མཁས་པའི་ལས་ཅན་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཅན་དང༌། དེའི་གོང་མའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དག་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་མཆོག་ཏུ་བདེ་བར་གནས་པ་སྐྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། ལུས་ཐ་མ་འཛིན་པའི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【G18 明差別】

བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་ལ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་ལ་སེམས་པ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་བར་ལ་སེམས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སེམས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང༌། ལམ་ལ་སེམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་སེམས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སེམས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང༌། མཐུན་པ་ལ་སེམས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་འདས་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་ཆོས་དང་དེ་དག་གི་དགེ་འདུན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། འདས་པའི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་གི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་ཆོས་དང་དེ་དག་གི་དགེ་འདུན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་སྤང་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནས། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G19 明約名言安立以辨自性】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་མིང་གང་དང་མངོན་པར་བརྗོད་པ་གང་གིས་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་སྙད་ལས་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G20 明因果】

དེ་ལ་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང༌། འབྲས་བུ་གང་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་ཡང་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ལས་གང་དང་ལྡན་པ་དེའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་ནོ། །བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན། རང་གི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【G21 與七作意相攝】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་དང༌། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་དག་ཅི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་གིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་བསྡུས་སམ། འོན་ཏེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་གྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་གཉིས་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །གཅིག་གི་དགའ་བ་སྡུད་པས་བསྡུས་སོ། །གཅིག་ནི་དགའ་བ་སྡུད་པ་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བསྡུས་སོ། །གཅིག་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པས་བསྡུས་སོ། །གཅིག་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་སོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལྷག་མ་འདི་ལྟ་སྟེ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པས་མ་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G22 明現觀等流】

ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G23 辨諸句】

བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མུ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ་དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་ངེས་པར་སེམས་པ་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ངེས་པར་སེམས་པའོ། །དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ་བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ་ཐོས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། བསམ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་དད་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་ཡིན་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་ངེས་པར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་ནི་མུ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལས་གཞན་པའི་མུ་བཞི་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་བརྩམས་ནས། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ལམ་ལ་གཅིག་པུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཚིག་གོང་མ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱོར་བ་དང་། མུ་བཞིའི་ཚུལ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E61 明慳與垢】

སེར་སྣ་དང་དྲི་མ་དེ་གཉིས་ཀ་ལ་སེར་སྣའི་དྲི་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དྲི་མ་ནི་བརྒྱད་དེ། དེ་དག་གིས་དྲི་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་སེར་སྣའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སེར་སྣའི་དྲི་མ་ཞེས་བྱའོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སྔོན་སྦྱིན་པ་ལ་མ་གོམས་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཟང་ཟིང་ལ་གདུ་བ་ཉིད་དང༌། ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཤས་ཆེར་ལྟ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་མི་ལྟ་བ་ཉིད་དང༌། གང་ཟག་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་ཤིང་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཉིད་དང༌། ཞིང་མི་མཐུན་པར་ལྟ་ཞིང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ཉིད་དང༌། སྔོན་སྙིང་རྗེ་ལ་མ་གོམས་ཤིང་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བ་ཉིད་དང༌། ཚོགས་ཆེན་པོས་ལོངས་སྤྱོད་བསྒྲུབས་ཤིང་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གོམས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ལེ་ལོ་དང་སྙོམ་ལས་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཞིང་གཏོང་བ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བསམ་པས་སྦྱིན་ཞིང་དེར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་དོ། །

【E62 明調善】【F1 明調善有五】

དགེ་ལེགས་ཀྱི་ལམ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་ལོངས་སྤྱོད་འགྲུབ་པ་དང༌། བདེ་འགྲོ་འགྲུབ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་དང༌། བདག་གི་དོན་འགྲུབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འགྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་འགྲུབ་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་བདེ་འགྲོ་འགྲུབ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ༑ །དེ་ལ་བདག་གི་དོན་འགྲུབ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་མོ༑ །དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འགྲུབ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་མོ། །

【F2 明五相】

དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ལྔ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་རྣམ་ལ་མི་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ལུས་རྣམས་ལ་འཚོ་བ་ངན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་འཇིག་པ་དང་བཅས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་སྙིང་བརྩེ་བའི་འདུ་ཤེས་སོ། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ལྟ་བུའི་མདོའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【E63 釋經中七善】【F1 知法】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ། ཇི་ལྟར་མདོའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་བབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་བར་དག་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བརྡ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། གོ་རིམས་དང༌། ལུང་དང༌། བྱེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྡ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གང་གི་མིང་དང༌། བརྡར་གདགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གཟུང་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་གང་དག་གིས། དེས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་བསྟན་པ་དེ་དག་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གོ་རིམས་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དང༌། ཚིག་གིས་ཚིག་གི་གོ་རིམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ལུང་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའམ། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་བཤད་པའམ། ཁྱིམ་པས་བཤད་པའམ། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཤད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་དག་ནི་བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་དང༌། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་བར་གྱི་ཕྱིར་བཤད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་མདོའི་སྡེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་བར་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【F2 知義】

ཇི་ལྟར་བཤད་པ་དེའི་དོན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་ཏེ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། མཚམས་སྦྱར་བ་དང༌། རིགས་པ་དང༌། དོན་མདོར་བསྡུ་བས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། གདུལ་བ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ལ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། དེ་དག་ཁ་ཅིག་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བའི་བར་གྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་གྲངས་དང་མཚན་ཉིད་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་མཚམས་སྦྱར་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རྣམ་པར་བཤད་པའི་མཚམས་སྦྱར་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པའི་མཚམས་སྦྱར་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་མཚམས་སྦྱར་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་རིགས་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རིགས་པ་བཞི་པོ་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་ནི་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་མོ། །འདི་ནི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་མོ། །འདི་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནས། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང་ལྡན་པའི་བར་གྱི་གཏམ་མོ། །འདི་ནི་ལས་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་མོ། །འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་མོ། །འདི་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་བསླབ་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་མོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །

【F3 知時】

ཇི་ལྟར་དུས་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ། །

【F4 知量】【G1 略釋二種】

ཇི་ལྟར་ཚོད་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་སྤོང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །

【G2 廣辨二種】

དེ་ལ་ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཅའ་བ་དང༌། མྱང་བའི་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་འགྲོ་བ་དང་སྡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་བཟའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོད་ཤེས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བླང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚོད་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་བླང་བའི་ཚོད་ཤེས་པ་ནི་དུས་གང་གི་ཚེ་བླང་བར་བྱ་བ་དང་། གང་ནས་བླང་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་བླང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཅི་ཙམ་བླང་བར་བྱ་བའི་ཚོད་ཤེས་པའོ། །དུས་གང་གི་ཚེ་བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྔ་དྲོ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེའོ། །གང་ནས་བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལྔ་མ་གཏོགས་པ་ནས་སོ། །གང་བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཆང་ལ་སོགས་པ་བཏུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟའ་བ་མ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་རུང་བའོ། །ཅི་ཙམ་བླང་བར་བྱ་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་ལ་མི་གནོད་པ་དང་གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་བླང་བར་བྱ་བའི་ཚོད་རན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚོད་ཤེས་པ་ཡང་དུས་གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བ་དང༌། གང་དུ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། གང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཅི་ཙམ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་དུས་གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྔ་དྲོ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེའོ། །གང་དུ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེ་ན། གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། གྲོང་ཁྱེར་དུ་འབབ་པའི་ཕྱོགས་སུའོ། །གང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རུང་བའོ། །ཇི་ཙམ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེ་ན། གང་གིས་བཀྲེས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། སྤོང་བ་མི་བཟོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཁམས་མི་མཉམ་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བར་དྲོད་རན་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཚོད་ཤེས་པ་ཡང་དུས་གང་གི་ཚེ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང༌། གང་དུ་དང༌། གང་དང༌། ཇི་ཙམ་བརྩམ་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་དུས་གང་གི་ཚེ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འགྲོ་བའི་དུས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་དུས་ཀྱི་བར་དུ་གཉིད་ཀྱི་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་དུས་སུའོ། །གང་དུ་བཙམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཀུན་དགའི་ར་བའམ། གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། ཁང་ཁྱིམ་མམ། འཆག་སར་རོ། །གང་བརྩམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འགྲོ་བ་དང་སྡོད་པ་ནས། གཉིད་ཀྱི་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་བར་དག་བརྩམ་པར་བྱའོ། །ཇི་ཙམ་བརྩམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། གང་གིས་བརྩོན་འགྲུས་ཧ་ཅང་ཞུམ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ༑ ཧ་ཅང་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བར་དྲོད་རན་པར་བརྩམ་པར་བྱའོ༑ །

【F5 知眾】

ཇི་ལྟར་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་འདིའི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། ཟས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟ་ཟ། ཚེའི་མཐའ་ནི་འདི་ཙམ་ཞིག་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བར་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཁྱིམ་བདག་གི་འཁོར་གྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【F6 知高卑】

ཇི་ལྟར་དགེ་སྦྱོང་གི་འཁོར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། མིང་ཤེས་པ་དང༌། འདི་དག་ནི་གསར་བུའོ། །འདི་དག་ནི་བར་མའོ། །འདི་དག་ནི་རྒན་རབས་སོ། །འདི་དག་ནི་མདོ་སྡེ་འཛིན་པའོ། །འདི་དག་ནི་འདུལ་བ་འཛིན་པའོ། །འདི་དག་ནི་མ་མོ་འཛིན་པའོ། །འདི་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །

【F7 自知】【G1 明善知往詣等】

བདག་འདིར་ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ནས། ཇི་ལྟར་མི་སྨྲ་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། གང་གི་དོན་དང༌། ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ནས་མི་སྨྲ་བར་བྱ་བའི་བར་རོ། །དེ་ལ་གང་གི་དོན་དུ་ཞེ་ན། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དང༌། མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བ་དང༌། དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ནད་པ་དང་ནད་ཚབས་ཆེ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་དྲི་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་བསང་བ་དང༌། ཕན་ཚུན་འཁུ་ཞིང་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་རྣམས་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་བྱ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དོན་དང༌། གཞན་གྱི་གསོལ་བ་བཏབ་པ་དང༌། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་བྱ་བའི་དོན་དུ་འགྲོ་བ་ནས་མི་སྨྲ་བའི་བར་དུ་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སྡོད་ཅེ་ན། སོང་ནས་ཁང་ཁྱིམ་དེར་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་མི་འཇུག་པར་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་མེད་པར་སྒོ་དྲུང་ན་སྡོད་པ་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་ཀྱང༌། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། གསོང་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། འཛུམ་པ་སྔར་གཏོང་བ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་མེད་པ་དང༌། སྙན་པར་སྨྲ་ཞིང་སྡོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འདུག་པར་བྱ་བ་ལ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། བསྒོ་བས་སྟན་ཅི་བཏིང་བ་ལ་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་འདུག་པའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བར་བྱ་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། དུས་སུ་དང༌། རིགས་པ་དང༌། རན་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། གནམ་པར་སྨྲ་བར་བྱ་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་དུས་ནི་གསུམ་སྟེ། ཉན་འདོད་ཅིང་ཉན་མི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཉན་མི་འདོད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ༑ འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བཀྲེས་པའམ། སྐོམ་པའམ། །ལུས་ཆད་པ་དང༌། ངལ་བའམ། རླུང་དང༌། ཉི་མས་ཡོངས་སུ་གདུངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །སྤྱོད་ལམ་གྱི་གནས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་མ་ཡིན་པས་མི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ན་ལ་ལ་ཉན་འདོད་ཀྱང་སྤྱོད་ལམ་མ་ཡིན་པས་གནས་སོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་ལམ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མི་ན་བར་འདུག་པ་ལ་འགྲེང་སྟེ་ཆོས་བཤད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འབྲེལ་པའམ༑ འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཤས་ཆེར་བརྩོན་པ་དང༌། བྲན་དང༌། ལས་མིའམ། གསོད་པའམ། ཕྱིར་རྒོལ་བའམ། དགྲ་བོས་སེམས་འཁྲུགས་པའམ། ཁྲོས་པའམ། རྙོག་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ལ་རིགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སློང་བ་ན་རུང་བ་སློང་བ་དང༌། ཚོད་རན་པར་སློང་བ་དང༌། གཏམ་ཟེར་བ་ན་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཟེར་བའོ། །དེ་ལ་རན་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་འཁྲུགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚིག་དང་ཡི་གེ་འདུས་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་མ་འཕྲོས་པར་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། ཟློས་བུ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། ཚིག་ཟློས་བུ་དགོས་པ་མེད་པ་དོན་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་ཆུང་ཟད་ཙམ་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱེད་ན། མང་པོ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་ལ་ཞི་བ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྤྱོད་ལམ་ཞི་བ་དང༌། སྒྲ་ཞི་བ་དང༌། སེམས་ཞི་བའོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་ལམ་ཞི་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དབང་པོ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། མི་རྒོད་པ་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་དག་མི་འགྱུར་བས་གཏམ་ཟེར་བའོ། །དེ་ལ་སྒྲ་ཞི་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཧ་ཅང་སྐད་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བརྟད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚིག་རྗོད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཞི་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་མི་འཁྲུགས་པར་ཚིག་སྨྲ་ན། གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་ཚིག་གནམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དུས་སུ་སྨྲ་བ་ནས་ཞི་བའི་བར་དུ་སྨྲ་བ་ན་སྔོན་གོམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སམ། ཚེ་འདི་ལ་གོམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐ་མལ་པར་སྨྲ་བ་དང༌། ཚིག་དེ་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང༌། དེའི་ཚིག་དེ་ལྐོག་གམ། མིག་སྔར་དེ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སླུ་བ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་མི་སྨྲ་བར་བྱ་ཞེ་ན། དུས་ལྔར་ཏེ། གལ་ཏེ་གཏམ་ཟེར་བ་ན་ཉན་པ་པོ་མི་ཉན་ཅིང་གཏམ་རླུང་སྐུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྟོན་པར་བྱེད་ན། དེ་ལ་སྨྲ་བ་པོས་མི་སྨྲ་བར་བྱ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་གཏམ་ཟེར་བ་ན་ཉན་པ་པོ་ཆོག་གི་མི་ཉན་ཏོ་ཞེས་གཏམ་སྤོང་བར་བྱེད་ན། དེ་ལ་ཡང་སྨྲ་བ་པོས་མི་སྨྲ་བར་བྱ་བ་དང༌། གལ་ཏེ་གཏམ་ཟེར་བ་ན་ཉན་པ་པོ་སྨྲ་བ་པོ་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྩོད་པ་དང༌། ཉེས་རྩོམ་གྱི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་གནས་ན། དེ་ལ་ཡང་སྨྲ་བ་པོས་མི་སྨྲ་བར་བྱ་བ་དང༌། སྦྱིན་པ་པོ་དང་སྦྱིན་བདག་གིས་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པས་མགྲོན་དུ་བོས་པ་ན་ཡང་མི་སྨྲ་བས་མགྲོན་དུ་བོས་པ་བདག་གིར་བྱ་བ་དང༌། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཉེ་བར་འོངས་ཏེ་གཏམ་ཟེར་བ་ན། སྨྲ་བ་པོས་གཏམ་མཇུག་ཏུ་མ་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་ཡང་མི་སྨྲ་བར་བྱའོ། །

【G2 明信不信等相】【H1 明自知自信】

བདག་གི་དད་པ་ནས་རིགས་ཀྱི་བུ་ཉིད་ཇི་ཙམ་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་དང་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དུས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་ལས་དད་པ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དད་པའི་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དམིགས་པ་གང་ལས་དད་པ་སྐྱེ་བ་ན། བདག་གི་དད་པ་ནི་འདི་ཙམ་མོ། །དད་པའི་གནས་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་དད་པ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དད་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་དུས་ལས་དད་པ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། བདག་གིས་དད་པ་ནི་དུས་འདི་ཙམ་ནས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །དད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ནས། སྤོབས་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དད་པ་ནི་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཞུགས་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །གཏོང་བ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཚོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་གཞན་ལས་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་གི་དོན་རྟོགས་ན་ཤེས་པར་འདོད་པ་ཐེ་ཚོམ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་ཕྱིར་སྤོབས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ཉིད་ནི་རྒོལ་བ་མི་མཐུན་པ་ལུས་དང་ངག་གིས་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་དག་ལ་བཟོད་པ་དང་དེས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 明不信等相】【I1 舉十種三緣以辨黑品】

དེ་ལ་མ་དད་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་མི་ཤེས་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་སྤྱོད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་སམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་པོ་གང་ཡང་རུང་བས་མ་བཏུལ་བས་སོ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་དགའི་ར་བར་མི་འགྲོ་བ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། བག་མེད་པ་དང༌། ལེ་ལོའི་དབང་དུ་སོང་བ་དང༌། བྱ་བ་མང་བ་དང༌། གང་ཟག་ལ་མངོན་པར་དད་པས་སོ། །ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་པ་དང༌། ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པས་སོ། །བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། མི་མཁས་པ་དང༌། མཐུན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། འདུན་པ་དྲག་པོ་མེད་པས་སོ། །ཡོངས་སུ་མི་འདྲི་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ཆོས་ལ་མི་མཁས་པ་དང༌། དོན་ལ་མི་མཁས་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་མི་མཁས་པས་སོ། །རྣ་མི་གཏོད་པ་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱོད་པ་དང༌། འདུ་འཛི་མང་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་དག་གིས་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའོ། །མི་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། མི་ཉན་པ་དང༌། ངན་པར་ཉན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་མ་རྒྱས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཞུམ་པས་སོ། །ཆོས་ལ་མི་རྟོག་པ་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། འདུ་འཛི་ལ་དགའ་བ་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་དང་མི་ལྡན་པས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་མི་སྒྲུབ་པ་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ལུས་དང་སྲོག་ལ་ལྟ་བ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྙེད་པ་འདོད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་འདོད་པས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་མ་ཞུགས་པ་ཡང་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་རིགས་དམན་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆུང་བ་དང༌། མཐུ་མེད་པས་སོ། །

【I2 翻顯白品】

དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 明遊觀】

ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་ཀླུང་གི་སྤྱོད་པ་དང༌། རིའི་སྤྱོད་པ་དང༌། རི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་སྤྱོད་པ་དག་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་ན། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱེད། ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་བྱེད། ཅི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་མཚར་ཙམ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། འོན་ཏེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཡིན། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་མཚར་ཙམ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱར་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་ལ་དེ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་བརྗོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། །སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དེས་རང་གི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡི་དྭགས་དེ་དག་གི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་ཅིང་དེས་ན་དེ་དག་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྔོན་ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་དྲན་ནས། སྟོན་པ་དང༌། སྐྱོ་བར་བྱེད་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་ཡང་སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་དེས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ལྟར་དེ་ནི་ཡི་དྭགས་དེ་དག་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པ་དེ་དག་ཐོས་ནས། ཉན་ཐོས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་དེས་གཞན་དག་ཀྱང་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཞན་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དེ་ལས་ཐོས་ནས་ཡིད་སྐྱོ་ཞིང་མི་དགེ་བ་སྤངས་ནས། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【E64 六種相】

འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་རགས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རགས་པ་ཉིད་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མང་བ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དང༌། མི་གཙང་བ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དང༌། རྩུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དང༌། ལྕི་བ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རགས་པ་ཉིད་དོ། །

【C3 餘不復現】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【A14 獨覺地】

རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【A15 菩薩地】【B1 結前生後】

【B2 正決擇】【C1 次第決擇三持】【D1 決擇持瑜伽處】【E1 解種姓持】【F1 決擇種性品】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སྒྲུབ་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 解發心持】【F2 決擇發心品】【G1 辨十種發心】【H1 總說】

སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བརྡ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་དང་། མ་ངེས་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སྟོབས་ཆུང་བ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དང་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །

【H2 別釋】【I1 發心有十即為五對】【J1 第一對】【K1 世俗受發心】

དེ་ལ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བརྡ་ལས་བྱུང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཡང་མ་ཞུགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ། །

【K2 得法性發心】

དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི།

【J2 第二對】【K3 不決定發心】

མ་ངེས་པ་ནི་དེའི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། དེའི་རིགས་ཅན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །

【K4 決定發心】

སེམས་བསྐྱེད་པ་ངེས་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 第三對】【K5 不清淨發心】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའམ། རྒྱལ་པོས་འཇིགས་པའམ། རྐུན་པོས་འཛིན་པའམ། འཛིན་ཁྲིས་འཇིགས་པའམ། ཆུ་ཀླུང་གིས་འཇིགས་པའམ། འཚོ་བའི་ཕྱིར་རམ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་རམ། ཁ་གསག་དང༌། གཞོགས་སློང་གི་ཕྱིར་ངེས་པར་མ་བརྟགས། ཡོངས་སུ་མ་བརྟགས། གཟུ་ལུམས་སུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K6 清淨發心果】

ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【J4 第四對】【K7 羸劣發心】

དེ་ལ་སྟོབས་ཆུང་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དག་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་བྱས་ནས། ལོག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ༑ །

【K8 強盛發心】

སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【J5 第五對】【K9 未成果發心】

དེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ནས་བཟུང་སྟེ། ས་བཅུ་པའི་བར་གྱིའོ། །

【K10 已成果發心】

དེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་སྟེ།

【I2 引經答】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ང་ནི་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་དེ་ལས་ཐར་ཅིང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དང༌། བྱང་ཆུབ་དམ་པ་ཡང་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན། དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གཏན་པ་དབབ་པའི་གཞུང་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【G2 明四常護心】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་བཞི་ནི་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྗེས་སུ་བསྲུང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང༌། ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །

【E3 解行方便持(下十六品解行方便持)】【F3 決擇自利利他品】【G1 明九正行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ནས་བསྒྲུབ་པ་ནི་དགུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འཁོར་བ་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐོ་མི་འཚམས་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་སྒོམ་པ་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་མཐོང་བ་ལ་སྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་འཁོར་བ་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནད་པས་སྨན་ཚ་བ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྨན་པས་ནད་པ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །བདག་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྗེ་བོ་མཁས་པས་བྲན་ཡོངས་སུ་མ་བྱང་བ་ལ་བྱ་བ་ལྟ་རོ། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཚོང་པ་ཚོང་པའི་ལམ་དུ་རྒྱུ་བས་ཟོང་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་བཙོ་བླག་མཁན་གྱིས་གོས་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐོ་མི་འཚམས་པར་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཕས་བུ་གཞོན་ནུ་པང་བར་བཤད་གཅི་བོར་བ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མེ་འདོད་པ་ལས་གཙུབ་ཤིང་གཙུབས་པ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །ནང་གི་སེམས་ཞི་གནས་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྗེ་བོས་ཡིད་གཅུགས་པ་ནོར་དབུལ་བ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་མཐོང་བ་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་མཁས་པས་སྒྱུ་མའི་བྱ་བ་ལ་བྱ་བ་ལྟར་རོ། །རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【G2 明邪行】【H1 舉五種有性可解】

སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ལྔ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བ་མེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་དང༌། ཕོངས་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། ཆོས་འདོད་པ་ལའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། ཟས་འདོད་པ་དང༌། གོས་འདོད་པ་དང༌། གནས་འདོད་པ་དང༌། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་འདོད་པ་དང༌། སྐྱབས་འདོད་པའོ་ཕོངས་པ་ཡང་ལྔ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་དང༌། འཁྲུལ་པ་དང༌། སྐྱབས་སུ་འོངས་པ་དང༌། ཡིད་བརྟན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བཏུད་པའོ། །ཕན་འདོགས་པ་ཡང་ལྔ་སྟེ། ཕ་མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། གྲོས་གྲོགས་དང༌། ཉེ་དུ་དང་སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་སུའོ། །བདེ་བ་འདོད་པ་ཡང་ལྔ་སྟེ། ལས་ཀྱི་མཐའ་འབྱོར་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་འབྱོར་པ་དང་མི་འབྲལ་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲལ་བའི་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། ངལ་བསོ་བའི་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་བསྒྲུབ་པའི་བདེ་བ་འདོད་པའོ། །ཆོས་འདོད་པ་ཡང་ལྔ་སྟེ༑ དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པར་འདོད་པ་དང༌། ལུང་མནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་འདོད་པ་དང༌། འབེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པར་འདོད་པ་དང༌། གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་འདོད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའོ། །

【H2 明起於邪行】

དེ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་སམ། མི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་སམ། གནོད་པ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་སམ། ཐ་མལ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 明不堪任性】【H1 辨不堪任】

སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གདུལ་བར་དཀའ་བ་ཡིན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སམ། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དོན་དུ་བཞེད་པ། ཕན་པར་བཞེད་པ། བདེ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་བྱ་བ་དེ་དག་སྐུ་ཉམས་སུ་བསྟར་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལ་རྩོམ་པ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སམ། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་དག་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྦྱོར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཕན་གདགས་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ༑ འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེས་དེའི་མོད་ལ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པར་གྱུར་པས་དེས་ཚེ་འདི་ལ་སྦྱོར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཡང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་ཡིན་པས། དེས་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་མ་ཡིན་ཡང༌། དེས་ན་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་ཡིན་ཡང༌། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེས་དེའི་མོད་ལ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་བྱས་ཤིང་བསགས་པས། དེས་གཉིས་ཀའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཕན་གདགས་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་དེའི་མོད་ལ་དབུལ་པོར་འགྱུར་བའམ། ཕོངས་པར་འགྱུར་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་ངེས་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པས། དེས་ན་དེའི་ཚེ་འདི་ལ་ཕྱུག་པོ་ཉིད་དམ། འབྱོར་པའམ། བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 翻顯堪任】

སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【F4 決擇真實義品】【G1 約五事以辨真實義】【H1 略標五事以顯實義】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་འདོད་པས་མདོར་བསྡུ་ན་དངོས་པོ་ལྔ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་སྡོམ་ནི།

【H2 正釋五事】【I1 第一頌有十門】【J1 舉頌】

བསྟན་དང་མཉམ་པར་དབྱེ་བ་དང༌། །ཡོད་དང་རྫས་དང་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །རབ་ཏུ་སྐྱེ་དང་གཞན་ཉིད་དང༌། །མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཟུགས་ཅན་ཡིན། །

【J2 長行依門次第解釋】【K1 總舉門】

དངོས་པོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའོ། །

【K2 別分別門】【L2 隨文(缺解1辨體名)】【M1 相】

རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། མངོན་པར་བརྗོད་པའི་ཚིག་གི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M2 名】

མིང་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ལ་ཚིག་བླ་དྭགས་གང་ཡིན་པའོ། །

【M3 分別】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །

【M4 真如】

དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ། མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཚིག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིའི་གནས་སུ་མ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M5 正智】【N1 開章問答分別】【O1 總說】

ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །

【O2 別釋】【P1 唯出世間正智】

ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་དག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བས་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་ཤིང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་དག་པར་འཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །

【P2 世間出世間正智】

ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང་པོས་དེ་བཞིན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྟོགས་ནས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་དང་པོའི་རྗེས་ལས་འཐོབ་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་ཁམས་གསུམ་པ་ལས་ཡིད་སྐྲག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་མ་འདྲིས་པའི་དོན་གྱིས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ལ། ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 引說證成屬當其義】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལས་དགོངས་ནས་ངས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་པར་གསུངས་སོ༑ །ངས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་པར་གསུངས་སོ། །ངས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྡུས་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང་པོས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཉིས་པས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 有無門】

རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་གདགས་པ་ལས་འདོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་མཁས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པར་ལན་འདེབས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་ཡིན་ལ་མེད་པར་ལན་འདེབས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་ཡིན། ཡོད་པ་ཡང་མེད་པར་ལན་འདེབས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་ཡིན། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ལན་འདེབས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ལན་འདེབས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་དེ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་དང་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་སྤངས་ནས། དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ཅི་རྒྱུ་མཚན་བརྗོད་པའི་དོན་གྱིས་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉིས་ཀ་ལྟར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་བརྗོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟར་གནས་པ་བརྗོད་པའི་དོན་གྱིས་ནི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། ཇི་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་འདོགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་དེ་ལྟར་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ནི་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K4 假實門】

རྒྱུ་མཚན་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ༑ བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདུ་བྱེད་རྫས་སུ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བཏགས་པའི་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པར་འདུ་བྱེད་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །མིང་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། བཏགས་པའི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ༑ ཤེས་པའི་འཁོར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །

【K5 二諦分別門】

རྒྱུ་མཚན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་དང་། གདགས་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་དང་། གདགས་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐ་སྙད་ཀྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བྱའམ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སྨྲས་པ། རྒྱུ་བཞི་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་དང་། གདགས་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཐ་སྙད་རྗེས་སུ་སད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་བྱའམ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་གདགས་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དང་པོར་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི་གཉི་གར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K6 能生所生門】

རྒྱུ་མཚན་གང་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྔོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །མིང་གང་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་གི་འདུན་པ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་། རྒྱུ་མཚན་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བ་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གང་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་ནོ།། །།

【K7 異不異門】

༄༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ།༄༅༅། །རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ། བམ་པོ་སུམ་ཅུ་གསུམ་པ། རྒྱུ་མཚན་ལས་མིང་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གར་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉི་གར་ཡང་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མིང་རྫས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྒྱུ་མཚན་གཟུང་བ་ན་མིང་ཡང་ཟིན་པར་འགྱུར་བའོ། །རྒྱུ་མཚན་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གར་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉི་གར་ཡང་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བའོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་འགྱུར་བའོ། །རྒྱུ་མཚན་ལས་དེ་བཞིན་ཉིད་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉི་གར་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉི་གར་ཡང་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྒྱུ་མཚན་གྱི་དོན་དམ་པ་ཉིད་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་རྒྱུ་མཚན་ལ་མི་ལྟོས་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ན་ཡང་རྒྱུ་མཚན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་མཚན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྒྱུ་མཚན་དམིགས་པ་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་ཀྱང་རྒྱུ་མཚན་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དག་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་ལས་གཞན་པའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ལ་གནས་ངན་ལེན་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དག་ཡོད་ཀྱང༌། ལུས་དང་སེམས་ལས་དེ་དག་གཞན་པའམ༑ གཞན་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ས་བོན་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་དག་ལས་གཞན་པའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གཉི་ག་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ན་ནམ་མཁའ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་ལས་དེ་གཞན་པའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉི་གར་ཡང་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། ནམ་མཁའ་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བའོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལས་ནམ་མཁའ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཚུལ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ཀྱང༌། ལ་ལར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ལན་གདབ་པའི་ཚུལ་འདི་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དགེ་སློང་དག་ཕུང་པོ་རྣམས་ཉིད་ཀྱང་ཉེ་བར་ལེན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཡང་ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འདི་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དེ་འདིར་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གཞན་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་སྐུར་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འདག་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཉེ་བར་ལེན་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འདག་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྒྱུ་མཚན་ལས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིན་དུ་གཉི་གར་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །མིང་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མིང་ལས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K8 五事相狀門】

རྒྱུ་མཚན་གྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །མིང་གི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་སྙད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་སྤྱོད་ཡུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སྤྱོད་ཡུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【K9 五事行相等門】【L1 行相】【M1 問】

རྒྱུ་མཚན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན།

【M2 答】

སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེའི་རྣམ་པ་ཡང་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སེམས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འདུས་མ་བྱས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འདུས་བྱས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཕུང་པོ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཁམས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དབང་པོ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། བདེན་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ལམ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཞི་གནས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ལྷག་མཐོང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། བཏང་སྙོམས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྐྱེན་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སྟོན་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཆུ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མེ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རླུང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ནམ་མཁའ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཉི་མ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཟླ་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། ལྷ་དང༌། མི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འབྱུང་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། འཇིག་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དངོས་པོ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔྱད་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྒྱུ་མཚན་གཞན་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱུ་མཚན་དྲུག་སྟེ། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཆུང་ངུ་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཚད་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །མཚན་མ་དང་བཅས་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་རྟོགས་པའི་མིང་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །མཚན་མ་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་མ་རྟོགས་པའི་མིང་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆུང་ངུ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚད་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེད་མཆེད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །གཞན་ཡང་རྒྱུ་མཚན་ལྔ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ཡང་རྒྱུ་མཚན་གཞན་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་རྒྱུ་མཚན་དང༌། གཟུགས་བརྙན་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །རང་བཞིན་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། མཚན་མས་བསྐྱེད་པ་གྲགས་པའི་མཚན་མའོ། །གཟུགས་བརྙན་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མོས་པས་སྣང་བ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མིང་གི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། རིགས་དང་འབྲེལ་བ་དང༌། སོ་སོ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཉེ་བར་བརྟགས་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། མ་གྲགས་པ་དང༌། གསལ་བ་དང༌། མི་གསལ་བ་དང༌། བསྡུས་པ་དང༌། ཐ་དད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་གི་དབང་གིས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཚན་མ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡུལ་ལ་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང༌། ཚོལ་བ་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 五法眾名的差別】

དེ་ལ་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། བསམས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མིང་དང༌། བརྡ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང༌། ཉེ་བར་འདོགས་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། ལོག་པའི་ལམ་དང༌། ལོག་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། རྒྱུན་གོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དང༌། བདེན་པ་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཉིད་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལམ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྒྱུན་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །

【K10 色心等門】【L1 五位分別門】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་གཟུགས་ཡིན། དུ་ཞིག་སེམས་ཡིན། དུ་ཞིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་སེམས་དང་མི་ལྡན་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་འདུས་མ་བྱས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་ཚར་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་སེམས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ནོ། །

【L2 七善巧攝門】

དུ་ཞིག་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ནི་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། དུ་ཞིག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ནི་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བས་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་པོས་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དུ་ཞིག་བདེན་པས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་བཞག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ནི་རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གསུམ་ནི་རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ནི་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L3 四緣相攝門】

དུ་ཞིག་རྒྱུའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་བཞི་ཆར་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L4 四依相攝門】

དུ་ཞིག་ཆོས་ལ་རྟོན་པས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་དོན་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པས་བསྡུས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྟོག་པ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་ཆོས་ལ་རྟོན་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པས་དོན་ལ་རྟོན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་ཁོ་ནས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L5 有色無色等三對門】

དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་དག་ཡིན༑ དུ་ཞིག་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ཏེ༑ བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L6 漏無漏門】

དུ་ཞིག་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ཟག་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། གཉིས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་གྱི། ཟག་པ་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོའི་དོན་གྱིས་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ།

【L7 有為無為門】

དུ་ཞིག་འདུས་བྱས་དག་ཡིན༑ དུ་ཞིག་འདུས་མ་བྱས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །གསུམ་ནི་འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ཏེ། འདུས་བྱས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་ཡིན་གྱི༑ འདུས་བྱས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L8 有諍無諍門】

དུ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ཡང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པ་དག་དང༌། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L9 世間出世間等二對門】

དུ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་གྱི། ཐ་སྙད་དང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པའི་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། མ་གཏོགས་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L10 內外等四對分別門】

དུ་ཞིག་ནང་གི་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ཕྱི་རོལ་གྱི་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྐྱེ་བར་གཏོགས་པ་ལས་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དུ་ཞིག་རགས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ཕྲ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་རྣམ་པ་གཉི་གར་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཕྲ་བ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པར་དཀའ་བའི་དོན་གྱིས་ཡིན་གྱི། མཚན་མ་ཉིད་དབྲི་ཞིང་བསྐྱུང་བའི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཕྲ་བ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དོན་ཆ་ཕྲ་བ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུ་ཞིག་དམན་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་གྱ་ནོམ་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་ཡིན་གྱི། ཉམས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །དུ་ཞིག་ཐག་རིང་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ཐག་ཉེ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། གཅིག་ནི་ཡུལ་ཐག་རིང་བ་དང༌། དུས་ཐག་རིང་བས་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་དུས་ཐག་རིང་བ་ཁོ་ནས་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་གས་གཉི་ག་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L11 有執無執門】

དུ་ཞིག་ཟིན་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མ་ཟིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་མ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །

【L12 同分彼同分門】

དུ་ཞིག་མཚུངས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ཏེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【L13 因非因等六對門門】

དུ་ཞིག་རྒྱུ་ཡིན། དུ་ཞིག་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། འབྲས་བུ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡིན། དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L14 有所緣無所緣等四對門】

དུ་ཞིག་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དག་དང༌། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དང་རྣམ་པ་མེད་པ་དག་དང༌། གནས་དང་བཅས་པ་དང་གནས་མེད་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L15 有上無上門】

དུ་ཞིག་བླ་ན་ཡོད་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་བླ་ན་མེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བཞི་ནི་བླ་ན་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་དང་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །

【L16 三世非世門】

དུ་ཞིག་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཅར་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་མ་ཡིན་ནོ། །

【L17 三界繫門】

དུ་ཞིག་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་མོ། དུ་ཞིག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། གསུམ་ཁོ་ནའོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་དག་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དུ་ཞིག་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །

【L18 三性分別門】

དུ་ཞིག་དགེ་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མི་དགེ་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཅར་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པ་དགེ་བའི་དམིགས་པའི་དོན་གྱིས་ཡིན་གྱི༑ འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L19 三慧境行門】

དུ་ཞིག་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དུ་ཞིག་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ཡིན༑ དུ་ཞིག་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ཡིན་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་མ་ཡིན་ལ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །

【L20 三三昧行境門】

དུ་ཞིག་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་ཡིན། མིང་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་མ་ཡིན་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །གང་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེ་དག་ཐོས་པ་དང༌། བསམས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དུ་དེ་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲ་ཁོ་ནར་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེ་དག་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དུ་དེ་དག་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་སྒྲ་ཁོ་ནར་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L21 戒定慧三學伴境門】

དུ་ཞིག་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་ཡིན། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་ཀྱང་ཡིན། །ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་ཡིན། དེ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་མ་ཡིན་ལ། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །

【L22 學等三門】

དུ་ཞིག་སློབ་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་མི་སློབ་པ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L23 三斷分別門】

དུ་ཞིག་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །མིང་ནི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ༑ །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L24 四念住境門】

རྒྱུ་མཚན་ལ་དམིགས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དུ་ཞིག་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་ཆར་རོ། །མིང་ལ་དམིགས་ནས་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་སྟེ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དམིགས་ནས་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་སྟེ། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་སྟེ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ལུས་ཀྱི་མཚན་མའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་ཡང་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཆོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ལ་དམིགས་ནས་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ཁོ་ན་སྟེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །

【L25 為境捨戒門】

རྒྱུ་མཚན་ལ་དམིགས་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་སོ་ཅོག་སྤོང་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ༑ མི་སྤོང་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་གནོན་པའི་སྤོང་བས་སྤོང་བར་བརྗོད་པར་བྱའི། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པའི་སྤོང་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པའི་སྤོང་བས་ཀྱང་སྤོང་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L26 入境定門】【M1 辨入有漏定境】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་དངོས་པོ་དུ་ཞིག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་འོག་མ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 辨入無漏定境】【N1 約七定辨入】

དངོས་པོ་དུ་ཞིག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ནི་ངེས་པར་འཇིག་རྟེན་པ་ཁོ་ནས་སོ། །

【N2 辨有頂無出世定】

འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་མཚན། ཅི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་མ་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L27 根力覺支等門】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་གང་དག་དང༌། དམིགས་པ་གང་དག་དང༌། བདག་པོ་གང་དག་གིས་དབང་པོའི་མིང་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་བདག་པོས་སོ། །དབང་པོའི་མིང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོབས་རྣམས་ཀྱི་མིང་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གནས་སྐབས་གང་ལ་སྟོབས་ཀྱི་མིང་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གི་ཚེ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་དེ་དག་ཉིད་མ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ནའོ། །དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཡིན་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་རྟོག་པའི་བདག་པོ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱང་གང་དག་འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་མ་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བཞག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ལམ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གཞི་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལམ་ནི། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། རྣོན་པོ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་ཐོབ་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཆོས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་ནི་བརྡར་བཏགས་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་པའི་ཆོས་འཛིན་པ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བརྡར་བཏགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་པ་ལས་ནི་དང་པོ་གཉིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དོན་དམ་པ་པའི་ཆོས་འཛིན་པ་ལས་ནི་ཐ་མ་གཉིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ནི་དམིགས་པ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང༌། དེ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【L28 解脫勝處遍處門】【M1 問】

མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་གཉིས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དེ། དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་གང་དག་ཡིན། དམིགས་པ་ནི་གང་དག་ཡིན། བདག་པོ་ནི་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན།

【M2 答】【N1 八解脫】

སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁ་དོག་གི་མཚན་མ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་གཟུགས་ཉིད་ཀྱི་ཕན་འདོགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་ནི་རང་གི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་བདག་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་མཚན་མ་ལ་དབང་པོའི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྲིབ་པ་དེ་དག་སྤང་བའི་ཕྱིར་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【N2 八勝處】

ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད་ཀྱི། དང་པོ་བཞི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་པོ་གཉིས་དང་འདྲའོ། །ཐ་མ་བཞི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་པ་དང་འདྲའོ། །གཟུགས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་དེ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ན། གཟུགས་མེད་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་དབང་ཡང་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས། ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མཐོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། འཕགས་པས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས། ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མཐོང་ངོ༌། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་ཇི་ལྟར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདུ་ཤེས་གསུམ་གྱིས་ཏེ། གཟུགས་སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ལ་གཅིག་འབྲེལ་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་ལ་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལྟར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཐ་མ་དེ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【N3 十遍處】

ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་ནི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། འབྱུང་བའི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དུ་ན་གནས་མ་ཁྱབ་པར་གནས་པ་ཁྱབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དམིགས་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཟད་པར་ལས་ཁྱབ་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་ཟད་པར་ཁྱད་པར་བྱེད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པར་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། །།

【I2 第二頌有十一門】【J1 舉一頌列其十一門】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་བཞི་པ།སྡོམ་ནི། བསྡུ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ནི། །གཟུང་དང་འཇིག་ཚོགས་སྲིད་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་དེ་ཉིད་ཡོངས་ཚོལ་དང༌། །ཡང་དག་དགོངས་དང་གོ་རིམས་སོ། །

【J2 依門次第解】【K1 思攝門】【L1 明四諦相攝】

རྒྱུ་མཚན་བདེན་པ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན༑ སྨྲས་པ། རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་བཞིས་སོ། །མིང་ནི་གཅིག་གིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་མ་གཏོགས་པ་གསུམ་གྱིས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་བཞིས་སོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པ་དང༌། རྣམ་པར་བཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་སོ། །

【L2 依句數分別】【M1 初問答】

རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་མིང་ཡང་ཡིན་ལ། མིང་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་མིང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ་མིང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མིང་རྒྱུ་མཚན་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཞི་པོ་དག་གོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 第二問答】

རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ་རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མིང་རྒྱུ་མཚན་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་དག་གོ། །

【M3 第三問答】

རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ། མིང་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ལ། མིང་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མིང་མ་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་གི་བག་ལ་ཉལ་བསལ་བ་གང་ཡིན་པའོ༑ །མིང་རྒྱུ་མཚན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དངོས་པོ་མ་རྟོགས་པའི་མིང་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་ནི་གཉི་ག་མ་ཡིན་ནོ། །

【M4 第四問答】

དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོ་ན་མཐོང་བར་འགྱུར་རམ། དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྡུས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་མ་རྟོགས་ཀྱི་བར་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ནི་མཐོང་བར་འགྱུར། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བའི་བར་དང༌། རྟོགས་པར་གྱུར་ན་ཡང་དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ༑ དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་དོན་དམ་པར་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་མཐོང་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། རྟོག་པའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྒྱུན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【M5 第五問答】

མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེས། མཚན་མ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རམ། མཚན་མ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་དེས་མཚན་མ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅེ་ན། མུ་བཞི་སྟེ། མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་མཚན་མ་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མུ་གཉིས་པ་ལྟ་བུའོ། །མཚན་མ་མཐོང་ལ་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མུ་དང་པོ་ལྟ་བུའོ། །མཚན་མ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་མཚན་མ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མུ་བཞི་པ་ལྟ་བུའོ། །མཚན་མ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་མཚན་མ་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མུ་གསུམ་པ་ལྟ་བུའོ། །

【K2 自性門】【L1 立宗】【M1 第一問答辨五事攝法】

ཅི་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 第二問答正辨自性】

ཆོས་དེ་དག་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིད་ཡིན་ནོ། །

【M3 第三問答觀五事相】

དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི། མེད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མའི་ལས་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཡོད་ལ། རྟ་དང་། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། ཤིང་རྟ་དང༌། དཔུང་བུ་ཆུང་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། གསེར་དང་། དངུལ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མིང་དང་མཚན་མ་ཙམ་ཉིད་དུ་ནི་ཡོད་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་གདགས་པར་སྣང་བའི་དངོས་པོར་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་དེས་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །རྒྱུ་མཚན་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིང་གིས་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་དེས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 破外執】【M1 破外計】【N1 破薩婆多部見】【O1 正破】

གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་གིས་རྒྱུ་མཚན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ལ་དེ་དང་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་མིང་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེས་ན་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་སྔོན་རོལ་ན། ཇི་ལྟར་མིང་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་མཚན་ལ་དེའི་བློ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌།

【O2 重破】

རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ལ་ཡང་ཉེ་བར་འདོགས་པ་མང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྣ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་མང་པོ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས།དེའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་རྒྱུ་མཚན་ལ་རག་ལས་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【N2 破一說部見】

གལ་ཏེ་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་མཚན་ལ་མིང་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མིང་གི་དབང་གིས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ངོ་བོ་དེ་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེས་ན་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་སྔོན་རོལ་ན་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ངོ་པོ་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉི་ག་ཡང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉེ་བར་འདོགས་པ་མང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྣ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་མང་པོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དུ་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་དུ་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ལ་ཉེ་བར་འདོགས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་མི་རུང་སྟེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་ལུས་སྣ་ཚོགས་གྲུབ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་དང༌། དོམ་དང༌། དྲེད་ཀྱི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལུས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ལུས་གང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N3 破勝論外道見】

གལ་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་དང་ཉེ་བར་འདོགས་པ་གཉི་ག་འདུས་པས་དེ་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ནི་དེས་ན་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནམ༑ མིང་ངམ། དེ་གཉི་གའམ། བར་མདོ་ཞིག་ཡིན་པར་དམིགས་པའི་རིགས་ནི་མི་དམིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བས་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【N4 破數論外道見】

གལ་ཏེ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འདོད་ན། དེ་ལྟར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། བཟུང་ནས་སམ། མ་བཟུང་བར་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་བཟུང་ནས་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་ན་ནི་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མ་བཟུང་བར་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་ན་ནི་གཞི་མེད་པར་ཉེ་བར་འདོགས་པ་མི་རུང་ངོ༌། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། ཉེ་བར་འདོགས་པ་རྣམས་ནི་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསལ་བར་བྱེད་པའི་དཔེ་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པས་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལ་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྣང་ཞིང་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའོ། །

【M2 通外難】【N1 初問答】

གང་གི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པར་བརྗོད་པ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་པར་སྣང་བ་དེའི་ཕྱིར། བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་ལ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལུས་སྣ་ཚོགས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་དག་གིས་དེའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་ཡང༌། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལུས་སྣ་ཚོགས་སུ་གྲུབ་པ་དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དཔེ་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་བརྗོད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་དམ་བཅས་པའི་ཚེ་ཁོ་ན་ན་དགག་པ་བྱས་ཟིན་པས་དེ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དོན་དེ་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདྲ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་མི་མཐུན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་དག་གིས་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞིང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

【N2 第二問答】

གལ་ཏེ་མིང་གིས་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་ན་ནི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་དངོས་པོ་སྲིད་པར་འགྱུར་ལ། མི་བྱེད་ན་ནི་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་ཆོས་མཐུན་པའི་དཔེ་ཡང་རུང་བར་འགྱུར་ལ། བརྗོད་དུ་མེད་པར་རྟོག་པ་ཡང་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རྟོག་པ་ནི་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སའི་དངོས་གཞིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྔ་མ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ལས་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འབྲེལ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་དཔེ་ནི་ཆོས་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཉེ་བར་འདོགས་པ་སྤངས་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་པ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དམིགས་པ་ཡིན་པས། དེ་ཡང་ཚད་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རྟོག་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【N3 第三問答】

གལ་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཉེ་བར་འདོགས་པ་སྤོང་བ་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་ན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་རྒྱུ་མཚན་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་འགོག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་དང་སྒྱུ་མའི་ལས་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐུན་མོང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགོག་པར་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐུན་མོང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཟིན་པ་ཡིན་པས་མི་འགོག་སྟེ། གཞན་དུ་ན་གཞན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་མ་འགགས་ན་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་རབ་ཏུ་མང་པོས་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཤེས་པས་སྣ་ཚོགས་སུ་མོས་པར་བྱེད་པ་དག་ལ་མཐོང་བ་སྣ་ཚོགས་དག་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་དང་འདྲའོ། །

【K3 取門】【L1 總判五事能取所取】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་གཟུང་བ་དག་ཡིན། དུ་ཞིག་འཛིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གསུམ་ནི་གཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་འཛིན་པ་ཡང་ཡིན། གཟུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【L2 別辨三取所行】【M1 正辨三取所行】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བརྗོད་པ་དང་བཅས་ཤིང་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་ལ་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཐ་སྙད་རྗེས་སུ་སད་པའི་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གཉིས་པ་ནི་ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་བའི་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གསུམ་པ་ནི་ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་བ་མ་ཡིན་པའི་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །དང་པོ་གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བག་ལ་ཉལ་མེད་པ་དེའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པའི་འཛིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀར་གཏོགས་པའི་གཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའོ། །དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་བདེན་པ་གཉི་གར་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ༑ འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འཛིན་པ་དེ་གཉིས་ཀྱང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདྲིས་པ་དང་མ་འདྲིས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐ་སྙད་དང་ཐ་སྙད་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 重問答分別】【N1 取因緣】

འཇིག་རྟེན་ན་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ལ་འཛིན་པར་ནི་གྲགས་ཀྱི། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་འཛིན་པར་ནི་མ་གྲགས་པས། རྒྱུ་མེད་པ་དང་རྐྱེན་མེད་པར་ནི་མི་རུང་ན། དེའི་རྒྱུ་ནི་གང་རྐྱེན་ནི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐ་སྙད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་འཛིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ལ་འཛིན་པར་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའོ། །དོན་དམ་པའི་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་འཛིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉི་ག་ཡང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། མིག་ལ་རབ་རིབ་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་འཛིངས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་རིབ་ཀྱི་མཚན་མ་དམིགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པ་ལ་དེ་མི་དམིགས་ཤིང༌། ཐ་མལ་པར་སྣང་བ་ལྟ་བུའོ། །

【N2 明無明無相取名義(有六問答)】

གལ་ཏེ་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་མཚན་མར་འཛིན་ན་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མི་འཛིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་ཡང་མཚན་མ་མེད་པ་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཛིན་པ་ནི་ཐ་སྙད་བག་ལ་ཉལ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་འཛིན་པ་ན་ཡང༌། དེ་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་མཚན་མ་མེད་པ་འཛིན་པར་འཐད་དོ། །མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་དེ་ཇི་ལྟར་འཛིན་ཞེ་ན། དེའི་མཚན་མ་བཤིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་མེད་པས་སོ། །ཇི་སྟེ་མཚན་མར་མི་འཛིན་ན་ཡང་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་མེད་ན། མཚན་མ་ཉིད་ཅི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དོན་དམ་པ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང་། མཚན་མ་མེད་པ་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་པོ་ལྔ་པོ་ལ་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མི་གསལ་བར་འཛིན་པར་རྣམ་པར་བཞག་ན། འཛིན་པ་དེ་འགོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་རྟག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འགོག་པར་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་དེ་འགོག་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་དོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སོ་སོ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སོ་སོར་རིག་པ་དེ་ནི་བརྗོད་པའི་གཞིའི་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N3 明熏辨取因果(有三問答)】【O1 初問答】

གལ་ཏེ་ཤེས་པ་དང་པོ་མཚན་མ་མེད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པའི་ཤེས་པ་གོམས་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་གོམས་པ་མེད་ན་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ཡང་མཚན་མ་མེད་པའི་རྒྱུ་རུང་སྟེ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌།སེམས་ཡོད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་འདྲའོ༑ །

【O2 第二問答】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུར་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་གསུངས་པ་ལ། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན་ནི། དེ་ན་མཚན་མ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་སྟེ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་མི་བྱེད་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་བས། དེ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བདེན་པ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཤེས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པས་ན། མཚན་མ་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་གྱུར་པ་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གདགས་པ་བྱས་ནས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པས་ཉེ་བར་གདགས་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ།

【O3 第三問答】

སྔར་བཟུང་བ་ནི་འཛིན་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་ན་འཛིན་པ་དེའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། །སྨྲས་པ། གཉི་ག་གཅིག་གི་འབྲས་བུ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །

【N4 明行者除遣有相轉得無相(有七問答)】【O1 初問答明得定現影除遣轉滅】

གང་གི་ཚེ་ཤེས་བྱ་མི་རྟག་པ་འདྲིས་པ་བརྟེན་པ་དང་དཔག་ཏུ་མེད་པ། ཕལ་ཆེར་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཚེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་ཇི་ལྟར་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་ཟློག་པར་ཡང་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་དབང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེས་ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ལྔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་མངོན་དུ་བྱས་ནས། ཤེས་བྱ་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པས་ནི་རྣམ་པར་ཟློག་པར་བྱེད་དོ། །

【O2 第二問答除遣之相】

ཤེས་བྱ་རྣམ་པ་ལྔས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གནས་པར་གྱུར་པ། འདུས་མ་བྱས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་གྱིས་ཡིན་གྱི། མེད་པའི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【O3 第三問答以喻顯彼涅槃，非無法界清淨】【P1 問】

གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཙམ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚེ། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་མ་ཡིན་ཞེ་ན།

【P2 答】【Q1 舉三喻顯其有餘無餘涅槃非滅無義】

སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཆུའི་ཁམས་ལ་རྙོག་པ་དྭངས་པ་ཙམ་གསལ་བ་ཡིན་ཡང་རྙོག་པ་དྭངས་པར་གྱུར་པས་གསལ་བ་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གསེར་སྐྱོན་དང་བྲལ་བ་ཙམ་བཟང་བ་ཉིད་ཡིན་ཡང་དེ་དང་བྲལ་བས་བཟང་བ་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང༌། ཁུག་རྣ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་དེ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【Q2 法喻以顯除相法界清淨】

ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་བསྒོམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་བསལ་བས་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་ལ་ལ་ཞིག་གཉིད་ལོག་པའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཆུ་བོའི་ཆུས་ཁྱེར་བར་རྨིས་ནས་དེ་ཆུ་བོ་དེ་ལས་རྒལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོ་ལ་རྩོམ་པར་གྱུར་པ་ལས། བརྩོན་འགྲུས་བརྩོམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སད་པར་གྱུར་ཅིང༌། སད་ནས་ཀྱང་ཆུ་བོའི་ཆུ་དེ་ཉིད་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་སེལ་བ་འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O4 第四問答法喻以明斷遣時等】

ཅིག་གང་གི་ཚེ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ན། མཚན་མ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་སྤངས་པའི་འོག་ཏུ་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲང་མདའི་མཐོན་དམན་གྱི་ཚུལ་བཞིན་དུ་མགོ་མཉམ་ཞིང་དུས་གཅིག་ཏུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རི་མོའི་དབྱིབས་ལ་ཚོན་རྩི་བྱེད་པ་ན། དབྱིབས་ཀྱང་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་སྐྱོན་བསལ་བ་ན་སྐྲ་ཤད་འཛིངས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་རིབ་ཀྱང་བསལ་བར་མགོ་མཉམ་པ་བཞིན་དུ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【O5 第五問答明轉得無相有其五位】

རྣལ་འབྱོར་པས་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་ཤེས་བྱའི་གཟུགས་བརྙན་བྱུང་བ་ན། སྔར་དོན་དམ་པ་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ལྡོག །མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་གནས་སྐབས་ལྔ་སྟེ། ཉི་ཚེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གྲུབ་པའོ༑ །

【O6 第六問答明成滿位相離三成三】

གྲུབ་པ་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བརྫི་བའི་ཕྱིར། གཏན་དུ་གནོད་པ་བྱར་མེད་པ་ཡིན་པས་ན་གནས་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་སྤྱོད་ཡུལ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་བའོ། །

【O7 第七問答明隨根立乘】【P1 明立乘頭數證得時量】

གྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཐེག་པ་དུས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དུས་ཇི་ཙམ་གྱིས་འཐོབ་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོག་སྟེ། ཐེག་པ་གཉིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐེག་པའི་རྩ་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀྱིས་ནི་དུས་ངེས་པ་མེད་པ་འཐོབ་སྟེ། རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་སོ། །ཐ་མས་ནི་གནས་ངན་ལེན་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱི་དུས་ཀྱིས་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གནས་ངན་ལེན་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ངན་སོང་ལ་མི་དགའ་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ལྤགས་ཤུན་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་གང་སྤངས་པས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། སྦྱོར་བ་བྱེད་པས་ན་ཡང་མི་དགའ་བ་དང་འདྲེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཕྲ་མོ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་གང་ཡང་སྤངས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོ་ཡང་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་ཞིང༌། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་ནི་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་སྙིང་པོ་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་གང་ཡང་སྤངས་པས་མི་ཤེས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་ཤིང་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【P2 明立乘明因緣】

ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། སྤྲུལ་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་སྤྲུལ་པ་ནི་འདུལ་བའི་དབང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་དང་དེར་ཉན་ཐོས་སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་པར་མཛད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྨོན་ལམ་ནི་གང་ཟག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ། ཉན་ཐོས་ཞེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་མཛད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ནི་གང་ཟག་གང་རང་བཞིན་གྱིས་སྙིང་རྗེ་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དེ་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་ཀྱང་མི་འདོད་ལ། གཞན་དག་གི་དོན་དུ་འཁོར་བ་ཡང་མི་འདོད་པས་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་དེས་ཉན་ཐོས་སུ་འདོགས་པར་མཛད་པ་སྟེ། དེ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་སྐྲག་པའི་རྣམ་པས་ཤས་ཆེར་འཇུག་པས་དེས་ན་དེ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཉན་ཐོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་ཀྱང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་བས༑ ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའི་རྒྱུ་གསུམ་ཁོ་ནས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P3 明失壞經律】【Q1 聲聞失壞經律】

ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པའི་རིམས་ནད་མེད་པ་ཙམ་འགོག་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ན། བདག་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུད་ཟོས་པར་འགྱུར་རོ། །མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་ལ་ལ་ཞིག་རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པར་གྱུར་པ་ན། དེ་རིམས་ནད་བྱུང་ན་རྣམ་ས་ཐམས་ཅད་དུ་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མི་ཤེས་པས་ལུས་ཐམས་ཅད་འགག་པར་འགྱུར་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཅིང་སྐྲག་པར་གྱུར་པ་ན། རིམས་ཀྱི་ནད་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་མི་འགྱུར་བས༑ དེ་ལྟར་དེ་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང་འདྲ་བར་ཉན་ཐོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【Q2 菩薩失壞大乘】

ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཟབ་པ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཐོས་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་རིམས་ནད་མེད་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཅིང༌། བདག་ཉིད་ནད་མེད་པར་རློམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པར་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་བདག་ཉིད་ནད་མེད་པར་རློམ་པར་བྱེད་པ་ན། རིམས་ཀྱི་ནད་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌འདྲ་བར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K4 薩迦耶有及世間門】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་འཇིག་ཚོགས་ཡིན། དུ་ཞིག་འཇིག་ཚོགས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ནི་འཇིག་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་འཇིག་ཚོགས་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉི་ག་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འཇིག་ཚོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K5 真實門】

དེ་ཁོ་ན་བཞི་དང་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལས་དངོས་པོ་ལྔས་དེ་ཁོ་ན་དུ་དག་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་དང༌། རིགས་པས་གྲགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ནི་དངོས་པོ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་སོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ནི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །

【K6 四種尋思門】

ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་བཞི་དང་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལས། དངོས་པོ་ལྔས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དུ་དག་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །

【K7 如實遍智門】

ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཞི་དང་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལས་དངོས་པོ་དུ་དག་གིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དུ་དག་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །

【K8 密意門(十四種密經)】【L1 第一密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བཅས་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L2 第二密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། འདུལ་བའི་དབང་གིས་དེ་དང་དེར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་ཏེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། རང་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱིས་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པས་རུས་པའི་ཀེང་རུས་མང་པོ་ལ་མོས་པར་བྱས་ནས་རྣམ་པར་འཇིག་པར་མ་ནུས་པ་ན། རུས་པའི་ཀེང་རུས་དེ་ལ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བ་དང་འདྲ་བར། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དང་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་གིས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལས་དགོངས་ནས་བདེན་པ་གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པར་སྨྲས་ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【L3 第三密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L4 第四密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L5 第五密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ༑ སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L6 第六密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇེ་ལས་དགོངས་ནས། གཟུགས་ན་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཡང་ཡོད་དེ། མི་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རྟག་པ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པར་ཡོད་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L7 第七密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། གཟུགས་ནི་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཡང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L8 第八密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། གཟུགས་ནི་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཡང་ཡོད་དེ། སྟོང་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །བྲལ་བ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་བདག་མེད་པར་གསུངས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L9 第九密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། གཟུགས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་དང་ངེས་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བར་རྟོག་པའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྣང་ཞིང༌། དེ་ལ་མེད་པར་ཡང་སྣང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L10 第十密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། དེ་ལ་གསོག་དང་གསོབ་དང་སྙིང་པོ་མེད་པར་ཡང་སྣང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【L11 第十一密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། དེ་ལྟ་བས་ན་གང་ལ་མིག་ཀྱང་འགག་ཅིང་ཁ་དོག་གི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་བར་ཡང་འགག་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་དེ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ལས་ཀྱང་མ་དགོངས་པར་གསུངས་སོ། །

【L12 第十二密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་བཤིག་པར་གྱུར་པ་དེ་ཅི་ལ་བསྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ནི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ལས་ཀྱང་མ་དགོངས་པར་གསུངས་སོ། །

【L13 第十三密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་བར་གྱི་ཆོས་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དམ། བདེན་པ་ཉིད་དམ། མ་ནོར་བ་ཉིད་དམ། ཕྱིན་ཅི་མ་མ་ལོག་པ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ལ། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི། བདེན་པ་ཡིན་པར་བཀའ་སྩལ་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ལས་ཀྱང་མ་དགོངས་པར་གསུངས་སོ། །

【L14 第十四密意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལས་དགོངས་ནས། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡུལ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་ཞེས་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའམ། ཡང་ན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ལས་ཀྱང་མ་དགོངས་པར་གསུངས་སོ། །

【K9 次第門】【L1 問】

དངོས་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཁོ་ནར་རྒྱུ་མཚན་གདགས་པ་ལ་སོགས་པ་གོ་རིམས་དེ་ལྟར་གདགས་པ་མཛད་ཅེ་ན།

【L2 答】【M1 約雜染品辨前三事次第】

སྨྲས་པ། གཞི་མེད་པ་ལ་མིང་གདགས་སུ་མི་རུང་བས་དེའི་ཕྱིར་དང་པོར་རྒྱུ་མཚན་གདགས་པ་མཛད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འདོགས་པའམ། བྱེ་བྲག་ཏུ་འདོགས་པར་ལས་དེ་འདོགས་པ་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་མིང་གདགས་པ་མཛད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གང་གིས་རྒྱུ་མཚན་ནམ། མིང་ངམ། དེ་གཉི་ག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བས། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གདགས་པ་མཛད་དོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གོ་རིམས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་ཏེ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མཐོང་ན་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བས།

【M2 約清淨品辨後二事次第】

དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གོ་རིམས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །

【G2 約三性以辨真實義】【H1 結上生下】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ལེའུའི་དངོས་པོའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་སོ།། །།དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་འདོད་པས། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་བའི་

【H2 舉頌解釋】【I1 第一頌有七門】【J1 頌列七門】

སྡོམ་ནི། རྟེན་དང་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང༌། །རྟེན་དང་རབ་དབྱེ་བརྟེན་པ་དང༌། །ཕྲ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། །མིང་བརྗོད་ཇི་བཞིན་མངོན་པར་ཞེན། །

【J2 依門釋】【K1 總舉門】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །

【K2 別分別門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཇི་ཙམ་དུ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་ཕྱིར་མིང་དང་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། མཚན་མ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K3 緣門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་མཚན་དང་མིང་འབྲེལ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་གཏན་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལས་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེའི་རྣམ་པར་དག་པ་འཐོབ་པ་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། དེའི་མཚན་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་འདིར་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K4 差別門】【L1 問答舉列】【M1 問】

དེ་ལས་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན།

【M2 答】

སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །

【L2 徵問別解】【M1 遍計義自性】【N1 舉列】

དེ་ལ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །

【N2 列解】【O1 遍計自相】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་འདི་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་འདི་ནི་མིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་བར་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །

【O2 遍計差別相】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །འདི་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །འདི་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །འདི་ནི་བསྟན་དུ་ཡོད་པའོ། །འདི་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པའོ། །འདི་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །འདི་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། །འདི་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའོ། །འདི་ནི་ཟག་པ་མེད་པའོ། །འདི་ནི་འདུས་བྱས་སོ། །འདི་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུགས་དེ་གཅིག་པུའི་བྱེ་བྲག་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ གཟུགས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O3 遍計所取相】

དེ་ལ་གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་ནི་མིག་གི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང་། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་འདི་དག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ཀྱི་གཟུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【O4 遍計能取相】

དེ་ལ་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་ནི་གཟུགས་འཛིན་པའོ། །གཟུགས་འདི་ནི་སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་འཛིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་འདི་དག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་ནི་གཟུགས་འཛིན་པའོ། །འདི་ནི་སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་འཛིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M2 遍計名自性】【N1 總說】

དེ་ལ་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱེ་བྲག་མེད་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཅན་ནོ། །

【N2 別釋】【O1 無差別】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བའི་མིང་གང་ཡིན་པའོ། །

【O2 有差別】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་མིང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཆོས་སོ་སོ་བ་དེ་དག་ལ་མིང་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M3 遍計雜染自性】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང་། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང་མ་བྲལ་པ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་འདི་དག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དག་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M4 遍計清淨自性】

དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【M5 遍計非雜染清淨自性】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་ནི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་འཛིན་པའོ། །ཆོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་འདི་དག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་ནི་གཟུང་བའོ། །འདི་ནི་འཛིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K5 依止門】【L1 辨五依】【M1 總說】

ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མིང་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། དོན་ལ་བརྟེན་པའི་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། མིང་ལ་བརྟེན་པའི་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། དོན་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པའི་དེ་གཉི་གའི་་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །

【M2 別釋】【N1 依名遍計義自性】

དེ་ལ་མིང་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་འདི་ནི་གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་འདི་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དངོས་པོ་འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 依義遍計名自性】

དེ་ལ་དོན་ལ་བརྟེན་པའི་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་འདིའི་མིང་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱའི༑ དངོས་པོ་འདི་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དངོས་པོ་འདིའི་མིང་ནི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའི། །དངོས་པོ་འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N3 依名遍計名自性】

དེ་ལ་མིང་ལ་བརྟེན་པའི་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་མ་རྟོགས་པའི་མིང་གཟུགས་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དངོས་པོ་མ་རྟོགས་པའི་མིང་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N4 依義遍計義自性】

དེ་ལ་དོན་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མིང་ལས་མ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མིང་དམིགས་ཀྱིས་མ་བསལ་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མིང་མ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། མིང་མ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མིང་དམིགས་ཀྱིས་མ་བསལ་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N5 依二遍計二自性】

དེ་ལ་དེ་གཉི་ག་ལ་བརྟེན་པའི་དེ་གཉི་གའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་འདིའི་མིང་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་འདིའི་མིང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 明二執】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་འཛིན་པ་དང༌། མིང་གི་བརྡས་འཛིན་པའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ཕྲད་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། འབྲལ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་མིང་གི་བརྡས་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཡི་གེ་ལས་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་ཡི་གེ་མེད་པ་ལས་གྱུར་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཅི་ཡིན། འདི་ཅི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡི་གེ་ལས་གྱུར་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ནི་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཞེས་བའམ། འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བའམ། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བའམ༑ རྟག་ཅེས་བྱ་བའམ། མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བའམ། དགེ་ཞེས་བྱ་བའམ། མི་དགེ་ཞེས་བྱ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། དེ་ལྟ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K6 微細執著門】

ཕྲ་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཕྲ་བ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། མཚན་མ་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ།། །།

【K7 如名等執性門】【L1 總標舉】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་ལྔ་པ། དེ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ལ་རྒྱུ་ལྔས་མིང་ཇི་ལྟ་བ་དང་བརྗོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【L2 別解】【M1 舉前四因即舉外執】【N1 先舉四因】【O1 第一因】

འདི་ལྟར་འདིའི་དངོས་པོ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན། ངོ་བོ་ཉིད་གཟུགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་ཀྱི། མིང་གཟུགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་ཀྱི། མིང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌།

【O2 第二因】

གཞན་ཡང་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་ན། དངོས་པོ་འདིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་ཡིན་གྱི། །མིང་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་འདིའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་གྱི། མིང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌།

【O3 第三因】

གཞན་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེའི་མཚན་ཉིད་གཟུགས་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཚེ། མ་རྙེད་པ་ན་མི་དགའ་ལ། མིང་གཟུགས་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཚེ། མ་རྙེད་པ་ནི་མི་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དངོས་པོ་དེའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པརཤེས་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཚེ། མ་རྙེད་པ་ལ་མི་དགའ་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཚེ། མ་རྙེད་ན་ནི་མི་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌།

【O4 第四因】【P1 外人立宗】

གཞན་ཡང་ཚིག་ནི་མིང་ལ་འཇུག་ལ་མིང་ནི་དོན་ལ་འཇུག་སྟེ། དེ་ལ་མིང་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། མིང་གང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་བར་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མིང་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་དོན་ལ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་མིང་རྣམས་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཐ་དད་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་མི་དམིགས་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【P2 論主破之】

དེ་ལྟར་སོ་སོའི་དོན་ཐ་དད་པ་ལ་འཇུག་པའི་མིང་དེ་དག་ལས་མིང་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་འཇུག་པ་དང༌། མིང་གང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་དོན་ལ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ། དེ་ལྟར་ཡོད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་མེད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར། རེ་ཞིག་ཡོད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་ནི་མི་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་མི་རུང་བ་དེ་ལྟར་ནི་སྔར་དངོས་པོ་བརྟགས་པའི་སྐབས་སུ་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་ན་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཏེ། གང་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེའི་དོན་ནི་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 結成所說道理成就】

གང་སྒྲོ་འདོགས་ཤིང་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མིང་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། བརྗོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་པ་དང༌།

【M5 辨第五因直舉理教，明諸愚夫為名言所縛】【N1 總標於相名言所縛，故知如名妄執自性】【O1 總問答顯】

གཞན་ཡང་བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་མ་ལ་བརྗོད་པས་བཅིངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མིང་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། བརྗོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་མཚན་མ་ལ་བརྗོད་པས་བཅིངས་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རིགས་པ་དང་ལུང་གིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【O2 別釋】【P1 釋其理有三】

རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བརྗོད་པ་མེད་པ་ན་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མི་དམིགས་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང་བཅས་པ་ན་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་རྒྱུ་ཅིག་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གཅིག་གི་སྐྱེ་བའི་གནས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པ་སྐྱེ་བ་ཡང་དམིགས་ལ། བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་དག་དངོས་པོ་ཡོད་ན། མིང་དུ་ཡང་བརྗོད་པས་རབ་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ལྟར་ན་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་མིང་དང་བརྗོད་པ་སྐྱེ་བར་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་བསམ་གཏན་པ་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ལ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཡིད་ལ་བརྗོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་དག་སྣང་བར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་ན་བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་གཉེན་པོ་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ནི་མི་སྣང་བར་འགྱུར་ལ། ཉེ་བར་མི་གཏོད་པའི་སེམས་ནི་མི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིད་པར་འགྱུར་བས། རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་མཚན་མ་ལ་བརྗོད་པས་བཅིངས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 引三頌辨其由教】

ལུང་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །བྱིས་པ་རྨོངས་པའི་སེམས་ལྡན་པ། །མཚན་མ་དག་ལ་བརྗོད་པས་བཅིངས། །བརྗོད་པའི་འཆིང་ལས་རྣམ་གྲོལ་བ། །མཚན་མའི་དབང་ལྡན་ཐུབ་པ་ཡིན། །ཡང་དག་མཐོང་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །ཡང་དག་ཤེས་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་ཤིང༌། །དེ་ཡི་གནས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །ཡང་དག་ཤེས་པ་རྣམ་དག་དེ། །དེས་ན་ཡང་དག་པ་རིག་ཅེས་བྱ། །འཛིན་པ་གཉིས་དང་རྣམ་བྲལ་བ། །དེས་ན་གཉིས་སུ་མེད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ།

【N2 引喻例】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ཙམ་ལ་བདག་ཏུ་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་ལྟ་ཡང༌། དེའི་བདག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【I2 第二頌有九門】【J1 頌列九門】

སྡོམ་ནི། བསྡུ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ནི། །ཡོངས་སུ་ཤེས་དང་དགོངས་པ་དང༌། །སྤྱོད་ཡུལ་རྟོག་དང་རྗེས་འཇུག་དང༌། །རྣམ་པར་རྟེན་ནི་ཐ་མ་ཡིན། །

【J2 依門釋】【K1 攝門】【L1 正辨攝】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ལྔ་པོ་དག་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་དང་པོ་ཆོས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན༑ སྨྲས་པ། གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གཉིས་པ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཞིས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གིས་སོ། །

【L2 問答辨正智是依他所以】

གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ཡང་ཡིན་ན། དེས་ན་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེར་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བསམས་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་ནི། དེ་ལ་མངོན་པར་མ་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 無性門】【L1 約彼三性辨三無性】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གསུམ་པོ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་

【L2 釋所以】

དེ་ལ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རང་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཁོ་ནས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K3 遍智等門】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་དོ། །དུ་ཞིག་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །

【K4 密意等門】【L1 總標舉不了義經】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཀྱང་དྲང་བར་བྱའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཚད་མེད་པ་བརྟན་པ་དང་ལྡན་པ་དག་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་དག་གི་དོན་ཀྱང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །

【L2 略解二門】【M1 舉經說三種無生忍】

མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་དེའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། གཟོད་མ་ནས་མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། རང་མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དྲི་མ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 舉三解脫不了義經】

རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【K5 所行門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བྱིས་པའི་ཤེས་པའམ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སམ། ཤེས་པ་གང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཤེས་པ་གང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་གཉི་གའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཤེས་པ་གང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །

【K6 通達門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་རྟོགས་པ་ནི་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པས་རྟོགས་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K7 隨入門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་གོ །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ༑ གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །

【K8 差別門(有三問答)】【L1 初問答遍計差別】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཇི་ཙམ་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་འདོགས་པ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སད་པ་དང༌། དེ་ལ་གོམས་པའི་བག་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་བའོ། །

【L2 第二問答辨依他差別】

གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདིའི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་མཚན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའོ། །

【L3 第三問答辨圓成一味無多品數】

ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལ་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་དོ། །

【K9 依止門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དངོས་པོ་གསུམ་ལ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་དང་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ཉིད་དང༌། བདག་གི་རྒྱུ་མཚན་མཐུན་པ་ལའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ལ་བརྟེན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མི་གནས་པ་དང༌། མི་རྟེན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I3 第三頌有十一門】【J1 頌列十一門】

སྡོམ་ནི། མེད་དང་ལས་དང་ཕྲ་སོགས་དང༌། ལུས་མེད་སྐྱེ་དང་མངོན་ཞེན་དང༌། །ཡོངས་སུ་ཤེས་དང་ཀུན་ཉོན་མོངས། །སྡུག་བསྔལ་འདྲ་དང་བརྟེན་པ་ཡིན། །

【J2 依門釋】【K1 無有門】

གལ་ཏེ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ན་ཉེས་པ་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་མེད་ལ། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ན་ཉེས་པ་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བསྩལ་མི་དགོས་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ན་ཉེས་པ་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【K2 作業門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་དུ་དག་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་སྟེ། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ཆགས་གནས་ངན་ལེན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་དུ་དག་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་ཁོ་ན་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ཆགས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྟེན་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་དུ་དག་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ལྔ་སྟེ། དེ་གཉི་གའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དག་གི་གཉེན་པོ་སྐྱེ་བའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K3 麁細門】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཕྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ། རགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཕྲ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཉེ་བར་མཚོན་དཀའ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཕྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ། རགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འོན་ཀྱང་མཐོང་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཉེ་བར་མཚོན་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཕྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ། རགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཆོག་ཏུ་མཐོང་བར་དཀའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་མཚོན་པར་དཀའ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【K4 無體門】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་ལུས་མེད་པ་ཡིན་ལ། ལུས་དང་བཅས་པ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །

【K5 生不生門】

དུ་ཞིག་ལུས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་དང་བཅས་པ་དང༌། ལུས་མེད་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་ལུས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། འཇུག་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དག་སྐྱེས་པར་མི་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །

【K6 執無執門】【L1 明遍計所執自性有執無執相】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་སད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའམ། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་བག་ལ་ཉལ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའམ། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ལ་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་སད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མིང་ཙམ་ལ་མཁས་པ་འདི་ནི་མིང་ཙམ་ཡིན་གྱི། འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །བག་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་དེ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་དུ་བག་ཆགས་གནས་ངན་ལེན་དེ་སྤོངས་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་དེ་བག་ལ་ཉལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །སྤངས་པ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 明依他自性有執無執相】【M1 問】

གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན།

【M2 答】【N1 明依他有執無執】

སྨྲས་པ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སད་པས། དེའི་རང་བཞིན་དང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་དང་པོའི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་མ་ཙམ་སྟེ་དེའི་རང་བཞིན་དང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་མའི་འཆིང་བ་མ་སྤངས་པ་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་ནི་གཉིས་པའི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 明無執】

མཚན་མའི་འཆིང་བ་སྤངས་པ་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་མཚན་མར་མི་དམིགས་པ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 明圓成實自性有執無執相】

ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དབྱིངས་དེ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་མཐོང་བ་དང༌། རེག་པ་དང༌། མངོན་དུ་མ་བྱས་པ་ལ་མངོན་དུ་བྱས་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K7 了知門】【L1 明了知遍計所執有十一相】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མིང་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པ་ཙམ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འདས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མ་བཅིངས་པ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། བདེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་ལྟར་རོ་གཅིག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

【L2 明了知依他名字所詮一切有為事攝】【M1 問】

གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【M2 答】【N1 總標】

སྨྲས་པ། བརྗོད་པར་བྱ་བ་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།

【N2 別釋】【O1 約法相有五十八】

བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་དང༌། ཁམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དབང་པོའི་དངོས་པོ་དང༌། ལས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ངན་འགྲོའི་དངོས་པོ་དང༌། བདེ་འགྲོའི་དངོས་པོ་དང༌། སྐྱེ་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། རིགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དུད་འགྲོའི་དངོས་པོ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། གླིང་གི་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་གྱི་དངོས་པོ་དང་། ཚངས་རིས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱུད་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། རང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་གི་བར་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བསྒོམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། བསྲུངས་པ་མེད་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང༌། མཚན་དང༌། དཔེ་བྱད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། མཆོག་མཁྱེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ།

【O2 舉喻相】

དེ་དག་ཀྱང་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། བྲག་ཅ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དབུ་བ་རྡོས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ཆུའི་ཆུ་བུར་ལྟ་བུ་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་དང་། ཆུ་ཤིང་གི་སྡོང་པོ་ལྟ་བུ་དང༌། སྨྱོན་པ་ལྟ་བུ་དང༌། མྱོས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གཤེད་མ་ལྟ་བུ་དང༌། གཅིན་ལྡུད་པའི་དགྲ་བོ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་གྱི་བུ་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྲུལ་གྱི་པྲོག་མ་ལྟ་བུ་དང༌།

【O3 當體辨相六句】

སྟོང་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། དབེན་པ་དང༌། གཟུང་བ་མེད་པ་དང༌། གསོག་དང༌། གསོབ་དང༌། སྙིང་པོ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

【L3 明了知圓成實】

ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྔར་བསྟན་པའི་རྣམ་གྲངས་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། གནས་མེད་པ་དང༌། གཞི་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ་དང༌། རྟེན་མེད་པ་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། བླང་བ་མེད་པ་དང༌། དོར་བ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

【K8 染門與苦門】【L1 辨其染】

ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་བདག་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་ལ། གཞན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །

【L2 類於苦】

དུ་ཞིག་བདག་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ། །དུ་ཞིག་བདག་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ལ༑ རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གོ༑ །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་འདྲ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ནམ་མཁའ་དང་འདྲའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་འདྲ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཤེད་མ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་འདྲའོ། །

【K9 譬喻門】

ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་འདྲ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་ཟད་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ་དང་འདྲའོ། །

【K10 分別門】【L1 解三性各有所由】

ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྟག་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །

【L2 因言長辨無分別智】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་འཛིན་པའི་ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ། ཅི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ལས་སམ། ཡང་དག་པར་འདས་པ་ལས་སམ། དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་སམ། རང་བཞིན་ལས་སམ། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། གཉིད་ལོག་པ་དང༌། མྱོས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་མྱོས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པའི་གཞུང་དང་ཇི་ལྟར་འགལ་བར་མི་འགྱུར༑ གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཤེས་རབ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རང་བཞིན་ལས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ཤེས་རབ་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པར་རྙོག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་མི་འགྱུར། གལ་ཏེ་དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་ཡིན་ན་ནི་ནི་དེས་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་སྐུར་པ་བཏབ་པར་མི་འགྱུར། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་མི་རིགས་པ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་དེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་དམིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་གང་གི་ཚེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཚེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དེས་མངོན་སུམ་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【F5 決擇威力品】【G1 結前】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ལེའུའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【G2 舉數生後】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་དཔེ་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། མཐུ་དེ་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཁོ་ན་དང་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་སེམས་དང་གཅིག་ཏུ་ཆ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་སེམས་དང་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【F6 決擇成熟品】

ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དག་ཡི་གེར་འདྲིར་བཅུག་སྟེ་འཛིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པ་དང༌། སྟོན་པ་ན་གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཉན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀློག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཆུབ་པར་ལུང་ནོད་པ་དང༌། ལུང་ཕོག་པ་རྣམས་རྒྱ་ཆེར་དབྱངས་ཀྱིས་ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དང༌། གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ་སེམས་པ་དང༌། འཇལ་བ་དང༌། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་ཞིག་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བའི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་དོ། །དུ་ཞིག་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་སྟེ་དགུ་པའོ། །དུ་ཞིག་སྒྲིབ་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་སྟེ་བཅུ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

【F7 決擇菩提品】【G1 舉略標許今當釋】

ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྡུས་པའི་སྐབས་སུ་བྱང་ཆུབ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། མཐུ་དང༌། ཐབས་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། ལྡོག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཡིན།

【G2 次第解釋菩提釋五相】【H1 解自性】【I1 標自性】

བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་གནས་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I2 辨轉依有四種相】【J1 舉數列名】

དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇུག་པའི་གནས་དང༌། མི་འཇུག་པའི་གནས་དང༌། ཤེས་བྱ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །

【J2 別解釋】【K1 釋生轉所依相】【L1 順釋意欲辨佛身一切】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་གནས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མངའ་བ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་འཇུག་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

【L2 約果反釋】

དེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཏེ་གནས་གྱུར་པ་དེ་ལ་མ་བརྟེན་པར་ལམ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【L3 約因反難】

གལ་ཏེ་གནས་གྱུར་པ་མེད་ཀྱང༌། འཇུག་པར་གྱུར་ན་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【K2 釋不生轉所依相】【L1 順釋】

དེ་ལ་མི་འཇུག་པའི་གནས་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མི་འཇུག་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

【L2 反釋】

དེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཏེ་གནས་གྱུར་པ་དེ་ལ་མ་བརྟེན་པར་རྐྱེན་ཚོགས་ཀྱང་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མི་འཇུག་པ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【K3 釋善觀察所知果相】【L1 順釋】

དེ་ལ་ཤེས་བྱ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་བྱའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལེགས་པར་རྟོག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་གནས་གྱུར་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

【L2 反難釋】

དེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། དགག་པར་བྱ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །

【K4 釋法界清淨相】【L1 略辨相】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་གནས་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་མི་རྟག་པ་དང་བསམ་དུ་རུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། དེ་ནི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གཉིས་སུ་མེད་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 廣分別不可思議】【M1 約無二辨不思議】【N1 總標舉列其五種】

བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡུལ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། ཐ་དད་པ་ཉིད་དང༌། བྱ་བ་བསྒྲུབ་པས་སོ། །

【N2 次第別釋】【O1 由自性故】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་སམ། གཟུགས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སའི་ཁམས་སམ། སའི་ཁམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་སམ། རླུང་གི་ཁམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དམ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དམ། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། དངོས་པོའམ། དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 由處故】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡུལ་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སམ། འདོད་པའི་ཁམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སམ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སམ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། མི་རྣམས་སམ། མི་རྣམས་ལས་གཞན་ནམ། ལྷ་རྣམས་སམ། ལྷ་རྣམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཤར་ཕྱོགས་སམ། ཤར་ཕྱོགས་ལས་གཞན་ནམ། ལྷོ་དང༌། ནུབ་དང༌། བྱང་དང་། འོག་དང༌། སྟེང་དང༌། ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སམ། ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་ལས་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【O3 由住故】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། །བདེ་བར་གནས་པ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཞི་བར་གནས་པ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སེམས་དང་བཅས་པའི་གནས་པ་འདི་དང༌། འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སེམས་མེད་པའི་གནས་པ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ལྷ་དང་ཚངས་པའི་གནས་པ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། འཕགས་པའི་གནས་པ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུས་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【O4 由一性異性故】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། ཐ་དད་པ་ཉིད་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་གཅིག་ལ་གནས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཅི་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ནམ། ཐ་དད་པ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【O5 由成所作故】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁམས་མཉམ་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང༌། མགྱོགས་པ་དང༌། སྟོབས་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པ་མཉམ་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་རྣམས་གནས་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་ལྟ་འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 約二因辨不思議】

དེ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པས་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ན་དེའི་དཔེ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 解功能】

མཐུ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་དབང་བཅུ་ལ་མཐུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚེ་ལ་དབང་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【H3 解方便】

ཐབས་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་ཐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྲུལ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་འཛམ་བུའི་གླིང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱར་ཅིག་ཅར་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་པའི་ཐབས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་འདུལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་སྤྲུལ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འདུལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་སྤྲུལ་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H4 解轉】

དེ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་མོད་ལ་འཇུག་པ་དང༌། དེ་གཏན་དུ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་དེའི་མོད་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་ཞིང་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་དེ་གཏན་དུ་འཇུག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་ཟང་ཅིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ། འཇིག་རྟེན་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་མཛད་པའོ། །

【H5 解還】

དེ་ལ་ལྡོག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་མོད་ལ་ལྡོག་པ་དང༌། དེ་གཏན་ལྡོག་པའོ། །དེ་ལ་དེའི་མོད་ལ་ལྡོག་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་པ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་ལྡོག་པར་མཛད་དོ། །དེ་ལ་དེ་གཏན་ལྡོག་པ་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་སྡུག་བསྔལ་གནས་དང་བཅས་པ་གཏན་ཟད་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【F8 決擇力種性品】【G1 明讚歎如來生大福聚】【H1 明能讚嘆者能作饒益】

ཇི་ལྟར་ན་བསྟོད་པ་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་བསྟོད་ན་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་པས་ཡིན་གྱི། བསྟོད་པ་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དུ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བསྟོད་པ་དག་གིས་གཡོ་བར་མཛད་དེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འདོད་ཆེན་ཆུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 明讚嘆如來有二種奇法】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བསྟོད་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ལ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བསྟོད་པ་བྱེད་པ་བདག་ཉིད་ཁོ་ན་འབའ་ཞིག་ལ་ཕན་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ན་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལ་ཕན་གདགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པས་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མི་ཟད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ།

【H3 明因言長辨佛有二事】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞེད་པའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་བཞེད་པའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པའོ། །

【G2 明由六種相略攝佛德】【H1 舉數列名】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཐའ་དག་དང༌། དྲི་མ་མེད་པ་དག་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། མི་མཉམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་ཅན་དང༌། མཐུས་སོ། །

【H2 次第釋】【I1 圓滿】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་མཐའ་དག་གིས་ཤེ་ན། འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཀྱང༌། ངག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་པས། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བསྟོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དེའི་ཕྱིར་བསྟོད་པར་འོས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【I2 無垢】

ཇི་ལྟར་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཡོན་ཏན་གྱི་དྲི་མ་ནི་བདུན་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང༌། ཡིད་གཉིས་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། སེར་སྣའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ནི་དེ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མངའ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདག་ལ་གཞན་དག་གིས་འདི་ནི་ཡོན་ཏན་དང༌ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་གྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་ཡོན་ཏན་དག་གིས་གཞན་ལས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་ཚོལ་བར་མི་མཛད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལ་བལྟ་བས་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་མཛད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལ་འདི་དག་ཡོན་ཏན་ཡིན་ནམ་སྐྱོན་ཡིན་སྙམ་དུ་ཡིད་གཉིས་མི་མངའ་བ་དང་། ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ཉིད་གཞན་དག་དང་བསྐྲུན་ཅིང་ཡོངས་སུ་འཇལ་བར་མི་མཛད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་གཟིགས་པ་ན་རྒྱགས་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དེ་དག་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལ་གཞན་གྱིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིན་ཏུ་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའི་སེམས་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I3 不動】

ཇི་ལྟར་མི་གཡོ་བས་ཤེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་མི་ཟད་པ་རྣམས་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདུད་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོམ་རྐུན་པ་དག་གིས་མི་འཕྲོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉེ་དུ་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་གིས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཚེ་ཟད་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་མི་ཟད་པ་སྟེ། དེས་ན་དེ་དག་མི་གཡོ་བའོ༑ །

【I4 無等】

ཇི་ལྟར་མི་མཉམ་པས་ཤེ་ན། མཐུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་སེམས་ཅན་དག་པ་དང་མ་དག་པ་རྣམས་དང་མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ༑ དེས་ན་དེ་དག་མི་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【I5 能作有情利益事業】

ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་ཅན་གྱིས་ཤེ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བརྙེས་པ་སྤངས་ནས༑ གཞན་གྱི་དོན་ལ་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【I6 功能】

ཇི་ལྟར་མཐུས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་ཐབས་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དང་འབྲེལ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་གཏོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G3 明由五因緣天非所歸】【H1 舉教徵列】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་ལ༑ ལྷ་རྣམས་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་བ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྟགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལས་དང༌། ཆོས་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུས་སོ། །

【H2 次第別解】【I1 辨形相】【J1 舉五因辨天非歸】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རྟགས་ལས་ཤེ་ན། ལྷ་རྣམས་ནི་བལྟར་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱར་མེད་པ་དང༌། དྲག་པོ་ཆ་བྱད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ལ་མི་བལྟ་བའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དང༌། བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 對顯佛是真歸依處】【K1 翻前天相舉佛五因】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཇི་ལྟར་རྟགས་ལས་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། བལྟར་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱར་ཡོད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བའི་ཆ་བྱད་མངའ་བའི་ཕྱིར་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། བག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྲེད་པ་མི་མངའ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ལ་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེ་དང་བཅས་པ་དང༌། བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་དང་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 列舉五相辨佛是依】

གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟགས་ལྔས་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བྲལ་ཞིང་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་མཛད་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་དང་གནོད་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མཉམ་པར་ཕན་པའི་ཐུགས་མངའ་བ་དང༌། ཕོ་བྲང་དང་བཙུན་མོ་དང་སྲས་དང་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལ་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བས་དབང་པོ་ཞི་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་ངེས་པར་འགྲེལ་པར་མཛད་པས་སོ། །

【I2 辨自性】

ཇི་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཤེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཀྱང་དུལ་བ་ཡིན་ལ་འདུལ་བར་མཛད་པ་ཡིན་པར་ཡང་འོས་ཀྱི། ལྷ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་འདུལ་བར་བྱེད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ། །

【I3 辨作業】

ཇི་ལྟར་ལས་ལས་ཤེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་བསམ་གཏན་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ལ་གནས་པར་མཛད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན་ཡིན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་གནས་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ལས་ཅན་ཡིན་པར་སྣང་ངོ༌། །

【I4 辨法爾】

ཇི་ལྟར་ཆོས་ལས་ཤེ་ན། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་མེད་ན་ལྷ་རྣམས་ལ་གུས་པ་དམ་པོས་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་གུས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I5 辨因果】

ཇི་ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལས་ཤེ་ན། འདི་ལ་ལྷ་ཉིད་ནི་ལྷ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས་སམ༑ དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་པས་སམ། རྒྱུ་མེད་པས་འཐོབ་པར་འགྱུར་གྲང་ན། གལ་ཏེ་ལྷ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་རང་གི་ལས་ཉིད་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་གྱི། ལྷ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱབས་ཀྱི་འོས་ཡིན་གྱི། ལྷ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ལྷ་མཆོད་པས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ལྷ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མཆོད་པ་ཉིད་དམ་ལྷ་ཉིད་དམ་དེ་གཉི་ག་ཡིན་པར་འགྱུར་གྲང་ན། གལ་ཏེ་མཆོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་མཆོད་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ལྷ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་ལྷ་ཉིད་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྷ་ཉིད་ཀྱིས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་ལྷ་མཆོད་པ་མེད་པར་ཡང་ལྷ་ཉིད་ཀྱིས་ལྷ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །ལྷ་མཆོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་གཉི་གས་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་མཆོད་པས་ཕན་བཏགས་པའི་ལྷ་ཉིད་གང་སེམས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་ལྷ་དེས་བསམ་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འཁྲུལ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བས་དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། མཆོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་བཏགས་པ་དང༌། མོས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་བཏགས་པ་དང༌། དེ་ལ་མ་མོས་པ་རྣམས་མོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ལྷ་ཉིད་ཁས་བླངས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ་དང༌། འཆི་འཕོ་ལ་བསམ་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འཁྲུལ་པར་འགྱུར་རོ། །

【G4 明四清淨】

རྣམ་པར་དག་པ་ནི་བཞི་སྟེ། མིང་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ངག་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྟགས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་རྟགས་ནི་མཐུ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པ་དང༌། ལུང་སྟོན་པ་དང༌། གདུལ་དཀའ་བ་འདུལ་བ་དང༌།ལྷ་དང་མི་རྣམས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་གདམས་ངག་སྟོན་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་ཕམ་པར་བྱེད་པའོ། །

【G5 明三性假實】【H1 問】

ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པ་བཏགས་པ་ལས་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། རྫས་ལས་མ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 略答】

མངོན་པར་བརྗོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གོམས་པའི་མིང་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་གང་གིས་ཡོད་པ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་དེས་རྫས་དང་དོན་དམ་པ་གཉི་གར་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་དེས་ཀུན་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཏགས་པ་ལས་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མངོན་པར་བརྗོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གོམས་པ་རྣམ་པར་བསྩལ་བའི་མིང་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་གང་གིས་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྫས་དང་དོན་དམ་པ་གཉི་གར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དེ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་བརྗོད་པ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 廣答】

དེ་ལ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གོམས་པའི་མིང་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ནང་ན་ཡང་མི་དམིགས། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མི་དམིགས། གཉི་ག་མེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མ་འགགས་པ། མི་འགག་པ། འགག་པར་མི་འགྱུར་བ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱིས་པས་བསྐྱེད་པའི་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འགག་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་མ་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ལ། དེ་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ།། །།

【G6 明四法能令攝正多聞】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་དྲུག་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མང་དུ་ཐོས་པའི་གཞི་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྨོན་ལམ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །

【G7 明菩薩意樂等七法】【H1 初三約信辨意樂】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མོས་པའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཐོབ་པར་ནུས་པར་ཡིད་ཆེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H2 後四明慧智差別】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་བརྩེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། ཤེས་བྱ་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ཡང་གང་ཡིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་བྱ་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G8 明三種思惟過患】

སེམས་པའི་སྐྱོན་ནི་གསུམ་སྟེ། སེམས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། གནས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། ལོག་པར་སེམས་པའོ། །

【F9 決擇施等六品】【G1 別決擇施戒二品】【H1 施品】【I1 開七種二依】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ངག་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲི་མ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཅུ་བཅུར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 別釋七種二依】【J1 施物清淨十相】

དེ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མང་པོ་དང་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་མང་མི་ཉུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་མཚུངས་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་པའི་དུས་ཉིད་ཀྱིས་དུས་སུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གྱ་ནོམ་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་དང་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གཙང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་རུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པའི་བསམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་འདོད་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཕྲོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཉིད་ཅིག་ཅར་རམ་རིམ་གྱིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【J2 戒清淨十相】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་ཞོ་ཤས་བསྒྲུབས་པ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟུལ་ཞིང་དྲི་མ་ཆགས་ཆགས་སུ་བསྒྲུབས་པ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བཞིན་དུ་ཐོབ་པ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་ལས་ལོག་པ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོ་ཐུལ་བས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བཏུད་དེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་ལག་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དང་པོར་རང་རང་གི་ཚལ་ཟའི་འཁོར་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་རི་མོར་བྱས་ལེགས་པར་མཆོད་པར་བྱས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་སློང་མོ་པ་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【J3 見清淨十相】

དེ་ལ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། །བདག་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ་བདག་གི་སྦྱིན་པའོ་སྙམ་དུ་རློམ་སེམས་མེད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་གཞན་དག་དང་མི་སྒྲུན་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་གཞན་དག་ལས་ཆེ་བའམ། མཉམ་པའམ། ཆུང་ངོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པ་ལ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་སྲིད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་དང་འབྲས་བུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཚེ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་དགེ་བའོ་སྙམ་དུ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ངོ་མཚར་དང་བཀྲ་ཤིས་སུ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང་སྒྲ་དང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལ་མི་ལྟ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【J4 心清淨十相】

དེ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཐ་མལ་པ་དག་ལ་སྙོམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང༌། སོགས་འཇོག་གི་དྲི་མ་གཞན་ལ་མི་གཏོང་བས་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང༌། བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་ལས་སོགས་འཇོག་གི་དྲི་མར་རིག་པར་བྱ་བའི་དྲི་མ་བསྩལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་དགའ་བ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་སློང་མོ་པ་མ་འོངས་པ་ནས་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། སློང་མོ་འོངས་པ་ན་མཐོང་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ན་ཡིད་བདེ་བའི་སེམས་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་དང༌། ངོམས་མི་ཤེས་པའི་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་སེམས་དང༌། བྱིན་ནས་འགྱོད་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས༑ སེམས་མངོན་པར་དགའ་བས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པའི་དངན་དུས་ལ་བཟོད་པ་དང་སྐྱོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་རྣམས་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཛའ་བཤེས་རྣམས་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【J5 語清淨十相】

དེ་ལ་ངག་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ནས་སྦྱིན་པའི་སྐབས་འབྱེད་པ་དང༌། འོངས་པ་ན་ཚུར་ཤོག་ལེགས་པར་འོངས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་མེད་ཅིང་བཞིན་གྱི་མདོག་གསལ་ལ་འཛུམ་པ་སྔར་གཏོང་ཞིང་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་དག་གིས་གཏམ་འདྲེ་བར་བྱེད། ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་བྱེད། ཀུན་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྦྱིན་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོས་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ད་ནི་ཁྱོད་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་ཀུན་ཏུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དངན་དུས་བྱེད་པ་ན་ཁྲོ་བས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཚིག་རྩུབ་པོ་རྗོད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་ལ་མངོན་སུམ་དང་ལྐོག་ནས་མི་སྨོད་མི་སྒྲོགས་པ་དང༌། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་མི་འདོགས་ན་ཡང་ལེགས་པར་ཤད་ཀྱིས་སྦྱངས་ཏེ་གཏོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་སྨོད་པར་མི་བྱེད། ཁྱད་དུ་གསོད་པར་མི་བྱེད། བསྟིང་བར་མི་བྱེད། ཅོ་འདྲི་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྨ་འབེབས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པའོ། །

【J6 智清淨十相】【K1 徵列十相】

དེ་ལ་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དྲི་མ་བསལ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕྱོགས་དྲུག་གིས་བཀབ་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ།

【K2 次第別解】【L1 由惠施智清淨】

དེ་ལ་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་པོས་ནི་སྦྱིན་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། སྦྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【L2 由求者智清淨】

དེ་ལ་གཉིས་པས་ནི་སེམས་ཅན་དམན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། སྐྱོན་དང་། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་ཕན་འདོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱིན་གནས་ཀྱི་བློ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པའི་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཟུར་ཙམ་གྱིས་ཤེས་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ལེགས་པར་གཏོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སློང་མོ་པ་རང་གིས་ཐུག་ཐུབ་དུ་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་གནང་བར་བྱེད་དོ། །

【L3 由施物智清淨】

དེ་ལ་གསུམ་པས་ནི་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་སྔ་མའམ། ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའམ། རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའམ། ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གཞན་དག་གིས་བསྒྲུབས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་དག་དེ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་ནས་དེ་དག་ལ་བྱ་བའི་གྲོགས་སུ་འགྲོའོ༑ །

【L4 由施加行智清淨】

དེ་ལ་བཞི་པས་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་སློང་མོ་པ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཕྱེ་ཞིང་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་དང༌། ཕོངས་པ་རྣམས་དང༌། སྟོན་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། རང་གི་ཚལ་ཟ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དབུལ་པོའམ། ལོངས་སྤྱོད་འབྲིང་ངམ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཅི་རིགས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོ་ག་མ་ཡིན་པས་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །

【L5 由施成熟有情智清淨】

དེ་ལ་ལྔ་པས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ཤིང་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ན་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་ཇི་ནས་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་དག་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་དང༌། དབུལ་པོ་སྦྱིན་པར་བྱེད་འདོད་པ་དག་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་བྱེད་པ་དང༌། དབུལ་པོ་མ་ཡིན་པ་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་དང༌། སེར་སྣ་མེད་པ་སྦྱིན་པ་བྱེད་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་རང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བགོ་བཤའ་མི་བྱེད་པར་དེ་ལ་གྲོགས་བྱེད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་འདོད་པ་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའི་ཆོས་དག་བྱིན་ནས། ཇི་ནས་ཀྱང་སྒོ་གཉི་ག་ནས་བསོད་ནམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་གཞན་དག་ཀྱང་བྱེད་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །

【L6 由方便善巧智清淨】

དེ་ལ་དྲུག་པས་ནི་བཤད་པས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ལ་མཐུས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད༑ ལན་མནོད་པ་ལས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད། སྐྱེ་བ་དང་མཐུས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【L7 由諸欲過患智清淨】

དེ་ལ་བདུན་པས་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱང་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོའི་མདོ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ༑ །རྣམ་པ་ལྔ་ཡང་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་ལྔ་པའི་མདོ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་དྲུག་ཀྱང་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་མདོ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཡང་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། གསོག་དང༌། གསོབ་དང༌། བརྫུན་པ་དང༌། བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། བྱིས་པ་འདྲིད་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱང་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་ཤིང་ལྗོན་པའི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །

【L8 由除垢智清淨】

དེ་ལ་བརྒྱད་པས་ནི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དྲི་མ་ཅན་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་དང་བྲལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། གཙུག་ཕུད་ལེན་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །

【L9 由於友遠離攝受智清淨】

དེ་ལ་དགུ་པས་ནི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བཞི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཤིང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བཞི་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཙུག་ཕུད་ལེན་གྱི་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །

【L10 由隱覆六方智清淨】

དེ་ལ་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བཅུ་པས་ནི་ཕྱོགས་དྲུག་གིས་བཀག་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། གཙུག་ཕུད་ལེན་གྱི་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །

【J7 垢清淨十相】

དེ་ལ་དྲི་མ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་ཡང་རུང༌། ཕྱི་རོལ་ཡང་རུང༌། རྒྱང་རིང་ཡང་རུང༌། ཐག་ཉེ་ཡང་རུང༌། ལུས་ངལ་ཡང་རུང༌། ལུས་ངལ་བ་མེད་ཀྱང་རུང༌། ལུས་ཉམ་ཆུང་ཡང་རུང༌། ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ལེ་ལོའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ལ་ཆགས་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སློང་མོ་པ་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་གི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གགས་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་གགས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ༑ དེ་ལ་གགས་བཞིའི་དྲི་མ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་གོམས་པ་དང༌། རྒུད་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་མཐོང་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དབུལ་པོས་རང་གི་ཚལ་ཟ་རྣམས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་འབྲིང་པོས་དེ་དག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོས་དེ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སློང་མོ་པ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་ཞིང་མི་རིགས་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་ཉུང་བའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཡོ་བྱད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་གནས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ནང་གི་དངོས་པོ་ཡང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་ནང་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཆགས་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ནག་ནོག་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང༌། རྣམ་པར་མ་དག་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། བསམ་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། ཞིང་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཤིང་འཆལ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ནི་སྩོགས་འཇོག་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པས་སྦྱིན་པ་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སྩོགས་འཇོག་འབའ་ཞིག་ནི་བདག་ལ་ཡང་ཕན་པར་མི་འགྱུར། གཞན་ལ་ཕན་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི་བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཡང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཕན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ཤིང་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་བསམ་པ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བའི་བསམ་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉིད་དམིགས་པ་དང༌། གང་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡང་ཡིན་ལ་ཕོངས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དང༌། ཕོངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་རྟོན་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྟོན་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ལྡོག་པར་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱང་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཞིང་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་མེད་ན་ཡང་གང་ལ་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཞིང་ལྔ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །ཞིང་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སློང་མོ་པ་གཏུམ་པ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ཕྱིར་རྒོལ་བར་གྱུར་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་ན་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་སམ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བསམ་པས་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བདུད་དམ་བདུད་ཀྱིས་བརླམས་པར་གྱུར་ནས་ཐོ་འཚམས་པའི་ཕྱིར་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གནས་མ་ཡིན་པ་སློང་བར་བྱེད་དེ་ཕ་མའམ། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དོན་དུ་གཉེར་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཞིང་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཐབས་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ཐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་ཐབས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་གོམས་པ་དང༌། ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཤེས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་མོས་པ་དང༌། བཤད་པ་དང༌། ནན་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པར་སྦྱོར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་མཐུའོ། །

【H2 戒品】【I1 總標】

འདུལ་བ་ནི་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་འདུལ་བ་ལ།

【I2 別解】【J1 正辨戒相】【K1 辨律儀戒】

དང་པོར་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུལ་བ་ཇི་ལྟར་བསྡུས་པ་དེ་ནི་འདུལ་བ་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【K2 辨攝善戒】

དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུལ་བ་བསྡུས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྩོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་དྲུག་ལ་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སེམས་དང༌། ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དང༌། བསྒྲིབས་པའི་སེམས་དང༌། བརྩལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བའི་སེམས་དང༌། གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དང༌། བར་ཆད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སོ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྤོང་བར་སེམས་པ་ཉིད་དང༌། མི་མོས་པའི་སེམས་ཉིད་དང༌། བརྙས་པའི་སེམས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །ལེ་ལོ་དང་གླག་དལ་དང་གླག་དལ་དང་བག་མེད་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ནི་ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ནི་བསྒྲིབས་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་གནས་པའི་ལུས་ཀྱི་ངལ་བ་དང་སེམས་ཀྱིས་འཁྲུག་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སེམས་ནི་བརྩལ་བས་ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །གནོད་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སེམས་སྦྱོར་བར་བཟོད་པའི་མཐུ་མེད་པ་དེ་ནི་གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་བར་ཆད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་བར་ཆད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལ་འདི་ལྟར་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་བདག་གི་སེམས་ལ་སེམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡོད་དམ། འོན་ཏེ་མེད་སྙམ་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང་པོ་གསུམ་པོ་དག་ནི་སྐྱེས་སོ་ཅོག་གཅིག་ཏུ་དང་དུ་མི་བླང་བར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བར་མི་བྱེད་ན། ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །བརྩལ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བའི་སེམས་ནི་སྐྱེས་པ་ན། གལ་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྦྱོར་བ་གཏོང་བར་བྱེད་དེ། ཇི་ནས་ཀྱང་ལུས་དང་སེམས་ངལ་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་འདི་སོ་སོར་བསལ་ནས། ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་གང་གིས་བདག་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུས་ཇི་ཞིག་བྱ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་སྤོང་བར་བྱེད་ན་ནི་དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་སྦྱོར་བ་ལ་འདོད་དགུར་བྱར་མེད་པ་ཡིན་པས་དེ་དང་དུ་བླངས་ནས་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །བར་ཆད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ནི་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་འདོད་དགུར་བྱར་མེད་དམ་དོན་ཆེས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ནས་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་འདོད་དགུར་བྱར་ཡོད་དམ། དོན་མེད་པའམ༑ དོན་ཆེས་ཆུང་བ་ཞིག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ནས་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་སེམས་སྔ་མ་གསུམ་པོ་དག་གིས་བྱུང་བ་དང་དུ་བླངས་སོ་ཅོག་ནི་གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གཅིག་པུ་ནི་དང་དུ་བླངས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །སེམས་ལྷག་མ་གཉིས་ཀྱི་བྱུང་བ་དང་དུ་བླངས་སོ་ཅོག་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【K3 攝眾生戒】

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྩོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་དྲུག་ལ་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་དང༌། གཞན་དང༌། ཟང་ཟིང་གིས་ཕོངས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་གིས་འབྱོར་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱིས་འབྱོར་པ་ནི་གནས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཟང་ཟིང་གིས་ཕོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་མ་རྙེད་པ་རྣམས་མི་རྙེད་པ་དང༌། རྙེད་ཅིང་འཇུག་པ་རྣམས་རྒྱུན་འཆད་པར་འགྱུར་བའོ། །ཟང་ཟིང་གིས་འབྱོར་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསླབ་པ་ཉམས་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་སྔོན་མ་ཐོས་པ་མཉན་དུ་མེད་པ་དང༌། སྔོན་མ་ཐོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔོན་མ་བསམས་པ་བསམ་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོས་པའི་བར་ཆད་དང༌། བསམ་པའི་བར་ཆད་དང༌། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་མ་ཐོབ་པ་མི་ཐོབ་པ་དང༌། ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །ཆོས་འབྱོར་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པས་གཞན་དག་གི་ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བར་མི་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསླབ་པ་ཉམས་པས་བསྡུས་པ་དང༌། བསླབ་པ་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་བསྡུས་པ་དང༌། ཐོབ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཟང་ཟིང་གིས་ཕོངས་པས་གཞན་དག་གི་ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་པར་བྱ་སྟེ། ཟང་ཟིང་འབྱོར་པ་དེ་ཡང་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ནའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ནི་བརྩོན་པར་མི་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཟང་ཟིང་འབྱོར་པས་གཞན་དག་གི་ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བརྩོན་པར་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཆོས་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་འབྱོར་པས་གཞན་དག་གི་ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བརྩོན་པར་བྱའོ༑ །ཟང་ཟིང་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ལ། སྦྱོར་བར་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【J2 明護非護】【K1 業前所說令修學】

དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་རེ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འདུལ་བ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱ་ཞིང་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【K2 正辨護不護相】【L1 辨闕一不護】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མ་ཚང་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། །བསྡམས་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། བསྡམས་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L2 辨假實防護】

ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འདི་ནི་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྱོར་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བསྡམས་ཤིང་བསྲུངས་ན་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཀྱང་བསྡམས་ཤིང་བསྲུངས་པར་གྱུར་ལ། དེ་མ་བསྡམས་ཤིང་མ་བསྲུངས་ན་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ཀྱང་མ་བསྡམས་ཤིང་མ་བསྲུངས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་ན་སྡོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གང་གཞན་ལ་གྲགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་གྱི་ངོ་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་གྱིས་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་བཅུག་པ་ན། དེ་ལེན་པར་བྱེད་པར་ཟད་ཀྱི། རང་གི་དད་པས་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་རྗེས་སུ་བརྟགས་ཤིང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། དགེ་བ་འདོད་པས་ལེན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ཡང་བསྡམས་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེས་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་སྦྱོར་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེའི་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་ཡང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། དགེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ཕན་ཡོན་ཡང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 明轉捨因緣】

སྡོམ་པ་དེ་མ་བཏང་ན་ནི་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཡང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བཏང་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་གཏོང་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་བཞིས་འགྱུར་ཏེ། ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་མི་འདྲ་བར་ངེས་པའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་བརྡ་ཕྲད་པའི་དྲུང་དུ་འབུལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཚིག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་ཐམས་ཅད་དམ། རེ་རེའི་ཉེས་པ་འབྱིན་པ་དང༌། ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་དམ་རེ་རེ་ལ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོས་ཉེས་པ་འབྱིན་པར་བྱེད་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པ་བཏང་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཕྱིར་བླང་བའི་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན་ཡང་ཕྱིར་བླང་བར་ཡང་བྱའོ། །

【J4 略解犯之相】【K1 解】【L1 施物通塞】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་ཡོ་བྱད་ལྷག་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བ་ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་གྱུར་པ་དག །གལ་ཏེ་སློང་མོ་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། འདོད་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ན་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་བྲིས་ཟིན་པ་སློང་མོ་པ་བྱིས་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ལ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལ་སློང་བར་བྱེད་ན་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་འདི་ཆོས་ཟབ་མོ་རྣམས་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དང་མོས་པར་བྱ་ནུས་སོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ༑ །གལ་ཏེ་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པའི་གླེགས་བམ་མམ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་ཡི་གེར་འདྲིར་བཅུག་ནས་སམ། བྲིས་ཟིན་པ་ལག་ན་བདོག་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དམ། གཞན་ལས་བསླངས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གླེགས་བམ་བྲིས་ཟིན་པ་ལག་ན་བདོག་པ་དེ་ཡང་ཕྱིས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཡི་གེར་འདྲིར་གཞུག་པའམ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང༌། གཞན་དག་ལ་ཡང་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་བསྒྲག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གླེགས་བམ་མ་བྲིས་པ་སློང་བ་ཞིག་འོངས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་འདིས་ཁྱོད་ལ་ཇི་ཞིག་བྱ་ཞེས་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བཙོངས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གལ་ཏེ་གླེགས་བམ་དེ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྟ་གོན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱ་བར། རིན་བདོག་ན་རིན་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རིན་མི་བདོག་ན་གཉི་ག་མ་བྱིན་ན་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྟ་གོན་བྱས་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་ཇི་ནས་ཀྱང་བདེ་བར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གླེགས་བམ་དེ་ཉིད་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་གཞུང་ཤིན་ཏུ་ངན་པ་འདྲི་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་སློང་བ་ལ་མ་བྱིན་ན་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །གཞུང་ཤིན་ཏུ་ངན་པ་འདྲི་བར་འདོད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞུང་འབྲིང་འདྲི་བར་འདོད་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །གཞུང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འདྲི་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་སློང་བ་ལ་མ་བྱིན་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 攝眾通塞】【M1 約親怨中人以辨】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕན་འདོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་དང་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་བསམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་རྙོག་པའི་སེམས་དང༌། དགྲ་བོར་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་དགྲ་བོའི་བསམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཕན་པ་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐ་མལ་པའི་བསམ་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བསམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །

【M2 攝眾通塞】

གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ཞིག་འོངས་ན། དུས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་དུས་ཐ་མའི་སྐྱོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་ན་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་ན་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་དོ། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཁོར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【K2 結】

རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་གསུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 總決擇施等六品】【H1 牒前廣說】

དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མདོར་བསྡུ་བ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ།

【H2 正辨】【I1 約五德通六度】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཡོན་ཏན་ལྔ་དང་ལྡན་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། མི་ལྟ་བ་ཉིད་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །སྦྱིན་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་གགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ནི་ཟང་ཟིང་དང་དེའི་འབྲས་བུ་ལ་སེམས་འབྲེལ་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་ལྔས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཤེས་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དཀའ་བ་སྦྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། དཀའ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྒྱས་པར་སའི་དངོས་གཞིར་བསྟན་པའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །

【I2 別約清淨施即六度】【J1 施度清淨】

སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་དེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་བསྟན་པ་རྣམས་གཅིག་ལས་འཕྲོས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཡོངས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྤོངས་པ་དང༌། བྱམས་པས་ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའོ། །ནང་ལ་བརྟེན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཉིད་དང༌། སྟོབས་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང༌། ཟད་པའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དོ། །

【J2 戒度清淨】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་བསྟན་པ་ལ། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ནི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། གྲོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། བསྲུང་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་དང་པོ་བསྟན་ཏོ། །བཞི་པས་ནི་གཉིས་པའོ། །ལྔ་པས་ནི་གསུམ་པའོ། །དྲུག་པ་དང༌། བདུན་པ་དང༌། བརྒྱད་པ་དང༌། དགུ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཞི་པའོ། །བཅུ་པས་ནི་སྦྱོར་བ་ལྔ་པ་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 忍度清淨】

བཟོད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་དགུས་བསྟན་ཏོ། །བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་བཅུ་པས་བསྟན་ཏོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དེ་ཀུན་དུ་མི་སྤྱོད་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ༑ རྣམ་པ་གཅིག་དང༌། གཉིས་དང༌། གསུམ་དང༌། གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །མི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེས་མེད་པའོ། །

【J4 精進度清淨】

བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུས་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་སྦྱོར་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲིས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྩོམ་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཐབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དུས་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་གནས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཚེགས་མེད་པར་གནས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གྲོགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མི་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【J5 靜慮度清淨】

བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཏེ། དག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དངོས་གཞིའི་ཐབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དངོས་གཞི་ཐོབ་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དབང་གི་ཐབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གནས་པ་ལ་དབང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་དབང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་ཚར་གཅད་པ་ལ་དབང་བས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འབྲལ་བ་བླ་ན་མེད་པས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【J6 慧度清淨】

ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལུང་འབོགས་པ་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཐོབ་པ་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【F10 決擇菩提分品】【G1 辨三十七品能治】【H1 明四念住】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་མའི་ལུས་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པའི་སེམས་ལ་མཚན་མ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་པར་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱའོ། །མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་སྣང་བར་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 辨次第】

དེ་ལ་དང་པོར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་ནི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྩོལ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ལ་སྦྱོར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས་ལམ་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཆུང་ངུ་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཆེན་པོའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པར་བརྩམས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྟོགས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྟོགས་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་རྗེས་སུ་འཐོབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 辨所治十四種縛】

མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།དབང་པོའི་འཆིང་བ་དང༌། ཡུལ་གྱི་འཆིང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཆགས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། གནས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང༌། ཤེས་པ་མི་ཤེས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། ཤེས་བྱ་མི་ཤེས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། ཡང་འབྱུང་བ་ལ་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་དང༌། རྒྱུ་མི་མཐུན་པ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཆིང་བ་དང༌། ཐོབ་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་འཆིང་བ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཆིང་བ་དང༌། གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཆིང་བ་དང༌། གང་ཟག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་འཆིང་བ་དང༌། ཆོས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་འཆིང་བའོ། །

【G3 辨依定修觀解脫想縛】【H1 辨解脫想縛】

དེ་ལ་གནས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་རྣམ་པ་དྲུག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ལུས་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་ནང་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང་པོའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལ་ཕྱི་རོལ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གསུམ་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཞི་པའོ། །གང་གི་ལུས་ལ་སོགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྔ་པའོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 辨解脫十一後後想縛】

དེ་ལ་ལྟ་བའི་གོང་ནས་གོང་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གོང་ནས་གོང་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་སོགས་པ་ལ་ལུས་ལ་སོགས་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་བདེན་པ་ལ་དོན་གྱི་མཆོག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དང་པོའོ༑ །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དོན་གྱི་མཆོག་དེ་ཉིད་ལ་བྱས་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའོ། །རྣམ་པར་བྱད་བ་པའི་དོན་གྱི་མཆོགདེ་ཉིད་ལ་མ་བྱས་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གསུམ་པའོ། །མ་བྱས་པའི་དོན་གྱི་མཆོག་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཞི་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བྱས་པ་ལ་རྒྱུན་དུ་འཇུག་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྔ་པའོ། །རྟག་པ་ཉིད་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲུག་པའོ། །རྒྱུན་དུ་འཇུག་པ་དེ་ཉིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་འགྱུར་བ་དང་བཅས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདུན་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འགྱུར་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་དང་འགྱུར་བ་དང་བཅས་པའི་དོན་གྱི་མཆོག་དེ་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགུ་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་བདག་ཉིད་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅུ་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅུ་གཅིག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བའི་རྣམ་པ་དེ་དག་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བས། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་དེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་དེ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ན། འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【F11 決擇功德品】【G1 隨義難彼】【H1 破初學大乘惡取空者】【I1 舉邪執】

ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་ལ་ལ་རང་གི་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་ཐམས་ཅད་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །

【I2 正徵破】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དོན་དམ་པ་ནི་གང་ཡིན། ཀུན་རྫོབ་ནི་གང་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་དྲིས་པ་ན། གལ་ཏེ་དེ་འདི་སྐད་ཅེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། འདོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་དེ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་གཞི་མེད་པར་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་གང་དམིགས་པ་དེ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དྲིས་པ་ན། གལ་ཏེ་དེ་འདི་སྐད་ཅེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ལན་འདེབས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་ཡོད་པར་འདོད་དམ་འོན་ཏེ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པའོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི་དེས་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གང་དམིགས་པ་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【H2 成立大乘教起因緣】

ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་དོན་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྟོན་པ་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི་དང་པོའོ། །འཁོར་ཡང་དག་པར་བསྡུ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །ཆོས་ལ་རིམ་གྲོ་ཆེར་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །དངོས་པོ་ཉེ་བར་དགོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི་བཞི་པའོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་མང་དུ་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི་ལྔ་པའོ། །

【H3 明自共相觀能證佛法】

རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལས་བརྩམས་ནས། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལམ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་བཞིས་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་མིང་དང་བརྡ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲ་ཙམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལམ་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་བ་སྣ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གསུམ་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་སྐད་ཅིག་ལ་འཇིག་ཅིང་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཞི་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་རྣམ་པར་དག་པར་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྔ་པའོ། དེ་ལ་ལས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ལ་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་གཞིའི་གནས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲུག་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་རིག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདུན་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགུ་པའོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལམ་བཅུ་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 明由八殊勝諸地轉】

གནས་པ་དང་ས་རྣམས་ཀྱི་གོང་ནས་གོང་མའི་ཁྱད་པར་ནི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སྙིང་རྗེའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སངས་རྒྱས་སྣང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཆོད་པ་དང་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། མཐུའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ།། །།

【G2 引解深密經以辨七義】【H1 如理請問菩薩等問勝義】【I1 開五門】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་བདུན་པ། དོན་དམ་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་། ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【I2 依門解釋】【J1 解二離言二門】【K1 總牒指經】

དེ་ལ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་བཞིན་ཀུན་འདྲིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ཟབ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་ལ་དྲི་བ་དྲིས་པ།

【K2 別引其文】【L1 長行廣辨(有三問答)】【M1 初問答】

ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་གང་། ཇི་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཇི་ཙམ་པ་སྟེ། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། འདུས་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 第二問答】

སྨྲས་པ། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཇི་ལྟར་ན་འདུས་བྱས་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། འདུས་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་ཡིན་ཏེ། སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ། ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གཏན་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་མ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ལ༑ འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སུ་མ་གཏོགས་པ་གང་ཅི་བརྗོད་ཀྱང་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །བརྗོད་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་ཡང་གང་ཡིན། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། འཕགས་པའི་མཐོང་བས་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གཏན་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ལ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སུ་རྟོགས་པ་གང་ཅི་བརྗོད་ཀྱང་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར། དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །བརྗོད་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཕགས་པའི་མཐོང་བས་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །

【M3 第三問答】【N1 問】

ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཇི་ལྟར་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཕགས་པའི་མཐོང་བས་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཤིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཡིན།

【N2 答】【O1 喻】【P1 舉愚者執幻事為實】

རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་ནམ་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་སློབ་པ་མཁས་པ་ཞིག་ལམ་པོ་ཆེའི་བཞི་མདོར་འདུག་སྟེ། རྩྭ་དག་གམ། ལོ་མ་དག་གམ། ཤིང་དག་གམ། གསེག་མ་དག་གམ། གྱོ་དུམ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་སྒྱུར་མའི་ལས་སྣ་ཚོགས་འདི་ལྟ་སྟེ། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་དང༌། རྟ་བའི་ཚོགས་དང༌། ཤིང་རྟའི་ཚོགས་དང༌། དཔུང་བུ་ཆུང་གི་ཚོགས་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང༌། བྱུ་རུའི་ཚོགས་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། མཛོད་དང༌། བང་བའི་ཚོགས་དག་རྣམ་པར་བསྟན་ན། དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན། རྨོངས་པའི་རང་བཞིན་ཅན། ཤེས་རབ་འཆལ་པའི་རང་བཞིན་ཅན༑ རྩྭ་དང༌། ལོ་མ་དང༌། ཤིང་དང༌། གསེག་མ་དང༌། གྱོ་དུམ་དེ་དག་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དེ་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ། །རྟ་པའི་ཚོགས་དང༌། ཤིང་རྟའི་ཚོགས་དང༌། དཔུང་བུ་ཆུང་གི་ཚོགས་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང་། དུང་དང༌། མན་ཤེལ་དང༌། བྱུ་རུའི་ཚོགས་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། མཛོད་དང༌། བང་བའི་ཚོགས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་གཟུང་ཞིང༌། མངོན་པར་ཞེན་ནས༑ འདི་ནི་བདེན་གྱི། གཞན་ནི་བརྫུན་པའོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ཕྱིས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 明智者了幻事非實】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ། རྨོངས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་ཅན། རྩྭ་དང་། ལོ་མ་དང༌། ཤིང་དང༌། གསེག་མ་དང༌། གྱོ་དུམ་དེ་དག་ནི་མཐོང་ངམ་ཐོས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་མེད་དོ། །རྟ་པའི་ཚོགས་དང༌། ཤིང་རྟ་པའི་ཚོགས་དང༌། དཔུང་བུ་ཆུང་གི་ཚོགས་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། དུང་དང༌། མན་ཤེལ་དང༌། བྱུ་རུའི་ཚོགས་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། མཛོད་དང༌། བང་བའི་ཚོགས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་མེད་ཀྱི། གང་ལ་གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བ་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། མཛོད་དང༌། བང་བའི་ཚོགས་ཀྱི་བར་གྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། དེ་དག་གི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ། །མིག་སླུ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་གཟུང་ཞིང་མངོན་པར་ཞེན་ནས། འདི་ནི་བདེན་གྱི་གཞན་ནི་བརྫུན་ནོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་མི་འདོགས་ཀྱི། འདི་ལྟར་དོན་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ཕྱིས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་མི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 合】【P1 合凡愚】

དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོར་གྱུར་བ། ཤེས་རབ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་མ་ཐོབ་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་དེ་དག་མཐོང་ངམ་ཐོས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་དེ་དག་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་གཟུང་ཞིང་མངོན་པར་ཞེན་ནས་འདི་ནི་བདེན་གྱི། གཞན་ནི་བརྫུན་པའོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ཕྱིས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【P2 合聖智】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ། བདེན་པ་མཐོང་བ། ཤེས་རབ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་དེ་དག་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་ཀྱི། གང་ལ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་ནི་ཡོད་དོ། །བློ་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་དུ། དེ་ལ་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་གཟུང་ཞིང་མངོན་པར་ཞེན་པ་འདི་ནི་བདེན་གྱི། གཞན་ནི་བརྫུན་པའོ་ཞེས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་མི་འདོགས་ཀྱི། འདི་ལྟར་དོན་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེ་དག་གིས་ཕྱིས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་མི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟར་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཕགས་པའི་མཐོང་བས་རྗེས་སུ་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཤིང༌། །བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 以頌敘】

དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ཟབ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་གྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་སྨྲས་སོ། །ཟབ་མོ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། །བརྗོད་མེད་གཉིས་མིན་རྒྱལ་བས་བསྟན་མཛད་ཀྱང༌། །བྱིས་པ་གཏི་མུག་རྨོངས་པ་འདི་དག་ནི། །སྨྲ་བའི་སྤྲོས་ལ་དགའ་ཞིང་གཉིས་ལ་གནས། །མ་རྟོགས་པ་འམ་ལོག་པར་རྟོག་པ་དག །ལུག་དང་བ་ལང་དག་ཏུ་ཡང་སྐྱེ་ཞིང༌། །དེ་དག་ཤེས་པའི་སྨྲ་བ་དེ་བོར་ནས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཁོར་བ་འདིར་འཁོར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

【J2 解超尋思所行相】【K1 總牒指經】

དེ་ལ་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【K2 別引其文】【L1 法涌菩薩請問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་སྔོན་གྱི་དུས་རྣམས་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་སྔ་བ་ཞིག་ན། འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་གྰའི་ཀླུང་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་བྱེ་མ་སྙེད་འདས་པ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲགས་པ་རྒྱ་ཆེན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲགས་པ་ཅན་ཞེས་བགྱི་བ་དེར་བདག་མཆིས་པའི་ཚེ། དེ་ན་བདག་གིས་མུ་སྟེགས་ཅན་རང་རང་གི་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་འབུམ་ཕྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་བསམས་པ་ལས་བརྩམས་ནས། ས་ཕྱོགས་ཞིག་ན་མཆིས་ཤིང་འདུས་ནས། དེ་དག་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་སེམས་པར་བགྱིད། །འཇལ་པར་བགྱིད༑ ཉེ་བར་རྟོག་པར་བགྱིད། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བགྱིད་ཀྱང་མ་རྟོགས་ནས༑ བློ་གྲོས་ཐ་དད་པ། ཡིད་གཉིས་ཅན། བློ་གྲོས་ངན་པ། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པར་གྱུར་པ་དག །གཅིག་ལ་གཅིག་ཁ་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་བགྱིས༑ ཞེར་འདེབས་པ་བགྱིས། །གབ་གབ་ཀྱིས་གནོན་པ་བགྱིས། ཚར་གཅད་པར་བགྱིད་དེ། སོ་སོར་མཆིས་པ་དག་ཅིག་མཐོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་འདི་སྙམ་བགྱིད་དེ། ཀྱེ་མ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། །དེ་དག་བྱུང་བས་དོན་དམ་པ་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་བུ་རྟོག་པ་དང་མངོན་སུམ་དུ་བགྱི་བ་མཆིས་པ་ནི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ལགས་སོ་སྙམ་བགྱིད་ལགས་སོ། །

【L2 佛答】【M1 長行廣辨】【N1 法】【O1 標】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་འཕགས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཆོས་འཕགས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། ངས་ནི་དོན་དམ་པ་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱང་བསྙད་ཅིང་གསལ་བར་བྱས། །རྣམ་པར་ཕྱེ། གདགས་པ་བྱས། རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །

【O2 釋】【P1 初復次】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ཡིན་པར་ངས་བཤད་ལ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ན་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 第二復次】

ཆོས་འཕགས་གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པར་ངས་བཤད་ལ། རྟོག་གེ་ནི་མཚན་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 第三復次】

ཆོས་འཕགས་གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡིན་པར་ངས་བཤད་ལ། རྟོག་གེ་ནི་བརྗོད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P4 第四復次】

ཆོས་འཕགས་གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་ནི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཡིན་པར་ངས་བཤད་ལ། རྟོག་གེ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P5 第五復次】

ཆོས་འཕགས་གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་ནི་རྩོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཡིན་པར་ངས་བཤད་ལ། རྟོག་གེ་ནི་རྩོད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 譬】【O1 初番】

ཆོས་འཕགས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཚ་བ་དང་ཁ་བའི་རོ་བསྟེན་བསྟེན་པས་ནི་སྤྲང་རྩིའི་རོའམ། ཤ་ཁ་རའི་རོ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ༑ མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【O2 第二番】

ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལ་མོས་པ་དང་འདོད་པའི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་གདུངས་པས་ནི་ནང་གི་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བདེ་བ་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【O3 第三番】

ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་མོས་པ་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་ནི་ནང་གི་མི་སྨྲ་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【O4 第四番】

ཡུན་རིང་པོ་ནས་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་ལ་མོས་པ། ཐ་སྙད་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་ནི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་འགོག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【O5 第五番】

ཆོས་འཕགས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བདག་གིར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྩོད་པ་ལ་བརྩོན་པ། རྩོད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་ནི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དག་གིས་བདག་གིར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྩོད་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【N3 合】

ཆོས་འཕགས་དེ་བཞིན་དུ་རྟོག་གེ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་བརྟག་པའམ། རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། །མོས་པར་མི་ནུས་སོ། །

【M2 以頌敘】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །སོ་སོ་རང་རིག་མཚན་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། །བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་ཐ་སྙད་ཡོངས་ཆད་པ། །རྩོད་དང་བྲལ་བ་དོན་དམ་ཆོས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་རྟོག་གེ་ཀུན་ལས་འདས་མཚན་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པའོ། །

【J3 解超過諸法一異性相】【K1 牒指經說】

དེ་ལ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། །

【K2 正引其文】【L1 善清淨慧菩薩問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་གི་སླད་དུ་འདི་སྐད་ཅེས་དོན་དམ་པ་ནི་ཕྲ་བ་ཟབ་པ་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། ཇི་ཙམ་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ན་བདག་གི་ས་ཕྱོགས་ཤིག་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་བཞུགས་པ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། དོན་དམ་པ་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་པ་ཉིད་བསམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕན་ཚུན་ནས་མཆིས་ཤིང་མཆིས་ནས་འདུས་ཏེ་མཆིས་ནས། དེ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁ་ཅིག་འདི་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་མཆི། ཁ་ཅིག་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་པ་མ་ལགས་ཀྱི། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ལགས་སོ་ཞེས་མཆི། ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པའི་བློ་གྲོས་ཅན་ཡིད་གཉིས་སུ་གྱུར་པ་ཁ་ཅིག་ནི་འདི་སྐད་དུ། །གང་དག་དེ་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ལགས་སོ་ཞེས་མཆི་བ་དང༌། གང་དག་དེ་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་མཆི་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ལ་གང་ནི་མེད་པར་མཆི་བ་ལགས། །གང་ནི་ཤོ་བེ་མཆི་བ་ལགས། །གང་ནི་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་ལགས། །གང་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ལགས་པར་ཞུགས་པ་ལགས་ཞེས་མཆི་བ་དག་ཅིག་མཐོང་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མཐོང་ནས་ཀྱང་བདག་འདི་སྙམ་བགྱིད་དེ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་ལྟར་དོན་དམ་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ཕྲ་བ་མ་འཚལ་བ། །བྱིས་པ་རྨོངས་པ་མི་གསལ་བ༑ མི་མཁས་པ། ཚུལ་བཞིན་མ་ལགས་པར་ཞུགས་པ་ཤ་སྟག་ལགས་སོ་སྙམ་བགྱིད་ལགས་སོ། །

【L2 佛答】【M1 長行廣辨】【N1 法】【O1 述成總說】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་ལྟར་དོན་དམ་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ཕྲ་བ་མི་ཤེས་པ། བྱིས་པ། རྨོངས་པ། མི་གསལ་བ། མི་མཁས་པ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ནོ། །

【O2 別釋其義】【P1 初復次】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་དག་ནི་དོན་དམ་པ་རྟོག་པའམ། དོན་དམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེས་ན་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མཐོང་བ་ཡིན་པར་ཡང་འགྱུར། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བཞིན་དུ་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་ཡང་འགྱུར། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེས་ན་བདེན་པ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱང༌། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་མ་བྲལ་བར་འགྱུར། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེན་པ་མཐོང་བ་ཡང་མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་ན་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བར་འགྱུར། །འཆིང་བ་དེ་གཉིས་ལས་མ་གྲོལ་ན་བདེན་བ་མཐོང་བས་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གང་གི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བདེན་པ་མཐོང་བ་མ་ཡིན། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བཞིན་དུ་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར༑ །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལ་གང་དག་དེ་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། །ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གང་གི་ཕྱིར་བདེན་པ་མཐོང་བ་རྣམས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་གྱི། བྲལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བ་མཚན་མའི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་གྱི། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། འཆིང་བ་དེ་གཉི་ག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ན་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཡང་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལ་གང་དག་དེ་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 第二復次】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི། །དེས་ན་ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཡང་དེས་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གང་གི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་ལ། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཞེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལ་གང་དག་དེ་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། །ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་ནི་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 第三復次】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི། དེས་ན་ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ༑ །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་དག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གོང་དུ་དོན་དམ་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་ཙམ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཡང་མི་འགྱུར། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དུས་གཅིག་ཏུ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གང་གི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། བྱེ་བྲག་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་དག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གོང་དུ་དོན་དམ་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དུས་གཅིག་ཏུ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་གང་དག་འདི་སྐད་ཅེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། ཐ་དད་པ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། །ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 喻】【O1 初螺貝喻】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་དུང་གི་དཀར་པོ་ཉིད་ནི་དུང་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O2 第二螺貝喻】

དུང་གི་དཀར་པོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གསེར་གྱི་སེར་པོ་ཉིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【O3 第三箜篌聲喻】

པི་ཝང་གི་སྒྲའི་སྙན་པ་ཉིད་ཀྱང་པི་ཝང་གི་སྒྲ་ཉིད་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O4 第四黑沈香喻】

ཨ་ཀ་རུ་ནག་པོའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཨ་ཀ་རུ་ནག་པོ་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O5 第五胡椒喻】

ན་ལེ་ཤམ་གྱི་ཚ་བ་ཉིད་ཀྱང་ན་ལེ་ཤམ་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O6 第六胡椒喻】

ན་ལེ་ཤམ་གྱི་ཚ་བ་ཉིད་ཇི་ལྟར་བ་བཞིན་དུ་ཨ་རུ་རའི་བསྐ་བ་ཉིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【O7 第七蠹羅綿喻】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་བལ་གྱི་འདའ་བའི་འཇམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཤིང་བལ་གྱི་འདའ་བ་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O8 第八熟喻酥】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མར་ལ་མར་གྱི་སྙིང་ཁུ་ཡང་མར་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O9-11 第九至第十二無常、苦、無我喻】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་དག་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ།

【O12-14 第十二至十四貪、瞋、癡喻】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་མ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 合】【O1 合】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གདགས་པར་མི་བཟོད་དོ། །

【O2 結歸本宗】

བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ངས་ནི་དེ་ལྟར་དོན་དམ་པ། ཕྲ་བ། མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ། ཟབ་པ། མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ། རྟོགས་པར་དཀའ་བ༑ མཆོག་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱང་བསྙད་ཅིང་གསལ་བར་བྱས། རྣམ་པར་ཕྱེ། གདགས་པ་བྱས། རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །

【M2 以頌敘】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། འདུ་བྱེད་ཁམས་དང་དོན་དམ་མཚན་ཉིད་ནི། །གཅིག་དང་ཐ་དད་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་དེ༑ །གཅིག་དང་ཐ་དད་ཉིད་དུ་གང་རྟོག་པ། དེ་དག་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཞུགས་པ་ཡིན། །སྐྱེ་བ་པོ་ཡིས་ལྷག་མཐོང་དང༌། ཞི་གནས་གོམས་པར་བྱས་ནས་ནི། །གནས་ངན་ལེན་གྱི་མཆིང་བ་དང༌། མཚན་མའི་འཆིང་ལས་རྣམ་གྲོལ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

【J4 解其第五遍一切一味相】【K1 牒指經說】

དེ་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【K2 正引其文】【L1 長行廣辨】【M1 佛問善現知幾有情有慢】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབོར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན། གང་དག་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་དུ་ཟིན་ཅིང༌། །ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པར་ཤེས། །ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན༑ གང་དག་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པར་ཤེས།

【M2 善現仰諮世尊】

རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་གང་དག་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མ་མཆིས་པར་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་ཉུང་ཤས་ཅིག་མཆིས་པར་འཚལ་བ་ལགས་ཀྱི། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན། གང་དག་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་དུ་ཟིན་ཅིང་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་ཚད་མ་མཆིས། གྲངས་མ་མཆིས༑ །བརྗོད་དུ་མ་མཆིས་པ་སྙེད་ཅིག་མཆིས་པར་འཚལ་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་དུས་གཅིག་ཅིག་ན། དགོན་པ་ནགས་ཁྲོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ན་མཆིས་པའི་ཚེ། དེ་ན་བདག་གི་ཉེ་འཁོར་ན་དགེ་སློང་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་ཅིག་ཀྱང་དགོན་པ་ནགས་ཁྲོད་ཆེན་པོ་ན་བརྟེན་ཅིང་གནས་ལགས་ཏེ། བདག་གིས་སྔ་དྲོའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །དགེ་སློང་དེ་དག་ཕན་ཚུན་ནས་མཆིས་ཤིང་མཇལ་ནས་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དམིགས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟོན་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད་དེ། །དེ་ན་ཁ་ཅིག་ནི་ཕུང་པོ་དམིགས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་སྐྱེ་བ་དམིགས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་འཇིག་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་འགོག་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་འགོག་པ་མངོན་དུ་བགྱི་བ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྱོད་པར་བགྱིད། །ཁ་ཅིག་ཕུང་པོའི་དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དམིགས་པས། ཁ་ཅིག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད༑ ཁ་ཅིག་ནི་ཟས་དམིགས་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དམིགས་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་འཇིག་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཟས་འགོག་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཟས་འགོག་པ་མངོན་དུ་བགྱི་བ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད། ཁ་ཅིག་ནི་བདེན་པ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པའི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པ་སྤང་བ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པ་མངོན་དུ་བགྱིད་པ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པ་བསྒོམ་པ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད། ཁ་ཅིག་ནི་ཁམས་དམིགས་པ་དང༌། ཁམས་ཀྱི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དམིགས་པ་དང༌། ཁམས་དུ་མ་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཁམས་འགོག་པ་དམིགས་པ་དང༌། ཁམས་འགོག་པ་མངོན་དུ་བགྱིད་པ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད། ཁ་ཅིག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དམིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དམིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བསྒོམ་པ་དམིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བ་དམིགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྐྱེས་པ་གནས་པ་དང༌། མ་བསྐྱུད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད། ཁ་ཅིག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཁ་ཅིག་ནི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། ཁ་ཅིག་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་མཚན་མ་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྒོམ་པ་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བ་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྐྱེས་པ་གནས་པ་དང༌། མ་བསྐྱུད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དམིགས་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་རིག་པ་དག་མཐོང་ལགས་སོ། །མཐོང་ནས་ཀྱང་བདག་འདི་སྙམ་བགྱིད་དེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་འདི་དག་ནི་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དམིགས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟོན་པས་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད་ཅིང༌། འདི་ལྟར་དོན་དམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་མ་འཚལ་བས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་དུ་ཟིན་ཅིང༌། ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བགྱིད་པ་ཤ་སྟག་ལགས་སོ་སྙམ་བགྱིད་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་གི་སླད་དུ་འདི་སྐད་ཅེས། དོན་དམ་པ་ནི་ཕྲ་བ། ཟབ་པ། རྟོགས་པར་དཀའ་བ། མཆོག་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ། ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ཙམ་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དོན་དམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་འདི་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། དགེ་སློང་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ལགས་ན། འདི་ལས་སླད་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་འཚལ།

【M3 佛現本宗】【N1 法】【O1 標】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། ངས་ནི་དོན་དམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཕྲ་བ། མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ། ཟབ་པ། མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ། རྟོགས་པར་དཀའ་བ། མཆོག་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱང་བསྙད་ཅིང་གསལ་བར་བྱས། རྣམ་པར་ཕྱེ། གདགས་པ་བྱས། རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །

【O2 釋】【P1 初復次】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རབ་འབྱོར་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངས་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅིང་རབ་འབྱོར་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཟས་རྣམས་དང༌། བདེན་པ་རྣམས་དང༌། ཁམས་རྣམས་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། རབ་འབྱོར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ངས་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ༑ །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་བར་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རབ་འབྱོར་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 第二復次】

རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་བདག་མེད་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་ནས། ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཁམས་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཟས་རྣམས་དང༌། བདེན་པ་རྣམས་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་སོ་སོ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སོ་སོ་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་ཀྱི༑ དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། དོན་དམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ངེས་པར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཁོ་ནར་བྱེད་དེ། རབ་འབྱོར་རྣམས་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 第三復次】

རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཟས་དང༌། བདེན་པ་དང༌། ཁམས་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་འདི་དག་ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། གལ་ཏེ་ཆོས་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་བདག་མེད་པ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་དེས་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་བདག་མེད་པ་ཡང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞིང་མཚན་ཉིད་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་འདུས་བྱས་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །འདུས་བྱས་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དོན་དམ་པ་གཞན་ཞིག་ཡོངས་སུ་བཙལ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །རབ་འབྱོར་གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་བདག་མེད་པ་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུས་བྱས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་དེའི་དོན་དམ་པ་གཞན་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་མི་དགོས་ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང་། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་ཆོས་གནས་པར་བབྱ་བའི་ཕྱིར། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དབྱིངས་དེ་ནི་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། རབ་འབྱོར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2-3 喻與合】

རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ལ། མཚན་མ་མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་འགྱུར་བ་མེད་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 以頌敘】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དོན་དམ་དེ་ནི་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཀུན་ཏུ་རོ་གཅིག་མཚན་ཉིད་སངས་རྒྱས་གསུངས། །དེ་ལ་གང་དག་ཐ་དད་ཀུན་རྟོག་པ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་གནས་པ་རྨོངས་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའོ།། །།

【H2 廣慧菩薩問心意識義】【I1 問】【J1 第一問】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་བརྒྱད་པ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཡངས་པས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བགྱི་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ལགས།

【J2 第二問】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པར་ཡང་དག་པར་འདོགས་ན་ཡང་ཇི་ཙམ་གྱིས་འདོགས་ལགས།

【I2 答】【J1 長行廣辨】【K1 釋】【L1 讚其問勅聽許說】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཡངས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཡངས་པ་ཁྱོད་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། ལྷ་དང་མིར་བཅས་པའི་སྐྱེ་དགུའི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་ཏེ༑ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཁྱོད་དོན་འདི་ཉིད་འདྲི་བར་སེམས་པ་ནི་ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །

【L2 正解釋】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཉོན་ཅིག་དང༌། སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །

【L1 就賴耶解心意識】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་ཁྱོད་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་འཁོར་བ་འདི་ན་སེམས་ཅན་གང་དང་གང་དག་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་གང་དང་གང་དུ་ཡང་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སམ། ཡང་ན་མངལ་ནས་སྐྱེ་བའམ། ཡང་ན་དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བའམ། ཡང་ན་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེར་དང་པོར་འདི་ལྟར་ལེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་གནས་དང་བཅས་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལེན་པ་དང༌། མཚན་མ་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་སྤྲོས་པའི་བག་ཆགས་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་སྨིན་ཅིང་འཇུག་ལ། རྒྱས་ཤིང་འཕེལ་བ་དང༌། ཡངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་ནི་ལེན་པ་གཉི་ག་ཡོད་ལ༑ གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་ན་ནི་ལེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་དོ། །

【L2 解眾名】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེས་ལུས་འདི་བཟུང་ཞིང་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་ལུས་འདི་ལ་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་གཅིག་པའི་དོན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་བསགས་པ་དང༌། ཉེ་བར་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L3 明阿陀那識為依建立六識】【M1 法】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་འཇུག་པ། དུས་མཚུངས་པ། སྤྱོད་ཡུལ་མཚུངས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཡངས་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་སྟེ། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་འཇུག་པ། དུས་མཚུངས་པ། སྤྱོད་ཡུལ་མཚུངས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ལན་ཅིག་འབྱུང་ན་ནི། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་མཚུངས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་ལན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་གཉིས་སམ། གསུམ་མམ་བཞི་ལན་ཅིག་གམ། ལྔ་ཆར་ལན་ཅིག་འབྱུང་ན་ཡང༌། དེར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་མཚུངས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་ལན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །

【M2 喻】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་འབབ་པ་ལ། གལ་ཏེ་རླབས་གཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། རླབས་ཀྱང་གཅིག་ཁོ་ན་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རླབས་གཉིས་སམ། གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། རླབས་ཀྱང་གཉིས་སམ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་འབྱུང་ཞིང༌། ཆུའི་ཀླུང་དེ་རང་གི་རྒྱུན་གྱིས་རྒྱུན་འཆད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་ཟད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཡང༌། གལ་ཏེ་གཟུགས་བརྙན་གཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། གཟུགས་བརྙན་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཟུགས་བརྙན་གཉིས་སམ། གལ་ཏེ་གཟུགས་བརྙན་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། གཟུགས་བརྙན་ཡང་གཉིས་སམ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་འབྱུང་ཞིང༌། མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན། ཡོངས་སུ་སྦྱོར་བར་ཡང་མི་མངོན་ནོ། །

【M3 合】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཀླུང་ལྟ་བུ་དང༌། མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། གལ་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ལན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ལན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ཆར་གྱི་བར་དག་ལན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ཆར་ལན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །

【L4 辨菩薩於心意識有巧不巧】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཀྱི་ལུགས་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། ཆོས་ཀྱི་ལུགས་ཤེས་པ་ལ་གནས་ནས། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པར་འདོགས་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འདོགས་སོ། །བློ་གྲོས་ཡངས་པ་གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནང་གི་སོ་སོ་རང་གི་ལེན་པ་མི་མཐོང༌། །ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང་ལ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་ཡང་མི་མཐོང༌། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། བསྩགས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། སེམས་ཀྱང་མི་མཐོང༌། མིག་ཀྱང་མི་མཐོང༌། གཟུགས་ཀྱང་མི་མཐོང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། རྣ་བ་ཡང་མི་མཐོང༌། སྒྲ་ཡང་མི་མཐོང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། སྣ་ཡང་མི་མཐོང༌། དྲི་ཡང་མི་མཐོང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། ལྕེ་ཡང་མི་མཐོང༌། རོ་ཡང་མི་མཐོང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང༌། ལུས་ཀྱང་མི་མཐོང༌། རེག་བྱ་ཡང་མི་མཐོང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང་ཞིང༌། བློ་གྲོས་ཡངས་པ་གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནང་གི་སོ་སོ་རང་གི་ཡིད་ཀྱང་མི་མཐོང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མི་མཐོང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་མཐོང་ལ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡིན་ན། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པར་འདོགས་སོ། །

【J2 結】

བློ་གྲོས་ཡངས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་ལ་མཁས་པར་འདོགས་ན་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོགས་སོ། །

【I2 重頌】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ༑ །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་ཀླུང་ལྟར་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་ནི་དེ་མ་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

【G3 德本菩薩問三性之義】【H1 二問】

དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བགྱི་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ལགས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པར་འདོགས་ན་ཡང་ཇི་ཙམ་གྱིས་འདོགས་ལགས།

【H2 答】【I1 長行廣辯】【J1 釋】【K1 讚問許說】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། ལྷ་དང་མིར་བཅས་པའི་སྐྱེ་དགུའི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཁྱོད་དོན་འདི་ཉིད་འདྲི་བར་སེམས་པ་ནི་ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེའི་ཕྱིར་ཉོན་ཅིག་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །

【K2 正解釋】【L1 初復次明諸法相有三相】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཇི་ཙམ་དུ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་ཕྱིར། མིད་དང་བརྡས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ་བྱེ་བྲག་ཏུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་ལ། འདི་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་འདི་སྐྱེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བརྟུན་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལེགས་པར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་དེ་རྟོགས་ཤིང༌། དེ་རྟོགས་པ་གོམས་པར་བྱས་པ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 第二復次約眩[醫-酉+目]喻】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་མིག་ལ་རབ་རིབ་ཀྱི་སྐྱོན་ཆགས་པ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་དེ་ཉིད་ལ་རབ་རིབ་ཀྱི་མཚན་མ་སྐྲ་ཤད་འཛིངས་པའམ། སྦྲང་མའམ། ཏིལ་གྱི་འབྲུའམ། སྔོན་པོའི་མཚན་མའམ། སེར་པོའི་མཚན་མའམ། དམར་པོའི་མཚན་མའམ། དཀར་པོའི་མཚན་མ་སྣང་བར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེ་ཉིད་ཀྱི་མིག་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་མིག་ལ་རབ་རིབ་ཀྱི་སྐྱོན་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་ན། མིག་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ནོར་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L3 第三復次約頗胝迦喻】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཤེལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཚོན་སྔོན་པོ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཨན་ད་རྙིལ་དང༌། མཐོན་ཀ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཨན་ད་རྙིལ་དང༌། མཐོན་ཀ་ཆེན་པོར་ལོག་པར་འཛིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཚོན་དམར་པོ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་རཱ་ག་ལྟ་བུར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་རཱ་གར་ལོག་པར་འཛིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཚོན་ལྗང་གུ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་མརྐ་ཏ་ལྟ་བུར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་མརྐཏ་དུ་ལོག་པར་འཛིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ༑ །གང་གི་ཚེ་ཚོན་སེར་པོ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི། གསེར་ལྟ་བུར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། གསེར་དུ་ལོག་པར་འཛིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་དོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཤེལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ཚོན་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བག་ཆགས་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཤེལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ལ་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཨན་ད་རྙིལ་དང༌། མཐོན་ཀ་ཆེན་པོ་དང༌། པདྨ་རཱ་ག་དང༌། མརྐཏ་དང༌། གསེར་དུ་ལོག་པར་འཛིན་པ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འཛིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཤེལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ཉིད་ལྟ་བུར་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཤེལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དེ་ཉིད་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཨན་ད་རྙིལ་དང༌། མཐོན་ཀ་ཆེན་པོ་དང༌། པདྨ་རཱ་ག་དང༌། མརྐཏ་དང༌། གསེར་གྱི་མཚན་ཉིད་དེར་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L4 第四復次以相名相應為執得所執相】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་མིང་དང་འབྲེལ་པའི་མཚན་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【L5 第五復次知三性明勝利】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ན། མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ན། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【L6 第六復次斷證勝利】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རབ་ཏུ་སྤོང་ངོ༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རབ་ཏུ་སྤངས་ན། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ།

【J2 結】

ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རབ་ཏུ་སྤོང་ཞིང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རབ་ཏུ་སྤངས་ནས། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པར་འདོགས་པར་མཛད་པ་ན་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོགས་པར་མཛད་དོ། །

【I2 重頌】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་ནི་རབ་ཤེས་ན། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་མཚན་ཉིད་ཆོས་སྤོང་འགྱུར། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཆོས་ནི་རབ་སྤངས་ན། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་མཚན་ཉིད་ཆོས་འཐོབ་འགྱུར། །སྐྱེ་བོ་བག་མེད་ཉེས་རྩོམ་ལེ་ལོ་ཅན། །འདུ་བྱེད་སྐྱོན་ལ་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ། །བརྟན་མེད་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །རབ་ཏུ་ཉམས་པས་སྙིང་བརྩེར་བྱས་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའོ། །

【G4 勝義生菩薩請問三無性義】【H1 問答辨三無性之義】【I1 菩薩發問】

དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ན་བདག་གཅིག་པུ་དབེན་པ་ཞིག་ན་མཆིས་པའི་ཚེ། སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་སྐྱེས་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་བཀའ་སྩལ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཟས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་བཀའ་སྩལ༑ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤང་བ་དང༌། མངོན་དུ་བགྱི་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡང་བཀའ་སྩལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དང༌། ཁམས་དུ་མ་བ་ཉིད་དང༌། སྤང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་བཀའ་སྩལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བསྐྱད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་ཡངས་པ་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཡང་བཀའ་སྩལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བསྐྱད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་ཡངས་པ་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་སྙམ་བགྱིད་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་བའི་དོན་དེ་ཉིད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བདག་ཡོངས་སུ་ཞུ་ལགས་སོ། །

【I2 佛答】【J1 讚為問是善敕聽許說】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས། ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དགེ་བ་ཚུལ་བཞིན་སྐྱེས་པ་ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། ལྷ་དང་མིར་བཅས་པའི་སྐྱེ་དགུའི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཁྱོད་དོན་འདི་ཉིད་འདྲི་བར་སེམས་པ་ནི་ཡང་ཁྱོད་ལེགས་སོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཉོན་ཅིག་དང༌། ངས་ཅི་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །

【J2 正答】【K1 長行】【L1 解諸法皆無自性無生滅等】【M1 辨無自性】【N1 總申說意】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ངས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །

【N2 問答解釋】【O1 法說】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་རྐྱེན་གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་དག་ནི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངས་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ལ། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་གཞན་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བདག་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【O2 喻況】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་ལས་ཀྱང་གཅིག་བལྟ་བར་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་ལས་ཆོས་བདག་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་གཅིག་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【O3 結答前問】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ངས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །

【M2 辨無生滅等】【N1 約遍計所執解】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་འགགས་པ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཡིན། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །

【N2 就圓成實解】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཡང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཆོས་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལས་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཆོས་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གནས་པ། འདུས་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཆོས་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལས་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །

【L2 解建立三種無性因緣】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་དད་པར་མཐོང་ཞིང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་དད་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་མི་འདོགས་ཀྱི། སེམས་ཅན་རྣམས་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ནས། གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་བཏགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་སེམས་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའམ། ཐ་སྙད་བཏགས་པ་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་ཏོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཕྱི་མ་ལ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་སྐྱེད་དེ། གཞི་དེས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར༑ ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཡུན་རིང་པོར་ཡང་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སམ། ཡང་ན་དུད་འགྲོ་རྣམས་སམ། ཡང་ན་ཡི་དྭགས་རྣམས་སམ། ཡང་ན་ལྷ་རྣམས་སམ། ཡང་ན་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་སམ། ཡང་ན་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུག་ཅིང་འཁོར་བར་འགྱུར་ཏེ། འཁོར་བ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【L3 解觀機說三無性】【M1 約四十心辨三無性】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་དང་པོ་ཉིད་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྱེད་པ། སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ། མོས་པ་མི་མང་བ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ང་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཆོས་སྟོན་ཏེ། །དེ་དག་གིས་ཆོས་དེ་ཐོས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདུ་ཤེས་ཤིང༌། མི་བརྟན་པ་ཉིད་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ཉིད་དང༌། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དུ་ཤེས་ནས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་དང་བར་བྱེད་དོ། །སྐྱོ་བར་བྱེད་དོ། །ཡིད་དང་བར་བྱས། སྐྱོ་བར་བྱས་ནས་སྡིག་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་སྟེ། དེ་དག་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་བྱེད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་རྟེན་པར་བྱེད་དོ༑ །དགེ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་རྒྱུས་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེད་དོ། །སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་བྱང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་ངོ༌། །རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །གཞི་དེས་མོས་པ་མང་ཞིང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【M2 約四善根位以辨】

དེ་དག་དེ་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེད་པ་ནས། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར། ཡང་དག་པར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར༑ ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དེ་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། འདི་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བཟླ་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བཟླ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བཟླ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །དེ་དག་གིས་ཆོས་དེ་ཐོས་ནས་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད༑ ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌།

【M3 約地上以辨】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཐ་སྙད་བཏགས་པས་ཡོངས་སུ་མ་བསྒོས་པའི་ཤེས་པ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་མེད་ཅིང༌། ཐ་སྙད་བཏགས་པ་བག་ལ་ཉལ་བ་མེད་པའི་ཤེས་པས་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་ཚེ་འདི་ལ་ཤེས་པའི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་རྒྱུ་ཡང་དག་པར་ཆད་པས་འགོག་པར་བྱེད་དེ། གཞི་དེས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L4 就祕密說一乘意】【M1 說一乘意】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་སེམས་ཅན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལམ་འདི་ཉིད་དང༌། བསྒྲུབ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། སེམས་ཅན་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལམ་འདི་ཉིད་དང༌། བསྒྲུབ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། འདི་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་གཅིག་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་གཅིག་སྟེ། གཉིས་པ་གང་ཡང་མེད་པས། ངས་དེ་ལས་དགོངས་ནས་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྟན་ཏེ།

【M2 辨根性差別非無】

སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་སེམས་ཅན་རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྟུལ་བ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་འབྲིང་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་གང་ཟག་ཞི་བའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བརྩོན་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཞུགས་ཏེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་རིགས་དམན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངས་མ་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཞི་བའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐུལ་ན་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་དང་པོར་བདག་གི་དོན་ལ་སྦྱོར་བའི་རྣམ་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་འདོགས་སོ། །

【L5 明四種有情於佛密說有了不了】【M1 總標】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟར་ངའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་གྱ་ནོམ་པ། བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་པ། ཆོས་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ལ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མོས་པའི་རིམ་པ་ཡང་སྣང་སྟེ། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་བརྗོད་པའི་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །

【M2 別釋】【N1 明第一人】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པ། སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ། མོས་པ་མང་བ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་དེ་ཐོས་ན། ངའི་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། ཆོས་དེ་ལ་ཡང་མོས་པར་འགྱུར་ལ། དོན་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་རྟོགས་པ་གོམས་པས་ཀྱང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ང་ལ་ཡང་ཨ་ལ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། དེས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་དད་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【N2 明第二人】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། མོས་པ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་མ་གྲུབ་པ། དྲང་པོ་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན། རྟོག་པ་སེལ་མི་ནུས་པ། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་མི་གནས་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་དེ་ཐོས་ན་ངས་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཆོས་དེ་ལ་མོས་པར་བྱེད་ཅིང་དད་པ་ཡང་འཐོབ་སྟེ། མདོ་སྡེ་འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ། ཟབ་པ། ཟབ་པར་སྣང་བ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། མཐོང་བར་དཀའ་བ། རྟོགས་པར་དཀའ་བ། བརྟག་མི་ནུས་པ། རྟོག་གེ་པའི་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པ། ཞིབ་མོ་བརྟགས་པ་མཁས་པ། མཛངས་པས་རིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །མདོ་སྡེ་དེ་དག་གི་དོན་བསྟན་པ་དག་ལ་བདག་མི་ཤེས་སོ་སྙམ་ནས་འདུག་སྟེ། འདི་སྐད་ཅེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ནི་ཟབ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་ཟབ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ཅག་གིས་ནི་ཇེ་མི་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་མཁྱེན་པ་དང༌། གཟིགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཡིན། བདག་ཅག་གིས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་ནི་བ་ལང་གི་རྗེས་ཙམ་མོ་སྙམ་ནས། དེ་དག་མདོ་སྡེ་དེ་རྣམས་ལ་གུས་པར་བྱས་ཏེ། ཡི་གེར་འདྲི་བ་ཡང་བྱེད། ཡི་གེར་བྲིས་ནས་འཆང་བར་ཡང་བྱེད། ཀློག་པར་ཡང་བྱེད། ཡང་དག་པར་འགྱེད་པར་ཡང་བྱེད། མཆོད་པར་ཡང་བྱེད། ལུང་ནོད་པར་ཡང་བྱེད། འདོན་པར་ཡང་བྱེད། ཁ་ཏོན་དུ་ཡང་བྱེད་མོད་ཀྱི༑ འདི་ལྟར་ངའི་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཟབ་མོ་འདི་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པར་སྦྱོར་བར་མི་ནུས་སོ། །དེ་དག་གཞི་དེས་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། གང་དུ་ཡང་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དག་ཀྱང་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །

【N3 明第三人】

ཇི་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལས་སེམས་ཅན་གང་དག་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ལ། དྲང་པོ་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་ནི་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྟོག་པ་སེལ་ནུས་པ། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་གནས་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་དེ་ཐོས་ན། ངའི་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཟབ་མོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཏེ། ཆོས་དེ་ལ་མོས་ཀྱང་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཁོ་ནའོ། །མ་འགགས་པ་ཁོ་ནའོ། །གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཁོ་ནའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་ཁོ་ནར་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་གཞི་དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མེད་པར་ལྟ་བ་དང་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ལྟ་བ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པར་ལྟ་བ་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྐུར་པ་འདེབས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟར་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་ན་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ན། དེ་ལ་གང་དག་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་མཐོང་བ་དེ་དག་གིས་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་སྐུར་པ་བཏབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་ངའི་ཆོས་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དོན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ངའི་ཆོས་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དོན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དེ་དག་ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་སུ་འཛིན། དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དོན་དུ་འཛིན་ཏོ། །དེ་དག་ཆོས་ལ་མོས་པས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་འཕེལ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཤེས་རབ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ཏེ༑ ཤེས་རབ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ན། དགེ་བའི་ཆོས་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་དག་དེ་དག་ལས་ཆོས་ལ་ཆོས་སུ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དོན་དུ་ཐོས་ནས༑ གང་དག་ལྟ་བ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དོན་དུ་འདུ་ཤེས་པས། ཆོས་ལ་ཆོས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་མ་ཡིན་པ་དོན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཞི་དེས་ན་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་དག་ལྟ་བའི་རྗེས་སུ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་དག་ལས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཐོས་ཤིང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོས་ནས་སྐྲག་ཅིང་དངང་ལ། ཀུན་ཏུ་དངང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། འདི་སྐད་ཅེས་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ནི་བདུད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་ཞིང༌། དེ་ལྟར་རིག་ནས་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད། མི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད༑ ངན་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་དེ། གཞི་དེས་ན་ཕོངས་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཆེན་པོས་ཀྱང་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །གཞི་དེས་ཀྱང་གང་དག་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་ལ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པས་སླུ་བར་བྱེད་པ༑ མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་མེད་པར་ལྟ་ཞིང་དོན་མ་ཡིན་པ་དོན་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་ང་སྨྲའོ། །

【N4 明第四人】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྱེད། སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག །རྒྱུད་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན། མོས་པ་མི་མང༌། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་མ་གྲུབ་ཅིང་དྲང་པོ་མ་ཡིན་ལ་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་ཡང༌། རྟོག་པ་སེལ་ནུས་ལ། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་གནས་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་དེ་ཐོས་ན། ངའི་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཡང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཤིང༌། ཆོས་དེ་ལ་མོས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཆོས་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་ཤིང༌། དོན་ལ་དོན་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་ལ། ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་ལ་ཡང་དོན་མ་ཡིན་པར་མངོན་པར་ཞེན་ནས། འདི་སྐད་ཅེས་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ནི་བདུད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་ཞིང༌། དེ་ལྟར་རིག་ནས་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད། མི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད། ངན་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལྷད་ཀྱང་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། རྣམ་གྲངས་དུ་མར་མདོ་སྡེ་དེ་དག་སྤང་བ་དང༌། ཆུད་གཟན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞིག་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་ཤིང༌། དེ་ལ་མོས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་ཡང་དགྲར་འདུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བསྒྲིབས་པ་ཡིན་ལ། གཞི་དེས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དེ་ལྟ་བུས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་དེ། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དེའི་དང་པོ་ནི་གདགས་པར་སླའི་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་འབུམ་ཕྲག་འདི་སྙེད་ཀྱི་བར་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གདགས་པར་དཀའོ། །

【M3 釋已結】

དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལྟར་ན་ངའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལེགས་པར་གསུངས་པ། ཤིན་ཏུ་གྱ་ནོམ་པ། བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་པ། ཆོས་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མོས་པའི་རིམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་སྣང་ངོ༌། །

【K2 重頌】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེས་དང༌། ཆོས་རྣམས་མ་འགགས་ཆོས་རྣམས་གཟོད་ནས་ཞི་བ་དང༌། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་པར་ནི༑ །དགོངས་པ་མེད་པར་མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྨྲ་བར་བྱེད། །མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་མེད། །དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་ངས་བཤད་དོ། །འདི་ལ་མཁས་པ་གང་ཞིག་དགོངས་པ་ཤེས་པ་ནི། །རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དུ་དེ་མི་འགྲོ། །ཀུན་གྱི་རྣམ་དག་ལམ་ནི་གཅིག་པུ་འདི་ཡིན་ཏེ། །རྣམ་པར་དག་པའང་གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་གང་ཡང་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཐེག་པ་གཅིག་པ་འདི་ནི་འདོགས་བྱེད་ཀྱང༌། །སེམས་ཅན་རིགས་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མེད་མ་ཡིན༑ །སེམས་ཅན་ཁམས་འདི་ན་ནི་གང་དག་བདག་གཅིག་པུ། །མྱ་ངན་འདའ་བར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད། །གང་དག་མྱ་ངན་འདས་ཀྱང་སེམས་ཅན་མི་གཏོང་བའི། །བསྟན་པ་སྙིང་རྗེ་ལྡན་པ་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་དཀོན། །གང་གྲོལ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས། །ཕྲ་ཞིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་མཉམ་ཞིང་བྱེ་བྲག་མེད། །ཐམས་ཅད་དོན་གྲུབ་སྡུག་བསྔལ་ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་སྟེ། །གཉིས་སུ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་བདེ་ཞིང་བརྟན་པ་ཡིན། །

【H2 領解讚嘆】【I1 菩薩領解】【J1 讚世尊】

དེ་ནས་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ། ཕྲ་བ། མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ། ཟབ་པ། མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ། རྟོགས་པར་དཀའ་བ། མཆོག་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ནི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ལགས་སོ། །

【J2 領解】【K1 法說】【L1 舉色蘊解三無性】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེའོ་ཞེའམ། འགག་གོ་ཞེའམ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྤང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལགས་སོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་དེ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཀྱང་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཆོས་ལ་བདག་མ་མཆིས་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་གཅིག་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བགྱི་ལགས་སོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་གི་སྐྱེ་མཆེད་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ལགས་སོ། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་གི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ལགས་སོ། །ཟས་བཞི་པོ་དག་གི་ཟས་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ལགས་སོ། །ཁམས་དྲུག་པོ་དང༌། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དག་གི་ཁམས་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ལགས་སོ། །

【L2 舉苦諦三無性】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཀྱང་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་འདི་ལྟར་བདག་གིས་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཆོས་ལ་བདག་མ་མཆིས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ༑ །སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བགྱི་ལགས་སོ། །བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བགྱི་ལགས་སོ། །

【L3 八正道中越就第八正定辨解三種無性】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ལགས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས༑ འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ཞེའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ཞེའམ། མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བ་ཞེའམ། སྐྱེས་པ་གནས་པ་དང༌། མི་བསྐྱུད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་ཉིད་ཅེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཀྱང་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཆོས་ལ་བདག་མ་མཆིས་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འདོགས་པར་མཛད་ལགས་སོ། །

【K2 喻況】【L1 舉毘濕縛藥】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་བགྱི་ན། བཅའ་སྒའི་ཕྱེ་མའི་སྨན་སྦྱར་བ་དང༌། བཅུད་ཀྱིས་ལེན་སྦྱར་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྩལ་བར་བགྱི་བ་ལགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང༌། འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་ཡང་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྩལ་བར་བགྱི་བ་ལགས་སོ། །

【L2 舉書喻】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་བགྱི་ན་རི་མོ་བྲི་བའི་གཞི་ནི་སྔོན་པོའམ། སེར་པོའམ། དཀར་པོའམ། དམར་པོའམ། རི་མོར་བགྱི་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་ལགས་ཤིང༌། རི་མོ་བྲིས་པ་དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པ་ལགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལས་བརྩམས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། དྲང་བའི་དོན་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པ་ལགས་སོ། །

【L3 舉熟蘇喻】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་བགྱི་ན་ཆབ་མར་ནི་སྣོད་དུ་བསྒྲལ་བ་དང༌། ཤ་གཡོས་པ་དང༌། བག་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ། ཆབ་མར་བསྩལ་ན་ཤིན་ཏུ་འདའ་བར་འགྱུར་ལགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལས་བརྩམས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྩལ་ན། དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལགས་སོ། །

【L4 舉譬虛空】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་བགྱི་ན་ནམ་མཁའ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། བསྩལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ལགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལས་བརྩམས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས་བསྩལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་བསྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ལགས་སོ། །

【I2 如來讚嘆】

དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱིན་ཏེ། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་ཏེ་བཤད་པ་ཤེས་ཏེ། དོན་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ་བཅའ་སྒ་དང༌། རི་མོ་བྲི་བའི་གཞི་དང༌། མར་གྱིས་གདབ་པ་དང༌། ནམ་མཁའི་དཔེ་ལེགས་པར་བྱས་པ་དེ་ནི། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་གྱི་དེ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཟུང་ཤིག །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །

【H3 辨教優劣持經功德】【I1 定三時教體優劣】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་པོར་ཡུལ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་དྲང་སྲོང་སྨྲ་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་བསྟན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ༑ སྔོན་ལྷར་གྱུར་པའམ། མིར་གྱུར་པ་སུས་ཀྱང་ཆོས་དང་མཐུན་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བསྐོར་བ་ཅིག་རབ་ཏུ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ། སྐབས་མཆིས་པ། དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང༌། འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ། སྐབས་མཆིས་པ། དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། འགག་པ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལ་བསྐོར་བ་འདི་ནི་བླ་ན་མ་མཆིས་པ། སྐབས་མ་མཆིས་པ། ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ། རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། །རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལས་བརྩམས་ནས། །

【I2 明持經福利】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་རིགས་ཀྱི་བུའམ། །རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་གིས་ཐོས་ནས་མོས་པར་བགྱིད་པ་དང༌། ཡི་གེར་འདྲིར་སྩོལ་བ་དང༌། ཡི་གེར་བྲིས་ནས་ཀྱང་འཆང་བ་དང༌། ཀློག་པ་དང༌། མཆོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འགེད་པ་དང༌། ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་བགྱིད་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། སྒོམ་པའི་རྣམ་པས་སྦྱོར་བར་བགྱིད་པ་དེ་བསོད་ནམས་ཇི་ཙམ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་ལགས། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་རིགས་ཀྱི་བུའམ། །རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད། གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དེ། དེའི་བདེ་བྱ་བར་སླ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། །འོན་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། སེན་མོའི་རྩེ་མོ་ལ་གནས་པའི་སའི་རྡུལ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ས་ལ་གནས་པའི་སའི་རྡུལ་རྣམས་དང་བསྒྲུན་ན། བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས། །སྟོང་གི་ཆ་དང༌། འབུམ་གྱི་ཆ་དང༌། གྲངས་དང༌། ཆ་དང༌། བགྲང་བ་དང༌། དཔེ་དང༌། རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །བ་ལང་གི་རྗེས་ཀྱི་ཆུ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཆུ་དང་བསྒྲུན་ན། བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས། རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ངས་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་མོས་པ་ནས། །བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བར་གྱི་བསོད་ནམས་གང་བཤད་པ་དེ་ནི། ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ལ་མོས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ནས། བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་སྦྱོར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་བར་གྱི་བསོད་ནམས་འདི་དང་བསྒྲུན་ན། བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས༑ རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །

【H4 請立經名時眾得益】【I1 請立名】

དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདིར་བསྟན་པ་འདིའི་མིང་ཅི་ལགས། །འདི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བར་བགྱི། །

【I2 辨時益】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་དོན་དམ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟུང་ཤིག །དོན་དམ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་བཤད་པ་ན། སྲོག་ཆགས་དྲུག་འབུམ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེས་སོ། །ཉན་ཐོས་སུམ་འབུམ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་གོ། །ཉན་ཐོས་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ནི་ལེན་པ་མེད་པར་ཟག་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་གིས་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གསུངས་སོ།། །།

【G5 慈氏菩薩請問止觀義】【H1 標宗指經】

བམ་པོ་སུམ་ཅུ་དགུ་པ། ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་དགོད་པ་ལས་བརྩམས་ནས། རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་བྱུང་བ་བཞིན་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【H2 正引其文】【I1 問答正辨止觀之義】【J1 長行廣辯】【K1 問答廣辨】【L1 依住門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཅི་ལ་གནས། ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པར་བགྱིད་ལགས༑ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་མི་གཏོང་བ་ལ་གནས་ཤིང་བརྟེན་ནས་སོ། །

【L2 所緣門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། དངོས་པོའི་མཐའ་དང༌། དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞེས་གང་དག་བསྟན་པ་དེ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དུ་ཞིག་ཞི་གནས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་བ། གཅིག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །དུ་ཞིག་ལྷག་མཐོང་གི་དམིགས་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །དུ་ཞིག་དེ་གཉི་གའི་དམིགས་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོའི་མཐའ་དང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ༑ །

【L3 求善止觀門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། ཇི་ལྟར་ཞི་གནས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བགྱི་བ་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་མཁས་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ངས་ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང་། གླིང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་གང་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བཤད་པ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལེགས་པར་ཐོས། །ལེགས་པར་བཟུང༌། །ཁ་ཏོན་བྱང་བར་བྱས། །ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་བརྟགས། །མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དེ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་འདུག་སྟེ་ནང་དུ་ཡང་དག་བཞག་ནས། ཇི་ལྟར་ལེགས་པར་བསམས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་གང་གིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སེམས་དེ་ནང་དུ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་དེ་ལ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞི་གནས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དེ་ཐོབ་ནས། །དེ་ཉིད་ལ་གནས་ཏེ་བསམས་པའི་རྣམ་པ་སྤངས་ནས། །ཇི་ལྟར་བསམས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ནང་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད། །མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་དེ་དག་ལ་ཤེས་བྱའི་དོན་དེ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། འདོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་འབྱེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་མཐོང་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L4 止觀方便門】【M1 問答辨求止方便】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནང་དུ་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་མ་ཐོབ་པ་དེའི་བར་དུ། ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་དེ་ལ་ཅི་ཞེས་བགྱི༑ བྱམས་པ་ཞི་གནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཞི་གནས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【M2 問答辨求觀方便】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཇི་སྲིད་དུ། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ། ཇི་ལྟར་ལེགས་པར་བསམས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནང་དུ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་ནང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བགྱི། བྱམས་པ་ལྷག་མཐོང་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མཐོང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【L5 一異門】【M1 明止觀一異】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་ཐ་དད་ཅེས་བགྱིའམ། ཐ་དད་པ་མ་ལགས་ཞེས་བགྱི། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན། །ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ལྷག་མཐོང་གི་དམིགས་པའི་སེམས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 明見相一異】

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་ལྟ་བར་བགྱིད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་གང་ལགས་པ་དེ་ཅི་ལགས། །དེ་སེམས་དེ་དང་ཐ་དད་པ་ཞེས་བགྱིའམ། ཐ་དད་པ་མ་ལགས་ཞེས་བགྱི། བྱམས་པ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་བརྙན་དེ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱམས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངས་བཤད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་ཏེ། གལ་ཏེ་སེམས་དེ་ལས་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་ན། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་རྟོག་པར་བགྱིད་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་དེ་ལ་གང་ཡང་ཆོས་གང་ལ་ཡང་རྟོག་པར་མི་བྱེད་མོད་ཀྱི། །འོན་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྐྱེས་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དང་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །བྱམས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གཟུགས་ཉིད་མཐོང་ཡང༌། །གཟུགས་བརྙན་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་དེ་ལ། གཟུགས་དེ་ལ་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་དེ་དོན་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེའང་དེ་ལས་དོན་གཞན་ཡིན་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ༌། །བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་སེམས་ཀྱི། །གཟུགས་བརྙན་རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཡང༌། སེམས་དེ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་པ་ཞེས་བགྱིའམ༑ བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱིས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ཅན་རྣམས་ལ་ནི། གཟུགས་བརྙན་དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སེམས་སོ༑ །

【L6 單雙門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་གཅིག་ཏུ་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། གང་གི་ཚེ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས༑ སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཅི་ཙམ་གྱིས་ན་གཅིག་ཏུ་ཞི་གནས་སྒོམ་པ་ལགས། །བཀའ་སྩལ་པ། །གང་གི་ཚེ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བར་ཆད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གཉིས་འདྲེས་པར་གྱུར་ཏེ། མཉམ་པར་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ལགས༑ བཀའ་སྩལ་པ། གང་གི་ཚེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ༑ །བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས། བྱམས་པ་ལྷག་མཐོང་གི་དམིགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་གང་ཡིན་པའོ། །བར་ཆད་མ་མཆིས་པའི་སེམས་གང་ལགས། བྱམས་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་དམིགས་པ་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པའོ༑ །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་གང་ལགས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་འདི་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་ཏེ། དེ་རྟོགས་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L7 幾種門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྷག་མཐོང་ལ་རྣམ་པ་དུ་མཆིས། །བྱམས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་མ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །མཚན་མ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་འབའ་ཞིག་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་དང་དེར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་མ་རྟོགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པའོ༑ །སོ་སོར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་དང་དེར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པའོ། །ཞི་གནས་ལ་རྣམ་པ་དུ་མཆིས། །བཀའ་སྩལ་པ། བར་ཆད་མེད་པའི་སེམས་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་ཡང་ཞི་གནས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་པའོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བྱམས་པ་ཚད་མེད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་པའོ། །

【L8 隨信法行門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ནི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། ཆོས་ལ་མི་གནས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི་ན། ཆོས་ལ་གནས་པ་ནི་གང་ལགས། །ཆོས་ལ་མི་གནས་པ་ནི་གང་ལགས། །བྱམས་པ་ཇི་ལྟར་གཟུང་བ་དང༌། བསམས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་དོན་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུང་བ་དང་བསམས་པའི་ཆོས་ལ་མི་ལྟོས་པར་གཞན་གྱི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པའམ། །རྣམ་པར་རྣགས་པའམ། །དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སམ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དེ་ནི་ཆོས་ལ་མི་གནས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ང་ནི་ཆོས་ལ་གནས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དབང་པོ་རྣོན་པོར་འདོགས་སོ། །ཆོས་ལ་མི་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དབང་པོ་རྟུལ་པོར་འདོགས་སོ། །

【L9 緣法總別門】【M1 明緣總別】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ནི་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི་ན། མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་ལགས། །འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་ལགས། བྱམས་པ་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་གཟུང་བ་དང༌། བསམས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་མདོའི་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སོ་སོ་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མདོའི་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་གཅིག་ཏུ་བཟླུམ་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བ་དང༌། གཅིག་ཏུ་བཏུལ་བ་དང༌། ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གཞོལ་བ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འབབ་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བབ་པ། བྱང་ཆུབ་ལ་གཞོལ་བ། །བྱང་ཆུབ་ལ་འབབ་པ། བྱང་ཆུབ་ལ་བབ་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཞོལ་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འབབ་པ། མྱ་ངན་འདས་པ་ལ་བབ་པ། གནས་གྱུར་པ་ལ་གཞོལ་བ། གནས་གྱུར་པ་ལ་འབབ་པ། གནས་གྱུར་པ་ལ་བབ་པ་དག་སྟེ། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་དཔག་ཏུ་མེད་པ། གྲངས་མེད་པ་དག་མངོན་པར་བརྗོད་པས་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི། འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡིན་ནོ། །

【M2 明小大無量】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ནི་འདྲེས་པ་ཆུང་ངུའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། འདྲེས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། འདྲེས་པ་ཚད་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི་ན། འདྲེས་པ་ཆུང་དུའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་ལགས། འདྲེས་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་ལགས། འདྲེས་པ་ཚད་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་ལགས། །བྱམས་པ་མདོའི་སྡེ་ནས། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་བབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་བར་དག་སོ་སོར་གཅིག་ཏུ་བཟླུམས་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ནི་འདྲེས་པ་ཆུང་ངུའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མདོའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཇི་སྙེད་གཟུང་བ་དང༌། བསམས་པ་སོ་སོར་གཅིག་ཏུ་བཟླུམས་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདྲེས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་དང༌། གོང་ནས་གོང་དུ་ཤེས་རབ་དང་སྤོབས་པ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བཟླུམས་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདྲེས་པ་ཚད་མེད་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 明齊何名得】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན། འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལགས། བྱམས་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྟེན་ཐམས་ཅད་འཇིག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་རྣམས་པར་སྤངས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བ་འཐོབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ཕྱོགས་བཅུར་ཚད་མེད་ཅིང་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ་ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་དང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་མཚན་མ་རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པ་རྣམས་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་གོང་མ་བས་ཆེས་གོང་མ་བཟང་པོ་བས་ཆེས་བཟང་པོ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【M4 明通達及得】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དེ་གང་ལ་རྟོགས་ཤིང༌། གང་ལ་འཐོབ་པར་འཚལ་བར་བགྱི་ལགས། །བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་ནི་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། ས་གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པ་ལ་ནི་ཐོབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱམས་པ་དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པས་ཀྱང་དེ་ལ་རྗེས་སུ་བསླབ་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱ་བ་མི་གཏང་བར་བྱའོ། །

【L10 三地門】【M1 初復次】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ན་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འགྱུར་བ་ལགས། །ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པ་མ་མཆིས་ཤིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་ལགས། །ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པ་མ་མཆིས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མ་མཆིས་པར་འགྱུར་བ་ལགས། །བྱམས་པ་ཇི་ལྟར་གཟུང་ཞིང་བརྟགས་པ་དང་དཔྱད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དེ་དག་གི་མཚན་མ་གསལ་ཞིང་རགས་པ་མྱོང་བའི་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་གསལ་ཞིང་རགས་པ་མྱོང་བའི་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་སྣང་བ་འོལ་སྤྱིའི་དྲན་པ་ཙམ་ཕྲ་མོ་མྱོང་བའི་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། །རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་མཚན་མ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཆོས་མྱོང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། །རྣམ་པར་སྤྱོད་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །

【M2 第二復次】

བྱམས་པ་ཡང་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། །རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །

【L11 三相門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་གང་ལགས། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་གང་ལགས། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་གང་ལགས༑ བྱམས་པ་སེམས་རྒོད་པའམ་རྒོད་དུ་དོགས་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་སེམས་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱའོ། །བྱམས་པ་སེམས་བྱིང་ངམ། བྱིང་དུ་དོགས་པ་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱའོ། །བྱམས་པ་ཞི་གནས་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའམ༑ ལྷག་མཐོང་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའམ། ཟུང་དུ་འབྲེལ་པའི་ལམ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་གཉི་གའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ལ། སེམས་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱའོ། །

【L12 知法知義門】【M1 問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པ་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལགས་ན། ཇི་ལྟར་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལགས། ཇི་ལྟར་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལགས།

【M2 答】【N1 辨知法】

བྱམས་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། མིང་དང༌། ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་དང༌། སོ་སོ་བ་དང༌། བསྡུས་པས་སོ། །མིང་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་གི་མིང་དུ་བྱ་བར་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚིག་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་ཕྱིར། གནས་དང༌། རྟེན་དང༌། མིང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡི་གེ་གང་ཞེ་ན། དེ་གཉི་གའི་གནས་ཀྱི་ཡིག་འབྲུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དག་སོ་སོ་ལས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། མ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བསྡུས་པ་ལས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ༑ དེ་ལྟར་ན་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 辨知義】【O1 由十種相了知於義】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་བཅུས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། འཛིན་པའི་དོན་དང༌། གཟུང་བའི་དོན་དང༌། གནས་ཀྱི་དོན་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དོན་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དོན་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་གྱིས་སོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ནི་ལྔས་སོ། །ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ནི་དྲུག་གིས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་ཡང་གྲངས་དྲུག་ཁོ་ནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འབྱུང་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་རིག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ༑ །གནས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངས་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངས་འགོག་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་འབྱུང་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། གནས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་མོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་མོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བྱང་ཆུབ་ཐམས་ཅད་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་མོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་ཐོས་པ་ཐམས་ཅད་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་མོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་འཛིན་པའི་དོན་ནི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་ལྔ་དང༌། སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། བྱམས་པ་དེ་གཟུང་བའི་དོན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་ཡིན་ནོ། །བྱམས་པ་ཡང་འཛིན་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུང་བའི་དོན་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་གནས་ཀྱི་དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ལ་གནས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སྣང་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། གྲོང་ཚིག་དང༌། གྲོང་ཚིག་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། རྒྱ་མཚོ་ལ་ཐུག་པའི་ས་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། འཛམ་བུའི་གླིང་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། གླིང་བཞི་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། སྟོང་གཉིས་པ་བར་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། དེ་བརྒྱ་དང༌། དེ་སྟོང་དང༌། དེ་འབུམ་དང༌། དེ་བྱེ་བ་དང༌། དེ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་དང༌། དེ་བྱེ་བ་ཕྲག་སྟོང་དང༌། དེ་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་དང༌། དེ་གྲངས་མེད་པ་དང༌། དེ་གྲངས་མེད་པ་ཕྲག་བརྒྱ་དང༌། དེ་གྲངས་མེད་པ་ཕྲག་སྟོང་དང༌། དེ་གྲངས་མེད་པ་ཕྲག་འབུམ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གྲངས་མེད་པ། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་ཕྲག་འབུམ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་སྙེད་དག་གོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པའི་ཕྱིར། ངས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དང་ཡོ་བྱད་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དོན་ནི་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དེ་དག་ཉིད་ལ། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གང་ཡིན་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །བྱམས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 知五種義】

བྱམས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་ལྔས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང༌། དེ་རབ་ཏུ་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའམ་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའམ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་དག་གོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་ཇི་སྙེད་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པ་དང༌། སྐྱོན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། རྐྱེན་དང༌། དུས་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང་། འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ནད་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། བསྡུ་བ་དང༌། དབྱེ་བ་དང༌། མགོ་གཅིག་ཏུ་ལན་གདབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང༌། དྲིས་ཏེ་ལན་གདབ་པ་དང༌། གཞག་པ་དང༌། གསང་བ་དང༌། བསྒྲགས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེ་ནི། དེ་གཉི་ག་འཛིན་པར་བྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། དེ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་འདུལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་སྤོང་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམས་དང༌། ངས་ཉན་ཐོས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གང་དག་བསྟན་པ་དེ་དག་མངོན་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་རབ་ཏུ་རིག་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཤེས་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། བྱམས་པ་དོན་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O3 知四種義】

བྱམས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྣམ་པ་བཞིས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་ལེན་པའི་དོན་དང༌། མྱོང་བའི་དོན་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པའི་དོན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། བྱམས་པ་དོན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O4 知三種義】

བྱམས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཚིག་འབྲུའི་དོན་དང༌། དོན་གྱི་དོན་དང༌། ཁམས་ཀྱི་དོན་གྱིས་སོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཚིག་འབྲུའི་དོན་ནི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་དོན་གྱི་དོན་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བསྒོམ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གནས་དང་གནས་པར་འབྲེལ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ཕན་ཡོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །བྱམས་པ་དེ་ལ་ཁམས་ཀྱི་དོན་ནི་ཁམས་ལྔ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། གདུལ་བའི་ཁམས་དང༌། གདུལ་བའི་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། བྱམས་པ་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L13 三慧門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ལགས་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ལགས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བགྱི་བ་ཅི་མཆིས་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཚིག་འབྲུ་ལ་གནས་པ་དང༌། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་དང༌། དགོངས་པ་མེད་པ། མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ། རྣམ་པར་ཐར་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པ་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཚིག་འབྲུ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པ། དགོངས་པ་ཅན་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཆོས་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཚིག་འབྲུ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚིག་འབྲུ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་དང༌། དགོངས་པ་ཅན་དང༌། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་གྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཆོས་ཤིན་ཏུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཀྱང་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པ་དེ་དག་གི་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །

【L14 智見差別門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཤེས་པ་ནི་གང་ལགས། མཐོང་བ་ནི་གང་ལགས། བྱམས་པ་ང་ནི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་སྟོན་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པར་བྱའོ། །འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L15 遣相方門】【M1 明作意除相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པས་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་གང་གིས་མཚན་མ་གང་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་སེལ་བར་བགྱིད་ལགས། བྱམས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། དོན་གྱི་མཚན་མ་རྣམ་པར་སེལ་བར་བྱེད་དེ། མིང་ལ་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་ཤིང༌། དེའི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །མིང་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་དང༌། དོན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་ཁམས་ཀྱི་བར་ལ་ཁམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་ཤིང༌། དེའི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡང་ཡན་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །

【M2 明真如無相，故無所遣】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་སེལ་བར་བགྱིད་ལགས་སམ། བྱམས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་མེད་དེ། མི་དམིགས་ན། དེ་ལ་ཅི་ཞིག་རྣམ་པར་སེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བྱམས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པས་ནི། ཆོས་དང༌། དོན་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་ནོན་གྱི། དེ་ནི་གང་གིས་ཀྱང་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པར་ང་མི་སྨྲའོ། །

【M3 釋通經文】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆབ་རྙོག་མ་ཅན་མཆིས་པའི་སྣོད་ཀྱི་དཔེ་དང༌། མེ་ལོང་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་དཔེ་དང༌། མཚེའུ་འཁྲུགས་པའི་དཔེས་ཇི་ལྟར་རང་གི་བཞིན་གྱི་མཚན་མ་བརྟག་པར་མི་ནུས་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། མ་བསྒོམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཀྱི། བསྒོམས་པས་ནི་ནུས་སོ་ཞེས་གང་བཀའ་སྩལ་པ་དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ནི་གང་ལགས། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གང་ལ་དགོངས་ཏེ་བཀའ་སྩལ་པ་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་སེམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟག་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟག་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟག་པའོ། །རྣམ་པར་རིག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་དགོངས་ཏེ། ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L16 依空遣相門】【M1 明十相空觀除遣】【N1 明十七空除遣十相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཆོས་དང་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། མཚན་མ་རྣམ་པར་སེལ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་མཚན་མ་དུ་ཞིག་ནི་རྣམ་པར་བསལ་བཀའ་བ་ལགས༑ གང་གིས་ནི་དེ་དག་རྣམ་པར་སེལ་ལགས། བྱམས་པ་བཅུ་སྟེ། དེ་དག་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། ཚིག་དང་ཡི་གེའི་མཚན་མ་སྣ་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །གནས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པར་སེལ་ལ། དེ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །འཛིན་པའི་དོན་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་མཚན་མ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །གཟུང་བའི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟ་བའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དོན་དུ་སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་བསྙེན་བཀུར་དང༌། ཡོ་བྱད་དང་ལྡན་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། ནང་གི་བདེ་བའི་མཚན་མ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །གནས་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། ཚད་མེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །གཟུགས་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། གང་གི་ཞི་བ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། གང་ཟག་བདག་མེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་མཚན་མ་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ན། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། འགྱུར་བ་མེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །མཚན་མ་དེའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །

【N2 明空所得果】

བཅོམ་ལྡན་འདས་མཚན་མ་རྣམ་པ་བཅུ་རྣམ་པར་སེལ་བར་བགྱིད་པ་ན། མཚན་མ་གང་རྣམ་པར་སེལ་བར་བགྱིད་ཅིང༌། མཚན་མའི་འཆིང་བ་གང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ལགས། བྱམས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་མ་རྣམ་པར་སེལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བའི་མཚན་མ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་སེལ་ཏོ། །

【N3 明空觀除相道理】

བྱམས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དག་ནི་དངོས་སུ་ན་མཚན་མ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རེ་རེ་ཡང་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱམས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། མ་རིག་པ་ནི་རྒ་ཤིའི་བར་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འགྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཉེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཉེ་བའི་རྐྱེན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་སུ་ན་འདུ་བྱེད་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M2 辨總空性相】【N1 問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གང་རྟོགས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་

【N2 答】【O1 讚問許說】

མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མ་མཆིས་པས་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་གང་ལགས། །

【O2 上答問】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱིན་ཏེ། བྱམས་པ་ཁྱོད་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཁྱོད་དོན་འདི་ཉིད་འདྲི་བ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱམས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མཐའ་དག་ལས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཉོན་ཅིག་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །བྱམས་པ་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་པའི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ཉིད་དང་། དེ་དེ་ལ་མི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L17 攝幾門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དག་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཞིག་བསྡུས་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ངས་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པ་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【L18 因果門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་ལགས། བྱམས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་གང་ལགས་པར་བརྗོད་པར་བགྱི། བྱམས་པ་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །བྱམས་པ་ཡང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L19 作業門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ལས་ཅི་ལགས། །བྱམས་པ་འཆིང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་མཚན་མའི་འཆིང་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L20 止觀障門】【M1 辨五繫】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གགས་རྣམ་པ་ལྔ་གསུངས་པ་གང་དག་ལགས་པ་དེ་དག་ལས། དུ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་གགས་དག་ལགས། དུ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་གགས་དག་ལགས། དུ་ནི་གཉི་གའི་གགས་དག་ལགས། བྱམས་པ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟ་བ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་གགས་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་གཏམ་འདོད་པ་བཞིན་མ་ཐོབ་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་གགས་ཡིན་ནོ། །འདྲེས་པར་གནས་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་ནི་དེ་གཉི་གའི་གགས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་གཅིག་གིས་ནི་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【M2 辨五蓋】

བཅོམ་ལྡན་འདས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་གང་དག་ལགས་པ་དེ་དག་ལས། དུ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དག་ལགས། དུ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་སྒྲིབ་པ་དག་ལགས། དུ་ནི་གཉི་གའི་སྒྲིབ་པ་དག་ལགས། བྱམས་པ་རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ནི་དེ་གཉི་གའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L21 圓滿清淨門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལགས། བྱམས་པ་གང་གི་ཚེ་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཆོམས་པར་གྱུར་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་ཡངས་སུ་དག་པ་ལགས། བྱམས་པ་གང་གི་ཚེ་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཆོམས་པར་གྱུར་པའོ། །

【L22 散動門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་ཞུགས་པས་རྣམ་པ་དུ་དག་གིས་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡོངས་སུ་འཚལ་བར་བགྱི་ལགས༑ བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དུ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ནང་དུ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། མཚན་མའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །བྱམས་པ་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བཏང་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་རབ་ཏུ་ལྷུང་ན། དེ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་དང༌། འདུ་འཛི་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་རྣམས་ལ་སེམས་རྣམ་པར་འཕྲོ་བར་གཏོང་ན་དེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བའམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བའམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་ནང་དུ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། དེ་ནི་མཚན་མའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ནང་གི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ངའོ་སྙམ་དུ་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་ན། དེ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L23 治障門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་པོ་ནས་བཟུང་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སའི་བར་ལ་གང་གི་གཉེན་པོ་ལགས། བྱམས་པ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ས་དང་པོ་ལ་ནི་ངན་སོང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་ལྟུང་བ་ཕྲ་མོའི་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིའོ། །བཞི་པ་ལ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྲེད་པ་དང་ཆོས་ལ་སྲེད་པའིའོ། །ལྔ་པ་ལ་ནི་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དྲུག་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་མང་པོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའིའོ། །བདུན་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་ཕྲ་མོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའིའོ། །བརྒྱད་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་རྩོལ་བ་དང༌། མཚན་མ་ལ་དབང་དུ་མ་གྱུར་བའིའོ། །དགུ་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་དབང་དུ་མ་གྱུར་པའིའོ། །བཅུ་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་མི་འཐོབ་པའི་འོ། །བྱམས་པ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ། མཆོག་ཏུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལེགས་པར་བཅོམ་པས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པ་ན། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དམིགས་པ་ལ། ཐམས་ཅད་དུ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་ཐོབ་པོ། །

【L24 修證菩提門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་ན། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་ནས། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང་བསམས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཟུང་བ་དང༌། ལེགས་པར་བསམས་པ་དང༌། ལེགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཉིད་ནང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། མཚན་མ་ཕྲ་མོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རེ་ཞིག་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་ན། རགས་པ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། བྱམས་པ་དེ་ལ་མཚན་མ་ཕྲ་མོ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ལེན་པའི་མཚན་མའམ། མྱོང་བའི་མཚན་མའམ། རྣམ་པར་རིག་པའི་མཚན་མའམ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་མའམ༑ ནང་གི་མཚན་མའམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མའམ། དེ་གཉི་གའི་མཚན་མའམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ་སྙམ་པའི་མཚན་མའམ༑ ཤེས་པའི་མཚན་མའམ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་མཚན་མའམ། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་མའམ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་མའམ། རྟག་པའི་མཚན་མའམ། མི་རྟག་པའི་མཚན་མའམ། སྡུག་བསྔལ་དང་འགྱུར་བ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་མའམ། དེ་མི་འགྱུར་བའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་མའམ། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་མཚན་མའམ། དེའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མའམ། ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བར་རིག་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མའམ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་མའམ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་མ་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ལ་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་གོ། །དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་དུས་དུས་སུ་གགས་དང༌། སྒྲིབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྤྱོད་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ། ནང་གི་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ལ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བདུན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཐོབ་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན། ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་དང༌། ས་དེའི་ཕན་ཡོན་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་སྔར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དམིགས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ལམ་ཐོབ་པས་དངོས་པོའི་མཐའི་དམིགས་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་སུ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་དམིགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལ་ལ་ཞིག་ཁྱེའུ་ཆེས་ཕྲ་མོས་ཁྱེའུ་ཆེས་སྦོམ་པོ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་ཡང་ཁྱེའུས་ཁྱེའུ་དབྱུང་བའི་ཚུལ་དུ་ནང་གི་མཚན་མ་རྣམ་པར་སེལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སེལ་བར་བྱེད་དེ། མཚན་མ་རྣམས་རྣམ་པར་སེལ་བ་ན་གནས་ངན་ལེན་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་བཅོམ་པས་རིམ་གྱིས་ས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་སུ་གསེར་ལྟ་བུར་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་ལ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་ཞིང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དམིགས་པ་ཡང་འཐོབ་སྟེ། བྱམས་པ་དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་ན། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L25 引發威德門】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་པར་བགྱིད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ལགས། བྱམས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནས་དྲུག་ལ་མཁས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བསླང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། འཕེལ་བ་ལ་མཁས་པ་དང་། འགྲིབ་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པའོ༑ །ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཤེས་ན། སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ནི། བརྟན་པ་དང༌། སྣོད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའིའོ། །དམིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅིག་ཅར་འཛིན་པ། ཕྱི་རོལ་དང༌། ནང་གི་ཡུལ་ཅིག་ཅར་འཛིན་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་ཅིག་ལ། ཅིག་ཅར་ཏིང་ངེ་འཛིན་མང་པོ་ལ་སྙོམས་པ་འཇུག་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མང་པོ་མཐོང་བ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མང་པོ་མཐོང་བ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ནའིའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་ཆུང་ངུ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའིའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་རྒྱ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་ལྡན་པའིའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་ཚད་མེད་པ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པའིའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པའིའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་མཐར་ཐུག་པ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པའིའོ། །མཚན་མ་མེད་པ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་དམིགས་པའིའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་པའིའོ། །ཚོར་བ་འདྲེན་མ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའིའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའིའོ། །བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པའིའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་པའི་བར་གྱིའོ༑ །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའིའོ། །དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའིའོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་ལྡན་པའི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉི་ག་དང་མི་ལྡན་པའིའོ། །ཇི་ལྟར་ན་གནས་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རིག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བསླང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་འཆིང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་མཚན་མའི་འཆིང་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་དེ་ལས་སེམས་འདི་བསླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་འཕེལ་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་གཉེན་པོའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐྱེ་བ་དང་འཕེལ་བའི་ཚེ་སྐྱེའོ། །འཕེལ་ལོ་ཞེས་འཕེལ་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་འགྲིབ་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་མཚན་མ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་དེ་འགྲིབ་ཅིང་འབྲི་བར་གྱུར་པ་ན། འགྲིབ་ཅིང་འབྲིའོ་ཞེས་འགྲིབ་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བྱམས་པ་དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་དང༌། མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L26 涅槃受門】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་འགག་གོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་དག་འགག་པའི་ཚོར་བ་དེ་དག་གང་ལགས། བྱམས་པ་མདོར་བསྡུ་ན་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གཉིས་འགགས་ཏེ། གནས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ནི་ཡུལ་རིག་པའོ། །དེ་ལ་གནས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་གྲུབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་གྲུབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་རིག་པའོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་གྲུབ་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་གང་ཡིན་པའོ། །འབྲས་བུ་མ་གྲུབ་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡུལ་རིག་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་རིག་པ་དང༌། ཡོ་བྱད་རིག་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རིག་པ་དང༌། ལྟོས་པ་རིག་པའོ། །དེ་ཡང་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ནའོ། །འབྲས་བུ་མ་གྲུབ་པའི་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་ནི་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འགག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདྲེན་མར་མྱོང་ངོ༌། །འབྲས་བུ་གྲུབ་པའི་མྱོང་བ་ཡིན་ན་ནི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་དེ་གཉི་ག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འགགས་ཏེ། རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་འབའ་ཞིག་མྱོང་ངོ༌། །ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ན་དེ་ཡང་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་འགག་ཅེས་བྱའོ། །

【K2 述讚勸學】

དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། །བྱམས་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལས་བརྩམས་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་ཤིང་མཁས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དྲི་བ་དྲིས་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །ངས་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་ཏེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བསྟན་ཅིང་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། རིགས་ཀྱི་བུ་རྣམས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དག་གིས་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ། །

【J2 重頌】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཆོས་རྣམས་གདགས་པ་རྣམ་གཞག་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་བག་ཡོད་དོན་ཆེན་ཡིན། །གང་དག་ཆོས་དེར་བརྟེན་ནས་རྣལ་འབྱོར་འདིར༑ །ཡང་དག་བརྩོན་པ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་འཐོབ། །གང་དག་གླགས་ལྟ་དེ་སྐད་རྒོལ་བ་ལས། །ཐར་པར་ལྟ་བས་ཆོས་ཀུན་ཆུབ་བྱེད་པ། །བྱམས་པ་དེ་དག་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལས་ནི། །ཐག་རིང་གནམ་ས་རིང་བ་དེ་བཞིན་ནོ། །བློ་ལྡན་སེམས་ཅན་དོན་ཅེས་དེ་དག་ལས། །ལན་བྱེད་རིག་ནས་སེམས་ཅན་དོན་བརྩོན་མིན། །ལན་དེར་རྟོགས་ན་ཀུན་གྱི་དམ་པ་དང༌། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་དགའ་བ་འཐོབ་མི་འགྱུར། །གང་དག་འདོད་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ལུང་འབོགས་པ། །དེ་དག་འདོད་པ་སྤངས་པ་ཕྱིར་ལེན་ཏེ། །རྨོངས་པ་དེ་དག་ཆོས་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེ། །རིན་ཐང་མེད་པ་རྙེད་ཀྱང་སྤོང་ཞིང་རྒྱུ། །དེ་ཕྱིར་བརྩོད་དང་འདུ་འཛི་སྤྲོས་ལྡན་པ། །རྣམ་པར་སྤོང་ལ་བརྩོན་འགྲུས་མཆོག་བྱོས་ཏེ། ལྷར་བཅས་འཇིག་རྟེན་བསྒྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་གྱིས༑ །

【I2 請立經名時得益】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདིར་བསྟན་པ་འདིའི་མིང་ཅི་ལགས། །འདི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བར་བགྱི༑ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟུང་ཤིག །རྣལ་འབྱོར་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་བཤད་པ་ན་སྲོག་ཆགས་དྲུག་འབུམ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེས་སོ། །ཉན་ཐོས་སུམ་འབུམ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་གོ། །ཉན་ཐོས་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ནི་ལེན་པ་མེད་པར་ཟག་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་གིས་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གསུངས་པའོ།། །།

【G6 觀自在菩薩問諸地義】【H1 標宗指經】

བམ་པོ་བཞི་བཅུ་པ། ཐེག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བསྟན་པ་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【H2 正引其文】【I1 問答正辨諸地之義】【J1 長行廣辯】【K1 辨地義】【L1 辨攝義】【M1 問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ས་བཅུ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་བགྱི་བ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། འོད་བྱེད་པ་དང༌། འོད་འཕྲོ་བ་ཅན་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱང་དཀའ་བ་དང༌། མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། རིང་དུ་སོང་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལགས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ནི་བཅུ་གཅིག་པ་ལགས་ན། ས་དེ་དག་རྣམ་པར་དག་པ་དུ་དག་དང༌། ཡན་ལག་དུ་དག་གིས་བསྡུས་པ་ལགས། །

【M2 答】【N1 總答】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ས་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་བཞི་དང༌། ཡན་ལག་བཅུ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 徵問別解】【O1 釋四種清淨】

སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་ལ་ས་དང་པོ་ནི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་བསྡུས་སོ། །ས་གཉིས་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །ས་གསུམ་པ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །ས་བཞི་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་གྱ་ནོམ་པ་བས་ཀྱང་ཆེས་གྱ་ནོམ་པས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ས་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 釋十一分攝】

ཡན་ལག་བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་སྤྱད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དག་ལ་མོས་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པས་ས་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་གོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། ལྟུང་བ་ཕྲ་མོའི་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དག་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཐོས་པའི་གཟུངས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་དེ་དག་གིས་དེ་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྲེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་སྲེག་པ་ལས་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། བདེན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པ་དང༌། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་བོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་སྤྱོ་བ་མང་བ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ལན་མང་དུ་གནས་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཚན་མ་མེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མང་དུ་གནས་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང་མཚན་མ་མེད་པར་གནས་པ་དེ་ལ་རྩོལ་བ་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པ་དང༌། མཚན་མ་དབང་ཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། རྣམ་གྲངས་དང༌། མཚན་ཉིད་ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་འཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་པོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཡང༌། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། མཐོང་བ་འཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པས་དེ་ཡང་འཐོབ་སྟེ། དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡན་ལག་དེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ས་དེ་དག་ན། ཡན་ལག་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་གིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 釋地名】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ། ས་དང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་བགྱི། ཅིའི་སླད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཞེས་བགྱི་ལགས། ས་དང་པོ་ནི་དོན་ཆེ་བ་འདྲིས་པ་མ་ཡིན་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཐོབ་པས་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ས་གཉིས་པ་ནི་ལྟུང་བ་ཕྲ་མོ་དང་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དྲི་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་གསུམ་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དང་ཐོས་པའི་གཟུངས་དེ་ཤེས་པའི་སྣང་བ་ཚད་མེད་པའི་གནས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འོད་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་བཞི་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཤིང་བསྲེག་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒོམས་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེའི་འོད་འཕྲོ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འོད་འཕྲོ་བ་ཅན་ཞེས་བྱའོ༑ །ས་ལྔ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཐབས་ཀྱིས་བསྒོམ་པ་དེ་ལ་དབང་བྱ་བར་དཀའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་དཀའ་ཞེས་བྱའོ༑ །ས་དྲུག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ལན་མང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་བདུན་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་ཅིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་རིང་དུ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་ས་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རིང་དུ་སོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ས་བརྒྱད་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བས་མི་བསྐྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ས་དགུ་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་སྟོན་པའི་དབང་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་ཡངས་པ་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཞེས་བྱའོ། །ས་བཅུ་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལྟ་བུས་ཁྱབ་ཅིང་ཁེབས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཞེས་བྱའོ། །ས་བཅུ་གཅིག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོ་སྤངས་པས། ཆགས་པ་མེད་ཅིང་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 辨地中所對除法】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ས་དེ་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་དུ་མཆིས། གནས་ངན་ལེན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་དུ་མཆིས་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉིད་ཤུ་རྩ་གཉིས་དང༌། གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བཅུ་གཅིག་སྟེ། ས་དང་པོ་ལ་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ངན་སོང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ས་གཉིས་པ་ལ་ནི་ལྟུང་བ་ཕྲ་མོའི་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྣམ་པ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཐོས་པའི་གཟུངས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །བཞི་པ་ལ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་སྲེད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ལྔ་པ་ལ་ནི་འཁོར་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དྲུག་པ་ལ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མཚན་མ་མང་པོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །བདུན་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་ཕྲ་མོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་གཅིག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཐབས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །བརྒྱད་པ་ལ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་རྩོད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། མཚན་མ་རྣམས་ལ་མི་དབང་བ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དགུ་པ་ལ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། གོང་ནས་གོང་དུ་ཤེས་རབ་དང༌། སྤོབས་པ་ལ་གཟུངས་ཀྱི་དབང་བ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། སྤོབས་པའི་དབང་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། ས་བཅུ་པ་ལ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། གསང་བ་དང་ཕྲ་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཐོགས་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ངན་ལེན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ས་དེ་དག་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་དང༌། གནས་ངན་ལེན་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་ངག་གི་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ལ་ད་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དེ་ལྟར་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་དྲ་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་དྲལ་ཅིང་དེའི་གནས་ངན་ལེན་ཐིབས་པོ་ཆེན་པོ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅི་ཙམ་དུ་ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང༌། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ནི་ངོ་མཚར་ལགས་སོ། །

【L4 辨諸地清淨通德】【M1 辨諸地清淨通德】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ས་དེ་དག་རྣམ་པར་དག་པ་དུ་དག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་བརྒྱད་ཀྱིས་ཏེ། ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་མཐོང་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མཐུ་རྣམ་པར་དག་པས་སོ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ས་དང་པོ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནས། མཐུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དང༌། ས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནས། མཐུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཆེས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་མ་རྟོགས་པ་དང༌།

【M2 明有上無上】

ས་དང་པོའི་ཡོན་ཏན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་དེའི་གོང་མའི་ས་རྣམས་དེའི་ཡོན་ཏན་དང་ཡང་མཉམ་ལ། རང་གི་སའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡོན་ཏན་བླ་ན་ཡོད་པ་དག་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ནི་ཡོན་ཏན་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L5 四緣故菩薩生勝】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་བ་བར་མཆོག་ཅེས་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་ལེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། བདག་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【L6 辨菩薩行諸大願】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་པོས་མཆི་བ་དང་སྨོན་ལམ་གྱ་ནོམ་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ལ་གནས་པར་མཁས་པ་དང༌། དེ་མྱུར་དུ་འཐོབ་པར་ནུས་པ་དང༌། མྱུར་དུ་འཐོབ་པ་དེ་དང༌། བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ཡང་སྤངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱུ་མེད་པ། དགོས་པ་མེད་པ། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཡུན་རིང་པོ་འབྱུང་བ་ལ་ཡིད་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱ་ནོམ་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 辨地中所應學法】【L1 舉六度為所學事】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་དུ་མཆིས་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དྲུག་སྟེ། སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་པོ། །

【L2 以三學攝六度】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བསླབ་པའི་གཞི་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། དུ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལགས། དུ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལགས། དུ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དང་པོ་གསུམ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསམ་གཏན་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་ང་སྨྲའོ། །

【L3 以三種資糧攝六度】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བསླབ་པའི་གཞི་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས། དུ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལགས། དུ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕུག་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །བརྩོན་འགྲུས་དང་བསམ་གཏན་ནི་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་ང་སྨྲའོ། །

【L4 辨五相修於施等】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བསླབ་པའི་གཞི་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཤིན་ཏུ་མོས་པ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་པོ་དག་གིས་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྟེན་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བས་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【L5 釋成六數】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་བསླབ་པའི་གཞི་དེ་དག་རྣམ་གྲངས་དྲུག་ཏུ་གདགས་པར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གསུམ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པ་ཡིན་ལ། གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོ་བྱད་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པས་ཕན་འདོགས་པས་ཕན་འདོགས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ནི་ཕོངས་པ་དང༌། གནོད་པ་དང་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པ་ཉེ་བར་ནི་སྒྲུབ་པའི་ཕན་འདོགས་པས་ཕན་འདོགས་སོ། །བཟོད་པས་ནི་ཕོངས་པ་དང༌། གནོད་པ་དང་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པར་ཇི་མི་སྙམ་པས་ཕན་འདོགས་ཏེ། དེ་གསུམ་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་མ་བཅིལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཡང་དག་པར་མ་བཅོམ་པས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ལས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གནོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ༑ དེ་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །

【L6 明立後四度意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཞན་དག་གྲངས་བཞིར་གདགས་པར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསུམ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་བཏགས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོས་ཟིན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་དགེ་བ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ངས་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་གི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་འདི་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མང་བས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་མི་ནུས་པ་དང༌། ཁམས་དང་མོས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟོབས་ཆུང་བས་སེམས་ནང་དུ་འཇོག་མི་ནུས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཐོས་པའི་དམིགས་པ་ལ་བསམ་གཏན་ཡོངས་སུ་མ་བསྒོམས་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་མངོན་པར་སྒྲུབ་མི་ནུས་པ་ཡིན་ན། དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་ངུ་ཡང་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་ཤིང་ཕྱི་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ནུས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་ཅིང་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟོབས་ཆུང་བ་ཉིད་རྣམ་པར་བཟློག་ནས༑ ཁམས་གྱ་ནོམ་པ་ལས་བསམ་པའི་སྟོབས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེའི་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་སེམས་ནང་དུ་འཇོག་ནུས་པས་དེའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཐོས་པའི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ་ལ་བསམ་གཏན་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་ནུས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【L7 辨次第】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་དག་གོང་ནས་གོང་དུ་འགྲུབ་པའི་རྟེན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ལྟ་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་བསྲུངས་ན་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །བཟོད་པ་དང་ལྡན་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་འགྱུར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ན་བསམ་གཏན་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་གྲུབ་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་འཐོབ་བོ། །

【L8 辨品類】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་རྣམ་པ་དུར་རབ་ཏུ་དབྱེ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་སྟེ། སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཆོས་སྦྱིན་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་མི་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །བཟོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་མི་མཇེད་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའི་བཟོད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །བསམ་གཏན་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་ཞི་ལ་རབ་ཏུ་ཞི་བས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་བདེ་བར་གནས་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། །ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དམིགས་པའོ༑ །

【L9 釋到彼岸義】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཞེས་བགྱི་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལྔའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། མི་ལྟ་བ་ཉིད་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མི་ལྟ་བ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། ལན་དུ་ཕན་ཐོགས་པ་དང༌། འབྲེལ་པའི་སེམས་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་དང་མ་འདྲེས་ཤིང༌། ཐབས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཉིད་བྱས་ཤིང་བསྩགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུར་སྨོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L10 明所治六弊】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་དག་ནི་དངོས་པོ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པའི་དགའ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། དབང་ཕྱུག་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཅི་འདོད་དགུར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང༌། བརྙས་པ་མི་བཟོད་པ་དང༌། མི་བརྩོན་པའི་བསོད་ཉམས་དང༌། འདུ་འཛི་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་སྤྲོས་པ་དག་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕན་ཡོན་དུ་བལྟ་བའོ། །

【L11 明得果】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་དང༌། ཁོན་མེད་ཅིང་དབྱེན་མེད་ལ་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་མང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་བདག་པོ་དང༌། ལུས་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པའོ། །

【L12 明與施等間雜染法】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་དང་འདྲེས་པ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། རྟག་ཏུ་མི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། གུས་པར་མི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་སོ། །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐབས་དང་བྲལ་ཞིང་བསྒོམ་པ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L13 辨非方便】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐབས་མ་ལགས་པ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ན། གལ་ཏེ་ཟང་ཟིང་གིས་ཕན་འདོགས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་ཅིང༌། མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ་དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་མི་བྱེད་ན། དེ་ནི་ཐབས་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། མི་གཙང་བ་ནི་ཆེ་ཡང་རུང་ཆུང་ཡང་རུང་སྟེ་རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཀྱང་དྲི་ཞིམ་པོར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཟང་ཟིང་གིས་ཕན་བཏགས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཀྱང་བདེ་བར་བྱ་མི་ནུས་ཀྱི། དགེ་བ་ལ་འཇོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་མཆོག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L14 解釋總別清淨】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དག་པ་དུ་མཆིས་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ང་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་གཞན་ཡོད་པར་མི་སྨྲ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་བསྡུས་པ་དང་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་བསྡུས་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདུན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་དེ་དག་གིས་གཞན་ལས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དག་ལ་ལྟ་བས་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་འདི་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་སྙམ་དུ་ཡིད་གཉིས་དང་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ལ་མི་བསྟོད་གཞན་ལ་མི་སྨོད་ཅིང་བརྙས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དྲེགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་བག་མེད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དག་གིས་སེར་སྣ་མེད་ཅིང་གཞན་དག་ལ་ཕྲག་དོག་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་སོ་སོ་ཐ་དད་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བདུན་པོ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་དག་པས་སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ངག་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དྲི་མ་རྣམ་པར་དག་པས་སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ངས་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པ་བཅས་པ་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་ལས་བསླང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། དེ་ལ་ངེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དང༌། བརྟན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་འཇུག་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། སློབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་གནས་པ་ན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རྟོན་པས་མི་འཁྲུག་པ་དང༌། ལན་བྱ་བའི་ཕྱིར་སླར་སྤྱོ་བ་དང༌། གཤེ་བ་དང༌། རྡེག་པ་དང༌། བསྡིགས་པ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བའི་གནོད་པ་དག་གིས་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཁོན་གྱི་བསམ་པ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཤད་ཀྱིས་འཆགས་པ་ན་ཡོངས་སུ་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཤད་ཀྱིས་འཆགས་པ་ལ་མི་སྡོད་པ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སེམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕན་གདགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཡལ་བར་མི་འདོར་བ་དེ་ནི་བཟོད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཉམ་པ་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དེས་བདག་ལ་མི་སྟོད་ཅིང་གཞན་ལ་མི་སྣོད་པ་དང༌། མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྟུལ་བ་བརྟན་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་པ་མ་བཏང་བ་དེ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། གཉི་གའི་ཆའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཤུགས་ཀྱིས་འབྱུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། མི་གནས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བ་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བསམ་གཏན་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ཤེས་རབ་དེ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་དང༌། སྐུར་བ་འདེབས་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཤེས་རབ་དེས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་དག་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང་སྐྱེ་བ་དང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་དག་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་ལ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་སྤྲོས་པ་མེད་ལ། ཚུལ་གཅིག་ཏུ་དེ་ལ་མང་དུ་གནས་པ་དང་འདྲེས་པ་ཚད་མེད་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L15 釋前五緣總有五業】

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་སོ་སོའི་ལས་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་དག་གི་ལས་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་འདི་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་བག་ཡོད་པར་བྱེད་དོ། །མི་ལྟ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཕྱི་མ་ལ་དེ་དག་ལ་བག་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དེས་མྱུར་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་ཟད་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ།

【L16 約五義分別施等】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གི་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། མི་ལྟ་བ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་གང་ལགས། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །གསལ་བ་ཉིད་གང་ལགས། སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་བྱ་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །མི་གཡོ་བ་ཉིད་གང་ལགས། སར་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མི་མཉམ་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ས་བཅུ་པར་གཏོགས་པ་ཉིད་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་གཏོགས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【L17 辨因果無盡】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་བས་མ་འཆལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ས་མ་འཚལ་བ་དང་ལྡན་པ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ནས་འགྲུབ་པ་བསྒོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【L18 明深樂施等】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་ལ་དད་པས་གནས་པ་མ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་ལྔའི་ཕྱིར་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་ཆེས་ལྷག་པར་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L19 明施等威德】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གི་སོ་སོའི་མཐུ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་དག་གི་སོ་སོའི་མཐུ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པ་ན། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣ་དང༌། འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་འཁྲུལ་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ལྟ་བའི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་བ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟད་མི་ཤེས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ༑ །

【L20 明因果義】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་གང་དང་ལྡན་པ་དང༌། དོན་གང་དང་ལྡན་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་སྙིང་རྗེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L21 以菩薩具財為眾生貧窮意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལོངས་སྤྱོད་པས་མ་འཚལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཅན་ལགས་ན། ཅིའི་སླད་དུ་འཇིག་རྟེན་ན་དབུལ་པོ་གདའ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རང་གིས་ཉེས་པར་བྱས་པ་དེའི་གགས་སུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན། དེ་དག་ལ་རྟག་ཏུ་བྱ་བ་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་མི་ཟད་པ་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ལྟ་སྣང་བར་ག་ལ་འགྱུར། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཡི་དྭགས་ལུས་སྐོམ་པས་གདུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་སྐམས་པར་མཐོང་བ་དེ་ནི། རྒྱ་མཚོ་དག་གི་ཉེས་པ་མ་ཡིན་གྱི་ཡི་དྭགས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རང་གི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་མེད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་དག་གིས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་རང་གིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡི་དྭགས་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L22 明般若能取諸法無性】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་གིས་འཛིན་པ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་འཛིན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་འཛིན་ན༑ ངོ་བོ་ཉིད་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱང་ཅིའི་སླད་དུ་མི་འཛིན་པ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག །ང་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་འཛིན་པར་མི་སྨྲ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་ཡི་གེས་བསྟན་པ་མེད་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡི་གེ་མེད་པ། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དེ་བསྟན་པར་མི་ནུས་པས་དེའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་འཛིན་ཏོ་ཞེས་དེ་སྐད་བརྗོད་དོ། །

【L23 明三祇中所修施等三名差別】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། ཉེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་ཀྱང་བགྱི་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང་ལགས། ཉེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང་ལགས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ནི་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས། ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་དེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་ནི་མི་ནུས་ཀྱི། དེས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་མོས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དུས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་ཆེས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་དང་ལྡན་ཞིང་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ལ། དེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིག་དེས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང་པོ་ནས་གཟུང་བ་དེ་ནི་ཉེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དུས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་དང་ལྡན་ཞིང༌། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པ་ནས་གཟུང་བ་དེ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 辨地中所有煩惱】【L1 明頭數】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ས་དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་རྣམ་པ་དུ་མཆིས་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱུག །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གྲོགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་ལྔ་པོ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་གྲོགས་ཉོན་མོངས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ལ་དེ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་གྲོགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བག་ལ་ཉལ་སྟོབས་ཆུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དྲུག་པ་དང༌། བདུན་པ་ལ་ཆ་ཕྲ་མོ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཉིད་དང༌། བསྒོམ་པས་མནན་པས་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བག་ལ་ཉལ་ཕྲ་མོ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པ་དང༌། དེའི་གོང་མ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཙམ་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 辨皮膚骨麁重】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བག་ལ་ཉལ་དེ་དག་གནས་ངན་ལེན་སྤངས་པ་རྣམ་པ་དུས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། གནས་ངན་ལེན་སྤགས་ཤུན་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་སྤངས་པས་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤྲེ་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་སྤངས་པས་ནི་གསུམ་པའོ། །གནས་ངན་ལེན་སྙིང་པོ་ལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བག་ལ་ཉལ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཡིན་པར་ངས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【L3 辨能斷劫數】

བཅོམ་ལྡན་འདས་གནས་ངན་ལེན་དེ་དག་བསྐལ་པ་གྲངས་མ་མཆིས་པ་དུ་དག་གིས་སྤོང་བར་འགྱུར་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་སམ། དུས་ཚིགས་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང༌། ཞག་དང༌། ཉི་མ་དང༌། ཐུན་དང༌། ཐུན་ཕྱེད་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང་། ཡུད་ཙམ་དང༌། བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་གིས་སྤོང་ངོ༌། །

【L4 辨地中生煩惱相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་གང་ལགས། སྐྱོན་ནི་གང་ལགས། ཡོན་ཏན་ནི་གང་ལགས་པར་རིག་པར་བགྱི། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དང་པོ་ལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཁོ་ནས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། མི་ཤེས་པར་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རང་གི་རྒྱུད་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ལ་ད་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དག་གིས་ཀྱང༌། ཇི་ཙམ་དུ་སེམས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་དེ་ཙམ་དུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བགྱིད་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་འཚལ་བའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ཙམ་དུ་དོན་ཆེ་བ་ནི་ངོ་མཚར་ལགས་སོ། །

【K4 辨說一乘意】

བཅོམ་ལྡན་འདས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་གཅིག་གོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ལགས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ངས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་ཆོས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། དེ་དག་ལ་སོགས་པ་གང་དག་བསྟན་པ་དེ་དག་ཉིད་ངས་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཚུལ་གཅིག་པར་བསྟན་པས་བཤད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ང་ནི་ཐེག་པ་ཐ་དད་པར་མི་སྨྲའོ། །དེ་ལ་གང་དག་དོན་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཁ་ཅིག་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཐེག་པ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་ཡང་བྱེད་དེ། དེ་གཉིས་མི་མཐུན་པར་སེམས་ཤིང༌། ཕན་ཚུན་རྩོད་པར་ཟད་དེ། དེ་ལ་དགོངས་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །

【J2 重頌】

དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཐེག་པ་ཆེ་དང་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ། །རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཆོས་རྣམས་གང་བསྟན་པ། །དེ་དག་ཉིད་ནི་ཚུལ་གཅིག་ཡང་བསྟན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཐ་དད་ང་མི་སྨྲ། །དོན་ལ་སྒྲ་བཞིན་རྣམ་པར་རྟོག་བྱེད་པ། །སྒྲོ་བཏགས་བྱས་ཤིང་བཀུར་པ་བཏབ་བྱས་ནས། །དེ་དག་འགལ་བ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི། །རྣམ་པར་རྨོངས་ནས་བློ་གྲོས་སྣ་ཚོགས་འགྱུར། །ས་རྣམས་བསྡུས་དང་མིང་དང་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཁྱད་པར་སྐྱེ་དང་སྨོན་ལམ་བསླབ་པ་རྣམས། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་བཤད། །འདི་ལ་གང་བརྩོན་དེ་དག་སངས་རྒྱས་འགྱུར། །

【I2 請立經名及時眾得益】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདིར་བསྟན་པ་འདིའི་མིང་ཅི་ལགས། འདི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟུང་ཤིག །ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་བཤད་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་གིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྣང་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【G7 曼殊室利菩薩請問三身義】【H1 標宗指經】

ཐེག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཁོ་ན་ལས་བརྩམས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་མདོ་ལས༑ ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【H2 正引經文】【I1 問答正辨】【J1 問答辨法身之相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བགྱི་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྐུའི་མཚན་ཉིད་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བས་གནས་གྱུར་པ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྤྲོས་པ་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 明二乘轉依不名法身】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་གནས་གྱུར་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལགས་པར་བརྗོད་པར་བགྱིའམ། འཇམ་དཔལ་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འོ་ན་ཅིའི་ལུས་ལགས་པར་བརྗོད་པར་བགྱི། །འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལུས་ཡིན་ཏེ་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལུས་ཀྱིས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་མོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུས་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ན། ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་དཔག་ཏུ་མེད་པས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་དཔེ་བྱ་བར་ཡང་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【J3 諸如來化身作業】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་རིག་པར་བགྱི་ལགས༑ འཇམ་དཔལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འབྱུང་བ་དང་འདྲའོ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་འབྱུང་བ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་བཀོད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །

【J4 明化身身方便善巧】

བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟོན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ལགས་པར་བལྟ་བར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟོན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་པོར་གྲགས་པའམ། སྦྱིན་གནས་སུ་གྲགས་པའི་ཁྱིམ་དུ་མངལ་དུ་འཇུག་པ་དང༌། བཙས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ཅིག་ཅར་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་དང༌། དེ་གཏོང་པ་དང༌། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་རིམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J5 明如來言音差別】【K1 問答總標】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་སྐུས་གསུང་གང་དག་བརྗོད་པས་གདུལ་བའི་ཁམས་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མཛད་པའི་གསུང་བརྗོད་པ་དུ་ཞིག་བརྗོད་པར་མཛད་ལགས། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་བརྗོད་པ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་བརྗོད་པ་དང༌། འདུལ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། མ་མོ་བརྗོད་པའོ། །

【K2 別釋三藏】【L1 別作三問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་མདོ་སྡེ་ནི་གང་ལགས། འདུལ་བ་ནི་གང་ལགས། མ་མོ་ནི་གང་ལགས།

【L2 次第解】【M1 契經】

འཇམ་དཔལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་བཞིའམ། དགུའམ། ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོའི་བསྡུ་བ་ཙམ་ངས་གོང་དུ་བསྟན་པ་དེ་ནི་མདོ་སྡེ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བསླབ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དངོས་པོའོ༑ །དངོས་པོ་དགུ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་འབྱུང་བ་ལ་གནས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྟོན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བསྟན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། འཁོར་གྱི་དངོས་པོའོ༑ །དངོས་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདུ་བྱེད་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་གོ་རིམས་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ལ་གང་ཟག་གི་མིང་དུ་བྱས་ནས། ཕྱི་མར་འབྱུང་བའི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མིང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱི་མར་འབྱུང་བའི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ལས་བརྩམས་ཏེ། དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་རྩོལ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། སེམས་གནས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་དམིགས་པའི་ཐབས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་དངོས་པོ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་གནས་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་གནས་དང༌། ནང་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་གནས་ཀྱིས་ས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། སྒོམ་པའི་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བསྒོམས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་སྙིང་པོར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ལས་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའི་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བའི་སྦྱོར་བ་བསལ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་བརྟེན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། འཕགས་པའི་དབང་ཕྱུག་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། འཕགས་པའི་ཕྱོགས་དང་གཡོག་འཁོར་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དག་ལས་སྤྱི་བོར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་མི་བསྒོམ་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་དངོས་པོ་སྟེ། འཇམ་དཔལ་འདི་ལྟར་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་མི་བསྒོམ་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལྟ་བའི་ཉེས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 解調伏】

འཇམ་དཔལ་ངས་གང་དུ་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་པའམ་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་ལྡན་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུལ་བའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་རྣམ་པ་དུས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཆོ་ག་བསྟན་པ་དང༌། ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་བསྟན་པ་དང༌། ལྟུང་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་བསྟན་པ་དང༌། ལྟུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་དང༌། ལྟུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་བསྟན་པ་དང༌། སྡོམ་པ་གཏོང་བ་བསྟན་པས་སོ། །

【M3 解本母】【N1 總標列十一種相】

འཇམ་དཔལ་ངས་གོང་དུ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང༌། བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་མོའོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེའི་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་མྱོང་བ་རྣམ་པར་བསྙད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་། དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེའི་ཕན་ཡོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【N2 次第解】【O1 明世俗相】

འཇམ་དཔལ་དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་བསྟན་པ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང་ལས་བྱེད་པ་བསྟན་པས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 明勝義相】

དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【O3 明菩提分法所緣相】

དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བསྟན་པས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O4 明行相】【P1 總釋】

རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བརྟགས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བསྟན་པས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བརྟགས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། སྐྱོན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ཚུལ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། རིགས་པ་དང༌། བསྡུ་བ་དང༌། རྒྱས་པས་སོ། །

【P2 別釋】【Q1 諦實】

དེ་ལ་བདེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q2 安住】

གནས་པ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པའམ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའམ། མགོ་གཅིག་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང༌། དྲིས་ཏེ་ལན་གདབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའམ༑ གཞག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའམ། གསང་བ་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q3 過失】

སྐྱོན་རྣམས་ནི་ངས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དག་གོ། །

【Q4 功德】

ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ངས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དག་གོ། །

【Q5 理趣】

ཚུལ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཚུལ་དང༌། འཐོབ་པའི་ཚུལ་དང༌། བཤད་པའི་ཚུལ་དང༌། མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཚུལ་དང་། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དང༌། དགོངས་པའི་ཚུལ་ལོ། །

【Q6 流轉】

འཇུག་པ་ནི་དུས་གསུམ་དང༌། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་དང༌། རྐྱེན་བཞི་པོ་དག་གོ༑ །

【Q7 道理】【R1 總說】

རིགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌།བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང་། འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །

【R2 別釋】【S1 觀待道理】

དེ་ལ་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S2 作用道理】

ཆོས་རྣམས་འཐོབ་པའམ། འགྲུབ་པའམ། སྐྱེས་པ་རྣམས་ལས་བྱེད་པས་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S3 證成道理】

སོ་སོའི་ཤེས་པ་དང༌། བཤད་པ་དང༌། སྨྲས་པའི་དོན་བསྡུས་པ་དང༌། ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་དག་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ལྔའོ། །ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བདུན་ནོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ལྔ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་ལས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལུང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ན་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ལས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ཆུད་མི་ཟ་བ་དེ་ལ་གནས་པའི་མི་རྟག་པ་རགས་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་ལས་སྣ་ཚོགས་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་པའི་འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་དམིགས་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དམིགས་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དམིགས་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དག་ལ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་པའི་འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་དམིགས་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་རིགས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་དེ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་རིགས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་གྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འཇམ་དཔལ་གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་རིགས་པས་བརྟགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕྱིར་བསྟན་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དུས་རྟོགས་པར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་ལྔས་ཏེ། གང་སུ་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བྱུང་ན་འཇིག་རྟེན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སྒྲ་རྣམ་པར་གྲགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྟོབས་བཅུས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་དང༌། མི་འཇིག་པ་བཞིས་ཆོས་སྟོན་པས། དེའི་ཚིག་ལ་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒལ་དུ་མེད་ཅིང་བརྩད་དུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སུའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྣང་ཞིང་དགེ་སྦྱོང་རྣམ་བཞི་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་དང༌། མཚན་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པ་དང༌། བརྒལ་དུ་མེད་ཅིང་བརྩད་དུ་མེད་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་དམིགས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མཚན་ཉིད་ལྔར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་འཐད་པས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གི་ཚད་མས་མཚན་ཉིད་ལྔ་པོ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་དང་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་གཞན་དང་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་རིགས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལུང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མ་དག་པ་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རྟགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལས་དང༌། ཆོས་དང༌། རྒྱུ་དང༌། འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་གང་ཡང་རུང་བས། ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་ངེས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་ལ་དཔེ་གཞན་ཉིད་དང་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་པ་ལ། ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གང་གིས་དེ་གྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་དང་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ལ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པས་གང་གིས་དེ་གྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་རིགས་པས་བརྟགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་ཕྱིར་བརྟེན་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལ་ལུང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མ་དག་པ་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S4 法爾道理】

དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་དབྱིངས་གནས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q8 總別】

དེ་ལ་བསྡུས་པ་དང༌། རྒྱས་པ་ནི་མདོར་བསྡུས་ཏེ། ཚིག་གཅིག་གིས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཚིག་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་དག་གིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་སྟེ། མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【O5 明自性相】

ངས་རྣམ་པ་དང་བཅས་པའི་དམིགས་པ་འཛིན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་བསྟན་པ་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O6 明果相】

འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བས་དེའི་འབྲས་བུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O7 明彼領受開示相】

དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་སྒྲོགས་པ་དང༌། འཆད་པ་དང་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དེ་ནི་དེ་མྱོང་བ་རྣམ་པར་བསྙད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O8 明彼障礙法相】

བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་བསྒོམ་པ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་གནས་ལྟ་བུ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O9 明彼隨順法相】

དེ་དག་ཉིད་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O10 明彼過患相】

བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O11 明勝利相】

འཇམ་དཔལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J6 明不共陀羅尼義】【K1 請】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གཟུངས་ཀྱི་དོན་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ལྡོམ་པོར་དགོངས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་དང༌། འདུལ་བ་དང་མ་མོ་དག་གིས་གཟུངས་ཀྱི་དོན་མ་ལུས་པ་འདི་ལས་སླད་རོལ་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ལགས་པ་བཤད་དུ་གསོལ། །

【K2 答】【L1 長行廣辨】【M1 敕聽許說】

འཇམ་དཔལ་དེའི་ཕྱིར་ཉོན་ཅིག་དང༌། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ངའི་ལྡེམ་པོ་ངག་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཟུངས་ཀྱི་དོན་ལ་ལུས་པ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །

【M2 正解】【N1 初句】

འཇམ་དཔལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་གཡོ་བ་མེད་པ་གང་ཟག་མེད་པ་ཡིན་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་ངས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་སྔོན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ལ། ཕྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིས་རྣམ་པར་བྱད་ལ། སྔོན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ན།

【N2 第二句】

དེ་ལ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་ལ་ཆོས་དང་གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གམ། བདག་གིར་འཛིན་ཅིང༌། དེས་ན་མཐོང་ངོ༌། །ཐོས་སོ། །སྣོམ་མོ། །མྱོང་ངོ༌། །རེག་གོ། །རྣམ་པར་ཤེས་སོ། །ཟའོ། །བྱེད་དོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སོ། །རྣམ་པར་བྱང་ངོ་ཞེས་ལོག་པར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་འབྱུང་ངོ༌། །

【N3 第三句】

གང་ལ་ལས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་རབ་ཏུ་སྤོང་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ། སྤྲོས་པ་མེད་པ། འདུས་མ་བྱས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པའི་ལུས་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ།

【M3 略結】

འཇམ་དཔལ་དེ་ནི་གཟུངས་ཀྱི་དོན་མ་ལུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 重頌】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཆོས་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས༑ །ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་གང་ཟག་མེད་པ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་བྱེད་པ་མེད་པར་ངས་བཤད་དོ། །དེ་དག་སྔ་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་དང་ཉོན་མོངས་མིན༑ །གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་ལ་བག་ལ་ཉལ་བ་ཡི། །ལྟ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་བྱེད་དེ། །དེས་ན་མཐོང་ངོ་ཟའོ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པའང་འབྱུང༌། །གང་གིས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་ཇི་ལྟར་བཞིན་རབ་ཤེས་པ། །དེ་ནི་གནས་ངན་ལེན་ལུས་རབ་ཏུ་སྤོང་བྱེད་ཅིང༌། །ཉོན་མོངས་གནས་མིན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལུས། །སྤྲོས་པ་མེད་ཅིང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །

【J7 受用身的心生起相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་འབྱུང་སྟེ། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངོན་པར་འདུ་བགྱི་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལགས་ན། འོ་ན་མངོན་པར་འདུ་བགྱི་བ་མ་མཆིས་པར་སེམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལགས། འཇམ་དཔལ་སྔོན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇམ་དཔལ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་གཉིད་ལོག་པ་སེམས་མེད་པ་ལ་ཕྱིར་སད་པར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་ཀྱང༌། སྔོན་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་དབང་གིས་ཕྱིར་སད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལ་ལྡང་བར་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་ཀྱང༌། སྔོན་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་དབང་ཁོ་ནས་ལྡང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཉིད་ལོག་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དག་གིས་སེམས་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་འབྱུང་བ་ཡང་སྔོན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【J8 明化心有心無心義】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྤྲུལ་པ་སེམས་མཆིས་སམ་མ་མཆིས་ཞེས་བགྱི། །འཇམ་དཔལ་སེམས་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་སེམས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ༑ སེམས་རང་དབང་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་གཞན་གྱི་དབང་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J9 明如來所行如來境界二差別相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གང་ལགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་གང་ལགས་པ་དེ་གཉིས་ལ་ཐ་དད་དུ་བགྱི་བ་ཅི་མཆིས་ལགས། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་བ། ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའི་རྒྱན་བཀོད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ནི་ཁམས་ལྔ་པོ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། འདུལ་བའི་ཁམས་དང༌། འདུལ་བའི་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་གཉིས་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །

【J10 明八相中成正覺轉法輪大涅槃三種皆無二相】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་གང་ལགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་གང་ལགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་མ་ཆུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ཡང་མ་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མ་བསྐོར་བ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌།

【J11 明佛變德遠生他福】

བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་བལྟ་བ་དང༌། ཉན་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བགྱིད་པ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་བསོད་ནམས་སྐྱེད་པ་དེ་ཅིའི་སླད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་བྱུང་བར་རིག་པར་བགྱི་ལགས། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ལྷག་པར་དམིགས་པའི་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J12 明如來法身對彼二乘之身辨其差別解脫】

བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་པར་འདུ་བགྱི་བ་མ་མཆིས་པར་འདྲ་ལགས་ན། ཅིའི་སླད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཁོ་ན་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་ཞིང༌། སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་བརྙན་དཔག་ཏུ་མ་མཆིས་པ་དག་ཀྱང་འབྱུང་ལ། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལུས་ལས་ནི་མི་འབྱུང་ལགས། འཇམ་དཔལ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་འདྲ་བ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་མཐུ་ཆེན་པོའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཟླ་བ་དང་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆུ་ཤེལ་དང་མེ་ཤེལ་ཁོ་ན་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྣང་བ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ལ་དེ་ལས་གཞན་གྱི་ཆུ་ཤེལ་དང་མེ་ཤེལ་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིགས་དང་ལྡན་པ་ལས་ལེགས་པར་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལས་རྒྱའི་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་བྱི་དོར་མ་བྱས་པ་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་བསྒོམས་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་བརྙན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་འབྱུང་གི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལུས་འབའ་ཞིག་དག་ལས་ནི་མི་འབྱུང་ངོ༌། །

【J13 明佛菩薩威德住持】

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་མཐུས། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་མིའི་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྒྱལ་རིགས་དང༌། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌།གཟུགས་མ་མཆིས་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་གདའོ་ཞེས་བགྱི་བ་དེ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དགོངས་པ་གང་ལགས། འཇམ་དཔལ་འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས། ལམ་གང་དང༌། བསྒྲུབ་པ་གནག་གིས་ཐམས་ཅད་དུ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དེ་ཡང༌། བསྒྲུབ་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་ཏེ། གང་དག་ལམ་དེ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། གང་དག་ལམ་དེ་དང་བསྒྲུབ་པ་དེ་ཕྱིར་སྤོང་ཞིང་མི་སྙན་པར་བརྗོད་ལ། ང་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ལུས་ངན་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འཇམ་དཔལ་རྣམ་གྲངས་དེས་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འབའ་ཞིག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་མཐུ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། ལུས་ངན་པར་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་མཐུ་ལས་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J14 明穢土八事易得，二事難得】

བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དག་ན་གང་ནི་མོད་པ་ལགས༑ གང་ནི་དཀོན་པ་ལགས། ཡོངས་སུ་དག་པ་དག་ན་གང་ནི་མོད་པ་ལགས༑ གང་ནི་དཀོན་པ་ལགས། འཇམ་དཔལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དག་ན་དངོས་པོ་བརྒྱད་ནི་མོད་ལ། གཉིས་ནི་དཀོན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་དང༌། རིགས་དང༌། རུས་དང༌། ཚེ་རིགས་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་ཐ་དད་པ་རྣམས་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རལ་པ་རྣམས་དང༌། ངན་སོང་རྣམས་དང༌། ཐེག་པ་དམན་པ་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དམན་པ་རྣམས་ནི་མོད་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་མཆོག་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ནི་དཀོན་པ་ཡིན་ནོ། །འཇམ་དཔལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དག་ན་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པས། དངོས་པོ་བརྒྱད་ནི་དཀོན་ལ། གཉིས་ནི་མོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 立名時益】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདིར་བསྟན་པ་འདིའི་མིང་ཅི་ལགས། འདི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇམ་དཔལ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཟུང་ཤིག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་འདི་བཤད་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་གིས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【D2 決擇持隨法瑜伽處】【E1 牒前已訖】

ཡོན་ཏན་གྱི་ལེའུ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【E2 正決擇】【F1 明世界差別】

བམ་པོ་བཞི་བཅུ་གཅིག་པ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལྔ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཅི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། བྱེ་བྲག་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དག་ན་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ཀྱང་མེད། དུད་འགྲོ་རྣམས་ཀྱང་མེད། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་མེད། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱང་མེད། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱང་མེད། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱང་མེད། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡང་མེད་ལ། དེ་དག་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་འབའ་ཞིག་གནས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་གསུམ་པར་ཆུད་པ་རྣམས་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེའི། དེ་དག་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའམ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྨྲས་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་སུ་དག་དེ་དག་ཏུ་ཡིད་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཅིའི་ཕྱིར་སྨྲ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གདུལ་བྱ་ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསགས་པ་རྣམས་ལ་བསམས་ནས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ཉིད་སྤྲོ་བར་གྱུར་ན། ལེ་ལོ་སྤངས་ཏེ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་རིམ་གྱིས་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ལ་བསམ་པ་ན་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 明菩薩依四住能成四事】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་པ་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་བྱ་བ་བཞི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ལ་གནས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་གནས་པའོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ལ་གནས་ན་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སར་ཆུད་པས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་འདུག་གི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དག་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ལ་གནས་ན་གོང་དུ་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དང༌། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་ཞིང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་དག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པའོ༑ །ལྷག་པའི་སེམས་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ལ་གནས་ན་གོང་དུ་རང་བཞིན་གྱི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་འཐོབ་པ་དང་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་གནས་པ་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་སེམས་ལ་གནས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། གང་ལ་གནས་ན་གོང་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་མཁས་པ་དང༌། བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་དང་ཐུན་མོང་པའི་རྟོགས་པའི་ཤེས་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཤེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་དགོངས་པའི་ཚིག་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་ཐུན་མོང་བའི་ཤེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལས་བརྩམས་ནས། རྟོགས་པའི་ཤེས་པའོ། །གནས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱ་བ་བཞི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ་གནས་པ་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་འདུག་གི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །གནས་པ་གཉིས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་འདུག་གི་བར་དུ་ཕྱི་མ་ལ་ལུས་འཕེལ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་འཕེལ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཕེལ་བས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །གནས་པ་གསུམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་རྣམ་པར་བསྒྱུར་ནས་སྨོན་ལམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་ཞིང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་བྱེད་དེ། གནས་པ་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པ་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་འཁོར་བ་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཁས་བླངས་པའི་རྒྱུས་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་བསགས་པ་དང༌། གནས་པ་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རྒྱུས་གནས་པ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་མི་བརྟེན་པར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【F3 明菩薩苦樂作意與住】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་གང་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་དང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བདེ་བ་གང་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་བདེ་བ་རྣམས་དང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཤེས་བྱའི་མཐར་འཇུག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་དང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་གནས་པ་གང་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གནས་པ་རྣམས་དང༌ངོ་།

【F4 明四上品障及除此障法】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཆེན་པོ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་རྣམ་པར་མ་སྦྱངས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སར་འཇུག་པ་དང༌། ས་གནོན་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདུལ་བ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ལྟུང་བ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་སྤོང་ཞིང་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསགས་པ་དང་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པའོ། །སྒྲིབ་པ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱོགས་བཅུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཉེས་པ་བཤགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་གསོལ་བ་གདབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །

【F5 明大地菩薩斷除四種微細隨惑】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སར་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་དཀའ་ཞིང༌། སྤང་བར་དཀའ་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཕྲ་མོ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ཤིང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྤང་བར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ལ་ཟད་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བ་དང༌། བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དེ་ལ་བདུད་ཀྱི་ལས་ནི་མཚན་མ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་འཕྲོ་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F6 釋十一地相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དང་པོར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། དེར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གནས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་གཉིས་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདུལ་བ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ཁོ་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་བག་ཡངས་སུ་བྱས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་གསུམ་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ནང་གི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པས་ཤེས་བྱ་སྣང་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཞི་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ནང་གི་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྲོག་པར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་འཕྲོ་བ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་འཇོག་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ལྔ་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་བདེན་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བར་དཀའ་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དྲུག་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཟབ་མོའི་ཚུལ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་མཐུན་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་གནས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཉིད་ཡིན་ལ་བྱ་བ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དེ་ལ་མང་དུ་གནས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བདུན་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པས་རྟག་ཏུ་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་རིང་དུ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བརྒྱད་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་རྩོལ་བ་མེད་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་ཐོབ་པས་མི་གཡོ་བ་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་དང༌། དག་པའི་ས་ལ་གནས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དགུ་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། བློ་གྲོས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ། ཚད་མེད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀུན་ཏུ་མགུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་དང༌། ཆོས་སྨྲ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་བསྐུར་བ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡིན་པར་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སར་ཆུད་པ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ།

【F7 明諸地修得等流成滿】

ས་དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གི་ཚེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བཅུ་ལས་བརྩམས་ནས་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དེ་དག་གི་འཐོབ་པ་ཇི་ལྟ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་འཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་ན་ས་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་འཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་ས་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུའི་ལམ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ས་དེ་དག་གི་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དེ་དག་གང་གི་ཚེ་ས་རེར་ལ་ཡང་བསྐལ་པ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མ་དག་གིས་ས་དེ་དག་ཏུ་མཐུ་གང་བརྗོད་པའི་མཐུ་དེ་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་འཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【F8 明聲聞菩薩證法界別】

སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་ལྔ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་འདྲ་ན། དེ་དག་ལ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ནི། དེ་ལ་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ལ་གཟོད་མ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ནི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་ནས་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་ཀྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་མི་འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཞི་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་མཐུན་པའི་འདུ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་འཐོབ་ཀྱི། རྒྱུ་མཚན་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མཚན་མ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ལས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་ཐོས་ན་ཡང་དེ་ལས་ཉན་ཐོས་ལ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཇུག་ཅིང༌། དེས་སྦྱོར་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལས་ཞི་པའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཇུག་ཅིང་དེས་སྦྱོར་བར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཚན་ཉིད་དེ་གཉི་གས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་ནས་ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅིང་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་ནས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དེ་ལ་མང་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མང་དུ་བྱེད་ན་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐབས་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་འདྲ་ཡང་དེ་དག་གི་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F9 明三世輪清淨】

དུས་གསུམ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དུས་གསུམ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D3 決擇持究竟瑜伽處】【E1 作二問答】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ཞེས་གང་གསུངས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། དུ་དག་གིས་ནི་བསྡུས་ཤེ་ན།

【E2 答】【F1 辨安立以答前問】【G1 釋】

སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ། ཟག་པ་ཟད་པ། གྲོང་དུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་ན་ལན་འགའ་གླང་པོ་ཆེ་གཏུམ་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོ་བ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་གཏུམ་པོ་དང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟ་རྨུ་རྒོད་དང༌། གནག་རྡུང་ཀུས་དང༌། ཁྱི་ཟ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོ་བ་དང༌། ཚེར་ཐགས་སྟུག་པོའི་སྟེང་དུ་རྫི་བ་དང༌། རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཤིན་ཏུ་སྒྲ་འབྱིན་པ་རྫི་བ་དང༌། དེ་གང་དུ་བུད་མེད་ཀྱིས་མི་རིགས་པས་སྐྱེད་པས་མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཁྱིམ་དུ་འཇུག་པ་དང༌། དགོན་པར་ལམ་བོར་ཏེ་ལམ་ངན་པར་འགྲོ་བ་དང༌། ཆོམ་རྐུན་པ་རྣམས་དང༌། མི་རྒོད་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོ་བ་དང༌། སེང་གེ་རྣམས་དང༌། སྟག་རྣམས་དང༌། གཟིག་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པའི་འཁྲུལ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལན་འགའ་ཡང་དགོན་པ་ནགས་ཁྲོད་ཆེན་པོར་འཁྱམས་ཤིང༌། ལམ་སྟོར་ནས་ཁྱིམ་སྟོང་པར་ཞུགས་ཏེ་དགྲ་འབྱིན་པར་བྱེད། ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་བྱེད། ཅ་ཅོ་ཆེན་པོ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བག་ཆགས་ཀྱི་ཉེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྟ་གད་ཆེན་པོས་དགོད་ཅིང་སོ་སྟོན་པ་དང༌། ཕྱས་ལོང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པའི་ཅ་ཅོ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ལན་འགའ་བརྗེད་ངས་པས་བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཅིག་ཏུ་ཕུང་པོ་ལ་མི་མཐུན་པར་འདུ་ཤེས་ལ། འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཞི་བར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཐ་དད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དེས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཏང་སྙོམས་དམ་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་སྙོམས་པར་ཞུགས་ན་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ལ། ལངས་ན་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡིན་གྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་གི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པའི་བཏང་སྙོམས་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱངས་པ་ལས་བརྩམས་ནས༑ མ་ཐོབ་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་འདུན་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་དེ་དག་མེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ལན་འགའ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་ལ་ཡང་འཇུག །ལན་འགའ་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་ཡང་འཇུག་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་པ་ཡིན་གྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྲིན་ལས་དེ་གསུམ་ནི་ཡེ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་སྐུ་དང༌། གསུང་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་མེད་དེ། དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པས་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བརྩལ་བ་ཙམ་གྱིས་མི་རྟོགས་པས། དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་ཆགས་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟོགས་པས་དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བརྩལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས།

【G2 結】

དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ།

【F2 辨相攝以答後問】

དེ་ལ་དང་པོ་བཞི་ནི་བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བག་ཆགས་ལེགས་པར་བཅོམ་པས་བསྡུས་སོ། །གཅིག་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བསྡུས་སོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོག་མཁྱེན་པས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ལས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་གང་དག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་གདུལ་བྱ་དང་བ་བསྐྱེད་པ་ལས་ལྟོས་ཏེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ལེའུར་ཇི་སྐད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དེ་དག་ལས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དེ་དག་ཕྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【C2 引寶積經釋十六法門】【D1 列十六法門】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ༑ ཡང་དག་པའི་བསྒྲུབས་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་རིག་པར་བྱ། ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་རྣམ་པར་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་སྤྱོད་པ་དང༌། སྙོམས་པར་སྤྱོད་པ་དང་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་དང་ཆོས་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པ་སྐྱེད་པའི་དཔེ་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་རྣམ་པར་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་རིག་པར་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་ལེགས་པར་བསླབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་དག་གིས་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ཡང་རིག་པར་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གདམས་ངག་འདི་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། ལེགས་པར་མ་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཡང་རིག་པར་བྱ། ལེགས་པར་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཡང་རིག་པར་བྱ། བརྡར་བཏགས་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། དོན་དམ་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འདུལ་བ་ཡང་རིག་པར་བྱ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འདུལ་བའི་ཐབས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ༑ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་གདམས་ངག་ལ་མོས་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་གདམས་ངག་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【D2 依門解釋】【E1 解邪行門】【F1 列八種前能引後】

དེ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གོང་ནས་གོང་དུ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ལས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དྲན་པ་བརྗོད་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། གདུལ་དཀའ་བའི་ལམ་ངན་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལམ་ངན་པར་སོང་བའི་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་འགྲོགས་པའི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་སྟེ།

【F2 別解八種即為八段】【G1 解退智資糧】【H1 總】

བྱང་ཆུབ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་སྒྲུབ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ན། བྱང་ཆུབ་དང་བྱང་ཆུབ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 別】【I1 明四種退法】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ༑ བཞི་གང་ཞེ་ན། མི་ཉན་པ་དང༌། ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་དང༌། ཉན་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་དུ་འཇུག་པའོ། །

【I2 因退法復生四種智相違法】【J1 總舉徵】

ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡེ་ཤེས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཆོས་གཞན་བཞི་སྐྱེ་སྟེ།

【J2 屬當前四法】

བཞི་གང་ཞེ་ན། བྱེ་བྲག་ཏུ་མི་རྟོག་པ་དང༌། རྐྱེན་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་ཏུ་འགྱུར་བའི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །དེ་ལ་མི་ཉན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཚེ་འདི་ལ་བྱེ་གྲུབ་ཏུ་མི་རྟོག་པ་སྐྱེའོ། །ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་རྐྱེན་མེད་པ་སྐྱེའོ། །ཉན་པའི་སྒྲིབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་གཏི་མུག་ཏུ་འགྱུར་བའི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྐྱེའོ། །ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་དུ་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྐྱེའོ། །

【I3 出四種退法體相】【J1 別釋四法體相】

དེ་ལ་མི་ཉན་པ་ནི་ཆོས་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལ་ཞེ་འགྲས་པས་ཀྱང་མི་ཉན་ཏོ། །ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་ནི་གཞན་པས་ཤེས་པ་ཧ་ཅང་ལྷག་པར་རློམ་པ་དང༌། གཞན་གྱི་བརྙས་ཀྱིས་འཇིགས་པས་ཀྱང་ཉན་དུ་མི་འཇུག་གོ། །ཉན་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་མི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གསོལ་བ་མི་འདེབས་པ་དང༌། སྐབས་མི་འབྱེད་པ་དང༌། ཉན་པ་ལ་མི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་ལས་ཀྱང་འགྱུར་རོ། །ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་ནི་རང་གིས་ཉེས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་དང༌། བཤད་པ་ལ་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་དང༌། བཤད་པ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། གཞན་དག་གིས་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་དང༌། བཤད་པ་ལ་ཉེ་བར་རྟོགས་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་དང༌། བཤད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ཀྱང་འགྱུར་རོ། །

【J2 屬當三慧以辨退失】

དེ་ལ་མི་ཉན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉན་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་གསུམ་ནི་ཤས་ཆེར་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་ཤས་ཆེར་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【G2 解忘失正念】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱང་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་བཞི་ལ་གནས་བཞིས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། གླེང་བ་པོ་རྣམས་དང༌། ལུང་འབོགས་པ་རྣམས་དང༌། ཕན་པར་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་འགལ་བར་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བསླབ་པ་ལ་ལེགས་པར་གནས་པ་རྣམས་ལ་བསླབ་པ་ལ་བཞིས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པར་འདོད་པ་དང༌། སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། མ་བརྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་སྐྱོན་ཡོངས་སུ་སྟོན་པས་དེ་ལ་མོས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་གསང་བའི་གནས་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པའོ། །

【G3 解壞白法】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱང་བཞི་སྟེ། གཞན་ལ་སྟོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཉེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཟང་ཟིང་གི་ཉེས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། སྟོན་པའི་ཉེས་པའོ། །དེ་ལ་ཟང་ཟིང་གི་ཉེས་པ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། འདུ་འཛི་མང་བས་སོ། །ལྟ་བའི་ཉེས་པ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་དང་གང་ཟག་སྤོང་བ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དམ་པའི་ཆོས་སུ་སྟོན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་སོ། །སྟོན་པའི་ཉེས་པ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཆུང་དུ་འབའ་ཞིག་སྟོན་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣ་ལམ་དུ་མ་གྲགས་ཤིང་མ་བཟུང་བ་རྣམས་སྤོང་བས་སོ། །

【G4 解惡意】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡང་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྟོན་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པར་གྱུར་ཅིང༌། བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་གྲོགས་རྣམས་དང༌། གླེང་བ་པོ་རྣམས་དང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་བརྗོད་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། ཤེས་པ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ལ་མོས་པ་རྣམས་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །དེ་ལ་སྟོན་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། བདག་ཉིད་ཆེ་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་བརྙེས་པ་དག་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའོ། །བདག་ཉིད་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་མི་བརྗོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལ་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ལོག་པར་ཁེངས་ཤིང༌། དེས་སེམས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པས་སེམས་ཅན་གྲོགས་པོ་རྣམས་ལ་དེ་ཡོངས་སུ་སྟོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གླེང་བ་པོ་རྣམས་ལ་ལྟུང་བ་འཆབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་སྨད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྙོག་པ་ཅན་གྱིས་དེ་ལ་ཐོ་འཚམས་པས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་སོ། །དགེ་བ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་མི་རྩོམ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ སེམས་ཅན་ཤེས་པ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ་དང་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་སོ། །

【G5 能令菩薩難可調伏的邪行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱང་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བསྒོམ་པའི་སྒྲིབ་པ་བཞི་པོ་དག་སྟེ། ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། གདམས་ངག་ལ་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་པས་འགྱོད་པ་དང༌། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་གནས་པའོ། །དེ་ལ་ཐོས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་མ་ཞི་བས་ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་ལོག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གདམས་ངག་ལ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལ་སྐྱོན་ཡོད་ལ་དད་པས་བྱིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་འགྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དབང་པོ་དུལ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། སྤོང་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ལ་འགྲོན་པར་བྱེད་པས་རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【G6 行於非道的邪行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལམ་ངན་པར་འགྲོ་བ་ཡང་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དད་པས་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་སྟོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐེག་པ་དམན་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་མི་འཚམ་པ་སྟོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐེག་པ་དམན་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་མི་མཐུན་པ་སྟོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་མི་གནས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱོགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་མི་འདྲ་བར་སྟོན་པའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལམ་གྱི་མཐའ་ལ་ཉེས་པ་མེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སྐྱོན་མེད་པ་དང༌། བསླབ་པ་ལ་གུས་པས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་མི་གནས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སྐྱོན་བྱུང་བ་དང༌། བསླབ་པ་ལ་མི་གུས་པས་སོ། །

【G7 親近不賢良的邪行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་འགྲོགས་པ་ལ་བརྟེན་ན་རྣམ་པ་བཞི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐེག་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་སྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའོ། །

【G8 菩薩不如其義的邪行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞི་པོ་ཆོས་འཛིན་པ་དང༌། དགོན་པ་པ་དང༌། བསོད་ནམས་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། འཁོར་དང་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བའི་བྱ་བ་འདོད་པ་ནི་ཆོས་འཛིན་པ་ཡིན་ཡང་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་གྱི༑ དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲ་འདོད་པ་ནི་དགོན་པ་པ་ཡིན་ཡང་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་གྱི། དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟང་ཟིང་གི་འབྲས་བུ་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ནི་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་དེ་ཡིན་ཡང་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་གྱི། དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྙེན་བཀུར་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང་འབྲེལ་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ནི་འཁོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་གྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །

【E2 辨正行門】【F1 總標】

ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། སྐྱོན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྟན་པས་གོང་ནས་གོང་དུ་བསྒྲུབས་པས་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 別辨八種正行】【G1 解退失】

གང་གི་ཕྱིར་མི་ཉན་པ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་མི་གུས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ་མི་བྱེད་ན་ཡང་མ་མོས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཉན་དུ་མི་འཇུག་པ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་དང་བའི་བྱ་བ་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ་མི་བྱེད་ན་ཡང་ལོག་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཉན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདུན་པ་མེད་པའི་མི་ཉན་པ་དང༌། མི་འཛིན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། མི་བྱེད་ན་ཡང་ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་དུ་འཇུག་པ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་སྒོམ་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་མི་ལྟ་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། སྨྲ་བ་ལྷུར་ལེན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། མི་བྱེད་ན་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་མི་འགྲུབ་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 解忘失正念】

གང་གི་ཕྱིར་གླེང་བ་པོ་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་འགལ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལྕི་བའི་ལྟུང་བས་འཇིགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡང་བ་ཁྱད་དུ་གསད་པའི་ཕྱིར་བརྫུན་སྨྲ་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་བྱེད་ན་ཡང་ལྟུང་བའི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བསླབ་པའི་གཞིས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ། དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་པ་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། གྱ་གྱུ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ་དེས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་བྱེད་ན་ཡང་ལྟུང་བའི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པས་རྣམ་པར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་གུས་པ་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་འཆབ་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་བྱེད་ན་ཡང་ལྟུང་བའི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་གསང་བའི་གནས་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་རྨོངས་པར་བྱེད་པ། དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་པར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་བྱེད་ན་ཡང་ལྟུང་བའི་སྒྲིབ་པས་རབ་ཏུ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【G3 解令壞白法】

གང་གི་ཕྱིར་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ་ཉུང་བ་དང༌། མ་ཞུགས་པ་དང༌། ཐེག་པ་དམན་པ་ཉན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དམན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་དཀར་པོའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་མི་འཐོབ་ལ། བཟུང་བ་དང་ཉན་པ་ལྷོད་པས་ཐོབ་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟང་ཟིང་གི་ཉེས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་ཐོབ་པའི་རྙེད་པས་ཆོག་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་མ་ཐོས་པ་མི་ཉན་པ་དང༌། དོན་དང་བྱ་བ་ལ་འཕྱར་གཡེང་མང་བས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ལྟ་བའི་ཉེས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྐྱོན་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསླབ་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་ལ་སླུ་བས་ཉམས་པར་ཡང་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྟོན་པའི་ཉེས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་འགྱུར་བ་ལེན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཤེས་སོ་ཞེས་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དེས་དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G4 解惡意現行】

གང་གི་ཕྱིར་བསླབ་པ་ལ་ཤས་ཆེར་མི་གུས་པ་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལྟུང་བ་རྣམ་པར་མི་འབྱེད་པ་དང༌། མི་འཆགས་པ་དང༌། འགྱོད་པ་མི་སེལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ལ། དམིགས་པ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀྱང་གྱ་གྱུ་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་བཞིན་མི་བརྗོད་པ་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟ་བ་དང༌། བདེན་པའི་ཚིག་སྦེད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ལ། བསྟན་པ་ལས་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀྱང་གྱ་གྱུ་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་འདོར་བར་བྱེད་པ་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མི་བཟོད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ལ། སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པ་དང༌། དགེ་བ་ལས་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀྱང་གྱ་གྱུ་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་མ་དག་པའི་རྒྱུས་མི་མཐུན་པར་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པས་མོས་པ་མེད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཀྱང་གྱ་གྱུ་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G5 解難調伏】

གང་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཀླན་ཀ་དང༌། དེ་སྐད་རྒོལ་བ་ལས་ཐར་པའི་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བས་ཉན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན༑ དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆོས་འཛིན་པ་ལ་ཡང་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་སྒྲིབ་པ་གདམས་ངག་ལ་ལོག་པར་འཛིན་པ་གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཚིག་མི་བཟོད་པ་ཉིད་དང༌། ལྟུང་བ་འཛིན་པ་ཉིད་དང༌། གདམས་ངག་ལ་མི་གུས་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དགོན་པ་པ་ལ་ཡང་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་སྒྲིབ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་པ་འགྱོད་པ་གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བསླབ་པ་དག་ལ་ཤས་ཆེར་མི་གུས་ལ། དད་པས་བྱིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་ལ་ཡང་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་སྒྲིབ་པ་རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་གནས་པ། གདུལ་དཀའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་ལ་མི་གུས་པ་དང༌། མི་ལྟ་བ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་པ་དང༌། མི་ཉན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེས་ཀྱང་དེ་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་འཁོར་དང་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G6 解行於非道】

གང་གི་ཕྱིར་མི་སྟོན་པ་དང༌། མི་འཚལ་བ་སྟོན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་སྟོན་པ་དང༌། མི་འདྲ་བར་སྟོན་པ་ལམ་ལོག་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟོན་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་ཞིང༌། སེམས་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སྟོན་པའི་ཐབས་མི་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་མོས་པ་ཉིད་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་ལ་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་སྦྱོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བས་ཀྱང་གདུལ་བ་ལ་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G7 解近不賢良】

གང་གི་ཕྱིར་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འགྲོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྤོང༌། དངོས་པོ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་སེར་སྣ་དང༌། ཐོས་པ་ཉུང་བ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་ལེགས་པར་མ་ཞུགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མི་ཉན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་བ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡིད་གཉིས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཟ་བས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G8 解不如其義】

གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞི་ལ་དང་བའི་བྱ་བ་འདོད་པ་དང༌། སྒྲ་འདོད་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་དང་གྲགས་པ་འདོད་པ་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་སྨྲས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ལ་ཆགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་མོས་པ་མེད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་གཞན་གྱི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་འདུ་འཛི་འདོད་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་དབང་ཕྱུག་འདོད་པ་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་འདོད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅེ་ན། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་བྱེད་ལ། ཆོས་འཛིན་པ་ཉིད་ནས་འཁོར་དང་སྤྱོད་པའི་བར་གྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་སླུ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། །།

【E3 解正行勝利】【F1 標四句】

བམ་པོ་བཞི་བཅུ་གཉིས་པ། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པའི་ཕན་ཡོན་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་གོང་ནས་གོང་དུ་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ལ་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐྱེ་བའོ། །

【F2 次第解釋】

བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། ཡང་དག་པའི་བསྒྲུབ་པ་ཉིད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་དང་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་དང༌། ཐོས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་བཞི་སྟེ། ཐེག་པ་ལས་རྣམ་པར་མི་གཡོ་བ་དང༌། རང་གིས་གཞན་དག་ལ་མི་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ཉིད་དང༌། ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་མི་རྫོགས་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ཉིད་དོ། །སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་སྟེ། བསྒོམ་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དང་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པ་ཉིད་ནི་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དང༌། ཉན་པ་དང༌། སེམས་པས་མི་ངོམས་པ་ཉིད་ནི་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའིའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་བཞི་ལས་རྣམ་པར་སློང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། སོམ་ཉི་དང་ཡིད་གཉིས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ལས་རྣམ་པར་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་ལས་རྣམ་པར་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་མོས་པ་ལས་རྣམ་པར་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ལས་རྣམ་པར་སློང་བར་བྱེད་པ་པའོ༑ །

【E4 解具法行等】【F1 總標列四句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཇི་ལྟར་གྱུར་ན། ཕན་ཡོན་དེ་དག་ཐོབ་ཅེ་ན། ཆོས་སྤྱོད་པ་དང༌། སྙོམས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་གནས་པར་གྱུར་ནའོ། །

【F2 次第別解】【G1 具法行】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་སྤྱོད་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྣམ་པ་ནི་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ལས་མ་འདས་པར་སྤྱོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་གནོད་བ་བྱེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་དགེ་བ་ལ་གཞུག་པ་དང་ཕན་གདགས་པར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་ཉིད་དང༌། རིགས་ལ་གནས་པ་རྐྱེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོན་པ་ཉིད་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། བླ་མ་ལྟ་བུ་རྣམས་ལ་གུས་པ་དང་རབ་ཏུ་འདུད་པས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། མི་མཐུན་པར་གྱུར་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ལ་བསྟན་པ་ལས་རྣམ་པར་མི་གཡོ་བ་ཉིད་དོ། །

【G2 具平等行】

ཇི་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྣམ་པ་ནི་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་སྙོམས་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་དེ་དེའི་ཕྱིར་སྙོམས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཉམ་པར་བྱམས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། དུས་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་བྱམས་པས་མཉམ་པར་སོ་སོར་ཀུན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། འདུ་འཛིའི་གཏམ་སྤངས་ཏེ་དགའ་བའི་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་ཁུར་བླངས་པ་ཉམས་སུ་ལོན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། མཉམ་པར་ཁུར་མ་བླངས་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། མཉམ་པར་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང་། མཉམ་པར་གདུལ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཐབས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ཉིད་དང༌། མཉམ་པར་ཕན་ཚུན་ཚིག་ཡང་དག་པར་བཟོད་པའི་ཚིག་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དང༌། མཉམ་པར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་དོ། །

【G3 具善行】

ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྣམ་པ་ནི་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་གནས་པའི་སྦྱིན་པ་ཉིད་དང༌། མི་གནས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བའི་བཟོད་པ་ཉིད་དང༌། ཉི་ཚེ་བ་མ་ཡིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་གནས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཉིད་དང༌། ལྟ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཉིད་དོ། །

【G4 具法住行】

ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྣམ་པ་ནི་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། ཀུན་ཆུབ་པ་ལྷུར་མི་ལེན་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་ལྷུར་མི་ལེན་པ་དང༌། འཆད་པ་ལྷུར་མི་ལེན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྷུར་མི་ལེན་པར་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་སྒོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་རྩོམ་ཞིང༌། ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གདམས་ངག་སྟོན་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ངང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གུས་པར་བྱས་ཏེ་གདམས་ངག་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་དབེན་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་དབེན་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་སེམས་ཅན་བརྩོན་པ་བཏང་བ་རྣམས་དང༌། མི་འགྲོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་དང་འགྲོགས་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆོགས་ཆེན་པོ་དང་མཐུ་བསྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བ་ཉིད་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང་རྣམ་པར་སྦྱོར་བ་ཉིད་དང༌། ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཉེས་པ་བཞི་སྤངས་ཏེ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་ཉིད་དེ། གནོད་པ་མི་བཟོད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། མ་ངེས་པར་སྟོན་ཅིང་འདོམས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་མི་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱི་ཉེས་པས་ཏེ༑ རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་དང༌། སྔ་མ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དག་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །

【E5 解生淨信譬喻(十九喻)】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པ་སྐྱེད་པའི་དཔེ་དག་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཐོག་མ་དང༌། བར་དང༌། ཐ་མ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང༌། ལན་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་མ་གཏུགས་པའི་ཕྱིར་ས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཐ་མལ་པར་གནས་པའི་ས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་གི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པས་དེ་ལ་ཉེ་བར་འཚེ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བས་མངོན་པར་རླན་པར་བྱེད་པས་ཆུ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཆུའི་ལོ་ཏོག་ཡོངས་སུ་སྨྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ། ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་མེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྣམ་པར་བསྒྲུབས་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་རེག་པར་བྱ་བ་ཉིད་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་གདམས་ངག་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པས་རླུང་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་རླུང་མངོན་པར་བསྒྲུབས་ནས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་དཀར་པོའི་ཆོས་མངོན་པར་འཕེལ་བའི་ཕྱིར་ཟླ་བ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོ་ཁོ་ན་ལ་སྣང་བར་བྱེད་ཀྱི། མར་གྱི་ངོ་ལ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནག་པོ་དང་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་པ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉི་མ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཉི་མ་གཟའ་སྒྲ་གཅན་གྱིས་འཇིགས་པས་ཡོངས་སུ་རྒྱུ་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཉོན་མོངས་པའི་གཟའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སེང་གེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་སེང་གེ་ཁལ་ཆེན་པོས་སྒྱིད་ལུག་པར་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁྱེར་བའི་ཕྱིར་གླང་པོ་ཆེ་དུལ་བ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་གླང་པོ་ཆེ་རྙེད་པ་དང༌། མ་རྙེད་པ་དང༌། ཚིག་འཇམ་པ་དང༌། མི་འཇམ་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌།སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྤྱོད་པ་དག་གིས་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གིས་གོས་པར་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གིས་མི་གོས་པའི་ཕྱིར་པདྨ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་པདྨ་སྡོང་བུ་ལས་བཅད་ན་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བའི་སྟོབས་སྐྱེད་པས་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རྩ་བ་མ་ཉམས་པའི་ཤིན་ལྗོན་པ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཤིན་ལྗོན་པ་ཐ་མར་རྩ་བ་རབ་ཏུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཕྱིར་ཆུའི་རྒྱུན་རྒྱ་མཚོར་བབ་པ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཆུའི་རྒྱུན་རྒྱ་མཆོར་བབ་ན་རྒྱ་མཚོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་གིས་རྣམ་པར་རྩེ་བའི་ཕྱིར་རི་རབ་ལ་གནས་པའི་ལྷ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་རི་རབ་ལ་གནས་པའི་ལྷ་རྣམས་རང་གི་བྱ་བ་ལ་བག་མེད་པར་དགའ་བ་མང་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བློན་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་བློན་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་རྒྱལ་པོ་བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་སྐྱེ་དགུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བར་སྐྱེ་དགུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལོ་ཏོག་བསྒྲུབ་པ་ལ་གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཏན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་དག་དང་ཟླ་མེད་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐུན་མོང་དུ་གྱུར་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཀཱརྵྰ་པ་ཎ་དང་ཤིན་ཏུ་མི་མཉམ་པ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་སུ་ཞུགས་པས་བྱ་བ་མཉམ་ཞིང་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་མཉམ་པའི་ཕྱིར་འདྲེས་པའི་ཚལ་དུ་ཞུགས་པ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་འདྲེས་པའི་ཚལ་དུ་ཞུགས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྤེལ་ནས་ཕྱི་མ་ལ་ལོག་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པས་ལོག་པར་མི་ལྟུང་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་དུག་བཅོམ་པ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་དགུ་བཅོམ་པ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་ཀྱི། གང་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་དུ་མ་འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་གི་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོའི་ལྗན་ལྗིན་ལྟ་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེ་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་དང༌། དེ་དག་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པས་ཡོན་ཏན་དཔེ་མེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡོན་ཏན་དཔེ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E6 解安立所學】【F1 總問答標列十三中道行】

ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་རྣམ་པར་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་མདོ་སྡེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའི་ཚུལ་བཤད་པ། དྲང་བའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ནས། དེ་ལ་ལྷག་པར་བྱ་བ་བྱས་ཤིང་དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱས་པ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་ཚུལ་བཤད་པ། ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན་ཚུལ་བཞིན་ལ་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་བཞིན་ལ་བརྩོན་པ་དང་དབུ་མའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཆོས་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་སྨོས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཟག་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་དང༌། ད་ལྟར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་མ་གཏུགས་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་མོས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། བདག་མེད་པ་སྔ་མ་ཤོས་ཕྱི་མའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱེ་མཐུ་སྨོས་པར་བྱེད་དོ། །

【F2 徵問別解】【G1 解人空】

ཇི་ལྟར་གང་ཟག་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་མི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་མི་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་གསུམ་པོ་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་བདག་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དང་གཉི་ག་མེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་པའོ། །

【G2 解人無我】

ཇི་ལྟར་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་གསུམ་པོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པ་ཉིད་མི་དམིགས་པས་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་བདག་དང་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དམིགས་པའོ། །

【G3 解法空】

ཇི་ལྟར་ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་མི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་མི་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་གསུམ་པོ་མི་རྟག་པས་བསྡུས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དང་གཉི་ག་མ་གཏོགས་པར་མི་དམིགས་པའོ། །

【G4 解法無我】

ཇི་ལྟར་ཆོས་བདག་མེད་པ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་དང་མཐུན་པ། གཞན་དག་ལ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དམིགས་ཏེ། རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། བདག་གིས་བརྟག་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའོ། །

【G5 解增益】【H1 增益差別】

ཇི་ལྟར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་གང་ཞེ་ན། གོང་ནས་གོང་དུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། མི་རྟག་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། རྟག་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། མི་རྟག་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་མེད་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་དག་པའི་སེམས་སུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་སུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། དེ་ཡང་སེམས་མེད་པ་དང་ཚོལ་བ་པའོ། །ཚོལ་བ་པ་ཡང་དེས་ཀུན་བརྟགས་པའི་གནས་དང༌། དེས་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཉེས་པ་ལྔ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཉེས་པ་དང༌། སྤྲོས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཉེས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པ་དང་ངོ༌། །དེའི་གཉེན་པོ་རྣམ་པར་བྱང་བ་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་སེམས་སུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། དགེ་བ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་བར་དུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་སུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས༑ མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བར་དུ་འཛིན་པས་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་ཡང་མི་འཇུག་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【H2 自性增益】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གནས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །

【G6 解損減】

ཇི་ལྟར་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ་དེ་ལ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལོག་པར་ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་མོས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【G7 解法現觀】

ཇི་ལྟར་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་ཉིད་དང༌། བཞི་པ་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སུ་རྣམ་པར་གནས་པ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང་བྱེ་བྲག་མི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། དེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པས་སོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་མི་དམིགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པས་མི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དེའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅིང་ཡང་དག་པར་མི་སྣང་བའི་སྦྱོར་བས་སོ་སོ་རང་རིག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G8 解迴向大菩提性】

ཇི་ལྟར་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། གཉེན་པོ་ཐོབ་པས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མི་སྤོང་བ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་གཉེན་པོ་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའོ། །སྨོན་པ་མེད་པ་ནི་སྲིད་པར་སྨོན་པའིའོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ནི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ལས་གཉེན་པོ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་དང་། སྐད་ཅིག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུན་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཉེན་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མི་སྤོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【G9 解如是行】

ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་མ་གཏུགས་པ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མ་སྤངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ལས་ཏེ༑ དེ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བའོ༑ །

【G10 解二無我勝解差別】

ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ལྟ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ཁྱད་ཆེས་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། སྤོང་བ་ལ་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང་། སེམས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་སོ། །དེ་ལྟ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཕྱི་མར་བདག་ཉིད་ཆད་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཟུང་བ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཛིན་པ་གཏན་དུ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡོངས་སུ་མ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་ཤིན་ཏུ་མ་རྟོགས་པས་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་བ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དེ་ཉིད་ཁྱད་ཆེས་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པོ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་དང༌། རིམ་གྱིས་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཉམས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་མ་ཐར་བའི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་བས་ཀྱང་ཆེས་དམན་པ་བས་དམན་པ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྤོང་བ་ལ་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པས་སྐྲག་ཅིང༌། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པ་ལ་ཆད་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ལྟར་སྤོང་བ་ལ་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་ནི་རང་གི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་སོགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའོ། །

【G11 解因性】

ཇི་ལྟར་རྒྱུ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། འཛིན་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་འཛིན་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དང་དེས་ཀུན་བརྟགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཀྱིས་བཏང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ཡིད་ལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་སོ་སོ་རང་རིག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་པ་ངེས་པ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G12 解邊際空性】

ཇི་ལྟར་མཐར་ཐུག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ཆོས་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་མཚན་ཉིད་འདྲ་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལྟར་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G13 解空性威德】

ཇི་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྨོས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་སྤོང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པའི་སྣང་བ་དེ་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་སྐྱེས་པས་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་བྱུང་བའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【E7 解彼聲聞菩薩所學殊勝差別】【F1 略舉數】

ཉན་ཐོས་ནི་དུ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། ཉན་ཐོས་ནི་རྣམ་པ་བཞིའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 正解釋】【G1 解四種聲聞】【H1 徵列四名】

སྤྲུལ་པའི་ཉན་ཐོས་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ཉན་ཐོས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་ཐོས་དང༌། ཞི་བའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ཉན་ཐོས་སོ། །

【H2 牒名解釋】

དེ་ལ་སྤྲུལ་པའི་ཉན་ཐོས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་རྣམས་གདུལ་བའི་ཕྱིར་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ཉན་ཐོས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཙམ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཤེས་པས་ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཉན་ཐོས་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་སྙིང་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་རིགས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ཉེ་བར་གནས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་རྒྱུད་ཅན་དུ་གྱུར་པས། དེ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་ཅིང་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྐུལ་བར་མཛད་འཇུག་པར་མཛད་ཅིང་ཐབས་ཉེ་བར་སྟོན་པར་ཡང་མཛད་དེ། དེ་རྒྱུ་དེས་ན་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི། ཞི་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་རྟོགས་པ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཞི་བའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ཉན་ཐོས་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་སྙིང་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཅིག་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་པའི་བསམ་པ་ཅན་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞིང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྐལ་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་བུ་གནས་མཚུངས་པར་སྐྱེས་ཤིང༌། རྒྱལ་པོའི་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་མཚུངས་མཉམ་པར་གྱུར་པ་གཉིས་ཤིག་ཡོད་པ་ལས། དེ་ལ་གཅིག་ནི་རྒྱལ་པོའི་བྱ་བ་དང༌། བསྟན་བཅོས་དང༌། བཟོའི་གནས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ། ཅིག་ཤོས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། དེ་གཉིས་ནི་ཡན་ལག་དེས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གྱུར་པར་ཟད་ཀྱི། རྒྱལ་པོའི་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་བྱེ་བྲག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཞི་བའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【G2 解差別】【H1 舉差別列有十三】

དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་བསམ་པ་དང༌། དཀར་པོའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང་། ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། རིགས་དང༌། གདུང་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། མཐུ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། སྦྱིན་གནས་ཀྱི་འོས་ཉིད་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང༌། འབྱུང་བའི་རྟེན་ལས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 別解釋】

ཉན་ཐོས་ནི་འདུ་བྱེད་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཞི་བར་གནས་པའི་བསམས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཞི་བ་ཐོབ་ཀྱང་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་དག་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཆུང་ངུ་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་དག་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཤེས་པས་བདག་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསོག་དང་གསོབ་ཏུ་བྱེད་པར་ཟད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕྱོགས་བཞིའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །ཉན་ཐོས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཆོས་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་མི་འགྱུར་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུ་བྱེད་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། ཆོས་ངན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། །སེམས་ལེགས་པར་མཉམ་པར་གཞག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མི་གཟུང་གི །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡིན་ཡང་ཕྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་བྱེད་མི་ནུས་པ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྐད་ཅིག་དེ་ལ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཀྱང་ནུས་སོ། །ཉན་ཐོས་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ལྟར་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པར་བྱ་བ་དང་བསྟོད་པར་བྱ་བའི་འོས་མ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཡང་མཐུ་དང་ཤེས་པ་དག་གིས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྨན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཞི་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྦྱིན་གནས་ཀྱི་འོས་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་ཉན་ཐོས་པས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་བས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་དེ་དག་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ན་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་བརྙེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མཛད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་སྒྲུབ་པ་པོ་དང་གཡོས་མཁན་ལ་ངོ་མཚར་གྱི་བློ་འབྱུང་བ་ལྟར། ཟ་བ་པོ་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ནི་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་ཤིང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་མས་ཡོངས་སུ་གཟུང་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། ཉན་ཐོས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མི་འབྱུང་ངོ༌། །

【E8 世出世間智作利他事】【F1 總】

འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་དག་གིས་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁམས་འཕོ་ཡང་རུང༌། ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་ཡང་རུང༌། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འཕོ་ཡང་རུང༌། གཞན་གྱིས་གསོལ་བ་བཏབ་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་འབྱུང་པོའི་གདོན་གྱིས་བརླམས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ། བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉེ་བར་སྟོན་པས་གསོ་བར་བྱེད་པ་ན་སྨན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 別】【G1 明世間智】

འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་སེལ་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། འབྲིང་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་སྤྱད་པ་ཉིད་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དང༌། དེའི་གནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་སྲིད་པར་སྨོན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་པོ་བསྡུས་པ་དང༌། རེ་རེ་དག་གིས་ཐར་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐར་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འབྲིང་གང་ཞེ་ན། རང་རང་གི་གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་བསྩལ་བའི་ཡུལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གནས་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དམིགས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་གཏང་པས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། དེ་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། བསྒོམ་པ་དེས་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་པར་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏད་དེ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གནས་པ་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་རབ་ཏུ་བཟུང་བས་ལུས་ལ་རིལ་པོར་འཛིན་པ་གང་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འབྲིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་རྣམ་པར་གནོན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། གཉེན་པོ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་ཉིད་བརྟན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ལམ་ངན་པ་དང་ལམ་ལ་ངེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་དང་འབྲིང་སེལ་བ་དང་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 明出世間智】【H1 明能治微細隨眠】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་མནན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཕྲ་མོའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་དེ་ལ་གནས་གསུམ་ལ་མཁས་པ༑ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་མོས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་མོས་པའི་

【H2 明修道】【I1 總標】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཞིའོ། །

【I2 別解釋】【J1 列四名】

སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པའི་གཉེན་པོས་ལུང་ནོད་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་སོ་སོའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་འབད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 次第解】【K1 由三種相應知心共相】

དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལྐོག་ན་གཡོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟར་གྱི་སྐད་ཅིག་པ་གཡོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །

【K2 由三種相應知自相】

སེམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དང༌། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་དེ་བཞིན་ཉིད་མི་དམིགས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཤེས་པ་མི་དམིགས་པས་སོ། །

【K3 由三種相應知心雜染相】

སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འགྲུབ་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུ་བས་ཏེ། འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ལུས་སྣ་ཚོགས་འགྲུབ་པ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འགྲུབ་པ་རང་གི་སྐད་ཅིག་གི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་གཟུང་དཀའ་བར་འཇུག་པ་དང༌། སྲེད་པའི་བག་ཆགས་པས་དབང་བསྒྱུར་བས་འཇུག་པ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དུ་རྒྱུ་བ་དང་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་བ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུ་བ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་མི་དགེ་བ་ལ། རེས་འགའ་ནི་དགེ་བ་ལ། རེས་འགའ་ནི་ཡུལ་ལ། རེས་འགའ་ནི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ལའོ། །རེས་འགའ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུ་བ་ན་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་མི་གནས་པ་དེ་ཉིད་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པར་གྱུར་ནས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནས༑ འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་ཅིང་རྒྱུ་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་སྤངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཡང་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མ་ཡིན་གྱི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་ཡིན་པ་དང་དེ་དག་གིས་བདག་ཉིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་མི་ངོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་བ་ན་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་སྐབས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཕྱིར་སྐྱོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་དག་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གིས་བཅོམ་པར་འགྱུར་བ་དང་། བག་མེད་པའི་དབང་དུ་སོང་ཞིང་དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཕྱིར། གཏན་དུ་ཕན་པ་འཆི་བ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་ཉེས་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དོན་དེ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་བསྡུས་པའི་དཔེའི་དངོས་པོ་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【K4 由三種相應知心清淨相】

སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་རྟོགས་པ་དང་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་བརྩོན་པས་ནི་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱང་མི་རྟོགས་ཀྱི། དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པས་ནི་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ནི་མི་མཐོང་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་ན་མཐོང་ངོ༌། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དུས་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་མེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱི་མར་སྐྱེ་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འབྲལ་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། འགྲོ་བ་འགྱུར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། ལས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་འདུ་བྱེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་སློབ་པའི་ཁམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་དངོས་པོ་ལྔ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། བྱ་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། བྱ་བ་མེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། བྱ་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའོ། །ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་དངོས་པོ་དྲུག་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེ་འདུ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་འགྲུབ་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་འབྱོར་བ་དང་རྒུད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སློབ་པ་དང་སྨོས་པ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེའི་གནས་ལུས་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའོ། །རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་གནས་སྐབས་བཞིར་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །རྣམ་པར་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་སོང་བའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་སྐབས་ནི་རོ་གཅིག་པ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དེའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བ་མི་མཐུན་པར་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་གནས་སྐབས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་བདེ་བ་དང༌། འགྱུར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པའི་འགྱུར་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གནས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་འགྱུར་བའོ།། །།

【E9 解於菩薩教授中聲聞所學】

བམ་པོ་བཞི་བཅུ་གསུམ་པ་སྟེ་ཐ་མའོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གདམས་ངག་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་མི་བདེ་བ་འདུལ་བས་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་ལྟུང་བ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སེལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མ་བསྩལ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བསྩལ་བའི་རྣམ་པ་དེ་བཞིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་གི་སེམས་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀུན་ནས་བསློངས་པའི་བརྣབ་སེམས་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། གནོད་སེམས་ལ་གལ་ཏེ་ཡུལ་ལས་སམ། གཞན་ལས་བྱུང་བར་སེམས་ན། དེ་ནི་སེལ་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཡུལ་གྱིས་སམ། གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་འཕྲོགས་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་མ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ལ་བསལ་ན་གཅིག་ཀྱང་མ་བསལ་བར་བལྟ་བར་བྱ་ལ། གཅིག་བསལ་ན་གཅིག་ཀྱང་བསལ་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མ་བསལ་བས་ནི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་ན། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གགས་ནི་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བརྩོན་པའི་གགས་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བརྩོན་པའི་གགས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་རྟོགས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཆིང་བ་ཡིན་ནོ། །བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་ལ་བསླབ་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་དང་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་ཡོད་དེ། དོན་མེད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་ལས་འཆིང་བ་དང༌། འཆིང་བ་ལས་བར་ཆད་དང༌། བར་ཆད་ལས་དྲི་མ་དང༌། དྲི་མ་ལས་ཐོག་ཐོག་དང༌། ཐོག་ཐོག་ལས་རྨ་དང༌། རྨ་ལས་ལོངས་སུ་གདུང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་གསོ་དཀའ་བ་འབྱུང་བའོ། །བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བརྒྱད་ནི་དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ཁོ་ན་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【E10-11 不善學與善學沙門】【F1 解不善學沙門】【G1 徵別三種】

ལེགས་པར་མ་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ལ་མི་ལྟ་ཞིང་ཆ་ལུགས་དང་རྟགས་མཐུན་པ། ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བརྩོན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། བསམ་པ་མི་མཐུན་པ་དང༌།

【G2 別釋同分不同分相】【H1 約資具以辨同分不同分】

ཡོ་བྱད་ལ་ཡོངས་སུ་གཞོལ་བ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་རྟགས་མཐུན་པ༑ ལྷག་པའི་སེམས་དང་རྟགས་མཐུན་པ། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དང་རྟགས་མཐུན་པ་ལ། དེ་དག་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌།

【H2 約聲譽以辨同不同分】

སྒྲ་ལ་ཡོངས་སུ་གཞོལ་བ། ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མཐུན། ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་དང་མཐུན། དེ་གཉི་ག་བསྒོམ་པའི་ཡན་ལག་དང་མཐུན། དེ་གཉི་གའི་ཚོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མཐུན། དེ་ལ་དེ་དག་གི་བསམ་པ་དང་མི་མཐུན་པའོ༑ །

【F2 解善學沙門】

ལེགས་པར་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བས་སོ། །ཚེ་འདི་ལ་ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚེ་རབས་སྔ་མ་ལ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སྦྱོར་བས་ནི་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་མོས་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གང་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། གང་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དེ་གཉིས་ལ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། དགོངས་པ་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། སྒྲ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བས་ནི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པའི་ཤེས་པས་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་ལ་དཀོན་མཆོག་གི་བརྡ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཁོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། ཐར་པའི་བརྡའི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པས་ནི་རྟོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པས་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 相對辨異】

དེ་ལ་ལེགས་པར་མ་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ན་མིང་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་རྒུད་ལ་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་རྒུད་པ་དང༌། བསམ་པ་ཡང་རྒྱུད་ལ་སྦྱོར་བ་ཡང་རྒྱུད་པས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་རྒུད་ལ་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉན་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། སྨྲ་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་རོ་མྱང་བ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པའོ། །ལེགས་པར་བསླབས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་མིང་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་ཡང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ཡང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་སོ། །

【E12 住世俗戒】

བརྡར་བཏགས་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་གཉིས་པོ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ལྟུང་བ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་ལས་བསླབ་པ་ལ་མི་མཁས་པས་ཉམས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་གཉི་ག་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་བསྩལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་ཅིང་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་བསྩལ་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡོ་བྱད་མ་བསྙུངས་ཤིང་ཆོས་བགད་མེད་པས་སྐྲག་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། སྐྱོན་གཞན་ཐམས་ཅད་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་ལོག་པར་མོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའོ། །

【E13 住勝義律儀】【F1 總標無漏戒相】

དོན་དམ་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། ཁམས་གསུམ་པའི་གཉེན་པོའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའི་

【F2 對世俗以辨勝義】【G1 總舉世俗戲論若能寂彼名無漏戒】

སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་བཞི་ལ། སྤྲོས་པའི་ཆོས་གང་དག་དམིགས་པ་དེ་དག་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【G2 別辨四種戲論】

སྤྲོས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དང་པོ་ལ་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བདག་གིར་འཛིན་པ་དང༌། ལྟུང་བའི་བྱ་བ་དང༌། དེའི་བྱ་བ་མེད་པ་དང༌། བསམས་བཞིན་དུ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། དེའི་སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། དེའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པས་སྤྱོད་པ་དང༌། དེའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ཡང་དམིགས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་མིང་དང༌། གཟུགས་དང༌། ཕྱི་མར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང༌། འཕྲལ་ལ་དེའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ལས་དེ་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་འཛིན་པ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་འཛིན་པ་སྤོང་བ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་གཟུང་བ་དེ་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་མེད་པ་དང༌། དེས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། དེར་འདོགས་པ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་དང༌། དེར་འདོགས་པ་དང༌། ངག་གིས་འདོགས་པ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་དང༌། དེར་འདོགས་པའི་སེམས་དང་། དེར་འདོགས་པ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་ཡང་དམིགས་པའོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་གོང་དུ་སྐྱེ་བ་ལས་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འོག་མ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལས་འཇིག་རྟེན་མེད་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། གཞན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ཡང་དམིགས་པའོ། །བཞི་པ་ལ་ནི་བདག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རློམ་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་དམིགས་པ་སྟེ།

【G3 結成無漏】

དེ་ལྟར་སྤྲོས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【F3 判釋伽他義】【G1 總標】

དོན་གྱི་འབྲེལ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བསླབ་པ་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 正釋其義】

བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་ཆུང་མི་ཟ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཟབ་མོའི་གནས་ལ་མོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་ལུགས་ཤེས་པ་ཉེ་བར་བརྟགས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་ཤེས་པ་གཏན་ལ་དབབ་པས་སོ། །

【E14 解如來調伏方便】【F1 明二同分】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གདུལ་བའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལུས་མཐུན་པ་དང༌། མོས་པ་མཐུན་པས་མཐུན་པར་རྗེས་སུ་སྟོན་པ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་གདམས་ངག་གིས་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་དག་པའི་ཐབས་སྟོན་པའོ། །

【F2 明四教導】【G1 總標列名】

གདམས་ངག་ཀྱང་རྣམ་པར་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སྐྲག་པ་དང་འཇུག་པའི་གནས་སྟོན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་སྟོན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་སྐྲག་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་སྟོན་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་མཆོག་ཏུ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཐབས་སྟོན་པའོ། །

【G2 隨難重解】【H1 釋第二教導】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །

【H2 釋第三教導分】【I1 約道辨】

རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ལ་སྐྲག་པའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སོ། །

【I2 約涅槃】

མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སྐྲག་པའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་མིང་ལ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་མིང་དུ་འདོགས་པ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་མིང་ལ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་མིང་དུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སོ། །བདེ་བར་གནས་པའི་མཆོག་གི་ཐབས་སྟོན་པ་ནི་དེ་གཉི་གའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【E15 解密意語言】【F1 釋密意語言】

ལྡེམ་པོ་ངག་ཏུ་གསུངས་པ་གང་ཞེ་ན། ལྡེམ་པོ་ངག་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའོ༑ །གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། བརྗོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བརྗོད་པ་ལ་གོམས་པའི་མིང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་ལ་གཉིས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ལ། གཉིས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིའི་གནས་སུ་མ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཐ་སྙད་ལ་གོམས་པའི་མིང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་གོམས་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་ལ་གཉིས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ལ་གཉིས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྡེམ་པོ་ངག་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 辨三圓滿】

དེ་ལ་སྟོན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང༌། དེའི་གདམས་ངག་གི་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྡེམ་པོ་ངག་ཏུ་གསུངས་པ་རྣམས་རིག་པར་བྱའོ། །སྟོན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སྟོན་པ་དང༌། གང་གིས་སྟོན་པ་དང༌། གང་སྟོན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྟོན་པ་དང༌། གང་ལ་སྟོན་པ་དེ་དག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པའོ། །འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་དབྱིངས་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ནང་གི་དགྲ་ལས་རན་པར་རྒྱལ་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དག་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་སྟོན་པ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང༌། དད་པས་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་པ་དང༌། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་རྒལ་བ་དང༌། སྦྱིན་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལས་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྲས་ཆོས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །

【E16 於教授中勝解勝利】【F1 標章列名】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གདམས་ངག་ལ་མོས་པའི་ཕན་ཡོན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཞིང་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའི་དུས་ན་དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། ཡུལ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང༌། དེའི་གནས་བསྟན་པའི་སྣོད་དུ་བྱེད་པ་དང༌། སྟོན་པའི་སྣོད་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་སྤོང་བའི་དུས་ན་ལྟ་བ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བས་སོ། །

【F2 別解釋】【G1 釋第一相】

དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་གི་བདག་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་དཔག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕེན་པ་དང༌། རྒྱུ་ཟད་པ་དང་མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བདེ་བ་རྒྱ་ཆུང་ངུ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པ་དང༌། དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། དེས་དེ་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་སོ། །

【G2 釋第二相】

དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ནི་སྐྱོན་རྣམ་པ་དྲུག་སྤངས་པས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱོན་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མྱ་ངན་གྱི་རྒྱུའི་སྐྱོན་དང༌། འདྲིས་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་སྐྱོན་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྤྱོད་ལམ་གྱི་སྐྱོན་དང༌། རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཇིག་པའི་རྒྱུའི་སྐྱོན་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཆི་ལྟས་ཀྱི་སྐྱོན་དང༌། ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བའི་སྐྱོན་ནོ། །

【G3 釋第三相】

དེ་ལ་ངག་གི་སྤྱོད་པ་ནི་སོ་སོར་ཀུན་དགའ་བར་བྱེད་པའི་དུས་ན་སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་སྤངས་པས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འཇིགས་པས་འཁུམས་པའི་སྐྱོན་དང༌། ངག་རྩུབ་པོའི་སྐྱོན་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་སྤངས་ནས་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་གཏམ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྟོད་པར་མི་བྱེད་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་ལ་གྲོས་མི་འདེབས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །

【G4 釋第四相】

དག་གི་སྤྱོད་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པའི་དུས་ན་སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་སྤངས་པས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་བརྗེད་ངས་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཚིག་སྔ་ཕྱི་འགལ་བའི་སྐྱོན་དང༌། རིགས་པ་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་དང༌། བསྟན་པ་ལ་དད་པའི་ལྷ་ལ་ཁྲོ་བའི་སྐྱོན་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཁྲོ་བའི་སྐྱོན་ནོ། །

【G5 釋第五相】

ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ནི་སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་སྤངས་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚེ་འདིའི་དོན་ལས་བརྩམས་ནས་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ལས་བརྩམས་ནས་ཐ་མ་གཅིག་སྟེ། སྐྱོན་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་འདས་པའི་གནོད་པ་བྱེད་པ་མི་བཟོད་པས་མི་བཟོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། འཆབ་པ་དང་འགྱོད་པའི་གདུང་བས་སྡིག་པ་འཆབ་པའི་སྐྱོན་དང༌། འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང་ཁོན་གྱི་ཤ་གློན་པར་འདོད་པས་འདོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་སྤོང་བ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པས་བརྗེད་ངས་པའི་སྐྱོན་དང༌། བདག་ཉིད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞུགས་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྒྱ་ཆེན་པོར་སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤོང་བ་དང༌། བསམ་པ་ཆུང་ངུས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་དེར་སྨོན་པས་སྨོན་ལམ་གྱི་སྐྱོན་ནོ། །

【F3 結成無量】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་གདམས་ངག་ལ་མོས་པའི་ཕན་ཡོན་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་དེ་དེ་བས་ཀྱང་དེ་རྣམ་པར་དབྱེ་ཞིང་བསྟན་པ་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མོས་པའི་ཕན་ཡོན་ཆེས་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【B3 餘不復現】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་ལྷག་མ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །

16-17 攝決擇分中有餘依及無餘依二地【B1 正決擇二地】【C1 結前生後】

【C2 開章解釋】【D1 立章門】

ཕུང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་ཕུང་པོ་མེད་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་སྡོམ་ནི། བྲལ་དང་ཚེ་ཡི་འདུ་བྱེད་དང༌། །གྱུར་དང་གནས་དང་ཁྱད་པར་དང༌། །ཡོད་དང་རྟག་དང་བདེ་བ་དང༌། །བྱེ་བྲག་གཞན་དབང་བྱ་བ་ཡིན། །

【D2 依門解釋(十四門)】【E1 離繫門】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ། མ་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ། མ་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བྲལ་བ་དང༌། མ་བྲལ་བར་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་སྐྱེ་བའི་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ཀྱང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དང་ནི་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བཀྲེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཁམས་མ་སྙོམས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། གནོད་པ་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ནི་མ་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ལས་ཡིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【E2 壽行門】

གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་བཏང་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོན་བཞིན་དུ་གནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ནུས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ལས་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་གཏོང་བར་ནུས་ལ། ལ་ལས་ནི་མི་ནུས་པ་དང༌། ལ་ལས་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་བསྲིང་བར་ནུས་ལ། ལ་ལས་ནི་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【E3 轉依門】

གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མ་འགགས་ཤིང༌། གཞན་དུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ན། གང་གི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་འགྱུར་བ་མེད་ན། དེའི་དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་གྱུར་པ་དེ་གང་ཡིན། གལ་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་གྱུར་པ་མེད་ན་ནི་སྔ་ཕྱིར་གནས་མཉམ་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་ཅིང་ལམ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགྲ་བཅོམ་པའི་གནས་གྱུར་པ་ནི་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལས་གཞན་དང་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གནས་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ས་བོན་ཅན་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལས་གཞན་དང་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སྔར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་གནས་གྱུར་པ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལས་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་འདྲི་བ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ༑ །གལ་ཏེ་གནས་གྱུར་པ་མེད་དུ་ཟིན་ན། དེས་ན་འདི་ལྟ་བུའི་སྐྱོན་ཁོ་ནར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལམ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས༑ དེའི་ཕྱིར་གནས་གྱུར་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་གནས་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས། ཀུན་བརྟགས་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ནི། །མངོན་ཞེན་བག་ཆགས་ཀུན་ཉོན་མོངས། །མངོན་ཞེན་བག་ཆགས་ཡོད་མིན་པ། །དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡིན། །འདི་ལ་དེ་གཉིས་ཟག་བཅས་པའི། །ཁམས་ཡིན་གནས་གྱུར་དེ་ཉིད་ནི། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཉིད་དག་པ་བླ་མེད་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་བ་ལང་གསོད་པའམ། བ་ལང་གསོད་པའི་སློབ་མ་མཁས་པ་ཞིག་གིས་བ་ལང་གསད་པའི་མཚོན་རྣོན་པོས་བ་ལང་བསད་ནས། ནང་གྲོལ་ཐམས་ཅད་བཅད་ཅིང་གཏུབས་ཏེ་བརྡུངས་ཤིང་དམྱལ་ནས། ཤ་ཐམས་ཅད་དང༌། རུས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་གཟུངས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཏུབས་ནས་ཕྱིར་བ་ལང་གི་ཀོ་བས་གཡོགས་པར་གྱུར་ན། བ་ལང་དེ་ཀོ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན༑ མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དགྲ་བཅོམ་པ་གནས་གྱུར་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚོན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅད་པ་ཡང་ཀོ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན། །མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་གནས་གྱུར་པའི་མཚན་མར་འཛིན་པ་ཡང་སྔོན་གྱི་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་བཞིན་དུ་སོ་སོ་རང་རིག་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པས། གཞན་དག་ལ་བདག་གིས་མཚན་མ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【E4 住門】

དགྲ་བཅོམ་པ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་སེམས་གང་ལ་གནས་ནས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། རིམ་གྱིས་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་འོག་ཏུ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུ་མེད་པ་མི་སྐྱེ་བས། དེ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ལུས་སོ། །དབྱིངས་དེར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ལྷ་ཉིད་ཀྱི་གྲངས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ། དྲི་ཟ་ཉིད་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཀླུ་ཉིད་དུ་ཡང་མ་ཡིན། མིའམ་ཅི་ཉིད་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ལྷ་མ་ཡིན་ཉིད་དུ་ཡང་མ་ཡིན། གནོད་སྦྱིན་ཉིད་དུ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང༌། མི་ཉིད་ཀྱི་གྲངས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་སྟེ། མདོར་བསྡུས་ན་དེ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དང༌། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང༌། སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་དང༌། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དང༌། ལུས་ཐོབ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། རིགས་བཙུན་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ས་ཐམས་ཅད་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་གྲངས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་སྟེ། འདི་ལྟར་དབྱིངས་འདི་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་སྟེ། གྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོ་རང་རིག་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【E5 差別門】

དགྲ་བཅོམ་པ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་པ་ནི་གྲངས་སུ་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་གྲངས་སུ་ཁས་མི་ལེན་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་པའི་གནས་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་འབྲེལ་པ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གནས་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པ་ཡིན་ལ། ཇི་ལྟར་དེ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་གནས་མེད་པར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དགྲ་བཅོམ་པའི་གནས་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་བསྒོམས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་ཀྱང་རུང༌། མེད་ཀྱང་རུང་སྟེ། གནས་གྱུར་པ་ལ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱང་རེ་ཞིག་མེད་པ་ཡིན་ན། ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར༑ དབྱིངས་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དགག་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ།

【E6 有門】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་གྱུར་པ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ན་གནས་གྱུར་པ་དེའི་ཆོས་ཉིད་མི་འཁྲུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་མི་འཁྲུགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྔོན་ཡོད་ལ་ཕྱིས་མེད་པར་ཡང་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དེ་ནི་བྱུང་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཆུ་ལྟར་དང་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། གསེར་ལྟར་བཟང་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྟར་སྤྲིན་དང་ཁུག་རྣ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【E7 常門】

རྟག་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། མི་རྟག་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྟག་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ལྡོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【E8 樂門】

ཅིའི་བདེ་བར་བརྗོད་པར་བྱའམ༑ བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དོན་དམ་པ་པའི་བདེ་བས་བདེ་བར་བརྗོད་པར་བྱའི། ཚོར་བའི་བདེ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【E9 殊勝門】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལ་བྱེ་བྲག་གམ། བསམ་པའམ། ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་འགའ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། མེད་དེ་འདི་ལྟར་དབྱིངས་དེ་ལ་ནི་དམན་པ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་མེད་ལ། མཐོན་དམན་ཡང་མེད་ལ། བཟང་ངན་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེ་བྲག་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་བཞིན་དུ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པ་དང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡོད་ཀྱི། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་ཆད་ཅིང་འགགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མ་འགགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྒྲིབ་པ་མ་འགགས་པ་དེ་ནི་དེའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་ལ་ལྟོས་ནས་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ལ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ལ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དེ། ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛད་པ་མི་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྔོན་སྨོན་ལམ་བསྒོམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ལྡང་བའི་བསམ་པ་མེད་པ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་མི་བྱེད་དོ། །

【E10 異性門】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གཟུགས་ལས་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའམ། གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཟུགས་དང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དང༌། ཁམས་ཐམས་ཅད་དང༌། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【E11 自在門】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས་པ། ཅི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། དབང་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དབང་ཐོབ་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབང་ཐོབ་ན་ཅི་མངོན་དུ་བྱེད་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། མངོན་དུ་མི་བྱེད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལ་ལ་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། ལ་ལ་ནི་མངོན་དུ་མི་བྱེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་ནས། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་དུ་མཛད་དོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་མངོན་དུ་མི་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་དེ་གང་གི་གྲངས་སུ་ཡང་བགྲང་བ་མ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་དེ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྔོན་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དང༌། ལམ་དེ་ལྟ་བུ་བསྒོམས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལྡང་བར་བྱའོ། །ལྡང་ངོ་སྙམ་དུ་དེ་ལྟར་སེམས་པ་མེད་ཀྱང་སྔོན་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་དབང་གིས་ལངས་ནས་ཡང་སེམས་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【E12 發趣門】

ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། ཅི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཤིང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཤིང་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཤིང་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ནི་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང༌། འབད་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་ཤིང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་ཏུ་རུང་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ནི་རེ་ཞིག་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད་ན། སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། ཚེའི་འདུ་བྱེད་བསྲིངས་ནས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་ལས་ཤས་ཆེར་དགོངས་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་ནོར་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་བསྒོམས་ནས་བསྐལ་པའམ། བསྐལ་པ་ལས་ལྷག་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བསྐལ་པ་ལས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་བསྐལ་པ་པས་ཕ་རོལ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ། །དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་བསྲིངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པ་ཡང་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཚེའི་འདུ་བྱེད་བསྲིངས་ནས་དབང་པོའི་ལུས་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྤྲུལ་པའི་ལུས་ཀྱིས་ཆོས་མཐུན་པ་པ་དག་ལ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །དེ་དབང་པོའི་ལུས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་དེས་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་གར་འདོད་པ་ཅི་ནས་ཀྱང་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་མཐོང་ན། སེམས་ཅན་ཕལ་པ་གཞན་དག་གིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དེ་ལན་མང་དུ་གནས་པས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རབ་འབྱམ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་བསྒོམས་པ་ལ་བག་མེད་པ་ན། ཡང་དང་ཡང་དུ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྐུལ་བར་མཛད་དེ། ཡང་དག་པར་སྐུལ་བར་མཛད་པ་ན་ཡང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་བག་ཡོད་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་དོ། །

【E13 種性門】

གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རིགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཉིད་ལ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ལ་ནི་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་ལ། ལ་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཁོ་ནས་བྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་སྣང་བས། དེའི་ཕྱིར་རིགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཉིད་ཀྱིས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རེས་འགའ་ནི་སློབ་པར་གྱུར་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་པའི་ཚེ་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་ལས་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་བྱེད་དོ། །རེས་འགའ་ནི་མི་སློབ་པར་གྱུར་ནས་དབང་པོའི་རིམ་པ་དང་རྐྱེན་གྱི་རིམ་པ་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ལྡོག་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་རྐྱེན་རྙེད་ན་བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ཅིང་དེ་དེ་ལྟར་དེ་དག་གིས་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པའི་རྒྱུས་ཐེག་པ་དམན་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་རྐྱེན་སྙིང་ཐག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་རྙེད་པ་ན་ཐེག་པ་དམན་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན༑ གང་གི་ཕྱིར་དེ་བག་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་སྐབས་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་གང་གི་ཚེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་ནས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ཅི་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མ་ངེས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་ཀྱི་རིགས་སུ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【E14 秘密門】

གནས་དེར་ཞུགས་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འཆི་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ན་བ་དང༌། རྒ་བའི་འཇིགས་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་དག་དང་གཞན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་ཡང་དང་ཡང་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དག་གཏན་དུ་མཛད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་དཔེ་དང༌། དེད་དཔོན་གྱི་དཔེ་དང༌། གྲུབ་པའི་དཔེ་མཛད་པ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོག་ཏུ་གསང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བ་སྣ་ཚོགས་གཞན་དག་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སར་ཆུད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཟོད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་མོས་པ་ཆུང་ངུས་འཇུག་གོ། །བཟོད་པ་འབྲིང་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་མོས་པ་འབྲིང་གིས་འཇུག་གོ། །བཟོད་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་མོས་པ་ཆེན་པོས་འཇུག་ཀྱང་མོས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སར་ཆུད་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་མོས་པ་སྔ་མ་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ། ཆེས་གྱ་ནོམ་པ། སོ་སོ་རང་གི་རྣམ་པས་གྲུབ་པའི་མོས་པ་རྣམ་པར་དག་པས་འཇུག་གོ། །ས་གཉིས་པར་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པས་འཇུག་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ས་དགུ་པའི་བར་ལ་ཞུགས་པ་དག་ཀྱང་ཐམས་ཅད་དུ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་མོས་པ་རྣམ་པར་དག་པས་འཇུག་གོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པར་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བ་དེ་དག་ལ་མོས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་འཇུག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བ་དེ་དག་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【B2 通結諸地決擇勸之應思】

ཆོས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་བསྡུས་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་གཞག་ནས། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་བརྒལ་བའི་ལན་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གཅིག་ནས་བརྟག་པ་དང༌། ཚིག་གོང་མ་དང་སྦྱར་བ་དང༌། ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱར་བ་དང༌། མུ་བཞིར་བཅད་པ་ལ་སོགས་པས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་བསྡུ་བ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། འཐོབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ས་དང་ས་དག་གི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དེ༑ ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་པས་ཕྱོགས་འདི་དང༌། བསླབ་པ་འདི་དང༌། ཚུལ་འདི་དང༌། གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པ་འདིས་གཞན་དག་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱའོ། །ཕུང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་ཕུང་པོ་མེད་པའི་སའི་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྫོགས་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་གཞུང་དེ་ལས་གཞན་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུས་པ་རྫོགས་སོ།། །།རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་པྲཛྙཱ་ཝརྨྨ་དང༌། སུ་རེནྡྲ་བོ་དྷི་དང༌། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་ཡེ་ཤེས་སྡེ་ལ་སོགས་པས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །