1藏譯本地分 རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས།

【A1 五識身相應地】【B1 問答標列十七地名】【C1 問】

༄༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་དངོས་གཞིའི་ས་མང་པོ།

༄༅༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཡོ༌གཱ་ཙཱརྱ་བྷཱུ་མི།

བོད་སྐད་དུ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས།

བམ་པོ་དང་པོ།

ཚིག་གི་མངའ་བདག་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་གང་ཞེ་ན།

【C2 答】

དེ་ནི་ས་བཅུ་བདུན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【C3 徵】

བཅུ་བདུན་གང་ཞེ་ན།

【C4 顯】【D1 頌】

སྤྱི་སྡོམ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །ཡིད་ཀྱི་ས་དང་གཞན་གསུམ་སྟེ། །རྟོག་དཔྱོད་བཅས་ལ་སོགས་པ་དང༌། །ཏིང་འཛིན་བཅས་དང་མ་ཡིན་དང༌། །སེམས་ཡོད་པ་དང་སེམས་མེད་དང༌། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཐེག་པ་གསུམ་ལྡན་དང༌། །ཕུང་པོར་བཅས་དང་ཕུང་མེད་གཞན། །

【D2 長行】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ས་དང༌། རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ས་དང༌། །རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་དང༌། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་དང༌། སེམས་ཡོད་པའི་ས་དང༌། སེམས་མེད་པའི་ས་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་དང༌།བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང༌། ཕུང་པོ་དང་བཅས་པའི་ས་དང༌། ཕུང་པོ་མེད་པའི་ས་སྟེ།

【C5 結】

ས་བཅུ་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་མདོར་ན་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ།།

【B2 隨別解釋】【C1 約自性等五義，分別五識】【D1 舉五義以為章門】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ས་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་དག་གི་གནས་དང༌། དེ་དག་གི་དམིགས་པ་དང༌། དེ་དག་གི་གྲོགས་དང༌། དེ་དག་གི་ལས་ནི་མདོར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་སའོ། །

【D2 牒五識一一分別】【E1 總說】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །

【E2 別釋】【F1 眼識之五相】【G1 自性】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་མིག་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའོ།།

【G2 所依】【H1 略顯三所依】【I1 俱有依】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་གང་ཞེ་ན། མིག་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །

【I2 等無間依】

ཡིད་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་སོ། །

【I3 種子依】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ལུས་ལེན་པར་བྱེད་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྡུས་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【H2 攝之為二】

དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མིག་ནི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །

【H3 重出三體】【I1 眼】

མིག་གང་ཞེ་ན། གང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །

【I2 意】

ཡིད་གང་ཞེ་ན། གང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྔོན་རོལ་དུ་འདས་མ་ཐག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །

【I3 一切種子識】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་སྤྲོས་པ། དགའ་བ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G3 所緣】【H1 約有見有對解】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་གང་བསྟན་དུ་ཡོད་ཅིང་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །

【H2 約顯、形、表等三色】【I1 列三色體數】

མདོར་ན་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །

【I2 辨三色相】【J1 略解一】【K1 顯色】

ཁ་དོག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དང༌། །གྲིབ་མ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྣང་བ་དང༌། མུན་པ་དང༌། སྤྲིན་དང༌། དུ་བ་དང༌། རྡུལ་དང༌། ཁུག་རྣ་དང༌། ནམ་མཁའ་ཁ་དོག་གཅིག་པའོ། །

【K2 形色】

དབྱིབས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རིང་པོ་དང༌། ཐུང་དུ་དང༌། ལྷམ་པ་དང༌། ཟླུམ་པོ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཕྱལ་ལེ་བ་དང༌། ཕྱལ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐོན་པོ་དང༌། དམའ་བའོ། །

【K3 表色】

རྣམ་པར་རིག་བྱེད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པ་དང༌། འཇོག་པ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། དེ་ལ་སོགས་པའོ། །

【J2 略解二】【K1 顯色】

ཡང་ཁ་དོག་གང་ཞེ་ན། གང་གཟུགས་དང་འདྲ་བ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའོ། །

【K2 形色】

དབྱིབས་གང་ཞེ་ན། གང་གཟུགས་རྒྱས་པར་རིང་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་རྣམ་པའོ། །

【K3 表色】

རྣམ་པར་རིག་བྱེད་གང་ཞེ་ན། རྒྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེས་པ་འགགས་པ་དེ་ཉིད་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུས་སྐྱེས་པའི་ཕྱོགས་སུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌།དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡང༌། བར་དུ་མ་ཆོད་པ་འམ། བར་དུ་ཆོད་པ་དང་བཅས་པ་འམ། ཉེ་བའམ་རིང་བར་འབྱུང་བ་དང༌། ཕྱོགས་དེ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བ་འབྱུང་བ་ནི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །

【I3 對辨差別】【J1 顯色】

དེ་ལ་ཁ་དོག་ནི་སྣང་བ་དང་གསལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【J2 形色】

དབྱིབས་ནི་རྒྱས་པ་དང༌། རིང་པོ་དང༌། ཐུང་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【J3 表色】

རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་ལས་དང་བྱེད་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【J4 釋異名】

ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། མིག་གི་ཡུལ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【I4 偏明顯色有好惡等】

ཡང་དེ་ཉིད་ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང༌། ཁ་དོག་ངན་པ་དང༌། དེ་གཉི་གའི་བར་མ་དོར་གནས་པ་ཁ་དོག་ལྟ་བུའོ། །

【G4 助伴】【H1 出體】

གྲོགས་གང་ཞེ་ན། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པའོ། །སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གཞན་གང་དག་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི།

【H2 辨相】

དམིགས་པ་གཅིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དག་ཀྱང་རེ་རེ་འབྱུང་ལ།

【H3 釋因】

ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་གི་ས་བོན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ། གནས་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །

【G5 作業】【H1 略標】

ལས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【H2 別列】【I1 初四了別業攝】【J1 初業】

ཐོག་མ་ཁོ་ནར་དེ་རང་གི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པའི་ཡུལ་ལས་དང༌།

【J2 餘業】

ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཡང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང་། ཡང་སྐད་ཅིག་གཅིག་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌།

【I2 後二隨轉等業攝】【J1 標】

ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིད་ཀྱི་

【J2 列】【K1 隨轉業】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་སྟེ། དགེ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། ལས་ཀུན་ལས་སློང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌།

【K6 取果業】

ཡང་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ་ལས་དྲུག་པའོ། །

【F2 耳識之五相】【G1 自性】

རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་རྣ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །

【G2 所依】【H1 舉依】【I1 俱有依】

གནས་གང་ཞེ་ན། རྣ་བ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ༑ །

【I2 等無間依】

ཡིད་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་སོ། །

【I3 種子依】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【H2 出體】【I1 耳】

རྣ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །

【I2 意等】

ཡིད་དང་ས་བོན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【G3 所緣】【H1 出體性】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྒྲ་རྣམ་པ་དུ་མ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ།

【H2 辨種類】【I1 出多種】

འདི་ལྟ་སྟེ། དུང་གི་སྒྲ་དང༌། རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་དང༌། རྫ་རྔའི་སྒྲ་དང༌། གར་བྱེད་པའི་སྒྲ་དང༌། གླུའི་སྒྲ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། སྐྱེས་པའི་སྒྲ་དང༌། རླུང་དང་ཤིང་གི་སྒྲ་དང༌། གསལ་བ་དང༌། མི་གསལ་བ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། དོན་མེད་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་གི་སྒྲ་དང༌། ཅ་ཅོའི་སྒྲ་དང༌། ལུང་ནོད་པའི་སྒྲ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱེད་པའི་སྒྲ་དང༌། འཆད་པའི་སྒྲ་དང༌།འབེལ་བའི་གཏམ་དང༌། རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྒྲ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་མང་པོ་དག་གོ། །

【I2 略三種】【J1 初三種】【K1 標列】

དེ་ཡང་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་གང་ནང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དོ། །

【K2 料簡】

གཉིས་པ་ནི་གང་ཕྱི་རོལ་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དོ། །གསུམ་པ་ནི་གང་ནང་དང་ཕྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དོ། །

【J2 後三種】

དེ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། དེ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའོ། །

【H3 釋異名】【I1 約彼相辨】

དེ་ལ་སྒྲ་དང༌། དབྱངས་དང༌། ང་རོ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། སྒྲ་སྐད་དང༌། ཚིག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【I2 約根識辨】

རྣ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། རྣ་བའི་ཡུལ་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【G4-5 助伴及業】

གྲོགས་དང་ལས་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 鼻識之五相】【G1 自性】

སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་སྣ་ལ་བརྟེན་ནས་དྲི་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའོ།།

【G2 所依】【H1 舉依】【I1 俱有依】

གནས་གང་ཞེ་ན། སྣ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །

【I2 等無間依】

ཡིད་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་སོ། །

【I3 種子依】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【H2 出體】【I1 鼻】

སྣ་གང་ཞེ་ན། གང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །

【I2 意等】

ཡིད་དང་ས་བོན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【G3 所緣】【H1 出體性】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། དྲི་རྣམ་པ་དུ་མ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ།

【H2 辨種類】【I1 標】【I2 列】

དྲི་ཞིམ་པའམ། དྲི་ང་བའམ། དྲི་མཉམ་པ་བསྣམ་པར་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྩ་བའི་དྲི་དང༌། སྙིང་པོའི་དྲི་དང༌། ལོ་མའི་དྲི་དང༌། མེ་ཏོག་གི་དྲི་དང༌། འབྲས་བུའི་དྲི་

【I3 結】

ལ་སོགས་པ་དྲི་མང་པོ་དག་གོ། །

【H3 釋異名】【I1 約彼相辨】

དེ་ལ་དྲི་དང༌། བསྣམ་པ་དང༌། བསྣམ་པར་བྱ་བ་དང༌།ཀུན་ཏུ་བསྣམ་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【I2 約根識辨】

སྣའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། སྣའི་ཡུལ་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【G4-5 助伴及業】

གྲོགས་དང་ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【F4 舌識之五相】【G1 自性】

ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ལྕེ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །

【G2 所依】【H1 舉依】【I1 俱有依】

གནས་གང་ཞེ་ན། ལྕེ་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །

【I2 等無間依】

ཡིད་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་སོ། །

【I3 種子依】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【H2 出體】【I1 舌】

ལྕེ་གང་ཞེ་ན། གང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །

【I2 意等】

ཡིད་དང་ས་བོན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【G3 所緣】【H1 出體性】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། རོ་རྣམ་པ་དུ་མ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ།

【H2 差別】

དེ་དག་ཀྱང་རོ་ཁ་བ་དང༌། སྐྱུར་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། བསྐ་བ་དང༌། ལན་ཚྭའི་རོ་དང༌། མངར་བ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་མྱང་བར་བྱ་བ་དག་གོ། །

【H3 名異】

དེ་ལ་རོ་དང༌། མྱང་བར་བྱ་བ་དང༌། མིད་པར་བྱ་བ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌།བཏུང་བ་དང༌།བལྡག་པ་དང༌།གཞིབ་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【H4 顯舌等境】

ལྕེའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལྕེའི་ཡུལ་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【G4-5 助伴及業】

གྲོགས་དང་ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【F5 身識之五相】【G1 自性】

ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ལུས་ལ་བརྟེན་ནས་རེག་བྱ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །

【G2 所依】【H1 舉依】【I1 俱有依】

གནས་གང་ཞེ་ན། ལུས་ནི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །

【I2 等無間依】

ཡིད་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་སོ། །

【I3 種子依】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【H2 出體】【I1 身】

ལུས་གང་ཞེ་ན། གང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །

【I2 意等】

ཡིད་དང་ས་བོན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【G3 所緣】【H1 出體性】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། རེག་བྱ་རྣམ་པ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དག་སྟེ།

【H2 辨種類】【I1 多種】

འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ཡང་བ་ཉིད་དང༌། ལྕི་བ་ཉིད་དང༌། འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། རྩུབ་པ་ཉིད་དང༌། གྲང་བ་དང༌། བཀྲེས་པ་དང༌། སྐོམ་པ་དང༌། ངོམས་པ་དང༌། ཉམས་སྟོབས་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ནད་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། གཡའ་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌། འདྲེད་པ་དང༌།ངལ་བ་དང༌། ངལ་སོས་པ་དང༌།ནེམ་ནེམ་པོ་ཉིད་དང༌། མདངས་བཟང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རེག་བྱ་རྣམ་པ་མང་པོ་དག་གོ། །

【I2 三種】

དེ་ཡང་རེག་ན་བདེ་བ་དང༌། རེག་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་གནས་ཀྱི་རེག་པར་བྱའོ། །

【H3 釋異名】【I1 約彼相辨】

དེ་ལ་རེག་བྱ་དང༌། རེག་པ་དང༌། རེག་པར་བྱ་བ་དང༌། རྩུབ་པ་དང༌། རླན་པ་དང༌།གཡོ་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【I2 約根識辨】

ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཡུལ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །

【G4-5 助伴及業】

གྲོགས་དང་ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【C2 約根境作意分別】【D1 舉眼識】【E1 簡不生】

དེ་ལ་མིག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱང་སྣང་བར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་མ་གྱུར་ན༑ དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ།

【E2 顯得生】

འདི་ལྟར་མིག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་ལ། གཟུགས་ཀྱང་སྣང་བར་གྱུར་ཅིང༌། དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【D2 例餘識】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌།ལྕེ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【C3 約率爾等心分別】【D1 舉眼識】【E1 初三心】【F1 標】

དེ་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བྱུང་བ་ན།

【F2 列】

ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚོལ་བ་དང༌། ངེས་པའི་སེམས་རྣམ་པ་གསུམ་རིམ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ།

【F3 釋】

དེ་ལ་དང་པོ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །གཉིས་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ༑ །

【E2 後二心】【F1 染淨心】

དེ་ལ་ངེས་པའི་སེམས་ཕན་ཆད་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བར་བལྟའོ། །

【F2 等流心】

དེ་ནས་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་རྟོག་པའི་དབང་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་དེ་གཞན་ལ་རྣམ་པར༌གཡེངས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉི་ག་དགེ་བའམ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །

【D2 例餘識】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བྱུང་བ་ན། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【C4 就喻相，重辨初門所依緣等】【D1 如行旅喻】

དེ་ལ་གནས་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བའི་བཞོན་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ནི་གྲོགས་རྣམས་ནི་འགྲོན་པོ་འགྲོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །དམིགས་པ་ནི་བྱ་བའི་དོན་ལྟ་བུའོ། །ལས་ནི་རང་གི་ནུས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【D2 如居家喻】

རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་ན། དེ་དག་གི་གནས་ནི་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་ཁྱིམ་ལྟ་བུར་བལྟའོ། །དམིགས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ལྟ་བུའོ། །གྲོགས་ནི་བྲན་དང་བྲན་མོ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ༑ །ལས་ནི་རྩོལ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【A2 意地】【B1 結前問後】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ས་སྟེ་དང་པོའོ།། །།ཡིད་ཀྱི་ས་གང་ཞེ་ན།

【B2 對問解釋】【C1 以五門分別地體】【D1 標列】

དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གནས་དང༌།དམིགས་པ་དང༌། གྲོགས་དང༌། ལས་སོ། །

【D2 別釋】【E1 自性】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་གང་ཞེ་ན། ས་བོན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་ཀྱི་དངོས་པོར་གྱུར་པ་དང༌། གནས་ཀྱི་དངོས་པོར་གནས་པ་དང༌། ལེན་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བསྡུས་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡིད་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་འགགས་མ་ཐག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་མ་རིག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། སྲེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་རྟག་ཏུ་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【E2 所依】

གནས་གང་ཞེ་ན། ཡིད་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་དང༌། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ས་བོན་གྱི་གནས་སོ། །

【E3 所緣】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དམིགས་པ་སྟེ། འབའ་ཞིག་གི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་ཅིང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། ས་བོན་ཐམས་ཅད་དོ། །

【E4 助伴】

གྲོགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་དང༌། འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། དད་པ་དང༌། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། འཚིག་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་དང༌།སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། མ་དད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ཞིང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲོགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དམིགས་པ་གཅིག་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་དང༌། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རེ་རེ་བྱུང་བ། རང་གི་ས་བོན་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ། གནས་དང་བཅས་པ་དག་གོ། །

【E5 作業】【F1 明對五識業】

ལས་གང་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་གྱི་ཡུལ་གྱི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ལས་དང་པོའོ། །ཡང་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་སྐད་ཅིག༌པས་རྒྱུ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ལས་རྣམས་ལ་འཇུག་ཅིང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ། རྒྱུ་མཐུན་པ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【F2 明不共業（十四門）】【G1 標列十五門】

ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པའི་ལས་ནི། དམིགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་སེམས་པ་དང༌། ར་རོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྨྱོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལས་སངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་རྒྱུན་འཆད་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བའོ། །

【G2 依門辨】【H1 分別所緣】【I1 總說】

དམིགས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བདུན་གྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་ཅན་དང༌། མཚན་མ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང༌། ཚོལ་བ་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 有相分別】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཚན་མ་ཅན་གང་ཞེ་ན། སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དོན་རྣམས་ལ། དབང་བོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ཅིང་ཐ་སྙད་ལ་མཁས་པའོ། །

【J2 無相分別】

མཚན་མ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་མ་འོངས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང༌། གསར་དུ་ཐ་སྙད་ལ་མི་མཁས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 任運分別】

རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན༑ ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་ལ། རང་གི་ངང་གིས་ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཁོ་ནས་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 尋求分別】

ཚོལ་བ་བ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J5 伺察分別】

སོ་སོར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་བཙལ་ཞིང་དཔྱད་པ་དེ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J6 染污分別】

ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཞེ་ན། འདས་པ་ལ་བལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ལྷག་པའི་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་འམ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J7 不染污分別】

ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། གནོད་སེམས་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའམ། ཡང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ལ་འབྱུང་བ་དང༌། བཟོའི་གནས་ལ་འབྱུང་བ་འམ། སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ཙམ་གྱིས་ན་དམིགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །

【H2 審慮所緣】

དམིགས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་སེམས་ཤེ་ན། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ཉེ་བར་སེམས་པའོ། །རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ༌བཞི་པོ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཡོད་པ་ཡང་དག་པ་ལ་ཡང་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བས་སྐུར་པ་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པའམ། ཆོས་གནས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང༌། དངོས་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་འམ། ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་སེམས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་སེམས་སོ། །

【H3 醉】

ཇི་ལྟར་ར་རོ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། རང་གཞན་གྱིས་ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ཆང་འཐུང་བ་ལ་མ་གོམས་པ་དང༌། ཆང་ཧ་ཅང་རྣོ་བ་འཐུངས་པ་དང༌། ཚོད་མ་བཟུང་བར༌འཐུང་བར་བྱེད་དོ། །

【H4 狂】

ཇི་ལྟར་སྨྱོ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པ་དང༌། ཁམས་མི་མཉམ་པ་དང༌། སྐྲག་ཅིང་འཇིགས་པ་དང༌། གནད་དུ་ཕོག་པ་དང༌། འབྱུང་པོས་བརླམས་པས་བྱེད་དོ། །

【H5 夢】

ཇི་ལྟར་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ངལ་བས་དུབ་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཁ་ཟས་དྲགས་པ་དང༌། མུན་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལས་ཐམས་ཅད་བཏང་བ་དང༌། གཉིད་ལ་གོམས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ༑ ལུས་མཉེ་བའམ། རིག་སྔགས་སམ། སྨན་ནམ་མཐུས་གཉིད་ལོག་པར་བྱས་ན་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་དོ། །

【H6 覺】

ཇི་ལྟར་སངས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཉིད་ཀྱིས་བརྟས་ནས་དེའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མི་བཟོད་པ་དང༌། བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སེམས་གཏད་ནས། ཉལ་ཏེ་ལོག་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་བྱེད་དོ། །

【H7 悶】

ཇི་ལྟར་བརྒྱལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། རླུང་དང་མཁྲིས་པས་དཀྲུགས་པ་དང༌། སྣད་པ་དང༌། དྲག་ཏུ་ཟགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་ས་མང་དུ་འཁྲུས་པ་འམ། ཁྲག་མང་དུ་ཟགས་པ་འམ། མང་དུ་ཟགས་པ་ལ་དྲག་ཏུ་བརྩལ་བས་བྱེད་དོ། །

【H8 醒】

ཇི་ལྟར་བརྒྱལ་བ་ལས་སངས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། བརྒྱལ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཉིད་དང་བྲལ་བས་བྱེད་དོ། །

【H9 發起身業語業】

ཇི་ལྟར་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ལས་འདུན་པ་སྐྱོ་བ་དང༌། དེ་ལས་འབད་པ་རྩོམ་པ་དང༌། དེ་ལས་འབད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ལུས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང་མཐུན་པའི་རླུང་འབྱུང་བས་བྱེད་དོ། །

【H10 離欲】

ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། མཐུན་པའི་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། གཞན་ལས་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་ཐོབ་པ་དང༌། དེའི་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པས་བྱེད་དོ། །

【H11 離欲退】

ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན༑ རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། དེའི་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང་མཚན་མ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་བསྒྲིབས་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །

【H12 斷善根】【I1 明緣多少】

ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་རྒྱུན་འཆད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དབང་པོ་རྣོ་ལ་སྡིག་པའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེན་པོ་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་གྲོགས་རྙེད་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་བ་དེ་ལྷུན་སྟུག་པར་བྱེད་པས། མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་དང༌།

【I2 約現種明斷差別】

སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་དག་ལ་མི་ལྡོག་ཅིང་འགྱོད་པར་མི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ས་བོན་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ལ། མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་མི་མཐུན་པས་རྒྱུད་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅོད་པས་ས་བོན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【H13 續善根】

ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅེ་ན༑ རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང་ཉེ་དུ་དང༌། རྟེན་གྲོགས་རྣམས་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་མཐོང་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཐད་དུ་སོང་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་ཞིང་ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །

【H14 死】【I1 明內分(有情)死生】【J1 明死生】【K1 明死】【L1 總標列六種死】

ཇི་ལྟར་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཚེའི་ཚད་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །འཆི་བ་དེ་ཡང་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚེ་ཟད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཟད་པ་དང༌།ཡང་ང་བ་མ་སྤངས་པས་དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 次第別解】【M1 壽盡死】

ཚེ་ཟད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཇི་ལྟར་འཕངས་པའི་ཚེ་རིལ་གྱིས་ཟད་པར་གྱུར་ནས། འཆི་འཕོ་བ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་ལ་བབ་ན་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 福盡死】

བསོད་ནམས་ཟད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཡོ་བྱད་མེད་པས་འཆི་འཕོ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【M3 不避不平等故死】

ཡ་ང་ང་བ་མ་སྤངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་ཚེ་མ་ཟད་པར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནི་རྒྱུ་དགུ་དང་རྐྱེན་དགུ་ཡོད་དོ། དགུ་གང་ཞེ་ན། ཁ་ཟས་ཚོད་མ་ཟིན་པར་ཟ་བ་དང༌། མི་འཕྲོད་པ་ཟ་བ་དང༌། མ་ཞུ་བར་ཟ་བ་དང༌། མ་ཞུ་བ་བསགས་པ་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྨིན་པ་དགག་པ་དང༌། སྨན་སོ་སོར་མི་བསྟེན་པ་དང༌། གོམས་པ་དང༌། མ་གོམས་པ་མ་ཤེས་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་དང༌། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M4-6 三性心死】【N1 明善、不善心死】【O1 別明二性心死】【P1 善心死】

དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་འཕོ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ན་ཁ་ཅིག་འཆི་བའི་ཚེ། དགེ་བའི་ཆོས་སྔོན་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པ་རྣམས་དྲན་ནམ། གཞན་གྱིས་དྲན་པར་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེའི་ཚེ་དེ་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དག་སེམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཇི་སྲིད་དུ་འདུ་ཤེས་རགས་པ་འབྱུང་བའི་བར་དུའོ། །འདུ་ཤེས་ཆ་ཕྲ་མོ་རྒྱུ་བར་གྱུར་པའི་ཚེ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལྡོག་ཅིང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཉིད་དུ་གནས་ཏེ། འདི་ལྟར་དེས་ནི་དེའི་ཚེ་སྔོན་གོམས་པར་བྱས་པའི་དགེ་བ་ལ་བརྩལ་བར་ཡང་མི་ནུས་ལ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་དྲན་པར་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །

【P2 不善心死】

མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་འཕོ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འཆི་བའི་ཚེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྔོན་གོམས་པ་རྣམས་དྲན་ནམ། གཞན་དག་གིས་དྲན་པར་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དག་སེམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཇི་སྲིད་དུ་འདུ་ཤེས་རགས་པ༌རྒྱུ་བའི་བར་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་སྐབས་སྔ་མ་དང་འདྲའོ༑ ། དེ་ལ་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་ན་ནི། བདེ་བར་འཆི་བས་འཆི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཆི་ཀར་དེའི་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དྲག་པོ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་ན་ནི། སྡུག་བསྔལ་བའི་འཆིང་བས་འཆི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཆི་ཀར་དེའི་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དྲག་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【O2 重明二性心死相差別】

དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་བ་ལ་ནི་གཟུགས་མཐོང་བ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་བ་ནི་གཟུགས་མཐོང་བ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N2 無記心死】

ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་འཕོ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱེད་བྱེད་པ་ཡང་རུང༌། དེ་མ་བྱས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་དྲན་ནམ༑ གཞན་དག་གིས་དྲན་པར་མ་བྱས་པའོ། །དགེ་བའི་སེམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་ནི། འཆི་བའི་ཚེ་དེ་བདེ་བའི་འཆི་བས་ཀྱང་འཆི་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྡུག་བསྔལ་བའི་འཆི་བས་ཀྱང་འཆི་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【L3 隨義雜說(有八門)】【M1 明三性何類先起】

ཡང་གལ་ཏེ་གང་ཟག་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱེད་བྱེད་པ་འཆི་བ་ནི་སྔོན་གོམས་པའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དྲན་ནམ། གཞན་དག་གིས་དྲན་པར་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེའི་ཚེ་དེས་གང་ལན་མང་དུ་གོམས་པར་བྱས་པ་དེ་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་སེམས་དེ་གཞོལ་བར་འགྱུར་ལ་གཞན་ནི་བརྗེད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཡང་གལ་ཏེ་གཉི་ག་ལ་མཚུངས་པར་གོམས་ན་ནི་དེ་ལས་གང་དང་གང་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་དྲན་ནམ། དྲན་པར་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་མི་འཇུག་གོ། །

【M2 明死因】

དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྤྲོས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་རྒྱུ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ།

【M3 明善惡相】【N1 受盡先業所引果】【O1 若行不善業】

སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་སྤྱད་ནས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་ནི་མི་དགེ་བ་སྔར་བྱས་པའི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུའི་ལས་ཀྱི་སྔ་ལྟས་རྣམས་འདིར་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དུ་མ་དེ་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལས་དགོངས་ནས། དེ་སྔོན༌སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཕྱེམ་རེད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་ཚེ་རི་རྣམས་སམ། རིའི་རྩེ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་བབ་ཅིང༌། ལྷག་པར་འབབ་ལ་མངོན་དུ་འབབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ནི་སྣང་བ་ནས་མུན་ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 若修善業】

དེ་ལས་བཟློག་པ་སྔོན་གྱི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་འདིར་དགེ་བ་བྱེད་པ་ནི་མུན་ཁྲོད་ནས་སྣང་བར་འགྲོ་བ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 辨差別所以】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འཆི་བའི་དུས་ན་དེ་ལ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་མི་སྡུག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མི་དགེ་བ་ཆེན་པོ་བྱེད་བྱེད་པ་ནི་མཚན་མ་མི་སྡུག་པ་དེ་མཐོང་བས་རྡུལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། སྤུའི་ཁུང་བུ་དག་ན་སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པར་འགྱུར། རྐང་ལག་གཡོབ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྱུང་བར་འགྱུར༑ གཅིན་དང་ཕྱི་ས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ནམ་མཁའ་ལ་སྙེགས་པ་དང༌། མི་ལྡོག་པ་དང་ཁ་ནས་དབུ་བ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འབྲིང་བྱེད་བྱེད་ན་ནི། དེ་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། ཀུན་རྫོགས་པར་མི་འབྱུང་ངོ༌། །

【M4 明潤生相】

དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ན་འདུ་ཤེས་མི་གསལ་བའི་སྐབས་སུ་མ་བབ་པའི་བར་དུ་ཡུན་རིང་པོ་ནས། གོམས་པའི་བདག་ལ་ཆགས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་འོག་ཏུ་དེའི་དབང་གི་ས་བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་ལུས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་མངོན་པར༌འགྲུབ་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ལ་ཡང་དེའི་ཚེ་བདག་ལ་ཆགས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་མོད་ཀྱི། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའམ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དེས་ནི་བདག་ལ་ཆགས་བ་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་བརྟགས་ཤིང་མངོན་པར་སྤོང་བར་བྱེད་ཀྱི་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་མི་ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ནི། མི་ཆེས་སྟོབས་ཆུང་བ་དང༌། སྟོབས་འགྱེད་ན་སྟོབས་ཆུང་དུ་རྡུང་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་རྣམས་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་ལ་ཆགས་པ་དེ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【M5 明解支解】

དེ་ལ་གནད་འཆད་པ་ནི། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་དང༌། ལྷའི་འགྲོ་བ་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ཚབས་ཆེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཚབས་ཆུང་བ་སྟེ། ལས༌ཉེས་པ་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཚབས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །ལས་ལེགས་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཚབས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚབས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【M6 明根沒頓漸】

གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས་འཆི་འཕོ་བ་རྣམས་ནི་དབང་པོ་ཚང་བར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་དོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ནས་འཆི་འཕོ་བ་རྣམས་ནི་ཁ་ཅིག་ནི་དབང་པོ་ཚང་བར་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ནི་དབང་པོ་ཉམས་

【M7 明死名差別】

དག་ཅིང་གྲོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་བ་ནི་དུལ་བའི་འཆི་འཕོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་བ་ནི་དུལ་བ་མ་ཡིན་པའི་འཆི་འཕོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M8 上下捨相】

དེ་བས་ན་རེ་ཞིག་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་འཆི་འཕོ་བའི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རོ་སྟོད་ནས་ལུས་འདོར་བར་བྱེད་དེ། དེའི་རོ་སྟོད་གྲང་མོར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་སྙིང་གར་ཐུག་པའི་བར་དུ་འདོར་བར་འགྱུར་རོ། །ལེགས་པ་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི། རོ་སྨད་ནས་ལུས་འདོར་བར་བྱེད་དེ། དེའི་རོ་སྨད་གྲང་མོར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་སྙིང་གར་ཐུག་པའི་བར་དུ་འདོར་བར་འགྱུར་ཏེ། སྙིང་གནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ལུས་ཐམས་ཅད་ནས་གྲང་མོར་འགྱུར་ཏེ་

【K2 明生】【L1 問】【L2 答】【M1 明中有方便生(二十二門)】【N1 中有因緣】

དེ་ལུས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྔོན་སྤྲོས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་བསྒོས༌པ་དང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པས། རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་རང་གི་ས་བོན་ལས་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ། ཕྱོགས་དེ་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་དུས་གཅིག་ཏུ་འགག་པ་དང༌།

【N2 死生同時】

སྐྱེ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྲང་གི་ཐོར་ཏོ་མཐོན་དམན་དུ་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 具根】

བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ། །

【N4 相狀】

ཉེས་པའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ནི་དཔེར་ན། ཕྱར་བ་ནག་པོ་འམ། མཚན་མོའི་མུན་པ་མུན་ནག་ཏུ་སྣང་བ་ལྟ་བུའོ། །ལེགས་པའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔེར་ན། སྣམ་བུ་དཀར་པོའམ། ཟླ་བའི་འོད་དང་བཅས་པའི་མཚན་མོར་སྣང་བ་ལྟ་བུའོ། །

【N5 極淨天眼境】

དེ་ནི་ལྷའི་མིག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །

【N6 不同前將死位】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཚེ་སྔོན་གྱི་ལུས་ལ་འདོད་པ་དེ། དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་གི།

【N7 同當生形】

ཡུལ་གྱི་སྤྲོས་པ་ལ་འདོད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ནི་གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཤ་ཚུགས་ལྟ་བུར་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་སྐྱེ་སྟེ།

【N8 如天眼】

སྐྱེ་བ་ནི་གནས་མ་བླངས་ཀྱི་བར་དུ་དེའི་མིག་ལྷའི་མིག་ལྟ་བུར་ཐོགས་པ་མེད་དོ། །

【N9 身往】

འགྲོ་བ་ཡང་སྐྱེ་བའི་གནས་མ་བླངས་ཀྱི་བར་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ་བཞིན་དུ་ཐོགས་པ་མེད་དོ། །

【N10 不見異趣】

དེའི་མིག་དེའི་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་པའི་སེམས་ཅན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་སྐྱེ་བའི་གནས་དང༌། བདག་གི་སྐྱེ་བའི་གནས་ཀྱང་མཐོང་ངོ༌། །

【N11 行相】

ཉེས་པའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མིག་ནི་ཐུར་དུ་གསལ་ཏེ། སྤྱིའུ་ཚུགས་སུ་འགྲོའོ། །ལྷར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནི་གྱེན་དུའོ། །མིར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ནི་ཐད་ཀར་རོ། །

【N12 生時分限】

བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན༌མ་རྙེད་ཀྱི་བར་དུ་དེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ཡང་ཞག་བདུན་གནས་པར་ཟད་དོ། །རྐྱེན་རྙེད་ན་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །ཡང་མ་རྙེད་ན་ནི་ལུས་བརྗེས་ནས་ཡང་ཞག་བདུན་དུ་གནས་སོ། །སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་རྙེད་ན་ཞག་བདུན་ཕྲག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཡང་གནས་སོ། །དེ་ལས་འདས་ཕན་ཆད་ནི། གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【N13 可轉生處】

ཞག་བདུན་གྱིས་ཤི་འཕོས་པ་དེ་ཡང༌། ཡང་ན་ནི་དེ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【N14 釋異名】

ཡང་ན་ནི་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་གཞན་དུ་སྟེ། གལ་ཏེ་ལས་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པས། བར་མ་དོའི་སྲིད་པའི་ས་དོན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྣམ་གྲངས་ནི་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་མ་དོར་འབྱུང་བས་ན་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དྲིའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང༌། དྲིས་བརྟས་པར་འགྱུར་བས་ན་དྲི་ཟ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་འགྲོ་བས་ན་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་འགྲོ་བས་འགྲོ་བའི་དམིགས་པའི་འགྲོ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།།སྐྱེ་བ་མངོན་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བས་ན་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །

【N15 三界有無】

བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་ཡང་གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེ་བའི་གནས་མ་གཏོགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ལུག་གསོད་པར་གྱུར་ཏམ། བྱ་གསོད་པར་གྱུར་ཏམ། ཕག་འཚོང་དུ་གྱུར་ཏམ། དེ་ལྟར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིས་གང་ཡང་རུང་བ་གནས་པ་དེས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པས།

【N16 趣向相】

སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་དེས་སེམས་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་དག་དང༌། ལས་དེ་ལྟ་བུ་དག་དང༌། ལུས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་མཐོང་ནས། དེ་སྔོན་གོམས་པའི་མངོན་པར་དགའ་བས་དེ་ཉིད་དུ་བརྒྱུག་གོ། །སྐྱེ་བའི་གནས་ཀྱི་གཟུགས་དེ་ལ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་བར་གྱུར་ནས། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ན་སྔར་འཆི་བའི་སྲིད་པའི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་གཟུགས་མཐོང་བར་དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་ཚུལ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N17 明中有唯是化生】

དེར་དེ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཚང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【N18 趣向心】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་འདི་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྩེ་བར་བྱའོ། །དགའ་བར་བྱའོ།།དགའ་མགུར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །བཟོ་ཡང་བསླབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་བཏང་བར་གྱུར་ལ། དེ་དེར་བཟློག་པར་ལས་ཀྱི་གནོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གཟིར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡོངས་སུ་ཚ་བ་ཆེན་པོས་ཀྱང་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་མཐོང་བ་མེད་དུ་ཟིན་ན། དེ་དེར་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་ན། འགྲོ་བ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་མི་འགྲོ་ན་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང་འདྲ་བའི་ཡི་དྭགས་ལྦ་བ་ཅན་ལ་སོགས་པ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། མི་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་གཞན་དག་ཏུ་སྐྱེ་ན་ནི། སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་མངོན་པར་དགའ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་མཐོང་ངམ། དེ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དེར་དགའ་བ་དང་འདོད་པ་བསྐྱེད་དེ་སོང་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་གནས་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་གྱུར་ནས། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N19 由三處現前得入母胎】

དེ་ལ་མ་ཉམས་བདེ་ཞིང་ཟླ་མཚན་ལྡན་པ་དང༌། ཕ་མ་ཆགས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕྲད་པ་དང༌། དྲི་ཟ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ།གནས་གསུམ་མངོན་དུ་གྱུར་ལ།

【N20 無三障礙】【O1 標】

གལ་ཏེ་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཉེས་པས་གྱུར་པ་དང༌། ས་བོན་གྱི་ཉེས་པས་གྱུར་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཉེས་པས་གྱུར་པ་རྣམས་མེད་ན། མའི་མངལ་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【O2 別釋】【P1 產處過患】

དེ་ལ་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཉེས་བ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་རླུང༌གིས་མ་རུང་བར་བྱས་པ་འམ། མཁྲིས་པས་མ༌རུང་བར་བྱས་པའམ༑ བད་ཀན་གྱིས་མ༌རུང་བར་བྱས་པའམ། དབུང་ནས་འདྲ་བའམ། དབུང་ཏིལ་འབྲུ་འདྲ་བ་འམ། ཁ་ཤིང་རྟ་འདྲ་བ་འམ། ཁ་དུང་འདྲ་བའམ། མཚན་མ་ཙམ་ཡོད་པའམ། ཡོ་བའམ། སྐྱོན་ཡོད་པ་འམ། སྐལ་བ་ཡོད་པའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 種子過患】

ས་བོན་གྱི་ཉེས་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཕའི་ཁུ་བ་བྱུང་ལ། མའི་མ་བྱུང་བ་འམ། མའི་བྱུང་ལ་ཕའི་མ་བྱུང་བའམ། གཉི་གའི་མ་བྱུང་བའམ། མའི་རུལ་ཏམ། ཕའི་རུལ་ཏམ། གཉི་གའི་རུལ་ཏམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་ས་བོན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 宿業過患】

ལས་ཀྱི་ཉེས་པ་གང་ཞེ་ན༑ གལ་ཏེ་ཕའམ་མའམ། ཡང་ན་གཉི་གས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་མ་བྱས་ཤིང༌། མ་བསགས་སམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་དེས་ཕ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་མ་བྱས་ཤིང༌། མ་བསགས་སམ། ཡང་ན་ཕ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུ་དེ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་སམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་དེས་དེ་མ་ཡིན་པ་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཕ་མར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་འམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【O3 合結二門得入母胎】

ཉེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མེད་ལ། གནས་གསུམ་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ན་མངལ་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ། དེ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་བ་དང༌། རྩེ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བར་འདོད་པས་སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་འགྲོ་འདོད་པ་སྐྱེད་པར་གྱུར་ལ།

【N21 於父母起顛倒】

ཕ་མ་ལས་བྱུང་བའི་ཁུ་བ་དང༌།ཁྲག༌དེ་ཡང༌། དེའི་ཚེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མཐོང་བར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཕ་མ་གཉིས་ཉལ་པོ་བྱེད་པར་མཐོང་ན། དེའི་ཚེ་ན་ཕ་མ་གཉིས་ཉལ་པོ་བྱེད་པ་ཡང་མེད་བཞིན་དུ་དེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློས་དེ་ལྟར་མཐོང་སྟེ། སྒྱུ་མ་བྱས་པ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །ཉལ་པོ་བྱེད་པ་དེ་མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་དེར་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་བུད་མེད་དུ་འགྱུར་བར་འདོད་ན་ནི་དེ་སྐྱེས་པ་ལ་ཆགས་ཏེ། ཉལ་བར་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བར་འདོད་ན་ནི་དེ་བུད་མེད་དེ་ལ་ཆགས་ན་ཉལ་བར་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དེའི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་བུད་མེད་དུ་འགྱུར་ན་ནི། བུད་མེད་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །སྐྱེས་པར་འགྱུར་ན་ནི། སྐྱེས་པ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །དེ་བསྐྱེད་པས་སྐྱེས་པའམ། བུད་མེད་འབའ་ཞིག་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཕྱོགས་དེར་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྐྱེས་པའམ། བུད་མེད་གང་ཡང་རུང་བ་དེའི་ཡན་ལག་གཞན་སྣང་བ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་དེ་ལ། མོ་མཚན་དུ་མཐོང་བ་འམ། ཕོ་མཚན་དུ་མཐོང་བ་འབའ་ཞིག་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བར་གྱུར་ནས་ནི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【N22 薄福多福】

གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། རིགས་དམའ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕོ་བའི་ཚེ་དང༌། འཇུག་པའི་ཚེ་དེ་ལ་ཀུ་ཅོའི་སྒྲ་དང༌། འདམ་བུ་དང༌། ནགས་ཚལ་ཐིབས་པོ་ལ་སོགས་པའི་ནང་དུ་འགྲོ་བའི་མཚན་མ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ལེགས་པའི་ལས་བྱེད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། རིགས་མཐོན་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཞི་བ་དང༌། སྙན་པའི་སྒྲ་འབྱུང་ཞིང༌། ཁང་བཟངས་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་འགྲོ་བའི་མཚན་མ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【M2 明生有根本生(二門)】【N1 明識支最初依託】【O1 總標依託】

དེ་ལ་ཕ་མ་གཉིས་ཆགས་པར་གྱུར་ཏེ། འདོད་ཆགས་དྲག་པོའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ནི། མཇུག་ཁོ་ནར་ཁུ་བ་སྐ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་རྗེས་ལ་གཉི་ག་ལས་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་གཉིས་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཉིས་ཀའི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་དེ་གཉིས་མའི་སྐྱེ་གནས་སུ་འདྲེས་པར་གྱུར་ནས། དཔེར་ན་འོ་མ་བསྐོལ་བ་གྲངས་པའི་སྤྲིས་མ་བཞིན་དུ་སྤྲིས་མ་ལྟ་བུར་ཆགས་ནས་འདུས་ཤིང་འདུག་པར་འགྱུར་ཏེ།དེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྡུས་པ། ལུས་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【O2 別釋其義】【P1 問】

ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།

【P2 別釋】【Q1 明依託相狀】

ཁུ་བ་དང་ཁྲག་འདུས་ནས་སྤྲིས་མ་ལྟ་བུར་གྱུར་བ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་དམིགས་པ་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་འགག་པ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་དེའི་མཐུས་དེ་ལས་གཞན་པ་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ༌འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཆ་ཕྲ་བ་དང་འདྲེས་པ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཁུ་བ་དང༌། ཁྲག་འདུས་པ་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་གཞན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【Q2 諸根依此次第當生】

དེའི་དུས་སྐབས་སུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པར་གྱུར་པ་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་མེར་མེར་པོའི་དུས་ཡིན་ནོ། །མེར་མེར་པོ་དེའི་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །དབང་པོའི་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཉིད་དང༌། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས། མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོའི་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུར་བྱས་ནས་རིམ་གྱིས་དབང་པོའི་རྟེན་རྣམས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་རྟེན་རྣམས་བྱུང་བ་ལས་ལུས་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་ཅིང་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【Q3 諸根依處亦次第生名得圓滿】

མེར་མེར་པོའི་གཟུགས་དེ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བས་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q4 識託於色安危共同】

སེམས༌ཅན་གྱི་དབང་གིས་ཀྱང་དེ་རུལ་བར་མི་འགྱུར་རོ༑ །དེའི་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ལས་ཀྱང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང༌། གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གཅིག་ལ་གཅིག་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q5 初託肉心後從此捨】

མེར་མེར་པོའི་ཕྱོགས་གང་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་སྙིང་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཕྱོགས་གང་ནས་འཆི་འཕོ་བའི་ཕྱོགས་དེ་ཉིད་དུ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་འཇུག་གོ། །

【Na 後序】【N2 辨種子具不具】【O1 約五姓以明種具不具】

རྣམ་པར་ཤེས་པ་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་དག་གི་ནི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་གི་ནི། བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ས་བོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【O2 據三界總報自體明種隨逐】

བམ་པོ་གཉིས་པ།

ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་ཡང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ས་བོན་ཡོད་དོ༑ །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ས་བོན་ཡོད་དོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ས་བོན་ཡོད་དོ། །

【M3 明本有漸增長(二門)】【N1 明胎內增長相】【O1 約種相差別以障果增】【P1 名色漸增】

མེར་མེར་པོ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བའི་ཚེ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་གཉིས་ཀྱང༌། དེ་གཉི་ག་ཆེས་རྒྱ་ཆེ་བར་འགྱུར་བས་མཚུངས་མཉམ་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དུ་སྐྱེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་རྒྱུར་བྱས་ནས་ལུས་ཀྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེ་ཞིང་ཆེས་རྒྱ་ཆེར་འགྱུར་རོ། །ཆུའི་ཁམས་ནི་དེ་ཉིད་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །མེའི་ཁམས་ནི་དེ་ཉིད་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །འཛག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བརྟན་པར་བྱེད་དོ། །རླུང་གི་ཁམས་ནི་ཡན་ལག་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་གནས་པར་བྱེད་དོ། །

【P2 因用不同】

ས་བོན་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཡང་སྤྲོས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རིགས་དང་སྟོབས་དང་གཟུགས་དང་ཚེ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་ཡིན་ནོ། །

【P3 凡聖見異】

ལུས་དེ་ལ་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པ་དང༌། ངའི་འོ་སྙམ་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་ཏོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འཛིན་ཏོ། །

【P4 受起差別】

མངལ་དུ་གནས་པ་ལ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚོར་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའམ། ཡུལ་གྱི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཆེད་འགའ་རྐྱེན་མངོན་དུ་གྱུར་ན་ནི་འབྱུང་ལ། ཆེད་འགའ་ནི་མི་འབྱུང་ངོ༌། །

【P5 種子新舊】

ས་བོན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་དེ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ཡོད་ལ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་དུ་ཟིན་ཡང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པས། ཡང་དང་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་སར་པར་འགྱུར་རོ། །འབྲས་བུ་བྱུང་ནས་ནི་ས་བོན་དེ་འབྲས་བུ་སྤྱད་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཀྱི་བར་དུ་འཁོར་བའི་རྒྱུན་འཇུག་གོ། །དེ་ལ་ས་བོན་གང་དག་འབྲས་བུ་མ་བྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང༌། ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། བསྐལ་པ་འབུམ་གྱིས་ཀྱང་རང་གི་ས་བོན་ལས་ཡང་ལུས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ༑ །

【P6 三時報業】

འབྲས་བུ་གཞན་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་བ་དེ་ཡང་རང་གི་ས་བོན་ཉིད་ལས་བྱུང་ངོ༌། །ཚེ་ཟད་པ་ནི་འདིར་ས་བོན་དེ་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་སྤྱད་ཟིན་པ༌ནི་མ་ཡིན་ནོ༑ །ལུས་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་བྱིན་པས་ན། འབྲས་བུ་རྣམས་མ་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ། །མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པའི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུས་དེ་ཉིད་ལ་འབྲས་བུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་པ་ལས་རྐྱེན་དང་མ་ལྡན་ནས་མྱོང་བར་མ་གྱུར་ཏེ། ས་བོན་དེ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི༌སོ་ན་འདུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【P7 有染離染】

དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཡིན་པས། ལུས་ཐམས་ཅད་རེ་རེ་ནས་གཅིག་ལ་ཆགས་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གཅིག་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【P8 麁重隨眠】

ལུས་དེ་དག་གི་ས་བོན་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། གནས་ངན་ལེན་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱོགས་དེ་དག་ནི། གནས་ངན་ལེན་ཞེས་བྱ་བ་ཉིད་དེ། བག་ལ་ཉལ་ཞེས་ནི་མི་བྱའོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་མེད་ལ། གནས་ངན་ལེན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་དོ། །འདི་ལྟར་དེ་དག་སྐྱེས་ནས་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། ལས་སུ་མི་རུང་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས། ལུས་མཐའ་དག་སྡུག་བསྔལ་དུ་འདོགས་པར་མཛད་དོ། །

【P9 種子眾名】

ས་བོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ནི། ཁམས་དང༌། རིགས་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། རྒྱུ་དང༌།འཇིག་ཚོགས་དང༌། སྤྲོས་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་གནས་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་གནས་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P10 轉捨轉得】

ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་ན་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། གནས་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་གནས་འགྱུར་ཏེ། དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་རྣམས༌ཀྱང་རྐྱེན་རྣམས་དང་མི་ལྡན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ནང་གི་རྐྱེན་ལ་དབང་བ་ཡང་འཐོབ་བོ། །

【O2 正明胎分增長】【P1 時節】

མངལ་ན་གནས་པ་དེ་ཡང་ཞག་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས་མངལ་དུ་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་ཞག་བཞི་ལོན་ན་བཙའ་བར་འགྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མངལ་དུ་འཇུག་པའི་མདོ་ལས། དེ་ནི་ཟླ་བ་དགུ་འམ་དེ་ལས་འདས་ན་ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཟླ་བ་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི་རྫོགས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཟླ་བ་དྲུག་གམ་བདུན་གྱིས་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཡན་ལག་མ་ཚང་བར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【P2 資稟】

སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ནི་མས་ཁ་ཟས་ཟོས་པ་ལས་འབྱུང་བའི་དྭངས་མ་སྐ་བ་དེས་དེ་བརྟས་པར་འགྱུར་རོ༑ །མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་སླ་བའི་དུས་ན་ནི། དྭངས་མ་ཤིན་ཏུ་སླ་བས་བརྟས་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 分位】

མངལ་ན་གནས་པ་དེ་ལ་ཡང་དུས་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ།དུས་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་གང་ཞེ་ན། མེར་མེར་པོའི་དུས་དང༌། ནུར་ནུར་པོའི་དུས་དང༌། ལྟར་ལྟར་པོའི་དུས་དང༌། མཁྲང་འགྱུར་གྱི་དུས་དང༌། རྐང་ལག་འགྱུས་པའི་དུས་དང༌། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་དང་སེན་མོ་འབྱུང་བའི་དུས་དང༌། དབང་པོ་དོད་པའི་དུས་དང༌། མཚན་དོད་པའི་དུས་སོ། ། དེ་ལ་སྤྲིས་མ་ལྟ་བུས་ཡོགས་ལ་ནང་བླན་ཏེ། མར་འདུག་པ་ན་ནི་མེར་མེར་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་ནང་བཅས་པར་སྤྲིས་མ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ། ཞོ་ལྟ་བུར་འདུག་ལ་ཤར་མ་གྱུར་པ་ནི་ནུར་ནུར་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཤར་ནི་གྱུར་ལ་སླ་བ་ནི་ལྟར་ལྟར་པོ་ཞེས་བྱའོ། །སྐ་བར་གྱུར་ཏེ་མནན་དུ་བཟོད་པ་ནི་མཁྲང་འགྱུར་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ལས་ཤ་ལྷག་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་གི་མཆན་མ་བྱུང་བ་ནི་རྐང་ལག་འགྱུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་སྐྲ་དང་བ་སྤུ་དང་སེན་མོ་བྱུང་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་དུས་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་དབང་པོ་དོད་པའི་དུས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་དེའི་གནས་གསལ་བར་གྱུར་པ་ནི་མཚན་དོད་པའི་དུས་ཞེས་བྱའོ། །

【P4 變異】【Q1 總說】

མངལ་ན་གནས་པ་དེ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་དང༌། མས་ཡ་ང་བ་མ་སྤངས་པ་དང༌། ཡ་ང་བ་མ་སྤངས་བ་ལས་བྱུང་བའི་རླུང་དེ་དང་མཐུན་པ་དག་གིས་སྐྲ་མི་སྡུག་པ་དང༌། མདོག་མི་སྡུག་པ་དང༌། པགས་པ་མི་སྡུག་པ་དང༌། ལུས་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【Q2 別釋】【R1 髮變異生】

ཇི་སྐད་སྐྲ་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེས་སྔོན་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་པ་དང༌། དེའི་མས་འགྱུར་བྱེད་དང༌། ལན་ཚྭའི་རོ་ལྟ་བུའི་ཁ་ཟས་དང༌། སྐོམ་ཕལ་ཆེར་བསྟེན་པ་དེས་ན། མངལ་ན་གནས་པ་དེའི་བ་སྤུ་དང༌། སྐྲ་ངན་པར་འགྱུར་རོ། །

【R2 色變異生】

ཇི་ལྟར་མདོག་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ནི་མས་ཉི་མ་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་ཚབ་བསྟེན་པས་དེས་ན་དེའི་མདོག་གནག་པ་དང༌། སྔོ་བ་སངས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཁྱིམ་གྱི་ནང་ན་ཧ་ཅང་གྲང་བ་ན་འདུག་པ་དེས་ནི་དེའི་མདོག་དཀར་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཟས་ཧ་ཅང་ཚ་བ་ཟོས་པ་དེས་ནི། དེའི་མདོག་དམར་པོར་འགྱུར་རོ། །

【R3 皮變異生】

ཇི་ལྟར་པགས་པ་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ནི་མས་འཁྲིག་བའི་ཆོས་ཧ་ཅང༌བསྟེན་དྲགས་པ་དེས་དེ་ཤུ་བ་ཅན་ནམ། ཁྱི་རྔོ་ཅན་ནམ། མཛེ་ཅན་ནམ༑ པགས་པ་སྐྱོན་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །

【R4 支分變異生】

ཇི་ལྟར་ལུས་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན༑ ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ནི་མ་བརྒྱུག་པ་དང༌། འཕར་བ་དང༌།མཆོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དྲག་པོ་བྱེད་དེ། ཡ་ང་བ་དེ་མ་སྤངས་པ་དེས་ན། དེའི་ལུས་མི་སྡུག་པའམ། དབང་པོ་མ་ཚང་བར་འགྱུར་རོ། །

【P5 男女住相】

གལ་ཏེ་མོར་གྱུར་ན་ནི་དེ་མའི་སྒལ་ཚིགས་ལ་བརྟེན་ལ་བྲང་ལོགས་སུ་མདུན་གྱིས་ཕྱོགས་ཤིང་བློ་གཡོན་རོལ་ན་འདུག་གོ། །གལ་ཏེ་ཕོར་གྱུར་ན་ནི་མའི་ལྟོ་ལོགས་སུ་བརྟན་ལ་སྒལ་ཚིགས་ལོགས་སུ་མདུན་གྱིས་ཕྱོགས་ཤིང་བློ་གཡས་རོལ་ན་འདུག་གོ། །

【P6 母苦逼】

མངལ་ན་གནས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི། མས་མངལ་ན་གནས་པ་ཤས་ཆེར་མི་བཟོད་པ་ལས། ནང་དུ་རླུང་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེ་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ།།

【P7 出胎相】

དེའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ། སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་རླུང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེས་མངལ་ན་གནས་པ་དེ་རྐང་པ་ནི་གྱེན་དུ་བསྟན། མགོ་ནི་ཐུར་དུ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནས་མངལ་ན་གནས་པ་དེ་ཤ་མས་ཡོགས་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། འབྱུང་བ་ན་ཤ་མ་དེ་ཕྱིར་ནང་དུ་ལོག་སྟེ་ལྟོ་ན་གནས་སོ། །མངལ་གྱི་སྒོར་བྱུང་མ་ཐག་ཏུ་བཙས་པའི༌དུས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཙས་ནས་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་རེག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ༌རེག་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་བར་དུ་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཐ་སྙད་རྗེས་སུ་སློབ་པས་ཀྱང་འདོགས་པ་ལ་འཇུག་གོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་རྒྱུས་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ཁྱིམ་ན་འདུག་གོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་རྣམས་ཀྱི་ལས་དག་ཀྱང་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ༑ གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་དག་ལ་ཡང་སྤྱོད་དོ༑ །འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྐྱེན་ཏམ། ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལྔར་འགྲོ་བའི་རྐྱེན་དག་གམ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་རྐྱེན་དག་གིས་ཀྱང་རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཁྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་གི་ལུས་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་གང་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་རྐྱེན་རྣམ་པ་བཞི་པོ། །ས་བོན་གྱི་ཆོས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་ལེགས་པར་བསྲུང་བ་དང༌། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ༌བསླབ་པས་རྐྱེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །

【N2 明胎外所作事】

དེ་ནས་བཙས་པར་རིག་ནས་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཟས་ལྡུད་པར་བྱེད། གསོ་བར་བྱེད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་དུས་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་དང༌། ཡང་བར་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ལས་དེ་དང་དེར་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་སྐྱེས་པའི་རྒྱུས་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་ནས་སྨྲ་བའི་ཐ་སྙད་དག་སློབ་ཏུ་འཇུག་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཀྱང་གཞན་དག་སློབ་ཏུ་འཇུག་གོ། །

【J2 觀空而得盡漏】

དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་སོ་སོར་ཉམས་སུ་མྱོང་སྟེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་ནི་གང་ན་ཡང༌། སུ་ཡང་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །བདག་ཀྱང་གང་ན་ཡང་སུ་ཡང༌། ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་སྟེ། ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【I2 明外分(世界)成壞】【J1 結前問後】

ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་པ་དང་འཆགས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་པ་དང༌། འཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས་འགྱུར་ཏེ།

【J2 對問解釋】【K1 明總成壞】【L1 明成壞由眾生業】

གལ་ཏེ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན་ནི། དེ་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་འཇིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེ་དག་འཇིག་པར་འགྱུར་གྱི། ནང་གི་རྣམས་ཚེ་ཟད་པས་འགྱུར་བ་ལྟ་བུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བ། རྒྱུན་བརྟན་པ་ཡིན་ལ་ནང་གི་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣོད་ནི་དེ་དག་གི་ཆགས་པ་དང༌། འཇིག་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་བསྐལ་པར་གནས་པར་འཕེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་ཀྱང་མི་རིང་ལ་དེ་དེ་ལས་ཀྱང་མི་ཐུང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དུས་ངེས་པ་མེད་དོ། །འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ལས་སྣ་ཚོགས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ནི་བསྐལ་པ་ལས་ལྷག་པ་དང༌། དེ་བས་ཐུང་བ་ལོ་བཅུའི་བར་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【L2 明三災劫壞處所】

འདི་ལྟར་འཇིག་པ་དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མེས་འཇིགས་པས་ནི་མནར་མེད་པ་ཡན་ཆད། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མན་ཆད་འཇིག་གོ། །ཆུས་འཇིག་པས་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མན་ཆད་མཐའ་དག་འཇིག་གོ། །རླུང་གིས་འཇིག་པས་ནི་བསམ་གཏན༌གསུམ་པ་མན་ཆད་མཐའ་དག་འཇིག་གོ། ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ན་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ས་པའི་ལྷ་དེ་དག་གཞལ་མེད་ཁང་དག་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་ཞིང་གཞལ་མེད་ཁང་དག་དང༌། ལྷན་ཅིག་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ནི་འཇིག་པ་ཡང་མེད་ལ་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཡང་མེད་དོ། །འཇིག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོའི་རྩེ་མོའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུའོ། །

【L3 明壞空成住】

འཇིག་རྟེན་འདི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ནི་འཇིག་གོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ནི་ཞིག་པར་གནས་སོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར༌ནི་འཆགས་སོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་ནི་ཆགས་ནས་གནས་སོ། ། དེ་དག་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུར་འགྱུར་ཏེ།དེ་ནི་གྲངས་ཀྱི་གདགས་པས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ༑ ། དེ་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཚེའི་ཚད་བསྐལ་བ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་འཇིག་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་དེ་ཉིད་འཆགས་སོ། །བསྐལ་པ་དེའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་གཞན་དུ་ཡང་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བཏགས་པ་ནི་ཚངས་རིས་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བཏགས་པ་ནི། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【L4 辨梵世壽量有三】

བར་གྱི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བཏགས་པ་ནི་ཚངས་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【K2 別辨壞劫】【L1 明壞】【M1 火災】【N1 問】

མེས་འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན།

【N2 答】【O1 明二十住劫為壞之漸】【P1 總明住劫中一增一減】

སེམས་ཅན་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་གི་ཚེ༌འགྲིབ་སྟེ། ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་དག་གིས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པས། ཡང་འགྲིབ་ནས་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པས། ཚེ་ནུར་ནས་ཕྱིར་ཚེ་བརྒྱད་ཁྲི་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་དེའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་མར་བྲི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཡར་སྐྱེ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ཏེ། གྲངས་རྣམ་པར་གཞག་པས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 明減劫時，小災衰損而後漸增】【Q1 明三災衰損】【R1 明小三災】

བར་གྱི་བསྐལ་པ་དེ་ཡང་མུ་གེ་དང་ནད་དང་མཚོན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །མུ་གེ་དེ་ཡང་གང་གི་ཚེ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་སུམ་ཅུ་ཐུབ་པ་དེའི་ཚེ་འབྱུང་ངོ༌། །འདི་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། རུས་པ་རྙིང་པ་དག་ཀྱང་བསྐོལ་ཞིང་བསྐོལ་ཞིང་སྲོག་ཟུངས་སུ་བྱེད་དེ། དེར་བརྒྱ་ལ་རེས་འགའ་ནས་ཀྱི་འབྲུ་འམ། འབྲས་ཀྱི་འབྲུའམ༑ རྒྱ་ཤུག་གམ། རྒྱ་སྲན་ནམ། ཏིལ་གྱི་འབྲུ་རྙེད་པར་གྱུར་ན། དེ་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་ཟ་མ་ཏོག་གི་ནང་དུ་བཅུག་སྟེ་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ལས་ཕལ་ཆེར་ཉམས་སྟོབས་མེད་དེ། ས་ལ་གན་རྐྱལ་དུ་འགྱེལ་ནས་ལྡང་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། མུ་གེ་དེ་ལྟ་བུས་སེམས་ཅན་ཕལ་ཆེར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །མུ་གེ་དེ་ཡང་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན། ལོ་བདུན་དང༌། ཟླ་བ་བདུན་དང༌། ཞག་བདུན་ཟད་དེ། དེ་ཕན་ཆད་ཐལ་ཞེས་བྱའོ༑ །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་འདུས་ཤིང་ཚོགས་ནས་ཤས་ཆུང་ངུར་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཚེ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ལ། མུ་གེ་དེ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་ཉི་ཤུ་ཐུབ་ཅིང༌། སྐྱོ་བ་དེ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་ནས། འགྲིབ་པ་དེའི་ཚེ་ཡམས་ཀྱི་ནད་དང༌། གནོད་པ་དང༌།མགོ་བའི་ནད་དང༌། འཁྲུག་པ་མང་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་དག་ནད་མང་པོས་ཕལ་ཆེར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གི་ནད་དེ་ཡང་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། དེ་ཕན་ཆད་ཐལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་འབྲིང་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ཚེ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ལ། ནད་དེ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བཅུ་ཐུབ་ཅིང་སྐྱོ་བ་དེ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་པས་ཚེ་འགྲིབ་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་གཅིག་གིས་གཅིག་མཐོང་ན་བསད་བའི་སེམས་དྲག་པོ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དེ་དག་གིས་རྩྭའམ། ཤིང་ངམ། གསེག་མའམ། གྱོ་མོའམ། གང་དང་གང་བླངས་པ་དེ་དང་དེ་དག་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་ལེགས་པར་བདར་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གིས་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་གསོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ཞག་བདུན་དུ་ཟད་དེ་དེ་ཕན་ཆད་ཐལ་ཞེས་བྱའོ། །

【R2 明三衰損】

སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་དེའི་ཚེ་མཆོག་ཏུ་རྒུད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་རྒུད་པ་དང༌། ལུས་རྒུད་པ་དང༌། ཡོ་བྱད་རྒུད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཚེ་རྒུད་བ་ནི་ཚེའི་ཚད་རེ་ལྟར་རིང་ན༌དེ་ལྟར་ལོ་བཅུ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལུས་རྒུད་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་ཚད་རེ་ལྟར་རིང་ན་མཐོ་གང་དང༌། ཆག་གང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡོ་བྱད་རྒུད་པ་ནི། ཁ་ཟས་ཀྱི་མཆོག་ནི་ཁྲེ་རྒོད་ཡིན་ནོ། །གོས་ཀྱི་མཆོག་ནི་སྐྲའི་ལ་བ་ཡིན་ནོ། །རྒྱན་གྱི་མཆོག་ནི་མཚོན་ཆ་ཡིན་ནོ། །རོ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་མར་གྱི་རོ་དང༌། སྦྲང་རྩིའི་རོ་དང༌། འབྲུ་མར་གྱི་རོ་དང༌། བུ་རམ་ཤིང་ལས་བྱུང་བའི་རོ་དང༌། ལན་ཚྭའི་རོ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱོ་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【Q2 明後漸增】

དེ་དག་ཕན་ཚུན་འདུས་ཤིང་ཚོགས་ནས་ཚེ་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྤངས༑ ཚེ་ནུར་བར་བྱེད་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་ནས། དེ་དག་གི་ཚེ་ཡང་ཕྱིར་ནུར་རོ། །མདོག་དང་སྟོབས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པས་ཀྱང་དར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཡང་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི༌ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【P3 結成住劫】

དེ་ལྟར་མར་འབྲི་བ་ཉི་ཤུ་དང༌། ཡར་སྐྱེ་བ་ཉི་ཤུ་སྟེ། མར་འབྲི་བ་དང༌། ཡར་སྐྱེ་བ་བཞི་བཅུ་ནམ་ཐལ་བར་གྱུར་པ་

【O2 正明二十壞劫】【P1 明情世間壞】

དེའི་ཚེ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་ཡར་སྐྱེ་བ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ནས་འཆི་འཕོ་ལ་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤི་འཕོས་པ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་ཞིག་ཅེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞིག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོའི་འཇིག་པ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི་འཇིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་བར་དུ་རྫོགས་པར༌བྱས་ཏེ་གནས་སོ། །སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་བར་དུ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་གནས་སོ། །དེ་དག་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས། འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་འཇིག་པས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཞིག་ཅེས་བྱའོ། །

【P2 明器世間壞】【Q1 明本日所壞】

མིའི་འཇིག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷའི་འཇིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གང་གི་ཚེ་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཇིག་རྟེན་གནས་པ་ན༑ སེམས་ཅན་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་གྱུར་བ་དེའི་ཚེ། ཡོ་བྱད་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ཡོ་བྱད་འབྱུང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆར་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཆར་པ་མི་འབབ་པས་ས་ཆེན་པོ་འདི་ལ་རྩྭ་དང་སྨན་དང༌། ཤིང་ཅི་ཡོད་དེ་དག་སྐམ་པར་འགྱུར་རོ། །ཐན་པ་བྱུང་ནས་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤས་ཆེར་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །

【Q2 明新日所壞】

བསྲེག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཞན་དྲུག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་དག་ཀྱང༌། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་འདི་ལས་བཞི་འགྱུར་བཞི་འགྱུར་གྱི༌མཐུས་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་བདུན་དུ་གྱུར་ནས་བདུན་གྱུར་དུ་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །དངོས་པོ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ལྟེང་ཀ་ཆུང་ངུ་དང༌། ལྟེང་ཀ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཉིས་པས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །ཆུ་ཀླུང་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་པས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །མཚོ་ཆེན་པོ་མ་དྲོས་པ་དེ་ནི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་པས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་པ་དང༌། དྲུག་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །རི་རབ་དང་ས་ཆེན་པོ་དེ་ནི་གཟུགས་ཆེས་སྲ་བའི་ཕྱིར་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དྲུག་པ་ཉིད་དང༌། བདུན་པས་སྲེག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་མེ་ལྕེ་རླུང་གིས་བདས་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མན་ཆད་དུ་འགྲོ་ཞིང་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །

【Q3 總結成】

དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གྱུར་ཏེ། ཆུ་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་དང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །ཆུའི་དངོས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ནི་གཞན་ལྔ་པོ་དག་གིས་སྐེམས་པར་བྱེད་དོ། །བརྟན་ཞིང་སྲ་བའི་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །

【O3 明空劫】

འཇིག་རྟེན་གནས་པ་དེ་དེ་ལྟར་བསྲེགས་ཤིང་ཚིག་པ་ནི་མདོ་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དུད་པ་མེད་ལ་ཐལ་བའི་ལྷག་མ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། སྣོད་འཇིག་པས། འཇིག་རྟེན་ཞིག་ཅེས་བྱ་སྟེ། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་འདས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ཞིག་པ་ཡང་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས་སོ། །

【M2 水災】

ཆུས་འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན༑ གང་ཚུན་ཆད་མེས་འཇིག་པ་ལན་བདུན་འདས་པར་གྱུར་བ་དེའི་འོག་ཏུ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཉིད་ལས་བྱུང་བའི་ཆུའི་ཁམས་འབྱུང་སྟེ། ཆུའི་ཁམས་ཀྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་ལན་ཚྭ་བཞིན་དུ་བཞུས་ནས་ཆུའི་ཁམས་དེ་ཡང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །མེད་པར་གྱུར་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས་སོ། །

【M3 風災】

རླུང་གིས་འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཚུན་ཆད་ཆུས་འཇིག་པ་ལན་བདུན་འདས་པར་གྱུར་པ་དེའི་འོག་ཏུ་ཡང་མེས་འཇིག་པ་ལན་ཅིག་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་འོག་ཏུ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཉིད་ལས་བྱུང་བའི་རླུང་གི་ཁམས་འབྱུང་སྟེ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་རླུང་གིས་ལུས་བསྐམས་པ་བཞིན་དུ་མེད་པར་བྱེད་དོ། །རླུང་དེ་ཡང་དེ་ཉིད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མེད་ཕར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འགའ་ཞིག་ལ་རླུང་གི་ཁམས་འཁྲུགས་པར་གྱུར་ན༑ རུས་པའི་བར་དུ་ཡང་འབྲི་བར་བྱེད་པ་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །ཞིག་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས་ཏེ།

【L2 明成壞】【M1 明世界成】【N1 明色界成】【O1 器界成】

འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །འཆགས་པ་གང་ཞེ་ན། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་འདས་ནས་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས༑ འཆགས་བའི་བསྐལ་པ་ཀུན་ཏུ་རྩོམ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་འདི་ལྟ་སྟེ། སྣོད་ཆགས་པས། ནམ་མཁའ་ལ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་འཆགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་དང་དང་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལ་འཇིག་པ་གསུམ་པའི་རྩེ་མོ་ནས་སེམས་ཅན་ཚེ་ཟད་པ་དང༌། ལས་ཟད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཟད་པ་རྣམས་ཤི་འཕོས་ནས་བསམ་གཏན་གསུམ་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གཉིས་པའི་རྩེ་མོ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །འཇིག་པ་དང་པོའི་རྩེ་མོ་ནས་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཚེ་ཟད་ཅིང༌། ལས་ཟད་ལ། བསོད་ནམས་ཟད་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེར་ཚངས་པའི་ནང་ན་ཚངས་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལ། དེ་གཅིག་པུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། མི་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཀྱེ་མ་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ཀྱང་འདིར་སྐྱེས་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་ནས། དེའི་སེམས་མངོན་བར་འདུ་བྱེད་པས། སེམས་ཅན་ཚེ་ཟད་ཅིང་ལས་ཟད་ལ་བསོད་ནམས་ཟད་པ་གཞན་དག་ཀྱང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་དེ་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་སྟེ།

【O2 有情界成】

སེམས་ཅན་འཆགས་པས་བསམ་གཏན་གསུམ་པོ་དེ་དག་འཆགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 明欲界成】【O1 四空天成】

དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་བཞི་པོ་དག་གི་གཞལ་མེད་ཁང་ནམ་མཁའ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞལ་མེད་ཁང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ལས་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་བལྟ་བར་བྱའོ།།དེ་དག་ཏུ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་རིས་ནས་སེམས་ཅན་དག་ཤི་འཕོས་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【O2 造餘天及餘處】【P1 總明山地等成】【Q1 造風輪】

དེའི་འོག་ཏུ་འདིར་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་ཙམ་གྱི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སེམས་ཅན་གཞལ་མེད་ཁང་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འོག་གཞིར་གནས་པ་དང༌། གློ་ན་གནས་པ་སྟེ། དེས་ཆུ་དེ་དག་ཐད་ཀར་ཡང་མི་འབོ་ལ། ཐུར་དུ་ཡང་མི་འཛག་གོ། །

【Q2 造金輪】

དེའི་སྟེང་དུ་དེ་དག་གི་ལས་ཀྱི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་གསེར་གྱི་སྙིང་པོའི་སྤྲིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལས་ཆར་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུ་དེ་དག་ཀྱང་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དག་ལ་བརྟེན་ཏོ། །དེ་ནས་རླུང་རྣམས་འདུས་ནས་ཀུན་དུ་འཐས་པ་དང་སྲ་བར་བྱེད་དེ༑ དེ་ནི་སྟེང་དང་འོག་ཆུའི་འཁྲུག་པ་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ཆགས་ནས་དེའི་སྟེང་དུ་ཡང་དེ་དག་གི་ལས་ཀྱི་དབང་ཉིད་ཀྱིས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྙིང་པོའི་སྤྲིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་ཆར་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུ་དེ་དག་ཀྱང་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ།

【Q3 造水輪】

དེ་བཞིན་དུ་ཡང་རླུང་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་འབྲས་ཤིང་སྲ་བར་བྱེད་དོ། །

【Q4 造須彌山】

དེར་ཡང་ཁམས་བཟང་པོ་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས། རླུང་གིས་བསྒྲུབས་པའི་དབང་གིས་ནི་རི་རབ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【Q5 造七金山】

རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བཞི་པོ་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་དང༌། དངུལ་གྱི་རང་བཞིན་དང༌། ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཁམས་འབྲིང་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་ནི་གསེར་གྱི་རི་བདུན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉའ་ཤིང་འཛིན་དང༌། རྣམ་པར་འདུད་དང༌། རྟ་རྣ་རི་དང༌། བལྟ་ན་སྡུག་དང༌། སེང་ལྡེང་ཅན་དང༌། གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང༌། མུ་ཁྱུད་འཛིན་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ༌པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རིམ་པར་རི་རབ་འཁོར་བར་འདུག་གོ།།རི་རབ་ཀྱི་ཚད་ནི་འཕང་དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད༌ལ། རྒྱར་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ནི་ཆུའི་ནང་དུ་ནུབ་པོ། །གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་ཚད་ནི་དེའི་ཕྱེད་དོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་གསེར་གྱི་རི་རྣམ་པར་འདུད་ལ་སོགས་པ་ནས་མུ་ཁྱུད་འཛིན་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་དེ་ལས་ཕྱེད་ཕྱེད་འབྲི་བའི་ཚད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རི་དེ་དག་གི་མིང་དེ་རྣམས་ནི། དེ་དག་རྩེ་མོའི་རྣམ་པ་འདྲ་བའི་བྱེ་བྲག་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【Q6 造四大洲等】

ཁམས་ངན་པ་རྣམས་ལས་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ངོས་བཞི་དང༌། གསེར་གྱི་རི་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གླིང་བཞི་དང༌། གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་དང༌། རི་ཁོར་ཡུག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁོར་ཡུག་གི་ཚད་ནི་རི་མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་ཕྱེད་ཡིན་ཏེ། དེས་གླིང་བཞི་པ་འཁོར་ལོ་བཞིན་དུ་བསྐོར་ཏོ། །

【Q7 造非天宮】

ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གནས་རྣམས་ནི་རི་རབ་ཆུའི་འོག་ཏུ་ནུབ་པའི་ནང་ན་ཡོད་དོ། །

【Q8 造雪山無熱池】

གངས་རི་ནི་མཚོ་མ་དྲོས་པའི་ཉེ་འཁོར་ན་ཡོད་དོ། །

【Q9 造那落迦】

དེའི་འོག་ན་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་བརྒྱད་དང༌། ཉི་ཚེའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། ཉེན་ཀོར་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌།

【Q10 造鬼】

དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཁ་ཅིག་གནས་སོ། །

【P2 別明山地等成】【Q1 雜成諸趣處】

གླིང་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་དང༌། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་ཏོ། །དེ་ལ་འཛམ་བུ་གླིང་ནི་ཤིང་རྟ་འདྲའོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ནི་ཟླ་གམ་འདྲའོ། །ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད་ནི་ཟླུམ་པའོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་ནི་གྲུ་བཞིའོ།།འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་དྲུག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་བདུན་སྟོང་ངོ༌། །ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་བདུན་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱད་སྟོང་ངོ༌། །གསེར་གྱི་རི་བདུན་པོ་དེ་དག་གི་བར་གྱི་ཆུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ན་ཀླུ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཡོད་དོ། །ཀླུའི་ནང་ན་ཀླུ་ཆེན་པོ་བསྐལ་པར་གནས་ཤིང་ས་འཛིན་པ། དགའ་བོ་དང༌། ཉེ་དགའ་དང༌། རྟའི་གཞི་དང༌། བཏང་བཟུང་དང༌། གཟི་ཅན་དང༌། ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང༌། ནག་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། ཨེ་ལའི་འདབ་དང་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་འཁོད་དོ། །དེ་དག་ཀྱང་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་དཔུང་ཡིན་ཏེ། ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་གཡུལ་འགྱེད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཀླུའི་རིགས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ་ཀླུ་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་པའོ། །ནམ་མཁའ་ལྡིང་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའོ། །ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ནོ། །རི་རབ་དེའི་དྲང་ན་ཡང་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། བང་རིམ་དང་པོའི་ཚད་ནི། རི་རབ་ལས་དཔག་ཚད་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཕྱིར་འཕགས་སོ།།ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་དེའི་ཕྱེད་ཕྱེད་ཡིན་ཏེ། རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །དང་པོ་ལ་ནི་ལག་ན་ཡོལ་གོ་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་ལག་ན་ཁྲག་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་རྟག་ཏུ་མྱོས་རྣམས་གནས་སོ། །བཞི་པ་ལ་ནི་ཕྲེང་ཐོགས་རྣམས་གནས་སོ། །རི་རབ་ཀྱི་སྟེང་གི་གཞིའི་གྲྭ་བཞི་ན་རྩེ་མོ་བཞི་ཡོད་དོ། །འཕང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་ན་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཐོགས་པ་རྣམས་གནས་སོ། །གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་ངོས་བཞི་ཤར་དང༌། ལྷོ་དང༌། ནུབ་དང༌། བྱང་རྣམས་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང༌། འཕགས་སྐྱེས་པོ་དང༌། མིག་མི་བཟང་དང༌། རྣམ་ཐོས་ཀྱི་བུ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གནས་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །གསེར་གྱི་རི་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་དག་གི་གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། ལྗོངས་རྣམས་ཡོད་དོ། །རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་རིའི་ཉེ་འཁོར་ན། གསེར་གྱི་བྲག་བྱ་སྐྱིབས་སུ་འདུག་པ་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་ངོས་ཞེས་བྱ་བ་ཆུར་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཞེང་དུ་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་པ་ཞིག་ཡོད་དོ།།དེ་ནི་གླང་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་པོ་རབ་བརྟེན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ།དེ་ནི་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་གཡུལ་ངོར་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ན་ཤིང་གི་རྒྱལ་པོ་རབ་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་ཏཱ་ལའི་འཕྲེང་རིམ་བདུན་གྱིས་བསྐོར་བ་དང་རྫིང་བུ་དལ་གྱིས་འཐོར་ཞེས་བྱ་བའི་རྫིང་བུ་ལྔ་བརྒྱས་བསྐོར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་རབ་བརྟན་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྩེ་བའི་ས་ཡིན་ཏེ། དེར་དེ་འདོད་དགུར་གཟུགས་བསྒྱུར་ནས། རྫིང་བུ་དེའི་ནང་ནས་པདྨའི་རྩ་བ་དང༌། རྩ་ལག་བླངས་ཤིང་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་བ་གླང་མོ་ལྔ་བརྒྱས་བསྐོར་ཏོ། །དེའི་ཉེ་འཁོར་ན་ཡང་མཚོ་ཆེན་པོ་མ་དྲོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཟབས་སུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རྒྱར་ཡང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་པ་ལ། གསེར་གྱི་བྱེ་མ་བདལ་བ། ཆུ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པས་གང་བ། བཟང་ཞིང་སྡུག་ལ་མཛེས་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ལས་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། གངྒཱ་དང༌། སིནྡྷུ་དང༌། སི་ཏ་དང༌། པཀྵུ་རྣམས་གྱེས་ཏེ་འགྲོའོ། །རི་རབ་དེའི་སྟེང་ན་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གནས་པའི་ཚད་ནི་ཆུ་ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ཁྲི་ཁྲི་ཡོད་དོ། །གཞན་དག་ན་ནི་ལྷ་དེ་དག་གི་གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། ལྗོངས་རྣམས་ཡོད་དོ། །རི་རབ་དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ན་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་སོགས་པ། གླིང་བཞི་པོ་རྣམས་ཡོད་དོ། །དེ་དག་ནི་དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ཡིན་ནོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་བལྟས་པའི་ངོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཻ་ཌཱུཪྻའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་སུ་བལྟས་པའི་ངོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དངུལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དུ་བལྟས་པའི་ངོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་བལྟས་པའི་ངོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ཉེ་འཁོར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ལམ་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་པུས་མོའི་ཚད་ཀྱི་པུས་ནུབ་ཙམ་ཞིག་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་ནུབ་ཅིང་འདུག་སྟེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ན༑ རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཆུ་པུས་ནུབ་ཙམ་ཞིག་སྐམ་པར་འགྱུར་རོ། །མཚེ་མ་དྲོས་པའི་གཡས་རོལ་ན། ཤིང་འཛམ་བུ་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། དེའི་མིང་གིས་འདི་འཛམ་བུའི་གླིང་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ། །དེའི་བྱང་ལོགས་ན། ཤིང་ཤལ་མ་ལི་རྩེ་མོ་ཤིན་ཏུ་མཐོ་བ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དག་གནས་སོ༑ །གླིང་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་གླིང་རེ་རེ་ལ་ཡང་གླིང་ཕྲན་གཉིས་གཉིས་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་སྲིན་མོའི་གླིང་ཡིན་ནོ། །

【Q2 善法漸沒，惡法漸生】【R1 總明有情化生】

དེ་ལྟར་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མངོན་པར་གྲུབ་ནས༑ སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བསྐལ་པའི་དང་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཉིད་ཀྱིས༑ འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་རིས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཤི་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་ཀྱི་ནང་ན་རབ་དང་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ་ལས་དེའི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་ན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་བསྐལ་པ་དང་པོ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གཟུགས་བཟང་ཞིང་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མདོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་དང༌། ཁོང་པ་དང་གྲོང་གནས་པ་མེད་དེ། ས་ཐམས་ཅད་གཞི་མཉམ་པ་ཁོ་ནར་འདུག་གོ། །

【R2 明飲食漸生】

དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སའི་བཅུད་བྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་རིམ༌གྱིས་སའི་ས་ཞག་དང༌། ལྡུམ་བུའི་ཚལ་དང༌། མ་རྨོས་མ་བཏབ་པའི་འབྲས་སཱ་ལུ་ཤུན་ཕྲགས་མེད་པ་དང༌། ཕུབ་མ་མེད་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་འོག་ཏུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲུ་ཤུན་ཕྲགས་དང༌། ཕུབ་མས་ཀུན་ཏུ་ཡོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སཱ་ལུ་ཐོ་རྩེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་དེ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་སྣང་ངོ༌། །

【R3 明惡內法生】

དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་སའི་བཅུད་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལོངས་སྤྱོད་པས་མདོག་ངན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། མཐུ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་ཤས་ཆེར་ཟོས་པ་དེ་མདོག་ཆེར་ངན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལུས་ཆེས་ལྕི་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་ལ་བརྙས་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པའི་རྒྱུས། སྔ་མ་སྔ་མ་སའི་བཅུད་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཕན་ཚུན་མིག་གིས་ཚུགས་སུ་བལྟའོ། །དེ་ནས་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱིས། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་མོ་མཚན་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཕོ་མཚན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གཉིས་གཉིས་སྤྲོད་པས་ཉལ་པོ་བྱེད་དེ། །དེ་ནས་གཞན་དག་གིས་རྣམ་པར་སྨད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དེའི་ཆེད་དུ་ཁྱིམ་དག་བྱེད་དོ། །སཱ་ལུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཞིང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །

【R4 明惡外具生】

དེའི་འོག་ཏུ་དེའི་གཞི་ལས་མ་བྱིན་པར་ལེན་ཅིང་ཕན་ཚུན་འདྲེན་པ་དག་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ནས་དེའི་གཞི་ལས་ནན་ཐུར་བྱེད་པའི་རྒྱལ་པོ་བསྒོ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ཕལ་པོ་ཆེ་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་དང༌། གཞན་ཡང་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་བྲམ་ཟེ་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་གི་ལུས་ལ་ཡོད་པའི་འོད་དེ་ཡང་མེད་པར་གྱུར་ནས་འཇིག་རྟེན་དུ་མུན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་འོག་ཏུ་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རྒྱུ་སྐར་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གོ། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུའོ། །དེ་ལ་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་མེ་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་ཆུ་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ༑ །དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་ཆེས་མགྱོགས་པར་འགྲོ་བ་དང༌། ངེས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་ནི་གླིང་གཉིས་ཅིག་ཅར་སྣང་བར་བྱེད་ལ། གླིང་གཉིས་ཅིག་ཅར་མུན་པར་བྱེད་དེ༑ དེ་བས་ན་གཅིག་ཏུ་ནི་ཉི་མ་ཕྱེད་ལ་གཅིག་ཏུ་ནི་འཆར་རོ། །གཅིག་ཏུ་ནི་ནམ་ཕྱེད་ལ་གཅིག་ཏུ་ནི་ནུབ་པོ། །ཟླ་བ་དང་ཉི་མ་དང་རྒྱུ་སྐར་ཐམས་ཅད་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ཕྱེད་ནས་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ཡང་གཉའ་ཤིང་འཛིན་དང་མཉམ་མོ་དེ་དག་གང་གི་ཚེ་རི་རབ་ལས་ཐག་རིང་དུ་རྒྱུ་བ་དེའི་ཚེ་ནི་དགུན་དུ་མངོན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དེའི་ཚེ་ནི་ཚ་བའི་དུས་སུ་མངོན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་མྱུར་དུ་ནུབ་པ་དང༌། རིང་ཞིག་ནས་ནུབ་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་ཡིད་ཙམ་གྱིས་སྟེང་དུ་འཛུར་བ་ན་ཟླ་གམ་དུ་སྣང་སྟེ། དེས་ཕ་རོལ་གྱི་ངོས་དེ་ཚུ་རོལ་གྱི་ངོས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་པའི་ཕྱིར་མི་སྣང་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འཛུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་གང་བར་སྣང་ངོ༌། །མར་གྱི་ངོ་ལ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཐུར་དུ་འཛུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བྲི་བར་སྣང་ངོ༌། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་ཉ་དང་རུས་སྦལ་ལ་སོགས་པ་གནས་པའི་གཟུགས་བརྙན་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཟླ་བའི་ནང་ན་རི་རི་བོ་ཡོད་པར་སྣང་ངོ༌། །སྐར་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་ནང་གི་ཆེ་བ་རྒྱང་གྲགས་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །འབྲིང་རྣམས་ནི་རྒྱང་གྲགས་བཅུའོ། །ཆུང་ངུ་རྣམས་ནི་རྒྱང་གྲགས་བཞིའོ། །

【Q3 地獄生】

རིགས་བཞི་དེ་བྱུང་བ་ན་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འགྲོ་བ་ལྔ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀུན་ཏུ་རྩོམ་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག །བདག་པོར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ན་གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ནི་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གནོད་པ་དང་གནོད་བྱེད་ལྕགས་ཟངས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མེ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ལས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་འགྲོ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 結成三千大千一佛化境】

དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་གླིང་བཞི་པ་ཐེར་འབུམ་དང༌། རི་རབ་ཐེར་འབུམ་དང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་པོ་ཐེར་འབུམ་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཐེར་འབུམ་གྱི་སྟོང་གསུམ་པ་ནི། ཅིག་ཅར་འཆགས་ལ་ཅིག་ཅར་འཇིག་གོ། །དེ་དག་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ༑ །འདི་ལྟ་སྟེ། ཟླ་བ་སྟོང་དང༌། ཉི་མ་སྟོང་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་གི་བར་དུ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་སྟོང་ཆུང་ངུའོ། །ཆུང་ངུ་དེ་སྟོང་ནི་སྟོང་གཉིས་པ་བར་མའོ། །བར་མ་དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་ཤར་ཕྱོགས་དང༌། ལྷོ་དང༌། ནུབ་དང༌། བྱང་དང༌། སྟེང་དང་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འཇིག་པ་དང༌། འཆགས་པ་ལ་མཐའ་མེད་མུ་མེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཆར་པ་གཤོལ་མདའ་ཙམ་འབབ་པ་ན། ཆུའི་རྒྱུན་ལ་རྒྱུན་འཆད་པ་མེད་ཅིང་བར་མཚམས་མེད་པར་འབབ་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཕྱོགས་གཞན་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་འཇིག་པ་དང༌། འཆགས་པ་ལ་མཐའ་མེད་མུ་མེད་དོ། །སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཅིག་ཅེས་བྱ་སྟེ༑ དེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱུང་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཚད་མེད་པ་དག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་རྣམས་མཛད་དོ། །

【M2 明其中可得諸法】【N1 總說】

དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གནས་པ་ཆགས་ནས་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། ལྷ་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ༑ །སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང༌། གཞི་དྲུག་དང༌། དུས་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། དུས་ཚིགས་དང༌། ལོ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང༌། ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། དེའི་སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་བདུན་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བཅུ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་བཅུ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ལུང་བར་མ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྗེས་སུ་སྤྱད་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང༌།འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་དེ། རྙེད་པ་དང༌། མ་རྙེད་པ་དང༌། སྙན་པ་དང༌། མི་སྙན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྨད་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། ཕྱོགས་གསུམ་སྟེ། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། མི་མཛའ་བའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་དང༌།འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པ་གསུམ་དང༌། གཏམ་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། ཉེས་ཙམ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་དང༌། དུས་བརྒྱད་དང༌། མངལ་དུ་འཇུག་པ་བཞི་དང༌། སྤྱོད་ལམ་བཞི་དང༌། འཚོ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་དང༌། ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་རྣམ་པ་དྲུག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བདུན་དང༌། ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་བདུན་དང༌། རྒྱགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་དང༌། ཐ་སྙད་བཞི་དང༌། ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞི་མང་པོ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །

【N2 別釋二十七章】【O1 那落迦趣】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་ཕུང་པོ་ས་བོན་དང༌། འབྲས་བུས་བསྡུས་པ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་དང༌། ཡི་དགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང༌། ལྷའི་འགྲོ་བ་དང༌། མིའི་འགྲོ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O2 卵生】

སྒོ་ང་ལས༌སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་སྒོ་ངའི་སྦུབས་མངོན་པར་བརྟོལ་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ངང་པ་དང༌། ཁྲུང་ཁྲུང་དང༌། རྨ་བྱ་དང༌། ནེ་ཚོ་དང༌། རི་སྐེགས་ལ་སོགས་པའོ། །

【O3 胎生】

མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་ཤམས་ཀུན་ནས་ཡོགས་ཤིང་ཤ་མ་བརྟོལ་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་དང༌། བ་ལང་དང༌། བོང་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །

【O4 濕生】

དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་དྲོད་གཤེར་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྲིན་བུ་དང༌། གྲོག་སྦུར་དང༌། ཕྱེ་མ་ལེབ་དང༌། ཤིང་སྲིན་རྣམས་སོ། །

【O5 化生】

རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཚང་བའམ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་དང༌། ལྷ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། མི་རྣམས་ལས་ཁ་ཅིག་གོ། །

【O6 六種依持】

གཞི་དྲུག་གང་ཞེ་ན། གནས་པའི་གཞི་འདི་ལྟ་སྟེ། འོག་གི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། སའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་གཞི་དང་པོ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐུར་དུ་མི་ལྟུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །གནས་ནི་གཞི་གཉིས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཁང་ཁྱིམ་དང༌། ཡང་ཐག་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་འཛག་གནོད་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །ཁང་ཁྱིམ་དང་ཡང་ཐོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་ཆེད་དུ་བྱས་པ་དང༌། ཆེད་དུ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། སྤྲུལ་པ་རྣམས་སོ། །ལོ་ལེགས་པ་ནི་གཞི་གསུམ་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་ནི་གཞི་བཞི་པ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་མ་རུང་བར་མི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ནི་གཞི་ལྔ་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་རྣམས་སྣང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །ཟས་ནི་གཞི་དྲུག་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཟས་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་དང༌། རེག་པ་ དང༌། ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟོན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །

【O8 七種攝受事(不解7十種時分)】

ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་བདུན་གང་ཞེ་ན། བདག་དང༌།ཕ་མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། བློན་པོ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་རྣམས་དང༌། ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང༌། ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཟོང་དགྲམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་སྦྱོར་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་དང༌། ནོར་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དང་བདུན་ནོ། །

【O9 十種身資具】

ཡོ་བྱད་བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཟས་དང༌།སྐོམ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་དང༌། བཞད་གད་དང༌། གླུ་བྲོ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། བྱུག་པ་དང༌། སྣོད་སྤྱད་དང༌། སྣང་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་རྣམས་སོ། །

【O11 八數隨行(不解(10)十受欲】

རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྗེས་སུ་སྤྱད་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་དག་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། པ་ཆར་གྱིས་དཀྲི་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་གཞན་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། ཁ་ཟས་བཟའ་བ་དང༌། གཉིད་ལོག་པ་དང༌། འཁྲིག་པ་དང་ལྡན་པའི་བརྩལ་བ་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་རྣམས་སོ། །

【O14 三種世事(不解12八世法與13八世法)】

འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་དང༌། གཏམ་བྱེད་པ་དང༌། སོ་སོར་མགུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། བག་མ་གཏོང་བ་དང༌། བག་མ་ལེན་པ་དང༌། འབོད་པ་དང༌། གཡར་འདྲེན་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཟ་བ་དང༌། འདུས་ཤིང་ཟ་བ་རྣམས་དང༌། རྩོད་པ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་གཅིག་གིས་གཅིག་གི་གྲོགས་བྱ་བ་རྣམས་སོ། །

【O15 三種語言】

གཏམ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་སྟེ།གཞན་པ་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པ་ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པ་ཅན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བསལ་བར་འགྱུར་བའི་གཏམ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཁ་ཟས་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་བྱེད་པའོ།།ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་ཀྱིས་བྱས་པ་རྣམས་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་གཏམ་ཞེས་བྱའོ།། །།

【O16 二十二種發憤】

བམ་པོ་གསུམ་པ།

ཉེས་རྩོམ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞལ་བླུགས་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། སྲང་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། གཞལ་བ་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། ལོག་པའི་ལས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཐབ་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། གཤེ་བ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། དམ་འཆའ་བ་དང༌། བསྡིགས་པ་དང༌། རྡེག་པ་དང༌། གསོད་པ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། གོ་རར་འཇུག་པ་དང༌། གཅོད་པ་དང༌། སྤྱུགས་པ་དང༌། གཡོ་བྱེད་པ་དང༌། འདྲིད་པ་དང༌། དྲག་ཤུལ་དང༌།བརྫུན་ཟེར་བ་རྣམས་སོ། །

【O17 六十二種有情之類】

སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། ལྷ་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་དང༌། རྒྱལ་རིགས་རྣམས་དང༌།བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་རྣམས་དང༌། དམངས་རིགས་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་དང༌། བུད་མེད་རྣམས་དང༌། མ་ནིང་རྣམས་དང༌། ངན་པ་རྣམས་དང༌། འབྲིང་རྣམས་དང༌། བཟང་པོ་རྣམས་དང༌། ཁྱིམ་པ་རྣམས་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། དཀའ་ཐུབ་དྲག་བོ་ཅན་རྣམས་དང༌། དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། སྡོམ་པ་ཅན་རྣམས་དང༌། སྡོམ་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། མ་ངེས་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། དགེ་སློང་རྣམས་དང༌། དགེ་སློང་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་སློབ་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་ཚུལ་རྣམས་དང༌། དགེ་ཚུལ་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་བསྙེན་རྣམས་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་དང༌། སྤོང་བ་པ་རྣམས་དང༌།ཁ་ཏོན་པ་རྣམས་དང༌། ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། གནས་བརྟན་རྣམས་དང༌། བར་མ་རྣམས་དང༌། གསར་བུ་རྣམས་དང༌། སློབ་དཔོན་རྣམས་དང༌། མཁན་པོ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་རྣམས་དང༌། ཉེ་གནས་པ་རྣམས་དང༌།གློ་བུར་དུ་ལྷགས་པ་རྣམས་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། རྙེད་པ་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། བཀུར་སྟི་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པ་རྣམས་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་དང༌། མཁས་ཤིང་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། མདོ་སྡེ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། མ་མོ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་རྣམས་དང༌། མི་སློབ་པ་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་སོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དེ་དག་ཀྱང༌། གླིང་གཅིག་ལ་དབང་བ་རྣམས་དང༌། གླིང་གཉིས་ལ་དབང་བ་རྣམས་དང༌། གླིང་གསུམ་ལ་དབང་བ་རྣམས་དང༌། གླིང་བཞི་ལ་དབང་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་གླིང་གཅིག་ལ་དབང་བ་ལ་ནི་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གླིང་གཉིས་ལ་དབང་བ་ལ་ནི་ཟངས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གླིང་གསུམ་ལ་དབང་བ་ལ་ནི་དངུལ་གྱི་འཁོར་ལོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གླིང་བཞི་པ་ལ་དབང་བ་ལ་ནི་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【O18 八位】

དུས་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མངལ་ན་གནས་པའི་དུས་དང༌།བཙས་པའི་དུས་དང༌། བྱིས་པའི་དུས་དང༌། གཞོན་ནུའི་དུས་དང༌། ལང་ཚོའི་དུས་དང༌། དར་ལ་བབ་པའི་དུས་དང༌། རྒས་པའི་དུས་དང༌། འཁོགས་པའི་དུས་སོ། །དེ་ལ་མངལ་ན་གནས་པའི་དུས་ནི་མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །བཙས་པའི་དུས་ནི་དེ་ཡན་ཆད་དང༌། འཁོགས་པའི་དུས་མན་ཆད་དོ། །བྱིས་པའི་དུས་ནི་འགྲོ་བ་དང་རྩེ་མི་ནུས་པ་མན་ཆད་དོ། །བྱིས་པ་གཞོན་ནུའི་དུས་ནི་དེ་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །ལང་ཚོའི་དུས་ནི་འདོད་པ་སྤྱོད་ནུས་པ་ནས་ལོ་སུམ་ཅུ་མན་ཆད་དོ། །དར་ལ་བབ་པའི་དུས་ནི་ལོ་ལྔ་བཅུ་མན་ཆད་དོ། །རྒས་པའི་དུས་ནི་ལོ་བདུན་ཅུ་མན་ཆད་དོ། །དེ་ཡན་ཆད་ནི་འཁོགས་པའི་དུས་སོ། །

【O19 四種入胎】

མངལ་དུ་འཇུག་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་ལ་མི་ཤེས་པར་གནས་ཤིང་འབྱུང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་ཅིང་གནས་ལ་མི་ཤེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་ཅིང་གནས་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། མི་ཤེས་པར་འཇུག་ཅིང་གནས་ཏེ་འབྱུང་བའོ༑ །དེ་ལ་དང་པོ་ལ་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་འོ། །གཉིས་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འོ། །བཞི་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །

【O21 六種活命(不解20四威儀)】

འཚོ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཞིང་རྨོ་བ་དང༌། ཚོང་བྱ་བ་དང༌། ཕྱུགས་འཚོ་བ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། ཡི་གེ་དང༌། གྲངས་དང༌། ཤོད་དགོད་པ་དང༌། རྩིས་དང༌། ལག་རྩིས་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་བཟོའི་གནས་རྣམས་སོ། །

【O22 六種守護】

ཀུན་ནས་སྲུང་བ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་དང༌། རྟ་པའི་ཚོགས་དང༌། ཤིང་རྟའི་ཚོགས་དང༌། དབུང་བུ་ཆུང་གི་ཚོགས་དང༌། ནོར་གྱི་སྟོབས་དང༌། མཛའ་བ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་སོ། །

【O23 七種苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌།འཆི་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌།འདོད་པས་ཕོངས་པ་རྣམས་སོ། །

【O24 七種慢】

ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་དང༌། ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང༌། །ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །

【O25 七種憍】

རྒྱགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། ནད་མེད་པའི་རྒྱགས་པ་དང༌། ལང་ཚོས་རྒྱགས་པ་དང༌། གསོན་པས་རྒྱགས་པ་དང༌། རིགས་ཀྱིས་རྒྱགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱིས་རྒྱགས་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གིས་རྒྱགས་པ་དང༌། ཐོས་པས་རྒྱགས་པའོ། །

【O26 四種言說】

ཐ་སྙད་བཞི་གང་ཞེ་ན། མཐོང་བའི་ཐ་སྙད་དང༌། ཐོས་པའི་ཐ་སྙད་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའི་ཐ་སྙད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །མཐོང་བའི་ཐ་སྙད་གང་ཞེ་ན། གང་དེས་མིག་གིས་ཕྱི་རོལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ཐ་སྙད་ཅེས་བྱའོ། །ཐོས་པའི་ཐ་སྙད་གང་ཞེ་ན། གང་གཞན་ལས་ཐོས་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའི་ཐ་སྙད་གང་ཞེ་ན། གང་དེས་མ་མཐོང་མ་ཐོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བསམས་ཤིང་གཅལ་ལ་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་གང་ཞེ་ན། གང་དེས་ནང་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་ཅེས་བྱའོ། །

【O27 眾多言說句】【P1 總說】

ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞི་མང་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་གི་གཞི༌རྣམ་ཤེས་ཀྱང་བྱ། སྤྲོས་པའི་གཞི་རྣམས་དང༌། དོན་བསྡུས་པའི་གཞི༌རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ།རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་ཡི་གེའི་ཕྱི་མོའི་ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【P2 別釋】【Q1 人法所依】

དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་དང༌།ཆོས་དང༌། གང་ཟག་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་རྣམས་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བདག་དང༌། གཞན་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དྲི་བ་དང༌། ལན་གླན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དང༌། བླང་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དང༌། ལོག་པ་ཉིད་རྣམས་དང༌།

【Q2 得失隨生】

གནང་བ་དང༌། བཀག་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། སྐྱོན་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། མ་རྙེད་པ་དང༌། སྙན་པ་དང༌། མི་སྙན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྨད་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། སྙིང་པོ་དང༌། མཆོག་དང༌། ཤེས་པ་དང༌། ཞུམ་པ་དང༌། སྒྱིད་ལུག་པ་དང༌། དེ་ཙམ་དང༌། གྲོགས་ལ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌།

【Q3 七聲異起】

བརྗོད་པའི་ཚིག་བདུན་ལ་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བདུན་པོ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་པས་སྐྱེས་པ་ལ། སྐྱེས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌།

【Q4 三學建位】

གདགས་པ་དང༌། གདགས་སུ་མེད་པ་དང༌། བརྡ་སྤྲོད་པ་དང༌། ངེས་པར་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཞག་པ་དང༌། འདུས་པ་དང༌། བསགས་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། བསྒོ་བ་དང༌། ཡ་མཚན་དང༌། ཐོག་མ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཐ་མ་རྣམས་དང༌། རིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དམ་བཅའ་བ་དང༌། ཐ་སྙད་དང༌། ནན་ཏན་དང༌། ལོངས་སྤྱད་པ་དང༌།བཙལ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང༌། འཛེམ་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་བ་རྣམས་དང༌།

【Q5 世事差別】

ཕ་དང་མ་དང༌། བུ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་ནས་འདོད་པས་ཕོངས་པའི་བར་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། ལང་ཚོ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། གསོན་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པ་འབྱོར་བ་དང༌། རྒུད་པ་དང༌། སྔོན་དུ་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང༌། མདུན་དུ་བལྟ་བ་དང༌། གཡས་གཡོས་སུ་བལྟ་བ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌།མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་དང༌། སྙོམ་པ༌བསངས་པ་རྣམས་དང༌།

【Q6 飲食縱蕩】

ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་དང༌། གོམས་པ་དང༌། མ་གོམས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། བག་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། བསྡུ་བ་དང༌།སྤྲོ་བ་དང༌། འགྲིབ་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཉམས་སྟོབས་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། འབྱོར་འབྲེལ་དང༌། མགྱོགས་པ་དང༌། གོ་རིམས་དང༌། དུས་དང༌། ཡུལ་དང༌། གྲངས་དང༌། ཚོགས་པ་དང༌། མ་ཚོགས་པ་དང༌། འདྲ་བ་དང༌། མི་འདྲ་བ་རྣམས་དང༌།

【Q7 純雜明闇】

འདྲེས་པ་དང༌། ཐུན་མོང་དང༌། མངོན་སུམ་དང༌། ལྐོག་དང༌། བསྒྲིབས་པ་བསྒྲགས་པ་རྣམས་དང༌།

【Q8 眾事不同】

དགོས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང༌། འདུལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པ་དང༌།ཡོ་བྱད་དང༌། བདེན་པ་དང༌། བརྫུན་པ་དང༌། ཕན་པ་དང༌། མི་ཕན་པ་དང༌། གནས་དང༌།དོགས་པ་དང༌། ལྟད་མོ་རྣམས་དང༌།

【Q9 劣弱衰喪】

འཇིགས་པ༌མེད་པ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གསལ་བ་དང༌། མི་གསལ་བ་དང༌།གསད་པ་དང༌། བཅིང་བ་དང༌། གོ་རར་བཞུག་པ་དང༌། གཅད་པ་དང༌། སྤྱུགས་པ་རྣམས་དང༌།

【Q10 鬥諍斷滅句】

གཤེ་བ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌།བརྡེག་པ་དང༌། བསྡིགས་པ་དང༌། དམ་འཆའ་བ་དང༌། བསྲེག་པ་དང༌། བསྲུལ་བ་དང༌། བསྐམ་པ་དང༌། བཙོ་བ་དང༌། དྲིལ་བ་དང༌། རྙོག་པ་ཅན་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམས་སོ། །

【C2 以十門解釋地義】【D1 別識八門】【E1 總說】

ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་བ་ལས་ཀྱི་བར་གྱི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི། གནས་གསུམ་པོ། གཟུགས་འདུས་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པ་བཏགས་པ་ཡོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །

【E2 別釋】【F1 色聚】【G1 明大種五因造】

དེ་ལ་རེ་ཞིག་གཟུགས་འདུས་པ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་སྐྱེ་བ་ན། རང་གི་ས་བོན་རྣམས་ལས་སྐྱེའོ། །ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་ཏེ། གཟུགས་སྐྱེ་ཞེས་བྱ། དེ་དག་ལ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་བརྟེན་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་གནས་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་བརྟན་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་འཕེལ་བར་བྱས་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བ་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་རྣམས་ནི། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་འབྱུང་བའི་ས་བོན་གྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་བསྐྱེད་པར་མ་གྱུར་པ། དེ་སྲིད་དུ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་ཡང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་དེ། འབྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེས་ནས། དེ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རང་གི་ས་བོན་ཉིད་ལས་སྐྱེ་བ་ན། དེ་རྒྱུར་བྱས་ནས་སྐྱེས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་སྐྱེས་པས་མངོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་དེ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཇི་ལྟ་དེ་ལྟར་དེ་ལ་བརྟེན་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེས་བ་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱོགས་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནས་ཤེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ཕན་པ་དང༌། གནོད་པ་དག་གིས་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དེས་བརྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་འཕེལ་བར་བྱས་ཤེ་ན། ཁ་ཟས་སམ། གཉིད་ལོག་པའམ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ན། དེ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ནི། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 極微有無差別】

གཟུགས་འདུས་པ་ལ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་ནམས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྐྱེ་བ་ན་རང་གི་ས་བོན་ལས་འདུས་པ་ཉིད་ཆུང་ངུའམ། འབྲིང་ངམ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་པར་ཟད་ཀྱི། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱིས་འདུས་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་བློས་ཚད་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ལས་འདོགས་པར་ཟད་དེ། དེ་ལ་འདུས་པ་ཡང་ཕྱོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཕྱོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་འདུས་པ་ནི་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཉིད་ཡན་ལག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འདུས་པ་ཉིད་ལ་ཡོད་ཀྱི། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཞན་གྱི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【G3 離大與造二相】【H1 略解二種不相離】

ཐ་དད་པ་མེད་པ་ནི༌ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་གི་ཐ་དད་མེད་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དབང་པོ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་ནི། དབང་པོ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི༑ དབང་པོ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་འདྲེས་པའི་ཐ་དད་མེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འབྱུང་བའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་ཉིད་ལས་དེ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་པའི་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཐ་དད་པ་མེད་དེ།

【H2 重解二種不相離】【I1 解和雜不相離】

གཟུགས་འདུས་པ་དེ་མཐའ་དག་ནི། རྫས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྡོ་ལ་ལེགས་པར་བཏགས་པ་ཆུ་དང་སྦྱར་བ་ལྟ་བུར་འདྲེས་པར་གྱུར་པའི་ཐ་དད་པ་མེད་པར་བལྟ་བར་བྱའི། ཏིལ་དང༌། མོན་སྲན་སྡེའུ་དང༌། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང༌། རྒྱ་ཤུག་གི་འབྲུ་དང༌། རྒྱ་སྲན་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I2 解同處不相離】

རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་དང་ཐ་དད་དུ་ནི་མི་གནས་ཏེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཇི་ཙམ་ནོན་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ཙམ་ནོན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆེན་པོར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【G4 色聚諸事多少】【H1 總明事多少】

གཟུགས་འདུས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྫས་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོའི་གཟུགས་ཅན་ལྔ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ཉིད་མ་གཏོགས་སོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྫས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་དང་ལྡན་ནོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱིས་བསྡུས་པ་ཇི་ལྟ་བར་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱི་གནས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོས་བསྡུས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་འདུས་པ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་མ་གཏོགས་པར། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁམས་དང་ལྡན་ནོ། །

【H2 別顯攝義】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུ་པས་རྫས་བཅུ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཏུ་གྱུར་ཏོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་བསྡུ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གདགས་སོ། །ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་བ་ནི། འདུས་པ་གང་ཁམས་ཇི་སྙེད་ལས་བྱུང་བ་དེ། རྫས་དེ་སྙེད་ཀྱིས་བསྡུས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབྱེར་མེད་པས་བསྡུས་པ་ནི་ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་བསྡུས་པ་གང་ལ། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཇི་སྙེད་དམིགས་པའི་རྫས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདུས་པ་དེ་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདུས་པ་ལ་ལ་ནི། འབྱུང་བ་གཅིག་པུ་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྡོ་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌།དུང་དང༌། མན་ཤེལ་དང༌། བྱི་རུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆུ་མིག་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མེ་ལྕེ་དང༌། མར་མེ་དང༌། སྒྲོན་མ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཤར་དང༌། ལྷོ་དང༌། ནུབ་དང༌། བྱང་གི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྡུལ་དང་བཅས་པའམ༑ རྡུལ་མེད་པའི་རླུང་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལ་ལ་ནི་གཉིས་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆབ་བྲོམ་དང༌། ཤིང་རློན་པ་དང༌། ལོ་མ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་རློན་པ་ལ་སོགས་པ་འམ། ནོར་བུ་ལ་སོགས་བ་བསྲེགས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལ་ལ་ནི་གསུམ་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ།ཤིང་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་བསྲེགས་སམ་བསྐྱོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལ་ལ་ནི་བཞི་ཆར་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་གཟུགས་འདུས་པ་ལྟ་བུ་དག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ། ནང་གི་སོ་སོ་རང་གི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཕྱི་ས་ལ་ཐུག་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་གི་སའི་ཁམས་སོ། །གཅིན་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆུའི་ཁམས་སོ། །གང་གིས་ལུས་འདི་ཀུན་ནས་གདུངས་ཤིང་ཀུན་ཏུ་གདུངས་པ་དང༌། གང་གི་ཤས་ཆེ་བས། རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །རླུང་གྱེན་དུ་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གང་ལ་གང་དམིགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་ལ་གང་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་མེད་དོ། །

【G5 諸色相續和間斷】

སྒྲ་ནི་གཟུགས་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁམས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་དོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ལ་ལ་ལ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི༌སྦྱོར་བས་བསྐྱེད་པས་ཡོད་དོ། །རླུང་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ༑ རྒྱུད་བརྟན་པ་དང༌། རྒྱུད་མི་བརྟན་པའོ། །དེ་ལ་རྒྱུད་བརྟན་པ་ནི། འདུས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ན་འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་རྒྱུ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །རྒྱུད་མི་བརྟན་པ་ནི། དཀྱིལ་འཁོར་ན་རྒྱུ་བ་དང༌། བར་སྣང་ལ་རྒྱུ་བའོ། །དེ་ལ་མུན་པའི་གཟུགས་དང༌། སྣང་བའི་གཟུགས་དང༌།ཁང་སྟོང་ལ་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །མུན་པའི་གཟུགས་དེ་ཡང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དག་གི་ནི་བརྟན་པའོ། །གཞན་དག་ན་ཡོད་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་གཟུགས་ལ་ཡང༌། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རང་ལས་འོད་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་བརྟན་པའོ། །གཞན་ན་ཡོད་པ་ནི་མི་བརྟན་པ་སྟེ། སྣང་བ་དང་མུན་པ་དེ་ཡང༌། ཁ་དོག་ཤས་ཆེ་བའི་འདུས་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཟུགས་འདུས་པའི་ས་བོན་སེམས་ལ་གནས་པའི་མཐུ་དང༌། །དེ་དང་འདྲ་བའི་རྐྱེན་ཡོད་པ་ལས། རེས་འགའ་ནི་འདུས་པ་ཆུང་ངུའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདུས་པ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །རེས་འགའ་ནི་འདུས་པ་ཆེན་པོའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདུས་པ་ཆུང་ངུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ།

【G6 釋經文】

དེས་ན་འདུས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲི་བ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་ནོ། །སྲ་བ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སའོ། །སྲ་བར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། དེའི་ས་བོན་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་སྲ་བ་དེ་ཉིད་ཁམས་སོ། །སྲ་བར་གྱུར་པ་ནི་སྐྲ་ལ་སོགས་པའམ། བོང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཟིན་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། ཟིན་པ་ནང་གང་ཡིན་པའོ། །ཟིན་པར་གྱུར་པ༌མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཟིན་པ་ཕྱི་རོལ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ས་བོན་ཟིན་པར་གྱུར་པ་ནི། མཚན་ཉིད་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་ཟིན་པའོ། །ཡང་ཟིན་པ་ནི་ཟིན་པར་གྱུར་པ་སྟེ། བདག་ཏུ་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟིན་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཆུའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G7 在諸色聚缺大種】

དེ་ལ་གཟུགས་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་ཡོད་དོ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་སྐམ་པོ་གཙུབས་པ་ལས་མེ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྡོ་བརྡབས་པ་ལས་མེ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལྕགས་དང་དངུལ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་མེ་འཇེབས་པས་བསྲེགས་ན༌བརྐྱང་བརྐྱང་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཤེལ་ལས་ཆུ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་མོས་པའི་དབང་གིས་ས་ལ་སོགས་པ་དང༌། གསེར་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བར་སྣང་ངོ༌། །

【G8 三類色聚差別】

གཟུགས་འདུས་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པའི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་བརྟས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྒྱས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། །རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་སྐྱེས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་པའོ། །

【G9 色聚依六處轉】

གཟུགས་འདུས་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། གནས་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་སྟེ། གཞིའི་གནས་དང༌། རྟེན་གྱི་གནས་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་གནས་དང༌། དབང་པོའི་རྟེན་གྱི་གནས་དང༌། དབང་བོའི་གནས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གནས་སོ། །

【F2 相應品】【G1 標心與心所法】

དེ་ལ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་ལ། སེམས་ཀྱང་དམིགས་ལ། སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་པོ་ཇི་སྐད་སྨོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དག་ཀྱང་དམིགས་སོ། །

【G2 以一切辨五位的心所】

སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལས། དུ་ཞིག་ས་ཐམས་ཅད་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དུ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ། ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་སེམས་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་ལྔ་པོ་རྣམས་སོ། །དུ་ཞིག་ས་ཐམས་ཅད་པ། ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་ལ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཐམས་ཅད་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ལྔ་ཁོ་ན་སྟེ། འདུན་པ་ནས་ཤེས་རབ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་དོ། །དུ་ཞིག་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། ས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་མའི་འཚེ་བ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་དོ། །དུ་ཞིག་ཉོན་མོངས་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་ལ།ས་ཐམས་ཅད་པ་ཡང་མ་ཡིན༑ དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ནས། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་དོ། །དུ་ཞིག་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་ལ། ས་ཐམས་ཅད་པ་མ་ཡིན། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་སྤྱོད་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་དོ། །

【G3 依根境等諸識生】

དེ་ལ་དབང་པོ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་ཤིང༌། ཡུལ་ཡང་སྣང་བར་གྱུར་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ།མ་རུང་བར་མ་གྱུར་པ་དང༌། རྟུལ་བའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་སོ། །ཡུལ་སྣང་བར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་ཏམ། ངོ་བོ་ཉིད་དམ། ཡུལ་ལམ། དུས་སམ། གསལ་བའམ། མི་གསལ་བའམ། དངོས་པོ་མཐའ་དག་གམ་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་རུང་སྟེ། གལ་ཏེ་སྒྲིབ་པ་བཞི་པོ་དག་གིས་མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྐལ་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྲིབ་གཡོག་གི་སྒྲིབ་པ་དང༌། མི་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང༌། མིག་སླུ་བར་བྱེད་པས་མ་བསྒྲིབས་ཤིང༌། ཡུལ་གྱིས་བསྐལ་པ་དང༌། ཆུང་དུས་བསྐལ་པ་གཉིས་ཀྱིས་མ་བསྐལ་པའོ༑ །དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཞིས་འགྱུར་ཏེ་འདུན་པའི་སྟོབས་དང༌། དྲན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཡུལ་གྱི་སྟོབས་དང༌། གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །འདུན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དེར་སེམས་ཤས་ཆེར་འཇུག་པ་འབྱུང་བའོ། །དྲན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་དུ་ཤིན་ཏུ་མཚན་མ་བཟུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་བཀྲ་བར་བཟུང་བ་དེར་སེམས་ཤས་ཆེར་འཇུག་པ་འབྱུང་བའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་ན་ཡུལ་ཆེར་རགས་པའམ། ཆེས་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེར་སེམས་ཤས་ཆེར་འཇུག་པ་འབྱུང་བའོ། །གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཤིན་ཏུ་འདྲིས་ཤིང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་སེམས་ཤས་ཆེར་འཇུག་པ་འབྱུང་བའོ། ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ༌རྣམ་པ་གཅིག་པུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【G4 辯心生次第】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་ལ། ཕན་ཚུན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཕན་ཚུན་འབྱུང་བར་འགྱུར༌བར་ཡང་མ་ངེས་སོ། ། སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་གྱུར་ན་ནི། དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འམ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་མ་གྱུར་ན་ནི། དེའི་འོག་ཏུ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། ངེས་བདེ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ། དགེ་བའི་ཆོས་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་འཕེན་པས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀས་འབྱུང་ངོ༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་ལ་ནི་སྔོན་གྱི་འཕེན་པ་ཁོ་ནས་འབྱུང་ངོ༌། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཕེན༌པ་ལས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་སེམས་གཅིག་གམ། དེའི་ཕྱི་མ་རྣམ་ཤེས་བྱ་བ་དེ་ལ། སེམས་གཅིག་ཏུ་ཇི་ལྟར་བཞག་ཅེ་ན། ཐ་སྙད་གདགས་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གིས་བཞག་གི་འཇུག་པའི་སྐད་ཅིག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཐ་སྙད་གདགས་པར་སེམས་གཅིག་གང་ཞེ་ན། ཚིག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་དུས་ཇི་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་རིག་པ་འབྱུང་བ་དེ་ཅམ་ལ་སེམས་གཅིག་ཅེས་བྱའོ། །དེ་དང་འདྲ་བར་རྒྱུ་བ་དེ་ལ་ཡང་གཅིག་ཅེས་བྱའོ། །མི་འདྲ་བ་ནི་དེ་ལས་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G5 心心所行相】

དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྩོལ་བ་མེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བར༌གྱུར་པ་དང༌། དམིགས་པ་མ་འདྲིས་པ་ལ་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པ་མེད་དོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར༌བྱས་ཏེ། འདས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་ཚོལ་བའམ༑ ངེས་པ་ནི་གལ་ཏེ། དེའི་ཡུལ་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟར་གྱི་ཡུལ་ཅན་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ནི་དངོས་པོ་མཐའ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་རྣམ་པར་རིག་པར་མ་གྱུར་པ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་ལ་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་དང་གཉིས་ཀ་ལས་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་པས་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ལས་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བས་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པ་དང་ལོག་པ་དང་གཉིས་ཀ་ལས་བཟློག་པའི་བསྒྲུབ་པའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་པས་རིག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། སེམས་པ་ལ་ཐུག་པ་དེ་དག་ནི་ས་ཐམས་ཅད་པ། ཐམས་ཅད་ལ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ༑ །

【G6 遍行別境二位心所體業差別】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་འཇུག་པའོ། །རིག་པ་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པའོ། །ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན་མྱོང་བའོ། །འདུ་ཤེས་གང་ཞེ་ན། ཀུན་ཤེས་པའོ། །སེམས་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །འདུས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང་བྱེད་འདོད་པའོ། །མོས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ངེས་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང་ངེས་པར་འཛིན་ནུས་པའོ། །དྲན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་འདྲིས་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང་མངོན་པར་བརྗོད་པའོ༑ །ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་བརྟག་པའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། གང་བརྟག་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་དེ་དང་དེ་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྟེ།རིགས་པས་བསྐྱེད་པའམ། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའམ། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སེམས་གཏོད་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །རེག་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྦྱིན་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །ཚོར་བ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན།སྲིད་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། དམིགས་བ་ལ་སེམས་མཚན་མར་འཛིན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ལས་བྱེད་དོ། །སེམས་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། རྟོག་པ་དང༌། ལུས་དང༌། ངག་གི་ལས་ལ་སོགས་པ་སློང་བའི་ལས་བྱེད་དོ། །འདུན་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་སྐྱེད་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །མོས་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། ཡོན་ཏན་ནམ་ཉེས་པའམ། གཉི་ག་མ་ཡིན་པས་དམིགས་པ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །དྲན་པ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསམས་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། སྨྲས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྦྱིན་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །ཤེས་རབ་ལས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། སྤྲོས་པ་རྒྱུ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། མཐུན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །

【F3 三世】

དེ་ལ་དུས་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ས་བོན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཆོས་དེ་ལས་ཐ་མི་དད་པས་ན། འབྲས་བུ་བྱིན་མ་བྱིན་ལས་ཆོས་དེ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །འབྲས་བུ་རྣམས་ཀྱི་ནི་འགགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པའོ། །རྒྱུ་ཡོད་ལ་མ་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་འོངས་པའོ། །བྱུང་ལ་མ་འགགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའོ། །

【F4 四相】

སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། རྐྱེན་ཡོད་ལ། རྐྱེན་ཡོད་པའི་དབང་གིས་རྒྱུད༌སྔ་ནས་མ་བྱུང་བ་ལས་དང་པོ་ཆོས་གང་འབྱུང་བ་དེ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་རྒ་བའོ། །དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཞན་ཉིད་དུ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཐ་དད་པས་གཞན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདྲ་བར་འབྱུང་བ་ནི་གཞན་ཉིད་དུ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་འདྲ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ཐ་དད་པར་གཞན་དུ་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་གྱི་སྐད་ཅིག་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་གནས་པའོ། སྐྱེ༌བ་ནི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་སྐད་ཅིག་མི་གནས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་དེ་ཉིད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་མཚན་ཉིད་བཞིར་འགྱུར་རོ། །

【F5 四緣】

རྐྱེན་ནི་བཞི་སྟེ། རྒྱུའི་རྐྱེན་དང༌། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་དང༌། དེ་ལ་ས་བོན་གྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཏེ། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དག་འབྱུང་བར་ངེས་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་གི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི་ས་བོན་མ་གཏོགས་པའི་གནས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མིག་དང༌། དེའི་གྲོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །དེ་ལ་ས་བོན་ལས་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དམིགས་པ་ལས་ནི་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །གནས་དང་གྲོགས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདག་པོའི་རྐྱེན་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རྐྱེན་གང་དག་ཡིན་པ་ཞེས་གང་བསྟན་པ་དེ་ལ། བཞི་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་གཅིག་པོ་ནི། རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ལ། རྐྱེན་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【F6 三性差別】

ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྐྱེན་ཉིད་དོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གང་བསྟན་པ་ལ། དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་བསླང་བའོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། བྲལ་བའི་འབྲས་བུའོ༑ །དགེ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བསྡུས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་བ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། མངོན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། ལྡང་བ་དང༌། ཐལ་མོ་སྦྱར་བའི་ལས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྦྱིན་པ་དང༌། བདེན་པའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པར་བསྡུས་པ་དང༌། ནད་གཡོག་བྱ་བར་བསྡུས་པ་དང༌། བླ་མ་རྣམས་ལ་གུས་པར་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པར་བསྡུས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བསྡུས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བསྡུས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བསྡུས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པར་བསྒོམ་པར་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དུ་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ༑ རྫས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྫས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྡོམ་པར་བསྡུས་པ་དང༌། སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བསྡུས་པ་དང༌། དངོས་གཞི་དང་ཉེར་བསྡོགས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་བསྡུས་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པར་བསྡུས་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་བསྡུས་པའོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པར་བསྡུས་པའོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས། ཡང་དག་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་བར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། བསོད་ནམས་ལས་སྐྱེ་བ་བརྒྱད་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་དགེ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །མདོར་བསྡུ་ན་ནི་དགེ་བའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་དོན་དང༌། དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་དེའི་འབྲས་བུའི་དོན་ཏོ། །མི་དགེ་བ་དེ་དག་ནི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར༌རོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ལ་བགེགས་བྱེད་པར༌གྱུར་པ་དང༌། སྒྲིབ་པར་གྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ལ་སྤྱོད་ལམ་ལས་བྱུང་བ་ཁ་ཅིག་དང༌། བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྤྲུལ་པ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །བཟོའི་བག་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དགའ་བ་དང་རྩེ་བའི་དོན་དུ་བྱེད་ཀྱི། འཚོ་བའི་དོན་དུ་ནི་ཡིན་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །གཞན་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །བཟོའི་གནས་ལས་བྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བར་སྤྱོད་ལམ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །སྤྲུལ་པ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །

【F7 增處差別】

མིག་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཤའི་མིག་དང༌། ལྷའི་མིག་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འཛུམས་པ་དང༌། མི་འཛུམས་པ་དང༌།བརྟན་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བརྟན་པ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའིའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལྔར་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། དྲི་མ་ཅན་དང༌། དྲི་མ་མེད་པའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་དང༌། མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཐུ་ཆུང་བ་དང༌། དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དང༌། མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་ཏོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ་གནས་ཀྱི་མིག་དང༌། སྤྲུལ་པའི་མིག་དང༌། དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཚངས་བར་སྤྱད་པས་རྒྱས་པར་བྱས་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པས་རྒྱས་པར་བྱས་པའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། ཐོབ་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་དང༌། སྔོན་ཐོབ་པ་དང༌། སྔོན་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ཐོབ་པ་ལས་ཉམས་པ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པའོ། །རྣམ་པ་བཅུ་ནི་མེད་དོ། །རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་དང༌། རིང་པོ་དང༌། ཉེ་བའོ། །རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ལུས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། རྣམ་པ་བཞི་ལ་ནི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དེ། རྣ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། ཤ་ལས་གྲུབ་པ་དང༌། ལྷའི་དང༌། རྣ་སླགས་པའོ། །རྣམ་པ་བཞི་ནི་བརྟན་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐད་བསྐྱེད་ན་ཐོས་པ་དང༌། སྐད་མ་བསྐྱེད་པར་ཐོས་པའོ། །སྣ་དང་ལྕེ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བ་དང༌། ཉམས་པའོ། །སྣ་དང་ལྕེ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་བརྟན་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའོ།།ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་རོ་ཡོད་པ་དང༌། རོ་མེད་པ་དང༌། དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའོ། །རྣམ་པ་བཞི་ནི་བརྟེན་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་གི་ལུས་ལས་འོད་འབྱུང་བ་དང༌། རང་གི་ལུས་ལས་འོད་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །ཡིད་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། ཆོས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གདགས་པར་གཏོགས་པ་དང༌། གདགས་པར་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཤེད་བྱེད་པའི་ཐ་སྙད་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། ཕྱི་མ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌།འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་ནི། དུས་ལྔའི་བྱེ་བྲག་ལས་ནི་གྱུར་ཏེ། རྒྱུའི་དུས་དང༌། འབྲས་བུའི་དུས་དང༌། བདེ་བའི་དུས་དང༌།སྡུག་བསྔལ་བའི་དུས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་དུས་སོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་པོ་རྣམས་སོ༑ །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། ཚིག་བླ་དྭགས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌།ཐོགས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུ་པོ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་བཅུར་ནི་མེད་དོ། །རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་སེམས་བཅུ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མི་དགེ་བ་མ་གཏོགས་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའོ། །གཟུགས་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ༑ །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཁ་དོག་དང༌། དབྱིབས་དང་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རང་གི་རྟེན་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་རྟེན་སྣང་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་དང༌། བསགས་པར་གནས་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ།གཞིར་བསྡུས་པ་དང༌། གནས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། ཡུལ་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་དག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་བརྒྱད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་ས་ཕྱོགས་སྣ་ཚོགས་དང༌། རི་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཀུན་དགའ་ར་བ་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང་གཞལ་མེད་ཁང་སྣ་ཚོགས་དང༌། ལས་ཀྱི་གནས་སྣ་ཚོགས་དང༌། རི་མོ་བྲི་བ་སྣ་ཚོགས་དང༌། བརྡུང་སྦྱར་གྱི་ལས་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཡོ་བྱད་སྣ་ཚོགས་སོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་འམ། ངན་པ་འམ། བཟང་པོའམ། གང་རྒྱང་རིང་བའམ། གང་ཐག་ཉེ་བའོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། ཡོ་བྱད་བཅུ་པོ་རྣམས་སོ། །སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། རྣ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གསལ་བའི་དོན་གྱི་སྒྲ་སྐད་དང༌། གསལ་བ་མ་ཡིན་པའི་དོན་གྱི་སྒྲ་སྐད་དོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེ་གཉི་གའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཐོན་བྱེད་པའི་སྒྲ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འདྲི་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲི་བའི་སྒྲ་དང༌། ཆོས་འཆད་པའི་སྒྲ་དང༌། འབེལ་བའི་གཏམ་དང༌། རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྒྲ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ཚིག་གིས་འདེབས་ཤིང་ཉེས་པ་ལས་འབྱིན་པའི་སྒྲ་དང༌། འདྲེས་པ་ཅ་ཅོའི་སྒྲའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། བུད་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། སྐྱེས་པའི་སྒྲ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། རི་དྭགས་དང༌།བྱ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་དང༌། རླུང་དང་ཤིང་གི་སྒྲའོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་བཞི་པོའི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་བཞི་པོའི་སྒྲ་རྣམས་ཏེ། མ་མཐོང་བར་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། མཐོང་བ་ལམ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་དང༌། མ་ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ༌ཤེས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་དང༌། མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། མ་མཐོང་བ་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ཞེས་སྨྲ་བ་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་དང༌།ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། རྣམ་པར་མི་ཤེས་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། ངག་གི་ལས་ཀྱི་ལམ་དགེ་བ་བཞི་དང༌། མི་དགེ་བ་བཞིའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས། རྒྱང་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བའི་བར་དག་གོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། སིལ་སྙན་གྱི་རྣམ་པ་ལྔར་བསྡུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གར་དང་ལྡན་པ་དང༌། གླུ་དང་ལྡན་པ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བུད་མེད་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དུང་གི་སྒྲ་དང༌། རྔ་པ་ཊ་ཧའི་སྒྲ་དང༌། རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་དང༌། རྫ་རྔའི་སྒྲ་དང༌། སྒྲ་བོ་ཆེའི་སྒྲའོ། །དྲི་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། སྣའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་སོ། །རྣམ་པ་བཞི་ནི་དྲི་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཨ་ཀ་རུའི་དྲི་དང༌། དུ་རུ་སྐའི་དྲི་དང༌། ག་པུར་གྱི་དྲི་དང༌། གླ་རྩིའི་དྲིའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། རྩ་བའི་དྲི་དང༌། སྙིང་པོའི་དྲི་དང༌། ལོ་མའི་དྲི་དང༌། མེ་ཏོག་གི་དྲི་དང༌། འབྲས་བུའི་དྲིའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཟས་ཀྱི་དྲི་དང༌། སྐོམ་གྱི་དྲི་དང༌། གོས་ཀྱི་དྲི་དང༌། རྒྱན་གྱི་དྲི་དང༌། བཞོན་པའི་དྲི་དང༌། གནས་ཀྱི་དྲིའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཤིང་ཚའི་དྲི་དང༌། སྤོས་ལོའི་དྲི་དང༌། སུག་སྨེལ་གྱི་དྲི་དང༌། ཙན་དན་གྱི་དྲི་དང༌། ཚ་བ་གསུམ་གྱི་དྲི་དང༌། བདུག་པའི་དྲི་དང༌། ཕྱེ་མའི་དྲིའོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱར་བ་དང༌། འབའ་ཞིག་པ་དང༌། དྲི་ཆེ་བ་དང༌། དྲི་ཆེ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནས། རྒྱང་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བའི་བར་དག་གོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། སྐྱེས་པའི་དྲི་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་དྲི་དང༌།ཕྱི་སའི་དྲི་དང༌། གཅིན་གྱི་དྲི་དང༌། ངར་སྣབས་ཀྱི་དྲི་དང༌། སྣབས་ཀྱི་དྲི་དང༌། ཞག་དང༌། ཆུ་སེར་གྱི་དྲི་དང༌། རྣག་དང༌། ཁྲག་གི་དྲི་དང༌།ཤའི་དྲི་དང༌། འདྲེས་པའི་དྲི་དང༌། རུལ་པའི་དྲི་དང༌། འདམ་རྫབ་ཀྱི་དྲིའོ། །རོ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། ལྕེའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ནས་ཀྱི་རོ་དང༌། སཱ་ལུའི་རོ་དང༌། གྲོའི་རོ་དང༌། འབྲུ་གཞན་གྱི་རོའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཆང་གི་རོ་དང༌། ཆང་མ་ཡིན་པའི་རོ་དང༌། སྔོ་རྔད་ཀྱི་རོ་དང༌། ནགས་ཚལ་གྱི་ཤིང་ཐོག་གི་རོ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་རོའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ༑ ཁ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། མར་དང༌། འབྲུ་མར་དང༌། སྦྲང་རྩི་དང༌། བུ་རམ་ཤིང་ལས་བྱུང་བའི་རོ་དང༌། མངར་བའི་རོ་དང༌། ལན་ཚྭའི་རོ་དང༌། ཤའི་རོའོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། །དྲི་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དྲི་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། བཅའ་བའི་རོ་དང༌། བཟའ་བའི་རོ་དང༌། མྱང་བའི་རོ་དང༌། བཏུང་བའི་རོ་དང༌།གཞིབ་པའི་རོ་དང༌། ཤ་འབྲི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཤ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བརྟན་པར་བྱ་བའི་སྨན་གྱི་རོ་རྣམས་སོ། །རེག་བྱ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དྲི་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།རེག་པར༌བྱ་བའི་རེག་པར་བྱ་བ་དང༌། བཙིར་བའི་རེག་པ་དང༌། བསྣུན་པའི་རེག་པ་དང༌། མཉེ་བའི་རེག་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །གཞན་ཡང་ཤ་སྦྲང་དང༌། སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང༌། རླུང་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྡིག་སྦྲུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་བསྡུས་པ་དང་གཉེན་པོར་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ༑ སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། མཆོང་བ་དང༌། ལྷུང་བའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བྱུག་ནོམ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། ལུས་འགྱུར་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་སྟེ།འདི་ལྟ་སྟེ། འཇམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། །ལག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བོང་བའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། དབྱུག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། མཚོན་ཆའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། གྲང་བའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌།ཚ་བའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བཀྲེས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྐོམ་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པའོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དྲི་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། ཁ་ཟས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྐོམ་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བཞོན་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། གོས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། རྒྱན་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། ཁྲི་དང་ཁྲིའུའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྟན་ནང་ཚངས་ཅན་དང༌། ལ་བའི་སྟན་དང༌། སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་དང༌། གོར་བུའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། དེ་གཉིས་དགའ་མགུར་སྤྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། གདགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་བཅས་པར་ཆོས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བདུན་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལྔ་བཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ། སྡོམ་པ་དང༌། སྡོམ་བ་མ་ཡིན་པར་བསྡུས་པའི་གཟུགས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་དང༌།ཐོབ་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང༌། རིས་མཐུན་པ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། མིང་གི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། འབྱོར་འབྲེལ་དང༌། མགྱོགས་པ་དང༌། གོ་རིམས་དང༌། དུས་དང༌། ཡུལ་དང༌། གྲངས་དང༌། ཚོགས་པ་དང༌། ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་བརྒྱད་དེ། ནམ་མཁའ་དང་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པས་འགོག་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པས་འགོག་པ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། ཚོར་བ་འགོག་པའོ། །དེ་དག་ནི་བརྒྱད་ལས་ཀྱང་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། དྲུག་ལས་ཀྱང་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱིས་སོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གདགས་པའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། གདགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པའོ༑ །རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སོ། །རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་ཅན་གདགས་པའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་སེམས་ལས་འབྱུང་བའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་གདགས་པའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་འདུས་མ་བྱས་པ་གདགས་པའི་ཆོས་སུ་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། གཟུགས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སོ། །རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་འདུས་མ་བྱས་སོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། རྣམ་པ་བཅུ་ནི། རྣམ་པ་བཅུའི་ཕྱིར་ཏེ། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་སྐྱེ་བོའི་དོན་དང༌། དམིགས་པ་མྱོང་བའི་དོན་དང༌། དམིགས་པའི་མཚན་མར་འཛིན་པའི་དོན་དང༌། དམིགས་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་དོན་དང༌། ཆོས་དེ་དག་ཉིད་དུས་ཐ་དད་པའི་དོན་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་དོན་དང༌། མི་རྟག་པ་དང་བྲལ་བའི་དོན་དང༌། མི་རྟག་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་དོན་དང༌། རྟག་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ༌དང་བྲལ་བའི་དོན་དང༌།ཚོར་བ་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དང༌། ཚོར་བ་དང་བྲལ་བའི་དོན་དང༌། ནང་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དེ་དག་ནི། དྲུག་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཡོད་དོ། །

【F8 處名差別】

དེ་ལ་ཟད་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་བལྟ་བའི་ཕྱིར། སྤྱོད་ཅིང་ཟད་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་བལྟ་བའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པས་ན་མིག་གོ། །འདི་ལ་གྲག་པ་རྣམས་དམིགས་ཤིང༌། འདི་ལ་གྲག་པ་རྣམས་དམིགས་པས་རྣ་བའོ། །དྲི་རྣམས་སྣོམ་ཞིང་དྲི་རྣམས་སྣོམ་པས་ན་སྣའོ། །བཀྲེས་པའི་ཉམ་ཆུང་བ་སེལ་བ་དང༌། བརྗོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་འདྲིས་པས་འབོད་པར་བྱེད་པས་ན་ལྕེའོ། །ལུས་འདི་ནི་དབང་པོ་ཟད་པར་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བས་ན་ལུས་སོ། །ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོས་ཤིང་བསྲུངས་ལ་བདག་གིར་བཟུང་སྟེ། འདི་ནི༌བདག་གིའོ། །འདི་ནི་ང་བདག་གིས་སོ། །འདི་ནི་བདག་གིས་བདག་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས། དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མིང༌། སེམས་ཅན་དང༌།མིང་དང༌། སྲོག་དང༌། སྐྱེ་བ་པོ་དང༌། ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཤེད་བུ་ཞེས་བྱ་བས་ན་ཡིད་དོ། །ཡུལ་དང་དེར་བརྟག་པར་བྱར་རུང་བ་དང༌། ཡུལ་དེ་དང་དེར་གནོད་པར་བྱར་རུང་ཞིང༌། སྐྱེ་བས་དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །བརྗོད་བཞིན་དུ་འཇིག་པས་ན་སྒྲའོ། །འདི་ལ་སྨྲ་བ་སྣ་ཚོགས་གནས་པས་དེའི་ཕྱིར་སྒྲ་ཞེས་བྱའོ། །རྫི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུགས་པས་དེའི་ཕྱིར་དྲིའོ། །ནད་རྣམས་སྡུད་པ་དང༌། མྱང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་རོའོ། །ལུས་ཀྱི་རེག་པར་བྱ་ཞིང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རེག་བྱའོ། །ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འཛིན་པས་ན་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས༌ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར༌རིག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྡོམ་ནི།ངོ་བོ་ཉིད་དང་གནས་དང་ནི། །དམིགས་པ་དང་ནི་གྲོགས་རྣམས་དང༌། །ལས་ཏེ་སྒོ་ནི་ལྔ་པོ་ཡིས། །སེམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གི་ཆོས་ལྔ་པོའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གནས་དང༌། དམིགས་པ་དང་གྲོགས་དང༌། ལས་

【D2 後二門】【E1 善巧門】

འདི་དག་གིས་ནི་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཡང་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་མཁས་པར་ཡང་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 事緣起門】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་དངོས་པོ་དགུ་ཡང་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དངོས་པོ་དགུ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། གནས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྟོན་པ་པོའི་དངོས་པོ་དང༌། བསྟན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། འཁོར་གྱི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་སོ། །དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་སོ།།སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པའོ། །སྐྱེས་པའི་གནས་པའི་དངོས་པོ་ནི་ཟས་བཞི་པོ་རྣམས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་སོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་ཁམས་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །སྟོན་པ་པོའི་དངོས་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་ཉན་ཐོས་རྣམས་སོ། །བསྟན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །འཁོར་གྱི་དངོས་པོ་ནི་འཁོར་བརྒྱད་དེ། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་དང༌། བྲམ་ཟེའི་འཁོར་དང༌།ཁྱིམ་བདག་གི་འཁོར་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འཁོར་དང༌། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་འཁོར་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་འཁོར་དང༌། བདུད་ཀྱི་རིས་ཀྱི་འཁོར་དང༌། ཚངས་པའི་འཁོར་ཏོ། །

【D3 總以頌結】

སྡོམ་ནི། འདུས་པ་དང་ནི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། །དུས་དང་མཚན་ཉིད་རྐྱེན་རྣམས་དང༌། །དགེ་བ་ལ་སོགས་རབ་དབྱེ་དང༌། །མཁས་པ་དངོས་པོ་ཐམ་ཡིན། །

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་ཡིད་ཀྱི་ས་སྟེ་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【A3-5 有尋有伺等三地】【B1 結前生後】

བམ་པོ་བཞི་པ།

【B2 正解釋】【C1 問】

རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང༌། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ནི་གང༌། རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ས་ནི་གང༌། རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་ནི་གང་ཞེ་ན།

【C2 略答】【D1 頌】

སྤྱི་སྡོམ་ལ། ཁམས་དང་མཚན་ཉིད་ཚུལ་བཞིན་དང༌། །ཚུལ་མིན་ཉོན་མོངས་ཐ་མ་ཡིན། །

【D2 長行】

ས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི། ཁམས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【C3 別釋前標】【D1 界施設建立】【E1 問】

云何界施設建立？question

【E2 次答八門】

སྡོམ་ལ། གྲངས་དང་གནས་དང་ཚད་རྣམས་དང༌། །ཚེ་ཡི་ཚད་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་ལུས་རྣམས་དང༌། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱ་ཆེར་རོ། །ཁམས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གདགས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པར་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གྲངས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གནས་གཞན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཚད་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌།རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། ། དེ་ལ་གྲངས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །

【E3 隨別釋】【F1 數建立】【G1 標墮界、非墮界】【H1 墮界】

ཁམས་ནི་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཏེ༑ ཁམས་འདི་དག་ནི་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【H2 非墮攝界】

ཐབས་དང་བཅས་པས་འཇིག་ཚོགས་འགོག་པ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཁམས་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ནི་མ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【G2 別釋三地】【H1 墮攝】【I1 辨相】【J1 有尋有伺地】

དེ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་མཐའ་དག་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པ་མ་གཏོགས་པ་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སའོ། །

【J2 無尋唯伺地】

བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བསྒོམས་ན་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་འཐོབ་བོ། །

【J3 無尋無地】

བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ལྷག་མ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་མཐའ་དག་ནི་རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་སའོ། །

【I2 隨釋】【J1 標簡】

དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོག་པ་ཡང་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ། ཀུན་ཏུ་དཔྱོད་པ་མེད་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།

【J2 釋因】【K1 由一類無】

འདི་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང༌། མན་ངག་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་རྒྱུ་བ་རེས་འགའ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་ལ།

【K2 由一類有】

རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དེར་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་ལངས་པ་རྣམས་ལའོ། །

【H2 非墮攝】【I1 明有尋有伺地】

དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཁམས་ནི། འདུས་བྱས་གང་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་བསྡུས་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ཡིན་ཏེ། རྟོག་པ་དཔྱོད་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས། དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གི་རྟོག་པ་རྒྱུ་བས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།

【I2 餘如前說】

ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་གནས་གཞན་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །

【F2 處所建立】【G1 欲界】

འདོད་པའི་ཁམས་ནི་གནས་གཞན་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་གནས་བརྒྱད་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་སོས་དང༌། ཐིག་ནག་དང༌།བསྡུས་འཇོམས་དང༌། ངུ་འབོད་དང༌། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང༌། མནར་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་གི་ཐད་ཀར་དཔག་ཚད་ཁྲིའི་ཕ་རོལ་ན། གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་གནས་བརྒྱད་ཡོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་བུར་ཅན་དང༌། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང༌། སོ་ཐམས་ཐམས་པ་དང༌། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་བ་དང༌། ཨ་ཅུ་ཟེར་བ་དང༌། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང༌། པད་མ་ལྟར་གས་པ་དང༌། པད་མ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོའོ། །ཡང་སོས་ནི་འདི་ནས་དཔག་ཚད་སུམ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་གི་འོག་ན་ཡོད་དོ། །དེའི་འོག་ན་དཔག་ཚད་བཞི་སྟོང་བཞི་སྟོང་གིས་བཅལ་བ་ན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཡོད་དོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ཀྱི་གནས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་གནས་དང་པོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ཉིས་སྟོང་གིས་བཅལ་བ་ན་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཡོད་པ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་གཞན་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གནས་གཞན་དང༌། དུད་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བ་ཉིད་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གནས་གཞན་ལོགས་ཤིག་ཏུ་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །གླིང་བཞི་དང༌། གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སོ། །བདུད་ཀྱི་གནས་ནི་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི༌ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པའི་གནས་གཞན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། ཉེ་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དང༌། གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་ཉེ་འཁོར་ཉིད་དེ། གནས་གཞན་བྱེ་བྲག་ཅན་མེད་དོ། །ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ནི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་དམིགས་ཏེ། གནས་བརྟན་མཽད་གལ་གྱི་བུས་ཇི་སྐད་དུ། ངས་སེམས་ཅན་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ་ཀུན་ཏུ་མཆེད་ཅིང་རབ་ཏུ་འབར་ཏེ། མེ་ལྕེ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གནས་གཞན་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་འདི་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 色界】

གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་གནས་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་དེ༑ བསམ་གཏན་དང་པོ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས་ཚངས་རིས་རྣམས་དང༌། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་རྣམས་དང༌། ཚངས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས། འོད་ཆུང་རྣམས་དང༌། ཚད་མེད་འོད་རྣམས་དང༌། འོད་གསལ་རྣམས་སོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས། དགེ་ཆུང་རྣམས་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་རྣམས་དང༌། དགེ་རྒྱས་རྣམས་སོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས།སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བསོད་ནམས་སྐྱེས་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་རྣམས་སོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བའི་ནང་དུ་གཏེགས་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། ཐུན་མོང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནས་གཞན་མེད་དོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་སྤེལ་མར་བསྒོམས་པས། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཆེ་བར་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས། གནས་གཙང་མའི་ས་ལྔ་པོ་མི་ཆེ་བ་རྣམས་དང༌། མི་གདུང་བ་རྣམས་དང༌། གྱ་ནོམ་སྣང་བ་རྣམས་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཐོང་བ་རྣམས་དང༌། འོག་མིན་རྣམས་སོ། །གནས་གཙང་མ་རྣམས་ལས་འདས་པ་ན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་ཡོད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ས་བཅུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་ནས་གང་དུ་སྐྱེ་བའོ། །

【G3 無色界】

གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་གནས་གཞན་བཞི་པོ་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་གནས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【F3 有情量建立】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཚད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་མི་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །རེས་འགའ་ནི་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །རེས་འགའ་ནི་ཆུང་ངུར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་རང་གི་ཁྲུ་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞིའོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ནི་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་ཁྲུ་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི་པ་སྟེ། ལུས་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་བཞི་ཆ་གཅིག་གོ། །སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་བཞི་ཆ་གཅིག་ལས་ལྷག་གོ། །ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཚད་ནི་རྒྱང་གྲགས་ཕྱེད་དོ། །འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱང་གྲགས་ཕྱེད་དོ། །དེ་ཡན་ཆད་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷའི་རིས་ཐམས་ཅད་ནི་བཞི་ཆ་རེ་རེ་ལྷག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཚངས་རིས་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དོ། །ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔག་ཚད་གཅིག་གོ། །ཚངས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ། །འོད་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དཔག་ཚད་གཉིས་སོ། །དེ་ཡན་ཆད་དེའི་ལྷག༌མའི་ལྷའི་རིས་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ནི་དེའི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་དཔག་ཚད་གསུམ་འབྲི་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དག་གི་ཚད་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །གང་གིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་དེའི་ལུས་ནི་ཆེས་ཆེ་བར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་གི་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དག་གི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། ཉེ་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷའི་ཚད་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཟུགས་མེད་པ་དག་གི་ནི། གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་དོ། །

【F4 有情壽建立】

དེ་ལ་ཚེའི་ཚད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ།འཛམ་བུའི་གླིང་གི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་གི་ཚུལ་གྱིས་ཚེའི་ཚད་ངེས་པ་མེད་དེ། །རེས་འགའ་ནི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ༑ །རེས་འགའ་ནི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་པར་འགྱུར་རོ། །རེས་འགའ་ནི་ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ལོ་སྟོང་ངོ༌། །མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོར་བརྩིས་པའི་ལྷའི་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་བོ། །མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་བརྒྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཚེ་ལོ་སྟོང་ཐུབ་བོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷའི་རིས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ། ལྷ་དེ་དག་གི་ཚེའི་ཚད་ནི་ཉིན་ཞག་ཀྱང་དེའི་ཉིས་འགྱུར་ལ། ཚེའི་ཚད་ཀྱང་དེའི་ཉིས་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི༌ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་རངས་པ་ནི། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་གོ། །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག་སྟེ། ཚེའི་ཚད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཐུབ་བོ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷའི་ཚེ་ཚད་ཀྱིས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ཀྱིས་ཐིག་ནག་ཏུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེའོ། །འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ཀྱིས་བསྡུས་འཇོམས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེའོ། །དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ཀྱིས་ངུ་འབོད་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེའོ། །འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ཀྱིས་ངུ་འབོད་ཆེན་པོར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེའོ། །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ཀྱིས་ཚ་བར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་བསྒྲེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རབ་ཏུ་ཚ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པའི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་དོ། །མནར་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པའི་བསྐལ་པ་གཅིག་གོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་དང་འདྲའོ། །དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ཚའི་ཚད་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་ཞུགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉེ་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །ཚངས་རིས་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བའི་བསྐལ་པ་གཅིག་གོ། །ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བའི་བསྐལ་པ་གཅིག་གོ། །ཚངས་ཆེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དྲུག་ཅུ་ལ་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བའི་བསྐལ་པ་གཅིག་གོ། །འོད་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ལ་བསྐལ་བར་བགྲང་བའི་བསྐལ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ཡན་ཆད་དེ་ལས་གཞན་པའི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེའི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་རོ། །སྤྲིན་མེད་པ་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་བསྐལ་པ་གསུམ་དབྲི་བར་བྱའོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་ཉི་ཁྲིའོ། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བཞི་ཁྲིའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་ཁྲིའོ༑ །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེའི་ཚད་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ལ་ནི་བར་མ་དོར་འཆི་བ་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་མི་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་རོར་གྱུར་ཏེ་འདུག་གོ། །ལྷ་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མགོ་མཉམ་དུ་མི་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་རོར་གྱུར་ཏེ་འདུག་པ་མེད་དོ། །

【F5 有情受用建立】【G1 標三門】

དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། འཁྲིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །

【G2 隨別釋】【H1 受用苦樂】【I1 明四受苦】【J1 明三界苦】【K1 明欲界苦】【L1 略明五趣苦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ན་ནི་སེམས༌ཅན་རྣམས་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཤས་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དུད་འགྲོ་རྣམས་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌།ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མི་རྣམས་ནི་ཚོལ་ཁྲོས་ཉོན་མོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ལྷ་རྣམས་ནི་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【L2 廣明五趣苦】【M1 大那落迦趣】【N1 八大那落迦】【O1 等活那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སོས་ན་ནི། གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཤས་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཕན་ཚུན་འདུས་ནས་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས༌རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་དག་གིས། གཅིག་ལ་གཅིག་སྣུན་པར་བྱེད་དེ། བརྒྱལ་ནས་ས་ལ་འགྱེལ་ལོ། །དེ་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་སེམས་ཅན་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱང་སོས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྒྲ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་གཅིག་ལ་གཅིག་སྣུན་པར་བྱེད་དོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཡང་སོས་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 黑繩那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཐིག་ནག་ན་ནི་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་དེར་གཏོགས་པའི་མི་གནོད་པར་བྱེད་པ་དག་གིས་ཐིག་ནག་པོས་བཅལ་ཏེ། ཟུར་བཞིའམ༑ ཟུར་བརྒྱད་དམ། ཆར་གསེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མར་གཞལ་བར་བྱེད་དོ། །གཞལ་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟ་བུར༌གཤེགས་ཤིང་འཇོག་ལ་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འཇོག་གོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཐིག་ནག་ཅེས་བྱའོ། །

【O3 眾合那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བསྡུས་གཞོམ་ན་ནི། གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་ཤས་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་གི་ཚེ་ཕན་ཚུན་ནས་གཅིག་ཏུ་འདུས་ཤིང་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། དེར་གཏོགས་པའི་མི་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རའི་གདོང་ལྟ་བུའི་ལྕགས་ཀྱི་རི་ཆེན་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཚང་བར་བྱེད་དེ།བཙངས་མ་ཐག་ཏུ་རི་དེ་གཉིས་ཀྱིས་བཙིར་རོ། །དེ་དག་བཙིར་ནས་སྒོ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྲག་གི་ཀླུང་འབབ་ཅིང་རབ་ཏུ་འབབ་བོ། །རའི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ལུག་གི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་དང༌། རྟའི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་དང༌། གླང་པོ་ཆེའི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་དང༌། སེང་གེའི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་དང༌། སྟག་གི་གདོང་ལྟ་བུ་གཉིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཡང་འདུས་པར་གྱུར་ནས་ལྕགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་བཅུག་ནས། དཔེར་ན་བུ་རམ་ཤིང་བརྡུངས་པ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ་བཙིར་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དེར་བཙིར་བ་ན་ཁྲག་གི་ཀླུང་འབབ་ཅིང་རབ་ཏུ་འབབ་བོ། །ཡང་འདུས་པར་གྱུར་ནས། སྟེང་ནས་ལྕགས་ཀྱི་ཕ་འོང་ཆེན་པོ་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལྕགས་ཀྱིས་གཞི་ལ་ཀུན་ཏུ་གཅོད་ཅིང༌། ཀུན་ཏུ་འབྱེད་ལ། ཀུན་ཏུ་བརྡུང་ཞིང་ཀུན་ཏུ་དམྱལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དེར་ཀུན་ཏུ་གཅོད་ཅིང་ཀུན་ཏུ་འབྱེད་ལ། ཀུན་ཏུ་བརྡུང་ཞིང་ཀུན་ཏུ་དམྱལ་བ་ན། ཁྲག་གི་ཀླུང་འབབ་ཅིང་རབ་ཏུ་འབབ་བོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་བསྡུས་གཞོམ་ཞེས་བྱའོ། །

【O4 號叫那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ངུ་འབོད་ན་ནི། གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་ཤས་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གནས་ཚོལ་ཞིང་ལྕགས་ཀྱི་ཁང་པའི་ནང་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དེར་ཞུགས་ནས་མེ་བཏང་སྟེ། དེས་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ནས་བསྲེག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་དེ་ན་ངུ་ཞིང་ཉམ་ཐག་པའི་སྐད་འབྱིན་ཏོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ངུ་འབོད་ཅེས་བྱའོ། །

【O5 大號叫那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་ན་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་ངུ་འབོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཁང་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། དེ་ན་ཡང་ཁང་པ་ཉིད་ཡོད་པ་ལས་ཁང་པ་སྦྲུམ་དུ་འཇུག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【O6 燒熱那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་ཚ་བ་ན་ནི། གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་ཤས་ཆེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་དེར་གཏོགས་པའི་མི་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྕགས་ཟངས་དཔག་ཚད་དུ་མ་ཡོད་པ།ཚ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་ཚ་ལ་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བའི་ནང་དུ་བཅུག་ནས་བསྐོལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་བསྐོལ་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཉ་བཞིན་དུ་སྲེག་ཅིང་རབ་ཏུ་སྲེག་གོ། །གཞན་ཡང་ལྕགས་ཀྱི་གསལ་ཤིང་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང༌། རབ་ཏུ་འབར་ལ་མས་ཡར་ཕུག་སྟེ། གསལ་ཤིང་དེ་ཡང་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་ནས་སྤྱི་བོར་འབྱུང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཁ་དང༌། མིག་གི་འབྲས་བུ་གཉིས་དང༌། སྣའི་བུ་གུ་གཉིས་དང༌། རྣ་བའི་བུ་གུ་གཉིས་དང༌།སྤུའི་ཁུང་བུ་ཐམས་ཅད་ནས་ཀྱང༌། མེ་ལྕེ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ཚ་ཞིང་རབ་ཏུ་ཚ་ལ་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བ་ལ། གན་རྐྱལ་ལམ་ཁ་བུབ་ཏུ་གཞག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤའི་སྣག་བུ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ། ལྕགས་ཀྱི་ཐོ་བ་ཚ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འབར་བ་དག་གིས་བརྡུང་ཞིང་ཀུན་ཏུ་བརྡུང་ལ་དམྱལ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་དམྱལ་ལོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཚ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O7 極燒熱那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ན་ནི། བྱེ་བྲག་ཏུ་ལྕགས་ཀྱི་གསལ་ཤིང་རྩེ་གསུམ་པ་རྐུབ་ཏུ་བཅུག་ནས།དེའི་རྩེ་མོ་གཅིག་ནི་ཕྲག་པ་ཡ་གཅིག་ནས་འབྱུང་ངོ༌། །ཅིག་ཤོས་ཀྱང་ཕྲག་པ་ཡ་གཅིག་ནས་འབྱུང་ངོ༌། །དབུས་མ་ནི་སྤྱི་བོར་འབྱུང་སྟེ།གཞི་དེ་ལས་དེ་དག་གི་ཁ་ནས་ཀྱང་མེ་ལྕེ་འབར་བ་འབྱུང་ལ། མིག་གི་འབྲས་བུ་གཉིས་དང༌། སྣའི་བུ་གུ་གཉིས་དང༌། རྣ་བའི་བུ་གུ་གཉིས་དང༌། སྤུའི་ཁུང་བུ་ཐམས་ཅད་ནས་ཀྱང་མེ་ལྕེ་འབར་བ་འབྱུང་ངོ༌། །ལྕགས་གླེགས་པ་ཚ་ཞིང་རབ་ཏུ་ཚལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བ་དག་གིས་ཀྱང་ལུས་ཀུན་ནས་ཡོངས་སུ་དཀྲི་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་ལྕགས་ཟངས་ཆེན་པོ་འགྱུར་བྱེད་བསྐོལ་བས་གང་བ་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བའི་ནང་དུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་སྤྱིའུ་ཚུགས་སུ་འཇུག་གོ། །བཅུག་ནས་ཀྱང་ཀུན་བསྐོལ་ཞིང་རབ་ཏུ་བསྐལ་ཏེ། སྟེང་དུ་ཡང་འགྲོ་ཞིང་འོག་ཏུ་ཡང་འགྲོ་ལ་ཐད་ཀར་ཡང་འགྲོ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་རྣམས་ཀུན་ཞིག་ནས། ཀེང་རུས་འབའ་ཞིག་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། ཡང་ཕྱིར་ཕྱུང་ཞིང་ཕྱུང་ཞིང་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ལ་འགྲེམས་སོ། །དེ་ནས་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་ཕྱིར་སྐྱེས་ནས་ཡང་ནང་དུ་བཅུག་གོ། །ལྷག་མ་གཞན་ནི་ཚ་བའི་སྐབས་བཞིན་ནོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O8 無間那落迦】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་མནར་མེད་པ་ན་ནི། གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་ས་གཞི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་ཡོད་པ་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བ་ལས། མེ་འབར་བའི་ཤུགས་འོང་བར་འགྱུར་ཏེ།དེས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་པགས་པ་ཡང་བཤིག །ཤ་ཡང་བཤིག །རྒྱུས་པ་ཡང་བཤིག །རུས་པ་ཡང་བཤིག་ནས༑ རུས་པ་དང་རྐང་ལ་ཐུག་པར་བྱེད་དོ། དཔེར་ན་མར་མེའི་སྙིང་པོ་བཞིན་དུ། ལུས་ཐམས་ཅད་མེ་ལྕེ་འབར་བས་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཤར་ཕྱོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷོ་དང༌། ནུབ་དང༌། བྱང་ཕྱོགས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ༑ སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་དེའི་རྒྱུས་མེ་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྟ་བུར་སྣང་སྟེ།མེའི་ཕུང་པོ་ཕྱོགས་བཞི་ནས་འོངས་པ་དེར་འདྲེས་པར་གྱུར་བས། དེ་དག་དེ་ན་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ལ་བར་སྐབས་མེད་དོ། །ཉམ་ཐག་པའི་སྐད་འབྱིན་པས་སེམས་ཅན་ཡིན་པར་མངོན་པར་ཟད་དོ། །ཡང་ལྕགས་ཀྱི་ཞིབ་མའི་ནང་དུ་ལྕགས་ཀྱི་མེ་མདག་མེ་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བ་དག་འཁྲབ་ཅིང་རབ་ཏུ་འཁྲབ་ཏུ་འཇུག་གོ། །ཡང་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ལ་ལྕགས་ཀྱི་རི་ཆེན་པོ་དག་ལ་འཛེག་ཏུ་འཇུག་ཅིང༌། ཕྱིར་ཡང་འབབ་ཏུ་འཇུག་གོ། །ཡང་ཁ་ནས་ལྕེ་ཕྱུང་སྟེ། ལྕགས་ཀྱི་ཕུར་པ་བརྒྱས་བརྒྱངས་ནས། དཔེར་ན་གླང་གི་ཀོ་བ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཐང་བཅད་དེ། གཉེར་མ་རངས་ཤིང་ཁམ་ཁུམ་མེད་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་དེ་ཉིད་ལ་གན་རྐྱལ་དུ་བཞག་ནས། ལྕགས་ཀྱི་འབྱེད༌སྤྱད་ཀྱིས་ཁ་ཕྱེ་ནས། ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་ཀུན་ཏུ་འབར་ཞིང་རབ་ཏུ་འབར་ལ་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆེད་ཅིང་འབར་བ་བཅུག་སྟེ། དེས་དེ་དག་གི་ཁ་ཡང་ཚིག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལྐོག་མ་དང༌། རྒྱུ་མ་ཡང་ཚིག་ནས་ཕྱིར་རོ་སྨད་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཟངས་བསྐོལ་བ་ཁར་བླུགས་ནས།དེས་ཀྱང་ཁ་ཡང་ཚིག་པར་བྱེད་ཅིང་ལྐོག་མ་དང་རྒྱུ་མ་ཡང་ཚིག་ནས་རོ་སྨད་ནས༌འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལྷག་མ་གཞན་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་སྐབས་བཞིན་ནོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་མནར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེར་ནི་ཕལ་ཆེར་སེམས་ཅན་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་བྱེད་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། ། དེ་ལ་འདི་དག་ནི་གནོད་པ་ཆེ་ལོང༌ཆེ་ལོང་རྣམས་སྨོས་པར་ཟད་ཀྱི། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་གནོད་པའི་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【N2 近邊那落迦】

ཉེ་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ན་ནི་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་བཞི་ན། རྩིག་ངོས་བཞི་དང་སྒོ་བཞི་ཡོད་ལ། ལྕགས་ཀྱི་ར་བ་དག་གིས་བསྐོར་ཏེ། ཕྱོགས་བཞི་དེ་དག་ན་ཡང་སྒོ་བཞི་པོ་དག་གི་ཕྱི་རོལ་སྒོ་རེ་རེ་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ལྷག་པ་བཞི་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མེ་མ་མུར་པུས་ནུབ་ཙམ་ཡོད་ལ། སེམས་ཅན་དེ་དག་གནས་ཚོལ་དུ་འགྲོ་བ་ན་དེ་དག་གིས་དེར་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་ཀུན་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །རྐང་པ་བཏེག་ན་ནི་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །མེ་མུར་པུས་ནུབ་ཙམ་པོ་དེ་དང༌། འདབ་ཆགས་དྲུང་ཉིད་ན་ཕྱི་སའི་འདམ་རོ་ལྟར་མནམ་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གནས་ཚོལ་བ་དེ་དག་གིས་འབོགས་པ་དང༌། དེ་དག་དེར་སྒྱེལ་ནས་མགོ་དང་རྐང་པ་བཅས་པར་བྱིང་སྟེ་འདུག་གོ། །ཕྱི་སའི་འདམ་རོ་ལྟར་མནམ་པ་དེ་ན། སྲོག་ཆགས་འབུ་མཆུ་རྣོན་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་པགས་པ་ཡང་འབིགས་ལ། ཤ་དང་རྒྱུས་པ་དང་རུས་པ་དག་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནས་རུས་པ་དང་རྐང་ལ་ཐུག་ནས་འབྲུ་བར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་སའི་འདམ་རོ་ལྟར་མནམ་པ་དེ་དང་འདབ་ཆགས་དྲུང་ཉིད་ན། སྤུ་གྲིའི༌སོས་གཏམས་པའི་ལམ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གནས་ཚོལ་བ་དེ་དག་སོང་བ་དང༌། དེར་དེ་དག་གི་རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་པགས་པ་དང༌།ཤ་དང་ཁྲག་ཀུན་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །རྐང་པ་བཏེག་ན་ནི་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྤུ་གྲིའི༌སོས་གཏམས་པའི་ལམ་དེ་དང་འདབ་ཆགས་དྲུང་ཉིད་ན། ནགས་ཚལ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ཅན་ཡོད་དེ། དེར་སེམས་ཅན་གནས་ཚོལ་བ་དེ་དག་སོང་བ་དང༌། དེའི་གྲིབ་མ་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་དག་གི་དྲུང་དུ་འཁོད་ནས་ཤིང་ལས་རལ་གྲི༌ལྷགས་ཏེ། དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་རྣམས་འབིགས་ཤིང༌། རྣམ་པར་གཤེགས་ཏེ། དེ་དག་དེར་འགྱེལ་ནས་ཁྲི་སྲེ་བོ་དག་ལྷགས་ཏེ། རྒྱབ་ཀྱི་བཤུལ་འཐོག་ཅིང་ཟའོ། །ནགས་ཚལ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ཅན་དེ་དང་འདབ་ཆགས་དྲུང་ཉིད་ན། ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་ཤལ་མ་ལིའི་ཚལ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གནས་ཚོལ་བ་དེ་དག་སོང་བ་དང༌། འཛེག་ཏུ་འཇུག་སྟེ། དེ་དག་དེ་ལ་འཛེག་པའི་ཚེ་ནི། ཚེར་མ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ཐུར་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ།།འབབ་པའི་ཚེ་ནི་ཚེར་མ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་གྱེན་དུ་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གིས་དེ་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་རྣམས་འབིགས་ཤིང༌། རྣམ་པར་གཤེགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ན་ཁྭ་ལྕགས་ཀྱི་མཆུ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཕྲག་པའམ་མགོ་བོ་ལ་འཁོད་ནས་མིག་གི་འབྲས་བུ་དག་འཐོག་ཅིང་ཟའོ། །ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་ཤལ་མ་ལི་དེ་དང་འདབ་ཆགས་དྲུང་ཉིད་ན། ཆུ་ཀླུང་རབ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཆུ་བསྐོལ་བས་གང་བ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གནས་ཚོལ་བ་དེ་དག་དེར་ལྷུང་ནས། དེ་དག་སྟེང་དུ་ཡང་འགྲོ་སྟེ་བསྐོལ་ཞིང་འཚེད་དོ། །འོག་ཏུ་ཡང་འགྲོ་སྟེ་བསྐོལ་ཞིང་འཚེད་པ་ནི་དཔེར་ན་ཟངས་ཆུས་བཀང་ལ་མེ་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་སྦར་བའི་ནང་དུ་མོན་སྲན་སྡེའུ་དང༌།མོན་སྲན་གྲེའུ་དང༌། རྒྱ་ཤུག་གི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱ་སྲན་བླུགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཆུ་ཀླུང་དེའི་ངོས་གཉིས་ན། སེམས་ཅན་ལག་ན་དབྱུག་པ་ཐོགས་པ་དང༌། ལག་ན་མཆིལ་བ་ཐོགས་པ་དང༌། ལག་ན་རྒྱ་ཐོགས་པ་དག་འཁོད་དེ། དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཕྱིར་འབྱུང་དུ་ཡང་མི་སྟེར་ལ་འབྱིན་པའི་མཆིལ་པའམ༑ འབྱིན་པའི་རྒྱས་ཕྱིར་ཕྱུང་ནས་ས་གཞི་མེ་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འབར་བ་ལ་གན་རྐྱལ་དུ་བཞག་སྟེ། ཀྱེ་སེམས་ཅན་དག་ཅི་འདོད་ཅེས་འདྲིའོ། །དེ་དག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་ཅག་གིས་ཀྱང་མི་ཤེས་སོ། །བདག་ཅག་གིས་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ། འོན་ཀྱང་བདག་ཅག་ནི་བཀྲེས་སོ། །དེ་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ལྕགས་ཀྱི་འབྱེད་སྤྱད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཁ་ཕྱེ་ནས། ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་མེ་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་འབར་བ་ཁར་འཇུག་པ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་ཅག་ནི་སྐོམ་མོ་ཞེས་ཟེར་ན་ནི། དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་དུ་ཟངས་བསྐོལ་བ་ཁར་ལྡུགས་སོ། །གཞི་དེ་ལས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཅིང་མ་བྱང་གི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་སྤུ་གྲིའི་སོས་གཏམས་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ནགས་ཚལ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་ཤལ་མ་ལིའི་ཚལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྷག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པས་ན་ལྷག་པ་བཞིར་འགྱུར་རོ། །

【N3 八寒那落迦】

དེ་ལ་གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི། གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆུ་བུར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི། ས་དེ་ན་ཡོད་པའི་ལྷགས་པ་ཆེན་པོས་བཏབ་ནས། ལུས་ཐམས་ཅད་ཆུ་བུར་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་འཁུམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཆུ་བུར་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་ཅན་གྱི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་བཞིན་དུ་འཁུམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཆུ་བུར་རྡོལ་བ༌ཅན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སོ་ཐམས་ཐམས་དང༌། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་དང༌། ཨ་ཅུ་ཟེར་བ་ནི་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མིང་དུ་བཏགས་པའོ། །གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དག་ན་ནི། ས་དེ་ན་ཡོད་པའི་ལྷགས་པ་ཆེན་པོས་བཏབ་ནས༑ པགས་པ་རྣམ་པར་སྔོ་ཞིང་ཁ་ལྔའམ། དྲུག་ཏུ་གས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་པདྨ་ལྟར་གས་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། པགས་པ་སྔོན་པོར་གྱུར་བ་ལས་འདས་ནས་རྣམ་པར་དམར་ཞིང་ཁ་བཅུའམ། དེ་ལས་ལྷག་པར་ཡང་གས་པར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཞེས་བྱའོ། །པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། པགས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དམར་བ་ཁོ་ནར་གྱུར་ནས་ཁ་བརྒྱའམ་དེ་ལས་ལྷག་པར་ཡང་གས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 孤獨那落迦】

ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རང་རང་གི་ལུས་ལས་རང་རང་གི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མདོ་ལས་དཔལ་ལྡན་གྱིས་དྲིས་པ་ནི། མཽད་གལ་གྱི་བུས་རྒྱས་པར་བརྗོད་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་ལ། ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 傍生趣】

དེ་ལ་དུད་འགྲོ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་གསོད་པར་བྱེད་དེ། གང་མཐུ་ཆུང་བ་གསོད་པར་བྱེད་དོ། །གཞི་དེས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །རང་དབང་མེད་པར་ཡང་གསོད་པ་དང༌།བརྡེག་པ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གཞི་དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【M3 餓鬼趣】

ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པའོ། །ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་སེར་སྣ་ཤས་ཆེར་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་སུ་སྐྱེས་ལ། དེ་དག་ཀྱང་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པ་དང་ལྡན་པས། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་ཀུན་སྐམས་ནས།སྡོང་དུམ་ཚིག་པ་ལྟ་བུར་འདུག་ལ་གདོང་སྐྲས་ཁེབས་པ་དང༌། བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་བཞིན་དང༌། ཁ་ཤིན་ཏུ་སྐམས་ཤིང་ལྕེས་ལྡག་པ་དང༌། བཞིན་འགྱུར་བས། ཆུ་མིག་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་རྣམས་སུ་དེ་དང་དེར་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཏུ་ཡང་སེམས་ཅན་ལག་ན་རལ་གྲི་ཐོགས་པ་དང༌། ལག་ན་མདུང་ཐོགས་པ་དང༌། ལག་ན་མདུང་ཐུང་ཐོགས་པ་གཞན་དག་གིས་ཆུ་མིག་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་དེ་དག་ལས་ཕྱིར་འགོག་པར་བྱེད་ལ། ཆུ་དེ་ཡང་རྣག་དང་ཁྲག་ཏུ་མཐོང་སྟེ༑ དེས་ན་དེ་དག་བདག་ཉིད་ཀྱང་འཐུང་མི་འདོད་པར་འདུག་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དེ་དག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པའི་ཡི་དགས་རྣམས་སོ། །ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་ཁབ་ཙམ་ལ༑ ཁ་འབར་བ་ཅན་དང༌། ལྦ་བ་ཅན་དང༌། གསུས་པོ་ཆེ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དང་གཞན་དག་གིས་བགེགས་མ་བྱས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཟས་དང་སྐོམ་ཉིད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། བཟའ་བ་དང་བཏུང་བར་མི་ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་དག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པའི་ཡི་དྭགས་རྣམས་སོ། །ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཡི་དྭགས་མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་དག་གིས་ཟོས་སོ་ཅོག་དང་འཐུངས་སོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ཚིག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱང་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡི་དྭགས་ལྗན་ལྗིན་ཟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཁ་ཅིག་ནི་ཕྱི་ས་ཟ་ཞིང་གཅིན་འཐུང་སྟེ། གང་མི་གཙང་ཞིང་མནམ་ལ་དྲི་ང་བ་དང༌། གནོད་པ་དང༌། སྨད་པར་བྱ་བ་དེ་ནི་བཟའ་བའམ།འཐུངས་པར་ནུས་སོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་རང་གི་ཤ་རྣམས་ཀྱང་གཅད་དེ་ཟ་ལ། གཙང་བའམ་བསོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དེ་དག་ནི། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པའི་ཡི་དྭགས་རྣམས་སོ། །

【M4 人趣】

དེ་ལ་མིར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ། ཁ་ཟས་ངན་པས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྲོ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚོལ་ཁྲོ་དང༌། ངལ་བ་ལ་སོགས་པས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བའི་གྲང་བ་དང༌། ཚ་བས་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འཛག་གནོད་བྱེད་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཁང་པ་ལ་སོགས་པས་མ་བསྐྱབས་པ་ལས་གྱུར་པའི་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མུན་པ་ལ་སོགས་པས་བསྒྲིབས་པས་ཐ་སྙད་ཆད་པ་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལའོ། །འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ན་ནི། འཆི་བ་ཉིད་ལ་བདེ་བར་འཛིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །

【M5 天趣】

ལྷ་རྣམས་ལ་ནི་གནད་འཆད་པ་ནི་མེད་ལ་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཡོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ་ལྷའི་བུ་འཆི་འཕོ་བ་ན་སྔ་ལྟས་རྣམ་པ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། གོས་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་དྲི་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་སྔོན་མ་རྙིངས་པ་རྙིངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཆན་ཁུང་གཉིས་ནས་རྡུལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་ལས་དྲི་མི་ཞིམ་པ་འབྱུང་བ་དང༌། ལྷ་དང་ལྷའི་བུ་ཡང་རུང་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྟན་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེའི་ཚེ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདུས་པ་ན་ལྷའི་བུ་མོ་དེ་དག་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷའི་བུ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དགའ་མགུར་སྤྱོད་པ་དེ་དག་དེས་མཐོང་ནས། གཞི་དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྤ་གོང་བར་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཆེས་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ལྷའི་འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ཆེས་ཆེ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེར་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷའི་བུ་བསོད་ནམས་ཆེས་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ན་སྤ་གོང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞི་དེ་ལས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅད་པ་དང༌། དྲལ་བ་དང༌། སྤྱུགས་པ་དང༌།གསད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ལྷ་རྣམས་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་གཡུལ་སྤྲོད་པ་ན། ལྷ་རྣམས་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་དང༌། ཕན་ཚུན་དུ་འགྲས་པར་འགྱུར་བས་གསེར་དང་དངུལ་དང་ཤེལ་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱའི༌མཚོན་ཆ་སྣ་བཞི་པོ་དག་བླངས་ནས་གཡུལ་འགྱེད་དེ༑ དེ་ཡང་ལྷ་རྣམས་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་འཆད་པ་ཡང་ཡོད། ལུས་འདྲལ་བ་ཡང་ཡོད།གསོད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཆད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ།ལུས་དྲལ་བ་ཡང་ཕྱིར་འཚོ་བར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་མགོ་གཅད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཆེད་འགའ་ནི་ལྷ་རྣམས་ཕམ་པར་འགྱུར། ཆེད་འགའ་ནི་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཕམ་པར་འགྱུར་ཏེ། ལྷ་རྣམས་མཐུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ལན་མང་དུ་ལྷ་རྣམས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་གཉིས་ལས་གང་དག་ཕམ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི། རང་གི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཞུགས་ནས་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེར་ཞུགས་ནས་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་གིས་མི་ཚུགས་སོ། །དེ་ལ་ལྷ་རྣམས་ནི་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་བུ་མོ་དག་གི་ཕྱིར་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་དང་འགྲས་པར་འགྱུར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ནི་བདུད་རྩི་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་ལྷ་རྣམས་དང་འགྲས་པར་འགྱུར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱང་ལྷའི་འགྲོ་བས་བསྡུས་པ་ཁོ་ནར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་སྒྱུ་ཅན་འདྲིད་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་སྒྱུ་དང་གཡོའི་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་རྣམས་བཞིན་དུ་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ།དེའི་ཕྱིར་ཆེད་འགའ་མདོ་གཞན་དག་ལས་འགྲོ་བ་ཐ་དད་པའི་བསྟན་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་ནི་ལྷ་ཉིད་ཡིན་ན། ལྷའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཞེས་བྱའོ༑ །ལྷའི་བུ་ཆེས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཆེས་འཁྲུགས་པར་གྱུར་ན། ལྷའི་བུ་ཆེས་མཐུ་ཆུང་བར་རང་གི་གནས་ན་སྤོང་ཞིང་སྐྲོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྤ་གོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌།གཅད་པ་དང༌། དྲལ་བ་དང༌།གསད་པ་དང༌། སྤྱུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【K2 辨色無色苦】

གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དོ། །འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་ལ། འཆི་འཕོ་བ་དང༌། གནས་པ་ལ་རང་དབང་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【J2 明無漏非苦】

ཟག་པ་མེད་པའི་ཁམས་ན་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བསན་དེ་ཁོ་ན་ཡང་དག་པར་བདེ་བ་ཡིན་གྱི། གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 明受樂】【J1 總釋】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་མེད་དེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌།དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་བལྟས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་འདྲེས་པས༌འདྲེན་མར་སྣང་ངོ༌། །

【J2 別釋】【K1 輪王受樂】

དེ་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་བ་ནི་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང་གྱ་ནོམ་པའི་ཡིན་ནོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ན་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པར་འབྱུང་སྟེ། དེའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། བདུན་པ་བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེའོ། །དེའི་ཚེ་དེའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་པོ་དག་འབྱུང་བ་ནི་མདོ་འདི་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གླིང་བཞི་པ་ལ་ནི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་རང་ཕྱག་འཚལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དག་ནི་ལྷའི་འབངས་ལགས་ཀྱི་ལྷས་འདི་དག་ལ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་ཅག་ནི་ལྷའི་རྗེས་སུ་མཆི་བ་ལགས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས། དེ་དག་ལ་བསྒོ་བ་གཙོ་བོ་དག་དེའི་ཕྱིར་ཁྱེད་བདག་ཅག་གིས་རང་རང་གི་རིས་སུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཆོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་སྟོན་ཅིག །ཆོས་མ་ཡིན་པས་ནི་མ་བྱེད་ཅིག །ཁྱེད་ཀྱིས་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་དང༌། ལོག་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་འཁོར་དུ་འདུག་ཏུ་མ་གཞུག་ཤིག་ཅེས་བསྒོ་བར་བྱེད་དོ། །གླིང་གསུམ་པ་ལ་ནི་ཕོ་ཉ་བཏང་བས་ཕྱག་འཚལ་བར་འགྱུར་རོ། །གླིང་གཉིས་པ་ལ་ནི་རང་རེང་བྱེད་དེ༌བརྩལ་བས་ཕྱག་འཚལ་བར་འགྱུར་རོ། །གླིང་གཅིག་པ་ལ་ནི། མཚོན་ཆ་ཀུན་ཏུ་འཁྲུག་པའི་བར་དུ་བྱས་པས་ཕྱག་འཚལ་བར་འགྱུར་རོ༑ །ལྷ་རྣམས་ནི་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྣམ་པར་འབྱོར་བ་ཆེན་པོ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་དོག་དང་ལྡན་ཞིང་དགའ་བའི་ཤས་ཆེ་ལ། རང་རང་གི་གཞལ་མེད་ཁང་དག་ན་ཡུན་རིང་པོར་གནས་སོ། །དེ་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་གཙང་ཞིང༌། དྲི་ང་བ་མེད་དོ། །དེ་དག་ལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྣམས་ཀྱི་མི་གཙང་བའི་རྫས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྡུལ་དང༌། དྲི་མ་དང༌། རུས་པ་དང༌། རྒྱུས་པ་དང༌། རྩ་དང༌། མཁལ་མ་དང༌། སྙིང་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མེད་དོ། །དེ་དག་གི་གཞལ་མེད་ཁང་ཡང་གསེར་ལས་གྲུབ་པ་དང༌། དངུལ་ལས་གྲུབ་པ་དང༌། ཤེལ་ལས་གྲུབ་པ་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་ལས་གྲུབ་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །ཐ་དད་པར་ཕྱེ་ཞིང་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཉམས་དགའ་བ་དག་དང༌། བ་གམ་ཉམས་དགའ་བ་དང༌། བསིལ་ཁང་ཉམས་དགའ་བ་དག་དང༌། སྟེགས་བུ་ཉམས་དགའ་བ་དག་དང༌། སྐར་ཁུང་དྲ་བ་ཅན་ཉམས་དགའ་བ་དག་དང༌། ནོར་བུའི་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྣང་བ་ཀུན་ཏུ་འགྱེད་པ་ཀུན་ནས་མཛེས་པ་དག་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བཟའ་བ་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། །དེ་དག་ལས་བདུད་རྩིའི་ཁ་ཟས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བཏུང་བ་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་སྦྲང་རྩི་དང༌། སྦྲང་ཆང་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །བཞོན་པ་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་བཞོན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིང་རྟ་དང༌།ཁྱོགས་དང་ཁྱོགས་གཡོགས་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །གོས་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་གོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཕྲ་བདར་ཆེ་ཞིང༌། ཤིན་ཏུ་དཀར་བ་དང༌། ཁ་དོག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། གསེར་གྱིས་སྤྲས་པ་རྣམ་པར་བཀྲ་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱན་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དོ། དེ་དག་ལས་ནོར་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་དང༌། རྣ་ཆ་གདུབ་འཁོར་དང༌། མགུལ་གདུབ་དང༌།གདུ་བུ་དང༌། ལག་པའི་རྒྱན་དང༌། རྐང་པའི་རྒྱན་རྣམས་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྒྱན་ནོར་བུ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲས་པ་དག་འབྱུང་ངོ༌། །སྤོས་དང༌། བདུག་པ་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ༑ དེ་དག་ལས་སྤོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། བདུག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་གི་ནང་ན་ཤིང་ཡོངས་འདུ་ས་བརྟོལ་ཞེས་བྱ་བ་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌།རབ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་རྩ་བ་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཐུར་དུ་ཟུག་གོ། །འཕང་དུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཡོད་དེ། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་དང༌། ལོ་མ་གཞོན་ནུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཅུར་ཁྱབ་པར་འདུག་གོ། །དེའི་མེ་ཏོག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པའི་དྲི་ཡང་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ངད་ལྡང་ངོ༌། །ལྡོག་ན་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུར་ངད་ལྡང་སྟེ། དེའི་དྲུང་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། དབྱར་ཟླ་བ་བཞི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་རྩེ་ཞིང་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བཞད་གད་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་བཞད་གད་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་རྣམས་ཀྱི་ཆ་བྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་འབྱུང་བའི་ཤིང་ལྗོན་པ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་ལས་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་ཟས་ཀྱི་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། སྐོམ་གྱི་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་གྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཅི་འདོད་པ་དང༌། ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལག་ཏུ་ཡོ་བྱད་དེ་དག་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། རྣམ་པར་འབྱོར་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་ནི་ཤིང་ལྗོན་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ལ་དཔག་བསམ་ཤིང་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཤིང་དེ་ལས་རང་གིས་ལེན་གྱི་བསམས་པས་ལག་ཏུ་འོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ན་མ་རྨོས་མ་བཏབ་པའི་འབྲས་སཱ་ལུ་ཡང་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་བདག་གིར་འཛིན་པ་ཡང་མེད་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡང་མེད་ལ། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཁང་བཟངས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བ་གམ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་ཡོད་དེ། བ་གམ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་བརྒྱ་བརྒྱ་ཡོད་དོ། །ཁང་པ་བརྩེགས་པ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཁང་མིག་བདུན་བདུན་ཡོད་དོ། །ཁང་མིག་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྷའི་བུ་མོ་བདུན་བདུན་ཡོད་དོ། །ལྷའི་བུ་མོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་གཡོག་མོ་བདུན་བདུན་ཡོད་དོ། །ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལག་མཐིལ་བཞིན་དུ་མཉམ་ལ་མཐོན་དམན་མེད་ཅིང་རེག་ན་བདེ་བ་སྟེ། རྐང་པ་བཞག་ན་ནི་ནེ་མ་ཞེས་བྱེད། རྐང་པ༌བཏེག་ན་ནི་པར་ཞེས་བྱེད་ལ། རྟག་ཏུ་མེ་ཏོག་མན་དཱ་ར་བས་པུས་མོ་ནུབ་པ་ཙམ་དུ་ཁེབས་པར་འདུག་སྟེ། དེར་མེ་ཏོག་རྙིང་པ་རྣམས་ནི་རླུང་གིས་བསལ། མེ་ཏོག་སར་པ་རྣམས་ནི་འགྲེམས་པར་བྱེད་དོ། །ལྷའི་གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ན།སྲང་བཟང་ཞིང་བལྟ་ན་སྡུག་ལ་མཛེས་པར་བྱས་པ་དག་ཡོད་དེ། ཕྱོགས་བཞི་ན་སྒོ་བཞི་བཟང་ཞིང༌སྡུག་ལ་མཛེས་པར་བྱས་པ་དག་ཡོད་དེ། གནོད་སྦྱིན་མང་པོ་གཟུགས་བཟང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བཀོད་པ་དག་ཡོད་དེ། ཕྱོགས་བཞི་ན་སྐྱེད་མོས་ཚལ་བཞི་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཅན་དང༌། རྩུབ་འགྱུར་དང༌། འདྲེས་པ་དང༌། དགའ་བའི་ཚལ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་གི་ཕ་རོལ་ན་ས་གཞི་བཟང་པོ་བཟང་ཞིང་བལྟ་ན་སྡུག་ལ་མཛེས་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །ལྷའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བྱང་ཤར་གྱི་མཚམས་ན། ལྷའི་མདུན་ས་ཆོས་བཟངས་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། ལྷ་རྣམས་དེར་ཞུགས་ནས་དོན་སེམས་ཤིང་མཇལ་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འདབ་ན་ལ་བ་དཀར་པོ་ལྟ་བུའི་རྡོ་ལེབ་དཀར་པོ་བཟང་ཞིང་བལྟ་ན་སྡུག་ལ་མཛེས་པ་ཞིག་ཡོད་དོ། །ལྷ་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་ལས་འོད་འབྱུང་ལ། དེ་དག་ལ་མཚན་མོའི་རྟགས་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེ་ལོར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་རྩེ་བར་མི་འདོད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་འབྱུང་བ་དང༌། བྱ་རྣམས་སྐད་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྟགས་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལས་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ།མཚན་མོ་ནི་འོངས་སོ། །ཉིན་མོ་ནི་འདས་སོ་སྙམ་མོ། །དེ་དག་ཉིན་མཚན་དུ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་ལྷའི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་དགའ་ལ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བག་མེད་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ཏེ༑ གར་གྱི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། གླུའི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། བྲོ་གར་དང་གར་མཁན་དང༌། བཞད་གད་དང༌། འཇོ་སྒེག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་བལྟ་བ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་དྲི་ཞིམ་པོའི་སྤོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རོ་ཞིམ་པའི་རོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རེག་ན་བདེ་བའི་ལྷའི་བུ་མོའི་མཆོག་གི་རེག་བྱ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་ཡིད་འཕྲོག་པས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་དེ། ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བ་མྱོང་ལ་དེ་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྔར་བསྟན་པ་ལྟ་བུའི་ནད་ཀྱང་མེད། ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་རྒ་བ་ཡང་མེད། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཟས་དང་སྐོམ་གྱིས་ཕོངས་པ་ལས་གྱུར་པ་ཡང་མེད། དེ་ལས་གཞན་པའི༌ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱང་མེད་དོ། །

【K2 辨色界樂】

གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པ་རྣམས་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་མྱོང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་མྱོང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པ་རྣམས་ནི་དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་སྙིང་པོ་ཅན་མྱོང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་བཞི་བའི་ས་པ་རྣམས་ནི་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཞི་བའི་བདེ་བ་ཅན་མི་གཡོ་བ་མྱོང་ངོ༌། །

【K3 無色界受樂】

གཟུགས་མེད་པར༌སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་ཞི་བ་དང་རྣམ་པར་ཐར་པའི་བདེ་བ་ཅན་མྱོང་ངོ༌། །

【I3 總明苦樂勝劣差別】【J1 明六處殊勝】

ཡང་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་ཚད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌།ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་གྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། རྐྱེན་གྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། དུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། སེམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་དང༌། བདེ་བའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་རྐྱེན་ཤིན་ཏུ་དྲག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མད་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་དུས་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་རོ།།ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པ་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་དུ་ཤིན་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་གི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བདེ་བའི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རྒྱས་པར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 明聖非聖財】

ཡང་བདེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི། ཡོ་བྱད་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དགའ་བའི་ཡོ་བྱད་དང༌། ལྟ་བའི་ཡོ་བྱད་དང༌། དག་པའི་ཡོ་བྱད་དང༌།གནས་པའི་ཡོ་བྱད་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའོ། ། དེ་ལ་དགའ་བའི་ཡོ་བྱད་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་དང༌། བཞད་གད་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། བྱུག་པ་དང༌། འཚོག་ཆས༌བཟང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། སྣད་བ་དང་སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་དང༌། ནོར་བསགས་པའོ། །དེ་ལ་ལྟ་བའི་ཡོ་བྱད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགང་བ་ལ་རྩོལ་བ་དང༌། རྡོ་པང་ཚད་དང༌། འཁོར་ལོ་ལ་རྩོལ་བ་དང༌། དབྱུག་ཐོ་ལ་རྩོལ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སོ། ། དེ་ལ་དག་པའི་ཡོ་བྱད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།རྩྭ་དཱུར་ཝ་དང༌། དུང་དང༌། བིལ་བ་དང༌། བུམ་པ་གང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་གནས་པའི་ཡོ་བྱད་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་མོ།། །།

བམ་པོ་ལྔ་པ།

དེ་ལ་འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི། འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་པོ་དད་པའི་ནོར་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ནོར་དང༌། ངོ་ཚ་ཤེས་པའི་ནོར་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ནོར་དང༌། ཐོས་པའི་ནོར་དང༌། གཏོང་བའི་ནོར་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ནོར་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ལས་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། བཅོ་ལྔ་པོ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ནི་ལུས་མཐའ་དག་ལ་ཁྱབ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆུང་བ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལུས་མཐའ་དག་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་དུས་ཐམས་ཅད་པ་མ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། ནང་གི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་དུས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ས་ཐམས་ཅད་པ་མ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་ལ། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། ཕྱིས་འཕགས་པ་དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ནོར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ན་ཡོངས་སུ་ཟད་ཅིང་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་བསྟེན་ན་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། ཡངས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། རྒྱལ་པོ་རྣམས་སམ། ཚེམ་རྐུན་རྣམས་སམ། དགྲ་རྣམས་སམ། མེ་འམ། ཆུའམ་གཞན་དག་གིས་གཅད་དུ་རུང་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་གཅད་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། འདི་ནས་བླངས་ནས་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། འདི་ནས་བླངས་ནས་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་བསྟེན་ན་ཆོག་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་བསྟེན་ན་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི། འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁོན་དང་བཅས་པ་དང༌།གནོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌།ཕྱིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེར་དོགས་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཁོ་ན་དང་བཅས་པ་ནི་འཐབ་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གནོད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ན་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་ནི། མཛེ་ནད་ཕྲུགས་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང༌། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པའི་ནོར་ལས་བྱུང་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཁོན་མེད་པ་དང་གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་དང༌། ཕྱིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 明受欲差別苦】【K1 標五德以彰慧命與染欲別】

ཡང་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི༌ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་རྣམ་པ་ལྔས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ།དེས་ན་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་གཏན་དུ་ངེས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བདུད་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ངེས་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 顯五失以簡慧命】

དེ་ལ་འདོད་པ་ཅན༌རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ལྡན། ཡིད་མི་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ལྡན། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་ལ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི༌ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་མངོན་ཏེ། མི་རྟག་པས་འདོད་པ་གཞན་དག་འདོད་ཅིང༌། འདོད་པ་གཞན་དག་འཐོབ་ལ། རེས་འགའ་ནི་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པ་ཅན་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལས། ཁ་ཅིག་ནི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་གི་ནི་དེ་ཉིད་ཡིད་མི་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུར༌འགྱུར་བ་དང༌། དེ་དག་ལ་ཡང་དུས་ལ་ལར་ནི་ཡིད་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུར་འགྱུར། དུས་ལ་ལར་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུར་འགྱུར་ལ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་འདོད་པ་ཀུན་ནས་སྤངས་པ་རྣམས་ནི། ལྟ་བར་གྱུར་པ་རང་གི་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ལོག་པར་མོས་པའི་གཞི་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ནན་ཏན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་བཟུང་ནས། སེམས་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ༌བར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ལ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་བདེ་བ་དང༌། དབེན་པའི་བདེ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། བདུད་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། བྲག་ཅ་ལྟ་བུ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་དང༌། རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དང༌། སྒྱུ་མར་བྱས་པའི་རྒྱན་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བྱིས་པ་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། སྨྱོན་པ་ལྟ་བུ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་བ་ལྟ་བུ། བདུད་ཀྱི་གཡུལ་ལས་མ་རྒྱལ་བ་རྣམས་རབ་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་དེ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་དང༌། བདུད་དང་ཕྱི་རྒོལ་བ་ངེས་པར་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ༑ འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །

【I4 勸應厭三界欣求無漏】

ཡང་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཕོལ་མིག་ཀུན་ནས་ཚ་བ་ལྟ་བུར་བལྟའོ། །ལུས་དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་ཕོལ་མིག་ཀུན་ནས་ཚ་བ་ལ་བསིལ་བའི་རེག་པ་བབ་པ་ལྟ་བུའོ། །ལུས་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན།དཔེར་ན་ཕོལ་མིག་ཀུན་ནས་ཚ་བ་ལ་སྨན་འགྱུར་བྱེད་བབ་པ་ལྟ་བུའོ། །ལུས་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་ཕོལ་མིག་ཀུན་ནས་ཚ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བསིལ་བ་དང༌། སྨན་འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་མ་ཡིན་པ། རང་བཞིན་གྱི་ཀུན་ནས་ཚ་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་གསུངས་ལ། སྡུག་བསྔལ་བ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བའི་ཚོར་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་དགའ་བ་ཡང་ཡོད། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་དགའ་བ་ཡང་ཡོད། ཟང་ཟིང་མེད་པ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་དགའ་བ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མདོ་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁམས་གཉིས་ན་ཡོད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཚོར་བ་འགོག་པའི་བདེ་བ་ནི། བདེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། གནས་པའི་བདེ་བ་ལས་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། ཚོར་བའི་བདེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བདེ་བ་གསུམ་པོ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་ཞེས་གསུངས་པའི་བདེ་བ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཉིད་ལ་ཡོད་དེ། དེ་བས་ན་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ནི་བདེ་བ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【H2 飲食受用】

དེ་ལ་ཟས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་རྣམས་ནི། ཟས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཚེའི་ཚད་ཇི་ཙམ་པའི་བར་དུ་གནས་ཤིང་འཚོ་བའོ། ། དེ་ལ་རེག་པ་དང་ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་ཤིང་འཚོའོ། །ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱིས་ནི་འདོད་པ་ན༌སྤྱོད་པ་ཁོ་ནའི་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་ཤིང་འཚོའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་ན་ནི། རླུང་རྒྱུ་བའི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཆ་ཕྲ་བ་ཡོད་དོ། །དེས་དེ་དག་གནས་ཤིང་འཚོའོ། །དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་རགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཁམ་གྱིས་གཅོད་ཅིང་ཟའོ། །དེ་ཡང་མེར་མེར་པོར་འདུག་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཆ་ཕྲ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་ཟོས་བའི་མདོ་ལ། ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་ནས་ཞུ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཕྱི་ས་དང་གཅིག་དུ་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །

【H3 淫欲受用】

དེ་ལ་འཁྲིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་དྲག་བོ་དང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཡུན་རིང་བ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང༌བུད་མེད་རྣམས་ལ་བུད་མེད་ཀྱི་འདུན་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་ལ། བུད་མེད་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱེས་པའི་འདུན་པ་ཡང་མི་སྐྱེ་ན་ཕན་ཚུན་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྦྱོར་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་ལ་ནི་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་འམ། སྡུག་བསྔལ་འདྲེས་པར་ཡོད་པས་འཁྲིག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡོད་དེ། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་དེ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པར་བྱེད་དེ་ཁུ་བ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཡང་འཁྲིག་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཡོད་ལ། ཁུ་བ་འབྱུང་བ་ནི་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་འབྱུང་བའི་ཚེ་མཚན་གྱི་སྒོ་ནས་རླུང་ཉི་ཚེ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ན་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲད་པས་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་འཁྱུད་པ་ཙམ་གྱིས་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་ལག་པ་ནས་འཛིན་པ་ཙམ་གྱིས་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བགད་པ་ཙམ་གྱིས་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ༑ །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཕན་ཚུན་མིག་གིས་མིག་ཚུགས་སུ་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འཛམ་བུའི་གླིང་དང་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་གླིང་གསུམ་ན་ནི། ཆུང་མ་འཆང་བ་དང༌། བག་མ་གཏོང་བ་དང༌། བག་མ་ལེན་པ་ཡོད་དོ། །བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དག་ན་ནི་བདག་གིར་འཛིན་པ་མེད་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པས། སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ནི་ཆུང་མ་འཆང་བ་དང༌། བག་མ་གཏོང་བ་དང༌། བག་མ་ལེན་པ་མེད་དོ། །གླིང་གསུམ་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་འཕྲུལ་དགའ་བ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་མ་གཏོགས་པ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་ཐམས་ཅད་ནི་ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་ལ་མངལ་གྱི་གནས་མེད་དོ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ནི་ཕ་དང་མའི་ཕྲག་པའམ༑ པང་པར་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ལྟ་བུ་རྫུས་ཏེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་དྲུག་ལོན་པ་ལྟ་བུའོ། །འཐབ་བྲལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་བདུན་ལོན་པ་ལྟ་བུའོ། །དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་བརྒྱད་ལོན་པ་ལྟ་བུའོ༑ །འཕྲུལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལོ་དགུ་ལོན་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བྱིས་པ་ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ལྟ་བུ་ཕྲག་པའམ་པང་པར་རྫུས་ཏེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【F6 生建立】【G1 明三欲生】

དེ་ལ་སྐྱེ་བར་འདོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ལ། འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པ་དག་གིས། དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་ཐམས་ཅད་དང༌། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ནས་བཟུང་སྟེ། དགའ་ལྡན་ལ་ཐུག་པ་དེ་ནི་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་དང་པོའོ། །སེམས་ཅན་འདོད་པ་སྤྲུལ་ལ༌སྤྲུལ་པ་དེ་དག་སྤྲུལ་ཞིང་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་རྣམས་སོ། །འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་དེ་དག་གི་ཡང་བདག་གི་ཕྱིར་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་འགྲུབ་ཀྱི། གཞན་གྱི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཁོ་ནས་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེ་ནི་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གཉིས་པའོ། །སེམས་ཅན་འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་ལ། འདོད་པ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ལྷ་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་གྱི་ཕྱིར་ཡང་སྤྲུལ་པ་འགྲུབ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ལ། སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པའི་ཕྱིར༑ གཞན་གྱིས་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་དག་གིས་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེ་དག་ལ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཅེས་བྱའི། དེ་དག་གཞན་གྱིས་འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་པ་དེ་ནི། འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པའོ། །

【G2 明三樂生】

བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བས་ལུས་བརླན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་སོ། །དེ་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང་པོའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བས་ལུས་བརླན་པ་དག་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཏེ། དེ་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གཉིས་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བས་ལུས་བརླན་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཏེ། དེ་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པ་དང༌། བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ཚོལ་བ་དང༌། སྲིད་པ་ཚོལ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བའོ། །དེ་ལ་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་འདོད་པ་ཚོལ་བ་ལ་འཇུག་པ་གང་སུ་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་དག་གི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལས་མི་ལྷག །དེ་ལས་མི་མང་ངོ༌། །དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་བདེ་བའི་རྒྱུར་སྲིད་པ་ཚོལ་བ་གང་སུ་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཤས་ཆེར་བདེ་བ་འདོད་པས། བདེ་བ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་དག་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞི་བའི་སྐྱེ་བའི་དོན་དུ་ཚོལ་བ་ལ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི། འཇིག་རྟེན་ན་ཉུང་བ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཉུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་དེའི་གོང་དུ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་མི་གཞག་གོ། །དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བ་ལ་འཇུག་པ་གང་སུ་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ། མི་གཡོ་བའི་དོན་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་དུ་ལོག་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བ་ལ་འཇུག་སྟེ།

【G3 明立二所以】

དེ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བ་བླ་ན་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །

【F7 自體建立】

དེ་ལ་ལུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཐོབ་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། ལུས་ཐོབ་པ་གང་བདག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་འཕོ་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ལྷ་རྩེད་མོས་མྱོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་གང་གི་ཚེ་ཧ་ཅང་རྩེ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བརྒྱན་པའི་གནས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ན། དེ་དག་དེ་ལྟར་གནས་པས་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་རོ། །དྲན་པ་བརྗེད་པར་གྱུར་པས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། ལྷའི་ཡིད་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་གང་གི་ཚེ་གཅིག་ལ་གཅིག་མིག་ཚུགས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག༌དེ་ལྟར་རྟོག་པ་ན། གཅིག་ལ་གཅིག་ཡིད་འཁྲུག་པར་བྱེད་དེ༑ ཡིད་འཁྲུག་པས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ༑ །ལུས་འཐོབ་པ་གང་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་འཕོ་བར་འགྱུར་ལ། བདག་གི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པའི་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་མའི་མངལ་ན་གནས་པ་མེར་མེར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། ནུར་ནུར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། མཁྲང་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། ལྟར་ལྟར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །ལུས་ཐོབ་པ་གང་བདག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕོ་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕོ་བར་འགྱུར་བའང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་སྐྱེས་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་སོ། །ལུས་འཐོབ་པ་གང་བདག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕོ་བར་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕོ་བར་མི་འགྱུར་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ།འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཐམས་ཅད་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕོ་ཉ་དང༌། སྲིད་པ་ཐ་མ་དང༌། བྱམས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །

【F8 因緣果建立】【G1 標四門】

དེ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཚན་ཉིད་དང༌། གནས་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【G2 隨別釋】【H1 因等相】【I1 總說】

དེ་ལ་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན༑ སྔ་ན་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་གང་ལ་བརྟེན་ནས། གང་དང་ཕྲད་ན། ཆོས་གང་སྐྱེ་བའམ། འཐོབ་པའམ་གྲུབ་པར་འགྱུར་བའམ། འགྲུབ་པའམ། གནས་པའམ། བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【I2 別釋】【J1 生】

སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས་ཅི་དང་ཕྲད་ན། ཆོས་ཅི་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། རང་གི་ས་བོན་ནི་སྔ་ན་ཡོད་པ་སྟེ། ས་བོན་གྱི་གནས་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་གཟུགས་ཅན་ནམ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ལ། ལས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས། གྲོགས་དང༌། དམིགས་པ་དང་ཡང་ཕྲད་ན། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །

【J2 得】

སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཅི་དང་ཕྲད་ན་ཆོས་ཅི་ཞིག་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ནི་སྔ་ན་ཡོད་པ་སྟེ།ནང་གི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་དང་ཕྲད་ན༑ ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ།ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་པ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མིར་འགྱུར་བ་དང༌། འཕགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་མ་ཉམས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང༌། གནས་ལ་དར་བར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ནང་གི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང༌། ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། གནས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱས་པ་དང༌། གཞན་དག་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡན་ལག་གི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 成】

དེ་ལ་སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས། ཅི་དང་ཕྲད་ན། ཆོས་ཅི་ཞིག་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ལ་མོས་ཤིང་འདོད་པ་ནི་སྔ་ན་ཡོད༌པ་དེ་དམ་བཅས་པ་དང་གཏན་ཚིགས་དང༌། དཔེ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང༌། མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་འཁོར་དང་ཕྲད་ན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་གྲུབ་པར་འགྱུར་རོ༑ །

【J4 辨】

སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས། ཅི་དང་ཕྲད་ན་ཆོས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ་ཅེ་ན། བཟོ་ཤེས་པ་ནི་སྔ་ན་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་དང་མཐུན་པའི་བརྩོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆ་སྤྱད་ཡོ་བྱད་དང་ཕྲད་ན། བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་དེ་དང་དེ་དག་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅི་ལ་བརྟེན་ནས། ཅི་དང་ཕྲད་ན་ཆོས་ཅི་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།སྲེད་པ་ནི་སྔ་ན་ཡོད་པ་སྟེ།ཟས་ལ་བརྟེན་པའི་ལུས་ལ་བརྟེན་ནས། ཟས་རྣམ་པ་བཞི་དང་ཕྲད་ན། སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་ཤིང༌། འཚོ་ལ་བརྟས་པར་འགྱུར་རོ། །

【J5 用】

སྔ་ན་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས། ཅི་དང་ཕྲད་ན་ཆོས་ཅི་ཞིག་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། རང་གི་ས་བོན་ནི་སྔ་ན་ཡོད་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན། རང་རང་གི་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་བྱེད་པ་ཡོད་ཅིང༌། རང་གི་ལས་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་ལས་ནི་ལྟ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་རང་རང་གི་ལས་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་ནི་རྟོན་པར་བྱེད་ཆུ་ནི་རླན་པར་བྱེད། མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད། རླུང་ནི་སྐེམས་པར་བྱེད། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་རང་རང་ལས་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 因等依處】

རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུའི་གནས་གང་ཞེ་ན། བཅོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱུའི་གནས་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚིག་དང་མྱོང་བ་དང༌། བག་ཆགས་དང་རླན་དང་བཅས་པའི་ས་བོན་དང་ཕྲད་ནས་འགག་པ་དང༌། ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། བྱེད་བ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌།མཐུ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཚོགས་པ་དང་བར་དུ་གཅོད་པ་དང༌། བར་དུ་གཅོད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །

【H3 因等差別】

རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་བཅུ་དང༌། རྐྱེན་བཞི་དང༌། འབྲས་བུ་ལྔའོ། །རྒྱུ་བཅུ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྟོས་པའི་རྒྱུ་དང༌། འཕེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་དང༌། འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང༌། མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུའོ། །རྐྱེན་བཞི་པོ་དག་གང་ཞེ་ན།རྒྱུའི་རྐྱེན་དང༌། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །འབྲས་བུ་ལྔ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །

【H4 因等建立】【I1 因緣果依依處立】【J1 施設因】

རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ།དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མིང་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྔར་བྱུང་ནས། འདུ་ཤེས་འཇུག་གོ། །འདུ་ཤེས་སྔར་བྱུང་ནས་ཚིག་འབྱུང་ངོ༌། །ཚིག་གིས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་བའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་མྱོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས།ལྟོས་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ལྟོས་ནས་འདོད་པ་རྣམས་རྙེད་པ་འམ། ཀུན་སོགས་པའམ། སོ་སོར་བརྟེན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ལྟོས་ནས་དེའི་རྐྱེན་རྙེད་པའམ། སོ་སོར་བརྟེན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ལྟོས་ནས་དེའི་རྐྱེན་རྙེད་པ་འམ། སོ་སོར་བརྟེན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ལྟོས་ནས་དེའི་རྐྱེན་རྣམས་སམ། དེ་སྤོང་བའི་རྐྱེན་རྣམས་སྤོང་བ་འམ། རྙེད་པའམ༑ སོ་སོར་བརྟེན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་མྱོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཕན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ལུས་རྣམས་འཕེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རྒུད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་རླན་དང་བཅས་པའི་ས་བོན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས། རང་རང་གི་ས་བོན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྲེད་པ་ནི་ས་བོན་གྱི་རླན་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེས་ས་བོན་བརླན་ནས་ལུས་འཕགས་པ་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ལས་ཡིན་ལ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་སྲེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་བས་ན་རླན་དང་བཅས་པའི་ས་བོན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་ཕྲད་ནས་འགགས་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུའི་གནས་ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ལ་ཡང་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས༌རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་འགགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། ཡུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། དབང་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྟ་བས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་གཞན་པ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཕྲད་ནས་འགགས་པ་དང༌། ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་མཐུན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འདྲེན་བའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན།འདི་ལྟར༌འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་འདྲེན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདྲེན་ཏེ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འདྲེན་ཏོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམས་འདྲེན་ཏོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་འདྲེན་ཏོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ༌བྱས་པ་ཡང་འདྲེན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་འདྲེན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ།འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་འདྲེན་ཏོ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌།ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་འདྲེན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་འདྲེན་ཏོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌།ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ས་བོན་ཅན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་འདྲེན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱང་འདྲེན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། འཚོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མདངས་དང༌། སྟོབས་དང་ལྟ་བ་འདྲེན་ཏེ། དེ་བས་ན་མཐུན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འདྲེན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་དང་མཐུ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས༑ མཐུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཅན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བས་ན་མཐུ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི༌གནས་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་འདོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རང་སྐྱེ་བའི་ཚོགས་དང་ཕྲད་ནས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །སྐྱེ་བའི་ཚོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐོབ་པའི་ཚོགས་པ་དང༌། གྲུབ་པར༌འགྱུར་བའི་ཚོགས་པ་དང༌། འགྲུབ་པའི་ཚོགས་པ་དང༌། གནས་པའི་ཚོགས་པ་དང༌། བྱེད་པའི་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ།དེ་བས་ན་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་བར་དུ་གཅོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། ད་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ། གལ་ཏེ་བར་དུ་གཅོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཐོབ་པ་དང༌། གྲུབ་པར་འགྱུར་པ་དང༌། འགྲུབ་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བས་ན་བར་དུ་གཅོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་པར་དུ་གཅོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས།མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ། གལ་ཏེ་པར་དུ་གཅོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། དེ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐོབ་པ་དང༌། གྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འགྲུབ་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། བྱེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བས་ན་བར་དུ་གཅོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་འདོགས་སོ། །

【J2 施設因緣】

དེ་ལ་རྐྱེན་གྱི་གནས་ས་བོན་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱུའི་རྐྱེན་འདོགས་སོ། །རྐྱེན་གྱི་གནས་ཕྲད་ནས་འགག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་འདོགས་སོ། །དེ་ལ་རྐྱེན་གྱི་གནས་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས། དམིགས་པའི་རྐྱེན་འདོགས་སོ། །རྐྱེན་གྱི་གནས་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། བདག་པོའི་རྐྱེན་འདོགས་སོ། །

【J3 施設五果】

དེ་ལ་རྒྱུའི་གནས་དང༌། རྐྱེན་གྱི་གནས་བག་ཆགས་དང༌། མཐུན་པ་ལ་བརྟེན་ནས༑ རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་འདོགས་སོ༑ །རྒྱུའི་གནས་དང༌། རྐྱེན་གྱི་གནས་དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་འདོགས་སོ། །རྒྱུའི་གནས་དང་རྐྱེན་གྱི་གནས་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་འདོགས་སོ། །རྒྱུའི་གནས་དང༌། རྐྱེན་གྱི་གནས་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་འདོགས་སོ། །

【I2 釋因緣果義】

དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་ཕན་པའི་དོན་ཏོ། །རྐྱེན་ནི་གནས་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །འབྲས་བུ་ནི་གྲུབ་པའི་དོན་ཏོ། །

【I3 三復次重顯建立因】【J1 初復次明因親疏】

ཡང་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་ལྡར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ལྷན་ཅིག་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང༌།འགགས་མ་ཐག་པ་དང༌། འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པའོ། །དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་ལྷག་མ་རྣམས་སོ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ལས་གཅིག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ མིག་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའིའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །འགགས་མ་ཐག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཕེན་པའི་རྒྱུའོ། །

【J2 次復次明因染淨】

གཞན་ཡང་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་ལྡར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྟ་བའི་རྒྱུ་དང༌། འཇུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྡོག་པའི་རྒྱུའོ། །

【J3 後復次明因七相】

གཞན་ཡང་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་དུ་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་ཆོས་ནི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའམ། ཐོབ་པའི་རྒྱུ་འམ། གྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུའམ། འགྲུབ་པའི་རྒྱུའམ། གནས་པའི་རྒྱུའམ། བྱེད་པའི་རྒྱུའམ། གང་གི་རྒྱུར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །མི་རྟག་པའི་ཆོས་མི་རྟག་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡང༌། དངོས་པོ་གཞན་དང༌། རང་གི་ངོ་བོ་ཕྱི་མའི་རྒྱུར་འགྱུར་གྱི། སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དང་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཕྱི་མའི་རྒྱུ་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྱེས་ལ། འགགས་པས་བྱེད་ཀྱི་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་ལ་འགགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་དང་ཕྲད་ན་བྱེད་ཀྱི་མ་ཕྲད་ན་མི་བྱེད་དོ། །རྐྱེན་གཞན་དང་ཕྲད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྔ་མ་ལས་གྱུར་ན་བྱེད་ཀྱི་མ་གྱུར་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྔ་མ་ལས་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ལས་འབྱུང་གི །མཐུ་མེད་པ་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །མཐུ་དང་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་ཞིང་འཕྲོད་པ་ལས་འབྱུང་གི །མི་མཐུན་མི་འཕྲོད་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་གིས་རྒྱུ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D2 相施設建立】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ངེས་པ་དང༌། འཇུག་པའོ༑ །དེ་ལ་སྡོམ་ནི། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནི་མདོར་བསྡུ་བ། །ལུས་དང་དམིགས་པ་རྣམ་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་སློང་དང་རབ་དབྱེ་དང༌། །རྣམ་པར་ངེས་དང་འཇུག་པ་ཡིན། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་སེམས་པའི་ལུས་ཡིན་ལ༑ རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་རྟོག་པ་ནི་ཤེས་པའི་ལུས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པའི་རྣམ་པ་ནི། དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་གཏོད་ཅིང་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཏོད་པའོ། །དཔྱོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་ཀུན་ནས་སློང་ཞེ་ན། ངག་ཀུན་ནས་སློང་ངོ༌། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། མཚན་མ་ཅན་དང༌། མཚན་མ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནས༑ ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན༌པའི་བར་དུ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ངེས་པ་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ༌ཡང་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ལྟར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ལ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་ཅི། འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ། ཅི་ཞིག་གིས་ནི་སྤྱོད། ཅི་དང་ནི་ལྡན། ཅི་ཞིག་ནི་འདོད། ལས་ནི་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཅིང་འཇུག །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་ཅི། འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ༌ཅི་ཞིག་ཟེར་ཅི་ཞིག་གིས་ནི་བསྐྱོད། ཅི་དང་ནི་ལྡན། ཅི་ཞིག་ནི་འདོད། ལས་ནི་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཅིང་འཇུག་ཅེ་ན། དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཞུམ་པའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྐྱོད་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འདོད་པ་དང༌། སེམས་ཀུན་ནས་འཁྲུགས་པའི་ལས་བྱེད་ཅིང་འཇུག་གོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཡི་དྭགས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། མི་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཞུམ་པའི་རྣམ་པ་ཤས་ཆེ་ལ། ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཤས་ཆེ་ལ། སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྐྱོད་པའི་ཤས་ཆེ་ལ། བདེ་བས་བསྐྱོད་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཤས་ཆེ་ལ། ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འདོད་པའི་ཤས་ཆེ་ལ། བདེ་བ་དང་འགྲོགས་པར་འདོད་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། སེམས་ཀུན་ནས་འཁྲུགས་པའི་ལས་བྱེད་ཅིང་འཇུག་གོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཤས་ཆེ་ལ། ཞུམ་པའི་རྣམ་པ་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཤས་ཆེ་ལ། མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། བདེ་བས་བསྐྱོད་པའི་ཤས་ཆེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྐྱོད་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཤས་ཆེ་ལ། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། བདེ་བ་དང་འགྲོགས་པར་འདོད་པའི་ཤས་ཆེ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་པར་འདོད་པའི་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུགས་པའི་ལས་བྱེད་ཅིང་འཇུག་གོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ནི། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ནང་གི་སྡུག་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་བས་བསྐྱོད་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དང༌། སེམས་ཀུན་ཏུ་མི་འཁྲུགས་པའི་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་དང་དངོས་པོ་དང༌། ཚོལ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །

【D3 如理作意施設建立】【E1 開八相次第別釋】

དེ་ལ་སྡོམ་ནི། གནས་དང་དེ་བཞིན་དངོས་པོ་དང༌། །ཚོལ་བ་དང་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། །བསྒྲུབ་པ་དང་ནི་བྱང་ཆུབ་གཉིས། །དེ་བཞིན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་གང་ཞེ་ན། གནས་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ།ངེས་པའི་དུས་དང༌། ལྡོག་པའི་དུས་དང༌། ལས་ཀྱི་དུས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དུས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དུས་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་དུས་སོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་བརྒྱད་དེ། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོལ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག །ཆོས་ཀྱི་བབ་ཆོལ་མ་ཡིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་ཚོལ་གྱི། ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཆོལ་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །ལོངས་སྤྱོད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ཉིད་དེ་ལྟར་བཙལ་ནས་ཆགས་པ་མེད་པར་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཆུམས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཤེས་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་མར་འཛིན་པ་དང༌། ཕར་འཛིན་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་དུ་འཛིན་པ་དང༌། བྲམ་ཟེར་འཛིན་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ལ་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་དང༌། དོན་བྱེད་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདི་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཁ་ན་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌།སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་ཞིང་བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང༌། དུས་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ནི། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི༑ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །

【E2 釋前事中難義】【F1 釋外世俗學施戒修三福業者相】

ཡང་སྦྱིན་པ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་དང༌། ཕྱོགས་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཕོངས་པ་སེལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཤེས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་དང་ཆུ་ལོན་གྱིས་གློན་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཤེས་པའོ། །སྒོམ་པ་པོའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མོས་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །

【F2 釋內勝義學三慧者應受彼施】

ཟས་སྦྱིན་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཡི་དམ་ཅན་ལ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འཚོལ་ཟས་སྦྱིན་པ་དང༌། གནོད་པ་ལ་ཟས་སྦྱིན་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཕོངས་པ་ལ་ཟས་སྦྱིན་པ་དང༌། ཡུལ་དང་བྲལ་བར་གནས་པ་ལ་ཟས་སྦྱིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་ལ་ཟས་སྦྱིན་པའོ། །གནོད་པ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། བཀྲེས་པས་གནོད་པ་དང༌། སྐོམ་པས་གནོད་པ་དང༌། ཁ་ཟས་ངན་པ་ཟ་བས་གནོད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ངལ་བས་གནོད་པ་དང༌། གྲང་བས་གནོད་པ་དང༌། ཚ་བས་གནོད་པ་དང༌། སྐྱབས་མེད་པས་གནོད་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པས་གནོད་པའོ། །

【F3 釋前七八智德恩德】

ཡང་གནོད་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།འགྲོ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འཛག་གནོད་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཐ་སྙད་ཆད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །ཕན་གདགས་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཉེ་བར་རྟོན་པས་ཕན་གདགས་པ་དང༌། འགྲོ་བས་གནོད་པ་ལ་ཕན་གདགས་པ་དང༌། གཡོགས་པས་ཕན་གདགས་པ་དང༌། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་བྱུག་པས་ཕན་གདགས་པ་དང༌། གནས་ཀྱིས་ཕན་གདགས་པ་དང༌། འགྲོགས་པ་ལ་ཕན་གདགས་པའོ། །མི་མཛའ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་བཞི་སྟེ།འཁྲུག་པའི་བསམ་པ་མི་གཏོང་བ་དང༌། སྡུག་པ་ལ་རྣམ་པར་བགེགས་བྱེད་པའི་གནས་དང༌། མི་སྡུག་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལས་བཟློག་པ་ནི་མཛའ་བོའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ། །བསྒྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡོ་བྱད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། །དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་མཁས་པས་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མདོ་འདིའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ནི། ཡང་མཐུན་པར་འཇུག་པར་ཁས་བླང་བ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྲོན་ལ་མཐུན་པར་འཇུག་པར་ཁས་བླང་བ་དང༌། སྐྱེ་བོ་ཡོངས་ལ་མཐུན་པར་འཇུག༌པར་ཁས་བླང་བ་དང༌། བླ་མ་རྣམས་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པར་ཁས་བླང་བ་དང༌། ཚོགས་པར་འདུ་འོས་ལ་མཐུན་པར་འཇུག་པར་ཁས་བླང་བ་སྟེ། མཐུན་པར་འཇུག་པར་ཁས་བླང་བ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ། གནས་བཞི་བསྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ལྡར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕན་གདགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པ་དང༌། མཆོད་པ་དང༌། སྐལ་བ་མཉམ་པ་དང༌། མཐུན་པར་འཇུག་པར་གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་བསྟེན་ནས། ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་དང༌། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་སུ་གྲགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྟེ། འབྲས་བུ་ལྔ་པོ་འདི་དག་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཁས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། གསུམ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་བརྟེན་པའོ། །གཞན་ཡང་གསུམ་སྟེ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའོ།། །།

【D4 不如理作意施設建立】【E1 總列十六異論】

བམ་པོ་དྲུག་པ།

དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་སྡོམ་ནི། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མངོན་གསལ་དང༌། །འདས་དང་མ་འོངས་ཡོད་པ་དང༌། །བདག་དང་རྟག་དང་ལས་རྣམས་དང༌། །དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་རྣམས་འཚེ་དང༌། །མཐའ་དང་མཐའ་མེད་སྤོང་བ་དང༌། །རྒྱུ་མེད་ཆད་དང་མེད་པ་དང༌། །མཆོག་དང་དག་པ་བཀྲ་ཤིས་པ། །ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་བཅུ་དྲུག་ཡིན། །ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་ནི་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། མངོན་པར་གསལ་བར་སྨྲ་བ་དང༌། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། རྟག་པར་སྨྲ་བ་དང༌། སྔོན་བྱས་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་དང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ཆོས་སུ་སྨྲ་བ་དང༌། མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། མཐའ་མི་སྤོང་བར་སྨྲ་བ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དང༌།ཆད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། མེད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། དག་པར་སྨྲ་བ་དང༌། དགེ་མཚན་དང་བཀྲ་ཤིས་སུ་སྨྲ་བའོ། །

【E2 別牒歷破】【F1 因中有果論】【G1 敘邪執】

རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྤྱོད་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག །རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ།རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དག་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱུ་མཆོག་པའི་ཚོགས་ལྟ་བུའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ལྟ་ཞིང་རྣམ་པར་འཇོག་ལ། ཡོངས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དེ་དང་ལྡན་པ་ཐོས་པ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་དང༌། སྡེ་སྣོད་བྱིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དག་ལ་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་རྟོག་གེ་པ་དཔྱོད་པ་ཅན་དེ་ཉིད༑ རྟོག་གེར་རྟོགས་པའི་ས། རང་གི་སྤོབས་པ་ལས་བྱུང་བ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་དཔྱོད་པའི་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པ་ལ་གནས༌པ། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དངོས་པོ་གང་དག་ལས་དངོས་པོ་གང་དག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲགས་ཤིང་འདོགས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེའི་དོན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་དེ་ཡང་དེ་དག་ལས་འབྱུང་གི་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ལས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་འབྲས་བུ་དེ་དེ་ལས་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟུང་བ་དང༌། བྱ་བ་ལ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱར་དུ་རུང་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་ལས༌ཀྱང་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། དེ་འདོགས་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། བྱ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་རྟག་ཏུ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ལྟའོ། །

【G2 以理破之】【H1 總徵】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅིའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང༌འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད།

【H2 別難】【I1 以難破】

གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ལ་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར། རྒྱུར་ངེས་པ་དང་འབྲས་བུར་ངེས་པ་མེད་པས། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཅི་མ་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། འོན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མ་སྐྱེས་པ་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་སྐྱེས་ཟིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ན་ནི།དེས་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཞིག་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་རྒྱུ་ལ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་ཀྱི།

【I2 示正理】

རྒྱུ་ཡོད་ན་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ཏེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔས་ནི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པའི་ཆོས་ལ་མཚན་ཉིད་ཡོད་པའི་ཆོས་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱོགས་ན་དམིགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། བུམ་པའི་ནང་ན་ཆུ་འདུག་པ་ལྟ་བུ་དང༌། དེའི་རྟེན་ལ་དམིགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་ལ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། དེ་ཉིད་བཞིན་དུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞིང༌། རང་གི་ལས་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། རྒྱུ་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་འགྱུར་བར་འོང་བའོ། །

【H3 結成】

དེའི་ཕྱིར་ཡང་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་མི་རུང་སྟེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ན་ཡང་འདི་ནི་སྨྲ་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མ་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །

【F2 從緣顯了論】【G1 敘執】

མངོན་པར་གསལ་བར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག །དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པར་ཟད་ཀྱི༑ སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དག་ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་དེ་ཉིད་དང༌། སྒྲའི་མཚན་ཉིད་སྨྲ་བ་ལྟ་བུའོ༑ །རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས། ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ལ་མངོན་པར་གསལ་བར་ལྟ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་བདག་ཉིད་རྟོག་གེ་པ་དཔྱོད་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱའོ། །དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་ན་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ལ། འབྲས་བུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་འབད་པར་མི་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེ་ན། མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས། མངོན་པར་གསལ་བར་སྨྲ་བར༌གྱུར་ཏོ། །

【G2 破執】【H1 破數執】【I1 列難】【J1 有障無障】

རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མངོན་པར་སྨྲ་བ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པའམ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་གིས་བསྒྲིབས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་ཡོད་པར་ཡང་འདྲ་ན། འབྲས་བུ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་ལ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པར་མི་བྱེད་དེ་མི་རུང་ངོ༌།།དཔེར་ན་མུན་པས་རྫ་མའི་ནང་གི་ཆུ་བསྒྲིབས་པ་ན། རྫ་མ་ལ་ཡང་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡང་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུས་བསྒྲིབས་ན་ནི། དེས་ན་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་ཀྱི། རྒྱུ་གསལ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱར་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །

【J2 有性果性】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཡོད་པ་ཉིད་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འབྲས་བུ་ཉིད་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ཉིད་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ནི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་གསལ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འབྲས་བུ་ཉིད་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ལ་ལའི་རྒྱུ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། འབྲས་བུ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ནི་ས་བོན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པའི་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མངོན་པར་གསལ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། མངོན་པར་གསལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J3 為異不異】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཆོས་དེ་ལས་མངོན་པར་གསལ་བ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི། རྟག་ཏུ་མངོན་པར་གསལ་བའི་ཆོས་ཡིན་པས། མངོན་པར་གསལ་བ་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐ་དད་ན་ནི་དེས་ན་དེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་གམ། རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན། རྒྱུ་མེད་པ་མངོན་པར་གསལ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མངོན་པར་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་ཕྱིར༑ འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མངོན་པར་གསལ་བས་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། དེས་ན་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང༌། ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མངོན་པར་གསལ་བ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་གསལ་བ་ཐ་དད་པ་ལས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཚན་ཉིད༌དེ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །

【I2 結成】

མེད་པའི་མེད་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་གསལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པའི་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【H2 示正義】【I1 處遠離難取】

ཡོད་པ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་བ་དེའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཡོད་པ་ཡང་ཐག་རིང་བས་མི་འཛིན་ལ།

【I2 四障難取】

སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞི་པོ། སྒྲིབ་གཡོགས་དང༌། མི་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། མིག་སླུ་བར་བྱེད་པས་བསྒྲིབས་པ་དང༌། ཆུང་བ་དང༌།

【I3 心亂難取】

སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌།

【I4 根壞難取】

དབང་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་ཉམས་པ་དང༌།

【I5 無智難取】

དེ་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་མ་བྱུང་བས་ཀྱང་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【H3 例破聲論】

རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མངོན་པར་གསལ་བར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། སྒྲར་སྨྲ་བ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྒྲར་སྨྲ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྒྲའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཇི་སྐད་འདོགས་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གནས་པར་ལྟ་ལ། རྣམ་པར་གནས་པ་དེ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྨྲ་བ་ལས། མངོན་པར་གསལ་བར་འགྱུར་བར་ལྟ་སྟེ༑ དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སྒྲ་ནི་རྟག་གོ་སྙམ་མོ། །དེ་བས་ན་མངོན་པར་གསལ་བར་སྨྲ་བ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F3 去來實有論】【G1 敘執】

འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེའམ། ཆོས་འདི་ལ་ཁ་ཅིག་ཀྱང་འདས་པ་ཡང་ཡོད།མ་འོངས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་བཞིན་དུ། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི།བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །ཆོས་འདི་པ་ཡང་མདོ་སྡེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དེ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པའི་ལས་ནི་ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པའི་གཟུགས་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་གོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་པ་དཔྱོད་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཆོས་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་གང་གིས་རྣམ་པར་གནས་པ་དེ་ནི། དེས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མ་འོངས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི།དེས་ན་དེའི་ཚེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་མ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི། དེས་ན་དེའི་ཚེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ༑ །དེ་ལྟར་གྱུར་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅེས༌བྱ་བར་མི་རུང་ངོ་སྙམ་སྟེ། དེས་ན་དེ་འདས་པ་ཡང་ཡོད། མ་འོངས་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲའོ། །

【G2 正破】【H1 申三難】【I1 解申三難】【J1 一異自相難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ད་ལྟར་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། མཚན་ཉིད་དུས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཏུ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J2 常等共相難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་དུས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། འོན་ཏེ་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དུས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དུས་གསུམ་དུ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J3 來等七義難】【K1 敘七徵】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་མ་འོངས་པ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་འོང་བར་མཐོང་ངམ། འཕོས་ནས་སྐྱེ་འམ། མ་འོངས་པའི་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འདུག་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ད་ལྟར་སྐྱེའམ། ལས་མི་བྱེད་པ་ཞིག་ལས༑ ལས་བྱེད་པར་འགྱུར་རམ། མཚན་ཉིད་མ་རྫོགས་པ་ཞིག་ལས་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་འགྱུར་རམ། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་ལས་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རམ། མ་འོངས་པར༌འགྱུར་བ་ཞིག་ད་ལྟར་གྱི་དངོས་པོར་འགྱུར་

【K2 別破】【L1 約未來向現在以破七義】【M1 初難】

གལ་ཏེ་འོང་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཡུལ་ན་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་ལ༑ ད་ལྟར་དང་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་ད། ཐེར་ཟུག་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【M2 第二難】

གལ་ཏེ་འཕོས་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་མ་འོངས་པ་ཡང་མ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡང་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་ཡང་འཕོ་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【M3 第三難】

གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འདུག་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ཡང༌། དེས་ན་ཐེར་ཟུག་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བ་ཡང་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ལས་མི་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ལས། ལས་བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་མ་བྱུང་བ་བྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱོན་སྔ་མ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བས་དེ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །ལས་དེ་ཡང་ཅི་དེ་དང་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད།

【M4 第四難】

གལ་ཏེ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེའི་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ལས་མི་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ལས། ལས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མཚན་ཉིད་མ་རྫོགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 別破往過去】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་རང་བཞིན་འདྲེས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ད་ལྟར་དང་འདས་པ་ལ་ཡང་གཏན་ཚིགས་འདི་དག་ཉིད་དང༌། ལན་གྱི་ལམ་འདི་ཉིད་ཀྱིས། ཅི་རིགས་པར་སྐྱོན་དང་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【I2 總結】

དེ་ལྟར་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འོངས་པ་དང༌། འཕོས་པ་དང༌། བརྟེན་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང༌། ལས་དང་མཚན་ཉིད་མ་རྫོགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོས་ཀྱང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་མི་རུང་ངོ༌། །

【H2 他返詰】

དེ་སྐད་དུ་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་ཟེར་ཏེ། གལ་ཏེ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ན། དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བློ་འཇུག་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འཇུག་ན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པའི་ལུང་དང་ཇི་ལྟར་འགལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ལ།

【H3 還徵破】【I1 以理徵破】

འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་དོ་ཞེས་འཛིན་པའི་བློ་མི་འཇུག་གམ། འོན་ཏེ་འཇུག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མི་འཇུག་ན་ནི་དེས་ན་བདག་མེད་པར་འཛིན་པ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་བློ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་གཡོ་མེད་པ་ནི་ངས་གདམས་ངག་བྱིན་ཏེ། ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་ན། ཡོད་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པར་ཤེས། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འཇུག་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་ཅི་བློ་དེ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པའམ། མེད་དོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་འདོད༑ གལ་ཏེ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མེད་པར་འཛིན་པའི་བློ་ཡོད་དོ་སྙམ༌པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་འགྱུར་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་དོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མེད་པའི་རྣམ་པའི་བློ་དེ། ཅི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལ་འཇུག་གམ། མེད་པ་ལ་འཇུག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ལ་འཇུག་ན་ནི། དེས་ན་མེད་དོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི༌རྣམ་པའི་བློ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་འཇུག་ན་ནི། དེས་ན་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་བློ་འཇུག་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【I2 釋通三經】【J1 釋十二處經】

སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་པོ་ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། ཡོད་པ་ལ་ཡོད་པའི༌མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང༌། ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་འཛིན་ལ། མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་འཛིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་ཡོད་པ་མི་ཤེས་པ་དང༌། མེད་པ་མི་ཤེས་པས་རྣལ་འབྱོར་པས་ཤེས་བྱའི་ཆོས་ལ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་རྟོག་པར་མི་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【J2 釋過去業經】

འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་གནོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པས། འདས་པའི་ལས་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང༌། བག་ཆགས་དེ་ལ་དེ་ཡོད་པའི་འདོགས་པ་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདུ་བྱེད་གང་དག་ལ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྐྱེས་ནས་འགགས་པ་ཡོད་ལ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་འདུ་བྱེད་བྱེ་བྲག་ཅན་གྱི་རྒྱུད་འཇུག་པ་དེ་ལ་ནི་བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་རྒྱུན་དུ་གནས་པ་ལས་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རུང་སྟེ༑ དེའི་ཕྱིར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【J3 釋三世五蘊經】

འདས་པའི་གཟུགས་ཡོད་དོ། །མ་འོངས་པ་ཡོད་དོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་མ་འོངས་པའི་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་འདི་ལས་དགོངས་ནས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ལས་དགོངས་ནས་འདས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【H4 示正義】

གཞན་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟར་རྫས་སུ་ནི་མི་རུང་གི །མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ལུས་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། རྐྱེན་ལ་ལྟོས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང་འདྲ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། མི༌སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། འདོད་པར་བྱ་བ་དང༌། འདོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བརྟག་ཏུ་རུང་བ་དང་བརྟག་ཏུ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ལུས་སྐྱེས་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང་འདྲ་བ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། བརྟག་ཏུ་རུང་བ་དང༌། བརྟག་ཏུ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འདས་པ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་འདས་པ་དང༌། རྐྱེན་འདས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་འདས་པ་དང༌། ལུས་ཞིག་པ་དང༌། འགགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་ཞི་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་ཞི་བ་དང༌།ལྟས་པའི་གནས་ལྟ་བུ་དང༌། ལྟོས་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ལྟ་བུ་དང༌། བརྟག་ཏུ་རུང་བ་དང༌། བརྟག་ཏུ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །

【F4 計我論】【G1 敘執】【H1 略敘】

བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན། བདག་གམ་སེམས་ཅན་ནམ། སྲོག་གམ། སྐྱེ་བ་པོ་འམ། གསོ་བ་འམ། སྐྱེས་བུ་འམ། གང་ཟག་གམ། དེ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པར་གནས་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དག་ཡོད་དེ།

【H2 辨起執所由】【I1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན།

【I2 答】【J1 標】

ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ།

【J2 釋】【K1 教】

དེ་ལ་ལུང་ནི་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །

【K2 理】【L1 總敘二因】

རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་པ་དཔྱོད་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། བློ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་མ་ཡིན་པས། ཡོད་པ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པ་དམིགས་པ་དང༌། བློ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྤྱོད་པ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་

【L2 別顯二因】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་མེད་དུ་ཟིན་ན། དངོས་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་མཐོང་བ་ན། རྣམ་པ་ལྔས་བདག་ཏུ་བློ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་མི་རིགས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་དབྱིབས་མཐོང་ན་གཟུགས་ཀྱི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པའི་རིགས་ཀྱི། སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས༌གཡེན་སྤྱོ་བའི་འདུ་བྱེད་མཐོང་ན།ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པའི་རིགས་ཀྱི། སེམས་ཅན་ལ་དམས་པ་དང་མ་ཐོས་པའི་བློ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ། །མིང་དང་ལྡན་པ་མིང་དང་འབྲེལ་བའི་འདུ་བྱེད་མཐོང་ན། འདུ་ཤེས་ཀྱི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པའི་རིགས་ཀྱི། རྒྱལ་རིགས་སམ། བྲམ་ཟེ་འམ། རྗེའུ་རིགས་སམ། དམངས་རིགས་སམ། སངས་རྒྱས་བྱིན་ནམ། ཡོན་ཏན་བཤེས་གཉེན་ཞེས་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་འདུ་བྱེད་མཐོང་ན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པའི་རིགས་ཀྱི། བྱིས་པ་དང་མཁས་པ་ཞེས་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ། །ཡུལ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པ་མཐོང་ན། སེམས་ཅན་གྱི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པའི་རིགས་ཀྱི། ངས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ་སྙམ་མོ། །དེ་ལྟར་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བར་དངོས་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ། རྣམ་པ་ལྔར་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་ཁོ་ན་འཇུག་པར་འགྱུར་གྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་བློ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བར་དེས་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འཇུག་པའི་དམིགས་པ་མཐོང་ནས། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ༑ བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་མོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་མེད་དུ་ཟིན་ན། བདག་གི་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །མཐོང་ངོ༌། །མཐོང་ཟིན་ནོ། །ཡང་ན་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བློ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྱོད་པ་དམིགས་པའི་མི་རིགས་སོ། །ལྟ་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་དགེ་བའི༌ལས་གྲུབ་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་མི་དགེ་བའི་ལས་འགྲུབ་པ་ལ་སོགས༌པ་ལ་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྤྱོད་པ་དམིགས་པ་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཙམ་འབའ་ཞིག་གིས་ནི་མི་རུང་ངོ་སྙམ་མོ། །དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་མོ། །

【G2 隨執別】【H1 徵破外執】【I1 別申十難】【J1 不覺為先難】【K1 初徵難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་གང་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འབྱུང་ངམ། འོན་ཏེ་གཞན་མཐོང་བ་ལ་གཞན་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འབྱུང་བར་འདོད། གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ལ་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་བདག་ཡོད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་དབྱིབས་དང་ལྡན་པ་ལ་བདག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དམས་པ་དང༌། མཐོས་པ་དང༌།རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། བྱིས་པ་དང༌། མཁས་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་འཛིན་པ་ལ་ཡང་བདག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 第二徵難12_028】

ཅི་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་འབྱུང་བའམ་འོན་ཏེ་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བར་འདོད། གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་གང་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ༌འགྱུར་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་བློ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཞན་ལས་འདོད་ན་ཡང༌། དེས་ན༌ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བློའི་རྒྱུར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བས་མ་ཡིན་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་བློའམ། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་བློའམ། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་བློ་འབྱུང་བར་འདོད་དམ་མི་འདོད།

【K3 第三徵難】

གལ་ཏེ་བློ་འབྱུང་ན་ནི། དེས་ན་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་འགྱུར་ལ༑ སེམས་ཅན་ཡང་སེམས་ཅན༌མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་པའི༌སེམས་ཅན་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་འབྱུང་ན་ནི། དེས་ན་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་ལ་ཡང་སྐུར་བ་བཏབ་པར་གྱུར་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【K4 第四徵難】

ཅི་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་གང་ཡིན་པ་དེ་མངོན་སུམ་གྱི་དོན་འཛིན་པའམ། འོན་ཏེ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དོན་འཛིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་གྱི་དོན་འཛིན་ན་ནི། དེས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཉིད། མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་གྱི། སེམས་ཅན༌མངོན་སུམ་དུ་མི་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དོན་འཛིན་ན་ནི། དེས་ན་བྱིས་པ་ཆུང་དུ་རྣམས་ཀྱང་མ་བརྟགས་པར་འཕྲལ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【J2 思覺為先難】【K1 第一徵破】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སྤྱོད་བ་བློའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའམ།འོན་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བློའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་ནི། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བདག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་ནི། བློ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 第二徵破】

ཅི་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པའམ༑ འོན་ཏེ་རྟག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན་ནི་འགྱུར་བ་ཡོད་པས་བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྟག་ཅིང་འགྱུར་བ་མེད་ན་ནི། དེས་ན་འགྱུར་བ་མེད་པས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K3 第三徵破】

ཅི་སེམས་ཅན༌རྩོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བའམ། འོན་ཏེ་མི་རྩོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་སྤྱོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་རྩོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི༑ དེས་ན་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པས་ཡང་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་རྩོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མི་རྩོལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K4 第四徵破】

ཅི་རྒྱུ་ཡོད་པས་སེམས་ཅན་སྤྱོད་པའམ། འོན་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པར་སྤྱོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡོད་ན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང༌། བྱེད་དུ་འཇུག་པ་གཞན་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་ན་ནི། རྟག་ཏུ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས༌མི་རུང་ངམ་

【K5 第五徵破】

ཅི་སེམས་ཅན་རང་དབང་གིས་སྤྱོད་པའམ། འོན་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གིས་སྤྱོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་རང་དབང་ཡོད་ན་ནི། བདག་ཉིད་ན་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྤྱོད་པའི་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གིས་སྤྱོད་ན་ནི། བདག་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J3 於蘊假設難】【K1 設難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཕུང་པོ་ཙམ་སེམས་ཅན་དུ་འདོགས་པའམ། འོན་ཏེ་ཕུང་པོ་ལ་ཡོད་པའམ། ཕུང་པོ་རྣམས་དང་ཐ་དད་པའམ། ཕུང་པོ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་འདོད།

【K2 後破】【L1 即蘊計我】

གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ཟད་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ཕུང་པོ་རྣམས་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པས་བདག་བདེན་པར་གནས་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【L2 我異蘊住在蘊中】

གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཡོད་ན་ནི། དེ་རྟག་པ་འམ་མི་རྟག་པ་ཞིག་ཡིན་གྲང་སྟེ། གལ་ཏེ་རྟག་ན་ནི་རྟག་པ་ལ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཕན་པ་དང༌། གནོད་པར་འགྱུར་བའི་མི་རིགས་སོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་ན་ནི། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་མི་རིགས་སོ། །ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པ་མེད་ན་ནི།ལུས་གཏན་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། འབད་མི་དགོས་པར་བདག་རྟག་ཏུ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【L3 我異蘊住於蘊外而仍屬蘊】

གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན་ནི། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་ལོགས་ཤིག་དང༌། འཇིག་པ་དང་སྐྱེ་བ་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ཡང་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ལ། འདིར་ཞིག་པར་གྱུར་པ་གཞན་དུ་མ་བྱས་པར་ཐོབ་པའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【L4 我住蘊外而不屬蘊】

གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་དང་ཐ་དད་ན་ནི། དེས་ན་སེམས་ཅན་འདུ་མ་བྱས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི།དེས་ན་ལུས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་བདག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J4 於彼立有難】【K1 兩門總徵】

ཅི་ལྟ་བ་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་དེ་དང་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་པར་འདོད།

【K2 隨別破】【L1 難即見者等相】【M1 標兩門徵】

གལ་ཏེ་ལྟ་བ་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཅི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་ནས་ལྟ་བ་པོའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའམ༑ འོན་ཏེ་དེ་དག་དང་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན།

【M2 隨別難】【N1 雙徵二門】【O1 為即於見等、假立見者等相】

གལ་ཏེ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གདགས་ན་ནི། དེས་ན་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཉིད་ལྟ་བ་པོར་གྱུར་གྱི། བདག་ནི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྱེ་བྲག་མེད་པས་ལྟ་བ་པོར་མི་རུང་ངོ༌། །

【O2 為離於見等、別立見者等相】

གལ་ཏེ་དེ་དག་དང་ཐ་དད་ན་ནི། དེས་ན་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་བདག་གི་ལས་སམ་བྱེད་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་གྲང་ན།

【N2 釋二門】【O1 我所成業】【P1 如種子難】

གལ་ཏེ་ལས་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་ས་བོན་དང་འདྲ་བས་དེས་ནི་མི་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་རུང་ངོ༌། །

【P2 如陶師難】

གལ་ཏེ་རྫ་མཁན་ལ་སོགས་པ་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་པའི་མི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མི་རྟག་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྱུར་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【P3 如神通難】

གལ་ཏེ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་པའི་མི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མི་རྟག་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགྱུར་ལ། དེ་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་དགུར་བྱེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【P4 如地難】

གལ་ཏེ་ས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མི་རྟག་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། ས་ལྟར་ལས་གསལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ༌། །འདི་ལྟར་སའི་ལས་ནི་གསལ་བར་དམིགས་ཏེ། དེའི་དབང་གིས་ཐུར་དུ་མི་ལྟུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【P5 如空難】

གལ་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ཙམ་ལ་ནམ་མཁར་གདགས་པར་ཟད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གདགས་པས་ཡོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང༌། དེའི་ལས་ནི་གསལ་བར་དམིགས་ལ། བདག་གི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་སྟེ། །འདི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལས་ནི་གསལ་བར་དམིགས་ཏེ། དེའི་དབང་གིས་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་འཇུག་སྟེ། དེ་བས་ན་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【O2 我所執具】【P1 如鎌難】

གལ་ཏེ་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་གལ་ཏེ་ཟོར་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་ན། དེས་ན་ཇི་ལྟར་ཟོར་བ་ལ་སོགས་པས་གཞན་གཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པ་གཞན་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【P2 如火難】

གལ་ཏེ་མེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་བདག་ཏུ་རྟོག་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་མེ་ནི་སྲེག་པ་པོ་མེད་པར་ཡང༌། བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །

【L2 難離見者等相】

གལ་ཏེ་ལྟ་བ་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཚད་མ་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་བདག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J5 建立染淨難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་གང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའམ། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བར་འདོད༑ གལ་ཏེ་གང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའམ། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ལ། ཡམས་ཀྱི་ནད་དང༌། གནོད་པ་དང༌། འགོ་བའི་ནད་རྣམས་དང༌། དེ་ཞི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་དག་དམིགས་ཏེ། འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་བདག་མེད་པར་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་དང༌། ནང་གི་ལུས་དེ་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་བདག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【J6 流轉止息難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་གང་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དེ་འཇུག་ཀྱང་འཇུག་ལ་ལྡོག་ཀྱང་ལྡོག་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བར་འདོད། གལ་ཏེ་གང་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དེ་དེ་ལྟར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་དམིགས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌།སྐྱེ་བའི་ངང་ཅན་དང༌།འཇིག་པའི་ངང་ཅན་དང༌། གཞན་དང་གཞན་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ལུས་དང༌། མྱུ་གུ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། མར་མེ་དང༌། བྱ་བ་དང༌།བཞོན་པའི་རྒྱུན་རྣམས་ལ་དམིགས་ཏེ། དེས་ན་བདག་མེད་པར་ཡང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཉིད་འཇུག་ཅིང་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་བདག་ཉིད་འཇུག་ཅིང་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J7 作受解脫難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱིས་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟ་བ་པོའམ། བྱེད་པ་པོ་འམ། གྲོལ་བ་པོར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མི་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་ལྟར་འདོད། གལ་ཏེ་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཉིད་ཟ་བ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། གྲོལ་བ་པོར་འགྱུར་བས་བདག་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཟ་བ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། གྲོལ་བ་པོ་བདག་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། འགྱུར་བ་མེད་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【J8 作受解脫難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་བདག་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་པོར་འདོགས་པའམ། འོན་ཏེ་བདག་ལས་གཞན་པ་ལ་ཡང་འདོགས་པར་འདོད།གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ལ་འདོགས་ན་ནི། མེ་སྲེག་པར་བྱེད་དོ། །འོད་སྣང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་ཡང་འདོགས་ན་ནི། དེས་ན་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང༌། བྱེད་པ་པོར་འདོགས་པས་བདག་ཏུ་རྟོག་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་རུང་ངོ༌། །

【J9 施設眾見難】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་བདག་ཉིད་ལ་བདག་ཏུ་འདོགས་པའམ༑ འོན་ཏེ་གཞན་ལ་ཡང་འདོགས་པར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ལ་འདོགས་ན་ནི། དེས་ན་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་པའི་མིའི་ལུས་ལ་ཡོན་ཏན་བཤེས་གཉེན་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གདགས་སུ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འདོགས་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་བྱེད་ཙམ་ལ་བདག་ཏུ་འདོགས་པར་ཟད་ཛད། བདག་ཏུ་རྟོག་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་པའི་མི་ཉིད། བདག་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །

【J10 作受解脫難】【K1 難我見善不善】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་དགེ་བ་ཡིན་ན་དེས་ན་རྨོངས་པ་རྣམས་ལ་ཤས་ཆེར་ལྷག་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་མེད་བར་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། ཐར་པ་ལ་སྐྲག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པ་གསོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་བདག་ཡོད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 難無我見善不善】

ཅི་བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་དགེ་བ་ཡིན་ན་ནི༑ དེས་ན་བདག་བདེ་བར་གནས་པ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་དགེ་བ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མི་དགེ་བ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཐར་པ་ལ་སྐྲག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དཀར་པོའི་འབྲས་བུ་འཕྲལ་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K3 難我見及我計為我】

ཅི་བདག་ཉིད་ལ་བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་སམ་འོན་ཏེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཁོ་ནའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་ནི། དེས་ན་ནམས་ཀྱང་བདག་མེད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་བདག་མེད་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཙམ་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་དབང་གིས་བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་མི་རུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【I2 總結】

དེ་ལྟར་ན་བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བར་དེའི་བློ་འཇུག་པ་དང༌། བློ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ་སྤྱོད་པ་སྟོན་པ་དང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་འདོགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། ལྡོག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཟབ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། གྲོལ་བ་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འདོགས་པ་དང༌། བརྗོད་པར་འདོགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་འདོགས་པས་ཀྱང་བདག་ཡོད་པར་མི་རུང་ངོ་། །

【H2 示正義】

ཡང་དག་པའི་བདག་གི་མཚན་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ལ་བདག་འདོགས་ལ། དེ་རྫས་སུ་འགྱུར་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལས་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ཆོས་དེ་དག་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ཡང་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མི་བརྟན་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཙམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། དགེ་སློང་དག་ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བདག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་ཁྱོད་ཀྱི་བདག་ནི་མི་རྟག་པའོ། །དགེ་སློང་ཁྱོད་ཀྱི་བདག་ནི་མི་བརྟན་པ་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཡང་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་འདོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟ། ཐ་སྙད་ལ་བདེ་བར་བྱ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ་སྙམ་སྟེ། སྐྲག་པ་ལ་གསལ་བ་དང་བདག་དང༌། ཕ་རོལ་ལ་ཐ་སྙད་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྐྱོན་དང་ལྡན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

【H3 結非】

དེ་བས་ན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F5 計常論】【G1 序外執】【H1 略序執】

རྟག་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བདག་དང་འཇིག་རྟེན་ནི་རྟག་པ་སྟེ། བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱས་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྲུལ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྲུལ་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌།གསད་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་དང༌། སྲོག་ཤིང་ལྟར་བརྟན་པར་གནས་པའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་ཏོ།

【H2 明起執因緣】【I1 敘四十常見所因】

འདི་ལྟ་སྟེ། རྟག་པར་སྨྲ་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་རྟག་པར་འཛིན་པ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་རྟོག་པ་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་ཁ་ཅིག་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྟག་པར་འཛིན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་ཇི་སྐད་སྨྲ་ཞེ་ན། དེའི་གཏན་ཚིགས་ནི་མདོ་འདི་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། བསམ་གཏན་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པས་འདས་པའི་དུས་ལ་སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་མི་མཁས་པ། འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དྲན་པ་ཙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དེ་འབྱུང་ངོ༌། །ཡང་ན་ལྷའི་མིག་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ། འདུ་བྱེད་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་ཀྱིས་རྒྱུན་དམིགས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དེ་འབྱུང་ངོ༌། །ཚངས་པས་རང་གི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་གྲུབ་པ་དམིགས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་འགྱུར་བར་དམིགས་པ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་འདུ་ཤེས་པ་དང་ཚོར་བ་ཐ་དད་པར་ནི་མཐོང་ལ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་ནི་མ་མཐོང་བ་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དེ་འབྱུང་སྟེ། དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་དང་འཇིག་རྟེན་ནི་རྟག་གོ་སྙམ་མོ། །

【I2 敘極微常所以】

རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྟག་པར་འཛིན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་པས། འདི་ལྟར་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བསགས་པ་འབྱུང་ལ་འབྲི་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་ན་འཇིག་པར་རྟོག་སྟེ། དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ལས་ནི་རྫས་རགས་པ་འབྱུང་ལ། རྫས་རགས་པ་རྣམ་པར་བཤིག་ན་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་སོ་ན་གནས་ཏེ། དེ་བས་ན་རྫས་ས་རགས་པ་ནི་མི་རྟག་ལ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་རྟག་གོ་སྙམ་མོ། །

【G2 正破】【H1 破邪執】【I1 破】【J1 破四十見】【K1 總指】

དེ་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌།ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་སུན་ཕྱུང་བས་བདག་གི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ཡང་སུན་ཕྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ། ཕུང་པོ་འཛིན་པ་ཡིན་ནམ། བདག་འཛིན་པ་ཡིན་པར་འདོད།

【K2 別破】【L1 破前際常論】【M1 破計過去】

གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་འཛིན་པ་ཡིན་ན་ནི། བདག་དང་འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བདག་འཛིན་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཆེ་གེ་མོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེར་བདག་གི་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། རིགས་འདི་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བརྗོད་པར་མི་རུང་ངོ༌། །

【M2 破計現在】

ཅི་གཟུགས་ལ་དམིགས་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ལ། ཡུལ་གཟུགས་ཁོ་ན་དང་ཕྲད་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ༌བཀོད་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འགགས་པའམ། འཇུག་པར་འདོད་གལ་ཏེ་འགག་པར་འདོད་ན་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་པ་ལ་རྟག་གོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འཇུག་ན་ནི་དེས་ན་ཡུལ་གཅིག་གིས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【L2 破後際常論】

ཅི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱས་པའམ། ཚོར་བས་བྱས་པས། བདག་ལ་འགྱུར་པ་ཡོད་པར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མི་འདོད། གལ་ཏེ་འགྱུར་བ་ཡོད་ན་ནི། དེས་ན་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འགྱུར་བ་མེད་ན་ནི༑ དེས་ན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སུ་གྱུར་ནས། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆུང་དུའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཚད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ལ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་བར་གྱུར་ནས། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་གང་ལ་ལ་སྲོག་དེ་ལུས་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལྟ་བ་དེ་ནི། བདག་གཟུགས་ཅན་དུ་ལྟའོ། །སྲོག་ཀྱང་གཞན་ལ་ལུས་ཀྱང་གཞན་ནོ་ཞེས་ལྟ་བ༌གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པར་ལྟའོ། །བདག་ཆ་གཉིས་ཀ་དང༌། ཟད་པར་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང༌། མ་ཚང་བ་མེད་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གཟུགས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོར་དོན་དེ་ཉིད་ལ་ཚིག་དང་ཡི་གེ་གཞན་གྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པ། བདག་གཟུགས་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ལྟའོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ཅན་ནམ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཆུང་ངུར་ལྟ་ན་དེ་ནི་མཐའ་ཡོད་པར་ལྟའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མེད་པར་ལྟ་ན་དེ་ནི། མཐའ་མེད་པར་ལྟའོ༑ །གལ་ཏེ་ཟད་པར་དུ་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཤས་ནི་ཆུང་ལ། གཟུགས་མེད་པའི་ཤས་ནི་ཚད་མེད་པ་འམ། ཡང་ན་གཟུགས་མེད་པའི་ཤས་ནི་ཆུང་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཤས་ནི་ཚད་མེད་པར་ལྟ་ན། དེ་ནི་མཐའ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ། མཐའ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་ལྟའོ། །ཡང་ན་དེའི་གཉེན་པོར་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ལ། དོན་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་ཡིན་ན་ནི། མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ལྟའོ། །གྲོལ་བ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པར་ལྟའོ། །

【J2 破極微】【K1 第一徵難】

རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་ལ། འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་བརྟགས་པར་བརྟགས་པར་འདོད་དམ། བརྟགས་ནས་བརྟགས་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་འདོད་ན་ནི། བརྟགས་པ་མེད་པར་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་སོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བརྟགས་ན་ནི། དེས་ན་ཚད་མ་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【K2 第二徵難】

ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཆ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་རྟག་པར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་འབྲས་བུའི་རྫས་རགས་པ་དང༌། ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཆ་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ཕྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རྟག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་མཚན་ཉིད་ལས་ཐལ་བས་རིགས་མི་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་ལས། འབྲས་བུ་དེ་སྐྱེར་ཡང་མི་རུང་ལ༑ མཚན་ཉིད་གཞན་དུ་ཡང་མི་འཐད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【K3 第三徵難】

ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་དང་རྫས་རགས་པ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། རྒྱུ་དང་བྱེ་བྲག་མེད་པས་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། རྒྱུར་ངེས་པ་ཡང་མེད། འབྲས་བུར་ངེས་པ་ཡང་མེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སོ་སོ་ན་འདུག་པ་རྣམས་ལས་འགྲུབ་པའམ། འོན་ཏེ་འདུས་པ་རྣམས་ལས་འགྲུབ་པར་འདོད། གལ་ཏེ་སོ་སོ་ན་འདུག་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། རྒྱུར་ངེས་པ་ཡང་མེད། འབྲས་བུར་ངེས་པ་ཡང་མེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འདུས་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ཅི་དེ་ལས་ལུས་གཟུགས་ལོགས་ཤིག་ན་འདུག་པ་མ་ཡིན་པའམ། འོན་ཏེ་ལུས་གཟུགས་ལོགས་ཤིག་ན་འདུག་པར་འདོད།གལ་ཏེ་ལུས་གཟུགས་ལོགས་ཤིག་ན་འདུག་པ་མ་ཡིན་ན་ནི། རྫས་ཀྱི་ལུས་ལས་གྲུབ་པ་སྟེ། ལུས་དེ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ལུས་གཟུགས་ལོགས་ཤིག་ན་འདུག་ན་ནི། དེས་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡན་ལག་མེད་པས་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྫས་རགས་པ་ཡང་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་རུང་ངོ༌། །ཡང་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྔོན་མེད་པ་ཞིག་འབྱུང་ན་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྟག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【K4 第四徵難】

ཅི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱི་རྫས་རགས་པ་རྩོམ་པ་དེ། ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རྫ་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྫ་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སེམས་ཡོད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྫ་མཁན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དཔེ་ཡོད་པར་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །

【K5 第五徵難】

ཅི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་འབྱུང་བ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་འདོད་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་རྫས་རགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་བྱུང་ལ། དེའི་རྟེན་རྫས་ཆ་ཕྲ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་སྟེ་དེ་ལ་དེའི་མཐུ་སུས་བཟློག །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་བྱུང་བ་དགོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །

【I2 結】

དེ་ལྟར་ན་ཕུང་པོ་ལ་སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཡུལ་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུན་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགྱུར་བ་དང༌།མི་འགྱུར་བས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པར་སྨྲ་བ་མི་རུང་ངོ༌། །བརྟགས་པ་དང་མ་བརྟགས་པ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྩོམ་པ་དང༌། བཞིའི་དགོས་པས་ཀྱང༌། རྡུལ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【H2 示正義】

དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བདག་ཉིད་མི་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱིས་མི་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【F6 宿作因論】【G1 敘邪執】【H1 略敘執】

བམ་པོ་བདུན་པ།

སྔོན་བྱས་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འདིས་མྱོང་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལས་བསམས་པའོ། །སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྡིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ལས་བསམས་པའོ། །འདི་ལྟར་ལས་རྙིང་རྣམས་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱིས་འབྱང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དྲག་པོ་སྤྱོད་པ་ལས་བསམས་པའོ། །ལས་གསར་རྣམས་ནི་མི་བྱ་བ་དང༌། ཆུ་ལོན༌གྱིས་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མི་དགེ་བ་རྣམས་ལས་བསམས་པའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཕྱིས་ཉེས་འཛག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་པས་ཕྱིས་ཉེས་འཛག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉེས་འཛག་མེད་ན་ལས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྡིག་པ་ལས་བསམས་པའོ། །ལས་ཟད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚེ་འདིའི་གནོད་པ་ལས་བྱུང་བ་ལས་བསམས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཟད་ན་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚེ་གཞན་གྱི་རྒྱུན་འཇུག་པ་ལས་བསམས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཅེར་བུ༌པ་དག་ལྟ་བུའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། འདི་སྐད་སྨྲ་ཞེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ།ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【H2 辨起執因緣】

ཚེ་འདིའི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལ་འཁྲུལ་པར་ཡོད་པར་མཐོང་སྟེ། འདི་ལྟར་ངེས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང༌། ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་བདེ་བར་སྐྱེ་བར་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་འདི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི། འདི་ལས་ལོག་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། འདི་ལྟར་དེ་ལོག་པར་ཡང་མ་གྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེས་ན་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་སྐད་སྨྲ་བར་གྱུར་ཏོ། །

【G2 徵破】【H1 止破外計】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཚེ་འདིའི་གནོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའམ༑ འོན་ཏེ་ཚེ་འདིའི་གནོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། གལ་ཏེ་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ལས་རྙིང་རྣམས་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱིས་འབྱང་བར་འགྱུར་ལ།ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མི་བྱ་བ་དང་ཆུ་ལོན་གྱིས་བཀག་ན་དེ་ལྟར་ཕྱིས་ཉེས་འཛག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཚེ་འདིའི་གནོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འདིས་མྱོང་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང༌། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གནོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྔོན་ལས་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རང༌གི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ངན་སོང་རྣམས་དང༌། རིགས་ངན་རྣམས་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་བའི་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【H2 示正義以顯彼邪】

འདྲེས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གཡོས་བརྟེན་པ། དེ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཁྱིམ་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌།ཞིང་ལས་དང་རྐུ་བའི་ལས་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ལ་འཇུག་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པའི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱི་བསོད་ནམས་མེད་པའི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་གསར་སྲིད་པ་གཞན་འཕེན་པར་བྱེད་པ། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་ཅིང་ཆོས་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་དང༌། བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་རྣམས་སློབ་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【F7 計自在等作者論】【G1 敘執】

དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འདིས་མྱོང་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དབང་ཕྱུག་གིས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའམ། སྐྱེས་བུ་གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་རྣམས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་ཞེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པར་འཇུག་པ་མཐོང་སྟེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་རྒྱུའི་ཚེ་ཡང་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །འབྲས་བུའི་ཚེ་ཡང་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལས་ངན་སོང་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་མྱོང་སྟེ། དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གང་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། འབྱིན་པ་པོ་དང༌། སྤྲུལ་པ་པོ་དང༌། ཕ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་དབང་ཕྱུག་གམ། དེ་ལས་གཞན་པ་དེ་ནི་ཡོད་དོ་སྙམ་མོ། །

【G2 破執】【H1 一頌四道理】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོམ་ནི། ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་དང༌། །ཁོངས་སུ་གཏོགས་ན་འགལ་བ་དང༌། །དགོས་པ་དང་ནི་དགོས་པ་མེད། །རྒྱུ་ཡང་སྐྱོན་དང་ལྡན་ཕྱིར་རོ། །

【H2 依四道理進退徵責】

ཅི་དབང་ཕྱུག་གིས་སྤྲུལ་པའི་ནུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། ལས་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའམ། འོན་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བར་འདོད༑ གལ་ཏེ་ལས་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དབང་ཕྱུག་གི་ལས་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུ་ལས་འགྲོ་བ་བྱུང་ངོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་འགྲོ་བ་མ་བྱུང་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའམ། འོན་ཏེ་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ན་ནི། འགྲོ་བ་དང་ཆོས་མཚུངས་པས་འགྲོ་བ་འབྱིན་ཏོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་ན་ནི་དེས་ན་གྲོལ་བས་འགྲོ་བ་འབྱིན་ཏོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྱིན་པའམ། འོན་ཏེ་དགོས་པ་མེད་པར་འབྱིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྱིན་པར་བྱེད་ན་ནི། དེས་ན་དགོས་པ་དེ་ལ་དབང་མེད་པར་གྱུར་པས་འགྲོ་བའི་དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དགོས་པ་མེད་ན་ནི། དེས་ན་དགོས་པ་ཡང་མེད་ལ། འབྱིན་པར་ཡང་བྱེད་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་འབྱིན་པ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའམ། དེ་མ་ཡིན་པའི་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་འདོད། གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་གང་གི་ཚེ་དབང་ཕྱུག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ། འབྱིན་པ་ཡང་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་འབྱིན་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་དབང་ཕྱུག་ཀྱང་ཡོད་པར་གྱུར་པས། དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་འབྱིན་པ་བྱུང་ངོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་ནི། དེས་དེས་ན་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ངམ། འདོད་པ་ལས་མ་གཏོགས་པ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ངོ༌། གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་ནི༑ འདོད་པ་དེ་ཡང་ཅི་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་པའི་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་དབང་ཕྱུག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ། འདོད་པ་ཡང་ཡོད་ལ་གང་གི་ཚེ་འདོད་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་དབང་ཕྱུག་ཀྱང་ཡོད་པས། རྟག་ཏུ་འབྱིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེ་མ་ཡིན་པ་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་ནི། ལེན་པ་ཡང་མི་དམིགས་ལ། ལེན་པ་ལ་དབང་བྱེད་པར་ཡང་མ་གྱུར་པས་འགྲོ་བའི་དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ནུས་པ་དང༌། ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང༌། ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པ་དང༌། དགོས་པ་ཡོད་པ་དང༌། དགོས་པ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུའི་དངོས་པོས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ།

【H3 破已牒結】

དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F8 害為正法論】【G1 敘執】

འཚེ་བའི་ཆོས་སུ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། མཆོད་སྦྱིན་རྣམས་ལ་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌།མཆོད་སྦྱིན་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་དག་དེའི་གྲོགས་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་མོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཚིག་ལས་འདས་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། གཡོན་ཅན་གྱིས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་གྱི་རིགས་པས་མངོན་པར་བརྟགས་ནས་གཞག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྩོད་པའི་དུས་ལ་བབ་པ། བྲམ་ཟེ་ཤ་ཟ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་རྙིང་པ་ལས་འགལ་བར༌བྱས་ནས་འདི་བྱས་པར་ཟད་དོ། །

【G2 破執】【H1 先執】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་གང་ཡིན་པ་དེ་ཆོས༌ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའམ། འོན་ཏེ་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འདོད། གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་སྲོག་གཅོད་པ་མེད་པར། རང་གི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་མི་འགྲུབ་ལ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཆོས་སུ་བྱེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་བདག་ཉིད་ཆོས་མ་ཡིན་པ་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་ལ། མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་གཞན་ཟློག་ཟློག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་སྐད་དུ་ལན་བཏབ་ཀྱང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དཔེར་ན་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་གས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་དུག་གིས་འཆི་བར་མི་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། འདིར་ཡང་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་གས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དུག་ཇི་ལྟར་ཞི་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ནང་གི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་དུག་ཀྱང་ཞི་བར་བྱེད་པར་འདོད་དམ། གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཞི་བར་བྱེད་ན་ནི། ཞི་བ་དེ་ཡང༌། གང་དུ་ཡང་སུ་ལ་ཡང་ནམ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཞི་བར་མི་བྱེད་ན་ནི། དེས་ན་ཇི་ལྟར་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་གས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དུག་ཞི་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་མ་ཡིན་པར་ཞི་བར་བྱེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའམ། འོན་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ན་ནི། ཐོག་མར་གཉེན་འདབ་སྡུག་པ་མཆོད་སྦྱིན་དུ་མ་བྱས་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དེའི་ནུས་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དེས་རྒྱུ་ཁོ་ན་བཟློག་པར་ནུས་སམ། འོན་ཏེ་འབྲས་བུ་ཡང་བཟློག་ནུས་པར་འདོད༑ གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཁོ་ན་བཟློག་པར་ནུས་ན་ནི། དེས་ན་འབྲས་བུ་ལ་ནུས་པ་མེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འབྲས་བུ་ཡང་བཟློག་པར་ནུས་ན་ནི། དེས་ན་འདོད་དགུར་སྒྱུར་བའི་གཟུགས་ཅན་བཞིན་དུ། ཕྱུགས་ཀྱང་ཕྱུགས་ཀྱི་ལུས་སྤངས་ནས་ལྷའི་ལུས་འཛིན་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་གསང་སྔགས་རྣམས་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། ནུས་པ་ཡང་ཡོད་ལ་སྙིང་རྗེ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ནུས་པ་ཡང་མེད་ལ། སྙིང་རྗེ་ཡང་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡང་ཡོད་ལ་སྙིང་རྗེ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། སྲོག་གཅོད་པ་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་མཐོ་རིས་སུ་འཇོག་པར་མི་བྱེད་པས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡང་མེད་ལ། སྙིང་རྗེ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་དེའི་གསང་སྔགས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་དང༌། དཔེ་དང་འཁྲུལ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་ནུས་པ་མེད་པ་དང༌། གསང་སྔགས་བྱེད་པས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【H2 示正義】

ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཕ་རོལ་གསོད་པའི་ལས་བྱེད་ལ། ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཉེས་པའི་གཉེན་པོ་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡ་མཚན་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུར་གྲགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མི་དགེ་བར་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བདག་མི་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རིག་སྔགས་དང་བཀྲ་ཤིས་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F9 邊無邊論】【G1 敘執】

མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ༑ བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག །འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐའ་ཡོད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མཐའ་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གཉི་གར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གཉི་ག་ག་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་པས་གནས་པ་མདོ་ཉིད་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ལས། མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲའོ། །འདིར་ཡང་གཏན་ཚིགས་དང༌། གང་ཟག་ནི་སྔར་བསྟན་པའི་ཚུལ་བཞིན༌དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐའ་ཐ་མར་ཆད་པར་འགྱུར་རམ༑ མི་འགྱུར་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་འཇིག་པའི་བསྐལ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་མཐའ་ཡོད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་འཆགས་པའི་བསྐལ་པ་དྲན་པ་དེའི་ཚེ་ནི། མཐའ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངོ༌། །ཡུལ་རྒྱ་ཆེ་བའི་མཐའ་ཡང་དག་པར་ཚོར་བ་ན། གང་གི་ཚེ་འོག་ཏུ་ནི་མནར་མེད་པ་ཡན་ཆད་ལས་མ་མཐོང༌། སྟེང་དུ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད་ལས་མ་མཐོང་ལ། ཐད་ཀར་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཕ་རོལ་ཡང་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་འོག་དང་སྟེང་དུ་ནི་མཐའ་ཡོད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངོ༌། །ཐད་ཀར་ནི་མཐའ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཡི་གེའི་ཁྱད་པར་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ལ། དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མཐའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མཐའ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངོ༌། །

【G2 破執】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དེའི་ཚུ་རོལ་ན། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་ཡོད་པར་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མི་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་ཅེས་བྱར་མི་འབྱུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི་དེས་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་གནས་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐའ་རྗེས་སུ་དྲན་ནོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་ཚུ་རོལ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་དང༌། ཚུ་རོལ་དངོས་པོ་མེད་པས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F10 不死矯亂論】【G1 敘執】【H1 標】

ལྷ་མི་སྤོང་བ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷ་མི་སྤོང་བ་བཞི་པོ་རྣམས་ཏེ༑ མདོ་ཉིད་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 釋】

དེ་དག་ཀྱང་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ལམ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ངེས་པར་ལེགས་པའི་ལམ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང༌། ལམ་ལས་དྲི་བ་དྲིས་ན། བདག་ནི་ལྷ་མི་སྤོང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དམ་བཅས་ནས། གང་དུ་འཆི་བ་མེད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དྲི་བ་དྲིས་པ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་དེར་དེ་དག་དྲི་བ་དྲིས་པ་རྣམས་ལ། ཚིག་གིས་གཞན་དང་གཞན་དུ་རླུང་བསྐུར་བསྐུར་བ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང༌། མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །

【H3 敘四計】【I1 略敘】

དེ་ལ་ལྷ་མི་སྤོང་བ་གཅིག་ནི་བློ་མ་བྱང་བ་ཁོ་ནའོ། །གཉིས་པ་ནི་རྟོགས་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་བློ་བྱང་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །བཞི་པ་ནི་ཤེས་བ་ཞན་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཁོ་ནའོ༑ །

【I2 重釋】

དེ་ལ་དང་པོ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌། མི་ཤེས་པ་ཡོད་པས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་གསལ་བར་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི་རང་གིས་རྟོགས་པ་ལ་འཇིགས་པ་ཡོད་དེ། བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་པས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌། བརྫུན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཤེས་སོ་ཞེས་གསལ་བར་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌། བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་པས་འཇིགས་ཤིང་འཛེམ་པ་དང༌།བདག་ནི་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསལ་བར་ལན་འདེབས་པར་མི༌བྱེད་དོ། །དེ་དག་ནི་དེར་གཞན་དང་གཞན་དུ་རླུང་སྐུར་བར་བྱེད་པས་ཚིག་གིས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ༑ །བཞི་པ་ནི་བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་ཤིང་འཛེམ་པ་ཁོ་ན་སྟེ། མངོན་པར་མཐོ་བའི་ལམ་དང༌། ངེས་པར་ལེགས་པའི་ལམ་ཞེས་ཡི་གེ་ཙམ་ལ་ཡང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མཁས་པའི་ཕྱིར་བདག་ནི་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་སོ་ཞེས་གསལ་བར་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【G2 指經】

དེ་ནི་གཞན་ཁོ་ན་ལ་ཀུན་དྲིས་ནས། དེ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པས་ཚིག་གིས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །སྨྲ་བ་འདི་དག་ནི་རྒྱུ་དང༌། གང་ཟག་དང༌། ལན་ཀྱང་གང་ཁོ་ནས་འཇིགས་པ་དེའི་གནས་ཉིད་ལ་གནས་སོ་ཞེས་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་བཤད་ཟིན་ཏེ།

【G3 結過】

དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་འདི་ལྟར་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྣམས་འོངས་ན། དེར་གཡོས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་པ་འདི་ནི་འདིར་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F11 無因見論】【G1 敘執】

རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། རྟོག་གེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མདོ་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་རིག་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྟོག་གེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པར་ལྟ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། བསམ་པ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཚད་མེད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་དང༌། རེས་འགའ་རྒྱུ་རྣམས་འབྲས་བུ་མེད་པར་སྣང་བ་དང༌། རེས་འགའ་གློ་བུར་དུ་རླུང་ལྡང་ལ་རེས་འགའ་མི་ལྡང་བ་དང༌། རེས་འགའ་གློ་བུར་དུ་ཆུ་ཀླུང་ཀླུང་འབབ་ལ། རེས་འགའ་མི་འབབ་པ་དང༌། རེས་འགའ་གློ་བུར་དུ་ཤིང་རྣམས་ལས་མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་འབྱུང་ལ་རེས་འགའ་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 破執】【H1 破依定計】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞིག་རྗེས་སུ་དྲན་ནམ། འོན་ཏེ་བདག་རྗེས་སུ་དྲན། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྗེས་སུ་དྲན་ན་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་གོམས་པ་མ་འདྲིས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བདག་རྗེས་སུ་དྲན་ན་ནི། དེས་ན་བདག་སྔོན་མ་བྱུང་ལ། ཕྱིས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །

【H2 依尋伺計】

ཅི་ལུས་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། གློ་བུར་དུ་འཇུག་པ་རྒྱུ་མེད་པའམ། འོན་ཏེ་རྒྱུ་ཡོད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ན་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། གློ་བུར་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཡང་མི་འཇུག་པ་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡོད་ན་ནི། དེས་ན་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་རྒྱུ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། བདག་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོད་དེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཇུག་པས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F12 斷見論】【G1 敘執】

ཆད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ལ་ལ། འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་སྐད་སྨྲ་སྟེ། བདག་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བ་ཇི་སྲིད་དུ་འདུག་ཅིང་སྡོད་ལ་འཚོ་བ་དེ་སྲིད་དུ། ནད་དང་བཅས་པ། འབྲས་དང་བཅས་པ། ཟུག་རྔུ་དང་བཅས་པ། རིམས་དང་བཅས་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ནམ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདག་ཆད་དེ་ཞིག་ཅིང་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ན། བདག་གཏན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆད་པར་སྨྲ་བ་བདུན་པོ་མདོ་ཉིད་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་བ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདག་ཡོད་པར་གྱུར་ན། ལས་རྣམས་མ་བྱས་པར་འཐོབ་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདག་གཏན་མེད་ན་ཡང་དེས་ན་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམས་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། དེས་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་མི་རུང་བར་མཐོང་ནས། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདག་ཆད་པ་དང༌། ཞིག་པ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གྱོ་མོ་ཆག་པ་རྣམས་ཕྱིར་མི་འབྱོར་བ་དང༌། རྡོ་ཆག་པ་ཕྱིར་མི་འབྱོར་བ་དེ་བཞིན་དུ། འདི་ལྟར་ཡང་ཚུལ་དེ་ལྟར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲའོ། །

【G2 破執】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཕུང་པོ་ཆད་པར་འགྱུར་བའམ། འོན་ཏེ་བདག་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ཆད་པར་འདོད་ན་ནི༑ དེས་ན་ཕུང་པོ་ནི་མི་རྟག་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པས་ཆད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བདག་ཆད་པར་འདོད་ན་ནི། གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བ་ནད་དང་བཅས་པ། འབྲས་དང་བཅས་པ། ཟུག་རྔུ་དང་བཅས་པ། རིམས་དང་བཅས་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་བར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་ཕུང་པོ་ཆད་པ་དང༌། བདག་ཆད་པས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F13 空見論】【G1 敘執】【H1 略敘內外道計】

མེད་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ལ་ལ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【H2 廣辨內外道起執因緣】

ཡང་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། དེ་ལ་ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྟོག་གེ་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། ལ་ལ་ཚེ་ཐོག་ཐག་ཏུ་སྦྱིན་པ་དག་བྱེད་པར་མཐོང་ལ། དེ་ཤི་འཕོས་ཏེ་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས་རིགས་དམའ་བ་དང༌། དབུལ་པོ་དང༌། བཀྲེན་པ་དང༌། ནོར་མེད་པ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཡང་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཡང་ལ་ལ་ཚེ་ཐོག་ཐག་ཏུ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའམ། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པར་མཐོང་ལ། དེ་ཤི་འཕོས་ཏེ་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས། ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ༌སྐྱེས་པའམ། བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་དག་ཀྱང་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཡང་ལ་ལ་རྒྱལ་རིགས་ལས། བྲམ་ཟེའི་རིགས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ལས། རྒྱལ་རིགས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མཐོང་ངོ༌། །རྗེའུ་རིགས་དང་དམངས་རིགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་པས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདི་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པ་ལས་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པ་ལས་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་ས་འོག་མར་སྐྱེ་བ་ཡང་མཐོང་ལ། ཡང་མ་ལས་བུ་མོར་སྐྱེ་བའམ། བུ་མོ་ལས་མར་སྐྱེ་བའམ། ཕ་ལས་བུ་ཕོར་སྐྱེ་བའམ། བུ་ཕོ་ལས་ཕར་སྐྱེ་བ་ཡང་མཐོང་སྟེ།དེས་ན་ཕ་མ་ལ་ངེས་པ་མེད་པར་མཐོང་ནས༑ འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། མ་ཡང་མེད་དོ། །ཕ་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཡང་ལ་ལ་གང་ཟག་གི་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་བཙལ་ན་མ་མཐོང་ལ། གང་ཟག་དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་རྣམས་སམ། གཟུགས་མེད་པ་པ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་སམ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་ནས། དེའི་སྐྱེ་མཆེད་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས།དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སེམས་ཅན་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཡང་དགྲ་བཅོམ་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་འཆི་འཕོ་བ་ན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྐྱེ་བ་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ནས་རྒྱས་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་དང༌། ཟབ་མོར་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་མེད་པར་ལྟ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【G2 破執】【H1 別破】【I1 四重破外道空見】【J1 初三執合為一問破】

དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ༑ ཅི་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་ལ། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་པའམ། འོན་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཁོ་ནར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི། དེས་ན་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ། །སྦྱིན་སྲེག་མེད་དོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་འདི་མེད་དོ། །འཇིག་ཕ་རོལ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མེད་ན་ནི། དེས་ན་གང་གཞན་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་དེ། ཅིག་ཅར་སྐྱེས་ནས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་གང་གིས་གང་བསྐྱེད་པ་དེ་དེའི་མ་ཡིན་ནམ།འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ས་བོན་ལས་གང་སྐྱེས་པ་དེ། དེའི་ཕ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཕ་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་མ་དང་ཕ་མ་ཡིན་ན་ནི་མ་མེད་དོ། །ཕ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མ་ཡང་མ་ཡིན། ཕ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི༑ དེས་ན་བསྐྱེད་ཀྱང་བསྐྱེད་ལ། དེའི་ས་བོན་ལས་ཀྱང་བྱུང་བཞིན་དུ། མ་ཡང་མ་ཡིན་ཕ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་མ་དང་ཕར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི། བུ་མོ་དང་བུ་ཕོ་མ་ཡིན་ལ་གང་གི་ཚེ་བུ་མོ་དང་བུ་ཕོར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི་མ་དང་ཕ་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 後三各一破】

ཅི་སེམས་ཅན་གང་དུ་སྐྱེ་བ་ན་ལྷའི་མིག་གིས་མི་མཐོང་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ཡོད་པའམ། འོན་ཏེ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དེས་ན་སེམས་ཅན་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི། དེས་ན་འདུ་ཤེས་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་སྐུར་བ་བཏབ་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌།།ཅི་དགྲ་བཅོམ་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་དུ་འཛིན་པ་ཡོད་པའམ་འོན་ཏེ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི་དེས་ན་གང་ལ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ཞུགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སེམས་པ་དེ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【I2 破內道空見】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དེ་ཡོད་པའམ། འོན་ཏེ་མེད་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་ནི་དེས་ན་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ནི་དེས་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་དོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་དོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ།

【H2 結】

དེ་ལྟར་ན་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་གནས་ཡོད་པ་དང༌།མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཡོད་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F14 妄計最勝論】【G1 敘執】

མཆོག་ཏུ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ལ་ལ། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་རིགས་ཀྱི་མཆོག་གོ། །རིགས་པས་གཞན་ནི་དམའ་བ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་རིགས་དཀར་པོའོ། །རིགས་གཞན་ནི་གནག་པའོ། །བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་དག་པར་འགྱུར་བའོ། །བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་ཚངས་པའི་བུའོ། །སྙིང་ག་ནས་བྱུང་བའོ། །ཁ་ནས་བྱུང་བའོ། །ཚངས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །ཚངས་པས་སྤྲུལ་པའོ། །ཚངས་པའི་བགོ་སྐལ་ལ་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྩོད་པའི་དུས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟོག་གེ་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། བྲམ་ཟེའི་རིགས་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དམིགས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G2 破執】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ༑ ཅི་དེ་ལས་གཞན་པའི་རིགས་རྣམས་ཁོ་ན་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་མངལ་ནས་བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པའམ། འོན་ཏེ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཀྱང་འདོད། གལ་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་མངོན་སུམ་དུ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་མངལ་ནས་སྐྱེ་ཞིང་མ་ལས་བྱུང་བ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཀྱང་དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་རིགས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ལ། རིགས་གཞན་ནི་དམའ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །མངལ་ནས་སྐྱེ་ཞིང་མ་ལས་བྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མི་དགེ་བ་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྐྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་མི་འདོད་པ་དང༌། འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་གསུམ་པོ་རྣམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་གང་ནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མའི་མངལ་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོའི་གནས་དང༌། ལས་ཀྱི་གནས་ལ་མཁས་པའམ། མི་མཁས་པའམ། རྒྱལ་པོ་འམ། དེའི་ཚལ་ཟའམ། མཁས་ཤིང་སྒྲུབ་ཕོད་པའམ། རྒྱལ་པོའི་རིམ་གྲོ་པར་སྤུས་བཏུ་བའམ། སྤུས་བཏུ་བ་མ་ཡིན་པའམ། ན་བའི་ཆོས་ཅན་ནམ༑ རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་ནམ།འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ནམ། ཚངས་པའི་གནས་པ་རྣམས་བསྒོམས་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའམ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པའམ། མི་སྒོམ་པའམ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའམ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་མི་རྒྱ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཅི་སྐྱེ་གནས་ཁོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མཆོག་ཡིན་པའམ། འོན་ཏེ་ཐོས་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཀྱང་འདོད། གལ་ཏེ་སྐྱེ་གནས་ཁོ་ནས་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་མཆོད་སྦྱིན་ལ་ཐོས་པ་གཙོ་བོ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚད་མར་ཡོངས་སུ་གཟུང་ངོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐོས་པའམ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་རིགས་ཀྱི་མཆོག་གོ། །རིགས་གཞན་ནི་དམའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་གནས་དང༌། ལས་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། བཟོ་དང༌། ལས་ཀྱི་གནས་དང༌། བདག་པོ་དང༌། དེས་སྤུས་བཏུ་བ་དང༌། །ཚངས་པའི་གནས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F15 妄計清淨論】【G1 敘外計】【H1 敘所計】【I1 五現法涅槃】

དག་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ལ་ལ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་གྲོལ་བ་ཡིན་ལ། སེམས་ལ་ཡང་དབང་ཐོབ་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡང་དབང་ཐོབ་པས་ལྷའི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་འབྱོར་ཅིང་ལྡན་ཏེ། རྩེ་ཞིང་དགའ་ལ་དགའ་མགུར་སྤྱོད་ཀྱང༌། དེ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པའི་དག་པས་དག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌།

【I2 別敘水等清淨】

གང་གི་ཕྱིར་འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་ལ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་ཤིང་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཆོག་ཐོབ་པའི་དག་པས་དག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་

【I3 轉敘戒等清淨】

དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གང་ཆུ་ཀླུང་མཛེས་ལྡན་དུ་ཁྲུས༌བྱེད་པ་དེའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སོལ་བར་འགྱུར་རོ། །མཛེས་ལྡན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཀླུང་ལག་སྦྱིན་དང༌། ག་ཡ་དང༌། ཚིག་ལྡན་དང༌། གང་གཱ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དེར་ཆུས་ཁྲུས་བྱས་པས་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌།

【H2 辨起執因緣】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཁྱིའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་དག་པར་འཛིན་པ་དག་བ་ལང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། འབྲུ་མར་དང་སྲེ༌མོག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། གཅེར་བུའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། ཐལ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་དྲག་པོ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས༌པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། ཆུས་དག་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟོག་གེ་པ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་པོ་དང༌། དབང་ཐོབ་ནས། འདོད་པའི་དབང་ཕྱུག་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། བདག་པོ་དང༌། དབང་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཉེས་པ་བྱས་པ་ལས༌ཉེས་པ་ལས་ཐར་བ་བཞིན་དུ། བདག་ཉིད་ཆད་པས་བཅད་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་ལྟ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【G2 以理徵破】【H1 破】【I1 破五涅槃】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ༑ ཅི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔས་རྩེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ། འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པར་འདོད། གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་ནི། རྩེ་ཞིང་དགའ་ལ་དགའ་མགུར་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ན་ནི། གྲོལ་ལོ། །དག་གོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ལས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ༑ འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པར་འདོད། །གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ན་ནི། གྲོལ་ལོ། །དག་གོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【I2 破水淨計】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ནང་གི་དག་པའམ། འོན་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ནང་གི་དག་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ཆུ་ངོགས་སུ་ཁྲུས་བྱས་པས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དག་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་དེས་ན་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་གཏི་མུག་དང་བཅས་བཞིན་དུ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དྲི་མ་བསལ་བས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【I3-4 破狗等戒】

ཅི་དངོས་པོ་གཙང་མ་ཞིག་བླངས་པས་དག་བར་འགྱུར་བའམ། འོན་ཏེ་དངོས་པོ་མི་གཙང་བ་ཞིག་བླངས་པས་དག་པར་འགྱུར་བར་འདོད། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་གཙང་མ་ཞིག་བླངས་པས་དག་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་ཁྱི་ལ་སོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་མི་གཙང་བར་བགྲང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བླངས་པས་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མི་གཙང་བ་བླངས་པས་དག་པར་འདོད་ན་ནི། དེས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་གཙང་མར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །ཅི་ཁྱི་ལ་སོགས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་བླངས་པས་ན། ལུས་ཀྱི༌ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པས་དག་པར་འགྱུར་བའམ། འོན་ཏེ་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ལ་སོགས་པར་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པས་དག་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པས་དག་པར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་ལོག་པར་ཡང་སྒྲུབ་ལ། དག་པར་ཡང་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པས་དག་པར་འགྱུར་ན་ནི། དེས་ན་ཁྱི་ལ་སོགས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །

【H2 結】

དེ་ལྟར་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། གཙང་མ་བླངས་པ་དང༌། ལོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པས་ཀྱང་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【F16 妄計吉祥論】【G1 敘執】

དགེ་མཚན་དང་བཀྲ་ཤིས་སུ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ལ་ལ། འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་སྐད་སྨྲ་སྟེ། ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། གཟའ་དང༌། རྒྱུ་སྐར་དང༌། ཚེས་གྲངས་མི་མཐུན་པ་ལས་བསམ་པ་རྣམས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེ་དག་མཐུན་པ་ལས་བསམ་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་སྙམ་ནས། དེ་དག་དེའི་ཕྱིར་ཉི་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཅིང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌།བཟླས་བརྗོད་དང༌། རྩྭ༌དར་བ་དང༌། བུམ་པ་གང་བ་དང༌། བིལ་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། དུང་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་འཇོག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྩིས་བྱེད་པ་དག་ལྟ་བུའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལུང་དང་རིགས་པས་བྱེད་དེ། ལུང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟོག་གེ་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་རྣམས་ཐོབ་པ། སྐྱེ་བའི་ཚོགས་ཆེན་པོས་དགྲ་བཅོམ་པར་བཀུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བདག་ཉིད་འབྱོར་པར་འདོད་པ་དང༌། རྒྱས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེར་དྲི་བ་དྲིས་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་ཚུལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ནས༑ ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། གཟའ་དང༌། རྒྱུ་སྐར་དང༌། ཚེས་གྲངས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མཐོང་ནས། དེས་དེ་ལས་གྱུར་པ་དེར་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཅིང་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【G2 破執】

དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌།གཟའ་དང༌། རྒྱུ་སྐར་དང༌། ཚེས་གྲངས་གྱིས་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པར་བྱས་པའམ༑ འོན་ཏེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པར་འདོད། གལ་ཏེ་ཉི་མ་ལ་སོགས་པས་བྱས་ན་ནི། དེས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་རྣམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས༌རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་སྣང་བས་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་བྱས་ན་ནི། དེས་ན་ཉི་མ་ལ་སོགས་པས་བྱས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཉི་མ་ལ་སོགས་པས་བྱས་པ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་རིགས་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【E3 結成前破】

དེ་ལྟར་ན་ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བརྟག་པའི་རིགས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བརྟགས་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །

【D5 雜染等起施設建立】【E1 明三雜染】【F1 開三章】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །

【F2 依章釋】【G1 煩惱雜染】【H1 列九門】

ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རབ་དབྱེ་དང༌། །རྒྱུ་དང་གནས་སྐབས་སྒོ་རྣམས་དང༌། །ལྕི་བ་དང་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག །རྣམ་གྲངས་དང་ནི་ཉེས་དམིགས་སོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང༌། གནས་སྐབས་དང༌། སྒོ་དང༌། ཆེ་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག༌ཏུ་བསྡུས་པ་དང༌། རྣམ་གྲངས་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 依門釋】【I1 煩惱自性】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་གང་སྐྱེ་བ་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ལ། དེ་སྐྱེས་པས་འདུ་བྱེད་ཀྱི༌རྒྱུད་ཀྱང་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བ་ཁོ་ནར་འཇུག་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དེ་ཁོ་ནར་ཟད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 煩惱分別】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ༌རྣམ་པ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་དེ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར༌བྱ་བའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །རྣམ་པ་བཞི་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔ་ཡང་ཡོད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། འགོག་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ལམ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར༌བྱ་བའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མོ། །རྣམ་པ་བདུན་ནི། བག་ལ་ཉལ་བདུན་ཏེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས༌ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། མ་རིག་པའི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ལྟ་བའི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་བག་ལ་ཉལ་བའོ༑ །རྣམ་པ་བརྒྱད་ནི། འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གཉིས་སོ། །རྣམ་པ་དགུ་ནི། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དགུ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་གི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། སེར་སྣའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བའོ། །རྣམ་པ་བཅུ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཉིད་བདེན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་ཏེ། བདེན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌།ཀུན་འབྱུང༌གི་བདེན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དབང༌གིས་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འགོག་པའི་བདེན་བ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དབང་གིས་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དབང་གིས་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌།ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་དབང་གིས་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་དེ་དག་ལ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་ཐམས་ཅད་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པོ།།གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། དེའི་དབང་གིས་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམས་པ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་ལོག་པར་བསྒྲུབ་སྟེ། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམས་པ་ལ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་སྟེ། དྲུག་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་གམ། བདག་གིར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ༌བརྟགས་ཀྱང་རུང་མ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། རྟག་པའམ་ཆད་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་བརྟགས་ཀྱང་རུང༌། མ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱུའམ་འབྲས་བུའམ་བྱེད་པ་ལ་སྐུར་ཏེ། ཡོད་པའི་དངོས་པོ་འཇིག་པ་དངོས་པོ་ལ་བརྟགས་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་རྟེན་དང་བཅས་པའོ། །དམིགས་པ་དང་བཅས་པ། གཞི་དང་བཅས་པ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང༌།མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་དང༌།ཕ་རོལ་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ཡང་བརྟེན་ཏེ། མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌།དམ་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ། བརྟགས་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལྟ་བ་དེ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྟ་བ་དེའི་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྟེན་དང་བཅས་པ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ། གཞི་དང་བཅས་པ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་ལ་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ། བརྟགས་པ་ཁོ་ནའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་བ་ཅན་གང་ཡིན་པའོ། །འདོད་ཆགས་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བརྟགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱིའམ་ནང་གི་སྡུག་པའི་ཡུལ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བརྟགས་ཀྱང་རུང་མ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱིའམ་ནང་གི་མི་སྡུག་པའི་ཡུལ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ང་རྒྱལ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བརྟགས་ཀྱང་རུང་མ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱིའམ་ནང་གི་མཐོ་བ་དང༌།དམའ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་ལ་མཐོར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དྲན་པ་བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་མ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཐེ་ཚོམ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟགས་པ་ལ། ཁོ་ནའི་ཡིད་གཉིས་ཟ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 煩惱因】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། རྟེན་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། འདུ་འཛི་དང༌། བཤད་པ་དང༌། གོམས་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེའོ། དེ་ལ་རྟེན་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་ལས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཡུལ་སྣང་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། དེ་ལ་འདུ་འཛི་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སློབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བཤད་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གོམས་པ་ནི་སྔོན་འདྲིས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I4 煩惱位】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་ཡོད་ཅེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། བག་ལ་ཉལ་གྱི་གནས་སྐབས་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། ཀུན་ནས་བརྟགས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌།ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་དང༌། འབྲིང་གི་གནས་སྐབས་དང༌། ཆེན་པོའི་གནས་སྐབས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཕྲ་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ས་བོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང༌། དེའི་བདག་པོའི་དངོས་པོས་སོ། །

【I5 煩惱門】

སྒོ་དུས་ནི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྒོ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒོ་སྟེ་སྒོ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྒོས་ཇི་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ལྔས་ཏེ། རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་གནས་པ་དང༌། དགེ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པ་དང༌། ངན་སོང་གི་རྒྱུ་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པས་སོ། །བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒོས་ཇི་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ན། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྟེན་བྱས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ཡང་སྒོ་བདུན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་བགེགས་བྱེད་ཅིང༌།སྒྲིབ་པར་བྱེད་པར་གྱུར་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་རྟོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལོག་པར་རྟོགས་པས་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དེའི་གཞིའི་གནས་རྟེན་དང༌། དེ་འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའོ།། །།

【I6 煩惱上品相】

བམ་པོ་བརྒྱད་པ།

ཉོན་མོངས་པ་ཆེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དྲག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལྕི་བའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ཏེ། ལྟུང་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུད་དང༌། གཞི་དང༌། ལས་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། མཐར་གྱུར་པས་སོ། །དེ་ལ་ལྟུང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་གིས་ལྟུང་བ་མ་ལུས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ༑ །དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའམ། ངན་སོང་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རྒྱུད་ནི་ལང་ཚོ་ལ་བབ་ཅིང་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ལ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌།ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལས་གཞི་ནི་བླ་མའི་གནས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱི་གནས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ལ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལ་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཅིང་སེམས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ནས། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བའོ། །དེ་ལ་མཐར་གྱུར་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཤས་ཆེ་བའི་རྣམ་པར་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཐོག་མར་གཉེན་པོ་ཆུང་ངུས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【I7 煩惱顛倒】

ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི༌རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེའོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་ངོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌།བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གང་ཞེ་ན། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེའོ་སྙམ་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་ངོ་སྙམ་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཉིད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇོག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཞེ་ན། མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྩ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྩ་བ་ནི་མ་རིག་པའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌།མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ནི། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པའི་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མོ། །དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེའོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །འདོད་ཆགས་ནི་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་ངོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ༌བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【I8 煩惱差別】【J1 列二十六門煩惱】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གང་ཞེ་ན། རྣམ་གྲངས་མང་པོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་དང༌། འཆིང་བ་རྣམས་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་དང༌། ཆུ་བོ་རྣམས་དང༌། སྦྱོར་བ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་དང༌། མདུད་པ་རྣམས་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམས་དང༌། ཐ་བ་རྣམས་དང༌། དྲི་མ་རྣམས་དང༌། སྡིག་པ་རྣམས་དང༌། ཟུག་རྔུ་རྣམས་དང༌། ཡོངས་འཛིན་རྣམས་དང༌། རྩ་བ་རྣམས་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་བ་རྣམས་དང༌། ཕོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་རྣམས་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་དང༌། འཐབ་པ་རྣམས་དང༌། མེ་རྣམས་དང༌། རིམས་ནད་རྣམས་དང༌། ནགས་སྦྱོར་རྣམས་དང༌།གེགས་རྣམས་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །

【J2 釋名義】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པས་ན། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ། །དགེ་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་འདོད་དགུར་མི་བྱེད་པས་ན་འཆིང་བ་རྣམས་སོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཡར་འཕེལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པས་ན་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པས་ན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །ཡང་དང་ཡང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བས་ན། ཀུན་ཏུ་དཀྲིས་པ་རྣམས་སོ། །གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་དང༌། རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་ཁྱེར་བར་བྱེད་པས་ན་ཆུ་བོ་རྣམས་སོ། །ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ། །ལུས་ཀྱི་རྒྱུན་ཉེ་བར་ལེན་བར་བྱེད་པས་ན། ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་སོ། །དགྲོལ་དཀའ་བས་ན་མདུད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་གཡོགས་བྱེད་པས་ན་སྒྲིབ་པ་རྣམས་སོ། །དགེ་བའི་ལོ་ཐོག་གི་ཞིང་དུ་མར་གྱུར་པས་ན་ཐ་བ་རྣམས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ༌གྱུར་པས་ན་དྲི་མ་རྣམས་སོ། །རྟག་ཏུ་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་སྡིག་པ་རྣམས་སོ། །རབ་ཏུ་མ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། རིང་དུ་སོང་བས་ན། ཟུག་རྔུ་རྣམས་སོ། །ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་ན། ཡོངས་འཛིན་རྣམས་སོ། །མི་དགེ་བའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བས་ན་རྩ་བ་རྣམས་སོ། །ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་སོ། །སེམས་རྣམ་པར༌གཡེངས་པར་བྱེད་པས་ན་ཟག་པ་རྣམས་སོ། །ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཆོག་མི་ཤེས་པས་ན་ཕོངས་པ་རྣམས་སོ། །འདོད་པས་ཕོངས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་རྣམས་སོ། །རྒུད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་ན་འཁྲུག་པ་རྣམས་སོ། །འཐབ་རྩོད་དང༌། མཚང་འབྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པས་ན། འཐབ་པ་རྣམས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་སོ་ཅོག་གི་བུད་ཤིང་སྲེག་པར་བྱེད་པས་ན་མེ་རྣམས་སོ། །ནད་ཆེན་པོར་གྱུར་པས་ན་རིམས་ནད་རྣམས་སོ། །ལུས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཤིང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ན་ནགས་སྦྱོར་རྣམས་སོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་འཐོབ་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པས་ན་གེགས་རྣམས་ཏེ།

【J3 出體相】

དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་དེ་དག་རྣམ་གྲངས་དེ་དང་དེར་གཞག་གོ། །ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དགུ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །འཆིང་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆིང་བ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་སོ། །བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བག་ལ་ཉལ་བདུན་ཏེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས༌ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་སྟེ།འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་སོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བརྒྱད་དེ། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣའོ། །ཆུ་བོ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུ་བོ་བཞི་སྟེ། འདོད་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོའོ། །ཆུ་བོ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང༌། བདག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །མདུད་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདུད་པ་བཞི་སྟེ། བརྣབ་སེམས་ལུས་ཀྱི་མདུད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། འདི་ནི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ལུས་ཀྱི་མདུད་པའོ༑ །སྒྲིབ་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པའོ། །ཐ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་བ་གསུམ་སྟེ།འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གོ། །ཐ་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དྲི་མ་རྣམས་དང༌། སྡིག་པ་རྣམས་དང༌། ཟུག་རྔུ་རྣམས་དང༌། ཡོངས་འཛིན་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །རྩ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྩ་བ་གསུམ་སྟེ། ཆགས་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་མི་དགེ་བའི་རྩ་བའོ། །ཟག་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟག་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་ཟག་པ་དང༌། སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཟག་པའོ། །ཕོངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕོངས་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་སོ། ཕོངས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་རྣམས་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་དང༌། འཐབ་པ་རྣམས་དང༌། མེ་རྣམས་དང༌། རིམས་ནད་རྣམས་དང༌། ནགས་སྦྱོར་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །གགས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི།གགས་ལྔ་སྟེ། ལུས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འདྲེ་བར་གནས་པ་དང༌། མཐུན་པའི་གཏམ་མེད་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང་ངན་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པའོ། །

【I9 煩惱過患】

ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་དུ་མར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་ན་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་རྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཉི་ག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་དང༌ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་གཉི་གའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྒྱུད་ཐག་རིང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སོང་བ་ན་ཞུམ་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་སྡིག་པ་དང་བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པ་གྲགས་པ་དང༌། སྒྲ་དང་ཚིགས་སུ་བཅད་པར་གྲགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར་བ་དང༌།འགྱོད་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཞིག་པའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བདག་གི་དོན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །

【G2 業雜染】【H1 列九門】

ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རབ་དབྱེ་དང༌། །རྒྱུ་དང་གནས་སྐབས་སྒོ་རྣམས་དང༌། །ལྕི་བ་དང་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག །རྣམ་གྲངས་དང་ནི་སྐྱོན་ཉིད་དོ། །ལས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་གནས་སྐབས་དང༌། སྒོ་དང༌། ལྕི་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། རྣམ་གྲངས་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 依門釋】【I1 業自性】

ལས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་གང་སྐྱེ་བ་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་སྐྱེ་ལ། དེ་སྐྱེས་པས་དེའི་རྗེས་ལ་ལུས་ཀྱི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ངག་གི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ༑ །

【I2 業分別】【J1 標二種】

ལས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད༌ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །

【J2 別顯二種差別】【K1 由補特伽羅相差別】【L1 總說】

དེ་དག་ཀྱང་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ཏེ།

【L2 別釋】【M1 十不善業道】【N1 總說】

སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་སྤངས་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྤངས་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤངས་པ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ཕྲ་མ་སྤངས་པ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་པོ་སྤངས་པ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྤངས་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་དང༌། བརྣབ་སེམས་སྤངས་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང་གནོད་སེམས་སྤངས་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་སྤངས་པའོ། །

【N2 別釋】【O1 殺生】【P1 總指經】

དེ་ལ་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་རྒྱས་པར་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །དྲག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལག་པ་ཁྲག་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ༌གསང་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ལུས་གྱུར་པའོ། །

【P2 別牒釋】

གསད་པ་དང་གསེ་བ་ལ་ཞེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྲོག་དང་ཕྲལ་ནས་ཡན་ལག་སོ་སོར༌གསེ་སྟེ། འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་རྗེ་མེད་པར་ཞུགས་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དག་ལ་མི་སྡུག་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གཅེར་བུ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དག་ཡོད་དེ། དེ་དག་འདི་སྐད་དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཚུན་ཆད་ན་འཁོད་པའི་སྲོག་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་བསྡམས་པ་མི་བསྡམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་དེ་དག་ཉིད༌འདི་སྐད་དུ་འདི་ལྟར་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་སྲོག་ཆགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོར་ནི༑ སྲོག་ཆགས་འབྱུང་པོ་རྣམས་ལ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྤོང་བའི་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་ཡང་གཉེན་པོར་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། སྤོང་བའི་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཉེན་པོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཚིག་འདི་དག་གིས་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་གསོད་པ་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །ཐ་ན་སྲོག་ཆགས་གྲོག་སྦུར་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདིས་ནི་བསྲུང་བར་དཀའ་བ་གསོད་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །སྲོག་གཅོད་པ་མ་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མ་སྤངས་ཀྱི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྐྱེན་དང་ལྡན་ན་ལྡང་བའི་སྐབས་ཡོད་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【P3 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན་ཚིག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་རྟགས་དང༌། སྲོག་གཅོད་པའི་བྱ་བ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པའི་རྒྱུ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པའི་གཞིའི་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དོན་མདོར་བསྡུ་ན། སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང༌། སྲོག་ཆགས་ཇི་ལྟར་གསོད་པ་དང༌། སྲོག་ཆགས་གསོད་པ་གང་གིས་དེ་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། འདི་ཡང་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་སྲོག་གཅོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【O2 不與取】【P1 釋經文】【Q1 標總句】

མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋十四句】

དེས་གཞན་དག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ནོར་དང༌། འབྲུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའོ། །གྲང་ན་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གྲོང་དུ་གཞག་པའམ་བསྐྱབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དགོན་པ་ན་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་དགོན་པ་ནས་སྐྱེས་པའམ། བསྡུས་པའམ་བསྐྱབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྐུ་བར་བགྲང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མ་བྱིན་པ་དང༌། མ་བཏང་བ་དང༌། མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལེན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གིར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱ་ལ་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་གིར་བྱེད་པའོ། །མ་བྱིན་པ་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྐུ་བའི་ལས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་པའོ། མ་བྱིན་པ་དང༌། མ་བཏང་བ་དང༌། མ་སྤངས་པ་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་བརྐུས་པ་བདག་གིར་བྱེད་པར་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་པོ་བདག་པོས་སྐྱིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྔར་བྱིན་པ་མ་བྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་པོས་ལེན་པ་པོའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་བཏང་བ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བདག་པོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ། མ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྐུ་བ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྤེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་དགའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྐམ་པ་ཡོངས་སུ་སྦེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱིན་པ་དང༌། མ་བཏང་བ་དང༌། མ་སྤངས་པ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་དག་པ་ཡོངས་སུ་སྦེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྩོད་པ་ལ་ཕམ་པར་གྱུར་ཏེ་མ་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཙང་བ་ཡོངས་སུ་སྦེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕམ་པར་མ་གྱུར་ཀྱང༌། ཉེས་པ་དེས་དྲི་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་སྦེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་མ་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བཞིན་དུ། འདི་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P2 略義結成】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན། གང་ལས་བརྐུས་ན་མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། གནས་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐབས་ཇི་ལྟར་བརྐུ་བ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་ལས་སྐྱོན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །འདི་ཡང་མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི། མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །

【O3 欲邪行】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋十句】

གང་དེ་དག་ཕ་མ་ལ་སོགས་པས་བསྲུངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་མས་བདག་གི་བུ་མོ་ཁྱིམ་ཐབ་ལ་གཏང་བའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཁྲིག་པ་ལས་སྦ་བ་དང་སྲུང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དུས་དུས་སུ་མྱུལ་བ་དང༌། ཕ་མ་ཤི་ན་ཡང་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་མིང་པོའམ་ཕུ་ནུ་མོས་བསྲུངས་པ་དང༌། དེ་ཡང་མེད་ན་གཉེན་གྱིས་བསྲུངས་པ་དང༌། དེ་ཡང་མེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ནི་ཚོ་རིགས་ཀྱི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད༌བསྲུང་བའོ། །གྱོས་པོ་དང༌། སྒྱུག་མོས་བསྲུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་བུའི་ཕྱིར་རོ། །ཆད་པ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་དང༌། བསྐོས་པས་ཆད་པའི་ཁྲིམས་ཀྱིས་བསྲུངས་པའོ། །བར་ཆད་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒོ༌སྲུང་གིས་བསྲུངས་པའོ། །བསྲུངས་པ་དེ་ཡང་བག་མར་མ་སོང་བ་ལ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏེ། བླ་མ་དང་བྱམས་པའི་མི་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་པས་བསྲུང་བ་དང༌། རྒྱལ་པོ་དང་བསྐོས་པས་བསྲུང་བ་དང༌། སྒོ༌སྲུང་གིས་བསྲུང་བའོ། །གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉིད་བག་མར་སོང་བའོ། །གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ༌མ་བཟུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉིད་བག་མར་མ་སོང་བ་དང༌། བསྲུང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཀྱང་མ་བསྲུངས་པའོ༑ །དེས་དེ་ལྟ་བུ་དག་ལ་བབ་ཅོལ་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྲུལ་པ་བསྐྱེད་ནས་སོ། །མཐུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་འདོད་པ་བཞིན་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མཐུ་དཀར་འདོར་བའོ། །ནན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དེ་དག་གིས་མ་མཐོང་བར་རྐུ་བའོ། །འདོད་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདིར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤོད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །ལོག་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ཆུང་མ་ལ་ཡང་ཡན་ལག་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པར་བྱེད་ན་དེ་དག་གིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་བའོ། །

【P2 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན། གང་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འཇུག་ན་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཡིན་པ་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【O4 妄語】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋十句】

རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་འཁོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྒྱལ་པོའི་འོ། །བསྐོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་སྣ་ལ་གཏོགས་པའོ། །འཁོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོང་པའི་སྡེ་ཚན་ཐ་དད་པའོ། །འདུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་དང་ཕྱོགས་བཞིའི་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐ་སྙད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་མྱོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བ་ཁོ་ནས་མྱོང་བའོ། །བདག་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་རམ༑ ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །བདག་གི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ཕྱིར་རམ། གཉི་གའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །འཇིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསོད་པ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། ཉམས་པ་དང༌། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་དང༌། འབྲུ་དང་དབྱིག་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་པ་དང༌། ལྟ་བ་བསྒྱུར་ནས་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།

【P2 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། གཞི་དང༌། འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་བ་ལ་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O5 離間語】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

ཕྲ་མ་ཅན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋十句】

རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབྱེ་བའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་ལས་ཐོས་ནས་དེ་དག་ལ་ཟློས་པ་དང༌། དེ་དག་ལས་ཐོས་ནས་འདི་དག་ལ་ཟློས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དབྱེ་བ་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་ཇི་སྐད་ཐོས་པའོ། །མཐུན་པ་རྣམས་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ན་མི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པས་སོ། །བྱེ་བ་རྣམས་མི་འདུམ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དགའ་བར་འགྱུར་བ་གཅོད་པས་སོ། །མི་འདུམ་པར་དགའ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་མི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །མི་འདུམ་པར་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མི་མཐུན་པར་བྱེད་པའོ། །མི་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཚིག་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མ་ཐོས་པའམ། གཞན་ལ་འཚོལ་བ་སྟེ།

【P2 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན། དབྱེ་བའི་བསམ་པ་དང༌། མ་བྱེ་བ་དབྱེ་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། བྱེ་བ་མི་མཐུན་པར་བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། བྱེ་བ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་འཆོལ་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་བ་སྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【O6 麁惡語】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

ཚིག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 十二句廣明妙語】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ནི་མི་གཡོ་བའི་ངག་ཅེས་བྱའོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྙན་ཅིང་མཉེན་པས་ན་རྣར་སྙན་པའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་སྦྱར་བ་དང༌། བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཡོས་གནོད་པར་འགྱུར་བ་མེད་པས་ན་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། སྒྲོ༌འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དང༌། ཚོད་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པས་ན་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པས་ན་ཕོ་བྲང་འཁོར་བའི་སྐད་དོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྙན་པས་ན་སྙན་ཅིང་འཇིབས་པའོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་ལེགས་པར་སྦྱར་བས་ན་རྣམ་པར་གསལ་པའོ། །བརྡ་ཕྲད་པར་བྱེད་པས་ན་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །ཆོས་དང་ལྡན་པས་ན་མཉན་པར་འོས་པའོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བས་ན་མི་གནས་པའོ། །ཚིག་རན་པས་ན་མི་མཐུན་པ་མེད་པའོ། །རྒྱུན་ཆགས་པ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པས་ན་གཏུགས་པ་མེད་པའོ། །

【Q3 攝十二為三】【R1 明妙語】

མི་གཡོ་བ་མན་ཆད་གཏུགས་པ་མེད་པའི་བར་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་གཅིག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པར་འདུས་སོ། །རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཆོས་སྟོན་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་དང་པོ་ནི་དབང་དུ༌བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཡི་གེ་ལྔ་དང་ལྡན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ན་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདོད་པའོ། །འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ན་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བརྟེན་དངོས་པོ་དང་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྐྱེ་བོ་མང་པོས་འདོད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས༌ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འགྱུར་བའོ། །

【R2 明麁惡語】

དེ་ལ་ཞེར་འདེབས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་དུག་གཏོང་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པའོ། །རྩུབ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའི་རེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ལ་རྩུབ་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་བཟློག་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【O7 綺語】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

ཚིག་ཀྱལ་བ་ཅན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋十二句】【R1 初五句名邪舉罪語】

དུས་གསུམ་དུ་ཚིག་ལྔའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། ལོག་པར་གླེང་བའི་དུས་ན་དུས་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བས་ན་དུས་ལ་མ་བབ་པར་སྨྲ་བའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བས་ན། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་དང་མི་ལྡན་པར་སྨྲ་བས་ན་དོན་མེད་པར་སྨྲ་བའོ༑ །རྩུབ་པོར་སྨྲ་བས་ན་ཆོས་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའོ། །ཞེ་སྡང་གི་སྐབས་སྨྲ་བས་ན་མ་བརྟགས་པར་སྨྲ་བའོ། །

【R2 次六句名邪說法語】

ཆོས་ལོག་པར་སྟོན་པའི་དུས་ན་མ་བསམས་ཤིང་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པར་སྟོན་པས་ན་མ་བརྟགས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །བརྙས་ཤིང་ཉན་པ་ན་སྟོན་པས་ན་དུས་མ་ཡིན་པའོ། །སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དོན་འབྲེལ་པ་མེད་པས་ན་མ་འབྲེལ་པའོ། །རིགས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་གཏན་ཚིགས་སྟོན་པས་ན་ལྡན་པར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །འབྲེལ་པ་མེད་པའི་དཔེ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པས་ན་དཔེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་སྟོན་པས་ན་ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【R3 後一句名放逸語】

བཞད་གད་དང༌། གླུ་ལ་སོགས་པས་རྩེ་བའི་དུས་དང༌། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། གར་མཁན་དང༌། བཞད་པ་དང༌། སྒེག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བའི་དུས་ན་དོན་དང་ལྡན་པ༌མ་ཡིན་པ་སྟེ།

【P2 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན། དུས་གསུམ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དག་ཏུ་སྨྲ་བ་དེ་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【O8 貪欲】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

བརྣབ་སེམས་ཅན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཐ་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋二種】

གཞན་གྱི་ནོར་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བདག་གིར་བྱ་བར་ངེས་པར་བྱེད་པ་དང་དུ་ལེན་པས་ན་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་དྲག་པོ་ཅན་ནོ། །ནོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟོང་དུ་བྱ་བའི་ནོར་གྱི་རིགས་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོ་བྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །རྫས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་བསྡུས་པའོ། །གཞན་དག་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་བདག་གིར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །

【P2 結略義】

མདོར་བསྡུ་ན་བརྣབ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།།

【O9 瞋恚】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

གནོད་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 別釋五句】

སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་པོ་རྣམས་ལ་གནོད་སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གནོད་པར་བྱ་བ་ངེས་པར་སྐྱེད་པ་དང་དུ་ལེན་པས་ན་ཡིད་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་རབ་ཏུ་སྡང་བའོ། །བསད་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལུས་བསད་དེ་མ་རུང་བར་འགྱུར་བར་འདོད་པའོ། །བཅིངས་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལ་ཉམ་ང་བར་འགྱུར་བར་འདོད་པའོ། །ཕམ་པར་གྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྒུད་པར་བྱེད་པར་འདོད་པའོ། །ཚུལ་མ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཉིད༌ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རང་རྒུད་པར་འདོད་པ་སྟེ།

【P2 結略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་ན་ནི། སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O10 邪見】【P1 散釋經文】【Q1 標總句】

ལོག་པར་ལྟ་བ་ཅན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །

【Q2 顯十七別句】

འདི་ལྟར་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་ལ་བཟོད་ཅིང་འདོད་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་ཕ་རོལ་རྣམས་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །བསམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། དག་པའི་བསམ་པ་དང༌། ལྷ་ལ་མཆོད་པའི་བསམ་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། སྦྱིན་སྲེག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གསང་སྔགས་དང༌།མེ་དང༌། ལྷ་ལ་མཆོད་པའི་བསམ་པ་ཅན་གྱི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོར་བཅས་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ༑ །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དགེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོར་བཅས་པ་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར། ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འཇུག་པའི་གནས་ཀྱི་རྐྱེན་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་འདི་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེའི་འབྲས་བུའི་རྐྱེན་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པ་དང༌། དེའི་ས་བོན་གྱི་རྐྱེན་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར།ཕ་མེད་དོ། །མ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འཇུག་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འཇུག་པའི་གཉེན་པོ་ལྡོག་པ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་ཟེར་རོ། །དེ་ལ་སོ་སོ་རང་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་སོ། །ཚེ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུའི་དུས་སུའོ། །ཚེ་ཕྱི་མ་ཞེས་བྱ་བ་འབྲས་བུའི་དུས་སུའོ། །རང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་ཤེས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་སོ། །བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་གིས་རྟོགས་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཤེས་ཤིང་གཞན་དག་ལ་ཡང་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 結略義】【Q1 第一略義】

དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་བྱེད་པ་ནི་ས་བོན་འདེབས་པའི་བྱེད་པ་དང༌། འཛིན་པའི་བྱེད་པ་དང༌། འོང་བ་དང་འགྲོ་བའི་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་བྱེད་པའོ། །

【Q2 第二略義】

བསྡུས་པའི་དོན་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བཅས་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་བཅས་པར་འཇུག་པའི་སྐྱེས་བུའི་འཇུག་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ལྡོག་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི། རྒྱུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བལྟ་བར་བྱའི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ལྡོག་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པར་བལྟ་བར་བྱའི། གང་ཟག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【M2 十善業業道】

དེ་ལ་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འདི་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་ལ་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་དེ་ཡང་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་གོ། །དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་པ་གསུམ་གྱིས་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དུས་དག་པ་དང༌། གཞན་ཡིད་ཆེས་པ་དག་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དག་པས་སོ། །དེ་ལ་རིང་དུ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་དུས་དག་པ་སྟེ། རྩོད་པ་དག་པས་དག་པའོ། །གཙང་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཞན་ཡིད་ཆེས་པ་དག་པའོ། །དེ་ལ་དག་པ་ཡིན་ལ་གཙང་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་མུ་དང་པོ་ནི༑ བྱས་ལ་རྩོད་པའི་ཚེ་རྒྱལ་བའོ། །མུ་གཉིས་པ་ནི་མ་བྱས་ལ་རྩོད་པའི་ཚེ་ཕམ་པའོ། །མུ་གསུམ་པ་ནི་མ་བྱས་ལ་རྩོད་པའི་ཚེ་རྒྱལ་བའོ། །མུ་བཞི་པ་ནི་བྱས་ལ་རྩོད་པའི་ཚེ་ཕམ་པའོ། །དེ་ལ་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་ལ་རེག་པ་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་དྲིང་བ་མེད་པའོ། །གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཁྲིག་པ་སྤངས་པའོ། །ལག་པས་རེག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་གཞན་གྱིས་ཁུ་བ་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པར་ཚངས་བར་སྤྱོད་པ་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་གྲོང་པའི་ཆོས་སྤངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་འདུས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་བརྟན་དུ་རུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་བརྟན་པར་གྱུར་པས་ན་ཡིད་ཆེས་པའོ། །དེ་ལ་རྩོད་པ་ན་ཚད་མར༌གཞག་པ་ཡིན་པས་གཞག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཡིད་བརྟེན་པ་དག་ལ་སླུ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་འཁུ་བས་མི་སླུ་བ་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་ཉེ་བར་གཟུང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། བསམ་པ་ཉེ་བར་གཟུང་བ་དང༌། བསྐོ་བ་ཉེ་བར་གཟུང་བ་དང༌། བྱ་བ་ཉེ་བར་གཟུང་བའོ། །

【K2 由法相差別建立】【L1 標】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་

【L2 釋】【M1 不善:殺生等】【N1 殺生】

སྲོག་གཅོད་པ་གང་ཞེ་ན།གསད་པའི་བསམ་པ་ཅན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། སྲོག་ཆགས་ཕ་རོལ་པོ་དེ་ཉིད་ལ་གསད་པའི་སྦྱོར་བ་བྱས་ཤིང་གསད་པ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 不與取】

མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། རྐུ་འཕྲོག་བྱས་པའི་བསམ་པ་ཅན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྐུ་འཕྲོག་གི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་རྐུ་འཕྲོག་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N3 欲邪行】

འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་གང་ཞེ་ན།བསྟེན་པའི་བསམ་པ་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་འཇུག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡན་ལག་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པ་དག་ཏུ་དེ་ཉིད་ལ་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N4 妄語】

བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན༑ འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ཏེ་སྨྲ་བར་འདོད་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་དེ་ཉིད་ལ་སྒྱུའི་དབང་པོའི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་སྒྱུའི་དབང་པོ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N5 離間語】

ཕྲ་མ་གང་ཞེ་ན། དབྱེ་བའི་བསམ་པ་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་དེ་ཉིད་ལ་དབྱེ་བའི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དབྱེ་བའི་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N6 麁惡語】

ངག་རྩུབ་པོ་གང་ཞེ་ན། ངག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་བར་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་དེ་ཉིད་ལ་ངག་རྩུབ་པོའི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོའི་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N7 綺語】

ཚིག་ཀྱལ་པ་གང་ཞེ་ན། བྱུང་རྒྱལ་སྨྲ་བར་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། མ་འབྲེལ་བའི་བྱུང་རྒྱལ་གྱི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། མ་འབྲེལ་བའི་བྱུང་རྒྱལ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N8 貪欲】

བརྣབ་སེམས་གང་ཞེ་ན། གཞན་གྱི་ནོར་བདག་གིར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། གཞན་གྱི་ནོར་བདག་གིར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ལ། ངེས་པར་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N9 瞋恚】

གནོད་སེམས་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་བསམ་པ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【N10 邪見】

ལོག་པར་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་བསམ་པ་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་བསམ་པ་དེ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་ལ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【M2 善:離殺生】

སྲོག་གཅོད་པ་སྦངས་པ་གང་ཞེ་ན། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་བསམ་པ་ཅན། དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས། དེ་ཡང་དག་པར་བསྡམ་པའི་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་དང༌། དེ་ཡང་དག་པར་བསྡམ་པའི་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི༌ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌།ལོག་པར་ལྟ་བ་སྤངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ།མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་བསམ་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་བསམ་པ་ཅན་དགེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་དེ་ཡང་དག་པར་བསྡམ་པ་མཐར་ཐུག་པར་བྱས་པའི་བར་གྱི་ཡིད་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 結成三業】

དེ་ལ་བཅུ་ཡོད་པ་ལས་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་སོ། །གསུམ་ཡོད་པ་ལས་ཀྱང་འཅུར་འགྱུར་རོ། །

【I3 業因】

ལས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། བདག་དང༌། ཕ་རོལ་དང༌། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཟང་ཟིང་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྩེ་ཞིང་དགའ་བ་དང༌། ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །

【I4 業位】

ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་དང༌། འབྲིང་གི་གནས་སྐབས་དང༌། ཆེན་པོའི་གནས་སྐབས་དང༌། བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སོ༑ །དེ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཆུང་དུས་ནི་དུད་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །འབྲིང་གིས་ནི་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཆེན་པོས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱ་བར་འགྱུར་རོ། །དགེ་བའི་ལས་ཆུང་དུས་ནི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །འབྲིང་གིས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཆེན་པོས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་གཞི་ཆུང་ངུ་གང་ཡིན་པའོ། །གནས་སྐབས་འབྲིང་ནི་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་གཞི་འབྲིང་གང་ཡིན་པའོ། །གནས་སྐབས་ཆེན་པོ་ནི། ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་གཞི་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པའོ༑ །དགེ་བ་ནི་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའི་གཞི་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ནི། སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་སྐྱེས་ནས་འགགས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I5 業門】【J1 總說】

ལས༌རྣམས་ཀྱི་སྒོ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་སྒོ་དང༌། གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་ཕན་འདོགས་པའི་སྒོའོ། །

【J2 別釋】【K1 與果門】【L1 總說】

འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་སྒོ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དབང་གི་འབྲས་བུ་དང༌། ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་དབང་གི་འབྲས་བུའོ། །

【L2 別釋】【M1 與異熟果】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ཏེ་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའོ། །

【M2 與等流果】

རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་གལ་ཏེ་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་སྐྱེས་ན། ཚེ་ཐུང་བར༌འགྱུར་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆུང་མ་མ་བསྲུངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐུར་པ་མང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཛའ་བོ་དང་འབྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་སྒྲ་ཐོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚིག་མི་སྙན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའོ། །

【M3 與增上果】

དེ་ལ་དབང་གི་འབྲས་བུ་ནི། མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ཏེ། ལན་མང་དུ་བྱས་པ་དེའི་དབང་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཐུ་ཆུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་མི་སྨིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་འདྲུལ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཤིན་ཏེ་མར་འགྱུར་བ་དང༌། འབྲས་བུ་མི་ཞིམ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཆུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M4 與現法果】

དེ་ལ་ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུ་ནི་བསམ་པའམ། གཞིའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་དགེ་བའམ། མི་དགེ་བའི་ལས་ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལྟ་བའི་བསམ་པ་དང༌། མི་ལྟ་བའི་བསམ་པ་དང༌། གནོད་པའི་བསམ་པ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། དང་བའི་བསམ་པ་དང༌། བྱས་པ་མི་གཟོ་བའི་བསམ་པ་དང༌། བྱས་པ་གཟོ་བའི་བསམ་པའོ། །དེ་ལ་ལྟ་བའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་མི་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ལུས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟ་བ་དང༌། སྲིད་པ་ལ་ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མི་ལྟ་བའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ལུས་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། སྲིད་པ་ལ་མི་ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གནོད་པའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་མི་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག །སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་དང༌། གང་ཟག་གཞན་དག་ལ་གནོད་པའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་དང༌། གང་ཟག་གཞན་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་དང༌། ཕན་པའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ།།དེ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་ལས་ཀྱང་མི་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་སམ། ཆོས་སམ། དགེ་འདུན་ནམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་གང་ཡང་རུང་བའི་གཞི་ལ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། གནོད་པའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེ་བས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་དང་བའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་སམ། ཆོས་སམ། དགེ་འདུན་ལ་དང་བའི་ཤས་ཆེ་བས་དེ་ལྟར་མོས་པའི་བསམ་པ་མངོན་དུ་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །བྱས་པ་མི་གཟོ་བའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་མི་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕའམ། མའམ། ཕན་འདོགས་པའི་གཞི་གང་ཡང་རུང་བ་ལ། དྲིན་དུ་མི་གཟོ་བའི་བསམ་པ་དང༌། འཁུ་བའི་བསམ་པ་དང༌། དྲག་པོའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེ་བས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་དྲིན་དུ་གཟོ་བའི་བསམ་པས་ཀྱང་ལས་དགེ་བ་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕའམ། མའམ། ཕན་འདོགས་པའི་གཞི་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་དྲིན་དུ་གཟོ་བའི་བསམ་པ་དང༌། ཕན་གདགས་པའི་བསམ་པ་ཤས་ཆེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གཞི་ལས་ཀྱང་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་དང༌།མཚམས་མེད་པ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་གསོད་པ་དང༌། མ་གསོད་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་གསོད་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་ཕྱུང་བའོ། །མཚམས་མེད་པ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དགྲ་བཅོམ་མའམ་མ་ལ་ཉལ་བའམ། སྲིད་པ་ཐ༌མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སྣུན་པར་བྱེད་པའམ། ལྷའི་གནས་རྣམས་སམ། ལམ་གྱི་བཞི་མདོ་འམ། ལམ་གྱི་སུམ་མདོ་རྣམས་སུ་ཕྱུགས་གསོད་པར་བྱེད་པའམ། ཡིད་གཅུགས་པའི་མཛའ་བཤེས་སམ། མཛའ་བོ་མཆོག་ཏུ་ཡིད་གཅུགས་པར་གྱུར་པ་ལ་འཁུ་ཞིང་སླུ་ལ་འདྲིད་པར་བྱེད་པའམ། སྡུག་ཅིང་ཅི་ཡང་མེད་ལ་མགོན་མེད་པ་དང༌། རྟེན་མེད་པ་དང༌། སྐྱབས་མེད་པར་འོངས་ཏེ། སྐྱབས་སྦྱིན་པས་ཉེ་བར་བཟུང་བའི་འོག་ཏུ་འཁུ་ཞིང་གནོད་པ་བྱེད་པ་འམ། དགེ་འདུན་འདུ་བའི་སྒོ་འཕྲོག་པ་པའམ༑ མཆོད་རྟེན་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ནི་མཚམས་མེད་པ་དང་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བ་ཡང་གཞི་ལས་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་མ་ལ་མ་དད་པ་ལ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་སྟེ། འདུལ་ཞིང་འཛིན་དུ་འཇུག་ལ་འཇོག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མ་ལ་མ་དད་པ་ལ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སེར་སྣ་ཅན་ལ་གཏོང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ལ་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །མ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །བྱམས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལས་ལངས་པ་ལ་ཁ་ཟས་འབུལ་ཞིང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྙིང་རྗེ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལས་ལངས་པ་ལ་ཁ་ཟས་འབུལ་ཞིང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་དགེ་འདུན་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཞི་དེ་དག་ཉིད་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པའི་མི་དགེ་བའི་ལས་གནོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དོ། །

【M5 與他增上果】

དེ་ལ་ཕ་རོལ་གྱི་དབང་གི་འབྲས་བུས་ཚེ་འདི་ལ་ལས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་གནས་གང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞུགས་པ་དེར་ཡམས་ཀྱི་ནད་རྣམས་དང༌། གནོད་པ་རྣམས་དང༌། འགོ་བའི་ནད་རྣམས་མི་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཡམས་ཀྱི་ནད་མེད་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་དང་འགོ་བའི་ནད་མེད་པར་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང༌། བྱམས་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་དབུལ་པོ་རྣམས་དང༌། སྡུག་པ་རྣམས་དང༌། གནམ་གྱིས་མནར་བ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་བརྟགས་ནས་ཟས་དང༌། སྐོམ་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། མཛོད་ཀྱིས་བརྟས་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་རྐྱེན་དེས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ལས་བྱུང་བའི་ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 損益門】

དེ་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་ལས་གནོད་པ་ནི་སྒོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ། མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། གནོད་པར་བྱེད་པའི་སྒོ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྲོག་ལ་གནོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཆུང་མ་ལ་གནོད་པ་དང༌། སྒྱུའི་དབང་པོའི་གནོད་པ་དང༌། གྲོགས་པོའི་ཚུལ་གྱིས་གནོད་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བའི་གནོད་པ་དང༌། བག་མེད་པ་སྐྱེད་པའི་གནོད་པ་དང༌། འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པའི་གནོད་པ་སྟེ། འདི་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི། དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་སྒོ་རྣམས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ།། །།

【I6 業增上】

བམ་པོ་དགུ་པ།

ལས་རྣམས་ཀྱི་ཆེ་བ་དང༌། དྲག་པ་དང༌།ལྕི་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། གོམས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེལ་བའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དྲག་པོའམ། མ་ཆགས་པའམ། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དྲག་པོས་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གོམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་གིས་མི་དགེ་བའམ། དགེ་བའི་ལས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ལ་ལན་མང་དུ་བྱས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚིག་ཀྱལ་པ་ལས་ངག་རྩུབ་པོ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་བས་ཕྲ་མ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་བས་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་བས་འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་བས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན༌པ་བས་སྲོག་གཅོད་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌།སྲོག་གཅོད་པ་བས་བརྣབ་སེམས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། བརྣབ་སེམས་པས་གནོད་སེམས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། གནོད་སེམས་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ཆེས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་བས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཆེས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་བས་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཆེས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་གཞི་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་སམ། ཆོས་སམ། དགེ་འདུན་ནམ་བླ་མ་ལྟ་བུའི་གཞི་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་གནོད་པའམ། ཕན་པའི་དངོས་པོ་ལྕི་བ་ཉིད་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། འདུག་ལ་དགེ་བ་ནི་ལན་ཅིག་ཀྱང་མི་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེལ་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་མི་དགེ་བའི་ལས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་སྤངས་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས། དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་སྦྱོང་པ་ལྟ་བུའོ། །

【I7 業顛倒】

ལས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།བྱ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། འཛིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌།དགའ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །དེ་ལ་བྱ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སྲོག་ཆགས་གཞན༌གསད་པར་བྱ་བ་ལས། གཞན་བསད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་ཡོད་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པ་དང་འདྲ་ཞིང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་ཆགས་གཞན་བསད་པར་མ་གྱུར་ན་ཡང༌། སྲོག་ཆགས་ལྟ་བུའི་གཞི་ལ་བསྣུན་ལ། བདག་གིས་སྲོག་ཆགས་བསད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པས་དེ་ལ་ནི་སྲོག་བཅད་པ་ཡང་མེད་ལ། སྲོག་གཅོད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་དང་འདྲ་ཞིང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ༑ སྲོག་གཅོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ལ་ཡང་བྱ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འཛིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་སྐད་སྨྲ་སྟེ། སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །མཆོད་སྦྱིན་མེད་དོ་ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གསོད་པའམ། གསོད་དུ་འཇུག་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་རྗོད་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕྲ་མ་བྱེད་པ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་བ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་བ་དང༌། ཡང་ན་སྦྱིན་པ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་གནས་ལ་གནས་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དག་བྱེད་པ་དང༌།ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་པ་མེད་དེ། གཞི་དེ་ལ་སྡིག་པའམ་བསོད་ནམས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང༌། འདི་སྐད་སྨྲ་སྟེ། བྲམ་ཟེ་ལ་སྡང་ཞིང༌། ཚངས་པ་ལ་སྡང་བ་དང༌། ལྷ་ལ་སྡང་བ་རྣམས་ནི་གསད་པར་བྱའོ། །གསད་པ་ན་གཞི་དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། སྡིག་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ལ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་བྱས་པ་ཡང༌། བསོད་ནམས་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་དགའ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། འདུག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་དགའ་སྟེ། དེ་དག་གིས་རྩེ་བའི་ཆོས་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【I8 業差別】【J1 列四位業名】【K1 有五種二門】

ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གང་ཞེ་ན་ལས་བྱས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །མ་བྱས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བསགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །མ་བསགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བསམས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །མ་བསམས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་ངེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པར་མ་ངེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་མ་སྨིན་པ་དང༌།

【K2 有十種三門】

དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་དང༌། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པ་དང༌། སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསོད་ནམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌།ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པ་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌།མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌།བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌།

【K3 有一種四門】

གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པ་དང༌། དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བ་དང༌།གནག་ཅིང་དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་ཅིང་དཀར་བ་དང༌། ལས་གནག་པ་ཡང་མ་ཡིན་དཀར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ལས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དང༌།

【K4 有一種五門】

ཡོན་པོའི་ལས་དང༌། ཉེས་པའི་ལས་དང༌། སྙིགས་མའི་ལས་དང༌། གཙང་བའི་ལས་དང༌། ཐུབ་པའི་ལས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【J2 隨別釋】【K1 有五種二門】【L1 作業、不作業】

བྱས་པའི་ལས་གང་ཞེ་ན། བསམས་པའམ། བསམས་ནས་ཀྱང་ལུས་དང་ངག་གིས་ཀུན་ནས༌བསླངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མ་བྱས་པའི་ལས་ནི་མ་བསམས་པའམ༑ མ་བསམས་ནས་ཀྱང་ལུས་དང་ངག་གིས་ཀུན་ནས་མ༌བསླངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 增長業、不增長業】

བསགས་པའི་ལས་ནི་ལས་རྣམ་པ་བཅུ་མ་གཏོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྨི་ལམ་དུ་བྱས་པ་དང༌། མ་ཤེས་པར་བྱས་པ་དང༌། བསམས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་བྱས་པ་དང༌། དྲག་པོ་མ་ཡིན་ལ་རྒྱུན་ཆགས་མ་ཡིན་པར་བྱས་པ་དང༌། ནོར་བས་བྱས་པ་དང༌། བརྗེད་པས་བྱས་པ་དང༌། མི་འདོད་བཞིན་དུ་བྱས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། འགྱོད་པས་བསལ་བ་དང༌། གཉེན་པོས་བསལ་བ་སྟེ། ལས་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་མ་གཏོགས་པའི་ལས་གཞན་གང་ཡིན་པའོ། །མ་བསགས་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །

【L3 故思業、不故思業】

བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་ནི། བསམས་བཞིན་དུ་བྱས་པའམ།བསགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མ་བསགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་ནི། བསམས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L4 順定受業、不順定受業】

མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ངེས་པའི་ལས་ནི།བསམས་བཞིན་དུ་བྱས་པ་དང༌། བསགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་པའི་ལས་ནི། བསམས་བཞིན་དུ་བྱས་ལ་མ་བསགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L5 異熟已熟業、異熟未熟業】

རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པའི་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བྱིན་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པར་མ་སྨིན་པའི་ལས་ནི། འབྲས་བུ་མ་བྱིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 有十種三門】【L1 善業、不善業、無記業】

དགེ་བའི་ལས་ནི། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་དགེ་བའི་ལས་ནི། ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 律儀所攝業、不律儀所攝業、非律儀非不律儀所攝業】

ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ལས་ནི། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་གཞིར་གྱུར་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གཞིར་གྱུར་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་ལས་ནི། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའམ། བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྤོང་བའི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའམ། ཟག་པ་མེད་པའི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པའི་ལས་ནི། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིས་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིས་བཅུ་གཉིས་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུག་གསོད་པ་རྣམས་དང༌། བྱ་གག་འཚོང་བ་རྣམས་དང༌། ཉ་པ་རྣམས་དང༌། བྱ་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱས་འཆོར་བ་རྣམས་དང༌། ཆོམ་རྐུན་པ་རྣམས་དང༌། གཤེད་མ་རྣམས་དང༌། བཙོན་སྲུང་རྣམས་དང༌། ལོག༌པོ་པ་རྣམས་དང༌། གནོད་བྱེད་རྣམས་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། སྤྲུལ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་སོ། །སྡོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བསྡུས་པའི་ལས་ནི། སྡོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་མ་གཏོགས། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་རིས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པའི་རིས་ཀྱི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【L3 施性業、戒性業、修性業】

སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི། གཞི་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གནས་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གཞི་ནི་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའི་གཞིའོ། །ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏང་བའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་ཀུན་ནས༌བསླངས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པའོ༑ །དེ་ལ་གནས་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ལེན་པ་པོ་ནི་གནས་ཡིན་ནོ། །སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌།བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་དང༌། ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་འདྲའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་སོ། །གནས་ནི་སེམས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པའི་དངོས་པོའོ། །བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གཞི་སྟེ། མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའོ། །ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །གནས་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །སྦྱིན་བདག་གི་རྟགས་རྣམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་རྟགས་རྣམས་དང༌། སྒོམ་པའི་རྟགས་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་རིག་པར་བྱའོ། །

【L4 福業、非福業、不動業】

བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ནི་བདེ་འགྲོར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌།འགྲོ་བ་ལྔ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་ངན་སོང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། འགྲོ་བ་ལྔ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་གཡོ་བའི་ལས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L5 順受業、順苦受業、順不苦不樂受業】

བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི། ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད་ནི་མི་གཡོ་བའོ། །

【L6 順現法受業、順生受業、順後受業】

ཚེ་འདི་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་བར་དུ་མ་ཆོད་པར་སྐྱེ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་དེ་ཕན་ཆད་དུ་སྐྱེ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L7 過去業、未來業、現在業】

འདས་པའི་ལས་ནི་བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་འབྲས་བུ་བྱིན་ཟིན་པའམ༑ འབྲས་བུ་མ་བྱིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མ་འོངས་པའི་ལས་ནི་མ་སྐྱེས་ཤིང༌། མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ལས་ནི་མངོན་པར་འདུས་བྱས་ཤིང་མངོན་པར་བསགས་ལ་ཞིག་པར་མ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L8 欲繫業、色繫業、無色繫業】

འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཅིང་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་ལས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཅིང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ནི། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་སྨིན་ཅིང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L9 學業、無學業、非學非無學業】

སློབ་པའི་ལས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པ་སློབ་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་སློབ་པའི་ལས་ནི་མི་སློབ་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སློབ་པའི་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པའི་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་གཉི་ག་ལས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L10 見所斷業、修所斷業、無斷業】

མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ནི་ངན་སོང་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ལས་ནི་བདེ་འགྲོ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ལས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K3 有一種四門】

གནག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་པའི་ལས་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དཀར་བའི་ལས་ནི་མི་གཡོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །གནག་ཅིང་དཀར་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གནག་ཅིང་དཀར་བའི་ལས་ནི་མི་དགེ་བའི་གཉེན་པོ་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མ་སྤངས་ལ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་སུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །ལས་གནག་པའི་ཡང་མ་ཡིན་དཀར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་མེད་དེ། ལས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ལས་གསུམ༌ཆར་ཡང་སྤོང་བའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【K4 有一種五門】

ཡོན་པོའི་ལས་ནི་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉེས་པའི་ལས་ནི་ཡོན་པོའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཉེས་པའི་ལས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཉེས་པའི་ལས་ནི་ཆོས་འདི་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བསྟན་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པ་ལོག་པར་ངེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །སྙིགས་མའི་ལས་ནི་ཡོན་པོའི་ལས་དང༌། ཉེས་པའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྙིགས་མའི་ལས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྙིགས་མའི་ལས་ནི། ཆོས་འདི་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བསྟན་པ་ལ་ངེས་པར་མ་གྱུར་པ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་བློ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གསུམ་པོ་ནི་དེ་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡོན་པོའོ། །དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བརྟེན་པ་ལ་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྙིགས་མའི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཙང་བའི་ལས་ནི། ཆོས་འདི་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བསྟན་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ངེས་པར་གྱུར་པ། ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་བློ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །ཐུབ་པའི་ལས་ནི་ཆོས་འདི་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཡིན་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པའོ། །

【I9 業過患】

ལས༌རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་པོས་སྲོག་གཅོད་པའི་གཞིའི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཉི་ག་ལ་གནོད་པར་བྱ་བར་སེམས་པ་དང༌། ཚེ་འདིའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། ཚེ་འདི་པ་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པར་སེམས་ཤེ་ན། སྲོག་ཆགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ན། གཞི་དེ་ལས་བདག་ཉིད་གསད་པའམ། བཅིང་བའམ། ཉམས་པའམ། སྨད་པར་འགྱུར་ལ། ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་ནི་མི་ནུས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ལྟར་བྱས་པས་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ལ། གཞི་དེ་ལས་བདག་ལ་གསད་པ་ནས་སྨད་པའི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བའོ། །གཉི་ག་ལ་གནོད་པ་ནི་དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་ལ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་ལ། གཞི་དེ་ལས་ཕ་རོལ་གྱིས་གསད་པ་ནས། སྨད་པའི་བར་དུ་འགྱུར་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚེ་འདི་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པར་སེམས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་གནོད་པར་སེམས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚེ་འདི་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྐྱེད་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་གཉི་ག་ལ་གནོད་པར་སེམས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྲོག་ཆགས་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། གལ་ཏེ་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་དྲུག་མ་བྱུང་ལ༑ སྲོག་གཅོད་པ་ཡང་དེའི་འདོད་པ་ལྟར་མ་གྲུབ་པར་གྱུར་ན། འདོད་པས་ཕོངས་པའི་གཞི་ལས། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དེས་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཉེས་དམིགས་བཅུར་འགྱུར་ཏེ། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐབས་ནས་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་དགེ་བསྙེན་གྱི་བསླབ་པ་ལ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཞི་དང༌། ལྔ་པ་སྟེ་འབྲུའི་ཆང་དང༌། བཅོས་པའི་ཆང་གི་སྐབས་སུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉེས་དམིགས་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དགའ་བྱེད་ཀྱི་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 生雜染】【H1 標四種】

སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མ་ངེས་པ་དང༌། འཇུག་པའོ། །

【H2 隨別釋】【I1 生差別】【J1 總說】

དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། ཁམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། འགྲོ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། གནས་གཞན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་ལུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 別釋】【K1 界差別】

དེ་ལ་ཁམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་བའོ། །

【K2 趣差別】

འགྲོ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔའོ། །

【K3 所差別】

གནས་གཞན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་གནས་གཞན་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་གནས་གཞན་བཞི་པོ་དག་ཏུ་སྐྱ་བ་སྟེ། དེ་དག༌ཏུ་བསྡོམས་ན་སྐྱེ་བ་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །

【K4 勝生差別】

རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རིགས་ངན་པར་སྐྱེ་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་གདོལ་པའི་རིགས་སམ༑ གཡུང་པོའི་རིགས་སམ། ཤིང་རྟ་མཁན་གྱི་རིགས་སམ། སྨྱིག་མ་མཁན་གྱི་རིགས་སམ། གཞན་ཡང་གང་མ་རབས་རྣམས་དང༌། དམའ་བ་རྣམས་དང༌། ངན་པ་རྣམས་དང༌། འཚོ་བ་ངན་པ་རྣམས་དང༌། ཆུང་བ་རྣམས་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་བ་རྣམས་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དག་གི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སྐལ་བ་མེད་པའི་མི་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་བཙུན་པར་སྐྱེ་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་རྒྱལ་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའམ། བྲམ་ཟེ་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའམ༑ ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའམ། རིགས་གཞན་ཡང་གང་ཕྱུག་པོ་རྣམས་དང༌། ནོར་མང་བ་རྣམས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་རྣམས་དང༌། ནོར་རྫས་མང་བ་རྣམས་དང༌། བདག་དབང་བ་མང་ཞིང་མཐའ་བཟང་བ་རྣམས་དང༌། ནོར་དང་འབྲུ་དང་བང་མཛོད་མང་བ་རྣམས་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དག་གི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ།དེ་དག་ནི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་ངན་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་བཙུན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དེ་གཉི་ག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་བར་མའི་རིགས་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་ན་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། ལྷ་མ་ཡིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། ས་གཞི་ལ་བརྟེན་པའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། ནམ་མཁའི་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་བརྟེན་པའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བཅས་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་གཙང་མར་སྐྱེ་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ན་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། འདུ་ཤེས་ཚད་མེད་པའི་ལྷ་རྣམས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【K5 自身世間差別】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ན་ལུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཚད་མེད་པ་དག་ན། སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 生艱辛】

དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཆུ་གང་ཡིན་པ་དེ་བས་ནི། ཁྱེད་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འགྲོ་ཞིང་འཁོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲག་འཛག་ཅིང་འབབ་པ་ཆེས་མང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱེད་ཡུན་རིང་པོ་ནས་གླང་པོ་ཆེ་རྣམས་དང་སྐལ་པ་མཉམ་པར་སྐྱེས་ཤིང༌། རྟ་རྣམས་དང༌། རྔ་མོ་རྣམས་དང༌། བ་ལང་རྣམས་དང༌། བོང་བུ་རྣམས་དང༌། ར་དང༌། རི་དྭགས་དང༌། མ་ཧེ་དང༌། ཕག་དང༌།ཁྱི་རྣམས་དང་སྐལ་པ་མཉམ་པར་སྐྱེས་ལ། དེར་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་བཅད་པ་མང་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་སྟེ། དེར་ཁྱེད༌ཀྱི་ཁྲག་མང་པོ༌ཟགས་ཤིང་འབབ་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་སྐལ་པ་མཉམ་པར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེར་ཁྱེད་ཀྱིས་ཕའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཕུ་ནུ་པོའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྲིང་མོའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཉེན་བཤེས་ཟད་པ་དང༌། ནོར་ཟད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཟད་པ་མང་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་སྟེ། དེར་ཁྱེད་ཀྱི་མཆི་མ་མང་པོ་ཟགས་ཤིང་བབ་པར་གྱུར་ཏོ། །ཁྲག་དང་མཆི་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མའི་ནུ་ཞོ་འཐུངས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【I3 生不定】

དེ་ལ་མ་ངེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ས་འདིའི་སྟེང་ན་རྩྭ་དང༌། ཤིང་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་དང༌། ལོ་མ་གཞོན་ནུ་ཅི་ཡོད་པ་དེ་དག །སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་སོར་བཞི་ཙམ་དུ་དུམ་བུར་བཅད་ལ། ཕ་དང་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་ཕྱིར་བཀོད་དེ། འདི་ནི་བདག་གི་ཕའོ། །བདག་གི་ཕ་དེའི་ཕ་ནི་འདིའོ། །འདི་ནི་བདག་གི་མའོ། །བདག་གི་མ་དེའི་མ་ནི་འདིའོ་ཞེས་བྱས་ན། སོར་བཞི་ཙམ་གྱི་དུམ་བུ་དེ་དག་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་ཆེས་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་ཟད་ཅིང་ཐུག་པར་འགྱུར་གྱི། ཕ་རྣམས་ཀྱི་ཕའི་མཐའ་དང་མ་རྣམས༌ཀྱི་མའི་མཐའ་ནི་ཐུག་པར་འགྱུར་ཞེས་ང་མི་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། གང་ཁྱེད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་མཐོང་ན།དེར་ཁྱེད་ཀྱིས་བདག་ཅག་གིས་ཀྱང་འདི་འདྲ་བར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་སྙམ་དུ་མཐའ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པ་དང༌། སྔོན་ཡུན་རིང་པོ་འདས་པ་ནས་གང་དུ་ཁྱེད་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་སོང་བ་དང༌། མ་ཤི་བའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ནི་ངས་མཐོང་བར་དཀའོ། །ཡུན་རིང་པོ་འདས་པ་ནས། སེམས་ཅན་གང་ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་མའམ། ཕུ་ནུའམ། སྲིང་མོའམ། །སློབ་དཔོན་ནམ། མཁན་པོའམ། བླ་མའམ། བླ་མའི་གནས་ལྟ་བུར་མ་གྱུར་པ་དེ་ནི་ངས་མཐོང་བར་དཀའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། གང་ཟག་གཅིག་གི་བསྐལ་པ་གཅིག་གི་རུས་པ་རྣམས་ཀྱི་རུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡང་གལ་ཏེ་སྡུད་པ་ཞིག་ཡོད་ལ།བསྡུས་ནས་ཀྱང་གལ་ཏེ་འཇིག་པར་ཡང་མི་འགྱུར། རུལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་དུ་ཟིན་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། རི་ངོས་ཡངས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【I4 生流轉】【J1 問】

དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན།

【J2 略答】

འདི་ལྟར་ལུས་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་གི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 重徵】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན།

【J4 廣釋】【K1 頌標十門】

སྡོམ་ནི༑ ལུས་དང་སྒོ་དང་དོན་དང་ཡང༌། །རྣམ་པར་དབྱེ་དང་རིམ་པ་བསྟན། །ངེས་པའི་ཚིག་དང་རྐྱེན་ཉིད་དང༌། །རྐྱེན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། །མདོ་སྡེ་བསྡུ་བར་བྱ་བ་དང༌། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐ་མ་ཡིན། །

【K2 隨別釋】【L1 緣起體】【M1 標三相】

ལུས་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་ཇི་ལྟར་དབུས་ཀྱི་མཐར་འབྱུང་བ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐའ་ནས་ཇི་ལྟར་ཕྱི་མའི་མཐར་འབྱུང་བ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐར་བྱུང་ནས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །

【M2 別釋】【N1 從前際，中際生】【O1 廣明流轉】【P1 明胎生】【Q1 問】

དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་ཇི་ལྟར་དབུས་ཀྱི་མཐར་འབྱུང་ཞིང་བྱུང་ནས་ཀྱང་དབུས་ཀྱི་མཐར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།

【Q2 答】

འདི་ལྟར་འདི་ནི་ལ་ལ་སྔོན་མི་མཁས་ཤིང་མ་རིག་པར་གྱུར་པས། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་དང༌།བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་ནས༑ དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དེ་དང་འབྲེལ་ཞིང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། ནམ་མ༌ཤི་བའི་དུས་ཀྱི་བར་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྲེད་པ་ཡང་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཚེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་གྲོགས་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས། སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་རྒྱུའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐར་གྱིས་མའི་མངལ་དུ་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། མེར་མེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས། མངལ་ན་གནས་པའི་མིང་དང་གཟུགས་དེ་གོང་ནས་གོང་དུ་རྒ་བའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཉིང་མཚམས་སྦྱར་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མིང་དང་གཟུགས་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་འདུག་གོ། །དེ་ཡང་རྟེན་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་བརྟེན་ཅིང་འདུག་སྟེ། དེས་ན་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷན་ཅིག་བྱུང་བའི་དབང་པོའི་གཟུགས་དང༌།འགགས་མ་ཐག་པའི་མིང་ནི་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་དག་གི་རྟེན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་དག་གི་རྟེན་ནི་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། དབང་པོའི་རྟེན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོས་བསྐྱེད་པའི་གཟུགས་དང་དབང་པོ་རྣམས་གང་གིས་ཟིན་པའི་མིང་གང་ཡིན་པ་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་གཉི་ག་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་རྟེན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཚེ་ཇི་སྲིད་པར་མདུང་ཁྱིམ་གྱི་ཚུལ་དུ་འདུག་གོ། །

【Q3 結】

དེ༌ལྟར་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་དབུས་ཀྱི་མཐར། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དབུས་ཀྱི་མཐར་འཇུག་པ་སྟེ།

【P2 明餘三生】

དེ་ལ་མངལ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་མའི་མངལ་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་ནི་དབང་པོ་ཚང་བར་འབྱུང་སྟེ། བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིང་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་ལ་ཡང་བརྟེན་ལ། གཟུགས་ཀྱིས་བོན་དང་མིང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་འཇུག་སྟེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ལས་ཕྱིས་ས་བོན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལ་ཡང་བྱེ་བྲག་དེ་ཡོད་དོ། །

【P3 釋三業生處】

བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པས་ནི་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །མི་གཡོ་བས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【O2 略示還滅】

云何不生？由不生故，趣清淨究竟。question

【N2 從中際，後際生】

དབུས་ཀྱི་མཐའ་ནས་ཕྱི་མའི་མཐར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། མི་འབྱུང་བས་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་དབུས་ཀྱི་མཐར་བྱུང་བའི་གང་ཟག་དེས་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཡུལ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་གཉིས་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཉན་པའམ། སྔོན་གོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲས་བུ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནང་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ལ་རྨོངས་པས་ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལས། སྡུག་བསྔལ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་སོ། །དེ་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའི་མ་རིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་རྣམས་བྱེད་ཅིང་སོགས་སོ། །དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་གསར་དུ་ལས་བྱེད་པས་ལས་དེ་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཚེ་འདིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་ན་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཅེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ། ཡང་སྲིད་པའི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དེ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ། ཡང་སྲིད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ས་བོན་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ས་བོན་དེ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ། ཡང་སྲིད་པའི་རེག་པའི་ས་བོན་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །རེག་པའི་ས་བོན་དེ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ། ཡང་སྲིད་པའི་ཚོར་བའི་ས་བོན་དང་འབྲེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་དབུས་ཀྱི་མཐའ་ལ་གནས་ཤིང༌། ཡང་སྲེད་པ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དག་གི་ལུས་མཐའ་དག་འཕེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ལ་རྨོངས་པ་སྔ་མས་དེ་ལྟར་ཡང་སྲིད་པས་འཕངས་ནས། ཡུལ་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་རྨོངས་པ་ཅིག་ཤོས་ཀྱིས། ཡུལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་དམིགས་ནས་སྲེད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྲེད་པ་དེས་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའམ། སྲིད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན། འདོད་པའི་ལེན་པའམ། སྲིད་པའི་ལེན་པའམ། ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །ལེན་པ་བླངས་ནས་ཀྱང༌། སྲེད་པ་དང་ལེན་པ་ལྷན་ཅིག་ཕྲད་པ་ན། འཕེན་པའི་རྒྱུ་སྔ་མ་ལ་སྲིད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྡུས་པའི་སྲིད་པའི་རྗེས་ལ་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས། ཇི་ལྟར་འཕངས་པའི་འཕེན་པའི་རྒྱུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས༌རིམ་མམ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཚེ་འདི་ལ་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས། སྐྱེ་བའི་གནས་ཁ་ཅིག་ཏུ་མངོན་དུ་འགྱུར་ལ། ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་ས་བོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དབུས་ཀྱི་མཐར་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་མའི་མཐར་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 中際生已，若趣流轉，若趣清淨究竟】

གལ་ཏེ་ཚེ་འདི་ལ་གཞན་གྱི་སྒྲའམ། སྔོན་གྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲས་བུར་གྱུར་པ་འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང༌། དེ་དག་གི་འགོག་པ་དང༌། དེ་དག་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། དེས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེད་དེ། བདེན་པ་རྣམས་ལ་རིམ་གྱིས་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཤེས་པ་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཤེས་པ་མཐོང་བ་དེས་ན་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དེ་མ་ལུས་པར་སྤོང་ངོ༌། །དེ་སྤངས་ན་དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པའི་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤངས་པས་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་མ་རིག་པ་དང་བྲལ་ནས་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པའི་སེམས་དེ་དང་བྲལ་བས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པ་དེ་འགགས་པས་མ་རིག་པ་མ་སྤངས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པའི་རིམ་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རེག་པ་འགག་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་བར་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱའོ། །ཚེ་འདི་ལ་མ་རིག་པ་འགགས་པས། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་འགག །མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་འགགས་པས་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་འགག །མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་འགགས་པས་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགགས་པས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་འཁྲུག་པ་ལ་ཐུག་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགག་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚེ་འདི་ལ་འདུ་བྱེད་དེ་དག་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཚེ་འདི་ལ་མི་འཇུག་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལྷག་མ་ཡོད་དེ། ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ལུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་བྲལ་ནས་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ལུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ཡང་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་ཚེ་ཇི་ཙམ་པ་དེ་སྲིད་གནས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་དེའི་ཚེ་ཟད་པ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཟིན་པའི་ལུས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྲོག་གི་དབང་པོ་འདི་ཕན་ཆད་ཀྱི་དེའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཕྱིས་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་འདིར་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་དང་བཅས་པར་རང་གི་ངང་གིས་འགགས་ལ། སྔར་རྒྱུ་འགགས་པས་གཞན་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་མ་ལུས་པར་འགགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས༌འདས་པའི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་ཞི་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། གང་གི་དོན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐའ་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་བསྟེན་པའོ། །

【M3 總結】

དེ་ལྟར་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་དབུས་ཀྱི་མཐར་འཇུག་པ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐའ་ནས་ཕྱི་མའི་མཐར་འཇུག་པ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐར་འཇུག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ལུས་ཡིན་ནོ། །

【L2 緣起門】

སྒོ་གང་ཞེ་ན། སྒོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། ནང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའི་སྒོ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལོ་ཏོག་འགྲུབ་པའི་སྒོ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བའི་སྒོ་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་དང་འཆགས་པའི་སྒོ་དང༌། ཟས༌ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟེན་པའི་སྒོ་དང༌། ལས་བདག་གིར་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ལས་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྒོ་དང༌། མཐུའི་སྒོ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་སྒོའོ། །

【L3 緣起義】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་མེད་པའི་དོན་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་དེ་སེམས་ཅན་མེད་པ་ཡིན་ན་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏོ། །མི་རྟག་པ་ཡིན་ན་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པ་ཉེ་བར་གནས་པའི་དོན་ཏོ། །རིང་པོ་མི་ཐོགས་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ན་གཞན་གྱི་དབང་གི་དོན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་ན་བྱེད་པ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །བྱེད་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཡིན་ན་མཐུན་པར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འཇུག་པའི་དོན་ཏོ། །མཐུན་པར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འཇུག་པའི་དོན་ཡིན་ན་ལས་བདག་གིར་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་གང་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དོན་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L4 緣起差別】【M1 問】

རྣམ་པར་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན།

【M2 解】【N1 七引因支】【O1 無明支】【P1 十九種無知】【Q1 十九束為七類】【R1 世：前際、後際、中際無知】

སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་སྟེ། ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་མ་བྱུང་བ་ཞིག །བདག་ཅིར་གྱུར་པ་ཞིག །བདག་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་བ་ཞིག་སྙམ་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་སྟེ། ཅི་བདག་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་བདག་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག །བདག་ཅིར་འགྱུར་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་སྙམ་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ནང་དུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཐེ་ཚོམ་ཅན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅིར་འགྱུར༑ སེམས་ཅན་འདི་དག་གང་ནས་འོངས། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་སྙམ་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【R2 事：內、外、內外無知】

ནང་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།སོ་སོར་རང་གི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་བདག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕྱི་རོལ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུ་བྱེད་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་བདག་གི་བར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་དང༌། ཐ་མལ་པར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【R3 業報：業、異熟、業異熟無知】

ལས་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ལས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུར་བསྡུས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཚོར་བ་པོར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ལས་དང་དེའི་འབྲས་བུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【R4 三寶：佛、法、僧無知】

སངས་རྒྱས་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའམ། ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། བག་མེད་པའམ། ཡིད་གཉིས་ཟ་བའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས༌ཀྱི་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའམ། ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། བག་མེད་པའམ། ཡིད་གཉིས་ཟ་བའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དགེ་འདུན་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་འདུན་གྱིས་ལེགས་པར་བསྒྲུབས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའམ། ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། བག་མེད་པའམ། ཡིད་གཉིས་ཟ་བའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【R5 四諦：苦集滅道無知】

སྡུག་བསྔལ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའམ། ལོག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། བག་མེད་པའམ། ཡིད་གཉིས་ཟ་བའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【R6 因果：因等無知】

རྒྱུ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་མེད་པར་རྟོག་པའམ། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང༌། དབང་ཕྱུག་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། སྐྱེས་བུ་གཞན་ལ་སོགས་པར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྟོག་པའི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྒྱུ་ཇི་ལྟ་བར་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་བའོ། །དེ་དག་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བའོ༑ །ཕན་པའི་ཕྱིར་བརྟེན་པར༌བྱ་བའོ། །གནོད་པའི་ཕྱིར་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །གནག་པའི་ཕྱིར་ཁ་ན་མཐོ་བ་དང་བཅས་པའོ། །དཀར་བའི་ཕྱིར་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའོ། །འདྲེས་པའི་ཕྱིར་སོ་སོའི་ཆ་ཡོད་པའོ། །

【R7 所證：六觸處如實通達無知】

རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་མི་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།རྟོག་པ་ལ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【Q2 結】

དེ་དག་བསྡོམས་ན་མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་ཡོད་དོ། །

【P2 七種無知】

གཞན་ཡང་མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ཡོད་དེ། དུས་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། འཕོ་བ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། མཆོག་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རྨོངས་པའོ། །མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། གང་གིས་གང་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། མི་ཤེས་པ་དང་པོ་གསུམ་གྱིས་ནི་དང་པོ་གཅིག་བསྡུས་སོ། །འོག་མ་གསུམ་གྱིས་ནི་གཉིས་པ་བསྡུས་སོ། །འོག་མ་གསུམ་གྱིས་ནི་གསུམ་པ་བསྡུས་སོ། །འོག་མ་གསུམ་གྱིས་ནི་བཞི་པ་བསྡུས་སོ། །འོག་མ་བཞིས་ནི་ལྔ་པ་བསྡུས་སོ། །འོག་མ་དྲུག་གིས་ནི་དྲུག་པ་བསྡུས་སོ། །ཐ་མ་གཅིག་གིས་ནི་བདུན་པ་བསྡུས་སོ། །

【P3 五種無知】

གཞན་ཡང་མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དོན་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། བག་མེད་པས་རྨོངས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རྨོངས་པའོ། །མི་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌།རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། གང་གིས་གང་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན་ལྟ་བ་ལ་རྨོངས་པ་ནི། དང་པོའི་དྲུག་དང༌། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཤེས་པ་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བག་མེད་པས་རྨོངས་པས་ནི་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་དེ་གཉི་ག་མི་ཤེས་པ་བསྡུས་སོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་རྨོངས་པས་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ནས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་མི་ཤེས་པ་བསྡུས་སོ། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རྨོངས་པས་ནི་ཐ་མ་བསྡུས་སོ། །དོན་ལ་རྨོངས་པས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P4 六種無知】

མི་ཤེས་པ་དང༌། མ་མཐོང་བ་དང༌། མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་དང༌། མུན་པ་དང༌། རྨོངས་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མ་རིག་པའི་རྣམ་པའི་རྣམ་གྲངས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་རྨོངས་པའི་གཞི་རྣམ་པ་བདུན་པོ་དག་དང༌། རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྨོངས་པའི་གཞི་ཐ་མ་གཉིས། གཞི་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་ནི་ཐ་མའི་མ་རིག་པའི་མུན་པའི་རྣམ་གྲངས་དེའི་ནང་དུ་བསྡུ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས། རྣམ་གྲངས་གསུམ་པོ་དང་རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལ། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡོད༌པས་ན། རྣམ་གྲངས་ཕྱི་མ་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་གྲངས་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ།། །།

【O2 行】

བམ་པོ་བཅུ་པ།

ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་སྟེ། འོག་མའི་བསོད་ནམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པ་དང༌། གོང་མའི་མི་གཡོ་བར་གྲགས་པའོ། །ངག་གི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ངག་གི་ལས་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ནི་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན༌པ་སྟེ།མི་གཡོ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་ནི་མི་གཡོ་བ་ཉིད་དོ། །

【O3 識】

མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་མ་ལ་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། གཟུགས་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། བསོད་ནམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་བ་དང༌། ས་བོན་དེ་ལས་བྱུང་བ་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟ་བར། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྟེན་དང༌། ཡུལ་ལས་དེ་དག་གི་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའི་བྱེ་བྲག་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ཡང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིའོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་པུའོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མྱོང་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིད༌ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོ་འདི་དག་ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་སྤྱོད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【O4 名色支】

འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། སའི་ཁམས་དང༌། ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཁམས་གཉིས་ན་ཡོད་དོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་བཅུ་དང༌། བཏགས་པའི་ཡོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་བརྒྱད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དེས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་འབྲས་བུར་གྱུར་པའོ། །

【O5 六根支】

མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཞེ་ན།མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་པོ་གཟུགས་དང་པ་སྟེ། གང༌གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་དང༌། ལྟ་བ་དང་ལྟ་བར་འགྱུར་བའོ། །མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཇི་ལྟ་བར་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་དུས་གསུམ་དུ་བསྟན་པས། ལས་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དེས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ལྔའོ། །དྲུག་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་ཆར་ན་སྤྱོད་པའོ། །

【O6 觸支】

མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་གང་ཞེ་ན། གསུམ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པ། ཡུལ་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རེག་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོའི་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དེས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་ནི་བཞིའོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་གཅིག་གོ། །

【O7 受】

བདེ་བའི་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། བདེ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས་སིམ་པར་ཚོར་བའི༌ཚོར་བའི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ལྟ་བུའི་གཉིས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། སིམ་པ་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་གཉིས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སིམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་གསུམ་ཆར་རོ། །གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མན་ཆད་ན་ནི་གཉིས་སོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཐུག་པ་མན་ཆད་ན་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །ཚོར་བ་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་རེག་པའི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དེས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་འབྲས་བུར་གྱུར་པའོ། །

【N2 五能生所生支】【O8 愛】

འདོད་པའི་སྲེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྲེད་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །

【O9 取】

འདོད་པའི་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པའོ། །ལྟ་བའི་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བདག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དང་པོས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཉིད་ཁོ་ནར་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཁམས་གསུམ་ཆར་དུའོ། །

【O10 有】

འདོད་པའི་སྲིད་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྔོན་གྱི་དུས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། ལྷ་དང༌། མིའི་སྲིད་པ་ལ་འདོད་པའི་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་སྔོན་བྱས་པའི་འདུ་བྱེད་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། མིའི་སྲིད་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པ་གང་ཞེ་ན། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ཡང་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པས་བསྡུས་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྲིད་པ་བདུན་པོ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། ལྷ་དང༌། མི་དང༌། ལས་དང༌། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་རྣམས་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།དགོས་པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ནི་འཕེན་པའི་སྲིད་པའོ། །གཅིག་ནི་སྲིད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་སྲིད་པའོ། །ལྔ་ནི་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་སྲིད་པའོ། །

【O11 生】【P1 別釋十句】

སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་ཐོག་མར་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན༌ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ལ་ཕྱིར་མ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕྱིར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། བྱུང་ནས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་སུ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕུང་པོ་འཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་གནས་འདི་དག་ཉིད་དང༌། གནས་སྐབས་རྣམས་སུ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཁམས་འཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྱེ་མཆེད་འཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དེ་དག་ཉིད་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕུང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་ཁ་ཟས༌ཀྱིས་བརྟས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚེའི་ལྷག་མའི་དབང་གིས་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པའོ། །

【P2 略義結】

སྐྱེ་བ་དེའི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གང་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། ཉེ་བར་རྟོན་པས་བསྒྲུབས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་གང་གིས་འཚོ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【O12 老死】【P1 解老】【Q1 別釋十七句】

ཁྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ཉམ་ཆུང་བས་ཁྱོར་ཁྱོར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྲ་དཀར་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྲའི་མདོག་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །གཉེར་མ་མང་བ་གང་ཞེ་ན། པགས་པ་སྙེར་སྙེར་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །རྒས་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་མཐུ་མེད་ཅིང༌། གཟི་བརྗིད་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞོམ་པ་གང་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་ནད་བུ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་བརྩལ་བར་བྱ་བ་ལ་མཐུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལུས་སྨེ་བ་ནག་པོས་གང་བ་གང་ཞེ་ན། བཟང་བ་ལ་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་སྨེ་བ་ནག་པོ་མང་དུ་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ཕྱམ་སྒུར་པོ་ལྟར་སྒུར་བ་དང་མགུལ་བའི་སྒྲ་ངར་ངར་པོ་འབྱུང་ཞིང་དབུགས་བརྫངས་པ་གང་ཞེ་ན། འགྲོ་བའི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་ཕྱེ་བའི་ལུས་ཀྱི་དབྱིབས་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་སྔ་མ་བས་ཆེ་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ལུས་མདུན་དུ་དབྱིབས་སྒུར་པོར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། འདུག་པའི་སྤྱོད་ལམ་དུ་གནས་པའི་ལུས་སྒུར་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཁར་བ་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཞེ་ན། འགྲེང་བའི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་གནས་པ་ཁར་བས་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་གནས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་གསལ་བར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། གཉིད་ལོག་པའི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་གནས་པ་ན། རྒྱུན་དུ་གཉིད་སྟུག་པོས་ནོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ལས་མྱུར་དུ་སད་པའི་མཐུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པའི་བློ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པའི་བློ་ཞན་པས་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་མཐུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན༑ རང་བཞིན་གྱིས་ཞན་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་འབྲལ་བ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་དེ་དག་ཉིད་ལ་མཐུ་མེད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་རྙིངས་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། འཆིར་ཉེ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཐ་མའི་དུས་སྐབས་ལ་བབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཏུགས་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན།བྱ་བ་བྱེད་པ་ལ་མཐུ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། །ཚེ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ན། ལུས་འཇིག་ཏུ་ཆ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q2 結略義】

རྒ་བའི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌།སྐྲ་ཡང་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། རྒྱས་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཟི་བརྗིད་དང་ཉམས་སྟོབས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། ནད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། མདོག་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། གནས་སྐབས་འདས་པ་དང༌། ཚེའི་མཇུག་བརྟུལ་བ་ནི་དོན་གྱིས་མདོར་བསྡུ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P2 解死】【Q1 別釋十一句】

སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་རིས་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཉིད་དོ། །འཆི་འཕོ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་གནད་ཆད་པ་མེད་པར་འཆི་བའོ། །འཆི་བ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གང་དག་གནད་ཆད་དེ་འཆི་བའོ། །འབྲལ་བ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་འགགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚེ་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན།སྐྱིགས་བུ་དང་རྔམ་པར་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པའོ། །དྲོད་ཡལ་བ་གང་ཞེ་ན། གཡོ་བ་མེད་པར་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པའོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་སྤངས་ཤིང་སྲོག་གི་དབང་པོ་འགགས་པ་གང་ཞེ་ན། དུས་སུ་འཆི་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འཆི་བ་གང་ཞེ་ན། དེའི་རྐྱེན་དག་གིས་དུས་ལམ་བབ་པར་འཆི་འཕོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་འཆི་བའི་གནས་སྐབས་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འཆི་བ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་ཏེ།འཆི་བའི་དུས་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 結略義】

འཆི་བའི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། འཆི་འཕོ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་གང་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ཤི་འཕོས་པ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་ཀྱི་དུས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་དོན་གྱིས་མདོར་བསྡུ་བ་ཡིན་ནོ། །

【M3 結】

དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L5 緣起次第】【M1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་རིམ་པ་འདི་ལྟ་བུར་བསྟན་པར་བྱས་ཤེ་ན།

【M2 答】【N1 初復次】

ཐོག་མཁོ་ནར་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་རྨོངས་སོ། །རྨོངས་པ་དེ་ཉིད་ལས་ལོག་པར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ལོག་པར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་རོ། ། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་རོ། ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བས་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལས་གཉིས་ཀྱིས་ཡུལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ཡུལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པ་ལས་ལྷག་པར་ཞེན་པ་དང༌། དེ་འདོད་པར་འགྱུར་རོ། །འདོད་ནས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བས་ཉོན་མོངས་པ༌ལ་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་བསགས་པས་ཡང་སྲིད་པར་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ལས་ཀུན་ནས་ལྡང་ངོ༌། །ལས་བསགས་པ་ཀུན་ནས་ལངས་པས་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པོ། །སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་གྲུབ་པར་བྱས་པས། རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བ་ལུས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་རྒ་ཤིའི༌སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ངོ༌། །ཡུལ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་གོ་རིམས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །

【N2 第二復次】

གོ་རིམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་བརྩམས་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་ཀྱི་རྐྱེན་དང༌། ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །ལུས་ཀྱི་རྐྱེན་ཡང་ཡན་ལག་དྲུག་གིས་བསྡུས་ཤིང་ཡུལ་ལས་ལོངས་སྤྱད་པའི་རྐྱེན་ཡང་ཡན་ལག་དྲུག་ཁོ་ནས་བསྡུས་ཏེ། ཐོག་མར་ནི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པས་རྨོངས་སོ། །དེ་ནས་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ། སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བར་མ་ཤེས་ནས་ལས་བྱེད་དོ༑ །བྱས་ནས་ཀྱང་དེ་ཉིད་ལ་ཤས་ཆེར་རྗེས་སུ་རྟོག་སྟེ། གྲོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ཀྱིས་ཕྱི་མ་ལ་དབང་པོ་འགྲུབ་པས་བསྡུས་པ་དང༌། དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་བསྡུས་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པས་བསྡུས་པས་མིང་དང་གཟུགས་དང༌། རེག་པ་ལ་ཐུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ལ་སྲེད་པ་བསྐྱེད༌པ་དང༌། བརྩལ་བའི་སྒོ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་སྒོ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྒོ་དང༌། ཐར་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའམ། ལུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའམ། ཐར་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའང་རུང་སྟེ། ཡུལ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྐྱེན་དང་ལྡན་པའི་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་བྱེད་དོ། ལོག་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་བྱེད་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ལས་རྣམས་བྱས་ནས། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་སྐྱེའོ། །སྐྱེས་ནས་ཀྱང་རྒ་ཞིང་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 第三復次】

གོ་རིམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གསུམ་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དག་པ་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། ཡུལ་ལྷུར་འཛིན་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་རྣམས་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འགོག་པར་བྱེད་ལ་འཕེལ་བར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་གཉིས་པ་རྣམས་ནི་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། དྲན་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་ཤིང༌། བསོད་ནམས་དང༌། མི་གཡོ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་བྱས་པའམ། དྲན་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ལ་འགྱོད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའམ། འགྱོད་པ་མེད་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤས་ཆེར་གནས་ཏེ། དེས་ན་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བའི་གནས་ཐ་མ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་ཏུ་མཐར་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ནས་རེག་པ་ལ་ཐུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གསུམ་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་གཞན། སྲེད་པ་ནས་རྒ་ཤི་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L6 緣起釋難】【M1 二問答】【N1 第一問答】

ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ། རྒ་ཤི་ནས་བཟུང་སྟེ། ལུགས་ལས་བཟློག་པའི་གོ༌རིམས་སུ་བསྟན་ཞེ་ན། བདེན་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ།།བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ལ་འགག་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་ནི་དགུའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ།

【N2 第二問答】

ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་འགག་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་མ་གསུངས་ཤེ་ན། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་འདོགས་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་ཚེ་འདི་ལ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་མིང་དང་གཟུགས་ནས་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དུ། མི་སྐྱེ་བའི་འགོག་པས་འགག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན་སྲེད་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཀུན་ཏུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར། མི་འཇུག་པས་འགག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་འགགས་པས་དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ།

【M2 結】

དེ་ལྟར་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L7 緣起釋詞】【M1 問】

ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི།

【M2 答】【N1 初復次】

ཞི་གནས་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་དག་སྐྱེ་བའོ། །ཡི་གེའི་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌།

【N2 第二復次】

སྐད་ཅིག་མའི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཇིག་པ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ། །

【N3 第三復次】

གཞན་ཡང་རྐྱེན་འདས་པ་དང༌། མ་བཏང་བ་ལས་རང་གི་རྒྱུད་དུ་སྐྱེ་བ་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ། །འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང༌། འདི་སྐྱེས་པས་འདི༌སྐྱེ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【N4 第四復次】

གཞན་ཡང་བྲལ་ཞིང་བྲལ་ཞིང་རྒྱུན་དུ་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། ཞིག་ཅིང་ཞིག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །

【N5 第五復次】

གཞན་ཡང་འདས་པའི་དུས་སུ་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ནས། འབྲེལ་པར་རྒྱུན་དུ་སྐྱེ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས༑ ཡང་དག་པའི་རྐྱེན་ངས་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སོ་སོར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་མིང་དུ་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L8 緣起緣性】【M1 四緣】

རྐྱེན་དུ་ཞིག་གིས་མ་རིག་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་བདག་པོའི་རྐྱེན་གྱིས་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ནི། དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་གསུམ་ཁོ་ནས་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ནི་ཅི་རིགས་པར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན༌རྣམས་ལ་བདག་པོའི་རྐྱེན་གཅིག་གིས་སོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ནི། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་དང་གཉིས་སོ༑ །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ལ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནས་སོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ། དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་གསུམ་གྱིས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་འདི་དག་རྒྱུའི་རྐྱེན་གྱིས་རྐྱེན་དུ་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་རང་གི་ས་བོན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུའི་རྐྱེན་གྱིས་རྐྱེན་རྣམས་སུ་མི་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ་བསྟན་ཞེ་ན། བདག་པོའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྡུས་པའི་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། འཕེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 二因】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་སུ་ཞིག་འཕེན་པའི་རྒྱུར་བསྡུས་ཤེ་ན། མ་རིག་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཚོར་བའི་བར་དུའོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ཞིག་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྡུས་ཤེ་ན། སྲེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ།སྲེད་པའི་བར་དུའོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ཞིག་འཕེན་པ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའི་འབྲས་བུར་བསྡུས་ཤེ་ན། ཚེ་འདི་ནས་ཚེ་ཕྱི་མའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤིའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སོ། །

【L9 分別緣(三十門分別)】【M1 一一支門】

མ་རིག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ངོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ཐོག་མར་མ་བསྟན་ཅེ་ན། སྤོང་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི། རྨོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་སྐྱེ་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། མ་རིག་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེས་ནི་མ་རིག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱེད་ཀྱི། མ་རིག་པའི་དབང་གིས་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཡང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ལས་ཀྱི་རྒྱུན་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དང་པོ་མ་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་གསུངས་སོ། ། ཅིའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྐྱེན༌དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མ་གསུངས་ཤེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྐྱེན་གཞན་དང་མ་ཕྲད་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་གསོ་བར་བྱེད་པའམ། ཉམས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མ་གསུངས་སོ། །བསོད་ནམས་དང་མི་གཡོ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བརྡར་བཏགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པ་ལ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་འབྱུང་ལ། ཡང་དག་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པ་ལ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བསོད་ནམས་དང་མི་གཡོ་བ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ཀྱང་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཀྱང་ལས་ཀྱི་གཞིར་གསུངས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་གཏི་མུག་བཞི་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་ལས་ཀྱི་གཞིའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །སེམས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པས།འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཀྱང་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། འདུ་བྱེད་མཐའ་དག་ཀུན་སློང་བའི་རྐྱེན་གྱི་སྐབས་ཡིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། དགེ་བའི་སེམས་པ་བསྐྱེད་པའི་རྐྱེན་གྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དོན་དེ་ལ་འདུ་བྱེད་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་སྲིད་པར་འཕེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྟེན་པ་དང༌། དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། རེག་པ་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དེ་གསར་དུ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། རིག་པ་ནི་སྐྱེས་ཟིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཚེ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁམས་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་མའི་མངལ་དུ་འཆགས་པ་ཡིན་ན།ཅིའི་ཕྱིར༌རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཡོད་ན། མའི་མངལ་དུ་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་གི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང༌། མངལ་གྱི་སྦུབས་མ་ཚང་བ་མེད་པས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་གཙོ་བོར་ངེས་པ་དང༌། སྐྱེ་གནས་དང༌། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་ཟས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མིང་དང་གཟུགས་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། མིང་དང་གཟུགས་ནི་དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཟས་ནི་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་དང༌།སྟོན་པའི་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རེག་པ་ནི་གསུམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་ན། དེ་ལས་གཞན་པ་གཉིས་ངེས་པར་ཚང་བར་འགྱུར་བས། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གིས་གཉིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་རྣམས་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བརྩལ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱིས་བརྩལ་བ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་དྲངས་པ་དག་ལས་དམིགས་པར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་རེག་པ་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བསྟན་ཞེ་ན། རེག་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉེ་བར༌འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌།དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་རྣམས་འདྲེན་པ་ཡང་རེག་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དེ་དག་ཀྱང་རེག་པ་ལས་བྱུང་གི་རེག་པ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྲེད་པ་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཡུལ་གྱི་རྐྱེན་ལས༌འབྱུང་བར་ཡང་གསུངས་ན། ཅིའི་ཕྱིར། འདིར་ཚོར་བ་རྣམས་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བཤད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་ཚོར་བའི་དབང་གིས་ཡུལ་དང་ཕྲད་ཅིང༌། མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཡུལ་ལ་ནི་གཏི་མུག་འབའ་ཞིག༌གི་དབང་གིས་ཚོར་བ་དེ་དག་འབྱུང་བ་དང༌། ནུབ་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ནས། དེ་ལ་སེམས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལེན་པ་ནི་བག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པ་དང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ཁོ་ནས་ལེན་པ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན།འདི་ལྟར་འདོད་པ་སྐྱེས་ནས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན། བག་ལ་ཉལ་ཡང་སད་པར་བྱེད་ལ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔར་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་ཞེས་བཤད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་ཞེས་བཤད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་ལེན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལས་དེ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བའི་གནས་དེ་དང་དེར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདྲེན་པའི་མཐུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་ནི་ཁུ་ཆུ་དང༌། ཁྲག་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཀྱང་འབྱུང་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་སྲིད་པ་ཅན་ཁོ་ནར་བཤད་ཅེ་ན། སྲིད་པ་ཡོད་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚང་བར་ངེས་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་རྐྱེན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒ་ཤི་ནི་དུས་དང་ཡ་ང་བ་མ་སྤངས་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་ཀྱང་དམིགས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་སྐྱེ་བ་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅེ་ན། རྐྱེན་དེ་དག་གི་རྩ་བ་ཡང་སྐྱེ་བ་ཡིན་ལ། རྐྱེན་དེ་དག་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྒ་ཤི་ནི་སྐྱེ་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 三道門】

ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་ལས། ཡན་ལག་དུ་ཞིག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ལམ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡིན། དུ་ཞིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལམ་ཡིན་ཞེ་ན། གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ལམ་མོ། །གཉིས་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་མོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལམ་མོ། །

【M3 分別因果】

རྒྱུར་གྱུར་པ་ཁོ་ན་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། དང་པོ་གཅིག་གོ། །འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཁོ་ན་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། ཐ་མ་གཅིག་གོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཁོ་ན་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། ལྷག་མ་རྣམས་སོ། །དྲི་བ་འདིའི་ལན་གདབ་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། གསུམ་ནི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཁོ་ནའོ། །གཉིས་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཁོ་ནའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M4 獨相和雜相】

སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དག་ནི་དུ། འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། གསུམ་ནི་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་གཞན་རྣམས་ནི་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་སྲི་པ་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཞེ་ན། སྡུག་པ་དེ་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འགྲོ་བར་འགྲུབ་པའི་མཐུའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པ་དང༌།ལྡུགས་པའི་དུས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པ་དང༌། འཇུག་པའི་དུས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་དག་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་རྣམས་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་བའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕེན་པ་དང་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M5 重釋經】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འཇིག་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་གནས་པའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ། ། ལྡན་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ཤིང་ཕྲད་བའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ། ། སྐྱེ་བའི་དོན་གང་ཞེ་ན། རྐྱེན་ཚོགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ༌རྣམས་སར་པ་སར་པ་འབྱུང་བའི་དོན་གང་ཡིན་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་གང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའོ། །སྐྱེས་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་ལ། ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤིའོ། །

【M6 四諦義】

དུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པས་བསྡུས་པ་གང་ཞེ་ན། ལྷག་མ་རྣམས་སོ༑ །

【M7 諸支相望】

ཅི་མ་རིག་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བས་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་འགགས་མ་ཐག་པ་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ལ། འོན་ཏེ་འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་གྱིས་ཀྱང་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི། འདུ་བྱེད་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། གང་གི་དོན་དུ་འདུ་བྱེད་རྣམས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་མི་ཤེས་པའོ། །འགགས་མ་ཐག་པ་ནི་རྐྱེན་ཏོ། །ལྟ་བ་ངན་པ་དང༌། བག་མེད་པར་ལྡན་པའི་མི་ཤེས་པས། ཕྱི་མ་ལ་དེ་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུད་འཇོག་པས་ན། འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོང་པ་ཡང་འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། ས་བོན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒོ་བས་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དབང་བྱེད་པས་ན། འགགས་མ་ཐག་པ་ནི་སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འཕེལ་བས་ན། འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རེག་པའི་རྐྱེན་དང༌། རེག་པ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཚོར་བ་སྲིད་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན༑ ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི། ལྷག་པར་ཞེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་མ་ཐག་པ་ནི་དེའི་དབང་གིས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་རྗེས་སུ་འཇུག་པས་ན་སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཕྱི་མ་ལ་དེ་ལས་གྲོལ་བར་དཀའ་བའི་རྒྱུད་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན། འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །སྲེད་པ་ལེན་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེས་བླང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འདོད་ཅིང་ཞེན་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པས་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་མ་ཐག་པ་ནི་དེ་དབང་བྱེད་པས་ན། སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་གྲོལ་བར་དཀའ་བའི་རྒྱུད་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན༑ འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ལེན་པ་སྲིད་པའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི། ལས་དེའི་འགྲོ་བ་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་བས་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་གནས་དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་སོགས་པ་འདྲེན་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པས་ན། འགགས་མ་ཐག་པ་སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཁམས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་མཐུ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པས་ན༑ འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །སྲིད་པ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ནི་ས་བོན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་མ་ཐག་པ་ནི། དེའི་དབང་གིས་འཇུག་པས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །འགགས་ནས་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་འབྲས་བུ་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་འཕེན་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ།།ཇི་ལྟར་སྲིད་པ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ལྟར་སྐྱེ་བ་རྒ་ཤིའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M8 有支勝分】

སྲིད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གཙོ་བོའི་ཡན་ལག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པ་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ལས་དེ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །མཐའ་དག་གི་ཡན་ལག་ནི། ལས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ། ལེན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་རྣམས་སྲིད་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M9 業用門】

ཅི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ནས་རྒ་ཤི་ལ་ཐུག་པ་འདི་དག༌གི་ལས་རིམ་གྱིས་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ཁོ་ནར་ཟད་དམ། འོན་ཏེ་གཞན་འགའ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་གཉིས་པ་ནི་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅི་རིགས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཅི་མ་རིག་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབའ་ཞིག་གི་རྐྱེན་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཡན་ལག་གཞན་དག་གི་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནི་རྒ་ཤི་ཡན་ཆད་ཀྱི་རྐྱེན་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྐྱེན་རབ་ཏུ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བསྟན་ཏོ། །ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ༑ ཡན་ལག་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ནི་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་ནས་འོག་མ༌སྤང་བའི་ཕྱིར་གོང་མ་སྤང་བ་ལ་སྒྲིམ་པར་བྱེད་དེ། དེ་སྤངས་པས་འོག་མ༌སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། གོང་མ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འོག་མ་སྤང་བར་ནི་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཉིད་དེ་དག་གི་རྐྱེན་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M10 釋經】

ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་མ་སྤངས་པ་ལས་དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདི་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་འདི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་མི་རྟག་པ་ལས་དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་རྒ་ཤི་འབྱུང་ལ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ། མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཚུལ་འདི་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། བྱེད་པ་མེད་པའི་རྐྱེན་ལས་དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་རྒ་ཤི་འབྱུང་ལ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་སྟེ་གཞན་ལ་མི་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཚུལ་འདི་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རང་གི་རྒྱུད་ཉིད་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【M11 四句等分別】

མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འབྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འདུ་བྱེད་གང་དག་ཡིན་པ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ཡང་དེ་དག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡིན་ལ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ལུས་དང་ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདུ་བྱེད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི། མུ་བཞི་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་མུ་བཞིར་དབྱེ་བའོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནམ་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ན་ནི། ཡང་སྲིད་པ་པའི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པ་འདི་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི་མུ་བཞི་པ་སྟེ། ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་བར་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་གྱི་མུར་བཞིར་དབྱེ་བ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M12 障八正道】

ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲེད་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་སྲེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཡང་མུ་བཞིར་དབྱེ་སྟེ། སྲེད་པ་ཡིན་ལ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི༑ གོང་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་འདོད་པ་དང༌། སྲེད་པ་དགེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས༑ སྲིད་པ་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྲེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། རེག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ལ། སྲེད་པ་ཡང་ཡིན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སྲེད་པ་སྟེ། མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས༌བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའོ། །རྣམ་པ་འདི་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི་མུ་བཞི་པའོ། །སྲེད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལེན་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ལེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཚིག་ཕྱི་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལེན་པ་གང་ཡིན་པ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ལ། ལེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ལེན་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་ལ་སྲེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ལེན་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་ཡིན་ནམ།འོན་ཏེ་སྲིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལེན་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྲེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ལེན་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ལེན་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ལ། སྲིད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྲིད་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་སོ། །སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྐྱེ་བ་མ་གཏོགས་པ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གི་ཐ་མ་རྒ་ཤི་གང་ཡིན་པའོ༑ །སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྒ་ཤི་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་རྒ་ཤི་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན༑ རྒ་ཤི་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ལ། རྒ་ཤི་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ན་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ་དང༌།དེ་ལས་བྱུང་བའི་མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་སོ། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འདི་རྣམས་ལས་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་ལམ་གྱི་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་དང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྲིད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་བགེགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་རྣམས་ལ་ནི། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། ངག་གི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྲིད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་བགེགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ནི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་བགེགས་སུ་གྱུར་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M13 染淨門】

སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འདི་དག་ལས་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཡིན། དུ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཞེ་ན། བཞི་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་དང༌། དེ་མ་ཡིན་པའི་མི་ཁོམ་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སོ། །མི་ཁོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་དེ་གཉིས་སུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M14 因亡果喪門】

མ་རིག་པ་གང་མེད་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། མ་རིག་པ་གང་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ལྡང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གནས་པའི་མ་རིག་པ་འགགས་པས། མ་རིག་པ་འགགས་ལ། དེ་འགགས་པས། དེ་འགག་པ་ཡོད་ན། དེ་ལས་འདུ་བྱེད་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །འདུ་བྱེད་གང་དག་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འབྱུང་ལ། འདུ་བྱེད་གང་དག་འགགས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་གང་དག་རང་གི་རྒྱུད་ལ་བྱས་ནས་འགགས་ལ་གཉེན་པོ་མ་བསྐྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡོད་ན། ལུས་དང་ངག་གི་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་ཡོད་ཅིང་དེ་ཡོད་ན་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ལ། དེ་མེད་ཅིང་དེ་མེད་པར་གྱུར་ན།དེ་མཐའ་དག་འགགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་མེད་ན་མིང་དང་གཟུགས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་འགགས་པས་མིང་དང་གཟུགས་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན། འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འབྱུང་ལ། དེ་གཉིས་འགགས་པས་མིང་དང་གཟུགས་དེ་གཉིས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཡན་ལག་ལྷག་མ་ཚོར་བའི་བར་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང༌། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཚོར་བ་གང་མེད་ན་སྲེད་པ་མི་འབྱུང་ལ། ཚོར་བ་གང་འགགས་པས་སྲེད་པ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདིའི་ཚུལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ།། །།

【M15 八門緣起相攝】

བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ།

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྒོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས། སྒོ་དུ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ལ། དུ་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སྒོ་གསུམ་ནི་དེས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀྱི་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་རབ་ཏུ་བྱེ་བའོ། །གཅིག་ནི་ཡན་ལག་རིལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའི་སྒོ་དང༌། ལས་བདག་གིར་བྱ་བའི་སྒོ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་རབ་ཏུ་ཕྱེའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འཇུག་པའི་སྒོ་ནི་ཡན་ལག་རིལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེའོ། །

【M16 辯過患勝利】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མ་ཤེས་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ལྔ་སྟེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནན་གྱིས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་གནས་པ་དང༌། ལེན་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཉེས་དམིགས་ལྔ་པའོ། །ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན༑ དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ལྔ་པོ་དེ་ཉིད་ནི་ཕན་ཡོན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M17 假實門】

ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་ལས་ཡན་ལག་དུ་ཞིག་རྫས་སུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ།དགུའོ༑ །རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དུ་ཞེ་ན། ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ༑ །

【M18 一事多事】

རྫས་གཅིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཞེ་ན། ལྔའོ། །རྫས་དུ་མའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཞེ་ན། ལྷག་མ༌གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །

【M19 所知障因】

ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་དུ་ཞེ་ན། གཅིག་གོ། །

【M20 苦及苦因】

སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དུ་ཞེ་ན། ལྔའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྙིང་པོ་དུ་ཞེ་ན། ལྔ་པོ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ཞེ་ན། གཉིས་སོ། །

【M21 因果雜分】

རྒྱུའི་དངོས་པོར་བསྟན་པ་ནི་དུ། འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་བསྟན་པ་ནི་དུ། རྒྱུ་དང་འབྲས༌བུ་འདྲེས་པའི་དངོས་པོར་བསྟན་པ་ནི་དུ་ཞེ་ན། གོང་མ་དྲུག་པོ་མ་རིག་པ་ནས་རེག་པའི་བར་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུའི་དངོས་པོར་བསྟན་ཏོ། །ཐ་མ་གཉིས་ནི་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་བསྟན་ཏོ། །ཚོར་བ་ནི་འདྲེས་པར་བསྟན་ཏེ།ཚེ་ཕྱི་མའི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱུར་གྱུར་པ་དང༌། ཚེ་འདིའི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་འདྲེས་པར་བསྟན་ཏོ། །

【M22 境體兩果】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གོང་མ་དྲུག་ནི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་ཤོས་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་མ་གསུམ་ནི་ཕྱི་མ་ཤོས་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ནི་འབྲས་བུ་དེ་གཉིས་ཀ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M23 二受俱行】

བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དུ་ཞེ་ན། ཡན་ལག་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དུ་ཞེ་ན། དེ་དག་ཉིད་དང༌། གཞག་པ་ལས་ཡན་ལག་གཅིག་གོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དུ་ཞེ་ན། འདི་ཡང་བདེ་བའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དུ་ཞེ་ན། གཅིག་སྟེ་ཡན་ལག་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་ཤེ་ན། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །

【M24 三苦門】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུ་བསྡུས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུ་བསྡུས་ཤེ་ན། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དག་ནི། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡང་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བསྡུས་ལ། དེ་མ་ཡིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གཉིས་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡན་ལག་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །

【M25 具支多少】

ཅི་སྐྱེ་བ་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་དམིགས་སམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་མི་དམིགས་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ནི་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དམིགས་ལ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་དམིགས་སོ། །གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དམིགས་ལ། གཟུགས་ཅན་རྣམས་མི་དམིགས་སོ། །

【M26 依支離支】

ཡན་ལག་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡན་ལག་ལས་དབེན་པ་ཐོས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེའི་དུས་ན་ཕྱོགས་གཅིག་ལས་དབེན་པར་འགྱུར་གྱི། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལས་གཏན་དབེན་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ས་གོང་མ་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། ས་འོག་མ་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པར་འགྱུར་རོ། །

【M27 染不染】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ལ། དུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི། དགེ་བ་རྣམས་སོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཐ་དད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M28 三界繫】

འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དུ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་རིལ་གྱིས་འདུས་པའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དུ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །དེར་རྒ་བ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་རྙིངས་པ་དང༌། དེངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །

【M29 三學行】

སློབ་པ་དུ་ཞེ་ན་གང་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པ་དུ་ཞེ་ན། གང་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དུ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་དོ། །ཅི་ཡན་ལག་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་སློབ་པ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འཇུག་པར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་སྟེ། སློབ་པའི་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འཇུག་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【M30 果斷支】

རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་དུ་སྤངས་པར་བརྗོད་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་སྟེ། གང་ཡང་རིལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བས་ཡན་ལག་དུ་སྤངས་པར་བརྗོད་ཅེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །

【L10 攝諸經(十六門)】【M1 六種言說順逆次第】

དགྲ་བཅོམ་པས་ཡན་ལག་དུ་སྤངས་པར་བརྗོད་ཅེ་ན། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །མདོ་སྡེ་དེ་དང་དེ་དག་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་དུས་བསྟན་ཅེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ལུགས་སུ་འབྱུང་བར་བསྟན་པ་དང༌། ལུགས་སུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་གི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་དང༌། ཡན་ལག་རིལ་གྱིས་བསྟན་པ་དང༌། ནག་པོའི་ཕྱོགས་བསྟན་པ་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའོ། །

【M2 由十種相應知緣起甚深義】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཟབ་པོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ། ཟབ༌པ་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྟག་པའི་དོན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་དོན་དང༌། སྟོང་པའི་དོན་དང༌། བདག་མེད་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཟབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་མི་རྟག་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། རང་གི་ས་བོན་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་ལ། རྐྱེན་གཞན་ལས་ཀྱང་ལྟོས་པ་དང༌། རྐྱེན་གཞན་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་ལ། རང་གི་ས་བོན་ལས་ཀྱང་ལྟོས་པ་དང༌། རང་གི་ས་བོན་དང་གཞན་གྱི་རྐྱེན་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་ལ། ས་བོན་དང་རྐྱེན་ལས་ཀྱང་དེ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གཡོ་བའམ། སྤྱོད་པའམ། བྱེད་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌། ས་བོན་དང་རྐྱེན་ལས་གཡོ་བའམ། སྤྱོད་པའམ། བྱེད་པ་ཡང་མེད་ལ། དེ་གཉིས་ལ་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུ་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་གྲགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་སར་པ་སར་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་འཇུག་གོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི། སྐད་ཅིག་ལ་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ཡང་ཡིན་ལ། གནས་པའི་ཚུལ་དུ་ཡང་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་བར་རོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཡང་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྟོང་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། །ཡན་ལག་རྣམས་སེམས་ཅན་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བ་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་དང་མ་བྲལ་བ་ལྟ་བུར་ཡང་སྣང་ཞིང་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བདག་མེད་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་རང་ལ་དབང་མེད་ཅིང་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ། བདག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡང་སྣང་ངོ༌། །དོན་དམ་པར་ན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ་བརྗོད་པས་ཀྱང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །

【M3 法住智是聞慧】

ཤེས་པ་དུ་ཞིག་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཆོས་གནས་པ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཆོས་གནས་པ་ཤེས་པས་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་གཞག་པ་དང༌། བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པས་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་སློབ་པ་གཞི་རྣམས་མཐོང་བ་དག་གིས་ཟབ་མོའི་དོན་དུ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

【M4 住】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ངས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་དག་གིས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་གནས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ནི་གནས་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ། ཆོས་ཉིད་ནི་གང༌ཆོས་གནས་པ་ནི་གང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་གང་ཞེ་ན། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་གྲགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་དོ། ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་དེ་རིགས་པའི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཆོས་གནས་པའོ། །གནས་པ་དེའི་རྒྱུ་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དབྱིངས་ཞེས་བྱའོ། །

【M5 生若無】

གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དུ་ཟིན་ན། སུ་ཡང་གང་དུ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། ཡང་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཡོད་དམ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་ཤེ་ན། འབྲས་བུའི་སྐྱེ་བ་ས་བོན་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེ་བའི་ས་བོན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ཡིན་པས་ན། དེ་ཡང་དོན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡོང་ན་ཕིས་དེ་དག་ཉིད་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ལ་སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ལྷག་མ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M6 分別十二支】

ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་གཅིག་གི་རྐྱེན་གཅིག་ཡིན་པར་མ་གསུངས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་མིང་དང་གཟུགས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རྐྱེན་གཅིག་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།མིང་དང་གཟུགས་ནི་ཚེ་འདི་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་མའི་མངལ་དུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ། གཅིག་གི་རྐྱེན་དུ་གཅིག་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མའི་མངལ་དུ་ཁུ་ཆུ་དང་ཁྲག་གི་གཟུགས་མིང་གིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་མེར་མེར་པོར་འདྲེས་པར་འགྱུར་ལ། མིང་དང་གཟུགས་དེའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེས་དེར་གནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【M7 觀黑品】

ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ལ། ཡན་ལག་གཞན་དག་ལས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་གཉིས་ནི་གཅིག་གི་རྐྱེན་གཅིག་ཡིན་པས་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དེའི་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དེ་ལྟར་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མ་གྱུར་ཏེ། དེ་ལ་འགའ་ཞིག་ལ་གཅིག་གི་རྐྱེན་དུ་གཅིག་འགྱུར་བ་མཐོང་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ལ་མིང་དང་གཟུགས་ནི་ཡང་སྲིད་པ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་གཞན་ཡིན་པར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M8 生】

ཅིའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡི༑ གཉིས་ནས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་ཅེ་ན། སྐྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དང༌། རྐྱེན་ལ་གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། རྐྱེན་ལ་ནུས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M9 有】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་གང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུ་ཡིན། གང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མྱུ་གུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་གང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཤིང་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད༌ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུའོ། །སྲེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྲིད་པ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཤིང་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M10 有支】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་མར་མེའི་སྙིང་པོ་ལྟ་བུར་ལྟ་བ་དུ་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་སོ༑ །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་མར་ལྟ་བུར་ལྟ་བ་དུ་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པའོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་མེ་ལྕེ་འབར་བ་ལྟ་བུར་ལྟ་བ་དུ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤིའོ། །

【M11 增】

ཅིའི་ཕྱིར་ནག་པོའི་ཕྱོགས་བསྟན་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་འཕེལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཐ་མར་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ཅིང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡན་ལག་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་བསྟན་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་འགྲིབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྤངས་པས་ཡོངས་སུ་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འགྲིབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M12 有因法】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དང་པོ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན༑ དེ་ལས་གཞན་པ་ལྔའོ། །

【M13 三支漏盡所顯】

ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་འགགས་ན་ཟག་པ་ཟད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གསུམ་མོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་འགགས་ན་རྐྱེན་ཟད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡན་ལག་གི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡན་ལག་རྣམས་ལས་དུ་འགགས་ན་ཚོར་བ་ཟད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཅིག་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་ཕུང་པོ་འགག་པའི་དུས་ན། འདི་ཉིད་དུ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ།།

【M14 七十七智】

ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པ་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཤེས་པས་བརྗོད་པའི་དོན་དང༌། རང་གི་རྒྱུད་ལ་རང་གིས་བྱས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བརྗོད་པའི་དོན་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་མེད་པར་བརྗོད་པའི་དོན་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གོ་སྐབས་བརྗོད་པའི་དོན་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་ལས་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་པའི་གོ་སྐབས་བརྗོད་པའི་དོན་དང༌། ཡན་ལག་དུ་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བརྗོད་པའི་དོན་དེ་རྒྱུ་འདི་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་ཡང་བདུན་བདུན་ཡོད་པས་ན། ཤེས་པ་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་དུ་འགྱུར་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【M15 四十四智】

ཅིའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་ཚུལ་གྱིས་བརྟགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བཞི་བཅུ་རྩ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ།

【M16 明識起通局】

དེ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ལ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་ཀྱིས་ས་གོང་མའི་མིག་དང༌། རྣ་བ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ན་ནི་དེས་ཀྱང་འོག་མ་པ་རྣམས་དང༌། རང་གི་ས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་ལ། སྒྲ་རྣམས་ཀྱང་ཐོས་སོ། །ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཡིད་དང་མ་བརྟགས་པ་ནི་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པས་ནི། ས་འོག་མ་མ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་བཞིན་དུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །

【E2 明斷三雜染修六現觀】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འདི་སྤང་བའི་ཕྱིར། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དད་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །

【A6 三摩呬多地】【B1 結前生後】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དང༌། རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་ས་སྟེ་ལྔ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【B2 正解釋】【C1 開列五門】【D1 頌】

མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་གང་ཞེ་ན། སྡོམ་ལ། བསྟན་དང་དེ་ཡི་རྣམ་གཞག་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མཚན་མ་དང༌། །མདོ་སྡེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས། །བསྡུས་པ་ཐ་མར་གྱུར་པ་ཡིན། །

【D2 長行】

མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བསྟན་པ་དང༌། དེའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། མཚན་མའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། མདོ་སྡེའི་བསྡུ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【C2 依門釋】【D1 釋總標】【E1 標四門】

བསྟན་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །

【E2 隨別釋】【F1 靜慮】

བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ༑ །

【F2 解脫】

རྣམ་པར་ཐར་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དེ། གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ནི། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་པོའོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གཉིས་པའོ། །སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ནི། རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་པའོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བསྒྲུབས་ནས་གནས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་པའོ། །

【F3 等持】

ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའོ། །ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་གསུམ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་གསུམ་སྟེ། ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའོ། །ཡང་གསུམ་སྟེ། དགའ་བ་ལྡན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའོ། །ཡང་ཆ་གཅིག་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གཉིས་ཀའི་ཆ་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཞི་བསྒོམས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཡང་འཕགས་པའི་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌།ཡང་ཡན་ལག་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཡང་འཕགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་ཤིང་ཡོ་བྱད་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡང་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཡང་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །

【F4 等至】

སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། མཐོང་བའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལྔ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །

【D2 釋安立】【E1 總】

དེའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་ཞེས་བྱ་ལ། གང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བདེ་བས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ལ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ལ་ཉེ་བར་སེམས་པ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【E2 別】【F1 安立離生喜樂】【G1 引經標】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་གནས་ན། ཆོས་ལྔ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་བདེ་བ་དང༌།འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་བཏང་སྙོམས་སོ། །ཆོས་ལྔ་བསྒོམས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །

【G2 隨別釋】

འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་དག་འཐོབ་པའི་ཚེ་དང༌། ཐོབ་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། མྱོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་ཉིད་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཡིད་བདེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཉིད་མི་འཐོབ་པའི་ཚེའམ། དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མི་འཐོབ་པའམ། ཐོབ་པ་རྣམས་ཉམས་པ་དང༌། འབྲལ་བ་དང༌། ཆུད་ཟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་མི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་བདེ་བ་དང་བཅས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཅས་བཞིན་པས། སྲོག་གཅོད་པ་ན་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་མི་བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བཅས་ཤིང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཅས་བཞིན་པས་སྲོག་གཅོད་པ་ནས་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བར་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་དགེ་བ་དང་ལྡན་པའི་བཏང་སྙོམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་རྒྱལ་པོའམ། བློན་པོའམ༑ གང་གི་བདག་པོ་ཡང་རུང་བའམ། བླ་མའམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་ལ་ལ། དེ་བདག་ཉིད་སྲོག་གཅོད་པའི་སྡིག་པ་བྱེད་མི་འདོད་ལ། བསྒོ་བ་བསྒྲུབ་པའི་མི་རྣམས་བྱེད་ན་ཡང་ཡལ་བར་འཇོག་སྟེ། བཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་འདུལ་བ་ལ་འགོད་པར་མི་བྱེད་ལ། དེ་ཡལ་བར་འདོར་བས་ལས་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་ཀྱང་ལས་དེ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལྐོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་གང་མི་དགེ་བར་རྗེས་སུ་རྟོག་ཅིང་རྗེས་སུ་དཔྱོད་བཞིན་དུ་དེ་མི་སྤོང་བར་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལ་སྤྱོད་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། ཚོགས་ཀྱི་ས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ན། དང་པོ་ནས་དག་པའི་དགའ་བ་འགྱོད་པ་མེད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྟེ། ཡིད་བདེ་ཞིང་སེམས་ཉམས་བདེ་བའོ། །དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་དགའ་བ་སྟེ། ཡིད་བདེ་ཞིང་སེམས་ཉམས་བདེ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གང་ཞེ་ན། གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བས་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །བདེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་སྟེ། ཕྱོགས་གང་གི་གནས་ངན་ལེན་དེ་དང་བྲལ་བས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སེམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【G3 前後妨難】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྔ་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འཕྱི་བར་གསུངས་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་འགྲུབ་པའི་དབང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྔ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་འཕྱི་བར་གསུངས་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་ནི་སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ༑ དངོས་གཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་གསུངས་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡོད་པའོ། །

【F2 安立蓋障】【G1 明蓋相】【H1 標列】

དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ལྔ་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་གང་དག་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ། སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པའོ། །

【H2 別釋】【I1 貪欲蓋】

འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་པའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་དག་ལ་ལྟ་བར་འདོད་པ་ནས་རེག་པར་འདོད་པའི་བར་གང་ཡིན་པའམ། སྔོན་མྱོང་བ་ཀུན་རྗེས་སུ་དྲན་ནས། རྟོག་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I2 瞋恚蓋】

གནོད་སེམས་གང་ཞེ་ན༑ ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གླེངས་པ་ལ་བརྟེན་ཏམ། གནོད་པ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། གནོད་པར་བྱ་བར་འདོད་པ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་ལ་ཤས་ཆེར་རྗེས་སུ་རྟོག་ཅིང་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 惛沈睡眠蓋】

རྨུགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཉམས་པ་ལ་བརྟེན་ཏམ། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་མ་བསྡམས་པའམ། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་མ་ཟིན་པའམ། ཉལ་བའམ། ཤེས་བཞིན་མེད་པར་གནས་པའམ༑ སྤོང་བ་ལ་སྦྱོར་བ་མ་བྱས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ། ལུས་དང་སེམས་རྨུགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་མི་རུང་བའོ། །གཉིད་གང་ཞེ་ན། སེམས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་སྟེ། རྨུགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་པས་སྤོང་བའི་སྦྱོར་བ་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལ། གཉིད་ནི་སེམས་མངོན་པར་སྡུད་པས་སྤོང་བའི་སྦྱོར་བ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་དེ་གཉི་ག་སྒྲིབ་པ་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཏེ། ལས་སུ་མི་རུང་བར་གློང་བའི་ཕྱིར་རྨུགས་པའོ། །མངོན་པར་བསྡུས་པས་གློང་བའི་ཕྱིར་གཉིད་དོ། །རྨུགས་པ་ནི་གཉིད་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་ཉེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ནི་སྐྱེ་ཡང་སྲིད་མི་སྐྱེ་ཡང་སྲིད་ལ། གཉིད་ནི་གློང་བར་གྱུར་པ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【I4 掉舉惡作蓋】

རྒོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཉེ་དུ་ལ་རྟོག་པའམ༑ ཡུལ་ལ་རྟོག་པའམ། འཆི་བར་མི་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔོན་བགད་པ་དང༌། རྩེས་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་གྱུར་ཏམ། རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱས་ན་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཞི་ཞིང་འཕྱར་བར་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །འགྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟོག་པ་སྟེ། གང་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་བཟའ་བ་དག་ཟ་ཞིང་བཏུང་བ་དག་འཐུང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་གོས་དང༌། ཟས་དང༌། མལ་སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོ་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་རྣམས་རྙེད་པའི་ཉེ་དུ་དེ་དག་དང༌། བདག་ཅིའི་ཕྱིར་བྲལ་བར་གྱུར། ཅིའི་ཕྱིར་ཡུལ་དེར་མ་སོང༌། ཅིའི་ཕྱིར་ཡུལ་དེ་བོར་ནས་འདིར་འོངས་ཤེའམ། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་འདི་ལྟར་གཞོན་ནུར་རབ་ཏུ་བྱུང༌། རྒས་རྒས་ཀྱི་བར་དུ་འདུག་པ་ཞིག་ན་སྙམ་པའམ། སྔོན་བགད་པའམ། དགའ་བ་དང༌། རྩེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས། ཅིའི་ཕྱིར་བདག་གང་གི་དུས་སུ་རྩེ་བ་དང༌། བརྒྱན་པའི་གནས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པས། གནས་པར་བྱ་བ་དེའི་དུས་སུ་ཉེ་དུ་རྣམས་མ་དད་ཅིང་མཆི་མས་བརྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ངུ་བའི་བཞིན་དུ་འདུག་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཀུན་ཏུ་འགྱོད་ཅིང༌། རྣམ་པར་འགྱོད་ལ། འགྱོད་ཅིང་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་གཉིས་གཞི་མཐུན་པའི་ཕྱིར། རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་སྒྲིབ་པ་གཅིག་ཏུ་མཛད་དེ་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བྱ་བའམ། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཅི་རིགས་པར་བྱས་ཀྱང་རུང་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་བ་ལ། བྱ་བའི་རིགས་པ་བདག་གིས་མ་བྱས་སོ། །བྱ་བའི་མི་རིགས་པ་བདག་གིས་བྱས་སོ་སྙམ་སྟེ། འགྱོད་པ་དང་པོ་སྐྱེས་པ་དེ་མ་གཏོགས་པ། འགྱོད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཉིད་བསལ་མ་ནུས་ནས་ཕྱི་མའི་དུས་སུ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཀུན་ཏུ་འགྱོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། འགྱོད་པ་ཕྱི་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྒོད་པ་དང༌། གཞི་མི་མཐུན་མོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་དེ་གཡེངས་པའི་རྣམ་པས། ཉེ་བར་ཞི་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འདི་ཡང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་རྣམ་པས་ཉེ་བར་ཞི་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། འདི་ཡང༌ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསྲེས་ཏེ་གསུངས་སོ། །

【I5 疑蓋】

ཐེ་ཚོམ་གང་ཞེ་ན། སྟོན་པའམ། ཆོས་སམ། བསླབ་པའམ། རྗེས་སུ་བསྟན་པའམ༑ རྟོགས་པ་ལ་ནེམ་ནུར་བྱེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའམ། འདས་པའི་དུས་ལ་ནེམ་ནུར་བྱེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནེམ་ནུར་དང་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པ་དེའི་སེམས་དེ་ནི་བརྩོན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་པ་ལ་མི་འཇུག་གོ། །འདས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ནེམ་ནུར་དང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་སྟེ། སེམས་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། སོམ་ཉི་དང༌། ཡིད་གཉིས་དང༌། ནེམ་ནུར་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【G2 明食非食】

འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། སྡུག་པ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་དང༌། དམ་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ལ་མ་ཆགས་པར་གྱུར་ན་ཐ་ཆད་དུ་གྱུར་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། གྱད་ཆེན་པོ་ཐུབ་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་གྱད་ཐུབ་པར་འགྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། བུད་མེད་ལ་ཡོད་པའི་སྡུག་པའི་གནས་བརྒྱད་དུ་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གནས་བརྒྱད་པོ་གང་དག་གིས་བུད་མེད་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་འཆིང་བར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། གར་དང༌། གླུ་དང༌། བགད་པ་དང༌། བལྟས་པ་དང༌། ཁ་དོག་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཆ་བྱད་དང༌། རྨ་འབྱེད་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ནོ། །ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། མི་སྡུག་པ་ཡང་ཡོད་ལ་དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུས་འདི་ཉིད་མི་གཙང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གང་བར་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་ནང་གི་ལུས་ལ་མི་སྡུག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་སྡུག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མི་སྡུག་པ་ནི། རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། འདི་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་སྤོང་བའི་ཟས་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ནི་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ནག་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྐྱེད་ལ། ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ནི་ཡང་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་ཡོད་ལ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་གནོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་མནར་སེམས་པ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བའོ། །གནོད་པ་དེ་ཉིད་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་པོ་རྣམས་ལའོ། །ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱམས་པ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། དེའི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་འདུལ་བས་བསྡུས་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ནི་ཟས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་གནོད་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཉིད་མདོ་ལས་གསུངས་སོ། །རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། མུན་པ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྣང་བ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྣང་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མུན་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་སྣང་བའོ། །དེ་ལ་མུན་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ནི། མཚན་མོར་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟླ་བ་དང༌། སྐར་མ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཉིན་མོར་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉི་མ་དང༌། དེ་གཉི་གར་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མེ་དང་ནོར་བུ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཇི་ལྟར་བཟུང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བསམས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རེག་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའམ། སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་སྣང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།སེམས་ཅན་རང་ལས་འོད་འབྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་སྣང་བ་དང་པོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་མུན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མོའི་མུན་པ་དང༌། སྤྲིན་གྱི་མུན་པ་དང༌། ཆོས་པའི་མུན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུག་ལ་སོགས་པའིའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྣང་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི། མུན་པའི་ཚོགས་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་ནས། འདས་པའི་དུས་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་ནེམ་ནུར་བྱེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ནེམ་ནུར་བྱེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་སྟེ། དེ་ལ་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉི་ག་ལ་ནི་མུན་པའི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །རྟོགས་པ་ལས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་མུན་པ་སྟེ། དེས་ན་ཆོས་དེ་གསལ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཉེ་དུ་ལ་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དང༌། སྔོན་བགད་པ་དང༌། རྩེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། དེ་ལ་ཉེ་དུ་རྣམས་ཀྱི་དར་བའམ། རྒུད་པའམ།འཕྲད་པའམ། འབྲལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དགའ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་དགའ་བའི་རྣམ་པའི་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འབྱོར་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་ལ་རྟོག་སྟེ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །འཆི་བར་མི་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན།གཞོན་པའམ། རྒན་པའམ། ངན་ངོན་གྱི་བྱ་བའམ། ཡང་དག་པའི་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དགའ་བ་དང༌། མི་དགའ་བའི་རྣམ་པའི་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །བགད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་ཁ་ཅིག༌ཐོ་འཚམས་པའམ། །འབྲེལ་པ་སྨྲ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་སྟོན་ཅིང་དགོད་པའམ། འཕུལ་བ་དང༌། ཁོང་ནས་དགོད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་རྩེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོ་ལོ་འམ་ཤིང་བུས་རྩེ་བའམ། ནོར་བུས་རྩེ་བའམ། གཞན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དགའ་བ་ནི། ཕན་ཚུན་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའམ། ཡུལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དགའ་བའམ། ལྷན་ཅིག་འདུག་པ་དང༌། གནས་པ་དང་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པས་གནས་པའི་དགའ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དགའ་དགུར་སྤྱད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལག་པ་ནས་བཟུང་བའམ། དཔུང་པ་ནས་བཟུང་བའམ། ལན་བུ་ནས་བཟུང་བའམ། ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་ཀུན་ཏུ་ནོམ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ནོམ་པ་དང༌། འཁྱུད་པ་དང༌། འོ་བྱེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྟེ། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པའི་ལས་ཡིན་ནོ། །ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་ཀྱང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ནི་སེམས་མི་འཕྲོ་བར་གནས་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་རྒུད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་རྒུད་པ་དང༌། བདག་གི་འབྱོར་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་འབྱོར་པ་དག་གིས་སེམས་སྐྱོ་བ་དང༌། སྐྲག་པ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བ་དང༌། ཞི་བར་གནས་པའོ། །ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པའི་ཟས་གང་ཞེ་ན། དུས་གསུམ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་ངམ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་བསྡུས་པ་སྟེ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།བདག་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སེམས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སེམས་པའོ། །དེ་ལ་ནང་ལ་བརྟེན་ཏེ།དུས་རྣམས་སུ་བདག་ཉིད་ལ་སེམས་པའོ༑ །ཕ་རོལ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་སེམས་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་བརྟེན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལ་སེམས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡིན་ནམ། མི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ། རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་ཡིན་ནམ། རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཟས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཆོས་ཙམ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཙམ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཙམ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཙམ་མཐོང་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གཞི་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དུས་གསུམ་དུ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེས་པའང་སྤོང་བའོ༑ །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་འདི་གཉིས་བསྡུས་པ་ལ་ནི། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་དུ་གང་དགོས་པ་དེ་དེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ༑ མུན་པ་ལ་སྣང་བར་འདུ་ཤེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【F3 安立支名】【G1 依地立數】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི་ཡན་ལག་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌།དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །བཞི་པ་ནི་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། བཏང་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ༑ །

【G2 明廢立】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ནི་དམིགས་པ་འཛིན་པའི་དོན་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དེ་དག་གི་རྟེན་གྱི་དོན་དུའོ། །དགའ་བ་ནི་དམིགས་པ་མྱོང་བའི་དོན་དུའོ། །བདེ་བ་ནི་གནས་ངན་ལེན་བསལ་བའི་དོན་དུའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ་ནི། དམིགས་པ་འཛིན་པའི་དོན་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ནང་ཡོངས་སུ་དང་བའི་རྟེན་གྱི་དོན་དུའོ༑ །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་འཛིན་པའི་དོན་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དེ་དག་གི་རྟེན་གྱི་དོན་དུའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བཏང་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་དམིགས་པ་འཛིན་པའི་དོན་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་དོན་དུའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་གཞན་ཡང་ཡོད་བཞིན་དུ། དེ་དག་ཉི་ཚེ་ཡན་ལག་ཏུ་བཞག་པ་ནི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་དང༌། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ལ་ཆེས་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【F4 安立定名】【G1 釋別名】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་དག་གིས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱང་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དེ་དག་གི་སྐྱོན་ཡང་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ནི་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཞི་བར་གྱུར་པས་ན་བསམ་གཏན་གཉིས་པའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དེ་གཉིས༌སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ཡང་དགའ་བ་དེ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་ནི་བདེ་བ་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 釋通名】【H1 增上心】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས།ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་སེམས་པའི་ཕྱིར་ན་བསམ་གཏན་ནོ། །

【H2 現法樂住】【I1 解樂】

བདེ་བ་ལ་གནས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཏུ་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ཏུ་དགའ་བའི་བདེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I2 解現法住】

བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་དག་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ་ཅོག་དང་ལངས་སོ་ཅོག་ན། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་ཚེ་ནི། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ནས་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ལངས་པའི་ཚེ་ནི་བདག་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་གནས་སོ་སྙམ་དུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【I3 解無色不名所由】

གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མྱོང་བ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་ཞེས་མ་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་ནི་ལངས་ནས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དགོན་པ་ལ་དྲི་བ༌འདྲི་བ་དག་འོངས་ལ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དགོན་པ་བས་དེར་དྲི་བ་དྲིས་པ་ལ་ལན་མ་བཏབ་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་གཞན་དག་འདི་སྐད་དུ་ཀྱི་ཧུད་དེ་གཟུགས་ལས་འདས་ནས། གཟུགས་མེད་པའི་ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གང༌ཡིན་པ་དེ་དག་གི་དྲི་བ་དྲིས་ཀྱང་ལན་འདེབས་པར་མི་ནུས་ན། དགོན་པ་པ་འདིའི་དགོན་པ་ན་གནས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་ཟེར་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱའི་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【H3 彼分涅槃】

བསམ་གཏན་ནི་དེའི་ཡན་ལག་གི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་སྤངས་པ་ཡན་ལག་དེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཡན་ལག་གི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །

【H4 差別涅槃】

མ་ལུས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །

【H5 出諸受事】【I1 標四出引經證成】【J1 標四出離】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་ནི་ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར༌བྱུང་བའི་གཞི་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའོ།།སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །བདེ་བའི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་བཞི་པའོ། །བཏང་སྙོམས་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ།

【J2 解出離經】【K1 解離憂經】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མདོ་ལས། དེ་ལ་དགེ་སློང་གིས་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གང་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཤེས་ཤེ་ན། དེ་ཉིད་སྤོང་བ་ལ་སྦྱོར་ཞིང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་འདྲེས་པ་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཤེས་སོ། དེ་ཡང་རྒྱུ་དང་བཅས་རྐྱེན་དང་བཅས། གཞི་དང་བཅས། རྣམ་པ་དང་བཅས། འདུ་བྱེད་དང་བཅས་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། རྒྱུ་དང་བཅས་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། དེའི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུར་ཤེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །རྐྱེན་དང་བཅས་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། ས་བོན་གྱིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་རྟེན་ཤེས་པའོ། །གཞི་དང་བཅས་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། དངོས་པོ་གང་ལ་གནས་ན་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དང༌། མི་ཤེས་པའི་ས་བོན་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཀུན་ནས་སློང་བའོ།། །།

བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པ།

རྣམ་པ་དང་བཅས་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་ནི་མི་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པའོ། །འདུ་བྱེད་དང་བཅས་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་པ་ནི། དེ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་འདུ་བྱེད་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་འཇོག་ཅེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་རྒྱུ་བ་ལས་སེམས་བཟློག་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་དེར་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མ་ལུས་པར་འགག་ཅིང་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་ནི་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྤོང་བར་འགྱུར་གྱི།དེའི་ས་བོན་གྱི་གནས་དེ་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ནས་དེ་ཕྱུང་བས་ཕྱིས་དེ་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་རིགས་སོ། །ཟག་པ་མེད་པས་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【K2 例離餘經】

ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【J3 問答辨】【K1 諸根相】

ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཤེ་ན། སྨས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུན་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ། །ནང་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའམ། ལུས་ངལ་བའི་དབང་གིས་བྱུང་བའམ། མེས་གདུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའམ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའོ། །ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྟེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པ་ཡིན་པར་རོ། །བདེ་བའི་དབང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྟེ་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པ་ཡིན་པར་རོ། །

【K2 明苦根】

ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་མ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།དེ་ན་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་སྤངས་ན་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དུ་སྐྱེས་པ་ལ་དེ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་གྲོགས་ཀྱི་ཆ་ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོས་བསྡུས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དེ་སྤངས་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་འདིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ལ། ཚོར་བ་ལས་གྱུར་པའི་གནས་པའི་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། བསམ་གཏན་རྣམས་ནི་ཚོར་བ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་གསུངས་ལ། གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་གནས་ངན་ལེན་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བ་ཅི་ཡང་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྤངས་པས་གོང་མ་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 釋無相】

མཚན་མ་མེད་པ་ནི་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་མདོ་ལས། མཚན་མ་མེད་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་མ་ལུས་པར་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ཚོར་བ་ངེས་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ནི་དེ་འགག་པ་མེད་དེ། དེ་ལ་ནི་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་གསུམ་ཆར་ཡང་ཡོད་དོ། །ཚོར་བའི་དབང་པོ་དེ་དག་གི་བག་ལ་ཉལ་ནི་མེད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་དེ་སྤངས་ན། དེ་དག་ཀྱང་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ལ་ནི། དེ་དག་གི་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱའོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་གང་ཡན་ཆད་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད་ནས། སྲིད་པའི་རྩེ་མན་ཆད་ན་ཡོད་དོ། །

【I2 與五順出離界展轉相攝】【J1 釋出離言】

དབང་པོ་ལྔ་པོའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ཐུག་པ་དེ་རྣམས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་རྣམས་དང་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བས་ནི། བདེ་བའི་དབང་པོ་མན་ཆད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་གསུངས་སོ༑ །གཟུགས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །འཇིག་ཚོགས་འགགས་པས་ནི། གཟུགས་མེད་པ་མཐའ་དག༌གི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ལ་གནས་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའི། དེ་དག་གིས་དེ་དག་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཁམས་དེ་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 釋妨難】

གང་གི་ཚེ་འདོད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་རྣམས་དུས་གཅིག་ཁོ་ནར་སྤོང་བར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཐ་དད་པར༌རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། དེ་དག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དུས་གཅིག་མོད་ཀྱི། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མི་སྡུག་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་ལ་ལ་ནི་མི་སྡུག་པ་བསྒོམས་པས་ཐམས་ཅད་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །ལ་ལ་ནི་བྱམས་པས་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །ལ་ལ་ནི་སྙིང་རྗེས་ངེས་པར་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཐ་དད་པར་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་ཡན་ཆད་ལ་ནི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་གཅིག་པུར་ཟད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཐ་དད་པ་མེད་དོ༑ །

【J3 雜釋經】

ལྟ་བའི་ཤས་ཆེ་ན་འདོད་པ་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སོ་སོར་རྟོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དངོས་པོ་གཙོ་བོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཤས་ཆེར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འདོད་པ་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་མི་ལྟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ལ་དགའ་ཞིང་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་མི་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་ཏུ་མི་གནས་ཤེ་ན། དེ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་དགའ་བས་དགའ་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་མོས་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་བཟུང་བར་མ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །ཇི་ལྟར་ཕྱིར་ནུར་བར་བྱེད་ཅེ་ན། རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ན་མི་འཇུག་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱིར་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དམིགས་པ་བཟུང་བ་འདོར་བའོ། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་དམིགས་པ་དེ་ལ་འཛིན་པ་ན་མངོན་པར་མི་དགའ་བའོ། །ཇི་ལྟར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤེ་ན། མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །སྐྱོ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་ནས་མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་དོ༑ །སྨོད་པ་གང་ཞེ་ན། དང་པོ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་ནས། མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕྱིར་བཟློག་པ་གང་ཞེ་ན།གཉིས་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་ནས། མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མི་མཐུན་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། གསུམ་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་ནས། མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ལ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་ད། འཇུག་པ་ནི་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དང་བ་ནི་དད་པ་དང༌། མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས་མངོན་པར་དང་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་པ་ལས་མི་འཕྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་འཇུག་པས་སོ། །དེ་ལ་སྐྱོ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་གནས་པའི་ཚེ་ནི། དེའི་སེམས་དེ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། བཏང་སྙོམས་སུ་གྱུར་ན་ཡང་རྩོལ་བ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དེའི་སེམས་དེ་བདེ་བར་སོང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་སྤོང་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། སྤོང་བའི་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱང་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ལ་གྲོལ་བ་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རབ་ཏུ་གྲོལ་བ་ནི། བག་ལ་ཉལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འདོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟག་པ་གང་དག་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་མ་གཏོགས་པ། དེ་ལས་གཞན་པ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །ཕོངས་པ་རྣམས་ནི་གཞི་དེ་ཁོ་ན་ལས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་ཆད་པས་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ། གང་དག་བྱས་ཤིང་བསྩགས་ན་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །ཡོངས་སུ་གདུང་བ་རྣམས་ནི་གཞི་དེ་ལས་འདོད་པའི་སྲེད་པས་ཟ་བ་ན་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྲེག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཁྲུག་པ་རྣམས་ནི་གཞི་དེ་ལས་དེའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བའི་འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །གྲོལ་བ་ནི་དེ་དག་ལས་དེ་ལངས་པ་སྟེ། བྲལ་བ་དང་ཡོངས་སུ་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་ལྟར་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དེ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། ཡུལ་ལ་དམིགས་པར་འདོད་པའམ་དམིགས་པའི་ཚེའམ། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན་ཡང་རུང་སྟེ། རྟེན་དེས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚོར་བ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། པདྨའི་འདབ་མ་ལ་ཆུའི་ཐིགས་པ་འདུག་པ་བཞིན་དུ། དེའི་རྟེན་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གོས་པ་མེད་པར་གནས་སོ། །

【I3 在因釋六出離界經】【J1 引證經釋】

དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ཉིད་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། བདག་གི་བྱམས་པ་བསྒོམས་པ་ནས། བདག་ནི་ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་དང་ཡང་བྲལ་བའི་བར་དུ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་བདག་གི་སེམས་ནི་ཐེ་ཚོམ་དང་ནེམ་ནུར་གྱི་ཟུག་རྡུས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་ཏེ་འདུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་ཕྱིར་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ཉེས་པར་བཟུང་བ་འདོར་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར། འདི་དག་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【J2 明別治行相】【K1 約三類則治】

དེ་ལ་གཞི་ནི་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་གཉེན་པོའི་ཁྱད་པར་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ནི་མཚན་མའི་གཉེན་པོ་དང༌། འཕགས་པའི་གནས་པ་འཐོབ་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །

【K2 約六行別治】

དྲུག་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །བྱམས་པ་ནི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་མེད་པར་འཇུག་པས་ན། གནོད་སེམས་ཀྱི་གཉེན་པོའོ༑ །སྙིང་རྗེ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསྩལ་བ་ལྷག་པའི་བསམ་པས་འཇུག་པས་ན་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་གཉེན་པོའོ། །དགའ་བ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་བདེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་རྣམ་པས་འཇུག་པས་ན། མི་དགའ་བའི་གཉེན་པོའོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་གཉིས་ཀ་ལ་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་པས་ན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་གཉེན་པོའོ། །མཚན་མ་མེད་བ་ནི་མཚན་མ་དང་མི་མཐུན་པས་ན། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོའོ། །ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བ་ལ་ནི། རང་གི་རྣམ་པར་ཐར་པའམ།རྟོག་པ་ལ་ནེམ་ནུར་ཡོད་མི་སྲིད་དེ། དེ་བས་ན་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །

【J3 釋妨難】

གནོད་སེམས་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མཛད་པའོ། །གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་སྔ་མ་ལྔ་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས། སྔ་མ་བཞི་ནི་ལྷའི་གནས་པས་བསྡུས་སོ། །ལྔ་པ་ནི་འཕགས་པའི་གནས་པས་བསྡུས་སོ། །

【J4 釋五六界差別】

ཡང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དྲུག་པོ་དག་ལས་བཞི་ནི་ཚངས་པའི་གནས་པས་བསྡུས་སོ། །ལྔ་པ་དང་དྲུག་པ་གཉིས་ནི་འཕགས་པའི་གནས་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ།

【I4 離諸過失名出離依】【J1 標出離依有四種】

དེ་ལ་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ལས་ཡང་དག་པར༌འདས་པས་ན། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྟོན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དེ་ལ་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ལ་བརྟན་གྱི་གང་ཟག་ལ་མ་ཡིན༑ དོན་ལ་བརྟེན་གྱི་ཚིག་འབྲུ་ལ་མ་ཡིན་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་བརྟན་གྱི་དྲང་བའི་དོན་ལ་མ་ཡིན། ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟན་གྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ཞེས་བཞི་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཟག་རྣམ་པ་བཞིའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཏེ། དང་པོ་ནི་ཚུལ་འཆོས་པའི་གང་ཟག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའི་གང་ཟག༌གི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི་རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །བཞི་པ་ནི་ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་གང་ཟག་གིས་སོ། །དེ་ལ་ཚུལ་འཆོས་པ་ནི་ཆོས་ལ་བརྟན་གྱི། གང་ཟག་ལ་ནི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འབྲེལ་བའི་གཏམ་གྱིས་རྣམ་པར་ངེས་པར་བྱས་ནས། ཤེས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི། སྤྱོད་ལམ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 隨別釋行相所由】【K1 標因四人有別建立四種】

དེའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཟག་ཀྱང་གསུངས་ལ། ཆོས་ཀྱང་གསུངས་པ་དེ་ལ། ཆོས་ཁོ་ན་ལ་བརྟན་གྱི་གང་ཟག་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་གྱི་མིའི་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 廣釋行相】

ཆོས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་དང་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་དོན་ལ་བརྟན་གྱི་ཚིག་འབྲུ་ལ་མ་ཡིན༌པ་ནི། ཐོས་པ་ལྷུར་བླང་བར་མི་བྱའོ། དོན་ལ་བསམ་པར་བྱ། གཞལ་བར་བྱ། ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་མདོ་ལས་ངེས་པའི་དོན་ཡང་གསུངས་ལ། དྲང་བའི་དོན་ཀྱང་གསུངས་མོད་ཀྱི། དེ་ལ་དོན་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་པས། ངེས་པས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་བརྟན་གྱི། དྲང་བའི་དོན་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་དང་མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་གསུངས་ལ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་ཤེས་པ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དེ་ལ། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པས་ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟེན་གྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །

【J3 結四種四時得失】

དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན། དུས་བཞིར་ཆུད་ཟ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གང་ཟག་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཆོས་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པའི་དུས་དང༌། འཛིན་པའི་དུས་དང༌། དོན་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་པའི་དུས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་དུས་ལས་རྟོན་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【D3 合釋作意及相二門】【E1 標起】

རྣམ་པར་གཞག་པ་རྫོགས་སོ།། །།བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལས། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【E2 別釋】【F1 釋作意】【G1 標列七作意與四十作意】【H1 總說】

དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ནི། དངོས་གཞི་བདུན་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་བཞི་བཅུའོ། །

【H2 別釋】【I1 七種作意】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དངོས་གཞི་བདུན་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【I2 四十作意】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་བཞི་བཅུ་པོ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དོན་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མོས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པ་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྤོང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌།སྤངས་པའི་ཚེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དངོས་པོའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མོས་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆ་གཅིག་བསྒོམ་པ་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་བསྒོམ་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།གཉེན་པོ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དད་པར་བྱ་བར་འོས་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟག་པར་འོས་པ་དང༌། བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་དང༌། སྐབས་སུ་ཆད་ཅིང་འཇུག་པ་དང༌། རྩོལ་བ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟེན་གྲུབ་པས་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【G2 別釋四十作意行相】【H1 教義：1-2緣法與緣義】

དེ་ལ་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དོན་ལ་དམིགས་པ་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H2 四念住：3-6緣身受心法作意】

ལུས་ལ་དམིགས་པ་ནས་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བར་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H3 二假實：7-8勝解與真實作意】

མོས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་ལ་མོས་པའི་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཚུལ་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H4 凡聖三類：9-11有學、無學與非學非無學作意】

སློབ་པའི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རྒྱུད་ལས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སློབ་པའི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྒྱུད་ལ་ནི་སློབ་པའི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །སློབ་པའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མི་སློབ་པའི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །

【H5 斷初中後三類：12-14遍知、正斷與已斷作意】

ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པའོ། །སྤོང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། གང་གིས་གཉིས་ཀ་བྱེད་པའོ༑ །སྤངས་པའི་ཚེའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པའི་རྗེས་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H6 四類所緣：15-18有分別影像所緣、無分別影像所緣、事邊際所緣與所作成辦所緣作意】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་ལ་དམིགས་པའི་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པའོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པ་ནི། གང་གིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ལུས་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་བསྒོམ་པའོ། །དངོས་པོའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པ་ནི་གང་གིས་ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ལས་ལུས་མེད་པ་ནས་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། བདག་འདི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བདག་འདི་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། འདི་དང་འདིར་འགྱུར་རོ། །འདི་དང་འདི་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H7 六類修證離染：19-26勝解、思擇、寂靜、一分修、具分修、無間、殷重與寂靜作意】

མོས་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་ཐོག་མ་ནས། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པའམ། ཡང་ན་ཞི་གནས་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ། རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ཐོག་མ་ནས་སེམས་ནང་དུ་འཇོག་པའམ། ཡང་ན་ལྷག་མཐོང་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ་འཇོག་པའོ། །ཆ་གཅིག་བསྒོམ་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི༑ གང་གིས་ཞི་གནས་སམ། ཡང་ན་ལྷག་མཐོང་ཆ་གཅིག་ལ་བསྒོམ་པའོ། །གཉི་གའི་ཆ་བསྒོམ་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། གང་གིས་གཉིས་ཀ་ཟུང་དུ་བསྒོམ་པའོ༑ །རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བར་ཆད་མེད་པར་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། མི་ལྷོད་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་དོ། །ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པས་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཆ་གཅིག་བསྒོམ་པ་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་བསྒོམས་པས་ནི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་ལས་སེམས་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། དུས་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་འཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【H8 四道：27-30隨順、對治、順清淨、順觀察與力勵運轉作意】

མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེས་ནི་དམིགས་པ་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གཉེན་པོ་ལས་བྱུང་བ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། སྤོང་བ་འཛིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་རྒྱུད་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པའོ། །དད་པར་བྱ་བར་འོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པའམ། དད་པར་བྱ་བར་འོས་པའི་དངོས་པོ་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ།།སོ་སོར་བརྟག་པར་འོས་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་དང༌།མ་སྤངས་པ་དང༌། སྤོང་བ་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པའམ། ཡང་ན་བདག་གིས་རྟོགས་པའམ། སྔོན་དཔྱད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །

【H9 四位修：31-33力勵運轉、有間運轉、有功用運轉與自然運轉作意】

བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་ནི་ལས་དང་པོ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །སྐབས་སུ་འཆད་ཅིང་འཇུག་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་ལ་སྦྱོར་བ་ལྷོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །རྩོལ་བ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་སྦྱོར་བ་མི་ལྷོད་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གང་ཡིན་པའོ། །རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ནི། དུས་བཞི་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འཐོབ་པའི་དུས་དང་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དུས་དང་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་དུས་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པ་དང་ཐོབ་ཟིན་པའི་དུས་སུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H10 四類慧定離障而得自在：34-37思擇、內攝、淨障作意與依止成辦所行清淨作意】

རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པའོ། །ནང་དུ་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པའོ། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་ནི། གང་གིས་ཟག་པ་རྣམས་སྤོང་ཞིང༌། གནས་ངན་ལེན་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པའོ། །རྟེན་གྲུབ་པས་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི༑ གང་གིས་རྟེན་གྱི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་དམིགས་པ་ལ་སྤྱོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའོ། །

【H11 四類三乘因果所有作意：37-40他所建立、內增上取、廣大與遍行作意】

གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས། ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སློབ་དཔོན་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་གཏོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་དུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་སམ། ཡང་ན་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་མཁས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །

【G3 以七作意與四十作意相攝】【H2 隨文辨相攝(缺解1)】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དོན་ལ་དམིགས་པའོ། །གཞན་དྲུག་ནི་དོན་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ནའོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་བདུན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་འདུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་མོས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བསྡུས་སོ། །དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མོས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ནས་བསྡུས་སོ། །ལྷག་མ་གསུམ་ནི་རྣམ་གྲངས་སྔ་མ༌ལ་བརྟེན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་རྣམས་ནི་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བདུན་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་སློབ་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །གཉིས་ནི་མི་སློབ་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དག་པའི་ས་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའོ༑ །མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ལྷག་མ་གསུམ་ནི་སྤོང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་སྤངས་པའི་ཚེའོ། །དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་དོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉི་གར་གཏོགས་སོ། །དངོས་པོའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དང་པོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །གཉིས་པས་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དོ། །མོས་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་པོ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞི་གནས་སྔོན་དུ་བཏང་བ་གང་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར་རོ། །ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང་པོ་བྱུང་བ་དང༌། ལྷག་མཐོང་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དྲུག་ནི་ཆ་གཅིག་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་བསྒོམ་པའོ། །གཉི་གའི་ཆ་བསྒོམས་པ་ཉིད་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའོ། །རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར་རོ། །མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །གཉེན་པོ་ལས་བྱུང་བ་ནི། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་གཉིས་དང༌།དགའ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བསྡུས་སོ། །དད་པར་བྱ་བར་འོས་པ་ནི། དགའ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁོ་ན་བསྡུས་ཏེ། དེ་ནི་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྟན་ཏོ། །གཞན་དག་གིས་ནི་ཅི་རིགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་ནི་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །སྐབས་སུ་འཆད་པ་དང༌། རྩོལ་བ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་ནི་དགའ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་བར་གྱིས་བསྡུས་སོ། །རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ནི། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པས་བསྡུས་སོ། །ནང་དུ་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ནི། མོས་པ་ལས་བྱུང་བས་བསྡུས་སོ། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་ནི། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུས་སོ༑ །རྟེན་གྲུབ་པས་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ནས་བསྡུས་སོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ། །ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དང་པོ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་སོ། །གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྡུས་སོ། །མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་གཞི་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྒྲ་དང༌། ནང་དུ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །འོན་ཏེ་སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཕྱིར་སྔོན་གྱི་ཚོགས་ཉིད་དེའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཕྱི་མའི་གཞི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【F2 釋所緣】【G1 以緣即相】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །མཚན་མ་ཡང་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སོ་སོར་བསྟེན་པར་བྱའོ། །དམིགས་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་གང་ཡིན་པའོ། །གཞིའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་གང་ཡིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བྱིང་བའི་མཚན་མ་དང༌། རྒོད་པའི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་མཆན་མ་དང༌། ཆགས་པའི་མཚན་མའོ། །སོ་སོར་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་གཉེན་པོར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱིང་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་མ་ཟིན་པ་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བའི་སྦྱོར་བ་ལ་མི་བརྩོན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་གནས་པ་དང༌། གཏི་མུག་སྤྱོད་པ་དང༌། གཉིད་ཆེ་བ་དང༌། ཐབས་མི་ཤེས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་སེམས་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། ཞི་གནས་ལ་མ་གོམས་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མ་བྱས་པའི་ཞི་གནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་མུན་པ་ལྟ་བུར་འདུག་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་གཏོད་པར་མི་དགའ་བའོ། །རྒོད་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌། འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་མ་ཞི་བའི་ཚུལ་ཅན་དང༌། སེམས་སྐྱོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཐབས་མི་ཤེས་པ་དང༌། སྔ་མ་བཞིན་ཧ་ཅང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བརྩོན་པ་ལ་མ་གོམས་པ་དང༌།རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མ་བྱས་པ་དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་བསྒོམ་པ་དང༌། ཉེ་དུ་ལ་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་རྒོད་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེང་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌། རྟོག་པ་དཔྱོད་པ་དང༌། དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང༌། དོན་མང་བ་དང༌། བྱ་བ་མང་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་མང་བ་དང༌། སེམས་མི་སྐྱོ་བ་དང༌། ཐབས་མི་ཤེས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མ་གོམས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་གཏོད་པར་མི་དགའ་བ་དང༌། འདུ་འཛིས་སྦྱོར་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་མི་གཏོད་པའོ། །ཆགས་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌། དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང༌། སྲེད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ཉེས་དམིགས་ལ་མི་ལྟ་བ་དང༌། གོང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་མི་ལྟ་བའོ། །བསྟེན་པར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 別明相】【H1 明四相三十二相】

གཞན་ཡང་མཚན་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཡོད་དེ། རང་གི་སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་དང༌། རྟེན་གྱི་མཚན་མ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། གནས་པའི་མཚན་མ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཞི་བའི་མཚན་མ་དང༌། མྱོང་བའི་མཚན་མ་དང༌། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་མཚན་མ་དང༌། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཚན་མ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་མཚན་མ་དང༌། ལོག་པར་སྦྱོར་བའི་མཚན་མ་དང༌། སྣང་བའི་མཚན་མ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོའི་མཚན་མ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གནས་པའི་མཚན་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བའི་མཚན་མ་དང༌། སྐྱེ་བའི་མཚན་མ་དང༌། འབྲལ་བའི་མཚན་མ་དང༌། ཐབས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་མཚན་མའོ༑ །དེ་ལ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན།འདི་ལ་དགེ་སློང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཀྱི་སྔ་རོལ་དུ། འདི་ལྟར་འདི་ལྟ་བུར་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སོ་ཞེའམ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སེམས་བྱིང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །བྱིང་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིའི་ཐབས་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཡང་ན་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སེམས་མ་ཆགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་སེམས་ལ་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལ། བདག་གི་སེམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ཏོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས། འདི་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་བསྩལ་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ལྟ་སྟེ་སྣང་བའི་མཚན་མའམ། དང་བར་བྱ་བའམ། ཡང་ན་གཞན་གང་ཡང་རུང་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་འཛིན་པའོ། །རྟེན་གྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ས་བོན་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་གང་ཡིན་པའོ། །སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ནས་ཆོས་ལ་ཐུག་པའི་ཡུལ་གང་དང་གང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དེ་དང་འབྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་ན། ཡུལ་དེ་དང་དེ་ལ་དེ་དང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། བདག་གི་སེམས་འདི་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་འཇུག་གི། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། བཤད་མ་ཐག་པ་གཅིག་པོ་དེ་དང༌། གཉིས་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །གནས་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན༑ རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་ལ་ཉེ་བར་སོང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་སོ་ཞེས་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། རང་གི་རིགས་ཀྱི༌རང་གི་མཚན་ཉིད་དམ། སོ་སོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དམ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དམ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །རགས་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ས་འོག་མ་ལ་རགས་པར་ལྟ་བའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞི་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ས་གོང་མ་ལ་ཞི་བའི་རྣམ་པར་འཛིན་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །མྱོང་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་མྱོང་བའི་འདུ་བྱེད་འདས་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད༌པ་ནས། རྒྱས་པར་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན༑ དེ་ལས་ཟློག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི། མངོན་པར་བྱུང་བ་ལ་སྤོང་བ་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བསྡུས་པ་དང༌། ཞུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ནི། འདོད་ཆགས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། དེའི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གཉིས་ལས་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་གཉེན་པོར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ལོག་པར་སྦྱོར་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པར་གནས་པ་ནས༑ ཤེས་བཞིན་མེད་པར་གནས་པའི་བར་དུ། སེམས་ནི་འདི་ལྟ་བུར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །སྣང་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་མུན་པའི་གཉེན་པོའམ། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ལས་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་མཚན་མར་རབ་ཏུ་བཟུང་ཞིང༌། ལེགས་པར་ཡིད་ལ་བྱས་ཏེ། འོག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟེང་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མུན་པའི་མཚན་མའི་གཉེན་པོར་འདི་གཞག་གོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དགེ་སློང་གིས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་ཉིད་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་མཚན་མར་བཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། འགྲེང་བས་འདུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་བཞིན་དུ། ད་ལྟར་གྱི་འཛིན་པས་མ་འོངས་པའི་གཟུང་བའི་ཆོས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། འདུག་པས་ཉལ་བ་ལ་རྟོག་པ་བཞིན་དུ། ད་ལྟར་གྱི་འཛིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་འདས་པའི་གཟུང་བའི་ཆོས་ལ་རྟོག་པ་དང༌། མདུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཕྱི་ནས་འོང་བས་སོ་སོར་རྟོག་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་འཛིན་པའི་ཆོས་སྔ་མ་སྔ་མ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པའི་ཆོས་སོ་སོར་བརྟག་པ་ལས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཏོ༑ །ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་འདོད་ཆགས་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཞོམ་བར་དཀའ་བ་ཡིན་ལ༑ དེ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་བཟང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན།དང་བར་བྱ་བའི་མཚན་མ་གང་ཡང་རུང་བའམ། སྣང་བའི་མཚན་མས་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སེམས་མཉམ་པར་གྱུར་ཏེ། ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། གཞི་དང་དམིགས་པ་དང༌། བརྟེན་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་དག་གིས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའམ། ཐོབ་ཟིན་པ་སྔོན་དུ་བྱེད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གནས་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་དེ་དག་ཉིད་ལེགས་པར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ལེགས་པར་བཟུང་བས་ན། ཇི་སྲིད་དུ་འདོད་པ་དེ་སྲིད་སྙོམས་པར་ཞུགས་པར་གནས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མ་གྱུར་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། མཉམ་པར་གཞག་པའི་སའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྱེ་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ཟིན་པ། ཕྱིར་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང༌།འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་བའོ། །འབྲལ་བའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ཟིན་པ་ཉམས་པ་དང༌།འགྲིབ་པ་དང༌། ཆུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། གཉི་ག་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་འབྱུང་བའམ། ཉམས་པར་འགྱུར་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པའོ། །མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྒྱས་པའི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས༌པ་མེད་པ་དང༌།སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་བ་དང༌།སྨོན་ནས་ཤེས་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ནམ། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པའམ། ཟབ་མོའི་དོན་དང༌། ཚིག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་མཚན་མ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H2 明本末相攝】

མཚན་མ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། མཚན་མའི་རྩ་བ་བཞིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། དམིགས་པའི་མཚན་མས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །གཞིའི་མཚན་མས་ཀྱང་བསྡུས་ཏེ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་གསལ་བས་ན། ཕྱི་མའི་གཞི་སྔ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཞིའི་མཚན་མ་ཉིད་དོ། །ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ལོག་པར་སྦྱོར་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། གཅིག་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིའོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མཚན་མ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོངས་སུ༌སྤང་བར་བྱ་བའོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་དང་དེའི་འཕྲལ་འཕྲལ་ལ་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E3 通辨】【F1 修作意所由】

དེ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་ཞེ་ན། མཚན་མ་གང་དང་གང་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དོན་རྣམ་པ་བཞི་བྱེད་དེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉོན་མོངས་པ་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་ཆེས་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དམ། དེ་ལས་གཞན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པ་ན། དམིགས་པ་ནི་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད། ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། སྤོང་བ་ནི་འཛིན་པར་བྱེད།རྒྱུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྒོམ་མོ། །

【F2 四緣入等至】

བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་སྙོམས་པར་འཇུག་སྟེ། རྒྱུའི་སྟོབས་དང༌། སྦྱོར་བའི་སྟོབས་དང༌། ལུང་ནོད་པའི་སྟོབས་དང༌། མན་ངག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཉེ་བ་ཉེ་བར་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །སྦྱོར་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཉེ་བར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྟག་ཏུ་གོམས་པར་བྱས་པའི་དབང་གིས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །ལུང་ནོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེས་བསམ་གཏན་གྱི་དབང་དུ་བྱ་བའི་ཆོས་མང་པོ་ཐོས་ཏེ། བཟུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྦྱར་ཏེ། དེས་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། གཅིག༌ཏུ་མ་འདྲེས་པ། བག་ཡོད་པ་བརྟུན་པ་ཅན་སེམས་གཏད་དེ། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །མན་ངག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མཁན་པོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་གང་ཡང་རུང་བའམ། གཞན་སུ་ཡང་རུང་བ་དག་ལས། བསམ་གཏན་དང་པོའམ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཐོབ་ནས། དེས་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་བས་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཅན་དང༌། སྦྱོར་བའི་སྟོབས་ཅན་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང༌། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །

【F3 四得靜慮】

བསམ་གཏན་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་སྟེ། སྲེད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའོ། །སྲེད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་གང་ཞེ་ན། དེས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་ཐོས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཐབས་ནི་མ་ཐོས་པས། དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཕན་ཡོན་དུ་མཐོང་ནས། བརྩོན་པའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། དེ་ལྟར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་རོ་མྱོང་པར་བྱེད་པའོ། །ལྟ་བའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་ལ་ལས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྟོན་པའམ། གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་ནི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུས་དག་པར་འགྱུར་རོ། །གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བུར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཐོས་ནས། དེས་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཏེ་བརྩོན་པའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། དེ་ལྟར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང༌། བསྐལ་པ་དུ་མའི་སྔོན་གྱི་ལུས་རྗེས་སུ་དྲན་ནས། དེས་འདི་སྙམ་དུ་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་ནི་རྟག་པའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ལངས་ནས། དེས་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་བརྟན་པོར་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་རྗེས་ལ་ཡང་འདིས་ནི་བདག་དག་པར་འགྱུར་རོ། །གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། རབ་ཏུ་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སེམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཆེ་གེ་མོ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་ཐོས་ལ། ཐོས་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་ན། བདག་ཅིའི་ཕྱིར་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་སྙམ་མོ། །དེ་ང་རྒྱལ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། བརྩོན་པའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་དེ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་དེས་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་ཚེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ང་རྒྱལ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། དེའི་རྗེས་ལ་ཡང་སེམས་ཤིང་རབ་ཏུ་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སེམས་པའོ།། །།

བམ་པོ་བཅུ་གསུམ་པ།

ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཤེས་པ་ཞན་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྨུན་ལ། དེ་ཡང་སྔོན་ཞི་གནས་སྤྱོད་པ་ལས། དེའི་འོག་ཏུ་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། དེ་ལྟར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྩོལ་བར་བྱེད་མོད་ཀྱི། དེ་ཤེས་པ་ཞན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྨུན་པའི་ཕྱིར་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་མི་ནུས་པས། དེ་གཞན་དག་གི་རྟོག་པ་ལ་ཡང་སོམ་ཉི་བྱེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་སྟེ། སོམ་ཉི་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེའི་རྗེས་ལ་ཡང་སེམས་ཤིང་རབ་ཏུ་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སེམས་པའོ། །

【F4 味淨定等差別】

རོ་མྱང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། དབང་པོ་རྟུལ་བའམ༑ འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པའམ། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་ཐོས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྲེད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེས་དེའི་གོང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་ངེས་པར་འཛིན་ལ། ལྷག་པར་ཞེན་ཅིང་ལྷག་པར་ཞེན་ནས་གནས་ཏེ། གང་ལ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་ལས་ལངས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གང་གེས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། དབང་པོ་འབྲིང་དམ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཆ་མཉམ་པའམ།ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆུང་ལ་གཞན་ལས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་མྱོང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང་གོང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་ཐོས་ཏེ།བརྩོན་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་ཀྱང་ཉེས་དམིགས་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་གོང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཤེས་པས་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའམ། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌།ཉོན་མོངས་པའི་ཤས་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ལ། དེས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པའམ། ཡང་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། དེས༌རྣམ་པ་དང༌། མཚན་མ་དང་རྟགས་གང་དག་གིས༌བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྟགས་དེ་དག་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཀྱི་དེ་ལ་ཡོད་པའི་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གཏོགས་པའི་བར་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ། ནད་ལ་སོགས་པ་དག་གི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། འདུ་བྱེད་དེ་དག་གིས་སེམས་སྐྱོ་ཞིང་འཇིགས་པ་དང༌། ལྡོག་པར་བྱེད་ལ། བདུད་རྩིའི་ཁམས་སུ་ཡང་སྒྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །

【F5 四分定異】

ཉམས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། དབང་པོ་རྟུལ་ཞིང་དམན་པ་ལ་མོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བརྩོན་པའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ནི། དེ་ལ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང༌། ཕན་ཡོན་མི་བཟོད་པས། བསམ་གཏན་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་ཏེ། དབང་པོ་རྣམས་གསལ་བར་མ་བྱས་ཀྱི་བར་དུ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །གནས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། དབང་པོ་འབྲིང་ངམ། དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཡིན་ལ་དེས་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོས་པ་ནས། རོ་མྱོང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེས་དེའི་རོ་མྱོང་བས་གང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། མར་ཡང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེས་དེའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་ཐོས་ལ། དེ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པས།དེ་མྱོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། གོང་དུ་རྩོལ་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ༑ །ཟག་པ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་དཔེར་ན། ནོར་བུ་ཕུག་ཟིན་པ་དང༌། རྫ་མ་ཕུག་ཟིན་པ་དང༌། རྩིག་པ་ཕུག་ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལས་དབུག་ཏུ་མེད་པས་ན་དེ་ལ་ཕུག་ཟིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལས་ངེས་པར་དབྱེར་མེད་པས་ན། དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【F6 次第與超越入出】

བར་ཆད་མེད་པར་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་བྱང་བ་ཐོབ་པས། དེ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་དང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་ལུགས་སུ་བྱུང་བ་དང༌། ལུགས་སུ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ༑ །ཐོད་རྒལ་དུ་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། དེ་དག་ཉིད་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ལངས་མ་ཐག་ཏུ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་ནམ་མཁའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །གསུམ་པ་ལས་འདས་པར་ཐོད་རྒལ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་མེད་དེ། ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལུགས་སུ་མི་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གཉིས་ཀྱིས། ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། དེ་གཉིས་ལ་ནི་ཅི་དགའ་དགུར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【F7 薰修差別】【G1 明二義雜修】

བསམ་གཏན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྤེལ་བར་སྤྱོད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་ཐོབ་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་འདོད་པའམ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འདོད་པས། རྒྱུན་ཆགས་པར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་སྤེལ་མར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལས་ལངས་མ་ཐག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་ལས་ལངས་མ་ཐག་ཏུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་སྟེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་དེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་གང་དུ་གང་གི་ཚེ་ཇི་སྲིད་དུ་འདོད་པ་དེར་དེའི་ཚེ་དེ་སྲིད་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་དབང་བའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་དབང་བའི་འབྲས་བུ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ༑ དེའི་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་ཆེས་གསལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེས་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བའོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་གྱུར་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་གནས་གཙང་མར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐམས་ཅད་དུས་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ས་ལ་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པས་ནི་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །སྤེལ་མར་བསྒོམ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཆེ་བར་བསྒོམས་པས་གནས་གཙང་མའི་ལྔ་གྲུབ་པོ། །

【G2 明修生差別】【H1 因生】

དེ་ལ་དག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་ན། བསམ་གཏན་གྱི་ས་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རོ་མྱང་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་ནི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ༑ །གལ་ཏེ་སྐྱེས་ནས་རོ་མྱང་བར་བྱེད་ན་ཡང༌། དེ་ལས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ། །

【H2 染退善進】

ཇི་སྟེ་དག་པ་བསྒོམ་ན་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བའམ། ཡང་ན་འོག་མར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གོང་མ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ན་ནི་སྟེང་དུ་འཕར་བར་འགྱུར་ཏེ། སྔར་འདི་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【H3 修因處】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ནི། དེར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། སྙོམས་པར་མ་ཞུགས་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དང་དེར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་གཉིས་ལ་ཡང་བདེ་བའི་བྱེ་བྲག་ནི་མེད་ལ། ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་ཡོད་དོ། །

【H4 辨差別】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མཚན་མ་བསྒོམ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【D4-5 釋諸經攝宗要及最後雜眾義】【E1 釋諸經之攝宗要】【F1 初標】

མདོ་སྡེ་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ནི། གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【F2 別釋】【G1 釋解脫】【H1 八解脫(論記有科:1標數釋名與2辨其行相)】

རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་རྣམ་པར་ཐར་པ་བདུན་ནོ། །འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་ལ་མི་ཕྱོགས་པས་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ལྟ་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ཏེ།འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ཐོབ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ནི་མ་བྲལ་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་གྲོལ་བར་གྱུར་ན།གང་དག་ལས་གྲོལ་བ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་དེ་དག་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། སྣང་ཞིང་གསལ་བ་དང་བཅས་པའི་མཚན་མས་མོས་པར་བྱེད་དེ༑ །དེ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུགས་ཅན་ཡིན་ཏེ། གང་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པར༌གྱུར་པ་དང༌། གང་གཟུགས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་ནས། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ཡང་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟ་བུ་ལ་ནི་ལྟ། ཅིའི་ཕྱིར་ན་ནི་ལྟ་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་བཤིག་པའི་གཟུགས་ཆུང་དུ་ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང༌། ཁ་དོག་ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་རྣམས་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ། ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། སྦྱོར་བ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྔོན་གཟུགས་དེ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེས་དེ་དག་ལ་མོས་པའི་དབང་མ་ཐོབ་པས་ན། དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དང་ཡང་དུ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས༑ ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ལྟ༌ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ལ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ནི་བྲལ། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་མངོན་དུ་མི་བྱེད་ལ། དེའི་འདུ་ཤེས་དང་ནི་ལྡན་ཏེ། ནང་གི་སྣང་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །གང་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་དེའི་ཕྱི་རོལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་གཟུགས་མེད་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་དང༌། གང་ནང་གི་སྣང་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ།བསྒྲུབས་ནས་ཇི་ལྟར་གནས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ལ། དེས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་པ་བསྒོམས་ཏེ། འཕགས་པའི་རྣམ་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་རྣམ་པར་འདས་པ་དང༌། གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གནས་པ་དེས་འཕགས་པ་རྣམས་ཤས་ཆེར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། ནམ་མཁའ་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ༑ དེ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། དེ་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་ལ། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི། གཞན་ལ་མོས་པར་མི་བྱེད་དེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཟད་པར་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བ་དེ་སྲིད་དུ་མོས་པར་བྱ་དགོས་སོ། །

【H2 八勝處】【I1 釋名】

སྔར་མོས་ཏེ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། ལྟ་བའི་ཕྱིར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུང་བར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི། དཔེར་ན་བཟོ་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་ལྷག་པའི་ཕྱིར། དེས་གཞན་ཆུང་བར་རྩི་བ་ལྟ་བུའོ། །ཉམས་སྟོབས་ཆུང་བར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི། དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཆེས་སྟོབས་ཆུང་ངུ་བརྙས་པ་ལྟ་བུའོ། །མི་སྣང་བར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི། དཔེར་ན་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པས་བར་དུ་བཅད་པ་དང༌། གསང་སྔགས་སམ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་མི་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །སུན་འབྱིན་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི༑ དཔེར་ན་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སུན་ཕྱུང་ནས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དབང་བྱེད་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི། དཔེར་ན་རྗེ་བོས་བྲན་ལ་ཅི་དགའ་དགུར་བསྐོ་བ་ལྟ་བུའོ། །

【I2 出體】

དོན་འདིའི་སྐབས་སུ་ནི་མི་སྣང་བར་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། དབང་བྱེད་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། སྔར་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ལ་མོས་པས་དབང་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ནི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆད་རྣམས་ལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པས་དབང་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཆུང་ངུ་དག་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་ཅན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཅེས་བྱ་བ་རྣམས་སོ། །ཆེན་པོ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཁྱིམ་དང་གནས་ཁང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཁ་དོག་བཟང་པོ་ནི་ཁ་དོག་ཡིད་དུ་འོང་བ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ཏེ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མཛེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཁ་དོག་ངན་པའོ། །ངན་པ་ནི་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱའི་སྒོ་ནས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་བཟང་པོ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་ཡོ་བྱད་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་དེ་དག་གི་ཁ་དོག་ནི་རྣམ་པ་བཞིའོ། །ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་སྣང་བར་བྱས་ཤིང་དམིགས་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །

【H3 十遍處】【I1 釋名】

ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་ནི། མོས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོའི་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །

【I2 出體性】

དེ་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཕགས་པ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པའི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ། །

【I3 廢立】

གཟུགས་དང་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་འདི་གཉིས་ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། འདི་གཉིས་ནི་བདག་དང༌། ཕ་རོལ་གཉི་གའི་རྒྱུད་དང༌། གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་ལ། མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང༌། དྲི་དང་རོ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་མན་ཆད་ཀྱི་ཟད་པར་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ།།

【I4 所緣境】

གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་ནི་ནམ་མཁའ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེར་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཞག་གོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཡུལ་ཟད་པར་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H4 總料簡】【I1 釋解脫勝處遍處次第】

ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ནི་རྣལ་འབྱོར་པས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །དེ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ལ་དབང་ཐོབ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉིད་ལ་ཅི་དགའ་དགུར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །

【I2 解遍處作用】

གཟུགས་ཀྱི་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆད་བརྒྱད་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འཕགས་པའི་མོས་པ་དང་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་མོས་པ་དང༌། ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ། གསེར་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་སོ། །ཟད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡོངས་སུ་དག་པས་ནི། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཟད་པར་ནམ་མཁའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡོངས་སུ་དག་པས་ནི་གང་འདོད་པ་དེ་ནམ་མཁར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དེ།

【I3 以喻顯三法次第】

དཔེར་ན་རྫ་མཁན་དང༌། ལྕགས་མགར་དང༌། གསེར་མགར་རྣམས་ཀྱིས༌འཇིམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཐོག་མར་ནི་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཀྱི། དེ་དག་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཐར་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི། ཇི་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི། ཇི་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་ནས༑ ཇི་སྲིད་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【G2 釋等持】【H1 三三摩地】【I1 別明三摩地行境別相】【J1 空三摩地】【K1 釋名】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། གསོ་པ་དང༌། གང་ཟག་ཉིད་མེད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སེམས་ཀྱི་གནས་པ་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 釋空性差別】

དེ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ༑ རྟོག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟག་པ་ནས་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པའི་བར་དག་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །དེའི་འབྲས་བུ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་འཁྲུག་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་ཡིར་འཛིན་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལུས་སྟོང་པའོ། །ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་རྣམས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པས་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི་འདིར་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་འདུ་ཤེས་ལ་བྱ་སྟེ། དེའི་འདུ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ༑ །རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་རེས་འགའ་ནི་དེའི་འབྲས་བུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །རེས་འགའ་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །རེས་འགའ་ནི་རྟོག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནང་དང་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ་དེའི་དབང་གིས་དེ་གཉིས་ལ་སེམས་འཇུག་གོ། །གལ་ཏེ་ནང་དང་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡང་མི་འཇུག་ན་ནི། དེའི་འོག་ཏུ་མི་གཡོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་སམ། སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས༌ལ་བྱའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱས་པས་ངའོ་སྙམ་དུ་གཡོ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་འདིའོ། །བདག་གོ། །ངའོ་སྙམ་དུ་རྒྱ་ཆེར་དེའི་སེམས་གཡོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་དེ་གཉིས་ལ་དེའི་སེམས་འཇུག་གོ། །

【J2 無願三摩地】

སྨོན་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ། མི་རྟག་པའམ་སྡུག་བསྔལ་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 無相心三摩地】【K1 釋行相】

མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་འགོག་པ་དང་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཀྱི་གནས་པ་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 釋彼經】【L1 釋不低不昂】

མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། འདུད་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འདུད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་མངོན་པར་འདུད་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། མི་མཐུན་པ་དང་མཐུན་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །དེ་ལ་མཚན་མ་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་ནི་དེ་དག་ལ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། སུན་མི་འབྱིན་པར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་ཁོ་ནར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་འདུད་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། དེ་ལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་མངོན་པར་འདུད་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །

【L2 釋方便方便果】

ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་འཇོག་པར་བྱེད་པ་མཚན་མ་རྣམས་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་སྐབས་སྐབས་སུ་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ཤིང་འདུག་གོ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་འཇོག་པ་ན། འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དེ། མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལས་ཀྱང་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སོ་སོར་བརྟགས་ནས་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་འཇོག་པ་ན་ཡང་གནས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་གྱི། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L3 釋曉了曉了功德】

ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་འགོག་པ་དང༌། ལམ་ཡང་ཀུན་ནས་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཡང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་ཀུན་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཚེ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུའི་ཚེ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །

【I2 明三摩地行別境同相】

གང་ལ་གང་མེད་པར་དེ་དེས་སྟོང་པར་མཐོང་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ཉིད་ལ་སྨོན་པར་མི་བྱེད་པས་ན། སྨོན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་མེད་པར་མཐོང་བས་ན་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I3 先後次第妨難】

གཞན་ལས་ནི་མི་རྟག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་སྟོང་པ་ཉིད་མཇུག་ཏུ་སྨོས་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་སྟོང་པ་ཉིད་སྔར་བསྟན་ཅེ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཡང་དག་པར་མི་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ། གང་གིས་སྨོན་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་མཐོང་བ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་དག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སྨོན་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་གྱུར་ན། བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །དེས་མི་རྟག་པ་དེ་བདག་མེད་པར་མཐོང་ན། སྨོན་པར་མི་བྱེད་དེ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཚོལ་བ་ནི༑ སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་སྨོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་དེའི་འོག་ཏུ་མཚན་མ་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །

【H2 有尋有伺三摩地】

རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ཀ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། དཔྱོད་པ་ཙམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་བསྒོམས་པས་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་འཐོབ་པའོ། །རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།གང་བསྒོམས་པས་དེ་ཡན་ཆད་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ལ་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ནས། གལ་ཏེ་ངང་གཅིག་གིས་ནང་གི་དམིགས་པ་ལ་མོས་ལ། ངང་གཅིག་ཏུ་ཡང་དག་པར་སྣང་བའོ། །

【H3 小大無量三摩地】【I1 略辨小大無量義】

ཆུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པས་ཆུང་བ་སྟེ། ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ཆུང་ངུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཆུང༌བ་སྟེ། དད་པ་དང་འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཆེ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུགས་ཕལ་མོ་ཆེ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པས་ཏེ། དད་པ་དང་འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། དད་པ་དང་འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལས་གཟུགས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དད་པ་དང༌། འདུན་པ་དང༌། མོས་པ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། ལྷ་འོད་ཅན་རྣམས་ལྷ་འོད་ཅན་རྣམས་ཤེས་ཤིང་དྲུང་གཅིག་ཙམ་དུ་མོས་པར་བྱེད་པ་ནས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བའོ། །ཚད་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་པོ་རྣམས་སོ། །ལྷ་འོད་ཅན་རྣམས་ལྷ་འོད་ཅན་རྣམས་ཤེས་ཤིང་དྲུང་གཅིག་ཙམ་དུ་ཇི་ལྟར་མོས་ཤེ་ན༑ འདོད་པའི་ཁམས་སུན་ཕྱུང་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཐོབ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་ཞིང༌། དེས་ལྷ་འོད་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཐོས་ཏེ། དེས་དེ་དག་གི་ལུས་ཀྱི་སྣང་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་ཤིང་དྲུང་གཅིག་ནས། སའི་སྟེང་རྒྱ་མཚོའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་མོས་པར་བྱེད་དེ།

【I2 釋經文】

ཏིང་ངེ་འཛིན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པས། སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རིམ་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་ཇི་ཙམ་དུ་མོས་པར་བྱེད་པ། དེའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་དེ་ཙམ་དུ་གདགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རིམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བསྒོམ་པའི་རིམ་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཀྱི་བསྒོམ་པའི་ཁྱད་པར་གདགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམ་པའི་རིམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་ལམ་གྱི་རིམ་པ་གདགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེས་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་གདགས་པར་འགྱུར་རོ། །ལམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་གང་ཟག་གི་རིམ་པ་གདགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྒྱུ་དེས་སེམས་ཅན་དེར་སྐྱེས་པ་རྣམས་མཐོན་དམན་དང་བཟང་ངན་དུ་གདགས་པར་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པའི་འོད་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དཔེར་ན་ནོར་བུ་ནི་ཕྱི་རོལ་ན་འོད་ཡོད་ལ། ནོར་བུ་ཉིད་འོད་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ།བསམ་གཏན་དང་པོ་པའི་ལུས་ལས་ཕྱི་རོལ་ན་འོད་ཡོད་ལ། ལུས་ཉིད་ནི་འོད་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་ནི། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་འོད་ཡོད་ལ། མར་མེ་ཉིད་ཀྱང་འོད༌ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ལུས་ཀྱང་འོད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་བས་ན་དེ་ལ་ནི་ལུས་གཅིག་ཅེས་བྱའི་སྔ་མ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I3 別建立四無量義】【J1 釋經四無量行相差別】

ཚད་མེད་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མེད་བདེ་བ་ཡང་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། དེ་དག་ནི་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བཞིས་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གསུམ་ནི་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བསྩལ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་བདེ་བ་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་མི་དགའ་ཞིང་འདོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པས་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【J2 釋無量差別】【K1 釋通經】

བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་དེ་ལ། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཕན་འདོགས་པས་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕན་འདོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མཛའ་བའོ། །ཕན་འདོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕན་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱང་ཚད་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ༑ །ཁོ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རབ་ཏུ་སྡང་བའི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པར་བྱ་བ་རྣམ་པར་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དམིགས་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་བཞི་འདྲེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བྱང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཇི་ལྟ་བུས་གནས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། མོས་ཏེ་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷག་པའི་བསམ་པས་མོས་ཏེ། ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱས། ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པའོ། །གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཉིན་མཚན་འདའ་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【K2 問答辨因釋別經】

བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་ནི། དགེ་བའི་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་དེ། ཅི་ལས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་ཤེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ནི། བདེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པས་ན། དེ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་བྱམས་པ་ཡང་མཆོག་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དགེ་བའི་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །སྙིང་རྗེ་ཡང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས་མཆོག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བསྩལ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན་དེ་གཏན་མེད་དེ།གཅད་པ་དང་དབུག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་ཕྱིར། སྙིང་རྗེ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གང་ན་སྡུག་བསྔལ་རྟེན་དང་བཅས་པར་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་ནི། སེམས་ཅན་བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་དགའ་བ་ཐོབ་པ་རྣམས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་གི་བདེ་བ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཇི་ཙམ་དུ་ཆད་མེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཚད་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་དགའ་བ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་འདི་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ།དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་རྣམས༌ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་བཏང་སྙོམས་མཆོག་ཡིན་ཏེ།

【K3 結成聖行】

འཕགས་པའི་རྣམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་ལྡན་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། འཕགས་པ་ཁོ་ནས་བསྒོམ་པར་ནུས་སོ། །

【H4 一分修具分修三摩地】【I1 別釋二修】

ཆ་གཅིག་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་ལ་སྣང་བའི་མཚན་མའམ། ཡང་ན་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡང་དག་པར་ཤེས་པའམ། ཡང་ན་གཟུགས་མཐོང་བར་འགྱུར་བའོ། །གཉིས་ཀའི་ཆ་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གཉིས་ཀ་ཡིད་ལ་བྱས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་སྟེ། དེས་ནི་སྣང་བ་ཡང་དག་པར་ཤེས་ལ། གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་སྣང་བ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ནི༑ ཐེ་ཚོམ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་བར་དུ་གཅོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་ལས་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །

【I2 釋定難】

དེ་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི༌མཚན་མ་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ༌རྣམ་པ་གཉི་ག་ལ་ཡང་སྒྲིབ་སྟེ། གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གནས་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་དེ་ལས་ཉམས་ན་གནས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ༑ །དེ་ལ་ཐོག་མར་མ་བསམས་པར་གཟུགས་སྣང་བ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །བརྩོན་པ་ལྷོད་པ་ལས་ནི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་མི་འདོད་པ་ནི། ཡང་ན་མིག་འཛུམས་པར་བྱེད་དམ། ཡང་ན་གདོང་གུད་དུ་སྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་ཡང་གཟུགས་དེ་དག་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྡམས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཧ་ཅང་གཉིད་མ་ལོག་པའམ། ཡང་ན་གཉིད་བསྟེན་དྲགས་པས་ནི་གློང་སྟེ། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་རྣམས་མི་མཐོང་ངམ། ཡང་ན་ཚང་བར་མི་མཐོང་བ་ལ། དེ་གཉི་གའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྩོལ་བར་བྱེད་དེ། ཧ་ཅང་བཏུད་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་བརྟུན་ངས་པར་འགྱུར་རོ། །ཧ་ཅང་བརྟུན་ངས་པའི་ཉེས་པས་ནི་ཧ་ཅང་ཞུམ་པར་བྱེད་དེ། བྱ་ཁུག་རྟ་བཙིར་བ་བཞིན་ནོ། དེ་སྣང་བ་ཙམ་ཞིག་འདོད་པ་ལས། གཟུགས་མཐོང་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་སྟེ།གཅིག་འདོད་པ་ལས་གཉིས་རྙེད་པའི་ཕྱིར།གཉེར་གྱི་སྒོ་གཉིས་རྙེད་པ་བཞིན་དུ། ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །གློ་བུར་དུ་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་གཟུགས་བཟང༌པོ་ཅིག་ཅར་མཐོང་ན་སྔརཾ་བར་འགྱུར་ཏེ། གློ་གཉི་ག་ནས་སྲེག་པར་འཕུར་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་འགྲོ་ཡང་རུང་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་དག་ལ་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་ན། ཕྱི་རོལ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེས་བདག་ཉིད་ནི་མཆོག་ཏུ་མཐོང་ལ། གཞན་ནི་དམའ་བར་བདག་ཉིད་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །ཧ་ཅང་སྨྲ་བ་ལ་བརྩོན་པའམ། ཡང་ན་ཧ་ཅང་ཡུན་རིང་དུ་རྟོག་པ་ལས་ནི་ལུས་ངལ་བར་འགྱུར་ལ། སེམས་ཀྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་མི་རུང་བས་ན། ཧ་ཅང་སྨྲ་བ་མང་ན་ཡང་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་སྣང་བའི་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་སྣང་བ་བྱུང་ན་ཡང༌། ནང་གི་རྣལ་འབྱོར་ལ་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བོར་ནས། ཕྱི་རོལ་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཟུགས་རྣམས་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དུ་གཅོད་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་མཐུན་མཐུན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དམིགས་པ་དང༌། གཞི་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དམིགས་པ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་རྣམས་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཉི་གའི་མཚན་མ་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །

【H5 三受俱三摩地】

དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པའོ། །བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན༑ བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་འོ། །བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡན་ཆད་དོ། །

【H6 四修定】

ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པའམ༑ དངོས་གཞི་ཡོངས་སུ་མ་དག་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་མ་བྱང་བ་རྣམས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དོན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་གསུངས་སོ༑ །ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན༑ དེ་ལ་དགེ་སློང་གིས་སྣང་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ༌ཤིན་ཏུ་བཟུང་བར་གྱུར་ཅེས་བྱ་བ་མདོ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། དེ་ཉིད་ནི་ལྷའི་མིག་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྷའི་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་ཞིང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའོ༑ །འདི་ལྟར་ལྷ་དེ་དག་ནི། མིང་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི༌ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ། ལྷའི་ཆེད་དུ་གསུངས་པའི་མདོ་ལས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཤེས་རབ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H7 五聖智三摩地】【I1 標引經】

འཕགས་པའི་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་འཕགས་པ་ཟང་ཟིང་མེད་པ། ཕུང་པོ་མེད་པ་ཞེས་མདོ་ལས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །

【I2 陳五智】

དེས་ཤེས་པ་ལྔ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གང་ཟག་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ལྡང་བའི་མཚན་མ་རྣམས༌ཞེས་བྱའོ༑ །

【I3 別釋經】

དེ་ལ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དགེ་བའི་འཕགས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཟང་ཟིང་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་འཕགས་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། ། ཕུང་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་འཕགས་པ་ཉིད་དུའོ། །སྐྱེས་བུ་ངན་པ་མ་ཡིན་པས་བསྟེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། དེའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟེན་པའོ། །ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྨད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བསྔགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི་གོང་དུ་འགྲོ་བར་བརྩོན་པའི་ཕྱིར། སྔར་ཞི་བའོ་ཞེས་བསྔགས་ལ། ཕྱིས་ནི་རགས་པའོ་ཞེས་རྣམ་པར་སྨད་པ་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།།ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལམ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་བཞིན་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་ལེགས་པར་གཟུང་བ་མ་བརྗེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་བཞིན་དུ་ལྡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྡང་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་གཟུང་བ་མ་བརྗེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H8 聖五支三摩地】【I1 標五支總別引經】

ཡན་ལག་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་ལུས་དེ་ཉིད་ལ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པས་སོ། །

【I2 別引五支經釋】【J1 法說】

དེ་ལ་དགའ་བས་ནི་མཉན་པར་བྱེད་དོ། །བདེ་བས་ནི་ཡོངས་སུ་མཉན་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྔ་མ་དག་གི་ཚེ་ནི་ཡོངས་སུ་ཚིམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གི་ཚེ་ན་ཡང་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་སྐབས་སྐབས་སུ་འབྱུང་བར་ཟད་དོ། །བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ་ནི་དེས་ཅི་ཡང་ཁྱབ་པར་མ་གྱུར་པའམ།ཁྱབ་པར་བྱ་བ་མེད་དོ། །

【J2 喻說】【K1 離生喜樂喻說(通喻四靜慮相)】

དེ་ལ་ཁྲུས་མཁན་ནམ། ཁྲུས་མཁན་གྱི་སློབ་མ་མཁས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཁར་བའི་སྣོད་དམ། གཞོང་བུའམ། ཉ་ཕྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལས་བརྩམས་པའི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་བལྟའོ། །

【K2 五喻說】【L1 第一喻說】

ཁྲུས་ཀྱི་ཆལ་འདག་ཞིབ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་མཐུན་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ཡིན་པར་བལྟའོ། །ཆུས་གཏོར་ཏེ་བརླན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ལམ་ཡིན་པར་བལྟའོ། །ཆལ་གྱི་གོང་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཡིན་པར་བལྟའོ། །དེ་མཉེན་པོ་ནི་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཉེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་ནང་བཅས་པར་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །མི་འཐོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འཛག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 第二喻說】

གཉིས་པ་ལ་ཡང་དཔེའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་རི་ལྟ་བུ་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེའི་སྤྱི་བོ་ལྗོང་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། དམིགས་པ་ལ་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚོ་བྲན་ནི་ནང་ཡང་དག་པར་དང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆུ་མིག་ནི་གློ་ནས་ཆུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །བཀོད་མ་ནི་ཆུ་གྱེན་དུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་བསྟན་ཏོ། །མཉེན་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །མ་ཁྱབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【L3 第三喻說】

གསུམ་པ་ལ་ཡང་དཔེའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དེ། དེ་ལ་དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་ཨུཏྤ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ལུས་ཀྱང་དགའ་བ་མེད་པའོ། །རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཆུ་ལྟ་བུའོ། །དགའ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྦུབས་ནུབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【L4 第四喻說】

བཞི་པ་ལ་ཡང་དཔེའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ། །卐དེ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པས་ཏེ། ས་འོག་མའི་སྐྱོན་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དགེ་བས་རང་གི་ས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་རོ་མྱོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་བདག་ལས་དཔེ་བླངས་ཤེ་ན། དེ་ནི་བརྟགས་པ་བག་ཡོད་པའི་རང་བཞིན་ཅན། སེམས་ཤིང་འཇལ་ལ་རྟོག་པ་སྟེ་དེ་ནི་འདུ་བ་དང་འགོད་པ་ཅི་ཡང་མི་ཤེས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་པ་ནི་བརྟགས་པ་བག་ཡོད་པར་འཇུག་པ་སྟེ། །དོན་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །མི་བརྒྱད་ཀྱིས་བཏགས་པའམ། མི་དགུས་བཏགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲ་བའི་ཕྱིར། ཤ་སྦྲང་དང་སྦྲང་བུ་ལ་སོགས་པས་མི་ཚུགས་པར་སྟོན་ཏོ། །མགོ་རྐང་བཅས་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོས་སྲབ་མོའམ། ཡང་ན་སྒྲེ་བོར་གྱུར་པའི་ཉེས་པ་འདི་གཉིས་ལས་ཚུགས་པར་འགྱུར་བས་ན་དེ་གཉི་ག་མེད་པར་སྟོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་དེས་དེ་ཁྱབ་པས་ན་གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པ་ཡིན་ཏེ། གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ནས་འབོད་པ་དང༌། སྨད་པ་རྣམས་དང༌། ཕ་རོལ་གྱིས་ངན་དུ་སྨྲས་པ་དང༌། ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣམས་བཟོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L5 第五喻說】

ལྔ་པ་ལ་ཡང་དཔེའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དེ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་ཉིད་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དུས་གསུམ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །གང་གིས་སོ་སོར་རྟོག་པ་དེ་ལ་ཡང་སོ་སོར་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དེའི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །

【I3 問答五支定相】

འཕགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་གང་ཡིན། ཡན་ལག་ལྔ་པ་ནི་ཇི་ལྟར་གཞག་ཅེ་ན། བསམ་གཏན་བཞི་པོ་རྣམས་སུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་བཞི་པོ་དག་གི་སྐབས་ལས་ཡན་ལག་ཏུ་གཞག་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྐབས་ལས། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ལྔར་གཞག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་དེ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ།། །།

【H9 有因有具聖正三摩地】【I1 問】

བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པ།

འཕགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱུ་དང་བཅས་ཡོ་བྱད་དང་བཅས་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 別辨相】【J1 解聖】

དེ་ལ་དགེ་བ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་འཕགས་པས་འཕགས་པའོ། །

【J2 有因有具】【K1 列因具名】

ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དག་ནི་དེའི་རྒྱུ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་གསུམ་ནི་ཡོ་བྱད་དོ། །དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བདུན་ནི་འཕགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཡོ་བྱད་ཅེས་ཀྱང་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ།

【K2 因具所以】

དེ་དག་མཐུན་མཐུན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་གོ་རིམས་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་ལྔ་པོ་དག་རྒྱུ་ཉིད་དོ། ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་གསུམ་པོ་དག་ཡོ་བྱད་དོ། །

【K3 釋因具相】

ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཇི་ལྟ་བར་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ནས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཐོབ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་མངོན་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ནི་གནོད་པའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་ཡང་དག་པར་རྟོག་གོ། །དེས་ན་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པས། དེའི་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དེ་དག་(question)འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་སྤངས་ཏེ། དེས་དགེ་བའི་ཆོས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ༌བརྟེན་ཞིང་གནས་ནས། དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། ། དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས༌སྤོང་བའི་ཕྱིར། སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ལམ་གྱི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེད་དོ། །བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེད་དེ་དེས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེས། ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བའི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས། ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ༌སྤོང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་དོ། །གང་གིས་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དག་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཆ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཡང་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །

【J3 釋正三摩地】

གང་གི་བར་སྐབས་སུ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་ཞིང༌། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་བར་སྐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཚེ། ལོག་པའི་རྩོལ་བ་དང་དྲན་པ་ཡང་སྤོང་ལ། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་དྲན་པ་ཡང་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་སྤོང་བ་དང༌། རྫོགས་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་འཕགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【I3 先後次第生起所由】

དེ་ལ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས། སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཚེ་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟེ། བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་འཕགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚེ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【H10 金剛喻三摩地】

རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། སློབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། གཙོ་བོར་གྱུར་པ་དང༌། སྙིང་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་ནི་ནོར་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་ཀྱང་མི་ཆོད་ལ་ཐམས་ཅད་ཆོད་པ་བཞིན་དུ་འདིར་དེ་ལ་རྡོ་རྗེ་དང་འདྲ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 釋三摩鉢底】【H1 五現見三摩鉢底】【I1 引經標】

མཐོང་བའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་དགེ་སློང་ལུས་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ།

【I2 釋現見等至義】

མཐོང་བ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་མཐོང་བའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཏེ། བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། སྤང་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། སྤངས་པ་ལས་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ།

【I3 出總略體性】

དེ་ནི་དེ་དག་གི་ལུས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི། མི་སྡུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ནང་གི་ལུས་ཀྱི་མི་སྡུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ཉིད་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང༌བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཀེང་རུས་ཀྱི་མིའི་བར་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ཀྱི་མི་སྡུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་མི་སྡུག་པ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བརྟགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【I4 別釋行相】

དེ་ལ་ལྷག་པར་རྟོགས་ཤིང་ལྷག་པར་རྟོགས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྣམ་པར་བསྡོས་པ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་པའི་རྣམ་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་འདས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། མི་སྡུག་པ་དང་པོ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་གནས་ཤིང་འདུག་པའི་མི་སྡུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ༑ །ཕྱི་མས་ནི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་ཏེ། ལུས་འདི་ཡང་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་ཏེ། འདི་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དེའི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། ཚེ་རབས་བརྒྱུད་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལས་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །སྐད་ཅིག་པ་བརྒྱུད་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སོ་སོར་རྟོག་གོ། ། ཉིན་མཚན་དེ་དང་དེ་དག་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་ལས་འདས་པ་ལས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མ་མང་པོ༌རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་གཞན་སྐྱེ་ཞིང་གཞན་འགག་པར་སོ་སོར་རྟོག་གོ། ། དེ་ལ་སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀ་ལ་གནས་པ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཁོ་ན་ལའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པར་སོ་སོར་རྟོག་སྟེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་སྤོང་བའི་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །

【H2 勝處遍處如前已說】

ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །

【H3 無想三摩鉢底】

འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དགེ་རྒྱས༌ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འགག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འདུ་ཤེས་ནི་ནད་ལྟ་བུའོ༑ །འདུ་ཤེས་ནི་འབྲས་ལྟ་བུའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུའོ་སྙམ་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། འདུ་ཤེས་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་ཞིང་འདུ་ཤེས་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་མི་ཕྱོགས་པར་གནས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་འདི་ནི་ཞི་བའོ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ་སྙམ་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རིམ་གྱིས་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དབེན་པའི་ཕྱིར་སེམས་འགག་སྟེ། འདིར་སྐྱེས་པ་ནི་སྙོམས་པར་ཡང་འཇུག་ལ་ལྡང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེར་སྐྱེས་པ་ནི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ནི་འདུ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་གནས་དེ་ནས་འཆི་འཕོ་བར་འགྱུར་རོ། །

【H4 滅盡三摩鉢底】

འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འགག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེ་ན། འཕགས་པ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ།འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་རུང༌། ཡང་ན་འགོག་པའི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ནི་དེའི་གོང་དུ་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་དེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལས་བསྐྱོད་ནས་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་འགགས་པའི་སེམས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །འགོག་པའི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །འགོག་པ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ཆོས་གཉིས་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ནི་གང་ཡིན། ལྷག་མཐོང་ནི་གང་ཡིན། དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ན་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཞི་གནས་ནི་དོན་འདིར་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བརྒྱད་ལ་བྱའོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ལས་གཅིག་མེད་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་ཏུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། གཉི་ག་ཚོགས་ན་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་ཇི་ལྟར་རིམ་གྱིས་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།དཔྱོད་པ་དང་གནས་པ་འདི་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་དཔྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་ཚེ་ནི་གཏམ་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བྱ་བ་དག་གི་འདུ་བྱེད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་གནས་པ་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ། དེ་དག་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མན་ཆད་དུ་མཐར་གྱིས༌གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མཐར་གྱིས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ། ལྡང་བའི་ཚེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་མི་མཐུན་པ་འབྱུང་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། ། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགག་པར་གྱུར་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལུས་དང་ཇི་ལྟར་འབྲལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ཡོངས་སུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱིས་དེ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་སྙམ་པའམ། ལྡང་ངོ་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་མི་སེམས་ཤེ་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་བའི་དུས་ན་ནི། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་སེམས་འགག་ལ། ལྡང་བའི་དུས་ན་ནི་སེམས་སྔར་འགགས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ཇི་ལྟར་སེམས་དེ་སྔར་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང༌། མཚན་མ་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ལྡང་བ་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟེན་ཅིང་ལན་མང་དུ་བྱས་ཏེ། དེ་དག་བསྒོམས་པས་ན་རང་གི་ངང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་ལྡང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །འགོག་པ་ལས་ལངས་པའི་ཚེ༑ མི་གཡོ་བ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་རེག་པ་གསུམ་ལ་ཇི་ལྟར་རེག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ལས་ལྡང་བའི་ཚེ་ཤས་ཆེར་སྲིད་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ལྡང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གིས་ལྡང་བའི་ཚེ་གོ་རིམས་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རེག་པ་གསུམ་ལ་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྲིད་པ་ལ་དམིགས་པས་ལྡང་བའི་ཚེ་ནི། སེམས་ཀྱི་གཡོ་བ་ངའོ་སྙམ་པའམ། འདི་ལྟར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ནས་རྒྱས་པར་སྦྱར་ཏེ། དེ་བས་ན་མི་གཡོ་བའི་རེག་པ་ལ་རེག་ཅེས་བྱའོ། །ཡུལ་ལ་དམིགས་པས་ལྡང་བའི་ཚེ་ནི། འདོད་ཆགས་ཅི་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར།ཞེ་སྡང་ཅི་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར། གཏི་མུག་ཅི་ཡང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་རེག་པ་ལ་རེག་ཅེས་བྱའོ། །འགོག་པ་ལ་དམིགས་པས་ལྡང་བའི་ཚེ་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་ཏེ། དེ་བས་ན་མཚན་མ་མེད་པའི་རེག་པ་ལ་རེག་ཅེས་བྱའོ། །

【F3 通結】

བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །

【E2 釋雜義經】【F1 十一復次別引經釋】【G1 身心遠離引如實覺】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱིར། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་བརྩོན་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དབེན་པ་དག་ལ་གནས་ཏེ། དགོན་པ་ན་གནས་པ་ནས། འདུག་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དྲན་པ་མངོན་དུ་བཞག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་སྟེ། དེ་ནི་ལུས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། ། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ནི། ནང་གི་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལ༌ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ནི་ནང་དུ་སེམས་ཞི་གནས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། ། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ནི་ལྷག་མཐོང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་སྒྲུབ་བོ། །

【G2 善修止觀覺了所知】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྟག་འགྲུས་དང༌། དྲན་བཞིན་དུ་སྒོམས་ཤིག་ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པ་མཛད་ནས། དེའི་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚད་མེད་པ་བཞི་པོ་དག་གོ། །རྟག་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། མཁས་པར་བྱེད་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །དྲན་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་ཉེ་བར་གནས་པའི་སེམས་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བསྟན་ཅེ་ན། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ཚད་མེད་པ་བསྒོམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།།དྲན་བཞིན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །རྟག་འགྲུས་ནི་གཉི་གའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་དེ་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་གསུམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །གཞན་ཡང་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དྲན་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་མོ། །རྟག་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་གཉིས་མྱུར་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ལམ་མོ། །གཞན་ཡང་བསོད་ནམས་སུ་འགྲོ་བའི་ལམ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྲོ་བའི་ལམ་དང༌། དེ་གཉིས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། སྔར་ཞི་གནས་ལ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ལྷག་མཐོང་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་བསྒོམས་ན་ཤེས་བྱ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །

【G3 等持等至善巧】【H1 引經標】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་པ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མི་མཁས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་མདོའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གང་གསུངས་པ་ལ།

【H2 兩復次釋經四句】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མི་མཁས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མི་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མི་མཁས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡན་པ་ནས། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བར་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་བ་ལ་མཁས་པ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་ནི་མི་མཁས་པའོ། །གཉི་ག་ལ་མཁས་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉི་ག་ལ་མཁས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་མི་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་འདི་དག་ནི། གང་དུ་གང་འོས་ལ་དེར་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མི་མཁས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མིང་དང་ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་ལས་ཤེས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་རྣམ་པ་དང་རྟགས་དང༌། མཚན་མ་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མི་མཁས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ལ་ལའི་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང་མཚན་མ་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཤེས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང༌། བདག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་དང་འདི་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ་ཞེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་མིང་དང༌། ཚིག་དང་ཡི་གེ་ལས་ནི་མི་ཤེས་པ་ལྟ་བུའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་དང༌། སྟོང་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ལ། ནམ་སངས་རྒྱས་སམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་དག་ལས་མ་ཐོས་སམ། ཡང་ན་བདག་ཉིད་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ། བདག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་དང་འདི་ལ་སྙོམས༌པར་ཞུགས་སོ་སྙམ་དུ། དེ་དག་གི་མིང་དང་ཚིག་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི་མི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【H3 別釋十四句經】

གནས་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང༌། མཚན་མ་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ལེགས་པར་བཟུང་སྟེ། དེ་དག་ལེགས་པར་བཟུང་བས་ཇི་སྲིད་དུ་འདོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏ་འདུག་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ནི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྡང་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང༌། མཚན་མ་གང་དག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཡིད་ལ་མ་བྱས་པར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་སུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། འདི་ལྟ་བུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། ངེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། བྱ་བར་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ལྡང་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་ལས་སོ། །དེ་ལ་ངེས་པར་བྱ་བ་ནི། བཤད་བ་དང༌། གཅི་བ་དང༌། བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་སྤྱད་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་རིམ་གྲོ་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འགའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་དམ་བཅས་པ་སྟེ། དེས་ཕ་རོལ་ལ་ཁས་བླངས་པས། འགའ་ཞིག་ཏུ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ༑ །ཡང་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཞན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་ལས་ལྡང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོག་ཅིང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། རགས་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ནད་དང༌། འབྲས་དང༌། ཟུག་རྔུ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དང་དེ་ལས་རྣམ་པ་གང་དག་ཡོད་པ་རྣམས་སོ། །རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་གང་དག་གིས་དེ། བདག་ནི་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བའམ། སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རྟགས་རྣམས་དེ་ལ་འབྱུང་བའམ། དེའི་སློབ་དཔོན་གང་ཡིན་པ་དེས་ཀྱང་འདིས་ནི་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་དེ་དག་ལས་ཤེས་པར་འགྱུར་བའོ། །མཚན་མ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ནི། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་ཏེ། དམིགས་པ་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །གཞིའི་མཚན་མ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཐུན་པའི་མན་ངག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་སོགས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུན་པ་དང༌། སྐྱོ་བའི་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་མིའམ་མི་མ་ཡིན་པའི་སྒྲ་ལས་གྱུར་པའམ། བྱེད་པ་ལས་གྱུར་པས་མ༌བསླངས་པའོ། །ཉམས་བདེ་བ་གན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདུ་བྱེད་དང་བཅས་པས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། ཆུ་བཞིན་དུ་བགག་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་རྟོག་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཅི་བདེ་བར་བྱ་བར་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་ཉམས་བདེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཉམས་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་པས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨོན་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པས། ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་བསྡུས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་གཏོད་པ་སྟེ། དེའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་རྩོལ་བ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དུ་འཕྲོར་མི་སྟེར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཆུ་བཞིན་དུ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། འོག་མ་ནི་རགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་མཐོང་ལ། གོང་མ་ནི་ཞི་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་མཐོང་བའོ། །ཞི་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་རྟོགས་པ་ནི། འཕགས་པའི་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །སྤྱོད་ཡུལ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མི་མཐོང་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་དང༌། གང་ཟག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡང་མི་ཤེས་པ་ལྟ་བུའོ། །མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན༑ ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྒྱས་པའི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཕན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། གུས་པ་དང༌། དད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། དབང་པོ་སྡོམ་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། བདེ་བ་ལ་ཐུག་པ་ཡན༌ཆད་དེ། བདེ་བར་གྱུར་ན་སེམས་མཉམ་པར་གཞོག་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཕན་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕན་པ་དང་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལས༑ ལ་ལ་དང་ལྡན་ལ། ལ་ལ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ངོ་ཚ་དང་ལྡན་ཞིང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ལྡན་ལ། དགའ་བ་དང་གུས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ཟིན་པ་འཕེལ་བའོ། །འབྲི་བ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཐབས་གང་ཞེ་ན། དེ་གཉི་གར་འགྱུར་བའི་ལམ་མོ། །ཞི་གནས་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་རྣམས་ནི། ཞི་གནས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 分別靜慮經】【H1 引經標】

བསམ་གཏན་པ་འབྱོར་པ་ཡོད་བཞིན་དུ། རྒུད་པར་འཛིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །བསམ་གཏན་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མདོ་ལེའུ་བཞི་པ་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ༌། །

【H2 略釋四轉】

དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་དུས་གཉིས་སུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དང༌། ཉམས་པ་ནི་རྒུད་པའོ༑ །ཁྱད་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ༌བ་ནི་འབྱོར་པའོ། །

【H3 廣釋相】

དེ་བདག་གི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཉམས་པ་དང༌། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་སོ་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན༑ འདི་ལ་བསམ་གཏན་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་རྒྱུས་སེམས་དེ་ཞི་བ་དང་གཞོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བཏང་སྙོམས་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཉེར་བསྔོགས་ལ་འཇུག་ལ། དེ་ཡང་དེ་ལ་མི་མཁས་ཏེ། དེ་དེའི་གནས་སྐབས་སུ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལས་ནི་འདས། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པའི་ནི་མ་ཐོབ་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཉམས་སོ་སྙམ་ནས། དེ་ལས་སེམས་དེ་གཏོང་བར་བྱེད་དེ༑ བསམ་གཏན་པ་དེས་དེར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ན། ཇི་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་ལ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ནད་མེད་པར་མཐོང་བ་ནས་རྒྱས་པར་བདག་མེད་པའི་བར་དུ་མཐོང་སྟེ། །འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལས་བརྩམས་ནས༑ ཚོགས་བསགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་དེ་འཕངས་པས། རང་གི་ངང༌གིས་དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་དག་གིས་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པར་གཏོགས་པའི་བར་དུ་གང་དེ་ན་ཡོད་པ་དེ་ནི། དེ་ལ་ནང་དུ་སྣང་བ་ནས༑ རྒྱས་པར་བདག་མེད་པའི་བར་དུ་སྣང་བའོ། །འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དེ་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེས་ན་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕན༌པ་ནི། རྟེན་དང་བཅས་པར་ཉམས་སོ་སྙམ་ནས། དེ་ལས་ཡིད་ཟློག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བསམ་གཏན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤང་བར་བྱའོ༑ །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པ་ན། ཇི་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ན་ལ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་ཆོག་པར་འཛིན་ཏེ། གོང་དུ་འབད་པར་མེ་བྱེད་ལ། དེ་ལ་ཡང་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ།འདོད་པའི་ཁམས་དང་ཉེ་བའི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་རྒུད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཡང་རྒུད་པ་ཡིན་པར་འཛིན་ཏེ། དེ་ལ་དེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡང་བསམ་གཏན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེས་བདག་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་ད་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ལ་སྟོད་ཅིང་གཞན་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང༌། ཤས་ཆེ་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་དེ། དེ་ནི་དེའི་རྒུད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་རྒུད་པ་ཡིན་པར་ཡང་འཛིན་ཏོ། །ཡང་བསམ་གཏན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེས་ཀྱང་དེ་ཕ་རོལ་རྒྱལ་པོ་འམ། བློན་པོ་དག་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལ་བཀུར་སྟིང་བྱེད། བླ་མར་བྱེད་ཅིང༌།དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ལངས་ན། དེ་དང་ལྡན་པར་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ནི་དེའི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【H4 結成】

དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པ་ན། བསམ་གཏན་པས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་གཉིས་ཀ་ནི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་པོ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་འདི་གཉིས་ནི་དུས་གཉིས་སུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་འདི་དག་གི་གཞི་ལས་ལེའུ་བཞིར་འགྱུར་རོ། །

【G5 分別四撿行定經】【H1 引經標】

བསམ་གཏན་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ༌བས་བརྟག་པ་བཞི་པས། རྣམ་པ་བཞིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་ཉམས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྟག་པ་ཡིན་ཏེ།

【H2 略顯撿行相】

ཇི་ལྟར་བརྟག་ཅེ་ན། འདི་ནི་ངན་པའོ། །འདི་ནི་མཆོག་གོ། །འདི་ནི་ཆེས་མཆོག་གོ། །འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །

【H3 廣顯示】

ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདི་ལ་བསམ་གཏན་པ་དེ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ལངས་ནས་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་མི་འདོད་དེ། དེ་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང༌། མཚན་མ་དེ་དག་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅིང༌།འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། ལངས་ན་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། དེའི་ཚེ་བསམ་གཏན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ངན་པ་ཉིད་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་པ་ལངས་ནས། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཐོས་ལ། དེ་ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་མཚན་མ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཤིན་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཡང་དེའི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་དེ་མི་བརྗེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་གནས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ། །དེའི་བསམ་གཏན་པས་བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ། ངེས་པར་འབྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་མོད་ཀྱི་གནས་པས་ན། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ལངས་ནས། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཐོས་ལ་དེ་ཐོས་ནས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ལམ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་དེ་ལ་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དེའི་ཚེ་འདི་སྙམ་དུ་རྟོག་སྟེ། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར། གནས་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ངེས་པར་འབྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་མོད་ཀྱི། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བས་ན་ཆེ་ས་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ། །གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་པ་ལངས་ནས། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཐོས་ལ། དེ་ཐོས་ནས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་དེ་ལ་ཀུན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དེའི་ཚེ་འདི་སྙམ་དུ་རྟོག་སྟེ། བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར། གནས་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་མི་འགྲོ་མོད་ཀྱི།ངེས་པར་འབྱེད་པར་འགྱུར་བས་ན། ཤིན་ཏུ་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ། །

【G6 於六境不受想無想經】

མིག་ཀྱང་ཡོད་ལ་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ནས། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་འདི་དག་ཡོད་ལ། ཡོད་བཞིན་དུ་མི་རྟོགས་ཏེ། འདུ་ཤེས་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་མི་རྟོགས་ན། འདུ་ཤེས་མེད་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན༑ འདི་ན་དགེ་སློང་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ན། དེས་མིག་ནས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་སུན་འབྱིན་པའི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་མིག་ལ་མིག་ཏུ་ཡང་འདུ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་ལ། འདུ་ཤེས་ཅན་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། འདུ་ཤེས་ཅན་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའམ། ཀུན་འབྱུང་བའམ། ནད་ལ་སོགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། དེས་ཆོས་དེ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་ལ་ཇི་ལྟར་མི་རྟོགས་ཤེ་ན།མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འགོག་པ་ལ་ཞི་བའོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིར་འདུ་ཤེས་མེད་པར་འདོད་དོ། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འབྱུང་བ་དེ་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པར་འདོད་དོ། །

【G7 四種趣道經】

ལམ་ནི་བཞིར་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་དུ་འདུག་ནས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་དེ། འདི་ལ་དགེ་སློང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐོབ་ལ། བདེན་པ་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཡོད་དེ༑ དེས་དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང༌།མང་དུ་ཐོས་པས་ཀྱང་བྱང་བར་བྱས་ནས། དེ་འདུག་མ་ཐག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས༑ ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཐོབ་སྟེ། དེ་འདུག་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་འཇོག་སྟེ། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་སེམས་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི་གཉི་ག་ཐོབ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གཉི་ག་འདྲེས་པར་གྱུར་ནས། །མཉམ་པར་ཟུང་དུ་འཇུག་གོ། །བཞི་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྔ་ནས་ཐོབ་ལ། དེས་དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པས་བྱང་བར་མ་བྱས་ཏེ། དེ་སྟོན་པའམ་ཡང་ན་བླ་མ་གང་ཡང་རུང་བ་ལས་བདེན་པ་རྣམས་སམ༑ ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་སྤང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་ཉན་ཏེ། ཡང་ན་ནི་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དགེ་བ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱོང་བས་ཟིན་པའི་སེམས་དེས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་འདུག་ནས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གནས་པས་སེམས་དེ་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ལམ་བསྟན་པ་དང་པོ་ནི། མཐོང་བའི་ལམ་བསྒྲུབས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་བསྒྲུབས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསྟན་ཏོ། །བཞི་པ་ནི་གཉི་ག་བསྒྲུབས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསྟན་ཏོ༑ །

【G8 四淨勝經】【H1 標淨勝經】

རྣམ་པར་དག་པ་གཙོ་བོ་ནི་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【H2 釋淨勝義】

རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གང༌། གཙོ་བོ་ནི་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཐོབ་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་གང་གིས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་གཙོ་བོའོ། །

【H3 釋淨勝相】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་གང༌། ཕན་འདོགས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་ཏེ༑ སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་ལ། ཆོ་ག་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །གང་དེའི་ཡུན་རིངས་པོ་ནས་གོམས་པས་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྲུངས་ཏེ། གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ལ་དེའི་ངང་ཅན་དང༌། དེའི་རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཕན་འདོགས་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའམ། བསམ་གཏན་བཞི་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་མན་ཆད་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཕན་འདོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདུ་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་གང༌། ཕན་འདོགས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྐྱེད་ལ། དེས་སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་འདོགས་པ་ནི་དེ་དུས་གཞན་ན་ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པས་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་གང༌། ཕན་འདོགས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པའི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པ་ནི་དེ་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་གནས་ཀྱང་ཚེ་འདིའི་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【G9 心清淨行苾芻思惟五相經】

དགེ་སློང་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་ཞུགས་པས་དུས་དུས་སུ་མཚན་མ་ལྔ་ཡིད་ལ་བྱའོ་ཞེས་མདོ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྩོན་པ་ནི། སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་མི་དགེ་བ་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་བར་ཆད་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་རྟོག་པ་སྤྱོད་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་གང་ཟག་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། དང་པོའི་ནི་མཚན་མ་གཞན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྟོག་པ་དེ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །གཉིས་པའི་ནི་རྟོག་པའི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རམ། དྲན་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དྲན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ནང་དུ་སེམས་འཇོག་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །གང་ཟག་གསུམ་པའི་ནི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དང་པོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ན། དེས་ཇི་ལྟར་རགས་པ་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་གནོན་པའི་ཕྱིར། མཐར་གྱིས་རྟོག་པའི་འདུ་བྱེད་བསལ་བར་བྱའོ། །དེས་ཀྱང་མ་ནུས་ན་རྟོག་པའི་ལམ་རྣམས་དང༌། རྟོག་པའི་དམིགས་པ་རྣམས་ལ་སེམས་སྐྱོ་བར་བྱེད་ཅིང་འཇིགས་པར་བྱེད་དེ། སྐྱོ་བ་བྱས་ནས། སྐྱོ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ཤས་ཆེར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས།རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དེ་མནར་བར་བྱེད་དེ། ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ནི་གང་ཟག་གསུམ་པོ་དག་གི་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །

【G10 盪塵經】【H1 引經問】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསེར་བདར་བའི་མདོ་ལས། གསེར་སྦྱངས་པ་དང་འདྲ་བར་སེམས་སྦྱང་བར་གང་གསུངས་པ་

【H2 釋三陶練喻】

དེ་ཇི་ལྟར་ལྟ་ཞེ་ན། གསེར་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ༌ཡོད་དེ། སྐྱོན་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གར་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལས་སུ་རུང་བ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་སྐྱོན་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འབྱུང་ཁུང་ན་འདུག་པའི་གསེར་གྱི་སྐྱོན་རགས་པ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆ་ཕྲ་བ་བསལ་ནས་ཇི་ཙམ་དུ་གསེར་ཕྱི་དག་པར་གྱུར་པ་ཁོ་ན་ལུས་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་གར་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི། དེ་དག་ཉིད་བཞུ་ནས་གར་བུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ལས་སུ་རུང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི། གར་བུ་དེའི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་རྣམ་པར་སྐྱངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གསེར་འབྱུང་ཁུང་ན་འདུག་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནི། རིགས་ལ་གནས་པའི་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་ཞུགས་པ་གང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H3 舉法合】

དེ་ཡང་གང་ཡན་ཆད་ནས་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གང་ཡན་ཆད་ནས་དད་པ་གང་གིས་མངོན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་དད་པ་ཐོབ་པ་ཡན་ཆད་དོ། །ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ན། དེ་ལ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་ཡོད་དོ། །རགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཁྱིམ་པ་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་ནི་གཉིས་ཡོད་དེ། ལས་ཀྱི་མཐའ་མི་དགེ་བ་ལུས་དང་ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དགའ་བ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་འཇིག་རྟེན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་མེད་དོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་སྟེ་དེ་ནི་དད་པ་མ་ཐོབ་པའི་སྔ་རོལ་དུ་དེ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ནི། མངོན་པར་བྱུང་བའི་མངོན་པར་དགའ་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའོ། །ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་མངོན་པར་དགའ་བར་གྱུར་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་སྦངས་ན། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སེམས་དག་པར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའོ། །གསེར་ཕྱེ་དག་པར་གྱུར་ལ་གར་བུར་མ་བྱས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཏེ། གསེར་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། སེམས་བསྡུ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གསེར་བཞུ་ནས་གར་བུར་གྱུར་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདུ་བྱེད་པས་མངོན་པར་ཟིན་པ་མ་ཡིན་ན་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་འདི་ནི་སེམས་ཀྱི་ལས་སུ་རུང་བ་སྦྱང་བ༌བྱས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཅི་དགར་བསྒྱུར་དུ་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། གསེར་གྱི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་བསྩལ་བ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【G11 於三相思惟經】

གཞན་ཡང་མཚན་མ་གསུམ་ཡིད་ལ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བྱིང་བ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོར་དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་གཉིས་ལ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མ་བྱས་ཏེ།དེའི་ཆ་གཅིག་ལ་བསྒོམ་པ་ནི་བྱིང་བ་དང་རྒོད་པའི་མཚན་མ་སྟེ། དེ་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །དུས་དུས་སུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གྲུབ་པའི་ལམ་གྱི་ཚེའོ། །དེ་ཡང་ཆ་གཅིག་པུ་བསྒོམ་ན་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། བདེན་པར་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་པས་ན་ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཡང་དག་པའི་སེམས་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ནི་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་ཡང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་མངོན་པར་རྟོགས་ན་ཡང་ཟག་པ་ཟད༌པ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཉིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ལམ་མོ། །གསུམ་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཟག་པ་ཟད་པའི་ལམ་སྟེ༑ མདོར་བསྡུ་ན་དུས་དུས་སུ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 以四法攝持聖教】【G1 標】

བསྟན་པ་བསྡུ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་ཡོད་དེ།

【G2 別】

རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌།བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་མི་མཐུན་པ་མེད་པའོ། །

【G3 釋】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ནི། དགོན་པ་དང༌།ཤིང་དྲུང་དང༌། ཁྱིམ་གྱིས་སྟོང་པ་རྣམས་སོ། །བསྒོམ་པ་ནི་དེར་སོང་བས་ཆོས་གཉིས་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་སྟེ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །ཞི་གནས་ཀུན་དུ་བསྟེན་ལ། ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ན། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། དེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་བརྟེན་པས། སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ་དེ་ལྷག་མཐོང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ལྷག་མཐོང་ཀུན་དུ་བསྟེན་པས། ཞི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ན་ཁ་ཅིག་སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་གནས་ནས་བསམ་གཏན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཞི་གནས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱའི། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་ན། དབྱིངས་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྤོང་བའི་དབྱིངས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་ནི། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤོང་བའོ༑ །འགོག་པའི་དབྱིངས་ནི་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་སྟེ། འདི་ནི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །བསྟན་པ་ལ་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་ནི། སྟོན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ནས་དོན་དང༌།ཚིག་ནས་ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་ནས་ཡི་གེར་མཐུན་ཞིང་མཚུངས་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བློ་སྣ་ཚོགས་དུ་མར་ཐ་དད་པར་འདུག་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཚིག་དང་པོ་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚིག་སྔ་མ་རྣམས་ཏེ། གང་དག་གིས་གཅིག་ལ་དྲིས་ལ་གལ་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཅིག་ཤོས་ལ་དྲིས་ན་ཡང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཏེ་གཅིག་ལས་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྩམས་ཏེ་དྲིས་ལ། ཅིག་ཤོས་ལ་ནི་གཞན་ལས་བརྩམས་ཏེ་འདྲི་ན་ནི། ཚིག་སྔ་མ་རྣམས་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

【A7 非三摩呬多地】【B1 結前生後】

བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པ།

【B2 正解釋】【C1 問起標03_010】

མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་ས་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【C2 隨別釋】【D1 自性不定】

མཉམ་པར་མ་བཞད་པའི་ས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་ཚོགས་ལྟ་བུའོ། །

【D2 由闕輕安】【E1 標】

ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ།

【E2 釋】【F1 出隨】

འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ།

【F2 釋義】

སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་མ་ཟིན་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་དེ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D3 由不發趣】

མ་བརྩམས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དག །འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང༌། འདོད་པ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །

【D4 由極散亂】

རྣམ་པར་གཡེང་བའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ལས་དང་པོ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་ཞིང་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལྟ་བུའོ། །

【D5 由太略聚】

བསྡུས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ།འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ནང་དུ་བསྡུས་ན། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་ནོན་པ་ལྟ་བུའོ། །

【D6 由未證得】

མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། བསྡུས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །

【D7 由未圓滿】

ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ༌ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཐོབ། དེའི་འབྲས་བུ་ཡང་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །

【D8 由雜染污】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ།འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། རོ་མྱང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ། །

【D9 由不自在】

དབང་མེད་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌།ལྡང་བའི་མཚན་མ་རྣམས་ལ་དབང་མ་ཐོབ་ཅིང༌། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། ཚེགས་མེད་པར་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུའོ། །

【D10 由不清淨】

རྣམ་པར་མ་དག་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། ཚེགས་མེད་པར་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ལེགས་པར་མ་ཆོམས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །

【D11 由起定】

རྣམ་པར་ལངས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལས་ལངས་ལ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བུའོ། །

【D12 由退失】

ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ལྟ་བུའོ། །

【A8-9 有心無心二地】【B1 結前生後】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

【B2 正解釋】【C1 問標五門】

སེམས་ཡོད་པ་དང་སེམས་མེད་པའི་ས་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ལ་ཡང༌། རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སར་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་འཁྲུལ་པ་དང༌། མ་འཁྲུལ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འབྱུང་བ་དང་མི་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གནས་སྐབས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【C2 隨別釋】【D1 地施設建立】【E1 有心地】【F1 全分攝】

དེ་ལ་སར་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ས་དང༌། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་ས་རྣམས་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སེམས་ཡོད་པའོ། །

【F2 一分攝】

རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ས་ལས་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཡོད་པ་ཁོ་ནའི་སའོ། །

【E2 無心地】

སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སེམས་མེད་པའི་སའོ། །

【D2 心亂不亂建立】【E1 釋名】【F1 亂心】

དེ་ལ་སེམས་འཁྲུལ་པ་དང༌། མ་འཁྲུལ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི།ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིས་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【F2 不亂心】

ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་མ་འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【E2 辨地】【F1 無心地】【G1 標義】

དེ་ལ་སེམས་འཁྲུལ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རང་བཞིན་ལས་ཉམས་པའི་ཕྱིར། སེམས་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【G2 引喻】

འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ན་སྨྱོ་ཞིང་སེམས་འཁྲུལ་པ་མཐོང་ན། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འདི་ནི་སེམས་མེད་པ་སྨྱོ་བ་སེམས་འཁྲུགས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །

【G3 結成】

དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ན་སེམས་འཁྲུལ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་མེད་པའི་ས་ཡིན་ལ།

【F2 有心地】

མ་འཁྲུལ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【D3 生不生建立】【E1 釋生等】【F1 標二種】

དེ་ལ་འབྱུང་བ་དང་མི་འབྱུང་བ་ནི། རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་སེམས་འབྱུང་བའམ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【F2 釋因緣】【G1 不生】

འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། ཡུལ་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། སྤངས་པ་དང༌། འགགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པའོ། །

【G2 生】

དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་སྐྱེ་བར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་འདི་དག་ཁོ་ནས་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །

【E2 辨地別】【F1 有心地】

དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སེམས་ཡོད་པའི་སའོ། །

【F2 無心地】

མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས། མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་མེད་པའི་སའོ། །

【D4 分位建立】【E1 有心地】

དེ་ལ་གནས་སྐབས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། གནས་སྐབས་དྲུག་མ་གཏོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཡོད་པའི་ས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【E2 無心地】【F1 列位】

གནས་སྐབས་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཉིད་སེམས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། བརྒྱལ་བ་སེམས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཏེ།

【F2 結名】

གནས་སྐབས་དྲུག་པོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་མེད་པའི་སའོ། །

【D5 第一義建立】【E1 標】

དེ་ལ་དོན་དམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་སའོ། །

【E2 釋】【F1 顯正】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་སེམས་མེད་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【F2 簡非】

དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་སྐབས་དག་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་ལ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འགག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དོན་དམ་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་མེད་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【A10 聞所成地】【B1 結前問後】【C1 結前問】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་སེམས་ཡོད་པའི་ས་དང༌། སེམས་མེད་པའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

【C2 標起論端】

ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན།རིགས་པའི་གནས་ལྔ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མིང་དང་ཚིག་དང༌། །ཡི་གེ་ལས་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ།ཉན་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། འཆང་བ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པའི་དོན་རྟོགས་པ་འདི་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་ཞེས་བྱའོ༑ །

【B2 問列五明處名】

རིག་པའི་གནས་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ནང་གི་རིག་པ་དང༌། གསོ་བ་རིག་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་དང༌། སྒྲའི་རིག་པ་དང༌། བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པའོ། །

【B3 別釋五明處】【C1 釋內明處】【D1 標四門】

ནང་གི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཞི་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། མིང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། བསྟན་པའི་དོན་བསྡུ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་སོ། །

【D2 隨別釋】【E1 事施設建立相】

དེ་ལ་གཞི་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན། གཞི་གསུམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་གཞི་དང༌། འདུལ་བའི་གཞི་དང༌། མ་མོའི་གཞི་སྟེ། གསུམ་པོ་འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ནི་གཞི་བསྡུ་བ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །

【E2 想差別施設建立相】【F1 問】

མིང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【F2 解】【G1 第一頌(十二門)】【H1 頌】

སྡོམ་ལ། གནས་དང་འཁྲུལ་དང་སྤྲོས་པ་དང༌། །གནས་པ་དེ་ཉིད་དགེ་དང་མཆོག །རབ་ཞི་རང་བཞིན་རིགས་པ་དང༌། །བརྡ་དང་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །

【H2 長行】【I1 句】

གནས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ། ཡུལ་ཚད་མེད་པ། ཕྱོགས་ཚད་མེད་པ། དུས་ཚད་མེད་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དང༌། གཞན་ཡང་ཁམས་གསུམ་སྟེ། སྟོང་ཆུང་ངུ་དང༌། སྟོང་གཉིས་པ་བར་མ་དང༌། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་དང༌། ཕྱོགས་བཞི་སྟེ། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་དང༌། དགེ་བསྙེན་གྱི་ཕྱོགས་དང༌། མི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། དུས་གསུམ་སྟེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་དང༌། ཆོས་དཀོན་མཆོག་དང༌། དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་དང༌། ཆོས་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་བར་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཏེ༑ དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་བཞི་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དང༌། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མང་པོ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚད་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གཞི་ལྔ་སྟེ། མཚན་མ་དང༌།མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།གང་ཟག་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའིདབུ་མའི་ལམ་སྟེ། སྒྲོ་བཏགས་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། སྐུར་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་དང༌། རིགས་པའི་གྲགས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་བཞི་སྟེ། མིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་གདགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གདགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཞི་སྟེ། མིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་གཏོགས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་གཏོགས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་གདགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་གཏོགས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་གདགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་གཏོགས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཀུན་དུ་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། མཐུ་དང༌། ཐབས་དང༌། འཇུག་པ་དང༌།ལྡོག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ས་བོན་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། གོ་རིམས་དང༌། ཡང་དག་པའི་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་ལྔ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། འདུལ་བའི་ཁམས་དང༌། འདུལ་བའི་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དང༌། མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་མོས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དང༌། བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་བསྡུ་ན། གནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་བསྟན་པའི་གནས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་པའི་གནས་སོ། །

【I2 迷惑】

འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བའོ་སྙམ་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་སྡུག་གོ་སྙམ་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། །

【I3 戲論】

སྤྲོས་པ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །

【I4 住】

གནས་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་བཞིའམ་བདུན་ནོ། །

【I5 真實】

དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའོ། །

【I6 淨】

དགེ་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་རྣམས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་དགེ་བ་དང༌། ཡུལ་དགེ་བ་དང༌། གནས་སྐབས་དགེ་བའོ། །

【I7 妙】

མཆོག་གང་ཞེ་ན། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོག་ཅེས་བྱ་སྟེ། མཆོག་དུ་གདགས་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【I8 寂靜】

རབ་ཏུ་ཞི་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ཡན་ཆད་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རབ་ཏུ་ཞི་ཞེས་བྱའོ། །

【I9 性】

རང་བཞིན་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དམ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དམ། བརྡའི་མཚན་ཉིད་དམ། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དམ། འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【I10 道理】

རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའམ། རིགས་པ་བཞིའོ། །

【I11 假施設】

བརྡ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཙམ་ལ་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པའམ། མཚན་མ་ཙམ་ལ་ཆོས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I12 現觀】

མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཞེ་ན། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་འདི་ལྟ་སྟེ།རྟོགས་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་བཅས་པའི་ས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །

【G2 第二頌(十四門)】【H1 頌】

སྡོམ་ལ། ཡུལ་ཅན་གནས་སྐབས་རྟོག་པ་དང༌། །སྤྱོད་ལེན་ཚོགས་དང་མུན་པ་དང༌། །ཚིག་དང་རྟོགས་བྱ་ཡང་དག་ཕུལ། །དབེན་པ་དང་ནི་འཇུག་པ་བཞི། །

【H2 長行】【I1 色蘊】

ཡུལ་ཅན་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I2 受蘊】

གནས་སྐབས་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 想蘊】

རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I4 行蘊】

སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I5 識蘊】

ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I6-7 增和減】

ཚོགས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་དང་ལས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། ། ཚོགས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། འབྲི་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །

【I8 冥】

མུན་པ་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །

【I9 言】

ཚིག་གང་ཞེ་ན། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལ་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །

【I10 覺】

རྟོགས་པར་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། བསྟན་པ་དེ་དང༌། དེའི་དོན་ལ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【I11 上】

ཡང་དག་ཕུལ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་བཞིའོ། །

【I12 遠離】

དབེན་པ་གང་ཞེ་ན། དབེན་པ་ལྔ་སྟེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། ཡོ་བྱད་ལས་དབེན་པ་དང༌། །འདུ་འཛི་ལས་དབེན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ལས་དབེན་པའོ། །

【I13 轉】

འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་དང༌། འགྲོ་བ་ལྔའོ། །

【I14 藏護】

གཞི་གང་ཞེ་ན། འདས་པ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མ་འོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལྷག་པར་ཆགས་པའོ། །

【G3 第三頌(九門)】【H1 頌】

སྡོམ་ལ། རྣམ་པར་འབྱེད་དང་ཀུན་དུ་འབྱུང༌། །ཉལ་བ་དང་ནི་འབྲེལ་པ་དང༌། །བསྡུ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། །བསྙད་དང་སྟོན་པ་གོ་རིམས་རྣམས། །

【H2 長行】【I1 思擇】

རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ གཅིག་ནས་རྟོག་པ་དང༌། ཚིག་གོང་མ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། མུ་བཞིར་སྦྱོར་བ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། འདུས་བྱས་རྣམས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་དང༌།མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་དང༌། ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་རྣམས་དང༌། ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ནང་གི་རྣམས་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམས་དང༌། རགས་པ་རྣམས་དང༌། ཕྲ་བ་རྣམས་དང༌། ངན་པ་རྣམས་དང༌། བཟང་པོ་རྣམས་དང༌། རྒྱང་རིང་བ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བ་རྣམས་དང༌། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། མི་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྟེན་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ཟིན་པ་རྣམས་དང༌། མ་ཟིན་པ་རྣམས་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱུར་བྱས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱུར་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཚུངས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་དང༌། གོང་ན་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། གོང་ན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་རྣམས་དང༌། མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་རྣམས་དང༌། མི་དགེ་བ་རྣམས་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་རྣམས་དང༌། མི་སློབ་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌།བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། རྐྱེན་བཞི་སྟེ། རྒྱུའི་རྐྱེན་དང༌། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌།བདག་པོའི་རྐྱེན་དང༌། རྟོན་པ་བཞི་སྟེ། ཆོས་ལ་རྟོན་གྱི་གང་ཟག་ལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་ལ་རྟོན་གྱི་ཡི་གེ་ལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་གྱི། བཀྲི་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་དང༌། སྟོབས་ལྔ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གནས་བཞི་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། བསླབ་པ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །

【I2 現行】

ཀུན་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I3 睡眠】

ཉལ་བ་གང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་བག་ལ་ཉལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I4 相屬】

འབྲེལ་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་རྣམས་ལུས་གཅིག་ལ་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་རྣམས་གང་དག་གིས་ཆོས་རྣམས་གང་དག་བསྐྱེད་པ་དེ་དག་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དབང་པོ་རྣམས་དང༌། ཡུལ་རྣམས་ཀྱང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབྲེལ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I5 攝】

བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། བསྡུ༌བ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། རྒྱུ་བསྡུ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་བསྡུ་བ་དང༌། རིགས་བསྡུ་བ་དང༌། གནས་སྐབས་བསྡུ་བ་དང༌། ཐ་མི་དད་པར་བསྡུ་བ་དང༌། དུས་བསྡུ་བ་དང༌། ཡུལ་བསྡུ་བ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་བསྡུ་བ་དང༌། མཐའ་དག་བསྡུ་བ་དང༌། དོན་དམ་པ་བསྡུ་བ་དང༌། ཕུང་པོ་བསྡུ་བ་དང༌། ཁམས་བསྡུ་བ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་བསྡུ་བ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བསྡུ་བ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་བསྡུ་བ་དང༌། དབང་པོ་བསྡུ་བའོ། །

【I6 相應】

མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་གྱི་དངོས་པོས་མཚུངས་པར་ལྡན་གྱི། རང་གི་དངོས་པོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་དངོས་པོས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ཡང་མི་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མཚུངས་པར་ལྡན་གྱི། མི་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམས་ཉིད་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་གྱི། གཞན་རྣམས་གཞན་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་རྣམས་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་ཡང་དེའི་ཚེ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཉིད་དེའི་ཚེ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་གྱི། གཞན་གྱི་དུས་སུ་བྱུང་བ་རྣམས་གཞན་གྱི་དུས་སུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེའི་དུས་སུ་དེའི་ས་པ་རྣམས་ཉིད་དེའི་ས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་གྱི། གཞན་གྱི་ས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I7 說】

བསྙད་པ་གང་ཞེ་ན། ཐ་སྙད་བཞི་སྟེ། མཐོང་བའི་ཐ་སྙད་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །

【I8 任持】

རྟོན་པ་གང་ཞེ་ན། ཟས་བཞི་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ། །

【I9 次第】

གོ་རིམས་གང་ཞེ་ན། གོ་རིམས་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། འཇུག་པའི་གོ་རིམས་དང༌། བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་གོ་རིམས་དང༌། བསྟན་པའི་གོ་རིམས་དང༌། སྐྱེ་བའི་གོ་རིམས་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གོ་རིམས་སོ། །

【G4 第四頌(十門)】【H1 頌】

སྡོམ་ལ། བྱ་བ་དམིགས་པ་སྦྱོར་བ་དང༌། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་གདམས་ངག་དང༌། །ཡོན་ཏན་བྱང་ཆུབ་བསྟན་པ་ཡིན། །

【H2 長行】【I1 所作】

བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། བྱ་བ་བརྒྱད་དེ། གནས་འགགས་པ་དང༌། གནས་བརྗེ་བ་དང༌། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། དབང་པོ་འཕོ་བ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ༌བསྒྲུབ་པའོ། །

【I2 所緣】

དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་བཞི་སྟེ། ཁྱབ་པར་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པ་དང༌།སྤྱོད་པར་བྱ་བ་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་དམིགས་པའོ། །

【I3 瑜伽】

སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིའམ། རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། རྣམ་པ་བཞི་ནི། དད་པ་དང༌། འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང་ཐབས་སོ༑ །རྣམ་པ་དགུ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་དང༌། དེ་མ་ཐག་པའི་ལམ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དང༌། ལམ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའོ། །

【I4 止】

ཞི་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུའོ། །

【I5 觀】

ལྷག་མཐོང་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་གཞི་གསུམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་བཞི་དང༌།རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་དམིགས་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞི་གསུམ་པ་ནི། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་བཞི་ནི། གང་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌།ཡོངས་སུ་རྟག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའོ༑ །དེ་ལ་གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་དམིགས་པ་དྲུག་ནི་དོན་ལ་དམིགས་པ་དང༌།དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཕྱོགས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དུས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རིགས་པ་ལ་དམིགས་པའོ། །

【I6 作意】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་ཏེ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །

【I7 教授】

གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། གདམས་ངག་ལྔ་སྟེ། ལུང་གི་གདམས་ངག་དང༌། རྟོགས་པའི་གདམས་ངག་དང༌། གོ་རིམས་ཀྱི་གདམས་ངག་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གདམས་ངག་དང༌། ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་གདམས་ངག་གོ། །

【I8 德】

ཡོན་ཏན་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཚད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གནས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །

【I9 菩提】

བྱང་ཆུབ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་གསུམ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང༌། རང་བྱང་ཆུབ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པའོ། །

【I10 聖教】

བསྟན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་བཅའ་བ་དང༌། སྟོན་པ་པོ་དང༌། ཉན་པ་པོ་གཞག་པ་དང༌། བླ་མ་དང་སློབ་མ་གཞག་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་གཏམ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏམ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་གཏམ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་ཞིང་རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །

【E3 攝聖教義相】

བསྟན་པའི་དོན་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། གོམས་པར་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གོམས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་རྣམས་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་རྣམ་པར་གནོན་པས་ཐོག་མར་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌།བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་དང་མཐུན་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་སོ་སོར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་པར་བྱ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་སོ་སོར་བསྟེན་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤངས་ནས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་བདག་གི་དོན་ཐོབ་པ་ངག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའོ། །

【E4 佛教所應知處相】【F1 增十法門】【G1 三種有情】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཤེས་བྱའི་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་གནས་པ་གསུམ་སྟེ། ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། ཚེའི་ཚད་ཇི་སྲིད་པའི་བར་དུ་གནས་པ་དང༌། ཚེ་རབས་རྒྱུད་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་པ་སྟེ། དང་པོ་ནི་ཁ་ཟས་ཀྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དབང༌གིས་བྱུང་བའོ། །གསུམ་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བག་ཡོད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་བག་ཡོད་པ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ།ཁ་ཅིག་སྲོག་ཆགས་བསད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་དང་བཟོའི་གནས་ལ་སོགས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ལྟ་བུ་དག་སྟེ།དགེ་བའི་ཆོས་ལ་བག་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་ལ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【G2 增二法門(二十四對)】

སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལས་བརྩམས་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གཉིས་ཏེ། འཛིན་པའི་ཆོས་དང༌། དེའི་གནས་ཏེ་གཟུང་བའི་ཆོས་སོ། །འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྩ་བ་གནོད་པ་དང༌། ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་མི་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་གནོད་པ་འདོད་པའོ། །འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྩ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བདག་རྟག་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཆད་པར་རྟོག་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པས་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང༌། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའོ། །སྟོན་པ་པོ་དང་ཉན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་གདམས་ངག་བསྟན་པ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཉན་པ་པོས་ཀྱང་ཚིག་མི་བཟོད་ལ། སྟོན་པ་པོ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་ཞིང་ལོག་པར་ཞུགས་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཆོས་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པའི་ཚུལ་ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པའི་མཚམས་ལས༌འདས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབང་ལས་བྱུང་བའི་སྒོ་ནས་འབྲས་བུ་མི་སྡུག་པ་ལ་མི་ལྟ་བས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་མི་འཛེམ་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བསད་པ་དང༌། བཅིང་བ་དང༌། སྨ་དབབ་པ་དང༌།སྨད་པ་ལ་མི་ལྟ་བས་ཚེ་འདིའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་མི་འཛེམ་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཚེགས་མེད་པ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་ཅིང་གནས་པར་འགྱུར༌བ་ནི་བཅས་པ་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བསླབ་པའི་གཞི་བཅས་གང་ལས་འགལ་བར་བྱས་ནས༑ ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌།འགལ་བ་བྱས་ནས་སླར་ཡང་དག་པར་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བཅས་པའོ། །བྱ་བ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། དབེན་པ་ན་གནས་ཤིང་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང༌། འདུ་འཛིའི་ནང་ན་གནས་ན་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་དུས་དུས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཅིང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་རྟོག་པའོ། །སོ་སོ་རང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས། ཚེ་འདི་ལ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་མ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར། །རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་རྒྱུ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་ཟབ་པར་སྣང་བ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་ཞིང༌། རྐྱེན་འདིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། མཐུན་པ༌རྣམ་པར་རྒྱུན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །གང་ཟག་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི། སྒྱུ་དང་གཡོ་མེད་པ་དང༌། སྐྱོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་རྒོད་པ་མེད་པ་སྤྱོད་པའོ། །ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཁོད་པ་ནས། གཅིག་ལ་གཅིག་འགྲོགས་ན་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱས་པ་བཟོད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཁོད་པ་ན། རྩོད་པ་མ་བྱུང་བ་རྣམས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང་བྱུང་བ་རྣམས་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། འཐབ་པ་མེད་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བ་མེད་པ་དང༌།འགྱེད་པ་མེད་པ་དང༌།རྩོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ལ་གཅིག་བྱམས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་ཐུན་མོང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་གནས་པའོ། །མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང༌།ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་འདི་ནི་གཉིས་ཏེ། སྔོན་བྱས་པ་དང༌། སྔོན་སྨྲས་པ་རྣམས་དྲན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཉེས་པའི་གཉེན་པོ་ཆོས་བཞིན་དུ་བྱེད་ཅིང༌། ཉེས་པ་མེད་པ་ལ་ཡང་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དེ་ཉིད༌ཀྱི་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ཉིན་མཚན་འདའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི༌ལས་ཀྱི་མཐའ་ཐམས་ཅད་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཉེས་པ་མི་བྱེད་དེ༑ རྒྱུ་དེས་འགྱོད་པ་མེད་ཅིང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་ལ། དགའ་བ་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་སྦྱར་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གོམས་པར་བྱེད་པའོ། །སྤོང་བ་པ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པ། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ། རྟོག་པ་ངན་པས་སེམས་མ་དཀྲུགས་པ་དང༌། ཁ་ཟས་ཕན་པ་དང༌།དྲན་པ་དང༌། ཞུ་བའི་འོག་ཏུ་ཟ་ཞིང་སྤོང་བ་དང་མཐུན་པར་ལུས་ལས་སུ་རུང་བའོ། །དགེ་སློང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པའི་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། དབང་པོའི་ཡུལ་དུ་གཏོགས་པ་ལ། ཡང་དག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། དུས་སུ་རན་པར་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་པའོ། །ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ལོག་པའི་བསླབ་པ་འཆའ་ཞིང༌། ཡང་དག་པའི་བསླབ་པ་ལས་འགལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་གཉིས་དང་ཡང་བཅས་ལ། སྒྲོ་བཏགས་པ་དང༌། སྐུར་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་ཡང་ངེས་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །གང་ཟག་ཚོགས་ནི་བསགས་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་མེད་པའི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ད་ལྟར་དང་འདས་པའི་རྒུད་པ་དང༌། འབྱོར་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། གོང་དུ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྩོན་ཞིང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རོ་མྱང་བའི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་དང༌། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་གཞི་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྟེན་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི། དུས་གསུམ་གྱི་གཏི་མུག་དང་བྲལ་བས་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །རྟེན་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཟད་པ་དང༌། དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གཏན་མི་སྐྱེ་བའོ། །

【G3 增三法門(三十門)】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་གཉིས་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ།། །།སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དང༌། སྒོ་གསུམ་དང༌། རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། རྩ་བ་གསུམ་མོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྲོག་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆུང་མ་མ༌རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བདེན་པའི་དོན་དང༌། མཛའ་བོ་དང༌།བསྔགས་པ་དང༌། བྱ་བ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྙོག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་པ་བདག་གིར་བྱ་བར་འདོད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་མི་འདོད་པ་དང༌། ཕྲད་པར་འདོད་པ་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པའོ། །དེ་ལ་སྒོ་གསུམ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བྱ་བ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བསམ་པ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་བདུན་ནི་བྱ་བ་མ་རུང་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་ནི་བསམ་པ་མ་རུང་བར་བྱེད་པའོ། །ཐ་མ་སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པ་གཅིག་ནི་སྦྱོར་བ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟ་བ་ངན་པ་ལས་ནི་སྡིག་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ངོ་ཚ་མི་ཤེས་ཤིང༌། སྙིང་རྗེ་མེད་པས་སྡིག་པ་ལ་སྦྱོར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཀྱི་དང༌། ངག་གི་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་འོ། །དེ་ལ་རྩ་བ་གསུམ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བདག་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་དང༌། གཞན་དག་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་དང༌། ཕ་རོལ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་བྱ་བར་འདུ་ཤེས་པ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའོ། །དབང་པོ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། ལོག་པའི་ས་བོན་རྟེན་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མཚན་མ་ངན་པ་འཛིན་པ་ཡུལ་ལ་ཡོད་པ་དང༌། ལྐོག་ན་རྟོག་པ་ངན་པའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྟོག་པ་ངན་པ་གསུམ་ནི།གནས་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་རྣམས་འཐོབ་པའམ། ཆུད་མི་ཟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། འདོད་པ་ལ་རྟོག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །མི་མཛའ་བ་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་ནས། འདི་ནི་མཆོག་ཏུ་བགེགས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །མཛའ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་ནས༑ རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྟོག་པ་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྐྱེ་བོ་དག་ནི་མཛའ་བོའི་ཕྱོགས་ལས་བརྒྱ་ལ་ཉེས་པ་ཞིག་བྱུང་ན། སྐྱེ་བོ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཕུང་བར་བྱ་བར་འདོད་པ་མི་སྐྱེ་སྟེ། གནོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཆུང་ངུས་གནོད་པར་བྱ་བར་འདོད་པ་ཙམ་ཉི་ཚེར་ཟད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། ས་བོན་བཞིར་འདུས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། མ་དག་པའི་ས་བོན་དང༌། དག་པའི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་དག་གིས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ས་བོན་གང་ཡིན་པའོ། །མ་དག་པའི་ས་བོན་ནི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དག་པའི་ས་བོན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའིའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའིའོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའིའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤོང་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་དོན་དུ་གཉེར་བའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་དང་པོ་ནི། འདོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་མངོན་དུ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཉིས་པ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅན་མངོན་དུ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི་ལོག་པའི་ཐར་པ་མངོན་དུ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའི་སྦྱོར་བ་བདུན་པའི་གཞི་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། འདོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐར་པའི་ལམ་ཐོབ་པར་བྱ་བའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད༌རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འཕེན་པ་དང༌། འཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྟེ། འཕེན་པ་ནི་ལས་སོ། །འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་དྲི་ཟ་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ན་ལས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སོ་སོར་མྱོང་བའོ༑ །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མ་རིག་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། གང་དག་གིས་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་དུས་གསུམ་གྱི་ལུས་ལས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདས་པའི་དུས་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པ་ནི། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན། སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའིའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འཕགས་པའི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བའི་གནོད་པ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཐུན་མོང་བ་སྟེ། ནད་མེད་པ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལང་ཚོ་མ་རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཚོ་བ་མ་རུང་བར་བྱེད༌པ་སྟེ༑ དེ་དག་མ་འོངས་པ་ན་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་ཡང་དག་པར་མཐོང་བའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་རྒྱགས་པ་གསུམ་སྤངས་ཏེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་འཆིང་བའི་གནས་དང༌། རྟེན་གྱི་གནས་སྐབས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བཅུག་པ་རྣམས་བཅིང་བ་དམ་པོས་འཆིང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། གནོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཉམ་པ་དེ་གཉི་ག་མེད་པའོ།། །།

བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ།

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྲད་པ་ལས་དེ་དག་བྱུང་བ་དང༌། བྲལ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རྟག་ཏུ་ཡོད་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་དང་ཕྲད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་ཕན་འདོགས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའོ། །གསུམ་པ་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པའི་གནས་ངན་ལེན་གྱིས་བསྡུས་པ་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། དེ་ལ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བློ་འབྱུང་གི ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། ། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དུ་བྱེད་པ་ཐོབ༌པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་དང་མི་མཐུན་པ་སྟེ། སེམས་ཁེངས་ཤིང་དགེ་སྦྱོང་དུ་བྱེད་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དག་དང་བདག་སྒྲུན་ཅིང་བདག་དྲག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་དང༌། བདག་འདྲའོ་སྙམ་པ་དང༌།བདག་དམའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། ། འདུ་བྱེད༌ཐམས་ཅད་འཇུག་པ་ལ་ནི་ས་བོན་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཕྱུང་ཟིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མ་ཕྱུང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞི་སྟེ། བྱུང་ཟིན་པ་དང༌། འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ད་ལྟར་གྱིའོ། །གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་དུ་འདུས་ཏེ། ཁ་དོག་དང༌། དབྱིབས་དང༌། བྱེད་པར་གནས་པའོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་བཟུང་བ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་གཟུགས་དེ་དག་གི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། གནས་ལ་སྒྲིབ་པར་གནས་པ་དབང་པོའི་གཟུགས་དང༌། ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན། གཟུགས་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་གཟུགས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པ༌སྤྲུལ་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སོ་སོ་རང་གི་སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། རྗེས་སུ་འབྲེལ༌བ་དང་བཅས་པའི་ཡིན་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སེམས་དང༌། སློབ་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་སེམས་དང༌། སློབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སེམས་སོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཆོས་ཉན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཆོས་དང་དོན་གཉེར་བ་དང༌། འཛིན་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། ལེན་ནུས་ལ་འཛིན་མི་ནུས་པ་དང༌། ལེན་པ་དང་འཛིན་པར་ཡང་ནུས་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་མི༌རྟག་པར་རྟག་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཐོག་མར་འགྲོ་བའི་ཆོས་ནི་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། འབྱུང་བ་རྣམས་དང༌། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་སེམས་པའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རིམ་གྲོ་བྱ་བར་འོས་པ་ཡིན་ཏེ། ན་ཚོད་ཀྱིས་ལྷག་པ་དང༌། རིགས་ཀྱིས་ལྷག་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱིས་ལྟག་པའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་ལ་གནས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གཉིས་ནི་ངེས་པའོ། །གཅིག་ནི་མ་ངེས་པ་སྟེ། ངན་སོང་དུ་ངེས་པ་ནི་མཚམས་མེད་པའི་ལས་སོ། །བདེ་འགྲོ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ངེས་པ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་མ་ངེས་པའོ༑ །བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འགལ་བར་བྱས་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྗོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ནི་གསུམ་སྟེ། བསླབ་པ་ལས་འགལ་བར་བྱས་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་སྤྱོད་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དང༌། གཞན་ལས་ཐོས་པ་དང༌། མཚན་མ་གཞན་ལས་རྟོགས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་བརྗོད་པས་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྟོན་པ་ཁོང་ན་རོང༌དུ་སྲེལ་བ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཁས་འཆེ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་བདག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་མེ་ཆེན་པོ་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྲེག་པ་སྟེ། སྲེད་པའི་ཡོངས་སུ་སྲེག་པ་དང༌། མྱ་ངན་གྱི་ཡོངས་སུ་སྲེག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡོངས་སུ་སྲེག་པའོ།།གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་བསོད་ནམས་འདོད་ནས་ལོག་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེ་ལ་རིམ་གྲོ་བྱ་བར་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིམ་གྲོར་བྱ་བ་དོན་མེད་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། མེ་མ་ཡིན་པར་མེའི་སྒྲར་བརྗོད་པ་སྟེ། ཕ་མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། ཡོན་གནས་རྣམས་སོ། །མངོན་བར་མཐོ་བ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི། མངོན་པར་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པ་ནི་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་ནི་སྦྱིན་པའོ། །བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་ཞིང་གནོད་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་བསྒོམ་པའོ། །འདོད་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་འདོད་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེགས་ཆེ་ཞིང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཚེགས་ཆུང་ཞིང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ འདོད་པ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཚེས་ཚེགས་ཆུང་ཞིང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་གཞན་གྱི་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། ། རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་བདེ་བ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས༑ དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་དགའ་བ་དང༌། རྟོག་པ་ཡང་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་མེད་པའི་དགའ་བ་དང༌། ། དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བའོ། ། ཤེས་བྱ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་རྣམ་པ་གསུམ༌ནི་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌།སོ་སོ་རང་གིས་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་གོམས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །གཞན་ཡང་ཤེས་བྱ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། འཆིང་བ་མཐའ་དག་ཡོད་པ་དང༌། འཆིང་བ་ཉམས་པ་དང༌། འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་གསུམ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི༌འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བའོ། །ཆ་གསུམ་གྱིས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྟ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མིག་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཤའི་མིག་གིས་ནི་གཟུགས་སྣང་བ་དང༌། བར་དུ་མ་ཆོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་མཐོང་ངོ༌། །ལྷའི་མིག་གིས་ནི་གཟུགས་སྣང་བ་དང༌། མི་སྣང་བ་དང༌། བར་དུ་ཆོད་པ་དང༌། མ་ཆོད་པ་མཐོང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ནི་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་ངོ༌། །ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་འཇོམས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། གཞན་ལས་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཁྱིམ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་མི་འདྲེ་བར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་གོང་ནས་གོང་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་གནས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པའི་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གསུམ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌།མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞིའོ། །མདོར་བསྡུ་ན། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། ཡང་དག་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཡིད་ལ་བརྗོད་པའི་ཚེ་དམིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བརྗོད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་དམིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བརྗོད་པ་འདས་པའི་འོག་ཏུ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་དམིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་ཞིང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པའོ། །གནས་གསུམ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ངན་པ་ལ་ལོག་པར་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་མོས་པ་རྣམས་དང༌། འདུལ་བ་ཐ་མལ་པར་གནས་པ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་འདུན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བདག་གི་མཐུ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་སྤྱོད་པ་དང༌། བྱེད་དུ་གཞུག་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་ཡང་དག་པར་འདོམས་ཤིང་རྗེས་སུ་སྟོན་པའོ། །གཙང་བར་འདོད་པས་འབབ་སྟེགས་ཀྱི་ཆུས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དྲི་མ་རེ་ཞིག་བསལ་བ་ཙམ་གྱིས་བདག་གཙང་མར་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཡང་དག་པའི་གཙང་མ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་གཙང་བའི་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་དག་བསྡམས་པ་ཙམ་གྱིས་བདག་ཉིད་ཐུབ་པ་ཡིན་པར་ལོག་པར་འཛིན་པ་རྣམས། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཐུབ་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐུབ་པར་བྱ་བ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་སོ། །ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པའི་རྟོག་པ་ངན་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕ་རོལ་གྱིས་སྤྱད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་སྨོད་པ་དང༌། དོན་ཆེན་པོ་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། གཅེས་པར་འཛིན་ཅིང་གུས་པར་བྱེད་པའོ། །ལམ་དང་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དམ་པ་བླ་ན་མེད་པ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་བས་བདག་མེད་པ་ཤེས་པ་དང་ལམ་བཞི་ལས་སླ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། །སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་བསྐྱོད་པ་དམ་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་བསྒྲུབ་པའོ། །བསྒྲུབས་ན་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྔོན་དང་ཕྱི་མ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌།མཐར་ཉེས་པ་འཛིན་ཅིང༌། ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་མ་རིག་པ་ལ་གནས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རིག་པ་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G4 增四法門(四十六門)】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱ་གནས་གསུམ་པ་རྫོགས་སོ།། །།ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཤེས་བྱ་དང༌། ཤེས་པར་བསྡུ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ༑ ལུས་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ལུས་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་པོ། །ལུས་དང་ལུས་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ།ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་དང༌། དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སེམས་ཀྱི་འཆིང་བ་ནི་བཞི་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་འཆིང་བ་དང༌། མྱོང་བའི་འཆིང་བ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པའི་འཆིང་བ་དང༌། དེར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཆིང་བའོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་འཆིང་བས་ནི་ལུས་ལ་སེམས་བཅིངས་སོ། །ནང་གི་མྱོང་བའི་འཆིང་བས་ནི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་བཅིངས་སོ། །རྣམ་པར་རིག་པའི་འཆིང་བས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་རྣམས་ལ་བཅིངས་སོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཆིང་བས་ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་བཅིངས་ཏེ། འཆིང་བ་བཞི་པོ་དག་གི་གཉེན་པོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཞི་པོ་འདི་ནི་ཉེས་དམིགས་ལ་རྟོག་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་གཞིར་གྱུར་ཅིང་འདུན་པ་དང༌། རྩོལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་བྱ་བར་བརྩོན་པའི་སེམས་གནས་པར་འབྱོར་བར་འགྱུར་བའི་སྐྱེ་བའི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་འབྱུང་བར་འདུན་པ་དང༌། ལུང་མནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱ་བ་དང༌། སློབ་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོའི་མཚན་མ་འཛིན་པའི་སེམས་དང༌། དབེན་པ་ན་གནས་ཤིང་ཆོས་དཔྱོད་པའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ། སེམས་གནས་པར་འགྱུར༌བ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས། དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་སེམས་གནས་པ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་དག་ཤེས་ན་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་འབྲས་བུའི་དེ་ཁོ་ན་དང༌། རྒྱུའི་དེ་ཁོ་ནའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱང་འབྲས་བུའི་དེ་ཁོ་ན་དང༌། རྒྱུའི་དེ་ཁོ་ནའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྲོས་པའི་འཆིང་བ་སྟེ། འདོད་པ་ཆུང་དུ་རྣམས་ལ་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྲོས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། གཟུགས་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྲོས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཚད་མེད་པ་ལ་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྲོས་པའི་འཆིང་བ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ། འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྤྲོས་པའི་འཆིང་བའོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་གཉེན་པོར་བསྒོམས་ན་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འཕེལ་བ་དང༌། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར༌བ་སྟེ། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལས་འདའ་ཞིང༌། རིང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བར་བརྩོན་པའི་འཕགས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་རྒྱུ་གང་གི་རྟེན་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། སྲེད་པ་བཞི་སྤང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དོན་ཉུང་བ་ཆོས་གོས་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་གྱི་ཕྱིར་རྩོལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་གཡེང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དུས་སུ་སྦྱོར་བ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ལམ་བསྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་རྣམས་དང༌། དེ་དག་ཉིད་མ་ལུས་པར་སྤོང་བ་དང༌། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་སྤོང་བའོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་ཡན་ལག་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི། བསྟན་པ་འདི་དང༌། བདེ་འགྲོ་ལས་བསམ་གཏན་དུ་མི་གཡོ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྟོན་པ་དེ་ཁོ་ན་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་དང་བ་མི་གཡོ་བ་དང༌། སྟོན་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང༌། ཆོས་དེ་གང་དག་གིས་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་གསུམ་ནི་སེམས་དང་པོའོ། །བཞི་པ་ནི་གཟུགས་དང་བ་སྟེ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གཏོགས་པའོ། །དེ་ལ་གསུམ་ནི་བསྟན་པ་ལས་མི་གཡོ་བར་འགྱུར་བའོ༑ །ཐ་མ་གཅིག་ནི་བདེ་འགྲོ་ལས་མི་གཡོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། སྟོན་པ་པོ་དང༌། འདོམས་པ་མགུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང༌། འདོམས་པ་ཉན་པ་དང༌། དེ་ཡང་དག་པའི་བསམ་པས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །ཤེས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པ་དང༌། ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཟག་པ་དང་བཅས་པར་རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རིགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་རིགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའོ། །འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་འདི་དག་ནི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་དང༌། རྒྱུའི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་དང༌། ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་དང༌། རྒྱུའི་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པའོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དད་པ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཆུད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཞིག་ནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཆོས་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། གོང་དུ་ཡང་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དངོས་པོ་འབྲི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་དངོས་པོ་མ་ལུས་པར་སྤང་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཐོབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། འདྲེས་པར་འདུག་པ་དང༌། དམིགས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུག་པ་སྟེ།ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་རྣམ་པ་བཞི་ནི། བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་བསྟན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྲོག་ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང༌། སྟོབས་ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་ནས་བསྲུང་བའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌།རིག་པའི་དོན་ལ་དཔྱོད་པའི་གནས་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་སྤྱོད་པ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་གིས་ནི་གནས་པ་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། དབང་པོའི་སྒོ་བསྲུངས་པས་ཡུལ་ལ་ངོ་མི་ཆོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཞེ་འགྲས་པར་ཡང་མི་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོའི་སྒོ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་དྲན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའོ༑ །རྣམ་པ་བཞིས་རིག་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དྲན་པ་དང༌། མིག་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །ལུས་ཀྱིས་ནི་མི་བསྐྱོད་པའམ། དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་དུ་མ་འཇུག་པའི་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། སྲ་བ་ཉིད་དང༌། གཤེར་བ་ཉིད་དང༌། ཚ་བ་ཉིད་དང༌། ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་ཉིད་དོ། །ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་རྣམས་གནས་པའི་གཞི་དང༌། འབྱུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་འཁོར་བ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་འཇུག་པའི་གནས་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མཐོང་བས་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། སྲེད་པས་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྟེན་དུ་ཡུལ་འགྲོགས་པས་གནས་པ་དང༌། དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཇུག་སྟེ། དེས་ན་ཡང་སྲིད་པར་འཛག་གོ། །གཟུགས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་ནི་ཚེ་འདིའི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་གོས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ལ་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །ཚེ་ཕྱི་མའི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡང་སྲིད་པ་འདོད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱོར་པ་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་འདོད་པ་རྣམ་པ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་གོས་དང༌། ཁ་ཟས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌།སྟན་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། འབྱོར་པ་ལའོ། ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྡུག་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་མི་ཆོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཞེ་འགྲས་པ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་འཇིགས་པ་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུ་ལ་རྨོངས་པའོ། །འདྲི་བ་ལ་ལུང་བསྟན་པ་བཞི་ནི། ཐེ་ཚོམ་བཅད་པ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ངེས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ནི་མགོ་གཅིག་གིས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་ནི་ཕྱེ་བས་སོ། །དགོངས་ཏེ་གསུངས་ཤིང་ཁ་དུ་མར་འགྱུར་བ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་དྲི་བས་སོ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལས་ནི་གཞག་པས་སོ། །འདི་ལ་ལུང་བསྟན་པ་ཞེས་ཇི་སྐད་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་མ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པས་ན་འདི་ཡང་འདིར་དྲི་བར་ལུང་བསྟན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཏོང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་དག་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། བདག༌གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཞན་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཉི་གའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྣམ་པ་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་མ་དག་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་པའི་ཡོ་བྱད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྣམ་པར་མ་དག་པ་ནི་ངན་འགྲོར་སྐྱེས་པའི་ཡོ་བྱད་ཀྱིས་ཕོངས་པ་མེད་པའོ། །ཐབས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་འཁོར་བསྡུ་བ་ན་འཁོར་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། སྡུད་པ་དང༌། འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་ལས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་པ་རྣམས་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་གྱི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱི་སྒོ་ང་དང༌། ལས་ཀྱི་མངལ་དང༌། ལས་ཀྱི་དྲོད་གཤེར་དང༌། ལས་ཉིད་དོ། །དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བདག་གི་ཁ་ན་ལས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྩེད་མོས་མྱོས་པ་དང༌། ཡིད་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པའོ། །གཞན་གྱི་ཁ་ན་ལས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མེར་མེར་པོ་དང༌། ནར་ནར་པོ་དང༌། གོར་གོར་པོ་མའི་ལྟོ་ན་འདུག་པའི་འོ། །གཉི་གའི་ཁ་ན་ལས་པ་ནི། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བདག་གི་ཁ་ན་ལས་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་གྱི་ཁ་ན་ལས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་གཏོགས་པ་མན་ཆད་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་སྟེ། འབད་པའི་དབང་པོ་ཡང་མ་རྫོགས། མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་མ་རྫོགས་པ་དང༌། འབད་པའི་དབང་པོ་ནི་རྫོགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་མ་རྫོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་རྫོགས་ལ་འབད་པའི་དབང་པོ་ནི་མ་རྫོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་རྫོགས་ལ་འབད་པའི་དབང་པོ་ཡང་རྫོགས་པའོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་བཞི་སྟེ། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་མོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་མི་འདོད་ཅིང་མི་བཟོད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་ཤིང་འདོད་པ་དང་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གྲང་བ་ལ་སོགས་པ་བཟོད་ཅིང་དང་དུ་ལེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་དབང་པོའི་སྒོ་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །བཞི་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སློབ་པའི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་སྟེ། འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིར་མི་འོང་བས། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་དག་གི་སྡིག་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལས་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇུག་པར་གཏོགས་པའི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། ལྡོག་པར་གཏོགས་པའི་ལས་སོ། །དེ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ངན་སོང་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པར་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །བཞི་པ་ནི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་སྤོང་བར་འགྱུར་བའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པར་ཆགས་པ་སྟེ།བདེ་ལ་མི་ཕན་པ་དང༌། ཕན་ལ་མི་བདེ་བ་དང༌། ཕན་ཡང་ཕན་ལ་བདེ་ཡང་བདེ་བ་དང༌། ཕན་པ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ༑ །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྒོ་བཞི་ནས་འཇུག་ཅིང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྒོ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྒོ་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བའི་སྒོ་དང༌། ཆོས་འདི་པ་ཆོས་ཀྱི་མིག་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་ཤེས་པའི་སྒོའོ། །འཕགས་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་སྒོ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྲད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡང་སྲིད་པ་པའི་ལས་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང༌། རྣམ་པར་དགྲོལ་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་རོ། །གང་ཟག་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་འདུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། སློབ་པར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། སློབ་པར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མི་སློབ་པའོ། །གཞན་ཡང་གང་ཟག་བཞི་སྟེ། བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་ལ་གནས་ལ་གཞན་དག་ལ་ཆོས་མི་སྟོན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་ལ་མི་གནས་ལ་གཞན་ལ་ཡང་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། གཉི་ག་བྱེད་པ་དང༌། གཉི་ག་མི་བྱེད་པའོ། །གང་ཟག་ནི་བཞི་ཡོད་དེ་རིགས་དམའ་ལ་ཆོས་དཀར་པོ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། རིགས་བཟང་ལ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། རིགས་དམའ་ལ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། རིགས་བཟང་ལ་ཆོས་དཀར་པོ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའོ།།དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། ཚེ་འདི་ལ་མ་ཡིན་ནོ། གསུམ་པ་ནི་གཉི་གར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །བཞི་པ་ནི་གཉི་གར་བདེ་བའོ། །ཡང་གང་ཟག་བཞི་ཡོད་དེ། བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ལ༌སྦྱོར་བར་བྱེད་ལ་ཕ་རོལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་ཅན་ལྟ་བུའོ། །ཕ་རོལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ལ། བདག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཡང་བསྐྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡོམ་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བའོ། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཡང་སྐྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། །རྒྱལ་པོ་མཆོག་སྦྱིན་གྱི་བདག་པོའི་རྟ༌སྐྱེ་བའི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བདག་དང་ཕ་རོལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་དེ། བསོད་ནམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ངག་གི་ཉེས་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ལོག་པ་དང༌། འབྱེད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་མེད་པ་དང༌། དོན་མེད་པའོ༑ དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཡོན་ཏན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ལོག་པའི་ཚིག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་མ་མཐོང་བའམ།ཡང་ན་མ་མཐོང་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་ཚིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G5 增五法門(二十四門）】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་བཞི་བཞི་པ་རྫོགས་སོ།། །།ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པས་འཇུག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གཏོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། རྟེན་དང་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། མྱོང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཐ་སྙད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་ཕྱིར། མཚན་མར་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། སྤྱོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ལྔ་ནི་འདུན་པ་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བ། ལྡོག་པ་རྣམ་པར་བྱང་བར་གཏོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་བཙལ་ཞིང་ལོངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དང༌། འདོད་པ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་རྣམས་དང༌། སྒྲ་རྣམས་དང༌། དྲི་རྣམས་དང༌། རོ་རྣམས་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་བཙལ་བར་བྱ་བ་དང༌། བརྟག་པར་བྱ་བ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ལས་བརྩམས་ཏེ། འདོད་པར་བྱ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མ་འོངས་པ་འདོད་པར་བྱ་བ་ནི་བཙལ་བའོ། །འདས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་ལྷག་པར་ཆགས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།དངོས་པོ་འདོད་པར་བྱ་བ་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་འདོད་པར་བྱ་བའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉེ་བར་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ལྷ་དང་མི་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཡུལ་པའོ༑ །རྙེད་པའི་རྒྱུ་སྒྲུབ་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་དུ་ལོངས་སྤྱད་པ་དང༌། གང་ལས་རྙེད་པ་དང༌། གང་རྙེད་པ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་རྙེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བུས་རྙེད་པ་སྟེ། གནས་འདི་དག་ཏུ་སེམས་ཀུན་དུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཐོས་པ་ལ་གནོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང་མི་མཐུན་པ་སྟེ། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་དང༌། སྐུལ་བ་དང༌། དྲན་པ་བྱེད་པ་དང༌། འདོམས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་སུ་བྱེད་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་མ་བླངས་པ་ནི། ཡང་དག་པར་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ནི་སྤོང་བའམ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིད་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མངོན་པར་མ་ཞི་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འགྱོད་པ་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་སོམ་ཉི་བྱེད་དེ།ཐོས་པ་མ་བཟུང་བ་ནི་འཛིན་པར་མི་བྱེད་ལ། བཟུང་བ་ནི་བརྗེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། མ་བརྗེད་པ་ཡང་ངེས་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །འོག་མའི་ཆ་ནི་གཉིས་ཏེ༑ མཐོང་བའི་ལམ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འོག་མའི་ཆའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འོག་མའི་ཆའོ། །འོག་མའི་ཆ་འདི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་འོག་མའི་ཆ་ལྔ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འོག་མའི་ཆ་དང་པོ་ལས་བརྩམས་པ་ནི། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མོ། །གཉིས་པ་ལས་བརྩམས་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་པའི་སེམས་སོ། །འདི་གཉིས་ནི་གོང་མའི་ཆ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སོ། །གོང་མའི་ཆ་འདི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས། གོང་མའི་ཆ་ལྔ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ནི། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་སོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་ཅན་ནི་སྲེད་པ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའི་རྒོད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པའི་མ་རིག་པའོ། །མ་གུས་པ་རྣམ་པ་ལྔས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ན། སེམས་ལས་སུ་མི་རུང་ཞིང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྟོན་པ་པོ་དང༌། བསྟན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བསྐུལ་ཞིང་རྗེས་སུ་འདོམས་ལ་སྟོན་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་མ་གུས་པའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ༌སྤང་བར་ཡང་དག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་སྟེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། འཆལ་བའི་ཤེས་རབ་དང༌། སེམས་ཞུམ་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །བཟོད་པ་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ལ་ནི། ཕ་རོལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།འདི་ལ་བཟོད་པ་མེད་པ་ནི། ཕ་རོལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།འདི་ལ་བཟོད་པ་མེད་པ་ནི། ཕ་རོལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཁོན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། དེའི་མཛའ་བོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། ཡང་དབྱེ་བར་འདོད་ཅིང༌། འབྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པས། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་སྒྲུབ་པ་དང༌། བདག་གིས་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་འདིར་སྐྱེས་ན་ཡང༌། འདི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་ཉེས་དམིགས་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགྲ་མང་བ་དང༌།མཛའ་བོ་དང༌། དབྱེ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་པོས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བར་གྱུར་པའི་མི་འདོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའོ། ། གཅིག་ནི་ཚེ་འདིའི་སྟེ། འཆི་བའི་ཚེ་འགྱོད་པར་འགྱུར་བའོ། ། གཅིག་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ཕྱི་མའི་སྟེ། ཤི་ནས་ཀྱང་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་བཟོད་པ་ཅན༌རྣམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་ལྔར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི༌ཅི་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཉེ་དུ་རྣམས་ཕུང་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་གཞི་རྣམས་ཚུལ་མ་ཡིན་པར་ཆུད་ཟ་བ་དང༌། རང་གི་ལུས་ལ་ནད་བྱུང་བ་འདི་གསུམ་ནི་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཆོས་ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་ལྔས་གཞན་དག་གི་དོན་བྱ་བར་འདོད་པའི་སྐུལ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་ཏེ། འགལ་བར་བྱས་པ་མ་ནོར་བར་སྨྲ་བ་དང༌། སེམས་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པ་སྨྲ་བ་དང༌། ངག་གི་ཉེས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་སྨྲ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་སྨྲ་བའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཚོལ་ཞིང་ལོངས་སྤྱོད་པར་སྣང་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ལོག་པར་ཚོལ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལས་འདས་པ་དང༌། ལོག་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་འདས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལོག་པའི་ཚོལ་བ་ལས་ཀྱང་འདས་ལ། ཆུང་མ་འཆང་བ་དང༌། བག་མེད་པར་སོགས་པའི་ལོག་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་ཀྱང་འདས་སོ། །སྤོང་པ་པོ་ནི་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་ན་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཅི་དགར་སྦྱོར་བ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་སྤོང་བ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང༌། སྒྲུབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་གི་བརྗོད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཉམས་སྟོབས་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཆུད་པ་དང༌། གུས་པར་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་དང༌། ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མའི་དུས། སོ་སོར་རིག་པའི་ཤེས་པའོ༑ །ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་སྐྱོ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ལ་རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དུས་ལ་རྨོངས་པ་དང་གནས་སྐབས་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། རྙེད་པ་ལ་རེ་བ་དང༌། སྲོག་ལ་རེ་བའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གི་གཉེན་པོ་ལས་མཚན་མར་འཛིན་པ་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཟས་ལ་མི་མཐུན་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་འགག་པར་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་སྐྱེ་བའི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་བྱེད་པ། བདེན་པའི་གནས་ཀྱི་གཏམ་ཐོས་ནས་ཆོས་དང་དོན་ལེགས་པར་རིག་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་གོ་བར་བྱེད་པའི་སྒྲས་ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་དོན་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དང༌། ལྐོག་ན་འདུག་ཅིང་སེམས་ཏེ་ཆོས་དང་དོན་ལེགས་པར་རིག་པ་དང༌།རྣལ་འབྱོར་པ༌ཤེས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཤས་ཆེར་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པའི་བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌།བྱང་ཆུབ་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དྲག་པོ་ནི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྟག་ཏུ་གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌།ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ནི་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཆོས་ལྔ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་ལས་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌།ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ནི་མྱུར་བ་མྱུར་བར་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཤིན་ཏུ་བསྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་སློབ་པའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་སྐྱེ་བའི་བྱེ་བྲག་སྟེ། ཡང་ན་ནི་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་མཐར་ཐུག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའམ། ཡང་ན་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་མ་ཐག་ཁོ་ནར་མཐར་ཐུག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་འམ། ཡང་ན་ནི་སྐྱེས་ནས་ཚེགས་ཆུང་ངུས་ལམ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་འམ། ཡང་ན་ནི་ཚེགས་མེད་པ་ལས་ལམ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་འམ། ཡང་ན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མཐའ་འོག་མིན་མན་ཆད་དུ་སོང་བའམ། གཟུགས་མེད་པའི་མཐའ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དུ་སོང་ནས་མཐར་ཐུག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་སྤེལ་མར་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱིར་མི་འོང་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་ས་སྟེ། བསམ་གཏན་ཆུང་དུ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའི་སྐྱེ་བའི་ས་དང༌། བསམ་གཏན་འབྲིང་དང༌།ཆེན་པོ་དང༌། ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་འབྲས་བུའི་སྐྱེ་བའི་སའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔྱོད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་ངེས་པར་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དྲག་པོས་འདོད་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཀྱང༌། སེམས་རང་གི་ངང་གིས་བཏང་སྙོམས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་གཞོལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་མངོན་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་སེམས་གཞོལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་པ་དང༌།མངོན་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གནོད་སེམས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བ་མེད་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་ལ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་མཚན་མ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཚན་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལྔ་ལྔ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【G6 增上六門(合有十六門)】

བམ་པོ་བཅུ་བདུན་པ།

བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་ཏུ་ལྟ་བར་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། བདག་མེད་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི། རྣམ་པ་དྲུག་དྲུག་སྟེ༑ བདག༌གི་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྤྱོད་པའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། འདོད་པའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །དངོས་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་འདི་དག་ལ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་ལ། བདག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ། རེག་པ་དང་ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་སྤྱོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། ཁ་ཟས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར། བདག་དང་ཕ་རོལ་ལ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་ཤིང༌། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཡང་བྱེད་ལ། སྡུག་པའི་དངོས་པོ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། གནས་པ་དང་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་དངོས་པོ་དང་མི་ཕྲད་པ་དང༌། མི་གནས་པ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པ་སྔོན་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། དཀོན་མཆོག་དང༌། བསླབ༌པར་གཏོགས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། ཐོབ་པ་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། བསྟན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཏོད་པ་དང༌། ཐ་ན་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན༌རྣམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་རྣམས་ལ་དད་པ་ཙམ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལས་བརྩམས་ཏེ་འདོམས་ཤིང་སྟོན་པ་ལོག་པར་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །བཀའ་བློ་མི་བདེ་བས་ནི་རྙེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལོག་པར་གྱུར་པ་དང༌། རྙེད་པར་ཡང་མ་གྱུར་པས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ཞིང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་ལ༑ གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ཞིང༌།བདེ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། ཞེ་སྡང་གི་གཞི་ཡིན་ཞིང་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། གཏི་མུག་གི་གཞི་ཡིན་ཞིང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གནས་གྱུར་པ་འགྲོ་ཡང་རུང༌། གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མིག་གིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་གཟུགས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་བར་དག་ལ། ཤིན་ཏུ་བར་ཆད་མེད་ཅིང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གནས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཅི་རིགས་པར་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། མི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཁྲིད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་དང༌། སྐྱེས་སོ་ཅོག་གི་དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདིར་བསོད་ནམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་བསྩགས་པ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར་བར་ཁྲིད་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྟེན་བྱས་ནས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་ཡང་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་འདུལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་སོ་ཅོག༌གི་དབང་གིས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་འཇུག་གོ། །གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་འདའ་བར་དཀའ་བ་སྟེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། མི་དགའ་བས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཁམས་ངན་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་དང༌། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བའོ༑ །འདའ་བར་དཀའ་བའི་གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བའི་གཉེན་པོ་ནི། གོང་ན་མེད་པ་དག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ དང་པོའི་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞིའོ། །གཉིས་པའི་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །གསུམ་པའི་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཟད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་དག་ཀྱང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ངེས་པར་བཅོམ་ན། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ངེས་པར་གཞོམ་པ་ཡང་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་ལ། དེ་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་སྤངས་པ་ནི། བདག་མཐར་ཕྱིན་ཏམ་འོན་ཏེ་མ་ཕྱིན་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་འདུག་པར་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་གང་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བ་མེད་དོ། །གང་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བ་དེ་ལ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་འགྱེད་པའི་རྩ་བའི་གཞི་ཡིན་ཏེ། ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། སྡིག་པ་འཆབ་པ་དང༌། མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ལྷག་པར་བདག་གིར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་གཅིག་ལ་གཅིག་འདྲིད་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་ལས་འགལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །དྲུག་པོ་འདི་དག་རྩོད་པའི་རྩ་བའི་གཞི་འདི་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། བྱམས་པའི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་འོ། །རྙེད་པ་ཐུན་མོང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི། གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་འོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མཐུན་པར་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའི་འོ། །ལྟ་བ་མཐུན་པར་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའི་འོ༑ །ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་ཐམས་ཅད་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པ་སྡུད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་དང་ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དང༌། འཆི་འཕོ་རྣམས་ནི་མཐུ་སྡུད་པ་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པ་སྡུད་པ་ཡིན་ནོ། །དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་གང་ཟག་བདེན་པ་མངོན་པར་མ་རྟོགས་པའི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གསུམ་དང༌། རྙེད་པ་ལ་རེ་བ་དང༌། སྲོག་ལ་རེ་བའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པར་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། སྨྲས་པ་དང༌། བརྟགས་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཉེས་པར་མཐོང་བ་དང་ཉེས་པར་ཐོས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་བདེན་པ་མངོན་པར་མ་རྟོགས་པའི་སེམས་ཤིན་ཏུ་འཕྲོགས་པ་དང༌། བར་དུ་གཅོད་པའི་གཙོ་བོར་འདུག་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་རིགས་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་གྱི། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སྐབས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བགེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་མཚན་མར་འཛིན་པ༌རྣམ་པ་དྲུག་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་པ་སེམས་ཞུམ་པ་རྣམས་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འཐོབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པ་གསུམ་ལས། སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་སྐྱབས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྲོ་བའི་ལམ་དང་ལོངས་སྤྱོད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། མཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་ལས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། ཐོབ་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་བླ་ན་མེད་པ་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། སྟོན་པ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། དད་པ་རྙེད་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ལས་སྟོན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། ཀྱེ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། འདིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྟོན་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལུས་དང་ངག་དང༌། བསྒྲུབ་པས་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། །ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྲེད་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་རྣམས་བདག་ནི་ད་དུང་སྲེད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། སྲེད་པ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ངེས་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས། ཆོས་ལ་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ཡུལ་རྣམས་དང་སེམས་འབྲེལ་པ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ནི་ལས་དང་བདེན་པ་ལ་རྟོན་གྱི། རིགས་དང་ཆོ་རིགས་དང༌། རུས་ལ་རྟོན་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་གང་ཟག་རིགས་དམའ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བའི་མི་དགེ་བ་ཡང་བསྐྱེད་ཅིང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་དགེ་བ་ཡང་བསྐྱེད་ལ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། རིགས་བཟང་པོ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ༑ །

【G7 增七法門(合有十五門)】【H1 七等覺支】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་དྲུག་དྲུག་པ་རྫོགས་སོ།། །།ཆོས་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་ཤིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་གསུམ་སྟེ། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་གསུམ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། གཅིག་ནི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དྲན་པའོ། །

【H2 七補特伽羅】

དབང་པོ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས་གང་ཟག་བདུན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཞུགས་པའི་ལམ་ལ་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་གཉིས་དང༌། འབྲས་བུའི་ལམ་ལ། དེ་གཉིས་ཉིད་དང་པས་མོས་པ་དང༌། ལྟ་བས་ཐོབ་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་གཉི་གའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྟེ། གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །

【H3 七定具】

རྒྱུ་གསུམ་པོ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་ནང་གི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང༌། ཡང་དག་པར་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། སྡུད་པར་བྱེད་པའོ༑ །འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྦྱིན་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱིམ་གྱི་གནས་ནི་ཀུན་དུ་གནོད་པའོ༑ །ཁྱིམ་ནི་སྐྱོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཞུགས་ཟིན་ནས་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་དང་འཚོ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ནི་གནས་པ་དང་མཐུན་པའོ། །འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། གནས་པ་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དེའི་འོག་ཏུ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ན་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 七聖財】

འདོད་པ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ནོར་སོགས་པར་འདོད་དེ། འདི་ལྟར་བདེ་བ་འདོད་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། བདེ་བ་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཕལ་པའི་ནོར་ཀུན་དུ་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་པ་སྟེ། དང་བ་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་དང༌། བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལྟོས་ནས། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་དུ་མི་སྤྱོད་པས་འགྱོད་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་སྨད་པ་ལ་ལྟོས་པ་དང༌། ཆོས་དང་དོན་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་ཡོ་བྱད་དང་མི་ལྡན་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དོན་དམ་པ་རྟོགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་དུ་མ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་འདི་དག་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ནོར་ཀུན་དུ་བསགས་པ་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡོ་བྱད་ཀྱིས་མི་བྲེལ་བ་ལས་བྱུང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ལ་དེ་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །

【H5 七力】

བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཡིན་ཏེ། བསྟན་པ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་པར་མི་ལྟ་སྟེ། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་བསྟེན་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨད་པ་ལས་མི་ལྟ་སྟེ། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་བསྟེན་པ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་དང༌། ནག་པོ་དང༌། དཀར་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་རྟོགས་པ་དང༌། སེར་སྣའི་དྲི་མས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སེམས་ཀྱིས། སྣོད་སྤྱད་དང༌། ཡོ་བྱད་མང་པོ་འཆང་བ་དང༌། བླུན་ཞིང་བློ་ཆུང་བ་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་འདི་དག་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྟོབས་བདུན་པོ་ཁོ་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H6-7 七非妙法、七妙法】

དོན་དམ་པའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་ཅིང༌། ནུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་རྒུད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདུས་ཏེ། ཉེ་བར་སྤྱད་པ་རྒུད་པ་དང་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྒུད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་རྒུད་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་བཟང་པོ་འདོད་པ་དང༌། མང་པོ་འདོད་པ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་རྒུད་པའོ། །ལམ་དང་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། མངོན་པར་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྒུད་པའོ། །ལེ་ལོ་དང་བརྗེད་ངས་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌།འཆལ་བའི་ཤེས་རབ་ནི་སྦྱོར་བ་རྒུད་པའོ། །དེ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་རྒུད་པ་ནི། ཆགས་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཕྱོགས་སོ། །བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་རྒུད་པ་ནི་གཏི་མུག་མི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H8 復有七妙法】

དོན་དམ་པའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་མི་འགྲིབ་ཅིང༌། ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང༌། ལུས་ཀྱི་གནོད་པ་བསལ་བ་དང༌། ཟང་ཟིང་དང༌། ཆོས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དང༌། གང་ཟག་བཀུར་སྟི་བྱ་བར་འོས་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ། བཀུར་སྟི་བྱ་བ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཐོས་པ་ནི་མ་རྟོགས་པའི་དོན་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །བསམ་པ་ནི་ལེགས་པར་ངེས་པར་བྱས་པའི་དོན་ལ་དཔྱོད་པའོ། །བསྒོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་གནོད་པ་བསལ་བ་ནི་སྤོང་བ་བཟོད་པར་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པའོ། །ཟང་ཟིང་དང༌། ཆོས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །ང་རྒྱལ་མེད་པ་ནི་ངན་ངོན་ཙམ་ཐོབ་པས་ཆོག་མི་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །གང་ཟག་གི་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་ནི། བསོད་ནམས་ཆེ་བར་གྲགས་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། འདོད་པ་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །

【H9 七識住】

བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུན་དུ་མངོན་དུ་གྱུར་པར་འཇུག་སྟེ། ངན་སོང་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་ནི་སྐྱོ་བའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དེ་ན་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཡིན་ནོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ནི་ཀུན་དུ་རྒྱུ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་པ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ལུས་མི་འདྲ་བ་སྟེ། ལུས་སྣ་ཚོགས་དང༌། འདུ་ཤེས་མི་འདྲ་བ་སྟེ་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལུས་འདྲ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མན་ཆད་ནི་ལུས་མི་འདྲ་བ་སྟེ།ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་དེར་ཐོག་མར་མངོན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ཅག་ནི་ཚངས་པས་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་མོ། །ཚངས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་འདི་དག་ནི་བདག་གིས་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་འདུ་ཤེས་འདྲའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལུས་འོད་འདྲ་བ་ཡིན་པས། ལུས་འདྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་གནས༌ནི་ན་སྔ་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་རྣམས། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཚིག་པའི་མེ་ལྕེ་མཐོང་བ་ལས་འཇིགས་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བས། དེ་དག་ནི་འདུ་ཤེས་མི་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H10 七隨眠】

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་བདུན་གྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་ངན་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ཕྱོགས་དང༌། ཁམས་འབྲིང་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ཁམས་ངན་པ་དང༌། འབྲིང་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཏོ། །

【H11 七種過失】

རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་ནི་འདི་ལ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་སྐྱོན་དང་བཅས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟོགས་པའི་སྐྱོན་དང༌། སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང༌། རྟེན་གྱི་སྐྱོན་དང༌། རྟོག་པའི་སྐྱོན་དང༌། འབད་པའི་སྐྱོན་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐྱོན་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྐྱོན་ནོ། །འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ནི་ཐོས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང༌།ཀླན་ཀ་ཚོལ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་སྨྲ་བ་ལས་ཐར་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་གཏན་ཙམ་དུ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གིས་བྱས་པ་རྟོགས་པ་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། རང་གིས་ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །མཛའ་བཤེས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །དབེན་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པས་སེམས་ཉམས་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །འབད་པ་ནི་ཐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ལྷག་པའི་སེམས་ནི་བརྗེད་ངས་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། །ཐེ་ཚོམ་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་ཉམས་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་གཞི་བདུན་པོ་འདི་དག་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H12 七止諍法】

ཆོས་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་ལྟུང་བ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་ཞི་བར༌བྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་ལྟུང་བའི་རྩོད་པ་སྟེ། ལྟུང་བ་མངོན་དུ་བསྒོ་བས་རྩོད་པ་དང༌། འདས་པ་བརྗེད་པའི་ལྟུང་བ་བསྒོ་བས་རྩོད་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པའི་ལྟུང་བ་བསྒོ་བས་རྩོད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་བརྟགས་པས་རྩོད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པས་རྩོད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལྟུང་བ་ལ་འགྱོད༌པ་རྩོད་པ་དང༌། ཕྱོགས་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་ཕན་ཚུན་ལྟུང་བ་གླེང་བ་མི་བཟོད་པས༌རྩོད་པའོ། །

【G8 增八法門(合有十門)】【H1 八支聖道】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་བདུན་བདུན་པ་རྫོགས་སོ།། །།ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ལུས་པར་སྤང་བའི་ཕྱིར། དགེ་སློང་གིས་བསྒོམ་པ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་བསྒོམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་དང༌། ཤེས་རབ་བསྒོམ་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྒོམ་མོ། །ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་མོ། ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌།རྟོག་པ་དང༌། རྩོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ། །

【H2 八種補特伽羅】

ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གང་ཟག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཞུགས་པ་བཞི་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་བཞིའོ། །

【H3 八種施】

སྐྱོན་དང་བཅས་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་འདི་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པ་བདུན་གྱི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །རྣམ་པ་གཅིག་ནི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའོ། །སྦྱིན་པ་ལེ་ལོས་ཉམས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། སྐྱོན་དང་བཅས་པ་འང་ཡོད། ཟང་ཟིང་གི་སེམས་དབུལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་འདོད་དེ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པས་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད། འདས་པ་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད།མ་འོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད། བརྙས་པའི་སྐྱོན་གྱིས་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད། གྲགས་པ་འདོད་པའི་སྐྱོན་གྱིས་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད༑ ལོངས་སྤྱོད་འདོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད། སྐྱོན་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བསྔོས་ལ། དེའི་ཚོགས་སུ་ཡང་གྱུར་བཞིན་དུ་བདེ་འགྲོར་ཡང་འགྲོ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོར་ཡང་འགྱུར་བའོ། །

【H4-5 八懈怠事、八精進事】

གནས་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས། དུས་བརྒྱད་དུ་ལེ་ལོ་བྱད་པར་སྟོན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་མི་རྩོམ་པ་ནི། གང་ཟག་འདི་ནི་ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་མི་རྩོམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསོད་སྙོམས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་བྱ་བ་དང༌། རྒྱུ་ཞིང་འགྲོ་བ་དང༌། ཁམས་མི་མཉམ་པའོ། །གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས། ཁ་ཟས་བསོད་པ་དང༌། མང་པོ་ཟོས་པས་ལུས་ལྕི་བར་གྱུར་པའི་དུས་དང༌། ཁ་ཟས་ཉུང་ལ་ངན་པ་ཟོས་པས་ལུས་རྨྱ་བའི་དུས་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་བྱ་བར་སྦྱོར་འདོད་དེ། ཉམས་སྟོབས་སྲི་བའི་དུས་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་བྱ་བ་བྱས་ནས་ངལ་སོ་བའི་དུས་དང༌། རྒྱུ་ཞིང་འགྲོ་འདོད་དེ་ཉམས་སྟོབས་སྲི་བའི་དུས་དང༌། སླར་ལོག་ནས་ལམ་གྱིས་དུབ་པ་ངལ་སོ་བའི་དུས་དང༌། ནད་ཀྱིས་བཏབ་སྟེ། ནད༌ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཕྲད་པའི་དུས་དང༌། ནད་སོས་ནས་ཕྱིར་ལྟས་དོགས་པའི་དུས་ཏེ། དེ་ལྟར་གང་ཟག་ལེ་ལེའི་རང་བཞིན་ཅན་དེ་ནི་ལེ་ལོའི་རྐྱེན་དང་མ་ཕྲད་པའི་བར་དུ་ནི་དི་བརྩོན་འགྲུས་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་སྣང་ལ་གང་གི་ཚེ་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ནི་མྱུར་བ་མྱུར་བར་དེ་ལེ་ལོ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ལྟ་བས་ན་ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་གནས་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། དུས་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་ལེ་ལོ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པས། གང་ཟག་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ལེ་ལོའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་པའི་ཚེ་ཡང༌བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ན། མ་ཕྲད་པའི་ཚེ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །

【H6 八福生事】

ཡིད་དུ་འོང་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཟིན་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་འདོད་པ་དག་ལ་མངོན་པར་མཐོ་བར་འདོད་ཅིང༌། འདོད་པ་ལས་དབེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འདོད་པ་རྣམས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གནས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་སྟེ།མི་སྐལ་བ་ངན་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ནི། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་སྐལ་བ་བཟང་པོ་དང༌། རྒྱལ་ཆེན་བཞི་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་དང༌། འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཡང༌། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །

【H7 八種眾】

རྒྱུ་བཞིས་ནི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཁོར་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ལྷར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བཞིར་རྣམ་པར༌གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་པོའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། ཡོན་གནས་སུ་བཀུར་བ་དང༌། གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་འཚོ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཡང་དག་པར་སྤངས་པས་འཚོ་བའི་རྒྱུ་འདི་བཞིས་ནི། མིར་གྱུར་པའི་ནང་ནས་འཁོར་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ས་གཞི་ལ་བརྟེན་པའི་མཐར་གྱུར་པ་དང༌། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་མཐར་གྱུར་པ་དང༌། ངག་གི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཐར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ནི་ལྷར་གྱུར་པ་རྣམས༌ཀྱི་འཁོར་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H8 八世法】

འཇིག་རྟེན་གནས་གསུམ་ལ་གནས་ན། འཇིག་རྟེན་དག་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཆོས་བརྒྱད་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདོད་པ་དང༌། འབད་པ་དང༌། རྐྱེན་རྣམས་ལའོ། །འདོད་པ་གནས་ན་ནི་རྙེད་པ་དང་ཡང་ཕྲད་ལ། མ་རྙེད་པ་དང་ཡང་ཕྲད་ཕྲད་པར་འགྱུར་རོ། །ཕ་རོལ་འདོད་པའམ། མི་འདོད་པའི་འབད་པ་ལ་གནས་ན་ནི། ལྐོག་དང་ལྡན་པའམ། མངོན་པར་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པའི་བསྔགས་པའམ། བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་རོ། །རྐྱེན་ལ་གནས་ན་ནི་སྔོན་གྱིའམ་ཚེ་འདིའི་བདེ་བའི་རྐྱེན་ནས།སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་གྱི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་རོ། །

【H9 八勝解】

མོས་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་རྣམས་སམ། དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་འཕགས་པའི་མཐུ་དང་གནས་པ་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ནང་ལ་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་མོས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཉིས་པ་སྟེ་ནང་ན་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་གཟུགས་སུ་མཆོག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་པ་ལ་མོས་པ་ཆ་ཕྲ་བ་སྟེ། རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དག་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ༑ །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པར་མོས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་དུ་མོས་པ་དང༌། སེམས་ཆ་ཕྲ་བ་ཡང་ཆ་ཕྲ་བ་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ལ་མོས་པ་དང༌། མོས་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་མཐར་གྱིས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་ན། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མཆོག་གི་གནས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །

【H10 八勝處】

རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་པོ་གསུམ་པོ་དག་ལ་བརྩོན་པ་ན་གཟུགས་གང་དག་མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་གྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་དུ་འདུས་པའི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཆུང་ངུ་རྣམས་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང༌། ཁ་དོག་ངན་པ་རྣམས་དང༌། ངན་པ་དང་བཟང་པོ་རྣམས་མཐོང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་སྣང་བར་གྱུར་པ་རྣམས་མཐོང་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མི་སྣང་བའི་ཚུལ་དུ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས། ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་དག་ཤེས་སོ། །ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་པས་ནི་མཐོང་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་དང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་དེ་དག་དཔྱད་ཅིང་བརྟགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་འདུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་གཟུགས་དེ་དག་མཐོང་ངོ༌། །

【G9 增九法門】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་བརྒྱད་བརྒྱད་པ་རྫོགས་སོ།། །།ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དགུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན། དགུ་པོ་འདི་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ༑ དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དག་དང་དེ་ན་མཚུངས་པར་གནས་པར་ཤེས་སོ། །ངན་སོང་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【G10 增十法門】【H1 十遍處】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་དགུ་དགུ་པ་རྫོགས་སོ།། །།ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་པོ་དག་གིས་ནི། རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས༌ཀྱི་ལྷག་མ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །

【H2 十無學支】

མི་སློབ་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་པོ་དག་གིས་ནི་མི་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་བསྡུ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །

【F2 結】

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་བཅུ་བཅུ་པ་རྫོགས་སོ།། །།སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་ཤེས་བྱའི་གནས་རྫོགས་སོ།། །།

【C2 釋醫方明處】

གསོ་བའི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནད་ལ་མཁས་པ་དང༌། ནད་ཅི་ལས་གྱུར་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ནད་བྱུང་བ་བསྩལ་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ནད་བསལ་ནས་ཕྱིས་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ལ་མཁས་པའོ། །མཁས་པ་འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【C3 釋因明處】【D1 總問答標】

གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། བརྟག་པའི་དོན་དུ་ཡོད་པའི་དང་པོ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【D2 隨別釋】【E1 舉頌列名】

དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་ཞལ་ཅེ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་གཞི་དང༌། སྨྲ་བའི་རྒྱན་དང༌། སྨྲ་བ་ཆད་པས་བཅད་པ་དང༌། སྨྲ་བ་ལས་འབྱུང་པ་དང༌། སྨྲ་བ་གཅེས་སྤྲས་ལ་དགོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །

【E2 隨別釋】【F1 論體性】【G1 標六門】

སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྨྲ་བ་དང༌། རྨད་ཁྱེར་བ་སྨྲ་བ་དང༌། རྩོད་པ་སྨྲ་བ་དང༌། ཚིག་ངན་སྨྲ་བ་དང༌། མཐུན་པ་སྨྲ་བ་དང༌། གདམས་པར་སྨྲ་བའོ། །

【G2 別釋】【H1 言論】

དེ་ལ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ངག་ཏུ་བརྗོད་པ་དང༌།ངག་ཏུ་བརྗོད་དེ། ངག་གི་ངེས་པའི་ངེས་ཚིག་ཐམས་ཅད་ནི་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 尚論】

རྨད་ཁྱེར་བ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H3 諍論】

རྩོད་པ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ། རང་གིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གཞན་དག་འཕྲོགས་པའམ། གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་འདོད་པ་རྣམས་གཞན་དག་ལས་དབྲོག་པར་འདོད་པའམ། སྡུག་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་འདོད་པ་རྣམས་འཕྲོགས་པའམ། དབྲོག་པར་འདོད་པའམ། ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མ་ཡིན་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། གར་མཁན་དང༌། སྒེག་པ་དང༌། བཞད་གད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། བུད་མེད་སྨད་འཚོང་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་བལྟ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ལོངས་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས༌ཆགས་པ་རྣམས་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་བཅིངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉེས་པར་བརྩམས་ཤིང་འགྱེད་ལ་རྩོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨྲ་ཞིང་རྩོད་ལ། མི་མཐུན་པ་སྨྲ་བ་དང༌། ཡང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ངག༌གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་བདག་གིས་བྱས་པ་ལ། གཞན་དག་གིས་གླེང་བའམ། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ངག༌གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ལ། གཞན་དག་ལ་གླེང་བ་དང༌། སྡུག་པའི་སེམས་ཅན༌གྱི་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ངག༌གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་བྱས་པ་ལ། གཞན་དག་གིས་གླེང་བ་བའམ།གཞན་དག་གླེང་བ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ངག༌གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་མ་བྱས་ལ། བྱ་བར་བསམས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པའི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ༑ སེམས་ཅན་ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ་བ། ཞེ་སྡང་དང་མ་བྲལ་བ། གཏི་མུག་དང་མ་བྲལ་བ། ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་རྣམས་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་བཅིངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་ཉེས་པར་བརྩམས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་སུ་གྱུར། འགྱེད་ལ་རྩོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨྲ་ཞིང་རྩོད་ལ། མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། ཡང་ལྟ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ཆད་པར་ལྟ་བ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། མི་མཐུན་པ་ལ་རྒྱུར་ལྟ་བ་དང༌། རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་པའི་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ལྟ་བ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་རྣམས་ལ་གཞན་དག་གིས་བཟློག་པའམ། གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་རྣམས་གཞན་དག་བཟློག་པའམ། སྡུག་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལ་གཞན་དག་གིས་བཟློག་པའམ། གཞན་དག་བཟློག་པའམ། ཡང་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་རྣམས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨྲ་ཞིང་རྩོད་ལ། མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་འདི་ནི་རྩོད་པ་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H4 毀謗論】

ཚིག་ངན་པ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ཉེས་པ་རྩོམ་ཞིང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་གཏམ་གྱི་འཕྲོ་བོར་ཏེ་ཕན་ཚུན་རྩུབ་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཚོགས་པར་བརྗོད་པར་མི་འོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། འབེལ་བའི་གཏམ་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང༌། འདོམས་ཤིང་རྗེས་སུ་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚིག་ངན་སྨྲ་བ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【H5 順正論】

མཐུན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་བཅད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟབ་མོའི་དོན་གྱི་ཚིག་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐར་པ་དང་མཐུན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【H6 教導論】

གདམས་པ་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བརྩོན་པར་འདོད་པ་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་མཉམ་པར་བཞག་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཐར་པར་བྱ་བ་སྨྲ་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གདམས་པ་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་གདམས་པ་སྨྲ་བ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【G3 問答辨】

སྨྲ་བ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལས་སྨྲ་བ་དུ་ཞིག་ནི་ཡང་དག་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌།བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན། སྨྲ་བ་དུ་ཞིག་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲ་བ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་ཡང་དག་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌།བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །སྨྲ་བ་བར་མ་གཉིས་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །སྨྲ་བ་དང་པོ་གཉིས་ནི་གཉི་ག་ཡིན་ནོ། །

【F2 論處所】

སྨྲ་བའི་ཞལ༌ཅེ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་བཞུགས་པའི་ས་དང༌། བསྐོས་པ་འདུ་བའི་ས་དང༌། འཁོར་དང༌། འདུ་བ་དང༌། ཆོས་དང་དོན་ལ་མཁས་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང༌། ཆོས་དང་དོན་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །

【F3 論所依】【G1 標十種】

སྨྲ་བའི་གཞི་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང༌།བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དོ།

【G2 隨別釋】【H1 所成立義有二】【I1 標列二門】

བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་གོ། །

【I2 隨別釋】【J1 自性】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་བསྒྲུབ་པ་ནི། ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པར་བསྒྲུབ། མེད་པ་ཡང་མེད་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །

【J2 所成立差別】

བྱེ་བྲག་བསྒྲུབ་པ་ནི། བླ་ན་ཡོད་པའང་བླ་ན་ཡོད་པར་བསྒྲུབ༌པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། རྟག་པ་ཡང་རྟག་པར་མི་རྟག་པ་ཡང་མི་རྟག་པར། གཟུགས་ཅན་ཡང་གཟུགས་ཅན་དུ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཟག་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བྱེ་བྲག་བསྒྲུབ་པ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【H2 能成立法有八】【I1 標列八門】

བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། དམ༌བཅའ་བ་དང༌། གཏན་ཚིགས་དང༌། དཔེར་བརྗོད་པ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌།མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ངོ༌། །

【I2 隨別釋】【J1 立宗】

དམ་བཅས་པ་གང་ཞེ་ན། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་བརྩམས་ནས་ཕན་ཚུན་བདག་གིས་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། བསྟན་བཅོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའམ། བདག༌གི་སྤོབས་པའམ། གཞན་ལ་བརྙས་པའམ། གཞན་ལས་ཐོས་པའམ། དེ་ཁོ་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པའམ། བདག་གི་ཕྱོགས་སུ་གཟུགས་པའམ། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སུན་དབྱུང་བའམ། གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའམ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསད་པའམ།གཞན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 辯因】

གཏན་ཚིགས་གང་ཞེ་ན། དམ་བཅས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དཔེར་བརྗོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐུན་པའམ། མི་མཐུན་པའམ། མངོན་སུམ་མམ༑ རྗེས་སུ་དཔག་པའམ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གིས་བསྐྱེད་པའི་རིགས་པ་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 引喻】

དཔེར་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། དམ་བཅས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཏན་ཚིགས་ལ་བརྟེན་ནས། འཇིག་རྟེན་ན་འདྲེས་ཤིང་གྲགས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 同類】

མཐུན་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ལ་ལ་འགའ་ཞིག་དང༌འདྲ་བས་འགའ་ཞིག་དང་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྟགས་འདྲ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་འདྲ་བ་དང༌།། ཆོས་འདྲ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འདྲ་བའོ། །རྟགས་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ད་ལྟར་གྱིའམ། སྔོན་མཐོང་བའི་མངོན་མཚན་དང༌། མཚན་མས་འབྲེལ་པས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ལས་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་བྱེད་པ་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་ཆོས་ཉིད་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ མི་རྟག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲའོ། །བདག་མེད་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲའོ། །སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲའོ། །རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ནི་ཤི་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲའོ། །གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཟག་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲ་བའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འགྲུབ་པ་དང༌།བསྒྲུབ་པ་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་མཐུན་པ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【J5 異類】

མི་མཐུན་པ་གང་ཞེ་ན། ལ་ལ་འགའ་ཞིག་དང་མི་འདྲ་བས་འགའ་ཞིག་དང་མི་འདྲ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J6 現量】【K1 標】

མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྟགས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མ་འཁྲུལ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 釋】【L1 非不現見現量】

ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་ཤིང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་གནས་པ་ན་མཐུན་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་འདས་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། ཐག་རིང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །མཐུན་པར་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན༑ འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་དབང་པོའི་ཡུལ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གོང་མའི་ས་པའི་དབང་པོའི་ཡུལ། གོང་མའི་ས་པའི་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ།སྐྱེས་པ་དང༌། བྱུང་བ་དང༌། གྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་མཐུན་པར་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་འདས་ནས་སྐྱེས་པ་གང་ཞེ་ན། གོང་མའི་ས་པའི་དབང་པོའི་ཡུལ་འོག་མའི་ས་པའི་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་ནི། ཡང་དག་པར་འདས་ནས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲིབ༌གཡོགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། མི་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། རྨོངས་པའི་སྒྲིབ་པས་མ་བསྒྲིབས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྒྲིབ༌གཡོགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མུན་པ་མུན་ནག་དང༌། མ་རིག་པའི་མུན་པ་དང༌། གཟུགས་གཏན་མི་གསལ་བའོ། །མི་སྣང་བར་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨན་གྱི་སྟོབས་སམ། སྔགས་ཀྱི་སྟོབས་སམ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུའི་སྟོབས་སོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མང་པོས་ཉུང་དུ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མི་སྣང་བ་སྟེ། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བའི་ནང་དུ་འདུག་གམ༑ སྐྲ་རྩེའི་དུམ་བུ་ཡོད་དམ། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ༑ དཔེར་ན། འོད་ཆེན་པོས་འོད་ཆུང་ངུ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མི་སྣང་བ་དང༌། ཉི་མའམ་ཟླ་བས་སྐར་མའི་གཟུགས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མི་སྣང་བ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གཉེན་པོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མི་སྣང་བ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྡུག་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའམ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདེ་བ་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའམ། མཚན་མ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའོ། །རྨོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྱུ་མའི་ལས་སམ། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མའི་བྱེ་བྲག་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌།ནང་དང༌། སོ་སོའི་ནང་དང༌། རབ་རིབ་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌།མྱོས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། སྨྱོས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སྒྲིབ་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་རྨོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐག་རིང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཐག་རིང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཡུལ་ཐག་རིང་བ་དང༌། དུས་ཐག་རིང་བ་དང༌། ཆ་ཕྲ་བས་ཐག་རིང་བ་སྟེ། ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་པ་ནི། ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པས་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L2 非已思應思現量】

མངོན་པར་བརྟགས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། གཟུང་བ་ཙམ་དུ་གྲགས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་གནས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པའོ། ། གཟུང་བ་ཙམ་དུ་གྲགས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་གང༌གཟུང་བ་ཙམ་དུ་གྲགས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨན་པས་ནད་པ་ལ་སྨན་ཁ་དོག་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ནུས་པ་དང༌། སྨིན་པ་དང༌། མཐུ་ཆེ་བ་བྱིན་པ་དང༌། དེའི་ཁ་དོག་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་རྣམས་ནི་གཟུང་བ་ཙམ་དུ་གྲགས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ནུས་པ་དང༌། སྨན་པ་དང༌། མཐུ་ཆེ་བ་ནི་ནད་མེད་པར་མ་བྱས་ཀྱི་བར་དུ་མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ནི་བརྟགས་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་གཟུང་བ་ཙམ་དུ་གྲགས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡུལ་ལ་གནས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན། ཡུལ་གང་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པས། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་བརྟགས་ནས། ཆུ་ལ་སར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན། སའི་འདུ་ཤེས་ཁོ་ནས་གནས་ཏེ། ཆུའི་འདུ་ཤེས་ནི་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །མེ་དང་རླུང་ལ་སར་མོས་པ་ན། སའི་འདུ་ཤེས་ཁོ་ནས་གནས་ཏེ། མེ་དང་རླུང་གི་འདུ་ཤེས་ནི་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་སའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡུལ་གནས་པའི་དམིགས་པའོ། །ས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་ཏོ། །ས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཆུ་དང༌། མེ་དང་རླུང་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་དམིགས་པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་བརྟགས་ཟིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁམས་རྣམས་ནི་མོས་པ་མ་གྲུབ་པའི་ཚེ་ནི་མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡོད་དོ། །གྲུབ་ནས་ནི་མངོན་པར་བརྟགས་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་མངོན་པར་བརྟགས་ཟིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 非錯亂境界現量】

ཡུལ་མ་འཁྲུལ་པའི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔའམ། རྣམ་པ་བདུན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ལྔས་འཁྲུལ་པའོ། །རྣམ་པ་ལྔས་འཁྲུལ་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་འཁྲུལ་པ་དང༌། གྲངས་འཁྲུལ་པ་དང༌། དབྱིབས་འཁྲུལ་པ་དང༌། ཁ་དོག་འཁྲུལ་པ་དང༌། ལས་འཁྲུལ་པའོ། །འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་བསྲེས་ནས་འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ། །འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། སེམས་འཁྲུལ་པ་དང༌། ལྟ་བ་འཁྲུལ་པའོ། །འདུ་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། དེའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་འོད་ཟེར་གྱི་མཚན་མ་ཅན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་བ་ལ་ཆུར་འདུ་ཤེས་པ་ལྟ་བུའོ། །གྲངས་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། ཉུང་ངུ་ལ་མང་པོར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།དཔེར་ན་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་ཟླ་བ་གཅིག་པུ་ལ། ཟླ་བ་མང་པོ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །དབྱིབས་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། དབྱིབས་གཞན་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་དབྱིབས་སུ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་མགལ་མེ་ལ་འཁོར་ལོའི་དབྱིབས་སུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །ཁ་དོག་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། ཁ་དོག་གཞན་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་སེར་གྱི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པའི་དབང་པོས་གཟུགས་སེར་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་སེར་པོར་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །ལས་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། ལས་མེད་པ་ལ་ལས་ཡོད་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ཁུ་ཚུར་དམ་དུ་བཅངས་ཏེ་རྒྱུག་པས་ཤིང་ཕྱིར་འགྲོ་བར་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །སེམས་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་དོན་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྟ་བ་འཁྲུལ་པ་གང་ཞེ་ན། འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་དོན་ལ་འདོད་པ་དང༌། གསལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞོག་པ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་པང་འདུ་ཤིས་པ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K3 問答辨】

མངོན་སུམ་དེ་སུའི་མངོན་སུམ་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བཞི་སྟེ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱི་མངོན་སུམ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་མྱོང་བའི་མངོན་སུམ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་དང༌། དག་པའི་མངོན་སུམ་མོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཡིད་ཀྱིས་མྱོང་བའི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་གང་ཡིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། དེ་གཉི་ག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱའོ། །དག་པའི་མངོན་སུམ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གང་ཡིན་པ་ནི་དག་པའི་མངོན་སུམ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །ངག་དག་པའི་མངོན་སུམ་ཡིན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཡོད་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པར། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར། བླ་ན་ཡོད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པར༑ བླ་ན་མེད་པ་ལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་ཞེས་བྱའོ།། །།

【J7 比量】【K1 標】

བམ་པོ་བཅོ་བརྒྱད་པ།

རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། མངོན་པར་བརྟགས༌པ་དང་བཅས་པས་མངོན་པར་བརྟགས་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྟག་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ལོ། །

【K2 列】

དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྟགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ལས་དང༌། ཆོས་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའོ། །

【K3 釋】【L1 相比量】

རྟགས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་རམ་སྔོན་མཐོང་བའི་མངོན་མཚན་དང་མཚན་མ་འགའ་ཞིག་གིས་འབྲེལ་པ་ལས་ཡུལ་མངོན་པར་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་རུ་མཚོན་ལས་ཤིང་རྟ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། དུད་པ་ལས་མེ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལས་ཡུལ་འཁོར་དང༌། ཁྱིམ་ཐབ་ལས་བུད་མེད་དང༌། ནོག་དང་རྭ་ལས་བ་ལང་དང༌། བྱིས་པ་དང༌། སྐྲ་གནག་པ་དང༌། ལང་ཚོ་གཞོན་པ་ལས་གཞོན་ནུ་དང༌། གཉེར་མ་དང༌། སྐྲ་དཀར་ལ་སོགས་པ་ལས་རྒན་པོ་དང༌། རང་གི་ཆ་ལུགས་འཛིན་པ་ལས་ཁྱིམ་པའམ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་འདོད་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང་བྲལ་བ་ལས་དད་པ་ཅན་དང༌།ལེགས་པའི་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ལེགས་པའི་སྨྲ་བ་སྨྲ་བ་དང༌། ལེགས་པའི༌བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། སྦར་མ་ཆུམས་པ་དང༌། ཟབ་མོའི་དོན་གྱི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འཕྱར་བ་དང༌། ཅོ་འདྲི་བ་དང༌། རྩེ་བ་དང༌། ཅ་ཅོ་ཆེ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་སྤྱོད་ལམ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་རྣམས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། མཐུ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། གཞོན་ནུའི་ཚེ་མཐོང་བའི་མཚན་མ་ལས་དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྒན་པོ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི༑ རྟགས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 體比量】

ངོ་བོ་ཉིད་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ལྐོག་ན་འདུག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བརྟག་པའམ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ད་ལྟར་ལས་འདས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། འདས་པ་ལས་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཉེ་བ་ལས་ཐག་རིང་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལས་མ་འོངས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌།བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་པ་དང༌། ཉུང་ཟད་དང༌། ཤས་ཤིག་དང༌། ཆུང་ངུ་བརྟག་པས་ཡོན་ཏན་དང༌། སྐྱོན་བརྟག་པ་ལས་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་གྱི་ཚོགས་མཐའ་དག་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་ཚོས་པས་ལྷག་མ་ཡང་ཚོས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 業比量】

ལས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། བྱེད་པས་ལས་ཀྱི་རྟེན་བརྟག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།དཔེན་ན་མི་འགུལ་བ་དང༌། བྱ་ཚང་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་སྡོང་དུམ་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། འགུལ་བ་དང༌། ཡན་ལག་བསྐྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་མི་དང༌།རྐ་ལག་གི་རྗེས་ལས་གླང་པོ་ཆེ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་རྗེས་ལས་སྦྲུལ་དང༌། སྐད་ཙེ་རེ་རེ་ཟེར་བ་ལས་རྟ་དང༌། ང་རོ་སྒྲོགས་པ་ལས་སེང་གེ་དང༌། འབུ་ཞེས་ཟེར་བ་ལས་ཁྱུ་བ་དང༌། མཐོང་བ་ལས་མིག་དང༌། ཐོས་པ་ལས་རྣ་བ་དང༌། སྣོམ་པ་ལས་སྣ་དང༌། མྱང་བ་ལས་ལྕེ་དང༌། རེག་པ་ལས་ལུས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཡིད་དང༌། ཆུའི་ནང་དུ་སྣང་བ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་ལས་ས་དང༌། སྣུམ་པ་དང༌སྔོན་པོའི་ཕྱོགས་མཐོང་བ་ལས་ཆུ་དང༌།ཐལ་བ་ཚ་བ་མཐོང་བ་ལས་མེ་དང༌། ཤིང་གཡོ་བ་ལས་རླུང་དང༌། རྟག་ཏུ་མིག་འཛུམས་ཤིང་ཁར་བ་ཐོགས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བཀྲི་བ་དང༌།སྟེག་འཆའ་བ་དང༌། ལམ་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་ལས་ལོང་བ་དང༌། སྐད་ཆེན་པོས་ཐོས་པ་ལས་འོན་པ་དང༌། དད་པ་ཅན་དང༌། མཁས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ལས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【L4 法比量】

ཆོས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། མི་འབྲལ་བའི་ཆོས་དང༌། འབྲེལ་པ་ལས་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཆོས་ཉིད་བརྟག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་རྟག་པ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་རྒ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། རྒ་བ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་འཆི་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། གཟུགས་ཅན་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་ཕྱོགས་དང༌། ལུས་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་འབྲེལ༌པ་ལས། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང་འབྲེལ་པ་ལས། སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང་འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང༌། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་པ་དང༌། གནས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་ཆོས་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L5 因果比量】

རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུའམ། འབྲས་བུ་ལས་རྒྱུ་བརྟག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་འགྲོ་བ་ལས་ཡུལ་གཞན་དུ་ཕྱིན་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡུལ་གཞན་དུ་ཕྱིན་པ་ལས་འགྲོ་བ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་མཉེས་པར་བྱས་པ་ལས། བྱ་དགའ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པ་དང༌། བྱ་དགའ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པ་ལས་རྒྱལ་པོ་མཉེས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལས་ལེགས་པར་བྱས་པ་གྲུབ་པ་ལས་ནོར་དང༌། འབྲུ་མང་པོ་འཐོབ་པ་དང༌། ནོར་དང་འབྲུ་མང་པོ་ཐོབ་པ་ལས་ལས་ལེགས་པར་བྱས་པ་གྲུབ་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རྒུད་པ་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རྒུད་པ་ལས་སྔོན་གྱི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཁ་ཟས་མང་པོ་ཟོས་པ་ལས་ཚིམ་པ་དང༌། ཚིམ་པ་ལས་ཁ་ཟས་མང་པོ་ཟོས་པ་དང༌། ཁ་ཟས་མི་མཐུན་པ་ཟོས་པ་ལས་ནད་དང༌། ནད་ལས་ཁ་ཟས་མི་མཐུན་པ་ཟོས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལས་བསམ་གཏན་དང༌། ལམ་ལས་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ལས་ལམ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J8 正教量】【K1 標】

ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པའམ། དེ་ལ་ཐོས་པའམ། དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 列】

དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གསུང་རབ་སྡུད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང་མི་འགལ་བའོ། །

【K3 釋】【L1 不違聖言】

གསུང་རབ་སྡུད་པ་གང་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་བཤད་པའམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་ནས་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་དུ་ཆོས་སྡུད་པ་དང༌། དོན་སྡུད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L2 能治雜染】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་གང་བསྒོམས་ནས་འདོད་ཆགས་འདུལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་འདུལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་འདུལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འདུལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L3 不違法相】

མཚན་ཉིད་དང་མི་འགལ་བ་གང་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་དང་འགལ་བ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མཚན་ཉིད་དང་མི་འགལ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་དང་འགལ་བ་གང་ཞེ་ན།འདི་ལྟར་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བདག་གམ་སེམས་ཅན་ནམ། སྲོག་གམ་སྐྱེ་བ་པོ་ལ་སོགས་བརྟག་པའམ། ཆད་པའམ། གཟུགས་ཅན་ནམ། གཟུགས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཡོད་པ་ལས་ངེས་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་འཇོག་སྟེ། དཔེར་ན་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ། །ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ན། འདི་ནི་ཁ་ཅིག་ནི་རྟག་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་མི་རྟག་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་བདག་མེད་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་བདག་ཏུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་དག་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ལུང་བསྟན་དུ་རུང་བར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང༌། ལུང་བསྟན་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། མ་ངེས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་འདོད་ཆགས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ༌། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཆེད་དུ་བསམས་པའི་ལས་ཀྱིས་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འབའ་ཞིག་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཡོད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་པའམ། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་པར་རྣམ་པར་འཇོག་སྟེ། དཔེར་ན་འདུས་བྱས་ལ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། འདུས་མ་བྱས་སུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། འདུས་མ་བྱས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདུས་བྱས་སུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བསྟན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང༌། འབྲས་བུས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་གཏོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་སྟེ། དཔེར་ན་ལེགས་པར་སྤྱོད་པའི་འབྲས་བུ་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་སྡུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བར་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དང༌། གདགས་པར་སྨྲ་བས་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ། གདགས་པར་སྨ་བས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བརྗོད་པར་དོན་དམ་པ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་མེད་པའོ། །དེ་ནི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཞེས་བྱའོ། །

【K4 問答辨】

གང༌གི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་གནས༌ཀྱི་གྲུབ་པའི་ཚེ་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་བསྟན་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་ཡིད་ཆེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། མཚན་ཉིད་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བསྒྲུབ་པར་ཐོག་མར་དམ་བཅའ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་འདོད་ཅིང་བསམས་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་རིགས་པས་དམ་བཅས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ཕ་རོལ་འཛིན་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དཔེ་བསྒྲུབ་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་ནི། རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གནས་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་བསྒྲུབ་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་གཏན་ཚིགས་དང༌། དཔེར་བརྗོད་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་འགལ་བ་དང༌། མི་འགལ་བའི་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགལ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མ་ངེས་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་འདྲ་བས་སོ། །མི་འགལ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཁོ་ནས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ། །གང་ན་འགལ་བ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དམ་བཅས་པར་བསྒྲུབ་པ་ཚད་མར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་འགལ་བ་མེད་པ་དེ་ནི་དམ་བཅས་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཚད་མར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚད་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་སྨྲ་བའི་གནས་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【F4 論莊嚴】【G1 五種莊嚴】【H1 總說】

སྨྲ་བའི་རྒྱན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ལུགས་ཤེས་པ་དང༌། ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། བརྟེན་པ་དང༌། ངོ་མི་བཟློག་པའོ། །

【H2 隨別釋】【I1 善自他宗】

བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ལུགས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ། བསྟན་བཅོས་དང༌། ལུགས་དང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་དེ་ལ་འདོན་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཉན་པ་དང༌། བསམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌།སྒྲུབ་པས་མཁས་པར་བྱས་ཤིང་ཚིག་གིས་གོམས་པར་བྱས་ཏེ། བྱང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་མངོན་པར་མི་འདོད་ཅིང༌། མངོན་པར་མི་དགའ་སྟེ། ཕ་རོལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་ལུགས་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་དེ་ལ་འདོན་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཉན་པ་དང༌།བསམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ལ། སྒྲུབ་པར་ནི་མི་བྱེད་དེ། མཁས་པར་བྱས་ཤིང་ཚིག་གིས་གོམས་པར་བྱས་ཏེ། བྱང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་ལུགས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 言具圓滿】

ཚིག་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ཚིག་ཟུར་ཕྱིན་པས་སྨྲ་བ་པོ་ཡིན་གྱི། ཚིག་ཟུར་མི་ཕྱིན་པས་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཚིག་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གྲོང་མིའི་སྐད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་བ་དང༌། བརྗིད་པ་དང༌། འབྲེལ་པ་དང༌། དོན་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གྲོང་མིའི་སྐད་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཡུལ་ངན་པ་དང༌། ཡུལ་འཁོར་ངན་པ་དང༌། ཡུལ་མི་ངན་པའི་སྐད་མ་ཡིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་རིགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བརྗིད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་གང་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྦྱར་ཞིང་མཐུ་ཡོད་པའོ༑ །ཇི་ལྟར་ན་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་དང་དོན་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་མི་འབྲེལ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དོན་བཟང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་པར་མཐོ་བའམ། ངེས་པར་ལེགས༌པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། །ཚིག་ཟུར་ཕྱིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་དགུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མ་འཚལ་བ་དང༌། ཉེས་པར་རྩོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བརྡ་ཕྲད་པ་དང༌། རན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། དུས་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌།བསྟན་པ་དང༌། གསལ་བ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཚིག་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཚིག་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I3 無畏】

མི་འཇིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཁ་ཅིག་རིས་ཀྱི་འཁོར་མང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རིས་དང༌། རགས་པའི་རིས་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པའི་རིས་དང༌། ཚོགས་པའི་རིས་དང༌། མཁས་པའི་རིས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་རུང་སྟེ༑ སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་དམན་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལུས་མི་རྡུལ་བ་དང༌། བཞིན་མི་འགྱུར་བ་དང༌། སྐད་མི་འདར་བ་དང༌། གཅོམ་མི་ཆུང་བར་ཚིག་སྨྲ་བ་སྟེ། འདི་ནི་མི་འཇིགས་པ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །

【I4 敦肅】

བརྟན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དུས་ལ་བབ་པ་ན་ཚིག་དལ་བུས་སྨྲ་བར་བྱེད་ཀྱི་རིངས་པར་མི་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་བརྟན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I5 應供】

ངོ་མི་བཟློག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དེས་ཤིང་གཞན་དག་ལ་རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པས། དེ་དེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེས་པའི་ཚུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་འགལ་བར་མི་བྱེད་པས། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་སྲུང་ཞིང་ཚིག་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་ལ་བབ་པ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཇམ་པ་དང༌། མཛའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་ངོ་མི་བཟློག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 二十七種稱讚功德】

སྨྲ་བའི་རྒྱན་རྣམ་པ་ལྔ་པོའི་སྐབས་དེ་ལྟ་བུ་འདི་ལ་ཡང་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པོ་གང་ཞེ་ན། འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཤིན་ཏུ་ཚིག་བཙུན་པར་འགྱུར་ལ། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་གི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བསྟན་བཅོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་ཕྱོགས་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། བདག་གི་འདུལ་བ་ལས་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨྲས་པ་ཤིན་ཏུ་མྱུར་དུ་གོ་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨྲས་པ་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་འཛིན་ནུས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨྲས་པའི་ལན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་འདེབས་ནུས་པ་དང༌། ཚིག་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་འཁོར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རིག་པ་དེ་ལ་མོས་པ་རྣམས་མགུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དོན་གྱི་ངེས་པའི་ཚིག་བཟང་པོས། ཚིག་དང་ཡི་གེ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཚིག་མི་ཐོགས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། སྤོབས་པ་ཐུག་པ་མེད་པ་དང༌། ལུས་མི་ངལ་བ་དང༌། བརྗོད་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྐོག་མ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དེའི་ཚིག་གསལ་ཞིང་བརྡ་ཕྲད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་སྲུང་ཞིང་བདག་མི་འཁྲུག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་སྲུང་ཞིང་ཕ་རོལ་འཁྲུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱིར་སྨྲ་བའི་སེམས་མངོན་པར་དང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཁོན་མེད་ཅིང་འགྲན་ཟླ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་སུ་བསྔགས་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང་སྒྲ་དང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྒྱ་ཆེར་གྲགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌།སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དུ་སྒྲ་གྲགས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པས་སྤྲས་པའི་མགུལ་གདུབ་དང༌། གདུ་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་བཏགས་པས་ཤིན་ཏུ་ལྷམ་མེ་ལྷན་ནེ། ལྷང་ངེར་འདུག་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྨྲ་བ་པོ་ཡང་ཕན་ཡོན་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པོ་འདི་དག་གིས་སྨྲས་པའི་རྒྱན་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་བརྒྱན་ན་ཤིན་ཏུ་ལྷམ་མེ་ལྷན་ནེ་ལྷང་ངེར་འགྱུར་རོ༑ །དེ་བས་ན་སྨྲ་བའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་སྨྲ་བའི་རྒྱན་ཞེས་བྱའོ། །

【F5 論墮負】【G1 總說】

སྨྲ་བ་ཆད་པས་བཅད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བརྗོད་པ་གཏོང་བ་དང༌། བརྗོད་པ་སྨ་དབབ་པ་དང༌། བརྗོད་པའི་ཉེས་པའོ། །

【G2 隨別釋】【H1 捨言】

བརྗོད་པ་གཏོང་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་སྨྲ་བ་པོས་ངག༌གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་གྱིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ཅིང་བརྗོད་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་བྱེད་པའོ། །ངག༌གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་ནི་མ་ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ནི་ལེགས་སོ། །བདག་གི་ནི་ལེགས་པར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ནི་ལེགས་པར་བརྟགས་པའོ། །བདག་གི་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་གི་ནི་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ནི་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ། །བདག་གི་སྨྲ་བ་ནི་ཚར་ཆོད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཁྱོད་ཀྱི་སྨྲ་བ་ནི་བརྟན་པོར་གྱུར་ཏོ། །འདིར་བདག་གི་སྤོབས་པ་ནི་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕྱི་མ་ནི་བསམས་ཏེ་སྨྲ་བར་བྱའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག༌གི་ཡང་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་སྟེ། ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་འདིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་ཅིང་བརྗོད་པའི་སྐབས་ཡོངས་སུ་གཏོང་ངོ༌། །དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་ཐུབ་ཅིང་རྡུགས་ལ་ཕམ་པར་གྱུར་ཏེ་རྒྱབ་ཀྱིས་བལྟས་པར་བྱས་ཤིང་ཚར་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བརྗོད་པ་གཏོང་བ་ཆད་པས་བཅད་པའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 言屈】

བརྗོད་པ་སྨ་དབབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་པོ་ཕ་རོལ་སྨྲ་བས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པས་གཞན་ནས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། མ་གཏོགས་པའི་གཏམ་གླེང་བ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང༌། མི་བཟོད་པ་དང༌། རྐྱེན་ངན་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་ན་ཅང་མི་སྨྲ་བར་འདུག་པ་དང༌། ཡུལ་ཡུལ་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཕྲག་པ་བཅུམ་པ་དང༌། གདོང་སྨད་པ་དང༌། སེམས༌ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང༌། སྤོབས་པ་མེད་པར་གྱུར་པའོ། །གཞན་ནས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དམ་བཅས་པ་སྔ་མ་བཏང་ནས། དམ་བཅས་པ་གཞན་ལ་འཆེལ་བ་དང༌། གཏན་ཚིགས་དང་དཔེར་བརྗོད་པ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་སྔ་མ་བཏང་སྟེ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གཞན་ལ་འཆེལ་བར་བྱེད་པའོ། །མ་གཏོགས་པའི་གཏམ་གླེང་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། བརྗོད་པའི་སྐབས་བཏང་ནས་ཁ་ཟས་ཀྱི་གཏམ་དང༌། སྐོམ་གྱི་གཏམ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་གཏམ་དང༌། ཆོམ་རྐུན་གྱི་གཏམ་དང༌། བར་སྲང་གི་གཏམ་དང༌། སྨད་འཚོང་མའི་གཏམ་དང༌།དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་བརྗོད་པ་ནི། བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་གཏམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལན་བཏབ་པ་བཏང་ནས་དེ་དག་གླེང་བར་བྱེད་དོ། །ཁྲོ་བ་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཚོགས་པའི་ནང་དུ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པར་མི་འོས་པ་སྨྲ་བས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་འཇིལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཞེ་སྡང་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡང་བྱེད་དམ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨ་བ་ལ་རྒོལ་བའོ། །ང་རྒྱལ་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རིགས་དང༌། རུས་དང༌། ཆོ་འབྲང་དམའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་སྨོད་པའོ། །འཆབ་པ་སྟོན་པ་གང་ཞེ་ན། ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་བཅབས་པ་མོས་པའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་གླེང་བར་བྱེད་པའོ། །ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གསོད་པ་དང༌། ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང༌། དགྲའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་སྨྲ་བའོ། །མི་བཟོད་པ་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན༑ ཁོན་དུ་གཟུང་བའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་བསྡིགས་པའོ། །རྐྱེན་ངན་པ་སྟོན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྤྱོད་པ་ཉམས་པའི་ཚིག་གིས་ཕྱིར་སྨྲ་བ༌སྤྱོད་པའོ། །ཅང་མི་སྨྲ་བར་འདུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ངག་གི་ལས་ཞུམ་པར་གྱུར་པའོ། །ཡུལ་ཡུལ་པོར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཞུམ་པར་གྱུར་པའོ། ། ཕྲག་པ་བཅུམ་པ་དང༌། གདོང་སྨད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། བརྟན་པ་ཞུམ་པའོ། ། སེམས༌ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང༌། སྤོབས་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྤོབས་པ་ཞུམ་པའོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་བརྗོད་པ་སྨ་དབབ་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བར་སྒྲུབ་བོ། །བར་མ་བདུན་གྱིས་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་བོ། །ཐ་མ་བཞིས་ནི་མི་སྒྲུབ་སྟེ་འདི་ནི་བརྗོད་པ་སྨ་དབབ་ཅིང་ཆད་པས་བཅད་པའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 言過】

བརྗོད་པའི་ཉེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཉེས་པ་དགུས་སྐྱོན་ཆགས་པའི་བརྗོད་པ་ནི་བརྗོད་པའི་ཉེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉེས་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚིག་འཆལ་བ་དང༌། ཉེས་པ་རྩོམ་པ་དང༌།བརྡ་མ་ཕྲད་པ་དང༌། རན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་བརྟན་པ་དང༌། མི་གསལ་བ་དང༌། ཚིག་རྒྱུན་ཆགས་ཆགས་མ་ཡིན་པའོ། །ཚིག་འཆལ་བ་གང་ཞེ་ན། བརྗོད་པའི་སྐབས་བཏང་སྟེ། གཏམ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཕྲོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉེས་པ་རྩོམ་པའི་ཚིག་གང་ཞེ་ན། ཁྲོ་བའི་རྒོད་པ་དང༌། དྲོད་མི་ཐུབ་པའི་རྒོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བརྡ་མི་ཕྲད་པའི་ཚིག་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དང་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་དང༌། ཕྱིར་སྨྲ་བ་གཉི་གས་མི་གོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །རན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གང་ཞེ་ན། ལྷག་པ་དང༌། དོན་ཟློས་པ་དང༌། དོན་མ་ཚང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དགོས་པ་མེད་པ་དང༌། དོན་མེད་པ་དང༌། རིགས་པ་ལས་ཉམས་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། འདྲ་བ་དང༌།ལྟག་ཆོད་དང༌། ཚིག་དོར་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང༌། དོན་མི་དམིགས་པ་དང༌། དོན་དང་མི་འབྲེལ་བ་དང༌། མ་ངེས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཞིང་ཚོགས་པའི་ནང་དུ་མི་འོས་པའི་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། །དུས་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གང་ཞེ་ན། སྔར་སྨྲ་བར་བྱ་པ་ཕྱིས་བརྗོད་པ་དང༌། ཕྱིས་སྨྲ་བར་བྱ་བ་སྔར་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚིག་མི་བརྟན་པ་གང་ཞེ་ན། དམ་བཅས་པ་ལས་འདོར་བ་དང༌། བོར་བ་ལས་ཕྱིར་དམ་འཆའ་བ་དང༌། ཧ་ཅང་རིངས་ཐབས་སུ་མྱུར་ཆེས་པས་མྱུར་ཏེ། མི་གསལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚིག་མི་གསལ་བ་གང་ཞེ་ན། ཚིག་བསྡེབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་འགལ་བར་བྱས་ཏེ། ཕྱིར་མ་བཟླས་པར་ལན་འདེབས་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་ལས་བརྩམས་ལ་ཕལ་པའི་སྐད་ཀྱིས་མཇུག་མཐུད་པ་དང༌། ཕལ་པའི་སྐད་ལས་བརྩམས་པ་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་ཀྱིས་མཇུག་མཐུད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚིག་རྒྱུན་ཆགས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན༑ བར་སྐབས་སུ་རྒྱུན་ཆད་དེ། ཚིག་གི་སྤོབས་པ་ཆད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉེས་པ་དགུ་པོ་འདི་དག་གིས་སྐྱོན་ཆགས་པའི་ཚིག་ནི་བརྗོད་པའི་ཉེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་བརྗོད་པའི་ཉེས་པ༌ཆད་པས་བཅད་པའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

【F6 論出離】【G1 總說】

སྨྲ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། བརྟག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་སྨྲ་བར་མི་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་བྱེད་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བརྟག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཡོན་ཏན་དང༌། ཉེས་པ་བརྟག་པ་དང༌། འཁོར་བརྟག་པ་དང༌། མཁས་མི་མཁས་བརྟག་པའོ། །

【G2 別釋】【H1 觀察得失】

ཡོན་ཏན་དང་ཉེས་པ་བརྟག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་པོ་དང༌། སྨྲ་བ་རྩོམ་པ་ན།འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཅི་བདག་གི་སྨྲ༌བར་བྱ་བ་འདི་བདག་ལ་གནོད་པ་དང༌།ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པ་དང༌། གཉི་ག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་དང༌། ཚེ་འདི་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་གཉི་གའི་ཁ་ནམ་ཐོ་བ་སྐྱེ་བ་དང་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། མཚོན་ལེན་པ་དང༌།དབྱུག་པ་ལེན་པ་དང༌། འཐབ་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། གཡོ་སྒྱུའི་ཚིག་དང༌། གནོད་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་དུ་མ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། བདག་ལ་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ལ་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་མི་འགྱུར་གྲང་སྙམ་དུ་རྟོག་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་བདག་གིས་བརྩད་པར་བྱ་བ་འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་འདུ་ཤེས་ན། སྨྲ་བ་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། བདག༌གི་སྨྲ་བར་བྱ་བ་འདི་ནི་བདག་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནས། རྒྱས་པར་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཤེས་ན། རྩོད་པ་པོ་དས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་བརྩོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་ལས་སྨྲ་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང་པོའོ། །

【H2 觀察時眾】

འཁོར་བརྟག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་པོ་འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་སྟེ༑ ཅི་འཁོར་འདི་དག་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནམ། མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཚོགས་པ་བཟང་པོ་ཡིན་ནམ། ཚོགས་པ་ངན་པ་ཡིན་ནམ། མཁས་པ་ཡིན་ནམ། མི་མཁས་པ་ཡིན་སྙམ་དུ་རྟོག་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་འཁོར་འདི་དག་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་གྱི། མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚོགས་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་གྱི། ཚོགས་པ་ངན་པ་ཡིན་པ་དང༌། མཁས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་མཁས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་ན། སྨྲ་བ་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་འཁོར་དེ་ལ་གཏམ་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་འཁོར་འདི་དག་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་གྱི། མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌།ཚོགས་པ་བཟང་པོ་ཡིན་གྱི། ཚོགས་པ་ངན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཁས་པ་ཡིན་གྱི་མི་མཁས་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ན་སྨྲ་བ་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་འཁོར་དེ་ལ་གཏམ་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་ལས་སྨྲ་བ་ལས་འབྱུང་བ་གཉིས་པའོ། །

【H3 觀察善巧不善巧】

མཁས་མི་མཁས་བརྟག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲ་བ་པོ་བདག་ཉིད་ལ་མཁས་མི་མཁས་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། ཅི་བདག་སྨྲ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་ཞལ་ཅེ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་གཞི་དང༌། སྨྲ་བའི་རྒྱན་དང༌། སྨྲ་བའི་ཆད་པས་བཅད་པ་ལ་མཁས་སམ་འོན་ཏེ་མི་མཁས། ཅི་བདག་ལ་བདག་གི་སྨྲ་བའི་གཞུང་འཛུགས་པ་དང༌། ཆད་པས་བཅད་པའི་གནས་ནས་ཐར་བར་བྱ་བ་དང༌། སྨྲ་བའི་ཟླ་ཚར་བཅད་པའི་མཐུ་ཡོད་དམ་སྙམ་དུ་རྟོག་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། བདག་མཁས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་མཁས་པ་དང༌། མཐུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི་མཐུ་མེད་པར་ཤེས་ན། སྨྲ་བ་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་གཏམ་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། བདག་ནི་མཁས་པ་ཡིན་གྱི། མི་མཁས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་ནི་མཐུ་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། མཐུ་མེད་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ན། སྨྲ་བ་པོ་དེས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་ཕྱིར་སྨྲ་བ་ལ་གཏམ་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་ལས་སྨྲ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གསུམ་པ་སྟེ། འདི་ནི་སྨྲ་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【F7 論多所作法】

སྨྲ་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཆོས་གསུམ་ནི་སྨྲ་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཤེས་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། སྤོབས་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྨྲ་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སྨྲ་བ་པོས་བདག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཤེས་ན། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་གཏམ་བྱེད་ནུས་སོ༑ །མི་འཇིགས་པས་ནི་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་གཏམ་བྱེད་ནུས་སོ། །སྤོབས་པས་ནི་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལན་འདེབས་ནུས་སོ། །དེ་བས་ན་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྨྲ་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་དག་ནི་སྨྲ་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །སྡོམ་ལ། །སྨྲ་དང་དེ་ཡི་ཞལ་ཅེ་པ། །དེ་ཡི་གནས་དང་རྒྱན་རྣམས་དང༌། །དེ་ཡི་ཆད་པས་བཅད་པ་དང༌། །འབྱུང་དང་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པའོ། །

【C4 釋聲明處】【D1 長行及頌列六門】【E1 長行】

སྒྲའི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དོན་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གང་ཟག་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དུས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གྲངས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གཞི་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【E2 頌列六門】

སྡོམ་ལ། ཆོས་དང་དོན་དང་གང་ཟག་དུས། །གྲངས་དང་གཞི་ནི་ཡན་ལག་བཅས། །གང་ཡིན་དེ་དག་མདོར་ན་འདིར། །སྒྲ་རྣམས་ཀྱི་ནི་གནས་ཡིན་ནོ། །

【D2 依門解釋】【E1 法施設建立】

དེ་ལ་ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། ཡོན་ཏན་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་སྒྲ་སྟེ། གྲོང་མིའི་སྐད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་བ་དང༌། བརྗིད་པ་དང༌། འབྲེལ་པ་དང༌། དོན་བཟང་པོའོ། །

【E2 義施設建立】【F1 長行及頌列十門】

དེ་ལ་དོན་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འབྱོར་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། རྒུད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྲུང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །སྡོམ་ལ། མིག་ལ་སོགས་དང་ས་ལ་སོགས། །ལུས་ཀྱི་ལ་སོགས་ཚོལ་བ་དང༌། །ཆོས་མིན་ཆོས་དང་འབྱོར་པ་དང༌། །རྒུད་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྗེས་སུ་བསྲུངས། །

【F2 別釋】【G1 根建立】

དེ་ལ་དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟ་བའི་དོན་དང༌། ཉན་པའི་དོན་དང༌།སྣོམ་པའི་དོན་དང༌། མྱང་བའི་དོན་དང༌། རེག་པའི་དོན་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G2 大種建立】

དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང༌། བརླན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང༌། སྣང་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G3 業建立】

དེ་ལ་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང༌། སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང༌། སེམས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། བློ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G4 尋求建立】

དེ་ལ་ཚོལ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉེར་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G5 非法建立】

དེ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འཚེ་བ་དང༌། རྐུ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G6 法建立】

དེ་ལ་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G7 興盛建立】

དེ་ལ་འབྱོར་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོབ་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། རངས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G8 衰損建立】

དེ་ལ་རྒུད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།འཇིགས་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G9 受用建立】

དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བགོ་བ་དང༌། འཁྱུད་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །

【G10 守護建立】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསྐྱང་བ་དང༌། གསོ་བ་དང༌། དགང་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ༑ །ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་དོན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང༌། རྒྱུའི་དོན་དང༌། འབྲས་བུའི་དོན་དང༌། བྱ་བའི་དོན་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར་བའི་དོན་དང༌།འཇིགས་པའི་དོན་ཏོ། །སྡོམ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས། །དེ་ཡི་བྱ་བ་སྦྱོར་དང་འཇིགས། །

【E3 補特伽羅施設建立】

དེ་ལ་གང་ཟག་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། མ་ནིང་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དང་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། མཆོག་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【E4 時施設建立】

དེ་ལ་དུས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། དུས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདས་པ་སྟེ་འདས་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། མ་འོངས་པ་སྟེ་མ་འོངས་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་སྟེ་ད་ལྟར་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །

【E5 數施設建立】

དེ་ལ་གྲངས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། གྲངས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཅིག་གི་གྲངས་དང༌།གཉིས་ཀྱི་གྲངས་དང༌། མང་པོའི་གྲངས་སོ། །

【E6 處所根栽施設建立】

དེ་ལ་གཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཡན་ལག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་གཞི་ནི་ལྔ་སྟེ། སྦྱར་བ་དང༌། མིང་དང༌། བསྡུ་བ་དང༌། དེ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྙད་པའོ། །ཡན་ལག་ནི་སྐད་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་གཉི་ག་བསྡུས་པ་ལ་ནི་གཞི་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【C5 釋工業明處】

དེ་ལ་བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། བཟོ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། དེ་དག་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཟོ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ།སྣམས་སུ་བྱ་བའི་བཟོ་དང༌། ཉོ་ཚོང་གི་བཟོ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཞམ་འབྲིང་བྱ་བའི་བཟོ་དང༌། ཡི་གེ་དང༌། རྩིས་དང༌། ཤོད་དགོད་པ་དང༌། གྲངས་དང༌། ལག་རྩིས་ཀྱི་བཟོ་དང༌། ལྟས་སུ་བལྟ་བའི་བཟོ་དང༌། བློ་གྲོས་ཀྱི་བཟོ་དང༌། འབུར་གྱི་བཟོ་དང༌། བསྐྱེད་པའི་བཟོ་དང༌། སྣམས་སུ་བྱ་བའི་བཟོ་དང༌། སྦྱོར་བའི་བཟོ་དང༌། གཡོས་སུ་བྱ་བའི་བཟོ་དང༌། རོལ་མོའི་བཟོའོ། །

【A11 思所成地】【B1 結前問後】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་གང་ཞེ་ན།

【B2 正解釋】【C1 標列三門】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཤེས་བྱ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །

【C2 隨別釋】【D1 自性清淨】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་གཅིག་པུ་དབེན་པ་ན་འདུག་ཅིང་སེམས་ཏེ། བསམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། བསམ་པར་བྱ་བ་སེམས་པ་དང༌། ནག་བོ་བསྟན་པ་དང༌།ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་ལ་རྟོན་ཅིང་སེམས་ཀྱི། ཚིག་འབྲུ་ལ་མི་རྟོན་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་དད་པས་མོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྲན་ཐུབ་པར་སེམས་པ་དང༌། བརྟན་པོར་སེམས་པ་དང༌། རྒྱས་པར་སེམས་པ་དང༌། བསམ་པ་དེ་ཡང་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི། བར་མ་དོར་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་འདིས་བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【D2 思擇所知】【E1 總問答體】

དེ་ལ་ཤེས་བྱ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། བརྟག་པར་བྱ་བའི་དོན་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【E2 別略問答體】

བརྟག་པར་བྱ་བའི་དོན་གང་ཞེ་ན༑ ཡོད་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པར། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་བརྟག་པ་ནི། བརྟག་པར་བྱ་བའི་དོན་ཅེས་བྱའོ། །

【E3 隨別釋】【F1 釋有法】【G1 標五門】

བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན༑ དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། བརྡའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པའོ། །

【G2 隨別釋】【H1 自相有法】【I1 標列】

རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ༑ དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 勝義相有】

དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་ཏུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 相狀相有】

མཚན་མས་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་མིང་ཡང་དམིགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡང་དམིགས་པ་དང༌། མིང་དེ་ཡང་དངོས་པོ་དེ་ལ་ནོར་བའི་འཁྲུལ་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་འཁྲུལ་པས་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང༌། མིང་དེ་ཡང་དངོས་པོ་དེ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཇུག་སྟེ། གང་དུ་ཡང་མི་འཇུག་ལ་གང་ལས་ཀྱང་མི་ལྡོག་པའོ། །

【J3 現在相有】

ད་ལྟར་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། བྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【I3 結成】

དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ལ་ནི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 共相有法】【I1 標列】

སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【I2 別釋】【J1 種類共相】

སྐྱེ་བའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་གི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【J2 成所作共相】

བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་དེ་དེ་དང་འདྲ་བ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང༌། སྟོབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་སོ། །

【J3 一切行共相】

འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །

【J4 一切有漏共相】

ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ། །

【J5 一切法共相】

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་སྟེ།

【I3 結成】

འདི་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【H3 假相有法】【I1 總略問答標】

བརྡའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན།གང་ལ་བརྗོད་པ་རྣམ་པ་དྲུག་འབྱུང་བ་དེ་ནི་བརྡའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 問答列名】

བརྗོད་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པར་ལྡན་པའི་བརྗོད་པ་དང༌། དེས་དེ་དང་གཞན་གྱིས་གཞན་སྤངས་པའི་བརྗོད་པ་དང༌།བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་བརྗོད་པ་དང༌། མང་པོ་ལས་བྱུང་བའི་བརྗོད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའི་བརྗོད་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་བརྗོད་པའོ། །

【I3 隨別釋】【J1 屬主相應言論】

བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པར་ལྡན་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན།བརྗོད་པ་གང༌། བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རྟོགས་པར་འགྱུར་གྱི། བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨྲས་ན། འདི་གང་གི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པ་ལ་ལྟོས་པའི་བརྗོད་པ་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའི་གཟུགས་ཞེས་སྨྲས་ན་འདི་སུའི་གཟུགས་ཞེས་བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པ་ལ་ལྟོས་པའི་བརྗོད་པ་ནི་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །སྐྱེ་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌།མི་རྟག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་སེམས་དང་མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་བདག་པོ་དང་འབྲེལ་པར་ལྡན་པའི་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་བརྡའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ།

【J2 遠離此彼言論】

དེས་དེ་དང་གཞན་གྱིས་གཞན་སྤངས་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་གང་ངེས་དེ་དང༌། གཞན་གྱིས་གཞན་བསྟན་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི། དེས་དེ་དང་གཞན་གྱིས་གཞན་སྤངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བསྟན་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌།བརྡའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་འཇུག་གོ། །གཞན་གྱིས་གཞན་བསྟན་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྫས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། བརྡའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་འཇུག་གོ༑ །དེས་དེ་བསྟན་པ་མེད་པ་དང་གཞན་གྱིས་གཞན་བསྟན་པ་མེད་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བརྡའི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་གོ། །དེས་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་བརྗོད་པ་རྫས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་མཁྲང་བ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །བརྡའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྡོའི་ཟླུམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །སའི་མཁྲང་བ་དང༌། རྡོའི་ཟླུམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཆུའི་གཤེར་བ་དང༌། འབྲུ་མར་གྱི་ཐིགས་པ་དང༌། མེའི་ཚ་བ་དང༌། མེའི་མེ་ལྕེ་དང༌། རླུང་གི་ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་དང༌། རླུང་གི་ཤུགས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཞན་གྱིས་གཞན་བསྟན་པའི་བརྗོད་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ༌འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བརྟགས་པའི་ཡོད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བྱིན་ནམ། ཡོན་ཏན་བཤེས་གཉེན་གྱི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་དེ་བསྟན་པ་མེད་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་གཞན་བསྟན་པ་མེད་པའི་བརྗོད་པ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བརྡའི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཁྱིམ་གྱི་སྒོ་དང༌། ཁྱིམ་གྱི་རྩིག་པ་དང༌། བུམ་པའི་ཁ་དང༌། བུམ་པའི་ངོས་དང༌། དམག་གི་ཤིང་རྟ་དང༌། ནགས་ཚལ་གྱི་ཤིང་དང༌། བརྒྱའི་བཅུ་དང༌། བཅུའི་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་དེས་དེ་དང༌། གཞན་གྱིས་གཞན་སྤངས་པའི་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 眾共施設言論】

བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གདགས་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རེག་པས་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕན་འདོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བས་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན།སེམས་ལས་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 眾法聚集言論】

མང་པོ་ལས་བྱུང་བའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། ཕལ་པོ་ཆེ་འདུས་ཤིང་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལ། བདག་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟ་བུར་འདུག་པ་རྣམས་ལ་ཁྱིམ་དང༌། བུམ་པ་དང༌། དམག་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པར་བརྗོད་པའོ། །

【J5 不遍一切言論】

ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་གང་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་འཇུག །ཁ་ཅིག་ལས་ནི་ལྡོག་པ་སྟེ།འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱིམ་ལ་ཁྱིམ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་གྲོང་དང༌། གྲོང་ཁྱེར་དང༌། ཡུལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡོག་གོ། །བུམ་པ་ལ་བུམ་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི། རྫ་མ་དང༌། རྫེའུ་དང༌། ཁམ་ཕོར་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡོག་གོ། །དམག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཁྱེའུ་དང༌། བུ་མོ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེ་ལས་ལྡོག་གོ། །ནགས་ཚལ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི། ཤིང་དང༌། རྩ་བ་དང༌། སྡོང་བུ་དང༌། ལོ་མ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེ་བ་ལས་ལྡོག་གོ། །

【J6 非常言論】

མི་རྟག་པའི་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན།འདི་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་བྱས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་ཐ་དད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བུམ་པ་ཆག་ན་བུམ་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གྱོ་མོར་བརྗོད་པ་ནི་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། །ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྫས་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་པ་ལས་ཕྱེ་མའམ་བདུག་པར་སྦྱར་ན། རྫས་སྣ་ཚོགས་སུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ། ཕྱེ་མའམ་བདུག་པར་བརྗོད་པ་ནི་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། །མངོན་པར་བྱས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལེགས་པར་བཅོས་པ་མ་ཡིན་པའི་གསེར་གྱི་གར་བུ་ལས། མགུལ་གདུབ་དང༌།གདུ་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་ན། གསེར་གྱི་གར་བུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ། མགུལ་གདུབ་དང༌།གདུ་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་དུ་བརྗོད་པ་ནི་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ༑ །ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ན། བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ། ཕྱི་ས་དང༌། གཅིན་དུ་བརྗོད་པ་ནི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【I4 總結成】

དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་གང་ལ་འཇུག་པ་དེ་ནི་བརྡའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་བརྡའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ།། །།

【H4 因相有法】

བམ་པོ་བཅུ་དགུ་པ།

རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྡུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྟ་བའི་རྒྱུ་དང༌། འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང༌། ལྡོག་པའི་རྒྱུའོ། །སྡུག་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན༑ དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །མི་སྡུག་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན༑ མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །ལྟ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སྔར་སྐྱེས་པའི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ཏེ་ལན་མང་དུ་བྱས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཆེས་ལྟ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །འབྱུང་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན༑ ས་བོན་གང་དང༌། བག་ཆགས་གང་དང༌། གྲོགས་གང་གིས་ཆོས་གང་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །ལྡོག་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ལྡོག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་ཞི་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ།རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བ་ཚོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ། སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པ། འགྲུབ་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་དག་བསྡུས་པ་ནི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རྒྱས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ༑ །

【H5 果相有法】

འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཐོབ་པ་དང༌། གྲུབ་པ་དང༌། རྫོགས་པ་དང༌། ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【F2 釋無法】

བརྟག་པར་བྱ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མ་སྐྱེས་པས་མེད་པ་དང༌། འགགས་པས་མེད་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་མེད་པ་དང༌། གཏན་མེད་པའོ། །མ་སྐྱེས་པས་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །འགགས་པས་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པ་གང་ཞེ་ན༑ ཆོས་གཞན་རྣམས་གཞན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་ཞིང་མེད་པའམ། ཆོས་གཞན་དང་གཞན་རྣམས་དང་མི་འཕྲད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དོན་དམ་པར་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཐ་སྙད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འདོགས་པའི་བརྗོད་པས་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཏན་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་རྣམས་སོ། །

【F3 雙辨二】【G1 總標】

གཞན་ཡང་ཆོས་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པ་ལྔ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །

【G2 別釋】【H1 五種有性】

དེ་ལ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་འོག་མ་གཉིས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་འོག་མ་གསུམ་པ་ནི་བརྡའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་འོག་མ་བཞི་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གནས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལོག་བར་བསྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ནི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། ། དེའི་འོག་མ་ལྔ་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ༌རྣམ་པ་བཞིས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། མེད་པའི་ཕྱིར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ནམ། གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཟབ་པའི་ཕྱིར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་སོང་བ་ཤི་ཕན་ཆད་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གང་དག་ཆོས་དང་དོན་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དུ་ཟིན་ཀྱང་མ་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར༌བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །

【H2 五種無性】

རྣམ་པ་ལྔ་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང༌གི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། བྱེ་བྲག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །

【D3 思擇諸法】【E1 標】

ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མདོའི་དོན་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །

【E2 釋】【F1 思擇素呾纜義】

དེ་ལ་མདོའི་དོན་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི༑ གཞི་བསྡུ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་འདོམས་པ་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །

【F2 思擇伽他義】【G1 標】

ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དགོངས་པའི་དོན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། འདུས་པའི་དོན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【G2 釋】【H1 建立勝義伽他(44)】【I1 舉經頌(有四十四頌十二段)】【J1 第一段：九頌(1-9)明無有情我及作用體義諸法】【K1 五頌(1-5)正明無我及作用】

དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། བདག་པོ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །བྱེད་པོ་མེད་ཅིང་ཚོར་བོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་སྤྱོད་པ་མེད༑ །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡོད། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང༌། །ཕུང་པོ་རྣམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད༌རྣམས་བརྟགས་ན། །གང་ཟག་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ནང་གི་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་སྟེ། །ཕྱི་རོལ་གཏོགས་པའང་ཐམས་ཅད་སྟོང༌། །སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་སུ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བདག་མེད་དེ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོག་པར་ཟད། །འདི་ན་བདག་གམ་སེམས་ཅན་མེད། །ཆོས་རྣམས་འདི་དག་རྒྱུ་དང་བཅས། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཡོད། །གང་དག་སྐྱེ་བ་དེ་ཉིད་བྱེད། །དེ་ཉིད་བྱེད་པ་པོ་ཞེས་བྱ། །

【K2 三頌半(6-9ab)重明法無作用】

མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མི་མཐོང་ལ། །རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་མི་ཐོས་ཏེ། །སྣ་ཡང་དྲི་རྣམས་མི་སྣོམ་ཞིང༌། །ལྕེ་ཡིས་རོ་རྣམས་མྱང་བ་མེད། །ལུས་ཀྱིས་རེག་རྣམས་རེག་མི་བྱེད། །ཡིད་ཀྱང་ཆོས་རྣམས་རྟོག་མི་བྱེད། །འདི་དག་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་མེད། །བྱེད་དུ་འཇུག་པའང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་ནི་གཞན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དངོས་པོ་རྣམས་ནི་བརྟེན་ནས་སྐྱེ། །རྙིང་པ་མ་ཡིན་གསར་ཞིང་གསར། །འདི་ནི་གཞན་གྱིས་འཇིག་མི་བྱེད༑ །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་འཇིག་པ་མིན། །

【K3 半頌(9cd)顯法從緣生自然而滅】

རྐྱེན་ཡོད་ན་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་ལ། །སྐྱེས་ནས་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག །

【J2 第二段：兩頌(10-11)明在家出家雜染自性無明貪愛】

ཕྱོགས་གཉིས་ལ་ནི་བརྟེན་པ་ཡི། །སྐྱེ་བོ་དག་ནི་དམིགས་འགྱུར་ཏེ། །ཡུལ་རྣམས་ལ་ནི་བག་མེད་དང༌། །ལོག་པར་འཇུག་པ་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་རྣམས་ལ་ནི་བག་མེད་པ། །གང་ཡིན་དེ་དག་སྲེད་པས་ཕྲོགས། །ལོག་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ། །གཏི་མུག་གིས་ནི་དེ་དག་ཕྲོགས༑ །

【J3 第三段：五頌(12-16)明雜染品依因時分】

ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་ནི་དེ་འདྲ་ཕྱིར། །ཉོན་མོངས་དངོས་གཞི་གཉིས་བྱས་ནས། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམ་གཉིས་བྱས། །བྱ་བ་བདག་གིས་བྱས་པ་མེད། །དེ་བཞིན་གཞན་གྱིས་བྱས་མ་ཡིན། །གཞན་གྱིས་བྱེད་དུ་བཅུག་པའང་མིན། །འོན་ཀྱང་བྱ་བ་མེད་པ་མིན། །འདུ་བྱེད་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པ། །ནམས་ཀྱང་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ནང་ན་མ་ཡིན་ཕྱི་རོལ་མིན། །དེ་གཉིས་ནའང་མི་དམིགས་སོ། །འདུ་བྱེད་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་ཡང༌། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྟོག་མི་བྱེད། །མ་འོངས་པ་ལ་མཚན་མ་མེད། །འདས་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག །མྱོང་བ་ལ་ཡང་རྟོག་པ་མེད། །མ་མྱོང་བ་ཡང་རྟོག་པ་མེད། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་ཐོག་མ་མེད། །འོན་ཀྱང་ཐོག་མ་ཡོད་པར་སྣང༌། །

【J4 第四段：四頌(17-20)明自共相及二諦觀】

གཟུགས་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པ་འདྲ། །ཚོར་བ་ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་འདྲ། །འདུ་ཤེས་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་སྟེ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །རྣམ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཞེས། །ཉི་མའི་གཉེན་གྱིས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་འདྲ། །གནས་པ་དང་ནི་འགག་པ་འདྲ། །གཏི་མུག་གཏི་མུག་རྨོངས་མི་བྱེད། །ཕ་རོལ་ལ་རྨོངས་རྨོངས་མི་བྱེད། །དེ་ལའང་ཕ་རོལ་རྨོངས་མི་བྱེད། །འོན་ཀྱང་གཏི་མུག་མེད་པ་མིན། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་པས། །རྨོངས་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་པའང༌། ། རྨོངས་པ་མེད་ལས་མི་འབྱུང་ངོ༌། །

【J5 第五段：兩頌(21-22)明三種三法無和合義】

མི་གཡོ་བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན། ། འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། ། ལས་རྣམས་གསུམ་པོ་གང་ཡིན་པ། ། དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་འབྲེལ་པ་མེད། ། ད་ལྟར་གྱི་ནི་རབ་ཏུ་འཇིག ། འདས་པ་གང་ནའང་གནས་པ་མེད༑ ། མ་སྐྱེས་པ་དག་རྐྱེན་ཁར་ལས། ། སེམས་ནི་ཕྱི་བཞིན༌འཕྲད་པ་ཡིན། །

【J6 第六段：一頌(23)明同性心所相應非異性等】

མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གཅིག་ཏུ་ངེས། ། མི་ལྡན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། ། ཐམས་ཅད་ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན། སེམས་ནི་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞེས་བྱ། །

【J7 第七段：兩頌(24-25)依二諦理明人法有無】

རྒྱུན་ནི་འདྲ་དང་མི་འདྲ་བ། ། རྒྱུན་ཆད་མ་གྱུར་དེ་ལ་ནི། ། བདག་ལྟ་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིས༑ །ཀུན་རྫོབ་འདི་ནི་བྱ་བ་ཡིན། །གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ནི་འགྱེས་པར་འགྱུར། །མིང་གི་ལུས་ཀྱང་འཇིག་འགྱུར་ཏེ། །ཚེ་འདི་དང་ནི་ཕྱི་མ་ལ། །བདག་གིས་བྱས་ལ་སྤྱོད་ཅེས་བྱ། །

【J8 第八段：一頌(26)明作者、受者一異不可說】

སྔ་དང་ཕྱི་མས་ཐ་དད་ཅིང༌། །རང་གི་རྒྱུ་འབྲས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཉིད་བྱེད་དང་ཚོར་བ་ཡིན། །ཐ་དད་པར་ནི་བརྗོད་མི་བྱ། །

【J9 第九段：五頌(27-31)釋通疑難】

རྒྱུ་ཡི་ལམ་ནི་མི་འཆད་ཕྱིར། །ཚོགས་པར་གྱུར་ན་མེད་པ་འབྱུང༌། །རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། །སྤྲོས་ལ་མངོན་དགའ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །ལེགས་ཉེས་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །ས་བོན་ཀུན་པ་རྣམ་སྨིན་དང༌། །སྡུག་དང་མི་སྡུག་འབྲས་བུ་ཡིན། །ས་བོན་ཀུན་པ་རྣམ་སྨིན་ལ། །བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དེ་ནི་སོ་སོ་རང་རིག་སྟེ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་བསྟན་དུ་མེད། །དེ་ལ་མི་ཤེས་བྱིས་པ་རྣམས། །ནང་ལ་བདག་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད། །བདག་ཏུ་ལྟ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང༌། །དེ་བཞིན་ལྟ་བ་མང་པོ་འབྱུང༌། །རིལ་འཛིན་རང་གི་ས་བོན་དང༌། ། སྔོན་ཆད་གོམས་དང་གྲོགས་གྱུར་དང༌། །དེ་དང་མཐུན་པ་ཐོས་པ་ལས། ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །

【J10 第十段：五頌(32-36)明集生苦障解脫等】

དེ་ཡི་རྐྱེན་གྱིས་ནང་ལ་ནི། ། ཆགས་པ་ཤིན་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། ཕན་གདགས་འདོད་པ་ཕྱི་རོལ་དུ། ། བདག་གི་སྙམ་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར། ། འཇིག་རྟེན་འདི༌ནི་གང་གིས་འཇིགས། ། དེ་ནི་རྨོངས་པས་དེ་སྒྲུབ་བྱེད། ། ཐོག་མ་ཉིད་དུ་གནས་བྱས་ནས༑ ། དེས་ན་སྤྲོས་པ་ཁས་ལེན་ཏོ། ། གནས་བྱས་གང་ཡིན་དེ་ལ་ནི། ། འཕགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པར་རྟོགས། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཞི་བར་མི་འགྱུར་བས། །དེས་ན་བྱིས་པ་རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་འགྱུར། །སེམས་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིས་ཡོངས་དཀྲིས་པས། །དེ་འདྲའི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ནས་སྩོགས་པར་འགྱུར། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ནི་ཀུན་བསྩགས་པས། །ང་རྒྱལ་དང་ནི་བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་རྐྱེན། །དེ་ལ་བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་ཆགས་གྱུར་པ། འདམ་རྫབ་ཆེན་པོར་གླང་ཆེན་བྱིང་བ་བཞིན། །དེར་ནི་ལྷག་པར་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར། །ཀུན་དུ་འགྲོ་ཞིང་ཀུན་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད། །

【J11 第十一段：一頌(37)明阿賴耶識譬如池派流】

འཇིག་རྟེན་རྒྱུན་རྣམས་མི་བཟད་གང་ཡིན་པའི༑ །རྒྱུན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཚོ་དེ་དབྱེར་མེད་བྱེད། །དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མ་གཏོགས་པར། །མེ་དང་རླུང་དང་ཉི་མས་བསྐམ་མི་ནུས། །

【J12 第十二段：七頌(38-44)顯示解了解脫遍知及縛遍知】

སྡུག་བསྔལ་བདག་ཉིད་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྙམ། །ཡང་ན་བདེ་ནའང་བདེ་སྙམ་ངེས་པར་བྱེད༑ །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ལྟ་བས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། །དེས་ཀྱང་དེ་བསྐྱེད་དེ་ཡང་སྐྱེད་པར་བྱེད། །རྟག་ཏུ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད། །ཉོན་མོངས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་ཞིང་འགག །དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་ལས། །ཐར་པར་མ་གྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན། །དེ་ནི་ཕྱིས་སྐྱེ་མ་ཡིན་ཏེ། །གཞན་ཞིག་དག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །དེ་ཡང་སྔ་ནས་ཉོན་མོངས་ཡིན། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་གྲོལ་ཞེས་བྱ། །ཉོན་མོངས་ཅན་གང་དེ་འདིར་གཞན། །དག་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གསལ། །འདི་ལ་གང་ཡང་འདག་པ་མེད། །གང་ལས་ཀྱང་ནི་བདག་མི་འགྱུར། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ལེགས་གསལ་བས། །ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་ཟད་ཕྱིར། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཐ་དད་རྣམ་གཉིས་བསྟན། །སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་ཙམ་ཡང་ཡོངས་ཟད་ཕྱིད། །དེ་བཞིན་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར༑ །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་སྤྲོས་མི་བྱེད། །རྒྱུན་ལ་གང་ཟག་ཅེས་བྱ་སྟེ། །མཚན་ཉིད་ལ་ནི་ཆོས་ཤེས་བྱ། །འདི་ན་གང་ཡང་འཁོར་བ་མེད། །སུ་ཡང་མྱ་ངན་འདའ་བ་མེད། །

【I2 長行釋】【J1 總釋頌意】

སྒྲོ་བཏགས་པ་དང་སྐུར་འདེབས་པའི། །མཐའ་གཉིས་ཀྱི་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་དོན་དམ་པ་དེའི་སྐབས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམས་ཏེ།

【J2 別牒釋之】【K1 第一段：九頌(1-9)明無有情我及作用體義諸法】

དེ་ལ་བདག་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའིའོ། །བྱེད་པ་པོ་ནི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཚོར་བ་པོ་ནི་དེའི་འབྲས་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པ་འདིས་ནི་དོན་ཐ་དད་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་བདག་སེལ་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་སྤྱོད་པ་མེད། ། ཅེས་བྱ་བས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཉིད་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སེལ་ཏེ། འདིས་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། ། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་ཆོས་ཡོད༌པས་སྐུར་བའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། ། དེ་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བདག་པོའི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོའི་བྱེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་པོའི་བྱེད་པ་སྟེ། བྱེད་པ་གང་གིས་བདག་པོའམ། བྱེད་པ་པོའམ། ཚོར་བ་པོར་འདོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་གང་ཡིན་པ་མ་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པོ་འདིས་ནི།སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་སྨོས་པ་ནི། བདག་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པོར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང༌གི་ཚོར་བ་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཚོར་བ་པོ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །བདག་པོ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་མེད་པ་ནི། དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྣམས་བརྟགས་ནས། །གང་ཟག་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བས་དེ་སྟོན་ཏོ། །རྣམ་པར་བརྟགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚད་མ་གསུམ་བརྟག་པའོ། །དེ་མེད་དུ་ཟིན་ན། ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་སྙམ་པ་ལ། ནང་གི་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་སྟེ༑ །ཕྱི་རོལ་རྟོགས་པའང་ཐམས་ཅད་སྟོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བརྡ་སྤྲད་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་རྟོག་པ་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་སྙམ་པ་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་སུ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། ། འོ་ན་འཕགས་པ་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བདག་མེད་དེ། ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོག་པར་ཟད། ། ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་བདག་ཉིད་ནི།དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ༌བརྟགས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་བརྡ་སྤྲད་པ་ཡིན་ནོ། ། འོ་ན་གཞན་དང་བདག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ན་བདག་གམ་སེམས་ཅན་མེད། ། ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། ། འོ་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་སྙམ་པ་ལ། ཆོས་རྣམས་འདི་དག་རྒྱུ་དང་བཅས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནམ། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་སྤྱོད་པ་མེད། ཅེས་གསུངས་ན། ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པ་མེད་པ་མ་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར།འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་ལ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ༑ །དེ་ལྟ་མོད༌ཀྱི་བྱེད་པ་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་ན། བྱེད་པ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་སྐྱེ་བ་དེ་ཉིད་ཚེ། །དེ་ཉིད་བྱེད་པ་པོ་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པའོ། །རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་པོའོ། །སྐྱེ་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བས་སྟོན་ཏེ། དེ་འབྱུང་བ་ཡང་མིག་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་དེ་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་སྤྱོད་པ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལ། སྤྱོད་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་སྟོན་ཏེ། བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ནི་མིག༌གིས་གཟུགས་རྣམས་མི་མཐོང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྟོན་ཏོ། །རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་བྱེད་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི། འདི་དག་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད། །བྱེད་དུ་འཇུག་པའང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བདག་པོ་དང༌། །བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། གང༌གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར༑ སྐྱེད་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི། ། དེ་ནི་གཞན་གྱིས་སྐྱེད་པ་མིན། ། ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། ། སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་པ༌དེ་དག་ནི། ། བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་སྐྱེ་སྟེ། ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། ། འཕོ་བའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི། ། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་བརྟེན་ནས་སྐྱེ། ། རྙིང་པ་མ་ཡིན་གསར་ཞིང་གསར། ། ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། ། འཇིག་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི། ། འདི་ནི་གཞན་གྱིས་འཇིག་མི་བྱེད། ། ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ༑ ཞིག་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་འཇིག་པ༌མེད། ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། ཅི་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་ལ། རྐྱེན་ཡོད་ན་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་ནས་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【K2 第二段：兩頌(10-11)明在家出家雜染自性無明貪愛】

ཆོས་རྣམས་འདི་དག་རྒྱུ་དང་བཅས། ཞེས་གསུངས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་སྟོན་ཏེ། ཕྱོགས་གཉིས་ལ་ནི་བརྟེན་པ་ཡི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་ཀྱིས། མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་རྒྱུ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །

【K3 第三段：五頌(12-16)明雜染品依因時分】

དེ་མན་ཆད་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྟེན་དང༌། རྒྱུ་དང༌། དུས་སྟོན་ཏོ། །

【L1 初二頌明煩惱業生雜染】

དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ནི་མ་རིག་པ་ནས་ཚོར་བ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །སྲེད་པ་ནས་རྒ་ཤི་ཡན་ཆད་དོ། །འདིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་དངོས་གཞི་གཉིས་བྱས་ནས། ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གཙོ་བོར་གཟུང་བ་སྟོན་ཏོ། །བྱ་བ་བདག་གིས་བྱས་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ལོགས་ཤིག་ཏུ་སྨོས་པ་ནི། དེས་སྣ་ཚོགས་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱ་བ་བདག་གིས་བྱས་པ་མེད་པ་ནི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང༌། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཕ་རོལ་གྱིས་བསྒྲུབ་པ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ན། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཁོ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L2 下之三頌明依過現諸行能生雜染】【M1 初七句意明未來不生雜染】

འདུ་བྱེད་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི། མ་འོངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་པ་མེད་དེ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། འདས་པའི་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྟོན་ཏོ། །འདུ་བྱེད་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་ཡང༌། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྟོག་མི་བྱེད། །མ་འོངས་པ་ལ་མཚན་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་རྟོག་སྟེ། གཞན་དུ་བརྟགས་ལ་ཇི་སྙེད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པས་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 後五句明依過現能生雜染】

འདས་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག །ཅེས་བྱ་བ་ནི། འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་མཚན་མར་གཟུང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱོང་བ་འབའ་ཞིག་ལ་རྟོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མ་མྱོང་བ་མ་འོངས་པ་ལ་མཚན་མར་གཟུང་དུ་མེད་བཞིན་དུའང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །འདིས་ནི་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་པ་སྟོན་ཏོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་ཐོག་མ་མེད། །འོན་ཀྱང་ཐོག་མ་ཡོད་པར་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དུས་ཏེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་དང༌། གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【K4 第四段：四頌(17-20)明自共相及二諦觀】

འདི་མན་ཆད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་སྟོན་ཏོ། །

【L1 初一頌半明自相觀】

ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དབུ་པ་རྡོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌།

【L2 次半頌明共相觀】

སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགག་པ་མཚུངས་པས་འདུས་བྱས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌།

【L3 後兩頌明二諦觀】

ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【M1 初三句勝義諦觀】

འདི་ལྟར་གཏི་མུག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡང་མེད་ལ།

【M2 後五句世俗諦觀】

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་གཏི་མུག་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ན་གཏི་མུག་ནི་རྨོངས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། གང་གི་ཕྱིར་རྨོངས་པ༌མེད་པ་ལ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་གཏི་མུག་དེ་རྨོངས་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །

【K5 第五段：兩頌(21-22)明三種三法無和合義】

དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ན། བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའི༑ དོན་དམ་པར་ནི་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་མེད་དོ། །གསུམ་དུ་འདོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི༑ འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །ལས་རྣམས་གསུམ་པོ་གང་ཡིན་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལས་སོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་འབྲེལ་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཕན་ཚུན་འགྲོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་རྣམས་ནི་འཇིག་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་ལ། འདས་པ་རྣམས་ནི་གང་ན་ཡང་མི་གནས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ནི་ཕྱི་བཞིན་འབྲང་བ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལྟ་ན། ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྲེལ་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ།

【K6 第六段：一頌(23)明同性心所相應非異性等】【L1 釋初二句】

དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ།འགྱུར་བའི་རིགས་ན། ཇི་ལྟར་དེ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་འདུ་བྱེད་གང་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་མི་ལྡན་པར་གྱུར་ན། དེ་ནི་དེ་དང་ནམས་ཀྱང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་བའི་རིགས་སོ། །

【L2 下釋二句】

སེམས་ཐམས་ཅད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའམ། མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་པར་སེམས་ཀྱི་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་མ་གྲུབ་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ།

【K7 第七段：兩頌(24-25)依二諦理明人法有無】【L1 初一頌依世俗諦明心隨轉因緣】

སེམས་ནི་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞེས་བྱ། །ཞེས་བྱ་སྟེ། གཏན་ཚིགས་གང་གིས་སྟོན་ཞེ་ན། །རྒྱུན་ནི་འདྲ་དང་མི་འདྲ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་རྫོབ་འདི་ནི་བྱ་བ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ། །

【L2 次半頌依勝義諦明我體無】

ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པོ་ཡང་དག་པར་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་ཞེ་ན།

【L3 後半頌明依世俗諦有作受果】

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདག་གིས་བྱས་པ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །

【K8 第八段：一頌(26)明作者、受者一異不可說】

སྔ་དང་ཕྱི་མས་ཐ་དད་ཅིང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་ནི། ཇི་ལྟར་ཡང་དེས་བྱེད་ཅིང་དེས་མྱོང་ངམ། འོན་ཏེ་གཞན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་དུ་མི་བསྟན་པ་དེ་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །

【K9 第九段：五頌(27-31)釋通疑難】

དེ་ལྟ་ན་བདག་པོའམ། བྱེད་པ་པོའམ། ཚོར་བ་པོ་ཡང་དག་པར་མེད་ཀྱི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་རྒོལ་བའི་ལན་གདབ་པའམ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་ཉིད་ལ༌བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔས་སྟོན་ཏོ། ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་ཞིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་ཅིག་ཅར་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་ལས་ཐམས་ཅད་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྒྱུའི་ལམ་དེ་རྒྱུན་ཆད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་སྟོན་ཏེ། རྩ་བ་བཞིས་རྒོལ་བ་བཞིའི་ལན་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འདེབས་སོ། །གཉིས་པས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །ཕྱི་མ་གསུམ་གྱིས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བདག་མེད་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ཡང་དམིགས་པ་དང༌། རྟེན་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་ལས་སྟོན་ཏེ། དེའི་དམིགས་པ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཡང་གཟུགས་མེད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། གཟུགས་རྣམས་ནི་བརྟག་ཏུ་རུང་བའོ་ཞེས་མདོ་ལས་འབྱུང་བས་བརྟག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་དག་ལ་བསྟན་དུ་མི་རུང་བས་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟེན་དང་འབྲས་བུ་ནི་གཉིས་པས་བསྟན་ཏོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་ནི་འབྲས་བུའོ། །རྒྱུ་ནི་གསུམ་པས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ནི་རིལ་པོར་འཛིན་པ་དང༌། དེའི་བག་ལ་ཉལ་རང་གི་ས་བོན་ལས་བྱུང་ངོ༌། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་སྔོན་གོམས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་དེ་ཡང་གོམས་པར་གྱུར་ལ། འདིར་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལ་རྟོག་ཅིང༌། དེ་དང་མཐུན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཕ་རོལ་ལས་ཐོས་ཏེ། དེ་ལྟར་རྟེན་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པའི་ཉེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འབྱུང་བ་སྟོན་ཏོ། །

【K10 第十段：五頌(32-36)明集生苦障解脫等】

དེའི་འོག་ཏུ་ཇི་ལྟར་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དེས་ཀུན་ནས་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དེ་ང་རྒྱལ་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་ཐར་པའི་བགེགས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་པོས་ཀུན་འབྱུང་བ་སྟོན་ཏོ། །གཉིས་པ་དང་གསུམ་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བསྡུས་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ༌དེ་ལ་དེ་གནས་པར་བྱས་ནས། འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པར་སྤྲོས་པ་ཁས་ལེན་ཏོ། །གནས་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཞི་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི། སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པས་ནི་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གཉིས་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་རྐྱེན་ཡིན་པ་སྟོན་ཏོ། །ལྔ་པས་ནི་ཇི་ལྟར་ཐར་པའི་བགེགས་སུ་འགྱུར་བ་སྟོན་ཏོ། །དེར་ནི་ལྷག་པར་ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གཉིས་ལས་ལྷག་པའོ། །ཀུན་དུ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དགེ་བ་དང༌།མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལའོ། །

【K11 第十一段：一頌(37)明阿賴耶識譬如池派流】

ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་བསྟན་ནས། ད་ནི་སྐོམ་པར་འགྱུར་བ་སྟོན་ཏེ། ཆོས་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནས་སྐོམ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མི་བཟད་པའི་རྒྱུན་རྣམས་ནི། མིག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་དང༌། འགྲོ་བ་ལྔ་དང༌། ཁམས་གསུམ་ལ་སོགས་པའོ། །

【K12 第十二段：七頌(38-44)顯示解了解脫遍知及縛遍知】【L1 總釋七頌】

ཆོས་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་འཆིང་བ་དང༌། ཐར་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བསྟན་ཏོ། །

【L2 別釋七頌】【M1 初一頌明解了縛遍知】

དེ་ལ་འཆིང་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི། འདི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་དང༌། བདེ་ན་ཡང་བདག་ཉིད་བདེའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ཡང་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ལས་ཀྱང་དེ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 餘六頌明解了解脫遍知】【N1 初一頌明所離惑】

ཐར་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྷག་མ་དྲུག་གིས་བསྟན་ཏོ། །རྟག་ཏུ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད། །ཉོན་མོངས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་ཞིང་འགག །དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་ལས། །ཐར་པར་མ་གྱུར་ཅེས་བྱ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ནའོ༑ །འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འགགས་པ་ནའོ། །

【N2-3 次兩頌顯解脫性】

གང་གི་ཚེ་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སྟོན་ཏེ། །དེ་ཉིད་ཕྱིས་དག་པར་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཡིད་གཞན་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་ཅན་གང་དེ་འདིར་གཞན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ནི། དོན་འདི་ཉིད་སྒྲུབ་པའོ། །

【N4 次一頌釋有餘涅槃】

ཐར་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཏེ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་དང༌། །དངོས་པོ་ལས་ཐར་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་ནི༑ ས་བོན་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་བསྩལ་བས། ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་ལས་ཐར་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགེ་སློང་དག་མིག་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤངས་ན། དེ་ལྟ་བུས་ཁྱེད་ཀྱི་མིག་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཚིག་ལྟ་བུའོ། །

【N5 次一頌顯無餘涅槃】

དེ་ལྟར་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་ཐར་པ་བསྟན་ནས། སོ་སོ་རང༌གི་རིག་པས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་སྟན་ཏེ། མེད་པ་ཙམ་དུ་འཛིན་པ་ལ་བཙལ་བའི་ཕྱིར། དེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་སྟོན་ཏོ། །ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཙམ་ཟད་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་དེ་ལས་ཐ་དད་པའམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའམ། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའམ༑ མེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། སྤྲོས་པ་མེད་པའོ། །

【N6 後一頌顯無實數取趣生死涅槃】

རྒྱུན་ལ་གང་ཟག་ཅེས་བྱ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་འཆིང་བ་དང་ཐར་པ་ཡོད་བཞིན་དུ། གང་ཟག་དང་ཆོས་འཁོར་བའམ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་མེད་པ་དེ་ཡོངས་སུ་སྟོན་ཏོ། །

【H2 建立意趣義伽他(51)】【I1 結前生後】

དོན་དམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྫོགས་སོ།། །།དེ་ལ་དགོངས་པའི་དོན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། དེ་ནས་མི་མཇེད་ཀྱི་བདག་པོ་ཚངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ་ཕྱིན་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས་མི་མཇེད་ཀྱི་བདག་པོ་ཚངས་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྗོད་པས་ཞུ་བ་ཞུས་པ།

【I2 舉伽陀(五十一頌以義分科)】【J1 第一頌梵王請舉問(1)】

བསླབ་པ་རྣམས་ལ་ཕ་རོལ་གཤེགས། །ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་སེལ་མཛད་པ། །བསླབ་དང་བསླབ་རྣམས་བསླབ་བགྱི་བ། །གང་ལགས་ཞུ་ན་བདག་ལ་གསུངས། །

【J2 後五十頌世尊答(50)】【K2 第二頌答學體學數(1)】

གྲོགས་པོ་མདོར་ན་བསླབ་པ་གསུམ། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་པའི་སེམས། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དེ་དག་ལ། །བསླབ་པ་གང་ཡིན་མཉན་པར་གྱིས། །

【K3-51 所餘頌答當修學】【L3 第三頌學方便(1)】

ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་བཞི་བདེ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །བཞི་པོ་ཡི་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །རྟག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་དག་པ་ཡིན། །

【L4 第四頌學次第生起(1)】

རྩ་བ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་དང༌། །ཞི་བའི་སེམས་ལ་དགའ་བ་དང༌། །འཕགས་པའི་ལྷ་དང་སྡིག་པའི་ལྷ། །ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་འབྲལ་བར་བྱ། །

【L5 第五頌學次第清淨差別(1)】

དང་པོ་དག་ཅིང་བསམ་གཏན་དགའ། །བདེན་པ་ལ་ཡང་མཁས་པར་བྱ། །བདེན་པ་ཉིད་ནི་བསྐྱེད་པ་དང༌། །སྤང་བར་བྱ་ཞིང་སྤེལ་བར་བྱ། །

【L6 第六頌學所得果(1)】

བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་གཞི་རྣམས་ལ། །འགྲོ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ༑ །འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སྤངས་ལ། །འགྲོ་བ་གཉིས་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །

【L7 第七頌學漸次因緣別總修習(1)】

གཉིས་ནི་གཉིས་ལ་ཉེ་བར་གནས། །གཅིག་ནི་མྱ་ངན་འདའ་བར་འགྲོ། །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྒྱུར་འགྱུར་ཏེ། །སོ་སོ་དང་མི་འདྲེན་མར་བསྒོམ། །

【L8-10 第八至十頌總叡者次第為後果因(3)】【M8 第八頌】

གང༌གི་ཐོག་མར་འགྱོད་མེད་ལ། །ཕྱི་ནས་བདེ་དང་ལྡན་འགྱུར་ལ། །མཁས་པ་གང་ལ་སློབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་ཐོག་མ་ཡིན། །

【M9 第九頌】

གང་གིས་དགེ་བ་འབྱུང་ལྡན་པ༑ །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྤྱོད་བྱེད་པ། །མཁས་པ་གང་ལ་བསླབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་བར་མ་ཡིན། །

【M10 第十頌】

གང་གིས་སེམས་ནི་རྣམ་གྲོལ་ལ། །སྤྲོས་པ་ཡང་ནི་འགག་འགྱུར་བ། །མཁས་པ་གང་ལ་སློབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན། །

【L11-13 第十一至十三頌明學成敗共與不共(3)】【M11 第十一頌】

ལམ་གྱི་ཐོག་མར་བསྟན་པ་དེ། །མ་དག་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ལམ༑ །དེ་བཞིན་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྟེ། །དེ་ནི་གཅིག་པུས་འགྱུར་བར་འདོད༑ །

【M12 第十二頌】

ལམ་གྱི་བར་མར་བསྟན་པ་དེ། །རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ།།ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགྲོ་བ་མིན། །དེ་ནི་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་འདོད། །

【M13 第十三頌】

ལམ་གྱི་གཙོ་བོ་བསྟན་པ་དེ། །རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ། །ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། །དེ་ཡང་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་འདོད། །

【L14 第十四頌明正邪學(1)】

སློབ་དང་མི་སློབ་གང་ཡིན་དེ༑ །གཉི་ག་མཁས་པར་འདོད་པ་ཡིན། །སློབ་དང་མི་སློབ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་གཉི་ག་བྱིས་པར་འདོད། །

【L15 第十五頌辨三學離障成滿(1)】

ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྤངས་པ་དང༌། །གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཤེས་བྱ་མངོན་སུམ་ཕྱིར། །བསླབ་པ་བླང་བ་རྣམ་གསུམ་གྱུར། །

【L16 第十六頌明學差別(1)】

དམིགས་བཅས་དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། །ཕྲ་བ་དང་ནི་རགས་པར་ལྡན། །ཡང་དག་བླང་དང་རབ་དབེན་དང༌། །སྒྲ་དང་བསྟོད་པས་ཡང་དག་བསྒྲུབས། །

【L17 第十七頌明學純雜可得(1)】

བསླབ་པ་གཅིག་ནི་གཅིག་པུ་འབྱུང༌། །ཕྱི་མ་ཟླ་དང་བཅས་པ་ཡིན། །གཅིག་ནི་ཟླ་དང་གསུམ་ཡིན་ཏེ། །དེ་དག་མཁས་པས་འདའ་བར་བྱེད། །

【L18-38 第十八至三十八頌純明戒學遠離清淨(21)】【M18 第十八頌】

བསླབ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་དང༌། །དམ་བཅས་དང་ཡང་ལྡན་པ་དང༌། །ཆོག་བཟང་པོ་མ་སྨད་དང༌། །གནས་ལྔ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྤངས། །

【M19 第十九頌】

འབྱིན་པས་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར། །འགྱོད་པས་ཉེས་པ་མེད་པར་འགྱུར། །བསླབ་པ་ལ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ། ། དེ་ལ་སྙིང་ནས་ནན་ཏན་བྱ༑ །

【M20 第二十頌】

ཕྱིར་ནི་སྤང་བར་མི་བྱ་ཞིང༌། ། སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་གཞིག་མི་བྱ། ། རྟག་ཏུ་ནན་ཏན་གནས་པར་བྱ། ། འདུལ་བ་ལ་ནི་འཇུག་པར་བྱ། །

【M21 第二十一頌】

དམ་བཅས་ཐོག་མར་དག་པར་བྱ། ། འཚོ་བ་ཡང་ནི་དག་པར་བྱ། ། མཐའ་གཉིས་པོ་ནི་སྤངས་ནས་ཀྱང༌། །སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱ། །

【M22 第二十二頌】

བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །ཇི་ལྟར་ཡང་ནི་ཆགས་མི་བྱ། ། སེམས་ནི་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་ཆོས། །བྱུང་བ་དང་དུ་བླང་མི་བྱ། །

【M23 第二十三頌】

ཧ་ཅང་མི་ཞུམ་ཐལ་ཆེས་མིན། །རྟག་ཏུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག །དངོས་གཞི་ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ཀྱིས་དག །ཚངས་སྤྱོད་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ། །

【M24 第二十四頌】

བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་ནི་བརྩམ་པར་བྱ། །རྟག་ཏུ་བརྟུན་པ་བརྟན་པོར་བྱ། །ཡན་ལག་ལྔ་པོ་རབ་བརྟན་པའི། །བག་ཡོད་པ་ནི་བརྟེན་པར་གྱིས། །

【M25 第二十五頌】

དགེ་བ་སྤྱོམས་པར་མི་བྱ་སྟེ། །སྡིག་པ་རྣམས་ནི་བཤགས་པར་བྱ། །ཆོས་གོས་ལ་སོགས་ངན་པ་འམ། །བཟང་པོའང་རུང་སྟེ་ཆོག་ཤེས་བྱ། །

【M26 第二十六頌】

ཉུང་དུས་ཀྱང་ནི་གནས་པར་བྱ། །ངན་པས་ཀྱང་ནི་གནས་པར་བྱ། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་ཞི་དོན་དུ། །སྤྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་བླང༌། །

【M27 第二十七頌】

སྤྱོད་ལམ་དག་དང་ལྡན་པར་བྱ། །ལེན་པ་ལ་ཡང་རན་པར་བྱ། །དེ་ཡི་ཆེད་དུ་སྤྱོད་ལམ་རྣམས། །བཅོས་པར་ནམས་ཀྱང་མི་བྱའོ། །

【M28 第二十八頌】

བདག་གི་ཡོན་ཏན་བདེན་པ་ཡང༌། །བརྗོད་པར་མི་བྱ་བརྗོད་མི་གཞུག །ཡང་ན་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང༌། །འདོད་པའི་མཚན་མ་བསྟན་མི་བྱ། །

【M29 第二十九頌】

གཞན་དག་ལ་ནི་ནན་གྱིས་སུ། །སློང་མོ་གདབ་པར་མི་བྱའོ། །ཆོས་བཞིན་ཐོབ་པའི་རྙེད་པ་ལ། །འདི་ལ་རྙེད་པ་སྨད་མི་བྱ། །

【M30 第三十頌】

རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་ལ། །ཅིས་ཡོད་ཀྱང་མངོན་པར་ཆགས་མི་བྱ། །སྒྲོ་འདོགས་སྐུར་པའི་ལྟ་བ་ལ། །མངོན་པར་ཞེན་པར་ཡོད་མི་བྱ། །

【M31 第三十一頌】

འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གསང་བའི་ཚིག །དོན་མེད་མཆོག་ཏུ་གཟུང་མི་བྱ། །ལྷུང་བཟེད་དང་ནི་ཆོས་གོས་དང༌། །དགོས་མེད་ལྷག་པ་བཅད་མི་བྱ། །

【M32 第三十二頌】

ཉོན་མོངས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡི། །ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་མི་བྱ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་བྱེད་པའི། །འཕགས་པ་རྣམས་དང་བསྟེན་པར་བྱ། །

【M33 第三十三頌】

མྱ་ངན་རྣམ་པར་གཡེང་བྱེད་པ། །མཛའ་སྡེ་དག་ཀྱང་སྤོང་མི་བྱ། །སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་རྣམས། །བྱུང་བ་དང་དུ་བླང་མི་བྱ། །

【M34 第三十四頌】

བརྟུལ་ཞུགས་ཉམས་པས་ཇི་ལྟར་ཡང༌། །དད་པས་བྱིན་པ་སྤྱད་མི་བྱ། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང༌། །ཡོངས་སུ་སྤང་བར་མི་བྱའོ། །

【M35 第三十五頌】

ཕ་རོལ་དག་གི་འཁྲུལ་སྐྱོན་ལ། །མི་བསམ་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བྱ། །བདག་གི་འཁྲུལ་པར་ཉེས་པ་ནི། །ཤེས་པར་བྱས་ནས་བསྒྲགས་པར་བྱ། །

【M36 第三十六頌】

དེ་བཞིན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ལ། །ཆོས་བཞིན་དུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱ། །དེ་བཞིན་ལས་སུ་བྱ་བ་རྣམས། །རང་གིས་བྱ་ཞིང་བསྒྲིམ་པར་བྱ། །

【M37 第三十七頌】

སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི། །མཐུ་སྟོབས་དང་ནི་བསྟན་པ་ལ། །དད་ལྡན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ། །མཐོང་བར་སྐུར་བ་ཡང་མི་གདབ། །

【M38 第三十八頌】

རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། །ཤིན་ཏུ་ཟབ་མོས་ཆོས་རྣམས་ལ། །སྔོན་གྱི་ལུང་རྙིང་ཡོངས་བཏང་སྟེ། །རང་ལྟ་མཆོག་ཏུ་གཟུང་མི་བྱ། །

【L39-48ab 第三十九至四十八上半頌純明定學遠離清淨(9.5)】【M39 第三十九頌】

བས་མཐའ་ཡི་ནི་མལ་སྟན་དུ། །རྣམ་པར་དབེན་པར་གནས་པར་བྱ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པར་བྱ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྟུན་པ་བརྟན་པོ་བྱ། །

【M40 第四十頌】

འདུན་པ་མེད་ཅིང་འདུན་པ་བསྐྱེད༑ །སྡང་བ་མེད་ཅིང་སུན་འབྱིན་ལ། །གཉིད་མི་ལོག་ཅིང་དུས་སུ་ཉལ། །ཞི་བར་ཡང་ནི་གནས་མི་བྱེད། །

【M41 第四十一頌】

འགྱོད་པ་མེད་དང་འགྱོད་དང་བཅས། །སོམ་ཉི་བྱེད་ཅིང་འདོད་པར་བྱེད། །རྣམ་པ་ཀུན་དང་དུས་ཀུན་ལྡན། །ཡང་དག་སྦྱོར་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །

【M42 第四十二頌】

འཇུག་པར་བྱེད་དང་སད་བྱེད་དང༌། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་ཀུན་དུ་སྦྱོར། །མཚན་མར་འཛིན་དང་ཆགས་པ་དང༌། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་སྟེག་པར་བྱེད། །

【M43 第四十三頌】

འཇུམས་པ་དང་ནི་མཆོག་ཏུ་ཆགས། །རྟོག་པ་ཞེས་ནི་བྱ་བ་སྟེ༑ ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་པ་དེ། ། མཁས་པས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ༑ །

【M44 第四十四頌】

འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་ངོམས་བྱེད། ། དེ་བཞིན་མང་པོའི་ཐུན་མོང་པ། ། ཆོས་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་དང༌། ། དེ་བཞིན་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད། །

【M45 第四十五頌】

དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས༌སྤང་བར་འོས། ། མྱུར་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ། འདོད་རྣམས་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ། བག་མེད་ཀྱི་ནི་ས་ཡང་ཡིན། །

【M46 第四十六頌】

འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཀེང་རུས་འདྲ། ། དེ་བཞིན་ཤ་ཡི་ཁམ་ཚད་འདྲ། ། རྩྭ་ཡི་སྒྲོན་མ་འདྲ་བ་ཡང༌། །དེ་བཞིན་མེ་ཡི་དོང་དང་འདྲ། །

【M47 第四十七頌】

གདུག་པའི་སྦྲུལ་དང་འདྲ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དང༌། །བརྙན་པོའི་རྒྱན་དང་འདྲ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཤིང་ཐོག་འདྲ་བ་ཡིན། །

【M48ab 第四十八上半頌】

འདོད་རྣམས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་ནི། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་ཆགས་མི་བྱ། །

【L48cd-51 第四十八下半至五十一頌純明慧學究竟清淨(3.5)】【M48cd 第四十八下半頌】

དམ་པའི་ཆོས་ནི་རྟག་ཏུ་ཉོན། །བསམ་པ་དང་ནི་བསྒོམ་པར་གྱིས། །

【M49 第四十九頌】

ཐོག་མར་ཞི་དང་རྒྱ་ཆེ་བ། །མཐོང་ནས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བསྒོམ། །ཉོན་མོངས་གནས་ངན་ལེན་སྤངས་ལ། །སྤོང་བ་ལ་ཡང་དགའ་བར་གྱིས། །

【M50 第五十頌】

མཚན་མ་ལ་ཡང་དཔྱད་པར་བྱ། །སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །

【M51 第五十一頌】

བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ། །ཀུན་ནས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །ཚེ་འདིར་མྱ་ངན་འདའ་བར་བྱེད། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཟད་པར་བྱ། །

【I3 隨別釋五十一頌(以義分科)】【J1 釋第一頌梵王請舉問(1)】

བསླབ་པ་རྣམས་ལ་ཕ་རོལ་གཤེགས། །ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་སེལ་མཛད་པ། །བསླབ་དང་བསླབ་རྣམས་བསླབ་བགྱི་བ། །གང་ལགས་ཞུ་ན་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཚངས་པས་

【K1 上半讚】

བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གི་ཕ་མཐར་བྱོན་པ། རང་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་ཀྱང་བརྩམས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་སོ་ཅོག་གཅོད་པའི་སྒོ་ནས་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བསྟོད་པ་སྔར་བྱས་ནས།

【K2 下半請】

བསླབ་པ་རྣམས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དུ་ཡོད་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་ཞུས་པའོ། །

【J2 釋後五十頌世尊答(50)】【K2 釋第二頌答學體學數(1)】

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱ་བ་མང་པོས་སྐྲག་པ་དང༌། །ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་རྣམས་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་དགོངས་ནས་བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ཏེ། གྲོགས་པོ་མདོར་ན་བསླབ་པ་གསུམ། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་པའི་སེམས། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དེ་དག་ལ། །བསླབ་པ་གང་ཡིན་མཉན་པར་གྱིས༑ །ཞེས་མདོར་བསླབ་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལ། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། སེམས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བས་ན། བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ནང་དུ་བསྡུ་བའི་དགོངས་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །

【K3-51 釋所餘頌答當修學】【L3 釋第三頌學方便(1)】

དེ་དག་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི། སྦྱོར་བ་གང་གིས་བསླབ་པ་དེ་དག་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་བཞི་བདེ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །བཞི་པོ་ཡི་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །རྟག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་དག་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་བསླབ་པ་སྟོན་ཏེ། ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསླབ་པ་སྟེ། ཡན་ལག་དྲུག་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་སློབ་པ་སྟེ། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བཞི་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་ཞེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པར་བསྟན་ཏེ། ངེས་པར་འབྱིན་པ་ནི་ཐར་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་སྨད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་ཅེས་བྱ་བས་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡན་ལག་རྣམ་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པས་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། གནས་བཞི་བདེ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་སྦྱོར་བ་སྟོན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་ཡིན་ལ༑ དེ་ཡང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་ཡིན་པས་ན་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བཞི་པོ་ཡི་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །རྟག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་དག་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའི་སྦྱོར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌།འགོག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལས་རེ་རེ་ལ་ཡང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་པ་བཞི་བཞིས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ།། །།

【L4 釋第四頌學次第生起(1)】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་པ།

རྩ་བ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་དང༌། །ཞི་བའི་སེམས་ལ་དགའ་བ་དང༌། །འཕགས་པའི་ལྷ་དང་སྡིག་པའི་ལྷ། །ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་འབྲལ་བར་བྱ༑ །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་སྟོན་ཏོ། །བསླབ་པ་དང་པོ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ༑ ཕྱི་མ་གཉིས་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་འགྱོད་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་ནས་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡིག་པའི་ལྟ་བ་དང་བྲལ་ན་ནི་གསུམ་པའོ།

【L5 釋第五頌學次第清淨差別(1)】

དང་པོ་དག་ཅིང་བསམ་གཏན་དགའ། བདེན་པ་ལ་ཡང་མཁས་པར་བྱ། བདེན་པ་ཉིད་ནི༌བསྐྱེད་པ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་ཞིང་སྤེལ་བར་བྱ། ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི། བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དག་པའི་ཁྱད་པར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྟོན་ཏོ། དེ་ལ་དང་པོ་དག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དང་པོའི་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའོ། །བསམ་གཏན་དགའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའི་འོ༑ །བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའི་འོ། །བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤང་བར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གཉིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྤེལ་བར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་སྤོང་ཞིང་འགོག་པས་འཕེལ་བར་བྱའོ། །

【L6 釋第六頌學所得果(1)】

བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་གཞི་རྣམས་ལ། །འགྲོ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། །འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སྤངས་ལ། །འགྲོ་བ་གཉིས་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་དང༌། ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བའི་བསླབ་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱི་བསླབ་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པ་དང་ཉམས་པར་བྱ་བ་ལས་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་ཏེ། དེའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་འགྲོ་བ་བཞི་གང་ཡིན་པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང༌།མིའི་འགྲོ་བར་གཏོགས་པའི་བདེ་འགྲོ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། འདོད་པའི་ཁམས་ཉིད་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་འགྲོ་བར་གཏོགས་པ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཉམས་པའི་འབྲས་བུ་ངན་འགྲོ་དང༌། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷའི་འགྲོ་བར་གཏོགས་པ་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གོང་མའི་འགྲོ་བ་དང༌། ཁམས་གསུམ་དུ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འགྲོ་བ་དེ་དག་ལས་དང་པོའི་བདེ་འགྲོ་དང༌། ངན་འགྲོ་གཉིས་སྤངས་ལ།ཕྱི་མའི་གོང་མའི་འགྲོ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འགྲོ་བ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །

【L7 第七頌學漸次因緣別總修習(1)】

གཉིས་ནི་གཉིས་ལ་ཉེ་བར་གནས། །གཅིག་ནི་མྱ་ངན་འདས་པར་འགྲོ། །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྒྱུར་འགྱུར་ཏེ། །སོ་སོ་དང་ནི་འདྲེན་མར་བསྒོམ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི། ཇི་ལྟར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོས་རིམ་བཞིན་དུ་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གཉིས་ལ་རྒྱུའི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། །བར་མས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པར་གཏོགས་པའི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་གཉིས་པ་རྒྱུའི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། མཆོག་གཅིག་པུས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྒྱུའི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོ་དང་འདྲེན་མར་མཐུན་མཐུན་དུ་བསྒོམ་པ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【L8-10 第八至十頌總叡者次第為後果因(3)】【M8 第八頌】

གང་གིས་ཐོག་མར་འགྱོད་མེད་ལ། །ཕྱི་ནས་བདེ་དང་ལྡན་འགྱུར་བ། །མཁས་པ་གང་ལ་སློབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་ཐོག་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི། ཇི་ལྟར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་འགྱོད་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཕྱི་མའི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་སྟོན་ཏོ༑ །

【M9 第九頌】

གང་གིས་དགེ་བ་འབྱུང་ལྡན་པ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བྱེད་པ། །མཁས་པ་གང་ལ་སློབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་བར་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་མཆོག་གི་རྒྱུ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M10 第十頌】

གང་གིས་སེམས་ནི་རྣམ་གྲོལ་ལ། །སྤྲོས་པ་ཡང་ནི་འགག་འགྱུར་བ། །མཁས་པ་གང་ལ་སློབ་པ་དེ། །བསླབ་པ་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཙོ་བོར་སྟོན་ཏོ། །

【L11-13 第十一至十三頌明學成敗共與不共(3)】【M11 第十一頌】

ལམ་གྱི་ཐོག་མ་བསྟན་པ་དེ། །མ་དག་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ལམ། །དེ་བཞིན་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྟེ། །དེ་ནི་གཅིག་པུས་འགྲོ་བར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཉམས་ན་ངན་འགྲོའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ན་བདེ་འགྲོའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། བསླབ་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་མེད་པར་ཡང་འབའ་ཞིག་གིས་སྒྲུབ་ནུས་པ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【M12 第十二頌】

ལམ་གྱི་བར་མ་བསྟན་པ་དེ། །རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ། །ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགྲོ་བ་མིན། །དེ་ནི་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ལམ་བར་མ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བ་དང༌། ཁམས་གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་ཞིང༌། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་གཏན་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཆོག་མེད་ཅིང་དང་པོ་མེད་པར་འབའ་ཞིག་གིས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟོན་ཏོ། །

【M13 第十三頌】

ལམ་གྱི་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་དེ། །རྣམ་པར་དག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ། །ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། །དེ་ཡང་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་འདོད། །ཅེས་བྱ་བས་ནི། ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཡང་གཏན་ཕྱིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཆོག་དེ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། སྔ་མ་གཉིས་མེད་པར་ཡང༌། གཅིག་པུས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【L14 第十四頌明正邪學(1)】

སློབ་དང་མི་སློབ་གང་ཡིན་དེ། གཉི་ག་མཁས་པར་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་ཀྱིས་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ལ་བསླབ་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་སློབ་ཀྱི། ལོག་པར་མི་སློབ་པའི་ཕྱིར། མཁས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟོན་ཏོ། །སློབ་དང་མི་སློབ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་གཉི་ག་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་འོག་མ་ཕྱེད་ཀྱིས་ནི་ལོག་པར་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟོན་ཏོ། །

【L15 第十五頌辨三學離障成滿(1)】

ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྤངས་པ་དང༌། །གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཤེས་བྱ་མངོན་སུམ་ཕྱིར། །བསླབ་པ་བླང་བ་རྣམ་གསུམ་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བས། ཁྱིམ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་གསུམ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【L16 第十六頌明學差別(1)】

དམིགས་བཅས་དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། །ཕྲ་བ་དང་ནི་རགས་པར་ལྡན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པ་འདིས་ནི། མཆོག་གཉིས་དང༌། དང་པོ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཕྲ་བ་དང༌། རགས་པས་རབ་ཏུ་བྱེ་བ་སྟོན་ཏོ། ། ཡང་དག་བླང་དང་རབ་དབེན་དང༌། ། སྒྲ་དང་བསྟོད་པས་ཡང་དག་བསྒྲུབས། །ཤེས་བྱ་འོག་མ་ཕྱེད་ཀྱིས་ནི། ། དང་པོ་དང་བར་མ་དང་མཆོག་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དམ་བཅས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པ་དང་ལུས་དང་སེམས་དབེན་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། གཞན་གྱི་སྒྲ་དང་ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་སྟོན་ཏོ། །

【L17 第十七頌明學純雜可得(1)】

བསླབ་པ་གཅིག་ནི་གཅིག་པུས་འབྱུང༌། །ཕྱི་མ་ཟླ་དང་བཅས་པ་ཡིན། །གཅིག་ནི་ཟླ་དང་གསུམ་ཡིན་ཏེ། །དེ་དག་མཁས་པས་འདའ་བར་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བས་ནི། དང་པོ་གཅིག་ནི་གཅིག་པུས་འབྱུང་བ་སྟོན་ཏོ། །བར་མ་ལ་ནི་དེ་མེད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །མཆོག་ལ་ནི་དེ་གཉི་ག་མེད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་ནི་མི་སློབ་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L18-38 第十八至三十八頌純明戒學遠離清淨(21)】【M18 第十八頌】

བསླབ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་དང༌། །དམ་བཅས་དང་ཡང་ལྡན་པ་དང༌། །ཆོ་ག་བཟང་པོ་མ་སྨད་དང༌། །གནས་ལྔ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསླབས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སྟོན་ཏོ། །དམ་བཅས་དང་ཡང་ལྡན་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་སྟོན་ཏོ། །ཆོ་ག་བཟང་པོ་མ་སྨད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཆོ་ག་མ་ཉམས་པ་སྟོན་ཏོ། །གནས་ལྔ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཉམས་པ་སྟོན་ཏེ། གནས་ལྔ་ནི། དགེ་སློང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་སྟོན་ཏེ། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། ཤ་འཚོང་གི་གནས་དང༌། ཆང་འཚོང་གི་ཁྱིམ་དང༌། སྨད་འཚོང་གི་གནས་དང༌། གདོལ་པའི་གནས་སོ། །དེ་ལ་ཤ་འཚོང་གི་གནས་ནི་གསོད་པའི་གནས་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེར་འབོད་ཅིང་ཤན་པ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པས་ཤིན་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྡིག་པའི་ལས་ལུག་ལ་སོགས་པ་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །

【M19 第十九頌】

འབྱིན་པས་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར། །འགྱོད་པས་ཉེས་པ་མེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱིན་པ་དེ་ལྟར་འགྱོད་པ་མེད་ལ། ཇི་ལྟར་འགྱོད་པ་དེ་ལྟར་ཉེས་པ་མི་བྱེད་དོ། །བསླབ་པ་ལ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ། །དེ་ལ་སྙིང་ནས་ནན་ཏན་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【M20 第二十頌】

ཕྱིར་ནི་སྤང་བར་མི་བྱ་ཞིང༌། །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་གཞིག་མི་བྱ། །རྟག་ཏུ་ནན་ཏན་གནས་པར་བྱ། །འདུལ་བ་ལ་ནི་འཇུག་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི། རྩ་བ་བཞིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་རྟག་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟན་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་གནས་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M21 第二十一頌】

དམ་བཅས་ཐོག་མར་དག་པར་བྱ། །འཚོ་བ་ཡང་ནི་དག་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་པོ་འདིས་ནི་ཆོ་ག་དང༌། འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏེ། ཆོ་ག་ནི་སྔར་དམ་བཅས་པས་ག་དོད་སྤྱད་པས་ན། དམ་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཐའ་གཉིས་པོ་ནི་སྤངས་ནས་ཀྱང༌། །སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤང་བར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། འདོད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་དང༌། ལུས་ངལ་བར་འགྱུར་བ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་གཉིས་དང༌། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤོང་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཁོ་ན་སྟོན་ཏོ། །

【M22 第二十二頌】

བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །ཇི་ལྟར་ཡང་ནི་ཆགས་མི་བྱ༑ །སེམས་ནི་འཁྲུལ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས། །བྱུང་བ་དང་དུ་བླང་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྲུངས་པ་ལ་སོགས་པ་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་པར་དུ་གཅོད་པ་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ནས་མངོན་པར་མ་ཆགས་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་འདོད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་དུ་མི་ལེན་པས་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M23 第二十三頌】

ཧ་ཅང་མི་ཞུམ་ཐལ་ཆེས་མིན། །རྟག་ཏུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག །དངོས་གཞི་ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །ཚངས་སྤྱོད་དག་པར་སྤྱོད་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཆུད་ཟད་འགྱོད་པ་དང༌། གནས་མ་ཡིན་པ་འགྱོད་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་ནས། མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚེ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ཚེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M24 第二十四頌】

བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་ནི་བརྩམ་པར་བྱ། །རྟག་ཏུ་བརྟུན་པ་བརྟན་པོར་བྱ། །ལེགས་པར་གནས་པས་བག་ཡོད་པ། །ཡན་ལག་ལྔ་པས་བརྟན་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། གོ་ཆ་དང༌། སྦྱོར་བ་མི་བཟློགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བག་ཡོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལ་བརྟེན་པས། བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་ཁོ་ན་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བག་ཡོད་པའི་ཡན་ལག་རྣམ་པ་ལྔ་ནི༑ འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། སྔ་ནས་བྱ་བ་དང༌། མཐུན་པར་སྤྱད་པའོ། །

【M25-26 第二十五頌至第二十六頌】

དགེ་བ་སྤྱོམས་པར་མི་བྱ་སྟེ། །སྡིག་པ་རྣམས་ནི་བ་ཤགས་པར་བྱ། །ཆོས་གོས་ལ་སོགས་ངན་པ་འམ། །བཟང་པོའང་རུང་སྟེ་ཆོག་ཤེས་བྱ། ཉུང་དུས་ཀྱང་ནི་གནས་པར་བྱ། ངན་པས་ཀྱང་ནི་གནས་པར་བྱ། ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་ཞི་དོན་དུ། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་བླང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་འདོད་པ་ནི་འདོད་ཆེན༌ཆེ་བ་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུར༌གྱུར་པ་སྟེ། འདོད་ཆེན་ཆེ་བ་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པ་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དེ་གཉིས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། །བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M27 第二十七頌】

སྤྱོད་ལམ་དག་དང་ལྡན་པར་བྱ། །ལེན་པ་ལ་ཡང་རན་པར་བྱ། །དེ་ཡི་ཆེད་དུ་སྤྱོད་ལམ་རྣམས། །བཅོས་པར་ནམས་ཀྱང་མི་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཞན་དག་ལ་ཚུལ་འཆོས་པའི་དོན་དུ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལན་པ་ལ་ཚོད་ཤེས་པས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲོག་གནས་པར་བྱ་བའི་ཡོ་བྱད་ལེན་པ་ལས་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཁོ་ན་སྟོན་ཏོ། །

【M28-29 第二十八頌至第二十九頌】

བདག་གི་ཡོན་ཏན་བདེན་པ་ཡང༌། །བརྗོད་པར་མི་བྱ་བརྗོད་མི་གཞུག །ཡང་ན་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང༌། །འདོད་པའི་མཚན་མ་བསྟན་མི་བྱ། །གཞན་དག་ལ་ནི་ནན་གྱིས་སུ། །སློང་མོས་གདབ་པར་མི་བྱའོ། །ཆོས་བཞིན་ཐོབ་པའི་རྙེད་པ་ལ། །འདི་ལ་རྙེད་པ་སྨད་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི།ཁ་གསག་དང༌།གཞོགས་སློང་དང༌། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་དང༌། རྙེད་པས་རྙེད་པར་བྱེད་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས། བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M30 第三十頌】

རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་ལ། །ཅིས་ཀྱང་མངོན་པར་ཆགས་མི་བྱ། །སྒྲོ་འདོགས་སྐུར་པའི་ལྟ་བ་ལ། །མངོན་པར་ཞེན་པར་ཡོད་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་མ་ཆགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས། རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M31 第三十一頌】

འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གསང་བའི་ཚིག །དོན་མེད་མཆོག་ཏུ་གཟུང་མི་བྱ། །ལྷུང་བཟེད་དང་ནི་ཆོས་གོས་ཀྱང༌། །དགོས་མེད་ལྷག་པར་བཅང་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལས། ཐར་པའི་བགེགས་བྱ་བའི་ཕྱིར། །འདི་ལ་ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་བཅོས་ངན་པ་ལྟ་བ་ངན་པའི་རྒྱུད་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པས་བྱས་པ་རྣམས་ལ་མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལྷུང་བཟེད་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་ལྷག་པར་འཆང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས། རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པས་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M32 第三十二頌】

ཉོན་མོངས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡི། ། ཁྱིམ་པ་རྣམས་དང་བསྟེན་མི་བྱ། ། ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་བྱེད་པའི། ། འཕགས་པ་རྣམས་དང་བསྟེན་པར་བྱ། ། ཞེས་བྱ་བས་ནི། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ། གཉེན་པོའི་རྒྱུ༌སྤང་བ་དང༌། བསྟེན་པས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M33 第三十三頌】

མྱ་ངན་རྣམ་པར་གཡེང་བྱེད་པ། ། མཛའ་སྡེ་དག་ཀྱང་ཡོང་མི་བྱ། ། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་རྣམས། །བྱུང་བ་དང་དུ་བླང་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཇི་ལྟར་ཁྱིམ་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འདྲེ་བ་མྱ་ངན་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་འཕེལ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌།ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དང་འདྲེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་པས་གཉེན་པོའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་སྟོན་ཏོ། །

【M34 第三十四頌】

བརྟུལ་ཞུགས་ཉམས་པས་ཇི་ལྟར་ཡང༌། །དད་པས་བྱིན་པས་སྤྱད་མི་བྱ། །དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟར་ཡང༌། །ཡོངས་སུ་སྤང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ནི། དད་པས་བྱིན་པ་ཆུད་མི་གཟོན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མི་སྤོང་བས། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་ངན་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M35 第三十五頌】

ཕ་རོལ་དག་གི་འཁྲུལ་སྐྱོན་ལ། །མི་བསམ་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བྱ། །བདག་གི་འཁྲུལ་པའི་ཉེས་པ་ནི། །ཤེས་པར་བྱས་ནས་བསྒྲགས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། གཞན་གྱི་ཉེས་པ་མཐོང་ནས་བསམ་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། རང་གི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་མི་འདོར་བས་ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་ཉེས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྒྲོགས་པས་ང་རྒྱལ་མེད་པའི་ཕྱིར། བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M36 第三十六頌】

དེ་བཞིན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ལ། །ཆོས་བཞིན་དུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱ། །དེ་བཞིན་ལས་སུ་བྱ་བ་རྣམས། །རང་གིས་བྱ་ཞིང་གྲིམས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ཉེས་པ་ལས་དབྱུང་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་རིམ་གྲོ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་བདག་གིར་བྱ་བར་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་དག་པ་སྟོན་ཏོ། །

【M37 第三十七頌】

སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི། །མཐུ་སྟོབས་དང་ནི་བསྟན་པ་ལ། །དད་ལྡན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ། །མཐོང་བས་སྐུར་པ་ཡང་མི་གདབ། །ཅེས་བྱ་བས་ནི། དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པར་ལྟ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །

【M38 第三十八頌】

རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། །ཤིན་ཏུ་ཟབ་མོའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །སྔོན་གྱི་ལུང་རྙིང་ཡོངས་བཏང་སྟེ། །རང་ལྟ་མཆོག་ཏུ་གཟུང་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏོ། །

【L39-48ab 第三十九至四十八上半頌純明定學遠離清淨(9.5)】【M39 第三十九頌】

བས་མཐའ་ཡི་ནི་མལ་སྟན་དུ། །རྣམ་པར་དབེན་པར་གནས་པར་བྱ། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པར་བྱ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྟུན་པ་བརྟེན་པོར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི། ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མཐུན་པའི་མལ་སྟན་བསྟེན་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལ་རྟོག་པ་སྤོང་ཞིང་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་དཀར་པོའི་ཆོས༌སྒོམ་པ་དང༌། ། བྱིང་བ་དང་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པས། སྦྱོར་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བསླབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M40-41 第四十頌至第四十一頌】

འདུན་པ་མེད་ཅིང་འདུན་པ་སྐྱེད། །སྡང་བ་མེད་ཅིང་སུན་འབྱིན་པ། །གཉིད་མི་ལོག་ཅིང་དུས་སུ་ཉལ། །ཞི་བར་ཡང་ནི་གནས་མི་བྱེད། །འགྱོད་པ་མེད་ལ་འགྱོད་དང་བཅས། །སོམ་ཉི་མེད་ཅིང་འདོད་པར་བྱེད། །རྣམ་པ་ཀུན་དང་དུས་ཀུན་ལྡན། །ཡང་དག་སྦྱོར་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ༌སྤངས་པས། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་སུན་འབྱིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ལ། ཉམས་བདེ་བར་བྱ་བའི་རྒྱུས་དུས་སུ་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། སེམས་ཞི་བར་བྱེད་པ་ན་བྱིང་བར་གྱུར་ཏམ། བྱིང་བར་འགྱུར་དུ་དོགས་ན། དད་བར་བྱ་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཞི་བར་མི་གནས་པ་དང༌། རྒྱུ་ཞིང་འགྲོ་བ་ན་ཉེས་པ་མ་བྱུང་བའི་སྔ་རོལ་ནས། དེ་མི་བྱེད་པས་འགྱོད་པ་མེད་པ་དང༌། གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར༌འགྲོ་བ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པས་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསླབ་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །

【M42-43 第四十二頌至第四十三頌】

འཇུག་པར་བྱེད་པས་སད་བྱེད་དང༌། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་ཀུན་དུ་སྦྱོར། །མཚན་མར་འཛིན་དང་ཆགས་པ་དང༌། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་སྟེག་པར་བྱེད། །འཇུམས་པ་དང་ནི་མཆོག་ཏུ་ཆགས། རྟོག་པ་ཞེས་ནི་བྱ་བ་སྟེ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་བསྐྱེད་པ་དེ། །མཁས་པས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་པའི་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མཇུག་ཏུ་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པར་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཆགས་པར་བྱ་བའི་གཞི་དེ་ཉིད་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞི་དེ་ཉིད་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་གཞི་དེ་ཉིད་ཚོལ་བའོ། །མཚན་མར་འཛིན་པ་ནི་གཞི་དེ་ཉིད་ལས་སྡུག་པའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འཛིན་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་གཞི་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །སྟེག་པ་ནི་གཞི་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པ་སྒོ་དུ་མར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འཇུམས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་དབང་པོ་གཉིས་ཕྲད་པའི་དུས་གང་ཡིན་པའོ། །མཆོག་ཏུ་ཆགས་པ་ནི་ཁུ་བ་འབྱུང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པའོ། །

【M44-45 第四十四頌至第四十五頌】

འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་ངོམས་བྱེད། །དེ་བཞིན་མང་པོ་ཐུན་མོང་ཡིན། །ཆོས་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་དང༌། །དེ་བཞིན་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད། །དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས༌སྟོང་བའི་འོས། །མྱུར་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། །འདོད་རྣམས་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། །བག་མེད་ཀྱི་ནི་ས་ཡང་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཚེ་འདི་ཉིད་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་སྤོང་བའི་ཐབས་སྟོན་ཏོ། །

【M46-48ab 第四十六頌至第四十八頌半】

འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཀེང་རུས་འདྲ། །དེ་བཞིན་ཤ་ཡི་ཁམ་ཚད་འདྲ། །རྩྭ་ཡི་སྒྲོན་མ་འདྲ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་མེ་ཡི་དོང་དང་འདྲ། གདུག་པའི་སྤྲུལ་དང་འདྲ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དང༌། །བརྙན་པོའི་རྒྱན་དང་འདྲ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཤིང་ཐོག་འདྲ་བ་ཡིན། །འདོད་རྣམས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་ནི། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་ཆགས་མི་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ངོམས་པར་མི་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་སྔར་བསྟན་པའི་ཉེས་དམིགས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་པའི་དཔེར་གཞག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེས་དམིགས་སུ་སྟོན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཉེས་དམིགས་མང་པོ་བསྟན་ན༑ དེ་དག་ལ་མཁས་པ་ག་ལ་ཞིག་མངོན་པར་ཆགས་པར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ངོམས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཀེང་རུས་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མང་པོ་དང་ཐུན་མོང་བ་ནི། ཤའི་ཁམ་ཚད་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ནི། །རྩྭའི་སྒྲོན་མ་དང་འདྲ་སྟེ།མ་བོར་ན་ཚིག་པར་འགྱུར་བ་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མེ་དོང་ལྟ་བུ་སྟེ། སྐོམ་པར་བྱེད་པ་དང་ཚུལ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤོང་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་ནི། སྦྲུལ་གདུག་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མྱུར་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པ་ནི་བརྙན་པོའི་རྒྱན་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བག་མེད་པའི་ས་ནི་ཤིང་ཁའི་འབྲས་བུ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【L48cd-51 第四十八下半頌至五十一純明慧學究竟清淨(3.5)】

དམ་པའི་ཆོས་ནི་རྟག་ཏུ་ཉོན། །བསམ་པ་དང་ནི་བསྒོམ་པར་གྱིས། །ཐོག་མར་ཞི་དང་རྒྱ་ཆེ་བ། །མཐོང་ན་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བསྒོམ༑ །ཉོན་མོངས་གནས་ངན་ལེན་སྤོངས་ལ། །སྤོང་བ་ལ་ཡང་དགའ་བར་གྱིས། །མཚན་མ་ལ་ཡང་དཔྱད་པར་བྱ། །སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་དང༌། །གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ། །ཀུན་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །ཚེ་འདིར་མྱ་ངན་འདའ་བར་བྱ། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཟད་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་གིས། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་རྣམ་པར་དག་པས་ཕུང་པོ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། བསམ་པའི་ཚིག་གིས་བསྟན་ཏོ། །མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ཚིག་གིས་བསྟན་ཏེ།དེར་མོས་པས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོག་མར་ཞི་དང་རྒྱ་ཆེ་དང༌། མཐོང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པའོ། །གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བསྒོམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི།དགའ་བ་སྡུད་པའོ། །མཚན་མ་ལ་ཡང་སྤྱད་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། ། སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ། ། ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའོ། ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་དང༌། ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ། ། ཀུན་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའོ། །

【H3 建立體義伽他(91)《論記》於內文提到91頌，但實際數過後是91.5頌。】【I1 結前生後】

དགོངས་པའི་དོན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བསྟན་པ་རྫོགས་སོ།། །། དེ་ལ་འདུས་པའི་དོན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི།

【I2 舉九十一頌釋(91頌分14段)】【J1 第一頌名惡(1)：第一段】【K1 頌】

འཇིག་རྟེན་ཀུན་དུ་ཡིད་དང་ངག་རྣམས་དང༌། །ལུས་ཀྱི་སྡིག་པ་ཅི་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། །འདོད་རྣམས་བྲལ་ཞིང་དྲན་ལྡན་ཤེས་བཞིན་ཅན། །གནོད་པར་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསྟེན་མི་བྱ། །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེས་པ་སྤྱོད་པའོ། །ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཞི་ཐམས་ཅད་དང༌། གནས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཇི་ལྟར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་མི་བྱེད་དོ། །གཞི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བའོ༑ །གནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཇི་ལྟར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོའི་གནས་དང༌། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དངོས་པོའི་གནས་སུའོ། །འདོད་པ་རྣམས་དང་ཇི་ལྟར་བྲལ་ཞེ་ན། དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྤངས་པ་དང༌། །ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྤངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ནི་གནོད་པའོ་སྙམ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱུང་བར་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ཡང་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར། དགོན་པ་དང༌། ནགས་འདབ་དང༌། བས་མཐར་གནས་འཆའ་བར་བྱེད་དེ། དེ་དགོན་པ་ན་གནས་པ་ན། ཁྱིམ་གྱིས་སྟོང་གི་བར་དུ་གནས་པ་ན། དངོས་པོའི་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པར་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་གཉེན་པོར་དྲན་བ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་ལ༑ དེ་ལས་ལངས་ན་ཡང་དེ་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་གང་ལ༌བརྟེན་ཞིང་གནས་པ་ན། དེ་ལུས་ཤིན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པས་ཤིན་ཏུ་གནས་པས་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་དུ་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུ་བ་དང་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དེར་འགྲོ་བ་དང༌།ལྡོག་པ་དང༌། གཉིད༌ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསལ་བའི་བར་དུ་ཤེས་བཞིན་གྱིས་གནས་ཏེ། དེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ལ་དྲན་པས་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌།བརྟུན་པར་བྱ་བ་དང༌། བརྩོན་པར་བྱ་བ་དང༌།སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་གཞག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་དང༌། སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་དེ་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ལ་བརྟེན་པས། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་སྤོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་བ་ནས། བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ན་དེའི་འདོད་པ་ལ་བསོད་ཉམས་སུ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་ངན་པ་གྲོང་པ། ཕལ་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་པ་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་ལ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་བྱས་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་ཉམས་སུ་ལེན་པས་བདག་ཉིད་ཀུན་དུ་གདུང་ཞིང་རབ་ཏུ་གདུང་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་དེ། ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་འདིས་བདག་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལས། དེ་གང་གི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པའི་དོན་དེ་ཡང་མ་ཐོབ་ལ།ཕོངས་པ་ཆེན་པོའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེས་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ངལ་བར་བྱེད་པའི་མཐའ། སྡུག་བསྔལ་བ་འཕགས་པའི་མ་ཡིན་པ་གནོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་རྟོགས་ནས་རིང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། མི་བསྟེན་མི་བསྙེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མདོར་བསྟན་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མངོན་པར་མཐོ་བའི་འབྱོར་པ་དང༌། ངེས་པར་ལེགས་པའི་འབྱོར་པའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་མཐོ་བའི་འབྱོར་པ་ནི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའོ། །ངེས་པར་ལེགས་པའི༌འབྱོར་པ་ནི་སྲེད་པ་ཟད་པ་དང༌།འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྱོར་པ་འདི་གཉིས་ནི་བགེགས་བྱེད་པ་སྤོང་བས་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཞི་ཐམས་ཅད་དང༌། གནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐབས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མངོན་པར་མཐོ་བའི་འབྱོར་པ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་སྤོང་བ་སྟེ། མངོན་པར་མཐོ་བའི་འབྱོར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་བསོད་ཉམས༌ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་དང༌། བདག་ཉིད་ངལ་བར་བྱེད་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ངེས་པར་ལེགས་པའི་འབྱོར་པ་ལ་བགེགས་བྱེད་པ་སྤོང་བ་སྟེ། ངེས་པར་ལེགས་པའི་འབྱོར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2-5 第二有四頌名說(4)：第二段】【K1 頌】

སེམས་ཅན་བརྗོད་བྱའི་འདུ་ཤེས་ཅན། །བརྗོད་བྱ་ལ་ནི་གནས་པ་རྣམས། །བརྗོད་བྱ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པས། །འཆི་བ་དང་ནི་ཕྲད་པར་འགྱུར། །

བརྗོད་བྱ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་ནི། །གང་གིས་དེ་ལ་གཞན་དག་གིས། །བརྗོད་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་མེད། །བརྗོད་པ་པོར་ནི་སེམས་པ་མེད། །

མཚུངས་སམ་ཁྱད་ཞུགས་འོན་ཏེ་དམའོ་ཞེས། །གང་འཛིན་དེ་ནི་དེས་ན་རྩོད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་མི་གཡོ་བ། །དེ་ལ་མཚུངས་དང་ཁྱད་པར་ཞུགས་པ་མེད། །

འདིར་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ལ་སྲེད་བཅད་ཅིང༌། །ང་རྒྱལ་སྤངས་ནས་ཆགས་པ་མེད་པ་དེ༑ །དུད་པ་སངས་ཤིང་འཇོམས་མེད་རེ་བ་མེད། །ལྷ་མིའི་འཇིག་རྟེན་དག་ན་དེ་མི་སྣང༌། །

【K2 釋】【L1 初番釋】

ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །བརྗོད་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་དེ། འདི་ལྟར་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞི་གསུམ་དུ་འདུས་སོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི།འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་ལ་བརྗོད་བྱ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གིས་སྦྱིན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། སྦྱིན་བདག་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞིང༌། རྗེ་བོ་དག་གིས་བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་བསྒོ་ནས། ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་འདིས་ནི་དེ་དག་ནི་བརྗོད་བྱ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་བདེ་བླག་ཏུ་མི་ཤེས་ཏེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཉི་ཚེས་བརྗོད་བྱ་དེ་དག་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་འདིས་ཀྱང་བརྗོད་བྱ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་པ་ཅན་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་མཚན་མར་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པ་ནས་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་བར་དུ་གྱུར་ནས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་དེ། དེ་དག་དེ་ལྟར་ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པས། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་དམིགས་ཡོད་བཞིན་དུ། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ཏེ། འདོད་པ་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ། གསོབ། གསོབ། །བརྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། བྱིས་པ། འདྲིད་པ། མནོག་ཆུང་ཞིང་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བ་སྟེ། དེ་དག་མནོག་ནི་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ནི་ཆེས་ཆེའོ་ཞེས་འདོད་པ་རྣམས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཐབས་ཡོད་བཞིན་དུ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །དེ་དག་ཏུ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་འདུལ་བ་ནས། ཡང་དག་པར་འདའ་བའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་དག་དེ་ལྟར་ཉེས་དམིགས་མ་མཐོང་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་དེ། དེ་དག་གཞི་དེ་ལས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བའི་རྩ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང༌། སྐྱེ་བའི་རྩ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱང་བྱས་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེའོ། །སྐྱེས་ནས་ཀྱང་འཆིའོ། །སྐྱེས་ནས་འཆི་དུས་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན། སེམས་ཅན་བརྗོད་བྱའི་འདུ་ཤེས་ཅན༑ །བརྗོད་བྱ་ལ་ནི་གནས་པ་རྣམས། །བརྗོད་བྱ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པས། །འཆི་བ་དང་ནི་ཕྲད་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱའོ། །གང་དག་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འདོད་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ། དེ་ལྟར་ཉེས་དམིགས་ཡིན་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པར་ཤེས་ཏེ། འདོད་པ་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་སྦྱར་རོ། །དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་བའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་འཕེལ་བར་བྱེད་དེ། ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཚོགས་ཉུང་ཡང་རུང་མང་ཡང་རུང་བ་དང༌། ཉེ་དུའི་ཚོགས་ཀྱང་སྤངས་ནས། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་འབྱུང་སྟེ། དེ་དག་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། བདག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཀའ་ཐུབ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་འདིས། ལྷའམ། ལྷ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་ལོག་པར་སྨོན་པ་མེད་དོ། །མེད་པས། གང་གིས་དེ་དག་ལ་གཞན་དག་གིས་བཞིན་བཟངས་ཁྱོད་དང་པོ་ལང་ཚོ་ལ་བབ་པ་དང་ལྡན་ལ་ཉེ་དུ་རྣམས་ཀྱང་མི་དགའ་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཚེ་འདིའི་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ཏེ། ཚེ་གཞན་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ཁས་བླངས་ཞེས་དེ་ལྟར་མངོན་པར་སྨྲ་བས་མངོན་པར་སྨྲ་ཞིང༌། ཀླན་ཀ་བཙལ་བས་ཀླན་ཀ་ཚོལ་ལ། གླེང་གཞི་དྲན་པར་བྱེད་ཀྱང༌། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བར་མི་མཐོང་ཞིང་མི་སེམས་ལ་དོགས་པ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ན། བརྗོད་བྱ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་ནི། །གང་གིས་དེ་ལ་གཞན་དག་གིས། །བརྗོད་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་མེད། །བརྗོད་པ་པོར་ནི་སེམས་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ནི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་ནི་ང་རྒྱལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་མངོན་པར་ཟིན་ནས། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྩོད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་འདུག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལྟ་བ་འདི་ནི་རྣམ་གྲངས་དེས་ན་རྩོད་པའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་རྩོད་པའི་རྩ་བ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མཚུངས་པའམ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའམ། ཆུང་བར་སེམས་ཁེངས་པར་སྟོན་ཏོ༑ །རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཉིད་ཆེ་བ་དང༌། མཚུངས་པ་དང༌། ཆུང་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། བདག་ཆེའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། བདག་མཚུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཆུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་པ་ལས་བརྩམས་ནས། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ་འདུག་གོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་དག་ནི་བདག་གོ་སྙམ་དུ་མི་གཡོ་སྟེ། བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདག་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མི་གཡོའོ། །དེས་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་རྟོགས་པས། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཆོས་ཙམ་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལས་བདག་ཆེའམ། མཚུངས་སོ་སྙམ་དུ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་འཇལ་བར་མི་བྱེད་ན། རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པའམ། རྩོད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་འདུག་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་དག་གཞན་དག་ལ་བདག་གི་སྨྲ་བ་སྟོན་ལ། ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་བཟང་པོ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་སྙིང་བརྩེ་ཞིང༌། སྙིང་རྗེ་སྟེ༑ ཇི་ལྟར་གཞན་དག་གིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཚིག་གཅིག་གི་དོན་ཙམ་རྟོགས་ན་ཡང༌། ཇི་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ཙམ་དུ། དེ་དག་གི་ཡུན་རིང་པོའི་དོན་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་པའམ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་རྩོད་པར་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཚེ་འདིའི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པར་ཁས་བླངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ནི་འདི་ལྟར་ལོག་པར་སྨོན་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་ལ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པ་བྲལ་བ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ལམ་མེ་ལྷན་ནེ་ལྷང་ངེ་སྟེ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་པར་འོས་པ་ཡིན་གྱི། སྨད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན། མཚུངས་སམ་ཁྱད་ཞུགས་འོན་ཏེ་དམའོ་ཞེས། །གང་འཛིན་དེ་ནི་དེས་ན་རྩོད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་མི་གཡོ་བ། །དེ་ལ་མཚུངས་དང་ཁྱད་པར་ཞུགས་པ་མེད། །ཅེས་བྱའོ། །མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྟེ། དེ་དག་ལ་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བར་མཐོང་ཞིང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་གྱུར་ན། དེས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མདོ་ལས།ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་མ་ལུས་པར་སྡུག་བསྔལ་བའོ་སྙམ་ནས༑ བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་སྲེད་པ་ཡང་དག་པར་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། བག་ལ་ཉལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ལམ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་བསྒོམས་ཏེ། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཟད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་དེ་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་ནས། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་དང་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམས་ལ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་མེད་ཅིང༌། རྒྱགས་པ་མེད་ལ། བག་མེད་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ༑ །དེ་དེ་ལྟར་ཆགས་པ་མེད་ཅིང༌། རྒྱགས་པ་མེད་ལ་བག་མེད་པར་གྱུར་པས༑ དུད་པ་སངས་ཤིང་འཇོམས་པ་མེད་པ་དང༌། རེ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ༑ །ཇི་ལྟར་དུད་པ་སངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲེད་པ་ཡིན་ཏེ།དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དཔེར་ན། དུད་པ་ནི་མེའི་ཁམས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། མིག་ལ་ཡང་གནོད་ལ། ཐ་མལ་པར་འདུག་ཏུ་མི་སྟེར་བའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པར་བྱེད་དོ། །དེས་སྲེད་པ་དེ་སྤངས་པར་གྱུར་ཏེ།དེ་བཞིན་དུ། སྲེད་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ལ་ཡང་གནོད་ལ། འདི་ལྟར་གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པར་བྱེད་དོ༑ །དེས་སྲེད་པ་དེ་སྤངས་པར་གྱུར་ཏེ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཕྱི་མའི་བར་དུ་ཡང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན། དུད་པ་སངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་དུད་པ་སངས་ཤིང་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ཡང༌། འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཏེ། མི་ཚོལ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྲེད་པ་དེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ལོ། །ཇི་ལྟར་ན་འཇོམས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་འདི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ན། གལ་ཏེ་གཞན་དག་གིས་བྱིན་ནམ་སྦྱིན་དུ་བཅུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། གུས་པར་བྱིན་གྱི་མ་གུས་པར་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟང་པོ་ཡིན་གྱི་ངན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མང་པོ་ཡིན་གྱི། ཉུང་དུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མྱུར་ཏེ་བྱིན་གྱི་བགྱོང་བར་མི་བྱེད་ན་ཡང༌། དེ་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་མེད་དེ། རྙེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཆགས་པ་དང༌།ལེན་པ་དང༌།འཆུམས་པ་ནས། ལྷག་པར་ཆགས་པའི་བར་དག་གིས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཇོམས་པས་མི་ཆོམས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕ་རོལ་དག་གིས་སྦྱིན་པ་མ་བྱིན་ནམ། གེགས་བྱེད་དམ། མ་གུས་པས་བྱིན་གྱི་གུས་པས་མ་ཡིན་པ་ནས།བགྱངས་ཏེ་བྱིན༌གྱི། མྱུར་ཏེ་མ་བྱིན་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། དེས་དེ་ཡི་ཆད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དེའི་གཞི་ལ་ཞུམ་པ་དང༌། འགོང་བར་མི་འགྱུར་ལ། རྙེད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དེས་འགྱོད་པར་ཡང་མི་བྱེད། གདུང་བར་ཡང་མི་འགྱུར། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱང་མི་བྱེད། ཁོང་ཁྲོ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་གི་འཇོམས་པས་མི་ཆོམས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་རྙེད་པ་དེ་བཟང་ཡང་རུང༌། ངན་ཀྱང་རུང་བའི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་ཤེས་པ་དང༌། དྲན་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། རྨོངས་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པས་ན་དེ་གཏི་མུག་གི་འཇོམས་པ་དེས་མི་ཆོམས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་མེད་ཅེ་ན། རེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟོས་ཤིང་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། དེ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་འདི་ལས་བཟའ་བ་དང་བཅའ་བ་བཟང་པོ་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཅི་དགོས་པ་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་མགོ་འཕང་བསྟོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་སམ། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་རྣམས་སམ། ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་ཏུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་གང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། གང་སྤྱོད་པའི་རྙེད་པ་དེ་ལ་རེ་བ་མེད་དེ། དེ་མཚན་མོ་འདས་ཏེ། ཉིན་མོ་བྱུང་ངམ༑ ཉིན་མོ་འདས་ཏེ་མཚན་མོ་བྱུང་ཡང་རུང༌། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉེ་བར་གནས་ཤིང༌། བདག་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་སྟེ། བདག་གི་རླུང་འཁྲུག་པར་གྱུར་ཏམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདག་ནི་མི་མ་ཡིན་པས་ཀྱང་འཇིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་ན། དེ་ནི་རྙེད་པ་དེ་གང་གི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་སྤྱོད་པའི་སྲོག་དེ་ལ་ཡང་རེ་བ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་དུད་པ་སངས་ལ་མི་ཆོམས་ཤིང་རེ་བ་མེད་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་དང༌། དབང་བདག་དང་བཅས་པ་དང༌། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས། འདིར་ཡང་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པར་མ་མཐོང་ལ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ལྷ་དང་མིའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་མ་མཐོང་ངོ༌། །གླིང་བཞི་པ་འདིའི་ལྷ་དང་མིའི་འཇིག་རྟེན་གང་ཡིན་པའམ། གཞན་གྱིའམ༑ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིའམ། གཞན་གྱི་ལྷ་དང་མིའི་འཇིག་རྟེན་གང་ཡིན་པ་དེར་ཡང་མ་མཐོང་ངོ༌། །

【L2 第二番釋】

དེ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་པོས་ནི་དུས་གཞན་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ལོག་པར་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་པས་ནི། འདོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་གནས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བ་མི་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ཉིད་དུས་གཞན་གྱི་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གསུམ་པའང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞི་པས་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཚེ་འདི་དང༌། ནད་མེད་པ་ནས། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་བར་བསྟན་ཏོ། །

【L3 第三番釋】

དེ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་གཞན་ན་འགྲུབ་པ་ནི། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་པོ་ལས། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་འགྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་ལོངས་སྤྱད་པ་ཡང་བརྗོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཞེས་དང༌། གནས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པས་ནི་དེ་དག་ལ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །འཆི་བོ་དང་ཕྲད་པས་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ལོག་པར་སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། ལྟ་བ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ང་རྒྱལ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཞེན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ནི། འདོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། དེས་ཀྱང་ཕ་རོལ་གྱི་ཀླན་ཀ་བཙལ་བར་མི་རིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་དུས་གཞན་ན་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་སྔོན་བསོད་ནམས་མ་བྱས་པ་ལ་ནི་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་དང་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བསོད་ནམས་བྱས་ན་ཡང༌། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ༌འདོད་པ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་གཞི་ལས་ཕྱི་མ་ལ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་གྲངས་དེས་ན་འདོད་པ་རྣམས་དུས་གཞན་ན་འགྲུབ་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞི་པས་ནི། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པས། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་དང་པོ་བསྟན་ཏོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པས་ནི། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་བསྟན་ཏོ། །སྲེད་པ་བཅས་པ་དང༌། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་སྤངས་པས་ནི། དེ་ལྟར་ཚེ་འདི་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། དུད་པ་སངས་པས་ནི། ནད་མེད་པ་དང༌། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐོབ་པར་ཕ་རོལ་དག་གིས་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། མི་ཆོམས་པ་དང༌། རེ་བ་མེད་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱའོ། །

【L4 第四番釋】

དེ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་ཡིད་ལ་དགེ་སློང་འདིས་ནི་བསྟན་པའི་དོན་བཤད་པར་མི་ནུས་ཀྱི། བཤད་ན་བདག་གིས་ནི་བརྡ་ཕྲད་པར་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་དགེ་སློང་ལ་བརྙས་པའི་སེམས་སྐྱེས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ང་རྒྱལ་གྱི་སེམས་བསྩལ་ཏོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞི་པས་ནི་བསྟན་པའི་དོན་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏོ།། །།

【J6-10 第三有五頌名貪(5)：第三段】【K1 頌】【L1 初一頌問】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་གཅིག་པ།

འདོད་པའི་ཆགས་པས་ཟིལ་མནན་པས། །བདག་གི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་བསྲེགས། །ཀྱེ་ཀྱེ་གཽ་ཏམ་ཐུགས་བརྩེ་བ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཞི་འགྱུར་བདག་ལ་གསུངས། །

【L2 後四頌答】【M1 初三方便觀】【N1 厭境觀】

འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་བསྲེགས། །དེ་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་ལྡན་པ་ཡི། །སྡུག་པའི་མཚན་མ་སྤང་བར་གྱིས། །

【N2 不淨觀】

ཁྱོད་ཀྱིས་རྩེ་གཅིག་མཉམ་གཞག་པས། །མི་སྡུག་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པར་གྱིས། །འདོད་ཆགས་མེ་ནི་མྱུར་དུ་སོད། །ཕྱི་ཕྱིར་ཞིང་ནི་བསྲེགས་ས་རེ། །

【N3 有三觀】

སྡུག་བསྔལ་དེ་བཞིན་བདག་མེད་པས། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཉིད་ལ་ལྟོས། །ལུས་ལ་དྲན་པ་གནས་བྱོས་ལ། །ཤས་ཆེར་ཡང་ནི་སྐྱོ་བར་གྱིས༑ །

【M2 後一根本觀】

ང་རྒྱལ་བག་ཉལ་སེལ་བ་ཡི། །མཚན་མ་མེད་པའང་བསྒོམ་པར་གྱིས། །དེས་ན་ང་རྒྱལ་མངོན་རྟོགས་པས། །སྡུག་བསྔལ་མཐར་ནི་འབྱིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 釋】

འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཞེ་ན༑ མི་སྡུག་པའི་དངོས་པོ་ལ། མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་སྤངས་ནས། སྡུག་པའི་སྒོ་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པའོ༑ །མཚན་མ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་བཟང་ཞིང་ཆགས་སུ་རུང་བ་མཐོང་ན། དབང་པོ་རྣམས་གཡེང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་གཏོད་པར་མི་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པས་ཇི་ལྟར་མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོའི་མཚན་མ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ནས། རུས་གོང་དང་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དུ་སྔ་ནས། ལེགས་པར་བཟུང་བས། ཆགས་སུ་རུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་སྣང་བ་ན། མཚན་མ་དེ་ཉིད་སྔར་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་ཀྱང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་ན་བདག་གམ་ཕ་རོལ་གྱི་ནང་གི་ལུས་མི་གཙང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གང་བར་རྟོག་སྟེ། ལུས་འདི་ལ་སྐྲ་མན་ཆད་ནས་གཅིན་གྱི་བར་རྣམས་ཡོད་དོ་སྙམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟར་ཐ་ཆད་དུ་མཐོང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་བཟང་ཞིང་ཆགས་སུ་རུང་བ་མཐོང་ན། སྲེག་པ་དང་ལོངས་སྤྱད་པར་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌།སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་སྙམ་པ་ལྟ་བུའོ། །བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟར་ཐ་ཆད་མཐོང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་དང་བདག་གི་གཟུགས་འདི་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་དེ་ལ་བདག་གམ། སེམས་ཅན་ནམ། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའམ། ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དེ་གང་ཡང་མེད་དེ། འདི་ནི་འདུ་བྱེད་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །འདི་ནི་ཆོས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལྟ་བུའོ༑ །ལུས་ལ་དྲན་པ་གནས་པར་བྱས་ནས་ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བའི་ངང་ཅན་ཡིན་ཏེ།དེ་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བའི་ངང་ཅན་དེས་དབང་པོ་རྣམས་གཡེངས་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་མ་རུང་བར་བྱེད་ལ། མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདག་མེད་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་མ་རུང་བར་བྱེད་དེ། དེས་མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ༑ སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རེ་ཞིག་སྐྱོ་བ་དང༌། སྨོད་པ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། ཞེ་འགྲས་པ་དེ་ཐོབ་ནས་དྲན་པ་དེ་ཉིད་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་གཞག་སྟེ། ཀུན་ཏུ་རྟེན་ཅིང་བསྒོམ་པ་ལེན་མང་དུ་བྱེད་ན། དེ་དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་པས་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབྲི་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དབང་པོ་རྣམས་གཡེངས་པས་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་མ་རུང་བར་མི་བྱེད་ལ། མི་སྡུག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་མ་རུང་བར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང༌། དེའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་སྒོ་ནས་སྤང་བར་འགྱུར་གྱི། བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་དང༌།སློབ་པའི་རྒྱུད་དེ་གང་ཟག་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇུག་པར་དམིགས་ཏེ། དེ་ལས་ཀྱང་སློབ་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་མི་དམིགས་མོད་ཀྱི། དེ་ཡང་འོག་མའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང༌། གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བས་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་མ་ཐོབ་པའོ། །མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་ནི་བར་མ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་མི་དམིགས་ན་ཁམས་ངན་པའི་ལྟ་ཅི་སྨོས། མི་སློབ་པ་དང་འོག་མ་དང་གོང་མའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པས་ཐམས་ཅད་དུ་གྲུབ་པ་བདེ་བ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས། དེས་ན་འདི་ན༌འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སློབ་པ་ཁ་ཅིག་ཕྱིས་མི་སློབ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ཀྱིས་སྨོན་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཞི་བར་མཐོང་སྟེ། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཀྱང་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སློབ་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྟེང་མ་དང༌། འོག་མའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པས་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཐོབ་པའི་སྒོ་ནས་མི་སློབ་པ་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ང་རྒྱལ་གྱི་བག་ལ་ཉལ་སེལ་བ་མཚན་མ་མེད་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 略義】

བཤང་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཞི་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་རྣམ་པར་ཞི་བར་འགྱུར་བ༌དེ་བསྟན་པ་འདི་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ལུས་པའོ༑ །དེ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་ཞི་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔས་རྣམ་པར་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ལེགས་པར་བཅོམ་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཞི་བ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཞི་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་དུ་མི་སྤྱོད་པས་རྣམ་པར་ཞི་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་ཕྱིས་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་རྣམ་པར་ཞི་བའི་རྒྱུ་བཞིས་ནི་རྣམ་པར་ཞི་བ་དང་པོ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་པས་ནི་གཉིས་པའོ། །

【J11-13 第四有三頌名流(3)：第四段】【K1 頌】【L1 初一頌天女問】

ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་ཕལ་ཆེར་གནས་གྱུར་ན། །ཆུ་བོ་ལྔ་རྒལ་འདི་ལ་དྲུག་པ་རྒལ། །ཇི་ལྟར་གཉའ་དག་མ་ཐོབ་བསམ་གཏན་པ། །འདོད་པའི་སྲེད་པ་ཆེན་པོ་རྒལ་བར་འགྱུར། །

【L2 餘二頌世尊答】【M1 初頌正答】

ཚོགས་སྦྱངས་སེམས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ། །འདུ་བྱེད་མེད་ཅིང་དྲན་ལྡན་འཁྲུག་པ་མེད། །ཆོས་ཀུན་ཤེས་ཤིང་རྟོག་མེད་བསམ་གཏན་པ། །འཁྲུག་པ་ཆགས་དང་རྨུགས་པའི་ཉེས་པ་མེད། །

【M2 後頌結答】

དེ་ལྟར་དགེ་སློང་ཕལ་ཆེར་གནས་གྱུར་ན། །ཆུ་བོ་ལྔ་རྒལ་འདི་ལ་དྲུག་པ་རྒལ། །དེ་ལྟར་གཉའ་དག་མ་ཐོབ་བསམ་གཏན་པ། །འདོད་པའི་སྲེད་པ་ཆེན་པོ་རྒལ་བར་འགྱུར༑ །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞོན་ནུ་མས་ཞུས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་བོ་དྲུག་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། མིག་ནི་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་ཡིན་པ་ནས༑ ཡིད་ནི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཆུ་བོ་ཡིན་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་སློབ་པའི་གཞི་མཐོང་བ་ནི་མིག་གིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་མེད་པར་གནས་ལ། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་སོ། །དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་བདེ་བའི་ཚོགས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོགས་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོགས་དེ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་ཆགས༌ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ༑ ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེས་པ་དེ་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་སེལ་བའི་བར་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་དེས་ཚོགས་གསུམ་པོ་དེ་དག །དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་དུ་མི་སྤྱོད་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡིན་གྱི། བག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དུས་གཞན་ན་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་སྤངས་ན།དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚོགས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་ལས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །མིག༌གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ལུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་རེག་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྔ་སྤངས་ནས། ཆུ་བོ་ལྔ་ལས་རྒལ་བ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་མིག་གི་ཆུ་བོ་དེ་ལས་རྒལ་བ་ཡིན་པ་ནས། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་རེག་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཆུ་བོའི་བར་དུ་དེ་ལས་རྒལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཆུ་བོ་ལྔ་ལས་རྒལ་ནས། ལྷག་མ་དྲུག་པ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ་ལས་རྒལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་ཅིང་མི་འཁྲུག་ལ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱེད་དོ༑ །ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་ཅེ་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡིད་གཏང་ནས་ངའོ་སྙམ་དུ་གཡོ་བར་མི་འགྱུར། མི་སེམས། མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་དེ། འདི་ནི་བདག་གི་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདག་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་བར་དུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་གཡོ་བར་མི་འགྱུར། མི་སེམས༑ མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་མི་འཁྲུག་ཅེ་ན། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་དེའི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་མི་འདུག འཁྲུག་པར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་མི་བྱེད། སེམས་གཞན་དུ་སྒྱུར་བར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཞི་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཡང་རུང་བའི་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད།ཇི་ལྟར་མི་འཁྲུག །སྒྲུབ་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཞེན་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཞེན་ཅིང་འདུག་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར༑ །ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཏེ། རྒྱས་པར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པས་སྐྱེ་བའི་སྲེད་པ་སྤངས་ཏེ་འཁྲུག་པ་མེད་པར་གྱུར་ནས། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྲེད་པ་སྤངས་ཏེ། དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་ཅིང་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་འཁྲུག་པ་མེད་དོ། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པས་ཆུ་བོ་དྲུག་པ་སྟེ་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ་ལས་རྒལ་ལོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་མི་འཁྲུག་ཅེ་ན། མི་འཁྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། གནོད་སེམས་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རྣམ་གྲངས་འདིས་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལོག་པར་སྨོན་པ་སྤངས་ནས། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པས་ནི་ཞི་གནས་བསྒོམ་མོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་མོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པ་དེའི་གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི༌ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་སྤོང་བ་དང་མཐུན་པའི་སེམས་གསུམ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། གསུམ་ནི་གོང་མའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སེམས་དང༌། འོག་མའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་པའི་སེམས་དང༌། གོང་མ་དང་འོག་མའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་བག་ཡོད་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་སོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ཆུ་བོ་ལྔ་རྒལ་ནས་ཆུ་བོ་དྲུག་པ་རྒལ་ལོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཀུན་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན།དེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཀུན་དུ་ཤེས་ཤིང་མངོན་པར་རྟོགས་ལ། དེས་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ཆོས་ཀུན་དུ་ཤེས་ཤིང་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ཆོས་ཀུན་དུ་ཤེས་ནས་ཁྱིམ་གྱི་འདོད་པའི་རྫས་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། འདོར་བ་ལ་གནས་ཏེ། དགོན་པ་ན་འདུག་གམ། ཤིང་དྲུང་ན་འདྲུག་གམ།ཁྱིམ་སྟོང་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། མིག་གིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་ཡིད་བདེ་བ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་བདེ་བའི་ཚོགས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོགས་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང་མཐུན་པ་རྣམས་པ་བཏང་སྙོམས་པ་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་ཤིང་འདོད་པའི༌རྟོག་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ལན་མང་དུ་གནས་པར་མི་བྱེད་པ་ནས༑ ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ཀྱི་བར་གྱིས་ལན་མང་དུ་གནས་པར་མི་བྱེད་ལ། འདོད་པའི་རྟོག་པ་ནས་ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པའི་བར་དག་བྱུང་ན་ཡང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་འདོད་པའི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་ཏེ། རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་མེད་པ་ནས། ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང༌།ལྡན་པའི་རྟོག་པའི་བར་ལ་དམིགས་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ཐབས་དེ་དང་ལམ་བསྒོམ་པ་དེས་ཡིད་བདེ་བའི་ཚོགས་ལས་ཆགས་པའི་ཉེས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོགས་ལས་འཁྲུག་པའི་ཉེས་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་རྨུགས་པའི་ཉེས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྒོ་ནས་སྤོང་ཞིང་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར་ལ། བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྤངས་པའི་ཚོགས་གསུམ་པོ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དེ་དག་ལས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེའི་ཚེ་སྲེད་པ་གང་གཟུགས་རྣམས་ནས་རེག་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་འཕྲོས་པས་འཕྲད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། བྲལ་བར་མི་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། ཕྲད་པར་མི་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། འབྲི་བར་འདོད༌པའི་སྲེད་པ་དང༌། བྲལ་བར་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ཡང་སྐྱེ་བར་འདོད་པའི་སྲེད་པ་སྟེ། འདོད་པའི་སྲེད་པ་རྒྱས་པ་དེ་དག་ལས་རྒལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་མདོར་བསྡུས་ན། ལྷ་མོ་དེས་དགོས་པ་གསུམ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་ཏེ། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས༌སྤང་བ་དང༌། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སྤང་བའི་ཐབས་དང༌། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དེ་དག་ཉིད་སྤང་བའི་ཐབས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དེ་དག་ལེགས་པར༌སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ཞུས་སོ༑ །དེ་སྐད་ཞུས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། དེའི་རྐྱེན་དང་འཚམ་པ་ཁོ་ནར་ལན་བཏབ་སྟེ། དེ་ལ་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ནི། ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ཁོ་ནའི་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་གྱི།སྤང་བའི་ཐབས་ནི་མ་ཡིན་ནོ༑ །མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས༌སྤང་བའི་ཐབས་ཀྱི་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་གྱི། སྤང་བའི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་སྤང་བ་ནི་ལྷ་མོ་དེས་སྔ་མའི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ།།ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས༌སྤང་བའི་ཐབས་དང༌། ཇི་ལྟར་དེ་དག་ལེགས་པར༌སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཏེ།དེ་ལ་རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པའི་རྣམ་གྲངས་དང་པོས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྤོང་བ་དང༌། གང༌སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བའི་ཐབས་རྒྱས་པར་ལན་བཏབ་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་ཀུན་དུ་ཤེས་པ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པས་ནི་སྤོང་ངོ༌། །ཞེན་པའི་ཕྱོགས་འཁྲུག་པའི་ཉེས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་འདོད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཕྱོགས་རྨུགས་པའི་ཉེས་པ་ནི་གང་སྤང་བར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སུས་དང༌། ཇི་ལྟར་གང་སྤང་བར་བྱ་བ་དེའི་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་སྤང་བའི་ཐབས་རྒྱས་པར་ལན་བཏབ་པོ། །ཇི་ལྟར་ལེགས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལུས་ཏེ། རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པ་རྣམ་གྲངས་གཉིས་པས་ནི་ལེགས་པར་སྤོང་བའི་ལན་བཏབ་པོ། །དེ་ལ་ལེགས་པར་སྤོང་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཏན་དུ་སྤོང་བ་དང༌། རྒྱང་རིང་པོར་སྤོང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀུན་དུ་ཤེས་པས་ནི། གཏན་དུ་སྤོང་བའི་ལན་བཏབ་པོ། །རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པས་ནི་རྒྱང་རིང་པོར་སྤོང་བའོ། །འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ཅན་དུ་སྤངས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའི་ལན་བཏབ་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལྷ་མོ་དེས་ཀྱང་སློབ་པ་ཡིད་མ་ཐོབ་བ། འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། གོང་མའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་གཉིས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཞུ་བ་ཞུས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉའ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། ངོ་ཚ་གཤོལ་མདའ་གཉའ་དག་ཡིད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གཉའ་དག་དེ་གང་གིས་མ་ཐོབ་པ་དེ་ལས་ནི་གཉའ་དག་མ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན༑ ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【J14-17ab 第五有三頌半名怖(3.5)：第五段】【K1 頌】【L1 初一頌半請】

སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་མ་སྐྱེས་དང༌། །ཡང་ན་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་ན། །འཇིག་རྟེན་འདི་དག་རྟག་ཏུ་འཇིགས། །སྐྱེ་དགུ་འདི་དག་རྟག་ཏུ་སྐྱོ། །

གལ་ཏེ་འཇིགས་མེད་འགའ་མཆིས་ན། །ཞུས་པའི་ལེན་ནི་བདག་ལ་གསུངས། །

【L2 次一頌答】

ཤེས་དང་དཀའ་ཐུབ་མ་གཏོགས་དང༌། །དབང་པོ་བཅིལ་བ་མ་གཏོགས་དང༌། །ལྷ་མོ་ཀུན་སྤངས་མ་གཏོགས་པར། །ཐར་བར་འགྱུར་བ་མ་མཐོང་ངོ༌། །

【L3 後一頌讚】

བྲམ་ཟེ་མྱ་ངན་ཡོངས་འདས་པ། །ཁོན་དང་འཇིགས་པ་ཀུན་འདས་ཤིང༌། །འཇིག་རྟེན་དག་ན་སྲེད་རྒལ་བ། །ཀྱེ་མ་ཡུན་རིངས་གདོད་མཐོང་ངོ༌། །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་ཡན་ཆད་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ཀྱི་འཇིག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཞེས་བྱའོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སྐྱིད་པ་དང༌། སྡུག་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་འདོད་དེ། སེམས་ཅན་གང་དག་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམ་པ་བཅུས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་ཕོངས་པ་མེད་པ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། དར་མ་ཡོལ་བ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱིད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་སྡུག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉུང་ལ། སྐྱེ་དགུ་སྡུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱིད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་དུ་བྱ་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོས་མི་འཕྲོགས་གྲང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་མི་རིགས་པར་སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་གྲང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། བདག་གི་རླུང་ངམ་མཁྲིས་པ་འཁྲུགས་པ་ནས། མིའམ་མི་མ་ཡིན་པས་བདག་ལ་གཙེ་བར་མི་འགྱུར་གྲང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མ་འོངས་པ་ན་ལོངས་སྤྱོད་དུ་བྱ་བ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ལུས་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་དུ་དོགས་ཤིང༌། བག་ཚ་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པའི་ཡིད་ཀྱིས་གནས་སོ། །སྡུག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་དང་སེམས་གཟིར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་ཡིད་མི་བདེ་ལ། མྱ་ངན་དང་བཅས།ཟུག་རྡུ་དང་བཅས་པས་གནས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་རྟག་ཏུ་འཇིགས་ཤིང་སྐྱེ་དགུ་རྟག་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ལྷ་མོ་དེས་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ངེས་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་བདེ་བ་ཡང་ཡིན་ལ་འཇིགས་པ་ཡང་མེད་པའི་གནས་དེ་གང་ཡིན་པ་ཞུས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྷ་མོ་དེ་ལ། གནས་དེ་ནི་བསྟན་པ་འདི་ཉིད་ལ་ཡོད་ཀྱི། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་མེད་པར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་སྟོན་པར་མཛད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ལ་ལ། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ལ། དེས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མ་འོངས་པའི་འདོད་པའི་ཁྱད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། ཚེ་འདིའི་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། ཚེ་ཕྱི་མའི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་དཀའ་ཐུབ་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ཡང་དག་པར་ལེན་ཏོ། །དེ་ཤེས་པ་མེད་པར་དཀའ་ཐུབ་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ལ་གནས་ཏེ། དབང་པོའི་སྒོ་མི་སྲུང་བར་གནས་ཤིང༌། དྲན་པ་མི་སྲུང་བ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་མི་བྱེད་ཅེས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་དབང་པོ་རྣམས་མ་བཅིལ་བས་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་ཆུང་དུ་ཡང་ཕ་རོལ་ལས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་ན། མང་པོ་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེའི་དཀའ་ཐུབ་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ཤེས་པ་དང༌། དབང་པོ་བཅིལ་བ་མེད་པས་ཚེ་འདིའི་འདོད་པ༌ཡང་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་ན། ཚེ་ཕྱི་མའི་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་སྤོང༌། དེ་ནས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གི་ནང་ནས། ཁ་ཅིག་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་རྟོགས་ནས། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་གོང་མ་འདོད་དེ། ཐར་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐར་པར་འདུ་ཤེས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ཏེ། མངོན་པར་འབྱུང་ཞིང་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། དེ་དག་བརྟུན་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུ་དང༌།ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། གཞི་དེ་ལས་འོག་མའི་ལུས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། གོང་མའི་ལུས་ལ་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་དེ་ལ་སྦྱོར་བས་ཕྱི་མ་ལ་འོག་མའི་ལུས་ལས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་མི་འགྱུར་ན། གོང་མ་ལས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་དག་གི་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། ལུས་སྤང་བའི་ལམ་ནོར་བས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ལ་གནས་སུ་ཟིན་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བདེ་ཞིང་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ཀྱང་དེའི་གནས་མི་མཐོང་ན། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷ་རྒྱས་པར་བསྟན་པར་ག་ལ་ནུས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྟོན་པ་དང་སློབ་མར་བཅས་པ་དེ་དག་གི་ཚིག་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཕྱིན་པ་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལས་དགོངས་ནས། ཤེས་དང་དཀའ་ཐུབ་མ་རྟོགས་དང༌། །དབང་པོ་བཅིལ་བ་མ་རྟོགས་དང༌། །ལྷ་མོ་ཀུན་སྤངས་མ་རྟོགས་པར། །ཐར་པར་འགྱུར་བ་མ་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་ལྷ་མོ་ལ་ལན་བཏབ་པ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདི་ལ་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི་ཉེས་པར་སྨྲས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྟོན་པ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སློང་མ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ལྷ་མོ་དེས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་པའི་ལན་གྱིས་ཡི་རངས་ནས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་བླ་ན་མེད་པ་བཞིས་བསྟོད་དེ། འབྱུང་བར་དཀའ་བ་དང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། བདག་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་དེ་ལ། དེ་ལ་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་ཐུགས་སོ། །བྲམ་ཟེ་མྱ་ངན་ཡོངས་འདས་པ། །ཀྱེ་མ་ཡུན་རིང་གདོད་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་བྱ་བ་འདིས་ན། འབྱུང་བར་དཀའ་བ་བསྟན་ཏོ༑ །འཁོར་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་ན་གཞན་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་ནི་བདག་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །སྲེད་པ་ལས་རྒལ་བས་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་ཐུགས་དང་ལྡན་པར་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་གྲངས་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་གསུམ་ཡང་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འབྱུང་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བར་དཀའ་བ་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་དོན་ཆེ་བ་དང༌། དོན་ཆེ་ཞིང་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་ཐུགས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་ཕན་པ་དང༌། ཁ་ན་མཐོ་བ་མེད་པ་སྟེ༑ རྣམ་པ་འདི་དག་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་བསྟོད་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །

【J17cd-20ab 第六有三頌名類(3)：第六段】【K1 頌】【L1 初一頌問】

གང་གིས་རིགས་ལྷགས་སྐྱེ་བོ་བསྟན་གྱུར་ཅིང༌། །ལམ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་ལ་བཙུད་པ་ལགས། །གང་ལ་གནས་ཤིང་གང་ལ་བསླབས་བགྱིས་ན། །མི་འདི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་འཇིགས་མེད་འགྱུར། །

【L2 後二頌答】【M1 初一頌半答初二問】

གང་ཞིག་ཁྲིམས་ལྡན་ཤེས་ལྡན་བདག་ཉིད་བསྒོམས། །མཉམ་གཞག་དྲན་ལྡན་དྲང་པོར་སོང་བ་དང༌། གང༌གིས་མྱ་ངན་རིམས་ནད་ཐམས་ཅད་སྤངས། །ཡང་དག་དྲན་ལྡན་སེམས་ནི་རྣམ་གྲོལ་གང༌། །

དེ་ཡིས་རིགས་ལྷགས་སྐྱེ་བོ་བསྟན་གྱུར་ཅིང༌། །ལམ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་ལའང་བཙུད་པ་ཡིན། །

【M2 後半頌答後三問】

དེ་ལ་གནས་ཤིང་དེ་ལ་བསླབས་པ་ན། །མི་འདི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་འཇིགས་མེད་འགྱུར། །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་བཞི་པོ་བྲམ་ཟེ་དང༌། རྒྱལ་རིགས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌།དམངས་རིགས་དང༌། མངོན་པར་ལྷགས་པ་རྣམས་ཆོས་དང་མཐུན་པར་འདུལ་ཞིང་སྦྱོང་ལ།ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ནི་རིགས་བཞིའི་སྐྱེ་བོ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་དང་མཐུན་པས་བཏུལ་ཞིང་སྦྱངས་ལ་ཡང་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྟོན་པ་པོ་ཡིན་པར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ལྷ་མོ་དེ་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་སྐད་དུ། གང་ཞིག་ཁྲིམས་ལྡན་ཤེས་ལྡན་བདག་ཉིད་བསྒོམས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རིགས་བཞི་པོ་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྟན་ཏེ། འདིར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ན། འདོད་པ་མཆོག་དང་རབ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་སྤངས་ཤིང་ཁྱིམ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས། ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་མཛད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ལ་གནས་པ་ན། བདག་ཉིད་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་སྐྱེ་སྟེ། ཀྱེ་མ་འཇིག་རྟེན་འདི་དག་ནི་དཀའ་བ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བར་ཡང་དང་འགྱུར་རྒ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་བསྒོམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་པོ་དག་ཏུ་དེས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསྒོམས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་སློབ་དཔོན་མེད་པར་མངོན་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་སྐྱེ་ཞིང༌། འདུ་བྱེད༌རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཇུག་པའོ། །ཇི་ལྟར་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་གཞག་ནས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ༌རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དེ་དག་ཉིད་དང་པོར་བྱས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་བར་དུ་བསྒོམ་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དྲང་པོར་སོང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུན་ལས་བཟློག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྐྱེ་ཞིང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་ལ། དེ་རྒྱུན་ལས་བཟློག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བའི་ལམ་དེར་ཡང་ཞུགས་ཤིང་སོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེའི་མྱ་ངན་དང་རིམས་ནད་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྔ་ཡང་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལྟ་བུའི་གནོད་སེམས་དང༌། རིམས་ནད་ལྟ་བུའི་འདོད་པའི་འདུན་པ་སྤངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་བར་དུ་བསྒོམ་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དེ་དག་སྤངས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །དེ་དེ་ལྟར་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། དེ་ཡིས་རིགས་ལྷགས་སྐྱེ་བོ་བསྟན་གྱུར་ཅིང༌། །ལམ་དང་ངེས་པར་འབྱུང༌བ་ལའང་བཙུད་པ་ཡིན། །རིགས་བཞིའི་ནང་ནས་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་ལ་ཞིག །དེའི་བསྟན་པ་དགའ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་ཅིང༌། བསླབ་པ་གསུམ་ལ་ལེགས་པར་སློབ་ན། དེ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཐོབ་པས་ཕྱི་མ་ལ་ན་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བས་མི་འཇིགས་སོ། །

【K3 略義】

བསྟན་པ་འདི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ལ་ནི། མདོར་བསྟན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིགས་བཞི་རྣམ་པར་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སླུ་བ་མེད་པས་རང་གི་བསྟན་པ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ༑ དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J20cd-22ab 第七有二頌名舉(2)：第七段】【K1 頌】【L1 問cf. 韓科】

ཇི་ལྟར་གྲགས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་སྙན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་མཛའ་བོ་རྙེད་པར་འགྱུར། །

【L2 答cf. 韓科】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ནི་གྲགས་ལྡན་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་དུ་འགྱུར། །བདེན་པས་སྙན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །བྱིན་ན་མཛའ་བོ་རྙེད་པར་འགྱུར། །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་དགེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་ནས། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་ནས། མདོ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་དག་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འཁོད་པ་རྣམས་དེའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་སྦྱར་ཏེ། དེ་གཞི་དེ་ལས་རྒྱལ་པོ་རྣམས་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་དང༌། གྲོང་རྡལ་པ་དང༌། ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་མི་དག་གིས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བྱས་ཤིང་བསགས་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་ད་ལྟར་ཕྱུག་པའི་ཁྱིམ་དང༌། ནོར་ཆེ་བ་ནས་མཛོད་དང༌། བང་མཛོད་ཀྱི་ཚོགས་མང་བའི་བར་གྱི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདེན་པ་ལས་སྙན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཞལ་བླུགས་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། སྲང་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། གཞལ་བ་ལ་སྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། གཡོ་སྒྱུ་དང༌། འདྲིད་པ་དང༌། སྡིག་པའི་ལས་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཚོལ་གྱི། ཆོས་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཆོས་དང་མཐུན་པ་དང༌། གཟུ་ལུམས་མེད་པས་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་གཞན་དག་ན་རེ། ཀྱེ་མ་མི་འདི་ནི་དགེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཅན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བྱིན་པས་མཛའ་བོ་རྙེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཡོད་ཅིང་བདོག་ལ། དྲི་མ་དང༌། སེར་སྣ་དང་བྲལ་ཞིང་ཡོ་བྱད་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པས། བདག་ཉིད་ཡང་དག་པའི༌བདེན་པས་ཡོངས་སུ་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ནས་མཛའ་བཤེས་དང༌། བློན་པོ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒན་རབས་ཀྱི་བར་དེ་དག་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསྲུང་བ་དང༌།འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་གྲོགས་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན་བསྙེན་བཀུར་གྱི་རྒྱུ་དང༌། རྙེད་པའི་རྒྱུ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་ནི་བསྙེན་བཀུར་གྱི་རྒྱུར་བསྟན་ཏོ། །ཚིག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྒྱུའི་སྟོབས་དང༌། སྐྱེས་བུའི་མཐུ་སྟོབས་དང༌། གྲོགས་བྱེད་པའི་སྟོབས་ལས་རྙེད་པའི་རྒྱུར་བསྟན་ཏེ། འདི་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J22cd-25ab 第八有三頌名池(3)：第八段】【K1 頌】【L1 問cf. 韓科】

མཚོ་ནི་གང་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར། །ལམ་ནི་གང་ལས་ལྡོག་པ་ལགས། །གང་དུ་འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །བདེ་བ་མ་ལུས་འགག་པར་འགྱུར། །

【L2 答cf. 韓科】

མིག་དང་རྣ་བ་དེ་བཞིན་སྣ༑ །ལྕེ་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་ཡིད། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་གང་ཞིག་ཏུ། །མ་ལུས་པར་ནི་འགག་འགྱུར་བ། །

དེ་ལས་མཚོ་ནི་ལྡོག་འགྱུར་ཞིང༌། །ལམ་ནི་དེ་ལས་ལྡོག་པ་ཡིན། །འདིར་ནི་འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །བདེ་བ་མ་ལུས་འགག་པར་འགྱུར། །

【K2 釋】

མཚོ་གང་ཞེ་ན། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དཔེར་ན་མཚོ་ཆུ་དང་ལྡན་ཞིང་ཆུ་ཡོད་ལ་རེག་ན་བདེ་བ་ནི་ནན་ཏན་དུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་མ་གྱུར་ཅིང༌། མཐར་ཐུག་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཁྱེའུ་དང་བུ་མོ་མན་ཆད་ནས་ཐ་ན་རི་དྭགས་དང་བྱ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཀྱང་ནམ་སྲེད་པའི་རླན་གྱི་ཆུ་དེ་དག་གཏན་དུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་མ་གྱུར་ཅིང༌། མཐར་ཐུག་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་སུ་ཡུལ་དྲུག་གི་རེག་པ་རེག་ན་བདེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་འཚོའོ། །ལམ་གང་ཞེ་ན། ལམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ལམ་དང༌། ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་རྒྱུ་ལ་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གང་ཞེ་ན། ཚེ་འདིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་བདེ་བར་ཚོར་བ་དང༌། ཚོར་བའི་རྣམ་པ་མི་བདེ་བར་ཚོར་བའམ། ཚེ་ཕྱི་མའི་ཉོན་མོངས་པར་གཏོགས་པའི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་བདེ་བར་ཚོར་བ་དང༌། ཚོར་བའི་རྣམ་པ་མི་བདེ་བར་ཚོར་བའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མིང་དང་གཟུགས་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པར་གང་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུའོ། །དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་མཚོ་དང༌། ལམ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་བྲི་བ་མ་ཡིན་ཞིང་ཟད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སློབ་པའི་ནི་བྲི་བར་གྱུར་ལ་ཟད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མི་སློབ་པའི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ལམ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བྲི་བ་ཡང་ཡིན། ཟད་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་འདིའི་མཚོ་དང་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་བྲི་ཞིང་ཟད་དེ༑ ལུས་ཀྱི་ལྷག་མ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ནི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡོད་དོ། །དེ་བས་ན་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འགག་ཅེས་བྱའོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི། ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་འགག་པར་འགྱུར་བ་དེ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J25cd-30ab 第九有五頌復名流(5)：第九段】【K1 初兩頌顯異生有學等漸次能越暴流】【L1 頌】【M1 問】

གང་གིས་ཆུ་བོ་རྒལ་བར་འགྱུར། །གང་གིས་རྒྱ་མཚོ་རྒལ་བར་འགྱུར། །གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར། །གང་གིས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར། །

【M2 答】【N1 初一句明異生由正信越欲暴流】

དད་པས་ཆུ་བོ་རྒལ་བར་འགྱུར། །

【N2 後之三句皆有學越餘三流】

བག་ཡོད་པས་ནི་རྒྱ་མཚོ་རྒལ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྤོང༌། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་དག།

【L2 釋】

ཅེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དད་པས་ཆུ་བོ་རྒལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ལས་བརྩམས་ནས། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་བཤད་པའམ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཉན་པར་བྱེད་དེ།དེས་ཆོས་དེ་ཐོས་པས་དད་པ་རྙེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ༌སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་དོ། །དེས་ཁྱིམ་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་དངོས་པོའི་སྒོ་ནས་སྤངས་ནས། ཡང་དག་པའི་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བརྟུན་པའི་རྒྱུ་ནས་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་བར་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དད་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་དད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱས་ནས་འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ལས་རྒལ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བག་ཡོད་པས་རྒྱ་མཚོ་ལས་རྒལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་ནས། ལྷག་པར་ཞེན་ཅིང་མི་འདུག་གི །ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་སེམས་གཏད་ནས་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱུང་ལ། དྲང་པོར་གྱུར་ཅིང་ལས་སུ་རུང་བས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་པ་ནས་ཟག་པ་ཟད་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པའི་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་བག་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་བག་ཡོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱས་ནས་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པའི་སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པའི་སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་རྒྱ་མཚོ་རྒལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟར་འདི་ན་སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ་ལ་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་ཏེ། དེ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱའོ་སྙམ་ནས། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྟེན་ཏོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དེ་ལ་གནས་པས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤས་ཆེར་གནས་པར་མི་བྱེད་ལ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བྱུང་ན་ཡང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཏེ། དེས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱས་ནས། དེའི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྐྱེན་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མགོ་མཉམ་དུ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པའི༌ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྐྱེན་དེ་ལས་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བརྩོན་འགྲུས་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། བརྩོན་འགྲུས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱས་ནས་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་སྤངས་ནས་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་འབའ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་དེས། སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནས། ལམ་ལ་ལམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་སྔར་ཐོབ་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་ཤེས་རབ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱས་ནས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །

【L3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྔར་བྱས་ནས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་རྣམ་པར༌དག་པར་འགྱུར་ལ། སློབ་བའི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྔར་བྱས་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 後三頌明得究竟道永越暴流】【L1 頌】【M1 問cf. 韓科】

སུ་ཞིག་གདུགས་མཚན་མི་གཡེལ་བར། །ཆུ་བོ་འདི་ལས་རྒལ་བར་གྱིས། །མི་དམིགས་མི་གནས་ཟབ་མོ་ལ། །སུ་ཞིག་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་ལགས། །

【M2 答cf. 韓科】

རྣམ་པ་ཀུན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན། །ཤེས་རབ་ལྡན་ཞིང་མཉམ་གཞག་ལ། །ནང་དུ་སེམས་ཤིང་དྲན་ལྡན་པ། །ཤིན་ཏུ་རྒལ་དཀའ་འདི་ལས་རྒལ། །

འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་ཆགས་པ་མེད། །གཟུགས་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་ལས་འདས༑ །མི་དམིགས་མི་གནས་ཟབ་མོ་ལ། །དེ་ནི་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་རོ། །

【L2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ཆུ་བོ་གང་ཞེ་ན། ཆུ་བོ་ནི་བཞི་སྟེ༑ འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནས་མ་རིག་པའི་ཆུ་བོའི་བར་རྣམས་སོ། །མི་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། སྲེད་པ་ཟད་པར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞི་ན། དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡིན་ལ། གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀ་གང་ལ་མེད་པ་དེ་ནི་མི་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་མེད་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་ཡིན་ལ། གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་གང་ལ་མེད་པ་དེ་ནི་མི་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ན་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་མི་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ལུས་དང་ངག་གིས་བསྡམས་པ་དང༌། འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ནས། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་བར་འདི་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ༑ །ཇི་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པའམ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ནང་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན༑ གནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་རྣམས་ལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། བདག་ནི་ཁྱིམ་པའི་མཚན་རྟགས་བོར་བས་མི་སྡུག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་འདུ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་རྟག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་འཇུག་པས་ཉེ་བར་གནས་ཏེ། དེས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་རྒལ་བར་དཀའ་བ་ལས་རྒལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ལུས་པ་སྤངས་པས། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ཤིན་ཏུ་རྒལ་དཀའ་བ་ལས་རྒལ་བ་སྟེ། དེ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྒལ་བར་སླ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤངས་པར༌གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཟབ་མོ་མི་དམིགས་པ་དང༌། མི་གནས་པ་ལ་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ། ཡང་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་པ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་མཐུ་ཡོད་པ་སྟེ། འདི་ལ་ནི་སློབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ། མི་སློབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ལས་འདས་པ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【L3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མཆོག་གི་མཐར་ཐུག་པའི་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མཆོག་གི་གནས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【J30cd-34ab 第十有四頌復名貪(4)：第十段】【K1 頌】【L1 初一頌問】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་གཉིས་པ།

བཅོམ་ལྡན་བྱིས་པ་མ་མ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ལྟར། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཉིས་ཀྱི་གཞི་ནི་གང་ཞིག་ལགས། །དགའ་དང་མི་དགའ་སྤུ་ཟིང་བགྱིད་པ་གང་ལས་བྱུང༌། །ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱང་གང་ལས་བྱུང་བ་ལགས༑ །

【L2 次一頌答】

ནྱ་གྲོ་དྷ་ཡི་སྡོང་པོ་ལྟར། །རླན་ལས་སྐྱེས་ཤིང་བདག་ལས་བྱུང༌། །ནགས་ལ་མ༌ལུས་འཁྲི་ཤིང་ལྟར། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་འཕྲོ། །

【L3 次一頌結】

བྱིས་པ་དག་ནི་མ་མ་དག་ལ་བརྟེན་པ་ལྟར། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཉིས་ཀྱི་གཞི་ནི་དེ་ལས་བྱུང༌། །དགའ་དང་མི་དགའ་སྤུ་ཟིང་བྱེད་པ་དེ་ལས་བྱུང༌། །ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །

【L4 後一明除對】

གནོད་སྦྱིན་དེ་དག་གང་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་ཤེས་པའི། །སྐྱེ་བོ་གང་ཡིན་དེ་རྣམས་དེ་དག་སྤང་གྱུར་ཞིང༌། །དེ་དག་འདིར་ནི་ཡང་སྲིད་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སྔོན་ཆད་མ་རྒལ་རྒྱ་མཚོ་ཆུ་བོ་རྒལ་བར་འགྱུར། །

【K2 釋】【L1 釋初頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ཁ་ཅིག །ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་སམ། སེམས་ཅན་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་འགྲོགས་ན་ལྷག་པར་ཞེན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། ཡུལ་ལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་སམ། སེམས་ཅན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་དང་འགྲོགས་ན་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །མི་དགའ་བ་དང་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འཕྲལ་ལ་སྐྱེས་པ་ཐང་ཅིག་ཙམ་གྱིས་དད་པ་ཐོབ་ནས། ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཉེས་པ་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པར་གྱ་ཚོམ་དུ་ནན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་སྤངས་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ། དེ་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་དང་འདྲེ་བར་གནས་ཏེ།དེ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། སེམས་ཅན་དང་འགྲོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་གདུང་ཞིང་ཡིད་མི་བདེ་ལ། ཡིད་ལ་གཅགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་འདུག་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ནི་དད་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན། གྱ་ཚོམ་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ནན་ནམ། འཚོ་བ་མེད་པའི་བར་གྱི་འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་དག་ལས་དུས་དུས་སུ་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱུང་བའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། ཀྱེ་མ་ཞིང་རྨོ་ཡང་མི་དགོས་ལ། ཚོང་བྱ་ཡང་མི་དགོས་པར་ཚེགས་ཆུང་དུས་འཚོ་བ་འགྲུབ་པ་འདི་ནི་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀྱེ་མ་འདི་ནི་རབ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེས་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དེ་ཉིད་རྒྱུར་བྱས་ནས་མངོན་པར་དགའ་བ་ལྟ་བུའོ། །སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་དང༌། རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་ནན་གྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། འཚོ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང༌། ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་འདྲེ་ཞིང་མི་གནས་པར་རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་ལ། དེ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པ་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་ལྟ་བུ་མཐོང་ངམ། འབྲུག་སྒྲ་ཆེན་པོའམ་སེར་བ་དྲག་པོ་འབབ་པའི་སྒྲའམ། སེང་གེའམ། སྟག་གམ། གཟིག་གི་སྒྲ་ཐོས་སམ། གཡོ་ཅན་ནམ། ཆོམ་རྐུན་ནམ༑ མི་མ་ཡིན་པ་བྱུང་བ་མཐོང་ན། འཇིགས་པའམ། བག་ཚ་བའམ། སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་འབྱུང་བ་དང༌། ཡང་ཉིན་པར་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་རྟོག་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་བར་གྱི་རྟོག་པ་འབྱུང་བའོ། །

【L2 釋次二頌】

དེ་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནྱ་གྲོ་དྷའི་སྡོང་པོ་བཞིན་དུ་རླན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ། བདག་ལས་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན༑ རླན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུ་དང་འདྲ་བའི་སྲེད་པ་གང༌གི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ནས༑ རྟོག་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །བདག་ཅེས་བྱ་བས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ནས། རྟོག་པ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རང་རང་གི་ས་བོན་དང༌། ཁམས་དང༌། རང་བཞིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ནས། རྟོག་པ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དེ་དག་ཉིད་ནགས་ཚལ༌ལ་འཁྲི་ཞིང་མ་ལུ་ང་རྒྱས་པ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་འཕྲོ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། སོ་སོའི་འདོད་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་གང་དང༌། དམིགས་པ་གང་ལས་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་རང་གི་ཞོ་ཤས་བསྒྲུབས་པ་རྣམས་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་གང་དང༌། དམིགས་པ་གང་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་དག་གི་འཚོ་བའི་ཕྱིར་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ། ད་ལྟར་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་ཕ་རོལ་ལས་ཐོབ་པ་རྣམས་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་གང་དང༌། དམིགས་པ་གང་ལས་ནན་གྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་དག་མི་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་ཉིད་དང༌། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དད་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་དབེན་པར་གནས་པ་དང༌། །མཚན་མོ་གཞི་གང་དང༌།དམིགས་པ་གང་ལས་དེ་འཇིགས་པའམ། བག་ཚབ་འམ། སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དང༌།ཡང་ན་གཞི་གང་དང་དམིགས་པ་གང་ལས་ཉིན་པར་དེའི་རྟོག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཟག་དེ་ཉིད་ཀྱི༌ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་མ་སྤངས་པའོ། །

【L3 釋第四頌】

དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་གཞི་ཅི་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པས། སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་ལ་སེལ་ཅིང་མེད་པར་བྱེད་དེ། སྤངས་ནས་ཀྱང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་དང་འདོད་པའི་ཆུ་བོ་གང་དེ་དག་གིས་སྔོན་མ་རྒལ་བ་ཡང་རྒལ་བར་འགྱུར་ལ། རྒལ་བ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་གསུམ་སྟེ། ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པའི་གནས་སྐབས་ན། ཐུན་མོང་བ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུས། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་གྲུབ་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་འཕྲོ་བའི་སྤང་བའི་ཐབས་དང༌། སྤང་བའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེ་སྡང་གང་ཡིན་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཇིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཕྱོགས་ཡིན་པར༌རིག་པར་བྱའོ། །

【J34cd-39ab 第十一有五頌名作(5)：第十一段】【K1 頌】【L1 一頌問】

དེ་ནི་སྲིད་པ་མི་འཚལ་བས། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་སྤངས་སླད་དུ། །བྲམ་ཟེ་ངལ་བ་མ་མཆིས་པས། །སྤང་བ་དེ་ནི་བགྱི་བ་ལགས། །

【L2 餘四頌答】

དོན་བྱས་བྲམ་ཟེ་འདོད་པའི་ཕྱིར། །བྲམ་ཟེ་ལ་ནི་བྱ་བ་མེད༑ །

ཇི་སྲིད་གཏིང་དང་འགྲམ་དུ་མ་ཕྱིན་པ། །དེ་སྲིད་དེ་ནི་ལུས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་རྩོལ། །རྒལ་ནས་དེ་ནི་འདི་ན་ཐང་ལ་གནས། །རྩོལ་བ་མེད་པ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བྱ། །

གང་ཞིག་ཟག་ཟད་རྟག་འགྲུས་བསམ་གཏན་ཐོབ། །

དེ་ཡིས་རིམས་ནད་མྱ་ངན་ཀུན་སྤངས་ཤིང༌། །གང་ཞིག་ཡང་དག་དྲན་སེམས་གྲོལ་པ་ཡི། །བྲམ་ཟེའི་དཔེར་བྱ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ལྷ། །

【K2 釋】【L1 初釋向頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ཡིན་ཏེ། ལྷ་མོ་དེས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་ལས་བསམས་ནས།རུས་དང་རིས་སྨོས་པའི་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ནི་བྲམ་ཟེའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་དེ་དག་ནི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་འདོད་པས་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་ཡིད་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་མེད་པ་ལ། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་དེ་དག་གིས་དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྤངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ༌སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྤོང་བའི་དོན་ལ་བསྒྲིམ་པར་བྱའོ་ཞེས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དོན་གྱི་འདོད་པའི་སྲིད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L2 第二答頌】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་དོན་དམ་པའི་བྲམ་ཟེ་ལ་དགོངས་པས་ལྷ་མོ་ལ་ལན་འདེབས་པར་མཛད་དེ། གང་ཞིག་བྱས་ཟིན་ཀྱང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་བྱ་དགོས་པ་དང༌། གོང་ནས་གོང་དུ་བྱ་དགོས་པ་དེ་ནི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་གྱི།གང་ཞིག་བྲམ་ཟེར་བྱེད་པ་དང༌། བྲམ་ཟེར་བྱེད་པའི་དོན་རྟོགས་པས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་རྒལ་ནས། ཐང་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ཏེ།

【L3 第三答頌】

རྣམ་གྲངས་དེས་ན་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་སློབ་པ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཏིང་སླེབ་པ་མ་ཡིན་ལ། འགྲམ་དུ་ཕྱིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ༑ །རྣམ་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཀྱང་མ་ཐོབ་ལ། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་ཡང་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་མེད་པས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་གྲུ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་ལ་ཞུགས་ནས་རྐང་པ་ལྟ་བུའི་ནང་གི༌སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པས་འབད་པར་བྱེད་ལ།ལག་པ་ལྟ་བུའི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པས་འབད་དེ་འབད་པར་བྱེད་པ་ན། གཏིང་ལྟ་བུའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འགྲམ་ལྟ་བུའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །སློབ་པ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི། ནང་གི་ཞི་གནས་ཀྱང་ཐོབ་ལ། རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷག་མཐོང་ཡང་འཐོབ་སྟེ། དེ་ནི་གོང་མའི་ཆ་དང༌ཡང་མཐུན་པ་ཁོ་ནའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་སྤང་བ་ཙམ་གྱི་དོན་དུ་འབད་པ་ཡིན་གྱི། ལུས་ཐམས་ཅད༌ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འགྲམ་དུ་ཕྱིན་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱ་བ་བྱས་པ། འབད་པ་མེད་པ། ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་ནས་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་གྲངས་དེས་ན་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པའི་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ཏེ། སློབ་པ་གཉིས་དང༌། མི་སློབ་པའོ། །དེ་ལ་འགྲམ་དུ་སོན་པའི་བྲམ་ཟེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་སློབ་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་ཞིང་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འབད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟག་འགྲུས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ༌སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གཏིང་སླེབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【L4 第四頌答】

བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་སྤངས་པས་ནི་འདོད་པའི་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་མྱ་ངན་དང༌། རིམས་ནད་ཐམས་ཅད་སྤངས་སོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ནས། ཡང་དག་པའི་དྲན་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་བྱ་བ་བྱས་ནས་ཡང་དང་ཡང་དུ་བྱ་དགོས་པ་ཡང་མེད་ལ། གོང་ནས་གོང་དུ་བྱ་དགོས་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་བས་ན་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ནོ། །

【J39cd-43 第十二有五頌名劬勞(5)：第十二段《論記》於內文提到5頌，但實際數過後是4.5頌。】【K1 頌cf. 韓科判「舉經言」】【L1 第一問答，明佛度暴流】【M1 問】

དགེ་སློང་ཁྱོད་ཆུ་བོ་ལས་རྒལ་ཏམ།

【M2 答】

ལྷ་མོ་དེ་ལྟ་ཡིན་ནོ། །

【L2 第二問答，明佛無攀無住已度暴流】【M1 問】

དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། གནས་པ་མེད་པར་ཆུ་བོ་ལས་རྒལ་ཏམ།

【M2 答】

ལྷ་མོ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【L3 第三問答，明佛無攀無住暴流相】【M1 一頌問】

དགེ་སློང་ཁྱོད་ཇི་ལྟ་བུར་དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། གནས་པ་མེད་པ་ཆུ་བོ་ལས་བརྒལ།

【M2 二頌半答cf. 韓科判「頌答」】【N1 一頌半舉障】

ལྷ་མོ་ང་ནི་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འབྱིང་ངོ༌། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འབྱིང་བ༌དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འདུག་གོ། །

ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འདུག་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཁྱེར་རོ། །

【N2 一頌明治】

ལྷ་མོ་ང་ནི་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་མེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འབྱིང་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【K2 釋】【L1 舉無攀無住指同前說】

དེ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པ་དང་གནས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【L2 解第三答文】【M1 總釋頌中障治】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ན། ཐབས་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཞུགས་པ་ན། ཐབས་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་སྤང་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་དགོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལྷ་མོ་ང་ནི་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འབྱིང་ངོ༌། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འབྱིང་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འདུག་གོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འདུག་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཁྱེར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ན། ཐབས་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལོག་པར་བརྩོན་པ་ན་དགེ་བའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྱིང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་ཤེས་བཞིན་དུ་ལོག་པར་བརྩོན་པ་ལས་མི་བཟློགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་བཏང་ནས་སློབ་དཔོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང༌། ལྷག་སྤྱོད་དང༌། རིང་འཕུར་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་ནི་ཁྱེར་བའོ། །

【M2 別釋】【N1 捨劬勞】

བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་བཞུགས་པས་ཀྱང༌། ཐབས་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་སྤངས་ནས།

【N2 捨劣】

དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་འབོགས་ལ།

【N3 捨住】

ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འབོགས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པར་གནས་ཏེ། སྤོང་བ་ལས་ཕྱིར་མི་ནུར་ཞིང་ཆེས་གོང་ནས་གོང་དང༌། ཆེས་བཟང་བ་བས་ཀྱང་བཟང་བ་འདོད་ལ།

【N4 捨漂】

དེ་དེ་ལྟར་ཆོག་མི་ཤེས་པས་སློབ་དཔོན་གཞན་མི་ཚོལ་ཏེ། སློབ་དཔོན་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། དོན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་འཛིན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཞི་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 却解初二問答中無依無住/無攀無住】【M1 就涅槃解】

མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དམིགས་པ་མེད་པ་གནས་པ་མེད་པ་ལས་བརྩམས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུ་བོ་ལྟ་བུ་མི་རྒལ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཞི་ནི་རྒལ་ཏེ། རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ནི་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་རྟོག་པའོ། །ཞེན་པ་ལ༌བརྟེན་པའི་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལེ་ལོ་འབྱུང་ངོ༌། །ལེ་ལོ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དངོས་པོ་ལ་གནས་སོ། །སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དངོས་པོ་ལ་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྲེད་པས། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་བཞིས་ནི་ཆུ་བོ་ལས་བརྒལ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 就想受滅解】

འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་བརྩམས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་པོར་ཐོབ་ལ། དེ་བག་མེད་པར་གནས་ཤིང་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་དེ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་ལ། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་དེ་ནི་ཤས་ཆེར་མི་གནས་ཏེ། གཞི་དེས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉམས་ནས་ཀྱང་ས་འོག་མར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལ་གནས་སོ། །རྒྱུ་ལ་གནས་ནས་ཀྱང་དེའི་འབྲས་བུ་ལ་སེམས་གཞོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J44-46 第十三有三頌名得義(3)：第十三段】【K1 頌】【L1 一頌半問】

ཁྱོད་ནི་གཅིག་པུ་དགོན་པར་བསམ་གཏན་རྩོམ། །ནོར་མེད་གྱུར་ཏམ་འོན་ཏེ་སྒྲུབ་པ་ཡོད༑ །གྲོང་དུ་ཉེས་པ་འབའ་ཞིག་བྱས་གྱུར་ཏམ། །

ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བོ་དག་དང་བཤེས་མི་བྱེད། །ཁྱོད་ནི་སུ་དག་དང་ཡང་བཤེས་པ་མེད། །

【L1 一頌半答】

འདི་ན་དགའ་བདེའི་ངོ་བོའི་སྡེ་བཏུལ་ནས། །དོན་ཐོབ་པས་ན་འདི་ན་སྙིང་ཞི་གྱུར། །

ང་ནི་གཅིག་པུ་བསམ་གཏན་བདེ་བ་མྱོང༌། །དེ་ཕྱིར་སྐྱེ་བོ་དག་དང་བཤེས་མི་བྱེད། །ང་ནི་སུ་དག་དང་ཡང་བཤེས་པ་མེད། །

【K2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞོན་ནུ་མས་ཞུས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་དོན་ཐོབ་པ་དང༌། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་དོན་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་དོན་ཐོབ་པ་ནི་གཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་བསམ་གཏན་དུ་བྱེད་པས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་གཅིག་ནི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའི་ངོ་བོའི་བདུད་ཀྱི་སྡེ་ཕམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་གཅིག་པུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པས་བདེ་བའི་མཆོག་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་བྱ་བར་བཞེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དོན་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་ཡོངས་སུ་དག་ན་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་ལ། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་དོན་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་དེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་ཤེས་ཏེ༑ བདག་གི་དོན་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པོ་སྙམ་དུ་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས། དེ་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་དོན་དང་ལྡན་པའི་དགེ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནོར་འདོད་པ་དེ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་དག་དང༌། ཡུལ་གྱི་མི་དང་བཤེས་པའི་ཐོག་མ་ཡང་ཤེས། ཉེས་དམིགས་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་ཐོག་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དག་སྐྱེ་བའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །ཉེས་དམིགས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ངེས་པར་བྱུང་བ་ནི་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་འདུལ་བ་དང༌། སྤོང་བ་ཡང་དག་པར་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་མཐོང་བ་ནས། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་བར་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ནོར་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉེས་པ་མེད་པ་དང༌། ཡུལ་གྱི་མི་དང་བཤེས་པར་བྱེད་པ་དེས་སྙིང་ཞི་བར་འཛིན་ཅིང༌། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ལས་མངོན་པར་བྱུང་བ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་ཞི་བ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དེ་དག་གི་སྙིང་ཞི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལེགས་པར་མ་མཐོང་སྟེ། ལེགས་པར་མ་རིག་ལེགས་པར་མ་བརྟེན། ལེགས་པར་མ་རྟོགས་སོ། །དེས་ནི་ཡང་དག་པར་སྙིང་ཞི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདི་ལས་བཟློག་པ་ལས་ལེགས་པར་མཐོང༌བས་ན། ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །

【K3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང༌། འདྲེ་བར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སྙིང་ནི་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བསྟན་ཏེ། འདི་ནི་མདོར་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J47-92ab 第十四有四十四頌半釋論議(44.5)：第十四段《論記》於內文提到44.5頌，但實際數過後是45.5頌。】【K1 釋一(有五段)】【L47 第一段一頌】【M1 頌】

ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག །སྐྱེ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན༑ །སྐྱེས་ནས་འགག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བ་བདེ། །

【M2 釋】【N1 釋初總句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདི་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་བྱ་བར་བཞེད་དོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདས་པ་རྣམས་དང༌། མ་འོངས་པ་རྣམས་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཉིད་སྔ་ན་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། སྔར་འབྱུང་བ་ལས་འཇིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 釋第一句無常、第二句有生滅法】

དེ་ལ་འདས་པའི་ཚེ་རབས་དག་ཏུ་འདས་པའི་ལུས་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མངོན་པར་འདས་ཤིང་འགགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་བྱུང་ནས་མེད་པར་གྱུར་པས་ན་མི་རྟག་པའོ། །མ་འོངས་པའི་ཚེ་རབས་དག་ཏུ་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མ་སྐྱེས་ཤིང་མ་བྱུང་ལ། མེད་པར་མ་གྱུར་ཏེ། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཚེ་རབས་དག་ཏུ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལུས་ཐོབ་པ་རྣམས༑ གནས་ཤིང་འཚོ་ལ་སྡོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་འཆི་འཕོ་བའི་འགག་པས་འགག་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །

【N3 釋第三句】

དེ་ལ་མ་འོངས་པ་དག་ན་ཕུང་པོའི་ལུས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ལུས་འཐོབ་པ་གང་རྟག་པ་དང༌། བརྟན་པ་ནས། ཡང་དག་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གནས་པའི་བར་དེ་ནི་མེད་ཀྱི། སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེས་ཤིང་འགག་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །

【N4 釋第四句】

དེ་ལ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མ་འོངས་པའི་ཕུང་པོའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བའོ། །ཉེ་བར་ཞི་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་འགགས་པས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བར་གནས་པས་བདེ་བ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཕྱིར་བདེ་བའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་གནས་དང༌། ཡང་དག་པའི༌ལྟ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་གནས་དང༌། སྤོང་བ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དུས་གསུམ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་ཞི་བས་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འགག་པ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་གནས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པའི་གནས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཆོས་གཉིས་ཏེ། སྤྲོས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པས་སྐྲག་པ་སྤོང་བའི་གནས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །ཡང་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་གཉེན་པོའི་ཆོས་འདི་ལ་ཕྱི་རོལ་པ་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །

【L48 第二段一頌】【M1 頌】

བག་ཡོད་པ་ནི་འཆི་མེད་གནས། །བག་མེད་པ་ནི་འཆི་བའི་གནས། །བག་ཡོད་རྣམས་ནི་འཆི་བ་མེད། །བག་མེད་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་འཆི། །

【M2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། བག་ཡོད་པ་ཇི་ལྟར་འཆི་བ་མེད་པའི་གནས་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟེན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་རྣམ་པ་བཞི་ལ་གནས་ཏེ། སྲོག་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཉམས་སྟོབས་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བའོ། །འདི་ནི་བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བག་ཡོད་པ་དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་གནས་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །བག་མེད་པ་ཇི་ལྟར་འཆི་བའི་གནས་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་ཅན་ལ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པས་འདོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་ཅིང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་དག་ཀྱང་བྱེད་པའམ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བའི་བར་རྣམས་ལ་མི་སྣང་བར་ཡང་རུང་སྟེ། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱོགས་དེ་གཉི་ག་ནི་བག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་བག་མེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། སྐྱེ་བའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང༌། སྐྱེ་བའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་ལས་རྣམས་ཀྱང་བྱེད་དོ། །དེའི་རྒྱུས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱེས་ནས་ཀྱང་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །བག་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་མི་འཆི་ལ། བག་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་རྟག་ཏུ་ཤི་ཞེ་ན། འཆི་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དུལ་བའི་འཆི་བ་དང༌། མ་དུལ་བའི་འཆི་བ་པ་དང༌། འདས་པ་དང༌།ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་འཆི་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པའི་གང་ཟག་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་དུལ་བས་འཆི་བས་འཆི་བ་ན། འདས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འདས་པའི་འཆི་བས་ཤི་བ་ཡིན་ཞིང༌། མ་དུལ་བའི་འཆི་བས་ཤི་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་ནི་མ་དུལ་བའི་འཆི་བས་འཆི་བ་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ནི་དུལ་བའི་འཆི་བས་འཆི་བ་ཡང་མེད། མ་དུལ་བའི་འཆི་བས་འཆི་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་བས་ན་འཆི་བ་མེད་པ་ཞེས༌བྱ་བའོ། །བག་མེད་པའི་གང་ཟག་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་མ་དུལ་བའི་འཆི་བས་འཆི་བ་ན་འདས་པའི་དུས་ན་ཡང་མ་དུལ་བའི་འཆི་བས་ཤི་བར་གྱུར་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་ཡང་མ་དུལ་བའི་འཆི་བ་ཉིད་ཀྱིས་འཆི་ཞིང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་མ་དུལ་བའི་འཆི་བ་ཉིད་ཀྱིས་འཆི་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་རྟག་ཏུ་ཤི་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བག་ཡོད་པའི་གང་ཟག་གི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་གང་ཟག་གི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཡང་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་བསྟན་ཏེ། ཕྱེད་གོང་མས་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཕྱེད་འོག་མས་ནི་ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །ཡང་ཕྱེད་གོང་མས་ནི་ཉན་པ་རྣམས་ལ་སྟོན་པའི་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །ཕྱེད་འོག་མས་ནི་ཉན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་གྱི་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །

【L49 第三段一頌】【M1 頌】

རྟོག་པས་རབ་ཏུ་བཅོམ་པའི་སྐྱེ་བ་བོ། །འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེར་སྡུག་པར་ལྟ་བ་ནི། །སྲེད་པ་ཕྱིར་ཞིང་རྣམ་པར་འཕེལ་འགྱུར་ཏེ། །དེས་ནི་དེ་ཡི་འཆིང་བ་དམ་པར་བྱེད། །

【M2 釋】【N1 明惡尋思】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པས་རབ་ཏུ་བཅོམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་ཐོབ་ཅིང་སྔོན་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་མི་དགེ་བའི་རྟོག་པ་སྡིག་པ་ཅན་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【N2 明猛利貪】

ཇི་ལྟར་ན་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ཏེ་མང་དུ་བྱས་པ་དེའི་རྒྱུས། དེ་ད་ལྟར་སྔོན་ཐོས་པ་དང༌། སྔོན་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【N3 明隨觀妙】

ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལུས་མ་བསྲུངས་ཤིང་དབང་པོ་ཡང་དག་པར་མ་བསྡམས་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་མ་བཞག་པས་གྲོང་དུ་རྒྱུ་བ་ན། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་རྒྱས་ཤིང་ཆགས་སུ་རུང་བ་མཐོང་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【N4 明增染愛】

སྲེད་པ་འཕེལ་བར་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། རྟགས་དང་མཚན་མ་རྣམ་པ་ལྔས་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པའི་དངོས་པོ་ངན་པ་ལ་ཡང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དྲག་པོའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ལྷག་པར་ཞེན་ན་བཟང་པོ༌ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཅོལ་དུ་ཕལ་ཆེར་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱི། ཆོས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡོ་བྱད་ཀྱང་ཤས་ཆེར་ཀུན་དུ་འཛིན་ཏོ། །དེ་དངོས་པོ་མི་གཅེས་ཤིང་མི་འཁོལ་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་མི་འདོད་ན། གཅེས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ལོངས་སྤྱོད་ཉུང་ངུ་དང་ཐ་ཆད་དག་གི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་དང་ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་མང་པོ་བྱེད་ན་མང་པོ་དང་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ལྟ་ཅི་སྨོས། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡང་དག་པར༌བླངས་པ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་དེའི་སེམས་མི་འཇུག་ཅིང་མི་དགའ་ན། མང་པོ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཐོས་པར་ཡང་མི་འདོད་ན། ཐོབ་པར་ལྟ་ག་ལ་འདོད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【N5 明堅固縛】

འཆིང་བ་དམ་པོ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཆིང་བ་དམ་པོར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བརྟན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། ཡུན་རིང་པོར་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའོ། །དེ་ལ་ཚེ་འདིའི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་རྩ་བ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འཆིང་བ་བརྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌།དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་བས་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བས་ནི་ཡུན་རིང་བ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྟོབས་དང༌། རྒྱུའི་སྟོབས་སོ། །རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྣམ་པ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན། སྤྱད་ཟིན་པའི་ཡུལ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ངན་པ་དང༌། ཡུལ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་མ་ངན་པ་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གནས་པ་དང༌། རྒྱུ་ཞིང་འགྲོ་བའི་ཚེའོ། །རྒྱུའི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན། ཆགས་སུ་རུང་བའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་སྔ་ནས་འདོད་ཆགས་ལ་གོམས་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྣམ་པར་འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་འདི་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བབ་ཅོལ་དུ་ལོག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པར་འཇིག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བདེ་བ་དང་མཐུན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མཐུན་པ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་མཐུན་པའི་ཡུལ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལས། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཆགས་པ་དང་ཞེན་པར་འགྱུར་བ་ནས། རྒྱས་པར་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཞེ་སྡང་ཞིང༌། ཞེ་སྡང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་རྨོངས་ཤིང་གཏི་མུག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཆགས་ཤིང་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་ནས། གཏི་མུག་གི་བར་གྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན༌པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ། དེས་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡང་དམ་པོར་བྱེད་ལ། ཞེ་སྡང་གི་འཆིང་བ་དང༌། གཏི་མུག་གི་འཆང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡང་དམ་པོར་བྱེད་དོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སྲེད་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུའི་གང་ཟག་ལ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་སྲེད་པར༌བྱ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌།ཡུལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། བདེ་འགྲོ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ངན་འགྲོ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་སུ་རུང་བ་རྣམས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་དྲན་པས། འདོད་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། དོན་དུ་གཉེར་བས་སེམས་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །རང་དབང་མེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་དུ་བསྟེན་པས། ད་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆགས་སུ་རུང་བའི་ཡུལ་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་ཡིད་ལ་བྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདོད་པ་ནས་སེམས་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་དེས་སེམས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཡུལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་དུ་རྒྱུ་བ་ན། ཁ་དོག་རྒྱས་ཤིང་ཆགས་སུ་རུང་བའི་ཡུལ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཚེ།ཡུལ་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་གྱི་སྡུག་པའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ཤིང་འདུག་སྟེ། དེའི་རྒྱུས་དེའི་འདོད་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། དོན་དུ་གཉེར་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་བདག་གི་སྲེད་པ་བསྐྱེད་ནས་ལོངས་སྤྱད་ཟིན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་ལྟ་བ་དང༌། མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །བདེ་འགྲོ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྲེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་ཅིང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་ནས། ལྷ་རྣམས་སམ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ནས། དེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ཤིན་ཏུ་བག་མེད་པར་གནས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་བག་མེད་པར་ཞུགས་པའོ། །ངན་འགྲོ་དང་ལྡན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་སྲེད་པ་དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་གལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་ནས།དེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལུས་ཞིག་པའི་འོག་ཏུ༌ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དེར་སྐྱེས་ནས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་ཅིང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། སྡང་བའི་སེམས་སུ་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་སྲེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པ་འདོད་པ་དེ་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཆོས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྟོན་པའི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་གང་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་ན་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་བསྟན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། ཐར་པ་ཡང་ཉམས་སུ་མི་ལེན་ལ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལས་གང་ཡང་རུང་བའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་དེ། དེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་དེ་དང་ལྡན་པས་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་ནས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །

【L50 第四段一頌】【M1 頌】

ཆོས་ལ་གནས་ཤིང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན། །ངོ་ཚ་ཤེས་ལྡན་བདེན་པར་སྨྲ། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་དགའ་བར་བྱེད༑ །དེ་ལ་སྐྱེ་བོ་དགའ་བར་འཛིན། །

【M2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་དགའ་བཞིན་དུ་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་དེ་ལྟར་དགའ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམས་ལ་མ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ནས། འདྲེན་མར་མི་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་གནས་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་པའོ༑ །ཇི་ལྟར་ན་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན།གདགས་པར་བྱ་བས་འདོགས་པ་སྟེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པ་རྣམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་གཞི་རྣམས་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་ངན་པ་རྣམས་དང༌། རྟོག་པ་ངན་པ་རྣམས་དང༌།ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འབྱུང་བས་འདོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདེན་པ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡིག་པ་སྒྲོགས་ཤིང་སྡིག་པ་མི་འཆབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པ་བྱུང་ན་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་འཆགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་ཡང་གསོ་བར་བྱེད་པའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པ་བཞིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། ལེགས་པར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བ་དང༌། ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་དང༌། མ་ཤེས་པ་དང་བག་མེད་པས་ཉམས་པར་གྱུར་ན་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་གསོ་བར་བྱེད་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L51 第五段一頌】【M1 頌】

འདི་ན་གཞན་གྱི་སྡིག་པའི་ལས། །མཐོང་ནས་ངེས་པར་སེམས་བྱེད་པ། །ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་སྡིག་ཡིན་ཏེ༑ །དེ་ནི་བདག་གིས་ཡོང་མི་བྱ། །

【M2 釋】【N1 釋上三句】【O1 別明八觀】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་གཞན་དག་གི་སྡིག་པའི་ལས་མཐོང་ནས་ངེས་པར་སེམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ནི་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཤེས་རབ་ཅན་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཆོས་ལ་རྟོག་ནུས་པ་ལས། ཕ་རོལ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་སུན་པར་གྱུར་པ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཞིག་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་ནས། རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་བ་ནས། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་བསད་པའི་བར་དུ་མཐོང་ལ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཚེ་འདིའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མི་བཟད་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དག་སྣང་བ་ལས་ན། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་མ་བྱས་ཤིང་མི་བྱེད་ལ། མ་བརྩམས་ཤིང་མ་སྤྱད་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་མོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ལུག་གསོད་པའམ། བྱ་གག་གསོད་པའམ། ཕག་གསོད་པ་ནས། རྒྱས་པར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་ཀྱི་བར་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་དེ་དང༌། བཟོ་དེ་དང༌། འཚོ་བ་དེས་གླང་པོ་ཆེ་ལ་ཞོན་པའམ། རྟའམ། ཤིང་རྟའམ། ཁྱོགས་ལ་ཞོན་པ་ཡང་མེད་ལ། རྒྱུ་དེས་ནོར་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ཡང་མེད་ན། འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་རྣམ་པར་སྨད་པ་དང༌། རྣམ་པར༌བཤད་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཙམ་གྱི་སླར་ཡང་མི་འདོད་ན། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ་དག་ཀྱང་མཐོང་ན། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཕྱུག་ལ་ནོར་མང་ཞིང་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་ལ། དེ་ཡང་ལེ་ལོ་ཅན་བག་མེད་པར་གནས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་གནས་པས་ཉིན་མཚན་དེ་དང་དེ་དག་འདས་ཤིང་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང༌། འཁོར་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དག་མཐོང་ལ། མཐོང་ནས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མཐོང་སྟེ། སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་ནི་དམུས་ལོང་དང༌། བཙས་ནས་འོན་པ་དང༌། བཙས་ནས་ལྐུགས་པ་དང༌། ཞར་བ་དང༌། ལག་རྡུམ་དང༌། ཤུ་བ་ཅན་ནམ། མཛེ་ཅན་ནམ། ཚེ་ཐུང་བའམ། མདོག་ངན་པའམ། གནོད་པ་མང་བའམ། རིགས་ངན་ནམ། དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེས་པའམ། དབང་ཆུང་བར་གྲགས་པའམ༑ ཤེས་རབ་འཆལ་བའམ། མ་ནིང་དང༌། ཟ་མ་དང༌། བྱད་མི་སྡུག་པར་འདུག་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་འདི་ལ་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡང་སྣང་བ་ལས། སྡིག་པ་ནི་བཏང་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་པའི་བར་དུ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕ་རོལ་བཤེས་གཉེན་ཅན་ལེ་ལོ་མེད་ཅིང་བསྒྲུབ་ཕོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཞིང་ལས་དང༌། ཚོང་བྱེད་པ་དང༌།གྲུ་སྤྱོད་པའི་ལས་དང༌། འཕྲལ་དུ་སྤྱད་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་ལེགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་ཕོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ལས་སུ་བྱ་བ་དེ་དག་བྱས་ཤིང་རབ་ཏུ་འཇིག་ལ་མི་གྲུབ་པར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཁ་ཅིག་ནི་འདིར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། ཁྱིམ་གྱི་གནས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ལ༑ ཚུལ་དང་ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཕོངས་པ་དག་མཐོང་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་ལྟར་མི་འདུག་པ་དག་མཐོང་ནས༌ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའམ། བློན་པོས་ཆེན་པོའི་སྟེང་དུ་མངོན་པར་བརྟུལ་ཏེ། འདུག་པ་དེ་ལ་ཡང་བདག་གི་ལུས་གཅིག་པུ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དང༌། ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་ཆུང་ངུ་ཕྲན་ཚེགས་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཚེ་རབས་མང་པོའི་ལུས་མ༌རུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་མང་པོ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་མཐོང་ལ།མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མ་རྒྱལ་པོའམ་བློན་པོ་གང༌། ཚེ་གཅིག་གི་ལུས་ལ་ནི་གཅེས་སུ་འཛིན་ལ། ཚེ་རབས་དུ་མའི་ལུས་ལ་གཅེས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་གཅེས་སུ་འཛིན་ལ། ཚེ་རབས་དུ་མའི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་ལ་ནི་མི་དགའ་བར་མི་འཛིན་པ་དེ་ནི་བྱིས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནས། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་མ་བྱས་ན་ལེགས་པ་ནས། མ་སྤྱད་ན་ལེགས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །གཞན་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཤེས་རབ་ཅན་དེས་ལྷའི་མིག་ཐོབ་པར་གྱུར་ལ། དེས་ལྷའི་མིག་དེས་སེམས་ཅན་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དག་མཐོང་བ་ནས། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བའི་བར་དུ་མཐོང་ནས་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཚེ་འདིའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་ཕྱི་མའི་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དག་སྣང་བ་ནས། སྡིག་པའི་ལས་ནི་བཏང་ན་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །

【O2 結為四行】

དེ་ལྟར་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དེས་ཕ་རོལ་དག་གི་སྡིག་པའི་ལས་མཐོང་ནས། རྣམ་པ་བཞིའི་ཚུལ་གྱིས་ངེས་པར་སེམས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་སེམས་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འགལ་བའམ། ལོག་པར་འཚོ་བའམ། བག་མེད་ཅིང་ལེ་ལོ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་འདིའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གམ། བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའམ། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དོན་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔོན་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་པས་ཚེ་འདི་ལ་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་དང༌། རྒྱལ་པོ་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་འདིའི་སྡིག་པའི་ལས་ཀྱིས། ཚེ་ཕྱི་མའི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་འདིའི་སྡིག་པའི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་ཕྱི་མའི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱིས་མི་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【N2 釋第四句】

ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་གང་ཞེ་ན། ལས་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་དང༌། ལས་ལྕི་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རང་དབང་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ལས་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྡིག་པ་ལ་གོམས་པས་སྡིག་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་སྟེ། དེས་དེའི་སེམས་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ནི་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལས་ལྕི་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་མཚམས་མེད་པའི་ལས་རྣམས་རིལ་གྱིས་བྱས་སམ། ཁ་ཅིག་བྱས་ནས་གཞི་དེས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བར་འདོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ན་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རང་དབང་མེད་པ་ནི། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་རྒྱུས་ངན་སོང༌དག་ཏུ་སྐྱེས་ལ། དེ་དེར་རང་དབང་མེད་པ་དང༌། དབང་མེད་པར་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་གྱུར་པའམ། གང་ན་འཁོར་བཞི་པོ་དགེ་སློང་རྣམས་ནས་དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་ཀྱི་བར་དག་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【K2 釋二(有二十二段)】【L52 第一段一頌】【M1 頌】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་གསུམ་པ།

འཕགས་པ་རྣམས་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་མཆོག་ཅེས་གསུང༌། །སྙན་སྨྲ་མི་སྙན་མ་ཡིན་དེ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན། །བདེན་སྨྲ་མི་བརྟེན་མ་ཡིན་དེ་ནི་གསུམ་པ་ཡིན། ཆོས་སྨྲ་ཆོས་མིན༌མ་ཡིན་དེ་ནི་བཞི་པ་ཡིན༑ །

【M2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསྙད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བཤད་པའོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བའོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་ཕ་རོལ་ཀུན་དུ་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པས་ནི་རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །གསུམ་པས་ནི་ཕ་རོལ་མི་དགེ་བའི་གནས་ལས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་ཅིང་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ༑ །དེ་ལ་ཚིག་སྙན་པ་བདེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཚིག་འཇམ་པོར་ཕ་རོལ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཚིག་བདེན་པ་ལ་སྙན་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཡང་དག་པའི་སྐྱོན་དག་གིས་ཚིག་རྩུབ་པོས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ལ་སྨོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་དང་ལྡན་པའི་ཚིག་ཡིན་ལ། སྙན་པ་དང་བདེ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྨོད་པ་ཡང་ཤེས་ལ། སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྨོད་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་བྱེད། སྨོད་པ་ཡང་མི་བྱེད་པར། མི་དགེ་བའི་གནས་ལས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་གཞག་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཁོ་ན་འཆད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྨྲས་པའི་བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L53 第二段一頌】【M1 頌】

དད་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སྦྱིན། །ཆོས་འདི་དག་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པས་བསྔགས། །ལམ་འདི་ལྟ་ཡུལ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། །འདིས་ནི་ལྷ་ཡི་འཇིག་རྟེན་འགྲོ་བར་འགྱུར། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། ཁྱིམ་ན་གནས་པས་འཛེམས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་ལ།ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་ཀྱང༌། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ངན་དོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་ཅིང༌། སྣོད་བྱད་ཉུང་ལ་ཡོ་བྱད་ཉུང་སྟེ། ཆོས་དང་ལྡན་པའི་རྙེད་པ་རྣམས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་ཀྱི། སྦེད་ཅིང་མི་སྤྱོད་ལ། ཆོས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཐོག་མ་དང༌། བར་དང༌། ཐ་མས་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་སྨྲ་བས་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་ནས། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་བར་དེ་དག་བཟུང་ཞིང་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་ནས། ཕ་རོལ་དག་ལ་ལུང༌འབོགས་ཤིང་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །

【N2 釋下三句】

དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པས་བསྡུས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས། ཚོགས་ལེགས་པར་བསགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐྱེ་བའི་གནས་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་གཏོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གལ་ཏེ་ཚོགས་ལེགས་པར་བསགས་པ་མ་ཡིན་ན་ཡང༌། དེ་ཕྱིན་ཆད་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ༑ །

【N3 重釋頌文】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕྱི་མ་ལ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སེར་སྣས་དབུལ་པོར་འགྱུར་བའི་འབྲས་བུ་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས༌པ་སྟེ། མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པས། ཚེ་འདི་ལ་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེར་སྣས་འཛེམས་ཏེ།འཛེམས་པས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤངས་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། སེར་སྣ་ཡང་སྤངས་ནས། དྲི་མ་དང་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་ནས། རྒྱས་པར་སྦྱིན་པའི་བགོ་བཤའ་ལ་དགའ་བས། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་འཕགས་པས་བསྔགས་པར་འགྱུར་ལ། ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་གཞི་དེས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་གི་བར་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདི་ལྟར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L54 第三段一頌】【M1 頌】

ཐོས་པས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཐོས་པས་སྡིག་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར། །ཐོས་པས་གནོད་པ་སྤོང་བར་འགྱུར། །ཐོས་པས་མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔ་ལོགས་སུ་བྱ་བ་སྦྱིན་པའི་གཏམ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་གཏམ་ལས་བརྩམས་ནས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཉན་ཅིང་ཐོས་ནས་ཀྱང༌། དོན་གྱིས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྡིག་པ་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ།

【N2 釋第二、第三句】

སྡིག་པ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་ཞིང་སྐྱེ་བས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་དོན་གྱིས་ཆོས་ཤེས་ནས་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་ཅིང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ནི་ལྡོག །བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་གནས་ཏེ། དེ་གཞི་དེས་བདེ་བ་ཐོབ་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནོད་པ་སྤང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 釋第四句】

གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་ཡང་དག་ཕུལ་ཉན་ཅིང་དེས་ཐོས་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་དོན་གྱིས་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པ་དང༌། ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟར་དོན་གྱིས་ཆོས་ཤེས་ནས། གལ་ཏེ་དབང་པོ་ཡང་ཡོངས་སུ་སྨིན་ལ། ཚོགས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། བསམ་པ་དག་པའི་དེས་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དོན་ཤེས་པར་འཐོབ་བོ། །ཆོས་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱིས་བདེན་པ་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ན་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི། དེ་སྡིག་པ་དེ་ཉིད་ལས་ལྡོག་ཅིང་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ཏེ། ལྷག་པའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་ཉོན་མོངས་པའི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤོང་ཞིང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས༌སྒྲུབ་པའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དེའི་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L55 第四段一頌】【M1 頌】

ནམ་མཁའ་འདྲ་བ་གོས་པ་མེད། །ཐེམ་པ་འདྲ་བ་གཡོ་མི་འགྱུར། །མཚོ་བྲན་འདམ་རྫབ་ལྡན་འདྲ་བའི། །འཁོར་བ་ལ་ནི་མཁས་མི་དགའ། །

【M2 釋】【N1 第一復次】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་དེ། གཙང་བས་ཀྱང་མི་གོས་ལ། མི་གཙང་བས་ཀྱང་མི་གོས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྙེད་པའམ་མ་རྙེད་པ་ནས་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་གོས་སོ། །སློབ་པར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་སེམས་གནས་པ། མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཀུན་དུ་བརྟེན་པ་ནི། གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྲེད་པར་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བར་སྨོན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒོའི་ཐེམ་པ་བཞིན་དུ་གཡོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སློབ་པར་འདོད་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད། གོང་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་བསིལ་བར་གྱུར་པ། མཚོ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བ་དང༌། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་འདམ་རྫབ་ལྟ་བུ་ལ་མི་དགའ་སྟེ། དེ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བས་འཁོར་བ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཁ་ཟས་དང༌། ཐ་སྙད་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པར་གནས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མའི་སྡུག་བསྔལ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི། གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་དང༌། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 第三復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། སློབ་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་གནས་འདི་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཁྱད་པར་དང་བཅས་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕན་ཡོན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕན་ཡོན་དང༌། ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L56-60 第五段有五頌(5)】【M1 頌】【N1 四異生】

གང་དག་གཟུགས་ཀྱིས་ངེས་པར་འཛིན། །ང་ལ་སྒྲ་ཡིས་རྗེས་སུ་འབྲང༌། །འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་དབང་གྱུར་པ། །སྐྱེ་བོ་དེ་དག་ང་མི་ཤེས། །ནང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་གྱུར་ལ། །ཕ་རོལ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཞིང༌། །ནང་གི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་གང༌། །དེ་ནི་སྒྲ་ཡིས་བཀྲི་བ་ཡིན། །ནང་ནི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ལ། །ཕྱི་རོལ་མཐོང་བར་གྱུར་པ་ལ། །ཕྱི་རོལ་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་གང༌། །དེ་ཡང་སྒྲ་ཡིས་བཀྲི་བ་ཡིན། །ནང་ཡང་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ལ། །ཕྱི་རོལ་མཐོང་བའང་མ་ཡིན་ཞིང༌། །བྱིས་པ་ཀུན་ནས་བསྒྲིབས་གྱུར་པ། །དེ་ཡང་སྒྲ་ཡིས་བཀྲི་བ་ཡིན། །

【N2 一聖者】

ནང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་གྱུར་ལ། །ཕྱི་རོལ་ཡང་ནི་མཐོང་གྱུར་ཅིང༌། །བསྟན་པ་ངེས་པར་འབྱུང་ཤེས་པ། །དེ་ནི་སྒྲ་ཡིས་བཀྲི་བ་ཡིན༑ །

【M2 釋】【N1 釋初頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་རིལ་གྱིས་མ་སྤངས་པ་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་མཐོང་བ་ན། ཀྱེ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཆོས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ངེས་པར་འཛིན་ཏེ། དེ་ཕྱིས་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་བསྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲ་ལས་གཞན་གྱི་དྲིང་འཇོག་ཅིང་གཞན་གྱིས་བཀྲི་བར་གྱུར་ལ༑ དེ་བཞིན་གྱིས་ཁྲིད་པས་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ། །

【N2 釋第二頌】

དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་ནང་གི་བསམ་གཏན་གྱི་འབྲས་བུ་ལྷའི་མིག་གིས་རྒྱང་ནས་མཐོང་ནས། ཀྱེ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་འཛིན་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【N3 釋第三頌】

ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཤའི་མིག་གིས་མཐོང་ནས། ངེས་པར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་སྒྲ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨྲས་པས་གཞན་གྱི་དྲིང་འཇོག་ཅིང་གཞན་གྱིས་བཀྲི་བ་ཡིན་ནོ། །

【N4 釋第四頌】

སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་ཙམ་མཐོང་བ་ཡང་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་བསྒྲིབས་ཤིང་ཡུན་རིང་པོ་ནས་སྒྲས་ཁྲིད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【N5 釋第五頌】

འཕགས་པ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་སྤང་བ་དང༌།འདུལ་བ་དང་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་དེས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་ཤིང་དམིགས་ལ། དེ་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའམ། ཡང་ན་མཆོད་རྟེན་དུ་གྱུར་པའམ། ཡང་ན་རི་མོ་བྲིས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱུར་པ་མཐོང་ན། ཀྱེ་མ་འདི་ནི་དོན་དམ་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེས་དེ་ལྟར་ནང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་ཤིང༌། ཕྱི་རོལ་ཡང་མཐོང་བས།སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སྨྲ་བ་དག་ལས་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང་གཞན་གྱི་བཀྲི་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ལ་ངེས་པ་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ལ་ངེས་པ་ཡོད་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L61 第六段一頌】【M1 頌】

དྲུག་པ་བདག་པོ་རྒྱལ་པོ་ནི། །ཆགས་པར་གྱུར་ན་ཆགས་ཅན་ཡིན། །ཆགས་པ་མེད་ན་ཆགས་མེད་འགྱུར། །ཆགས་པ་བྱིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །དྲུག་པ་བདག་པོ་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 釋第二句】

དེ་ལ་གང་ལ་ལ་ཆུ་བོ་ལྔ་ནི་རྒལ་ལ། དྲུག་པ་སྟེ་ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ་ནི་མ་རྒལ་བ་དེའི་སེམས་ཏེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལ་ནི་ཆགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་གང་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཆགས་པ་བདག་གིར་བྱས་ལ། ཆགས་སུ་རུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཆུམས་པ་ནི་ཆགས་པ་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱང་ཆགས་པ་ཡིན་ལ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ༌ཁྱིམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཆགས་པ་ཡིན་ཏེ།

【N3 釋第三句】

གལ་ཏེ་ཆགས་པ་ཅན་དེས་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཆགས་པའི་སེམས་དེའི་སྐབས་མི་འབྱེད་ཅིང༌། ཡིད་ཕྱིར་འཇིལ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུས་སེམས་དེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ༑ སེམས་ཆགས་པ་མེད་པར༌གྱུར་པས། ཆགས་པ་ཅན་དེ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དེའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཆགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 釋第四句】

གལ་ཏེ་སྐབས་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡིད་ཕྱིར་འཇིལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ན་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དེས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་ནི་བྱིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན༑ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་བསལ་བ་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【L62 第七段一頌】【M1 頌】

གྲོང་ཁྱེར་རུས་པའི་ར་བ་ཅན། །རྒྱུས་དང་ཤ་ཡི་ཞལ་ཞལ་ཅན། །དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་དང༌། །ང་རྒྱལ་དང་ནི་འཆབ་པ་འཇུག །

【M2 釋】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ནོ། །གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡང་རྡོ་ལྟ་བུའི་རུས་པ་རྣམས་དང༌། གྲེས་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱུས་པ་རྣམས་དང༌། ཞལ་ཞལ་ལྟ་བུའི་ཤའི་ཞལ་ཞལ་ཁོག་པའི་ར་བས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །དེ་ཡང་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་དང་མི་མཐུན་ཞིང་ཕྱིར་རྒོལ་བའི་ཆོས་བཞི་གནས་ཏེ། ཆགས་པ་ཅན་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་གཉིས་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་འདི་ལྟ་སྟེ། ང་རྒྱལ་དང༌། འཆབ་པ་གཉིས་གནས་སོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཆགས་པ་ཅན་བསོད་སྙོམས་དང༌།ང་རྒྱལ་གྱི་སྤྱོད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཡང་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་ན། དགེ་བ་བསྒོམ་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་པ་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་སམ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐད་དུ་མི་འགྲོ་ལ། སངས་རྒྱས་སམ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཉིད་ཐུགས་བརྩེ་བས་བྱོན་ན་ཡང༌། འཆབ་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས༌སྙོན་རྨོངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྗོད་པར་མི་བྱེད་ན། ཁོང་དུ་ཆུད་པའམ། དགེ་བ་བསྒོམ་པ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ན། བདག་གིར་བྱེད་པ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར།

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་རྣམ་པ་བཞིས། ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྣམས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་ཆུད་ཟ་བར་བསྟན་ཏེ།དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L63 第八段一頌】【M1 頌】

རུས་སྦལ་བདག་ལུས་ཁོག་པར་སྦས་པ་ལྟར། །དགེ་སློང་ཡིད་ཀྱི་རྟོག་རྣམས་སྦས་ནས་ནི། །རྟེན་པ་མེད་ཅིང་གཞན་ལ་མི་འཚེ་ན། །མྱ་ངན་འདས་ཤིང་གང་ལའང་སྐུར་པ་མེད༑ །

【M2 釋】【N1 釋初、二句】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་གསུམ་པོ་འདོད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྟོག་པ་སྤོང་ཞིང་བསམ་གཏན་དང༌པོའི་ས་པའི་དགེ་བའི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱང་སྤངས་ནས། ལུས་ལྟ་བུའི་རྟོག་པ་རྣམས་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། རུས་སྦལ་གྱི་ཁོག་པ་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་སྡུད་ཅིང་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡང་དེ་ཡན་ཆད་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ལ་ཐུག་པའི་བར་དུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 釋第三句】

དེ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང་ལངས་པ་ན་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ལ། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་འཚེ་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་དང་འགྲོགས་ན་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་དག་ཀྱང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འཁོད་པར་དགའོ༑ །རྩོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ།

【N3 釋第四句】

དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཆོས་རྣམས་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་ཐོབ་ནས། ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་སུ་འདུལ་བ་ལ་ཡང༌འདུལ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐུར་པ་མི་འདེབས། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སྐུར་པ་མི་འདེབས། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་ཆོས་སུ་མི་སྟོན། ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་མ་ཡིན་པར་མི་སྟོན། འདུལ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་འདུལ་བར་མི་སྟོན། འདུལ་བ་ལ་ཡང་འདུལ་བ་མ་ཡིན་པར་མི་སྟོན་ཏོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་དང༌། རོ་མྱང་བའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་དང༌། རྩོད་པ་སྨྲ་བའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་དང༌། ལམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་སྤང་བའི་ལམ་བསྟན་ཏེ། །དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L64 第九段一頌】【M1 頌】

མཚུངས་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་འབྱུང་བ་དང༌། །ནང་དུ་དགྱེས་པར་མཛད་ཅིང་མཉམ་གཞག་ནས། །ཐུབ་པས་སྲིད་པའི་འདུ་བྱེད་སྤངས་མཛད་དོ། །སྒོ་ངར་སྐྱེས་པས་སྦུབས་ནི་བརྟོལ་བ་བཞིན། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ན། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དག་གིས་བརྒྱན་པའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་འབྱུང་བ་བརྙེས་པ་དེ་ནི། ཕྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་པ་ན་ཡང༌། དེའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་བྱུང་བ་དེ་ནི་མཚུངས་སོ། །མིང་གི་སྐུ་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པས་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【N2 釋第二、三句】

གང་གི་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནང་དུ་དགྱེས་པར་མཛད་ཅིང་དགེ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་མངའ་བརྙེས་པས་ན། ཇི་ལྟར་ཐུགས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་བཞིན་དུ། སྐུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་སྲིད་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་སྤངས་ཏེ༑ དེ་དག་སྤངས་པས་མཚུངས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་པའི་མིང་གི་སྐུ་འབྱུང་བ་བཤིག་སྟེ།

【N3 釋第四句】

དཔེར་ན་བྱ་གག་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྲུ་གུ་ཆེར་སྐྱེས་པའི་རྒྱུས་སྒོ་ང་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་བརྟོལ་ནས་ཕྱིར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། མིང་གི་སྐུ་བཤིག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཤིག་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མ་སྤངས་པར་སྐུ་ཚེའི་མཐར་ཕྱིན་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དུས་མཛད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། སྐུ་ཚེའི་མཐར་མ་ལ་ཕྱིན་པར་སྤངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་སྤངས་པས། སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞི་དང་བཅས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། མིང་གི་སྐུ་བཤིག་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L65 第十段一頌】【M1 頌】

འདོད་པ་ལྟ་བུའི་འདམ་མེད་དེ། །ཞེ་སྡང་འདྲ་བའི་གདོན་ཡང་མེད། །གཏི་མུག་འདྲ་བའི་དྲ་བ་མེད། །སྲེད་པ་འདྲ་བའི་ཆུ་ཀླུང་མེད། །

【M2 釋】

ཅེས་པ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། རང་དབང་མེད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི། བརྡར་བཏགས་པས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡོད་པ་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་དབང་མེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདམ་དུ་ཐོགས་པ་དང༌། འབྱུང་བོའི་གདོན་བབས་པ་དང༌། དྲ་བར་ཞུགས་པ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་གི་རྒྱུན་དྲག་པོས་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་ཁྱེར་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་དབང་མེད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རང་ལ་དབང་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན།འདི་ལྟར་འདི་ན་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་ལ་ལ་འདོད་པའི་མི་གཙང་ལ་དྲི་མ་ཞིམ་ལ་དྲི་ང་བ་འདམ་ལྟ་བུ་དག་ལ་ཆགས་པ་ནི། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསྲུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱ་བ་ལ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ལ་ལ་འདི་ན་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་ཡང་དེ་ཁྲོ་ཞིང་ཁྲོ་བའི་བསམ་པ་ཅན་བཀའ་བློ་མི་བདེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དེས་ཁྲོ་བས་རང་དབང་མེད་པར་བསླབ་པ་ལས་འགལ་བ་ཡང་གྲངས་སུ་མི་རྩི་བས། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ཚིག་གི་སྨྱུང་བུ་དག་གིས་འཛུགས་ཤིང་ཞེར་འདེབས་ལ། རྣམ་པར་འཚེ་ཞིང་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། དེ་བདུད་སྡིག་ཅན་གྱི་གཏི་མུག་ཆེན་པོ་སྟོན་པའི་ལྟ་བའི་དྲ་བར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ཞུགས་པས་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་རང་དབང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་གོང་མ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་ལ། དེས་སྲེད་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་སྦངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པས་ཡང་འོག་མའི་ཁམས་སུ་འབབ་པའི་ཕྱིར་དེར་གཏན་དུ་གནས་པའི་རང་དབང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱིས་པའི་འཆིང་བ་ཁམས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་གཏོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པའི་འདམ་དུ་ཐོགས་པས། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་མི་ནུས་སོ། །གཞན་ཡང་ལ་ལ་ནི་ཁྲོ་ཞིང་ཁྲོ་བའི་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ལ། སེམས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་བདག་ཉིད་ལ་ཡང་རྣམ་པར་འཚེ་ཞིང་གསོད་པར་བྱེད་ན། གཞན་དག་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས༑ གཞན་ཡང་ལ་ལ་ནི་གཏི་མུག་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྡན་ཏེ། ཕ་མེད་དོ་མ་མེད་དོ་ཞེས་ཕ་མ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་ནས། དེ་གཉིས༌ཀྱི་བསྙེན་བཀུར་དང༌། གཡོག་བྱ་བར་འདོད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ་ཕ་མ་ལ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་བྱེད།གཞན་ཡང་ལ་ལ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྲེད་པས་བདས་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱང་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་ན། གཞན་ལ་སྟེང་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། ཆོས་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་མཁས་པས་རྟོགས་པའི་ཆོས་བཞི་པོ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། མི་འཚེ་བ་དང༌།ཕ་མ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། སྦྱིན་པ་བགེགས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L66 第十一段一頌】【M1 頌】

ནམ་མཁའ་ལ་ནི་གནས་མེད་ལྟར༑ །ཕྱི་རོལ་པ་ལ་དགེ་སྦྱོང་མེད། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་སྤྲོས་ལ་དགའ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་སྤྲོས་མི་མདའ། །

【M2 釋】【N1 汎釋三非/求】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་འདོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་འདོད་ནས་འདོད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད། གང་དག་ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་འདོད་ན་སྲིད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད། གང་དག་དགེ་སྤྱོད་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཚངས་པར་འགྱུར་བའི་ཐར་པ་འདོད་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【N2 釋初句】

དེ་ལ་འདོད་པ་ཚོལ་བ་དང༌། སྲིད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཆུང་དུ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ཆུང་དུས། བདག་ཕྱི་མ་ལས་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་ཏེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་ལ་འབྱོར་ཅིང་ལྡན་པར་གྱུར་ལ་རྩེ་ཡང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་འདོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་དང༌། ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ནི་དཔེར་ན་བྱ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་མོད་ཀྱི། ནམ་མཁའ་ལ་གནས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་དག་ཀྱང་འདོད་པ་དང་ལུས་ཐོབ་པ་མི་རྟག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【N3 釋第二句】

དེ་ལ་གང་དག་དགེ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་བར་འདོད་པས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་དང༌།ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་སོ། །དེ་ལས་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་དགེ་སྦྱོང་མེད་དོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་གང་དག་ལོག་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་མེད་དོ། །གང་དག་ཡང་དག་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཡོད་དོ། །

【N4 釋後兩句】

འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྒོ་གསུམ་གྱིས་སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདོད་པ་ཚོལ་བའི་སྒོ་དང༌། སྲིད་པ་ཚོལ་བའི་སྒོ་དང༌། ལོག་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བའི་སྒོའོ། །ཚོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྤངས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།།དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཡང་དག་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དོན་གྱིས་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཡིན་པར་ངེས་སོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བརྩམས་པ་ཐམས་ཅད་དོན་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L67 第十二段一頌】【M1 頌】

གང་ལ་གནས་པ་དང་ནི་སྤྲོས་མེད་ཅིང༌། །གང་ཞིག་འཆིང་དང་འོབས་ལས་འདས་གྱུར་པ། །ཐུབ་པ་སྲེད་དང་བྲལ་བ་རྒྱུ་བ་དེ། །ལྷར་བཅས་འཇིག་རྟེན་དག་གིས་ཡོངས་མི་ཤེས། །

【M2 釋】【N1 釋下半頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་སྲེད་པ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེ་བོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་རང་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་གྲོང་དམ་དགོན་པ་ན་རྒྱུ་བ་མཐོང་ན་བྱིས་པ་ཁ་ཅིག །དགྲ་བཅོམ་པ་དེའི་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ་དང༌། རང་དབང་ཐོབ་བ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ནས་གནས་གཉིས་ཀྱིས་བརྙས་པར་བྱེད་དེ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་རང་ལ་དབང་ཡོད་པའི་སྤྱོད་པས་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། གཞན་ལ་རག་ལུས་པའི་སྤྱོད་པས་འཚོ་བ་ཁས་བླངས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྦྱོར་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། སྲིད་པ་ཆད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅེས་བརྙས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བྱིས་པ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། །བྱིམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཐུབ་པ་དེ་ལ་བརྙས་པར་བྱེད་དོ། །ལྷ་གང་དག་ལ་དེ་དག་འདོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའི་ལྷ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཐུབ་པ་དེའི་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་མི་ཤེས་ན། དེ་དག་གིས་ལྟ་ག་ལ་ཤེས།

【N2 釋上半頌】

དགྲ་བཅོམ་པ་སྲེད་པ་མེད་པ་རྣམ་པ་བཞིས་བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེ་བོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ལས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་རང་དབང་དུ་གྱུར་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་བཞིས་བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྗེ་བོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་བྱིས་པ་དེ་དག་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་འོད་བ་དང་འགྲོར་འཇུག་པར་བྱེད་ཀྱི། དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བྱིས་པ་བྲན་ཉེས་པ་རྔམས་པོ་ཆེ་བྱུང་བ་ལྟར་སྒྲོ་བཏགས་པའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་དང༌།དབྱིག་པ་ཐོགས་པ་དང༌། མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲོས་པར་ལྟུང་བ་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྗེ་བོ་ལྟ་བུས་ལས་ཀྱི་གནོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱེད་དེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བྱིས་པ་བྲན་ཉེས་པ་འབྲིང་བྱུང་བ་ལྟར། བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྗེ་བོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པས། འདོད་པའི་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་འཐོབ་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། འདི་ལྟར་བྱིས་པ་བྲན་ཉེས་པ་ཆུང་དུ་བྱུང་བ་ལྟ་བུར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་བདུད་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཇོ་བོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པས། མ་རིག་པའི་འོབས་ཀྱིས་བསྐོར་ཞིང་འཁོར་བའི་བཙོན་རར་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མི་འཐོབ་ཀྱི། དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན།བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱིས་པ་རྣམས་ངོ་ཚ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ནི་ངོ་ཚ་ལ། ངོ་ཚ་བར་བྱ་བས་ནི་ངོ་མི་ཚ་བ་དང༌། འཇིགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ནི་འཇིགས་པར་ལྟ་ལ། འཇིགས་པར་བྱ་བ་ལ་ནི་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L68 第十三段一頌】【M1 頌】

གང༌གི་རྟོག་པ་བསལ་བ་དང༌། །ནང་གི་མ་ལུས་རྟོག་མེད་པ། །དེ་ཆགས་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འདས། །སྦྱོར་བཞི་བྲལ་བ་སྐྱེ་མི་འགྱུར། །

【M2 釋】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་སློབ་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡིག་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་སྤངས་ཏེ་བསལ་ལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ནང་ཡོངས་སུ་དང་ཞིང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་ལུས་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡང་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ས་པའི་དགའ་བ་ལ་ཆགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་པར་བྱེད་དོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱེད་དེ། །གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་ཡང་དག་པར༌འདའ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར༌རིམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའམ། སྐྱེས་པ་སྦྱོར་བ་བཞི་དང་བྲལ་བ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བའི་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཕྱིན་ཆད་ས་འོག་མ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ༑ །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྦྱོར་བ་བཞི་དང་ལྡན་པ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའམ། སྐྱེས་པ་ནི་ས་འོག་མ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྲིད་པའི་མཐའ་ལ་གནས་པའི་སློབ་པ་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་བྱེ་བྲག་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L69 第十四段一頌】【M1 頌】

བྱིན་པའི་བསོད་ནམས་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཡང་དག་སྡོམ་ལ་ཁོན་མི་སྐྱེ། །དགེ་ལྡན་སྡིག་པ་རབ་ཏུ་སྤང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཟད་མྱ་ངན་འདས། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན༌ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། སེར་སྣའི་དྲི་མའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཁྱིམ་ན་གནས་ཤིང་རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བདུན་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། གནས་ན་དེ་དག་གིས་དེའི་འགྲོ་ཡང་རུང༌། འདུག་ཀྱང་རུང་བ་ནས་རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་བསོད་ནམས་ཁོ་ན་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །

【N2 釋第二句】

གལ་ཏེ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན། དེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཟོད་པའི་སྟོབས་ཅན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བས་གཞན་དག་གིས་སྨད་ཀྱང་རུང༌། སྤྱོས་ཀྱང་རུང༌། ལག་པ་དང༌། བོང་བ་དང༌། དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆའི་རེག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྣུན་ཀྱང་རུང་སྟེ། བདག་ལ་བར་ཆད་དུ་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས། སེམས་སྡང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་སྡིག་པའི་ཚིག་མི་འབྱིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ་གནས་སོ། །དེ་གཞི་དེས་ཚེ་འདི་ལ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་ཁོན་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །ཕྱི་མ་ལ་ཡང་གནོད་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ།ཁོན་མང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་དགྲ་ཟླ་མང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱིས་མཐོང་ན་དགའ་བ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 釋第三句】

དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པ་དེ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་པའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་དེ། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མདོ་ལས་ཡང་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའི་སྡིག་པའི་ལས་དང༌། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའི་སྡིག་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N4 釋第四句】

དེ་ལྟར་ཐོབ་པའི་ལམ་ལ་ཡང་བསྒོམ་ཞིང༌། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན།བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དད་པ་ཅན་གྱི་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན༌པ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྱུར་བ་དང༌། ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། དེ་ནི་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【L70 第十五段一頌】【M1 頌】

སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་མི་བྱ་སྟེ། །དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱ། །རང་གི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གདུལ། །འདི་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཡིན། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཞི་ཐམས་ཅད་དང༌། གནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤངས་ཏེ། ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་བར་ལེན་པར་བྱེད་ལ།

【N2 釋第二句】

དེ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་དགེ་བ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་ཤིང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ནས། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་དེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཤེས་ཤིང༌། མཐོང་བར་བྱ་བ་མཐོང་ངོ༌། །

【N3 釋第三句】

དེ་ལྟར་དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་རྣམ་པ་གཞན་གསུམ་གྱིས་བདག་གི་སེམས་དུལ་བར་བྱེད་དེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌།སྐྱོ་བ་མི་ཆགས་པ་དང༌། མ་ཆགས་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསླབ་པ་གསུམ་དང༌། བསླབ་པའི་འབྲས་བུས་བུས་རང་གི་བསྟན་པ་གཞན་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར༌རིག་པར་བྱའོ༑ །

【L71 第十六段一頌】【M1 頌】

ཚར་གཅད་དཀའ་ཞིང་མྱུར་བ་དང༌། །གང་དུ་འདོད་པར་ལྟུང་བ་ཡིན༑ །སེམས་དུལ་བ་ནི་ལེགས་པ་སྟེ། །སེམས་དུལ་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡིད་ཅེས་བྱ་བའམ༑ རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང༌ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདུ་འཛི་ལ་དགའ་ལ། འདི་ལྟར་འདུ་འཛི་ལས་བྲལ་བར་དཀའ་ཞིང་ཚར་གཅད་པ་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ལ། སྦྱོར་དུ་བཅུག་ན། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རབ་ཏུ་གཟུང་བ་དང༌། རྒོད་པ་མེད་པ་དང༌།རྣམ་པར་ཞི་བར་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། མྱུར་བ་མྱུར་བར་ལྡོག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བཅས། ཞེ་སྡང་དང་བཅས། གཏི་མུག་དང་བཅས། ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་དང་བཅས་པར་སྐྱེའོ། །

【N2 釋第二句】

རྩེ་གཅིག་ཏུ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་པ་ལ་སྦྱོར་དུ་བཅུག་ན་ཡང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རྒྱུག་ཅིང་འཕྲོ་ལ་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N3 釋第三句】

དེ་ལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སེམས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རྗེས་སུ་མི་སྒྲུབ་ཀྱི། བརྟགས་ཤིང་བརྟགས་ཤིང་རབ་ཏུ་དབེན་པར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུན་དུ་བསྒོམ་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད། དེ་དེ་ལྟར་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱོ་བ་ནི་མི་འཆགས་པར་འགྱུར་རོ། །མི་འཆགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N4 釋第四句】

དེ་དེ་ལྟར་སེམས་དུལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཟད་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་བདེ་བར་གནས་ལ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ལོག་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་སྒྲུབ་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མི་སྒྲུབ་པ་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L72 第十七段一頌】【M1 頌】【N1 總所因】

སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་མཁས་པ་དང༌། །

【N2 所得四功德】

རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཉམས་ཐོབ་དང༌། །རྟག་འགྲུས་དྲན་ལྡན་བསམ་གཏན་པ། །དགའ་བདེ་ཟང་ཟིང་མེད་པ་སྤྱོད། །

【M2 釋】【N1 能飡遠離味】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་སློབ་པ་གཞི་མཐོང་བ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ལ། གཞི་དེ་ལས་དེའི་ཕན་ཡོན་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་རྣམས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཕན་ཡོན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【N2 靜慮】

གཞན་ཡང་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་སྟེ། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཡོད་པའི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་བརྟགས་ནས། ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་འདི་ནི་ཕན་ཡོན་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 常委念】

དེ་དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས༑ བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། མཁས་པར་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཡོངས་སུ་ཡི་འཆད་པར་མི་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཕན་ཡོན་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 受無染喜樂】

དེ་དེ་ལྟར་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དམ་པ་ཐོབ་ནས༑ སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་མྱོང་སྟེ། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་བདེ་བས་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་འདི་ནི་ཕན་ཡོན་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཚན་མ་ལ་མཁས་པའི་ཕན་ཡོན་བཞི་བསྟན་ཏེ། ཞི་གནས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གིས་བྱས་པ་དང༌། མི་སྐྱོ་བས་བྱས་པ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པས་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【L73 第十八段一頌】【M1 頌】【N1 所成熟五支】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པ།

བཟོས་མི་འཚོ་དང་ཡང་དང་བདག་ལ་ལེགས་འདོད་དང༌། །དབང་པོ་ཐུལ་དང་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། །

【N2 所斷五支】

ཁྱིམ་ན་མི་གནས་བདག་གིར་མི་འཛིན་རེ་བ་མེད། །འདོད་སྤངས་གཅིག་པུ་རྒྱུ་བ་དེ་ནི་དགེ་སློང་ཡིན། །

【M2 釋】【N1 所成熟五支】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་ལྔ་དང་ལྡན་ལ། ཡན་ལག་ལྔ་སྤངས་པ་ནི་དགེ་སློང་ཡང་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་བརྟེན་པ་སྟེ།ཁྱིམ་རྣམས་སུ་སྤྱི་རྟོལ་གྱི་ཁར་འདོར་བའམ། ཞལ་ཏ་བྱེད་པའམ། མིང་དང༌། རུས་ནས་སྨོས་པའམ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བཤད་པ་ཡང་རུང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཤད་པ་ཡང་རུང་བའི་བཟོའི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཆོས་གོས་དང་ཁ་ཟས་ལ་སོགས་པ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཡན་ལག་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྣོད་སྤྱད་ཉུང་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་ཉུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པའི་ཚུལ་ཅན་དང༌། ལུས་ལ་བགོ་བའི་གོས་དང༌། ལྟོ༌དགང་བའི་ཟས་ལ་ཆོག་ཤེས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཆོག་ཤེས་ཏེ། གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་ལྷུང་བཟེད་དང༌། ཆོས་གོས་དང་ཆས་པ་འདི་ནི་ཡན་ལག་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །།དགེ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་བ་ལ་གུས་ཤིང༌། དགེ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ལ། བསླབ་པ་འདོད་ཅིང་བསླབ་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས། སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་ལས་འགལ་བར་མི་ཤེས་ན། ཟང་ཟིང་ཆུང་ཟད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཡན་ལག་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ལ་བརྩོན་ཞིང་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ལ་ཆོག་ཤེས་ཤིང་བསླབ་པ་འདོད་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ།དེ་གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལ་བརྗེད་ངས་པས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྟོག་པ་འདུན་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང་ལྡན་པ་དག་སྐྱེ་ཞིང༌། དེ་བརྗེད་ངས་པ་དང༌། ཡིད་རྟུལ་བར་གྱུར་ན་ཡང་སླར་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་མེད་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཡན་ལག་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ལམ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་ཉིད་སྒོམ་པས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ༌བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཡན་ལག་ལྔ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 所斷五支】

ཡན་ལག་ལྔ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གནས་ལྔ་ནི་དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པས་བྱས་པའི་ཆ་མ་ཡིན་ཏེ། བསླབ་པ་ཕུལ་ནས་ཉམས་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་གིར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་སོགས་ཤིང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པས་འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་དང༌།གནག་གི་རྙེད་པའི་ཕྱིར་རམ་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ལས་ཡང་མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྲེད་པ་མེད་པས་གཅིག་པུ་གནས་ཤིང་གཅིག་པུ་རྒྱུ་ལ། གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་བདག་གིས་བྱས་པའམ། ཕ་རོལ་གྱིས་བྱས་པར་འཛིན་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གཉི་གས་བྱས་པའམ། བདག་གིས་ཀྱང་མ་བྱས། གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་པ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མེད་པར་འབྱུང་ངོ་སྙམ༌དུ་འཛིན་པའི་ཆ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡན་ལག་ལྔ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L74 第十九段一頌】【M1 頌】

རིང་དུ་འགྲོ་ཞིང་གཅིག་པུ་རྒྱུ། །ལུས་ཡོངས་མ་ཡིན་ཕུག་གནས་པ། །གདུལ་དཀའི་སེམས་ནི་འདུལ་བ་དེ། །བྲམ་ཟེ་ཡིན་ཞེས་ང་སྨྲའོ། །

【M2 釋】【N1 釋初句】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་འདི་སྐད་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཞེས༌བྱ་བའམ༑ ཡིད་ཅེས་བྱ་བའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདས་པའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ། ལུས་སྣ་ཚོགས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་དང༌། རྒྱུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པས། བྱེད་པ་པོ་མེད་པར་རིང་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིང་དུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འཁོར་བའི་ཕྱིར་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་མངོན་ནོ། །དེ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ཟླ་གཉིས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རེ་རེ་ནས་འཇུག་གོ། །

【N2 釋第二句】

དེ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དམ། ཞེ་སྡང་གི་བདག་ཉིད་དམ། གཏི་མུག་གི་བདག་ཉིད་དམ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། གང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ༑ དཔེར་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་དག་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་གནས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་གོ། །སེམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ནི་ཉིན་མཚན་དང༌། སྐད་ཅིག་ཐང་ཅིག་ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་གཞན་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་ལ། གཞན་འགག་པ་ནི་འགག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་གནས་ཏེ། ཡང་སྐྱེ་ཞིང་འགྲོ་བ་དང༌། ཕྱིར་འོང་བའི་སྐལ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【N3 釋第三句】

དེ་ལ་གལ་ཏེ་མཁས་པ་མཚན་ཉིད་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་འདས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། སེམས་ཡང་དག་པ་ཅི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས། སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བ་དང༌།དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་ཅིང༌། སེམས་ཀྱང་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་

【N4 釋第四句】

དེ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྒལ་ཏེ། ཕ་རོལ་དུ་སོན་ནས་ཐང་ལ་གནས་པའི་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ནོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་སེམས་ཅན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ཡིན་པར་བསྟན་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡིན་ལ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་བག་མེད་པ་དང༌། བག་ཡོད་པས་བྱས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L75-84 第二十段有十頌(10)】【M1 頌】【N1 初問答】【O1 問】

འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་གང་གིས་བསྒྲིབས། །འདི་ནི་གང་གིས་མི་གསལ་བགྱིས། །བསྒོས་ཞེས་བགྱིས་པ་ཅི་ལ་བགྱི། །དེ་ཡི་འཇིགས་ཆེན་གང་ཞིག་ལགས། །

【O2 答】

མ་རིག་པས་ནི་འཇིག་རྟེན་བསྒྲིབས། །བག་མེད་ཕྱིར་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །རྟོག་པས་བསྒོས་ཞེས་ང་སྨྲ་སྟེ༑ །དེ་ཡི༌འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། །

【N2 第二問答】【O1 問】

རྒྱུན་རྣམས་ཀུན་ནས་འཛག་པ་ཡི༑ །རྒྱུན་རྣམས་བཟློག་པ་གང་ཞིག་ལགས། །རྒྱུན་རྣམས་སྡོམ་པ་བཀའ་སྩོལ་ཅིག །རྒྱུན་ནི་གང་གིས་དགག་པར་བགྱི། །

【O2 答】

འཇིག་རྟེན་རྒྱུན་ནི་གང་ཡིན་པ། །དེ་དག་བཟློག་པར་དྲན་པ་སྟེ། །རྒྱུན་རྣམས་སྡོམ་པར་བཤད་བྱ་ན། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དགག་པར་བྱ། །

【N3 第三問答】【O1 問】

ཤེས་རབ་དང་ནི་དྲན་པ་དང༌། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྣམ་ཀུན་དུ། །དེ་ནི་གང་དུ་འགག་འགྱུར་བ། །ཞུ་ན་དེ་ནི་བདག་ལ་གསུངས༑ །

【O2 答】

ཤེས་རབ་དང་ནི་དྲན་པ་དང༌། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྣམ་ཀུན་དུ༑ །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་གྱུར་ན། །དེར་ནི་དེ་ཡང་འགག་པར་འགྱུར། །

【N4 第四問答】【O1 問】

དྲན་པ་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས། །ཇི་ལྟར་འཇུག་འགྱུར་ཞུ་ལགས་ན། །ཇི་བཞིན་ཐེ་ཚོམ་མ་མཆིས་པར། །དེ་ནི་བདག་ལ་བཤད་དུ་གསོལ། །

【O2 答】

ནང་དང་ཕྱི་ཡི་ཚོར་བ་ལ། །མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱེད་ན། །དེ་ལྟར་དྲན་པ་སྤྱོད་པ་ཡི༑ །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པར་འགྱུར། །

【N5 第五問答】【O1 問】

གང་དག་ལེགས་གསུངས་ཆོས་ཅན་དང༌། །གང་དག་སློབ་པ་ཐ་དད་པ། །དེ་དག་ནང་ནས་འགྲུས་པའི་སྤྱོད༑ །ཞུ་ན་བཟོད་ལྡན་བདག་ལ་གསུངས། །

【O2 答】

འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་མེད་ཅིང༌། །ཡིད་ཀྱིས་རྙོག་པ་མེད་པར་བྱེད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཁས་པ་དང༌། །དྲན་པས་དགེ་སློང་ཀུན་དུ་རྒྱུ། །

【M2 釋】【N1 總指經頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་དུ་སྒྲོལ་བ་ལས་མ་ཕམ་པས་ཞུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 隨別釋】【O1 釋初答】【P1 釋初句】

འཇིག་རྟེན་ནི་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་འཇིག་རྟེན་དང༌།གཟུགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདི་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། ཁྱིམ་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་དགོངས་སོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་སོ། །

【P2 釋第二句】

ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རིག་པའི་གསལ་བའི་སྐབས་ཡོད་མོད་ཀྱི་བག་མེད་པས་མི་གསལ་ལོ། །

【P3 釋第三句】

ཁྱིམ་པ་གོས་དཀར་པོ་གྱོན་པ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ནི་རྟོག་པས་བསྒོས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསྙད་པའི་གཞི་གསུམ་པོ་དག་ལ་ཡང་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐ་སྙད་བཞི་བརྗོད་པ་ལ་ཡང་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་རྟོག་པ་ལ་ཡང་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བསྙད་པའི་གཞི༌རྣམས་ལས། ཐ་སྙད་གཞི་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐ་དད་པ་དག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐུན་པའམ་མི་མཐུན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེ་དག་གི་སྒོ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྔ་མའི་རྟོག་པ་དང༌། ཕྱི་མའི་བསྒོ་བ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་སྣང་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་བསྒོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P4 釋第四句】

དེ་ལ་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་བག་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཁྱིམ་པ་རྟོག་པས་བསྒོས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཅི་ཡང་མི་ཤེས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ངོ་བོར་གནས་ཏེ། རྒྱུ་དེས་ཕྱི་མ་ལ་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མི་བཟད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 釋第二答】【P1 釋初句】

དེ་ལ་སེམས་ཅན་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྒྱུན་ནི་མ་རིག་པའི་སྒྲིབ་པའི་སྲོལ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕྱིར་འབབ་པོ། །ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྟོག་པའི་སྲོལ་ནས་སོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྒྱུ་ནི་བག་མེད་པའི་སྲོལ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕྱིར་འབབ་སྟེ།

【P2 釋第二句】

མ་རིག་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་སྲོལ་གྱི་རྒྱུན་དེ་དག་གི་རྒྱུན་འཇུག་པ་དེ་ཟློག་པ་ནི། གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སོ་སོ་རང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་འཛིན་པ་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །

【P3 釋第三句】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྷ་བས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་རྒྱུན་དེ་དག་གསུམ་ཆར་ཡང་འཇུག་པའི་རྒྱུན་གཅོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ།

【P4 釋第四句】

རྒྱུན་དེ་རྣམ་པར་གནོན་པས་སྤོང་བ་ཡང་སྡོམ་པ་ཡིན་ལ།གཏན་སྤོང་བ་ཡང་སྡོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O3 釋第三答】【P1 汎釋染淨二品不顯了、顯了二類差別】

དེ་ལ་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་དང༌། ཁྱིམ་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་གཉིས་དམིགས་ཏེ། བག་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །བག་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གསལ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གསལ་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དག་དང༌། གསལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་བག་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 總釋頌意】

དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པ་གསལ་བར་བྱས་པ་དེ་དག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱེད་པ་མེད་ཀྱི། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་འགགས་པས་དེའི་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱང་འགག་པར་འགྱུར་བ་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དེ་ལས་གཞན་པ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ལྷག་མ་ཆེན་པོར་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །

【O4 釋第四答】

ཇི་སྲིད་དུ་འགག་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཡང་རྟག་ཏུ་གནས་པར་བྱ་བ་དྲུག་གིས་གནས་ཤིང་ནང་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པར་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་ཡང་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་དྲན་པ་དང་ལྡན་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཚེ་ཇི་སྲིད་པར་རྣམ་པར་རྒྱུ་བ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【O5 釋第五答】【P1 釋初句】

དེ་ལ་སློབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བག་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ༑ དེ་དག་ལ་ནི་གསལ་བར་བྱེད་པའོ། །བག་ཡོད་པ་ལ་བག་ཡོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【P2 釋第二句】

སློབ་པ་ཐ་དད་པ་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ་དང༌། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ནང་ནས་གང་རྟག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་བྱང་བར་བྱེད་པའི་སློབ་པ། གང་ཚེ་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པའི་འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་སྤང་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་ནི་འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ལ། ཡིད་ཀྱི་རྙོག་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ནི་གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །

【P3 釋第三句】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གནས་ན་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།

【P4 釋第四句】

ལམ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་ན་དེའི་བག་ཡོད་ལ། བག་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་པ་རྣམས་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་འདི་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བག་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བག་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བར་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L85-90 第二十一段六頌(6)】【M1 頌】【N1 初三頌明諸有學觀染遠離】【O1 事欲名愛味】

འདོད་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང༌། །གལ་ཏེ་དེ་ཡི་དེ་གྲུབ་ཅིང༌། །མིང་ནི་ཅི་དགར་ཐོབ་གྱུར་ན། །ཡིད་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར། །

【O2 惱欲名過患】

སྐྱེ་བོ་འདུན་པ་སྐྱེས་གྱུར་ལ། །ཚོར་བ་དེ་ཡི་འདོད་དེ་དག །གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་གྱུར་ན། །ཟུག་རྔུ་ཟུག་བཞིན་གནོད་པར་འགྱུར། །

【O3 斷二名出離】

སྦྲུལ་མགོ་ལས་ནི་རྐང་པ་བཞིན། །འདོད་རྣམས་སྤོང་བ་གང་ཡིན་དེ། །འཇིག་རྟེན་དག་ན་སྲེད་འདི་ལས། །དྲན་བཞིན་དུ་ནི་འདའ་བར་འགྱུར། །

【N2 後三頌明諸無學觀染永絕】【O1 愛味能為過患】

ཞིང་དངོས་དབྱིག་དང་བ་ལང་དང༌། །རྟ་དང་ནོར་བུ་རྣ་ཆ་དང༌། །བུད་མེད༌བྲན་གྱི་འདོད་རྒྱས་ལ། །མི་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང༌། །

སྟོབས་ཆེན་ཉམ་ཆུང་བབ་པ་བཞིན། །དེ་ནི་ཉེས་འཛག་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །དེ་ཕྱིར་ཆུར་ནི་གྲུ་ཞིག་ལྟར། །དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །

【O2 出離功德】

ཏ་ལ་གཏན་ནས་གཅད་པ་ལྟར། །གང་གིས་དེ་ནི་བཅད་བྱས་པ༑ །དེ་ནི་མྱ་ངན་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །པདྨ་ལ་ནི་ཆུ་ཐིགས་བཞིན། །

【M2 釋】【N1 釋初頌】

ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གྱི་སྡེ་ཚན་ལས་འདོད་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མ་འོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང༌། ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ད་ལྟར་སོ་སོར་རྟེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དེ་ལྟར་དོན་དུ་གཉེར་བར་གྱུར་ཅིང་སོ་སོར་རྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་དེ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞི་དེས་དེའི་བདེ་བ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། ཡིད་བདེ་བ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 釋第二頌】

གལ་ཏེ་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བར་གྱུར་ཅིང༌། འདོད་པ་དེ་དག་རྙེད་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་གྱུར་ན། དེ་འདོད་པའི་རོ་མྱོང་བ་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་ཟུག་རྔུ་སེམས་ལ་ཞུགས་པ་དེས། མི་ཟུག་རྡུས་ཟུག་པ་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 釋第三頌】

དེ་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ནི་སྤྲུལ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་ནི་སྦྲུལ་གྱི་མགོ་བོ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་སྦྲུལ་གྱིས་འདོད་པའི་རོ་མྱང་བ་ལ་ཀུན་དུ་ཆགས་ཤིང་མངོན་པར་ཞེན་པའི་དུག་དེས་བྱིས་པ་རྣམས་ཟིན་ཏོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་སྦྲུལ་མགོ་ལོག་ནས་སོང་བ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་ལ་ཀུན་དུ་ཆགས་པ་སྤངས་ནས། ཆགས་པ་མེད༌པ་ནས་རྒྱས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་གྱུར་པའི་བར་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་ནས། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་འདོད་པའི་སྲེད་པའི་བར་གང་ཡིན་པའི་ཆགས་པ་དེ་ལས།འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་འདུལ་ཞིང་སྤོང་ལ། ཡང་དག་པར་འདའ་བས་རྒལ་བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །

【N4 釋第四頌】

མདོར་བསྡུ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དངོས་པོའི་འདོད་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་དངོས་པོའི་འདོད་པ་རྣམས་ནི་གང་གི་གཞི་ཞིང་གི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་འབྲུ་དང༌། གང་གི་གཞི་དབྱིག་གི་དངོས༌པོ་ཡིན་པའི་ནོར་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་འབྲུ་ནི་ཞིང་ལས་བཙལ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དབྱིག་ནི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། ཚོང་གཉིས་ལས་བཙལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞིང་ལས་འབྲུ་བཙལ་བའི་ཐབས་ནི་བ་ལང་ངོ༌། །རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ལས་དབྱིག་བཙལ་བའི་ཐབས་ནི་རྟའོ། །ཚོང་ལས་དབྱིག་བཙལ་བའི་ཐབས་ནི་དབྱིག་དང་ནོར་བུས་སྤྲས་པ་ཐ་དད་པ་དག་དང༌། དབྱིག་གིས་སྤྲས་པའི་རྣ་ཆ་གདུབ་འཁོར་ལ་སོགས་པའོ། །འདི་ལྟར་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་འདི་དག་ལ་སོགས་པ་དང༌།འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོ་ཚོང་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཚོང་འཕྲུལ་གྱི་ཐབས་གཞན་དག་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །ནོར་དང་འབྲུ་བསགས་ནས་རྩེ་ཞིང་དགའ་ལ། ལོངས་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་ནི་བུད་མེད་རྣམས་སོ། །མ་བསགས་པའི་ཚེ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསྲུང་བ་དང༌། སྤེལ་བའི་གྲོགས་ནི་བྲན་རྣམས་སོ། །ནོར་དང་འབྲུའི་ཕུང་པོ་མང་པོ་བསགས་ནས། རྒུད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་གཏེར་དུ་སྦེད་དེ། དེ་དག་ནི་དངོས་པོའི་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོའི་འདོད་པའི་རོ་མྱང་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་འདོད་ཆགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【N5 釋第五頌】

དེ་དངོས་པོའི་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པས་སེམས་ཉམས་སྨད་ནས། དངོས་པོའི་འདོད་པ་དེ་དག་འགྱུར་ཞིང་གཞན་དུ་འགྱུར་བས། ཉེས་འཛག་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌།འཁྲུག་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་ནས་ཀྱང་སེམས་ཀུན་ཏུ་བརྡུང་སྟེ་གནས་སོ། །དེ་ལྟར་ཚེ་འདི་ལ་ཉེས་འཛག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏེ། གཉེན་པོ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཆུའི་ནང་དུ་གྲུ་ཞིག་པ་དང་འདྲ་བར་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་རྗེས་སུ་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【N6 釋第六頌】

འདོད་པ་རྣམས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་འདོད་པའི་རོ་མྱང་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེན་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་ཏ་ལ་གཏན་ནས་དྲུང་ནས་བཅད་ན་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྡུག་པ་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་བར་དེ་དག་འགྱུར་ཞིང་གཞན་དུ་འགྱུར་བས།པདྨའི་འདབ་མ་ལ་ཆུའི་ཐིགས་པ་མི་ཆགས་པ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལ་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པས་གནས་མི་ཐོད་དོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རོ་མྱང་བས་བྱས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བས་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L91-92ab 第二十二段一頌半(1.5)】【M1 頌】

འདས་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །མ་འོངས་པ་ལ་རེ་བ་མེད། །ད་ལྟར་བྱུང་ཆོས་གང་ཡིན་པ༑ །དེ་དང་དེ་ལ་རྣམ་ལྟ་ལ། །མི་འཕྲོགས་ཀུན་དུ་མི་འཁྲུགས་པ། །དེ་ནི་མཁས་པས་འཕེལ་བར་བྱེད། །

【M2 釋】【N1 總釋頌意】

ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་མོ་བཟང་པོའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ན་ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་རྙེད་ནས། དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་བྱུང་ལ། དེ་རྣམ་པ་ལྔས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པར་སྤྱོད་དེ།

【N2 別顯五相】

དེས་ཁྱིམ་གྱི་འདུ་བྱེད་གང་དག་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེ་དག་ལ་མི་ལྟ་ཞིང༌། དེ་དག་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་སེམས། ཕྱིར་ལེན་པར་ཡང་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྣམ་པ་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང་ལྡན་པའི་མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་མི་འདོད་ལ། ཕྱི་མའི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཤིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་གང་དེའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོར་གཏོགས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་དེ་གནས་ནས་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་ལྟ་བ་པོར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྡིག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བས། གལ་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤངས་ནས། ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་མདོ་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་མི་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་སྟེ། གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ནི་བདག་མེད་པའོ། །གང་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་གི་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ནི་བདག་གི་བདག་མ་ཡིན་པར་དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་བ་འདི་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་པའོ༑ །གཞན་ཡང་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་མ་ལ་མངོན་པར་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས། རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པས་དབྲོག་ཏུ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་པའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ཅིག་ཤོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་མི་འཁྲུགས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པ་སྟེ།

【N3 結修梵行】

དེ་རྣམ་པ་ལྔས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི། མཚན་གཅིག་ཙམ་གནས་ན་ཡང་བཟང་ཞིང་མཆོག་ཏུ་བཟང་བ་ཡིན་ཏེ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འཕགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 略義】

བཤད་པ་འདིའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་འདིར་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I3 總以一頌結上所明】

སྡོམ་ལ། སྡིག་དང་བརྗོད་བྱ་འདོད་ཆགས་དང༌། །ཆུ་བོ་དང་ནི་འཇིགས་དང་རིགས། །གྲགས་ལྡན་མཚོ་དང་ཆུ་བོ་གཉིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་བྱ་བ་དང༌། །འཛིན་པ་དང་ནི་དོན་ཐོབ་དང༌། །མི་རྟག་པ་དང་བག་ཡོད་དང༌། །འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་ཆོས་ལ་གནས། །ངེས་རྟག་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་དང༌། །དད་པ་དང་ནི་ཐོས་པ་དང༌། །ནམ་མཁའ་མཚུངས་དང་གཟུགས་དང་རྒྱལ། །རུས་པའི་ར་བ་རུས་སྦལ་དང༌།།མཚུངས་དང་འདམ་དང་གནས་གཉིས་དང༌། །བརྩལ་གྱུར་དང་ནི་བྱིན་པ་དང༌། །སྡིག་པ་ཀུན་དང་ལྟུང་བ་དང༌། །མཁས་དང་བཟོ་དང་རིང་དུ་འགྲོ། །བསྒྲིབས་དང་འདོད་དང་བཟང་པོ་ཡིན། །

【A12 修所成地】【B1 結前問後】

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས།བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་ནི་གནས་བཞིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【B2 對問正釋】【C1 列四處】

གནས་བཞི་གང་ཞེ་ན། བསྒོམ་བའི་གཞི་དང༌། བསྒོམ་པའི་རྒྱུ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དུ་བསྒོམ་པ་ཉིད་དང༌།བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །

【C2 七支相攝廣釋】【D1 總列七支相攝】【E1 標】

གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་ཀྱང་ཡན་ལག་བདུན་གྱིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【E2 列】

ཡན་ལག་བདུན་གང་ཞེ་ན།མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ།

【E3 結】

ཡན་ལག་བདུན་གྱིས་བསྡུས་པའི་གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བསྟན་པའི་དོན་མཐའ་དག་རྒྱས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【D2 廣別辨七支相】【E1 修處所】【F1 辨生圓滿修處所(七支之一)】【G1 問標十種】

དེ་ལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ནང་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པ་ལྔ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་བཅུར་འགྱུར་རོ། །

【G2 各別顯】【H1 內五】【I1 總說】

ནང་ལ་བརྟེན་ཏེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཞེ་ན། རིས་མཐུན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མོས་པ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 眾同分圓滿】

རིས་མཐུན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། སྐྱེས་པའི་དབང་པོ་དང་ཡང་ལྡན་པའོ། །

【J2 處所圓滿】

ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་ལ། དབུས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་ཡང་སྐྱེས་པར་འགྱུར་ཏེ། མཐའ་འཁོབ་གང་དུ་འཁོར་བཞི་པོ་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌།དགེ་བསྙེན་མ་མི་འགྲོ་བ་དེར་ནི་མི་སྐྱེའི། གང་དུ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་འགྲོ་བ་དང༌། རྐུན་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཀླ་ཀློ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གང་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【J3 依止圓滿】

ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དབུས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་ཡང་སྐྱེས་ལ། མིག་མ་ཚང་བ་ཡང་མེད། རྣ་བ་མ་ཚང་བ་ཡང་མེད། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་གང་ཡང་རུང་བ་མ་ཚང་བ་ཡང་མེད། བླུན་པོ་ཡང་མ་ཡིན། དིག་པ་དང༌།ལྐུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང༌། ལེགས་པར་བཤད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་མཐུ་ཡང་ཡོད་པའོ། །

【J4 無業障圓滿】

ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལས་མཚམས་མེད་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གང་བྱས་ན་དེ་ཕུང་པོ་འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ཆོས་འཐོབ་པའི་སྣོད་དུ་མི་རུང་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་མ་བྱས་ལ་བྱེད་དུ་ཡང་མ་བཅུག་བའོ། །

【J5 無信解障圓滿】

མོས་པ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མཚམས་མེད་པའི་ལས་རྣམས་དང་ཡང་མི་ལྡན་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷའི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གནས་ངན་པར་མོས་པ་མེད་ཅིང་གནས་ངན་པར་མངོན་པར་དད་པ་མེད་ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་གནས་བཟང་པོ་ལ་དད་པས་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་ནས་དེའི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པས། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་དེའི་མོས་པ་དང༌བ་དང་ལྡན་པ་འཕགས་པའི་གནས་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པའོ། །

【H2 外五】【I1 總說】

ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་ཏེ། མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཞེ་ན། སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གདགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཡོ་བྱད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །

【I2 別釋】【J6 大師圓滿】

དེ་ལ་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གང་ཟག་དེ་དེ་ལྟར་ནང་ལ་བརྟེན་ཏེ། མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལ་ཡང་གནས་ལ། སྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། ཐམས་ཅད་གཟིགས་པ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་བའི་མཁྱེན་པ་བརྙེས་པ་ཡང་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བའོ། །

【J7 世俗正法施設圓滿】

བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་གདགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་རྣམས་ནས་རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་ཡང་དག་བར་རབ་ཏུ་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ།མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། གླེང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌།རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པ་བསྟན་པའི་སྡེའི་ཆོས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་རྣམས་ནས། རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཆ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའོ། །

【J8 勝義正法隨轉圓滿】

དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། སྟོན་པས་དེ་ལྟར་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ལ་ཉན་པ་པོས་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་བརྟེན། གཞན་གྱི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་མཐུན་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཡང༌འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་གོང་ནས་གོང་དུ་རྟོགས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་འཕེལ་ལ་སྤངས་པ་ཡང་ཡོད་པའོ། །

【J9 正行不滅圓滿】

བསྒྲུབ་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་རུང༌། བཞུགས་ཀྱང་རུང་སྟེ༑ བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ལ། དོན་དམ་པའི་ཆོས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J10 隨順資緣圓滿】

མཐུན་པའི་ཡོ་བྱད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱུར་ཉེ་བར་གནས་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཞུགས་པར་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་ནས། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་བརྩོན་པ་འདི། ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པས། ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་དེ་དག་ལ་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་སྟན་དང༌། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང༌།ཡོ་བྱད་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་པར་བྱེད་པ་སྟེ།

【G3 總結成】

འདི་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་ཏེ། མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཞེས་བྱའོ། །མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པའི་གཞི་དང༌།

【F2 能攝四支修瑜伽處】

རྟེན་དང༌། གནས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས༌ཀྱི་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ།དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་མི་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པར་ལྟ༌བ་ནས། རྒྱས་པར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སློབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འཕགས་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་མོད་ཀྱི། འཕགས་པའི་མ་ཡིན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཡང་འབྲེལ་པར༌རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【F3 結生圓滿廣聖教義不增不減】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཡན་ལག་དང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདི་ནི་བསྟན་པའི་དོན་དུ་གྱུར་པ། རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུའོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད། འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【E2 修因緣】【F1 廣釋三支】【G1 聞正法圓滿(七支之二)】

དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་མཉན་པ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ལ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མཐུན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྒྱས་པར་ནི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །ཡང་དག་པར་ཉན་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁེངས་པ་མེད་པ་དང༌། བརྙས་པ་མེད་པ་དང༌། བག་འཁུམས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་སྟེ། ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་སྤངས་ནས་ཉན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཡང་དག་པར་ཉན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྒྱས་པར་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དེ་ཉིད་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །

【G2 涅槃為上首(七支之三)】【H1 問次釋】【I1 涅槃為上首相】【J1 總明涅槃為首，聽聞正法不為餘緣】

མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ལ་གནས་པ་ན༑ ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུར་ཆོས་ཉན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ནར་གཙོ་བོར་བྱས་ཤིང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་དོན་དུ་གཉེར་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ན་ལས་དམིགས་པ་བྱས་ནས་ཉན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཕ་རོལ་འདུན་པར་བྱ་བ་དང༌། དགའ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། སྒྲ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【J2 以十轉釋以為首】【K1 標十轉】

དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པས་ཆོས་ཉན་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཕྱིའི་ཆོས་བཅུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【K2 涅槃為首】

ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བརྩམས་ནས་ནི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཆོས་དགུར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ནི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཆོས་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། ལམ་དང་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། བདག་གིས་ཐོབ་པར་ནུས་པ་དང་ཐབས་སླ་བ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་པ་ནི། ལུས་དང་སེམས་དབེན་པར་གནས་ཤིང་སྒྲིབ་པ་དང༌། རྟོག་པ་ལས་དབེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་དོན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་སྒོམ་པ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། གོ་རིམས་འདིས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་འཁོར་བ་ལ་ཡང་ཉེས་པར་ལྟ་བའི་མོས་པ་རྩོམ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བའི་མོས་པ་རྩོམ་མོ། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཀྱང་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མངོན་དུ་འགྲོ་བའི་མཐོང་བའི་ལམ་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འཐོབ་ཅིང་གཞི་མཐོང་བར་འགྱུར་ལ། དེའི་གོང་དུ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གོམས་པས་མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པས། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཁོ་ནའོ། །དེ་ལ་དང་པོའི་ཆོས་དགུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཙོ་བོར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【I2 釋由此獲五勝利】

དེ་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཉན་པའི་ཚེ་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་མཐར་བྱེད་པ་འཐོབ་པའོ། །ཆོས་སྨྲ་བ་པོས་གང༌གི་དོན་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པས་ཉན་པར་བྱེད་པ་ནི། ཉན་པའི་ཚེ་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ལ། དགེ་བའི་བསམ་པས་ཉན་པས་ནི་བརྗོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དགེ་ཞིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉན་པའི་ཚེ་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་གང་གི་ཆེད་དུ་སྟོན་པས་ཆོས་བཤད་ཅིང་ཡང་དག་པར་བསྟན་ལ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལ་གནས་ན། བསྒྲུབ་པའི་ཚེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྟོན་པ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པས་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཆོག་ཏུ་བསིལ་བར་གྱུར་པ༌ཐོབ་པ་ནི་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ༌ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 結廣義】

འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་དོན་རྒྱས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【G3 能熟解脫慧之成熟(七支之四)】【H1 問】

རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 明止觀由慧成熟】

ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ལ།ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་ན་ཤེས་རབ་ཤེས་བྱ་ལ་འཇུག་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I2 明近善友習三學由慧成熟】

དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་ནི་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པའོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའོ། །དེ་ལ་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་བརྩམས་པས་ནི་ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་འདུན་པར་འགྱུར་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་བརྩམས་པས་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ༌ཆོ་ག་ལས་ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། དོགས་པ་ལས་གླེང་བའམ༑ དྲན་པར་བྱེད་པའམ། རྗེས་སུ་སློབ་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་བཟོད་པའོ། །

【I3 明十種能熟解脫慧成熟法】【J1 辨十種】

ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་འདུན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པས་ནི་ཉན་འདོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཉན་འདོད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པས་ནི་འདྲི་བར་འགྱུར་རོ། །འདྲི་བ་དེ་ལ་བརྟེན་པས་ནི་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་དོན་ཉན་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་རྟག་ཏུ་མཉན་པས་ནི་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བློ་རྣམ་པར་བྱང་བས་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་སེམས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་སེམས་སྐྱོ་ཞིང་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་སྨོན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་པར་མཐོང་བའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་ཀྱིས་སྨོན་པ་མེད་པས། ངན་སོང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་ལ། དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོ་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པས་རང་གི་སེམས་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་དོ། །

【J2 結十種漸次能令解脫圓滿】

རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་གིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་པ་ནས། ཇི་ལྟར་བསྟན་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【F2 結成廣教不過不增】

ཡན་ལག་གསུམ་པོ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོཔའི་ཡན་ལག་གསུམ་པོ་བསྟན་པའི་དོན་དུ་གྱུར་པ་འདི་དག་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【F3 結成三支修因緣攝】

ཡན་ལག་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་གོ་རིམས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའོ།། །།

【E3 修瑜伽】【F1 修習對治(七支之五)】【G1 問總標】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ།

གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་གནས་སྐབས་གསུམ་ལ་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【G2 隨別釋】【H1 解三位十種修習】【I1 列三位】

གནས་སྐབས་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཁྱིམ་པའི་གནས་སྐབས་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པར་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པའི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །

【I2 釋十修】【J1 明不淨無常二想】

རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བཅུ་པོ་གང་ཞེ་ན། ཁྱིམ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་བདག་གི་ཆུང་མ་ལ་འཁྲིག༌པའི་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། དེ་མ་ཡིན་པའི་གཡོག་འཁོར་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པའི་ཆགས་པ་འདི་ནི། ཁྱིམ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གཏོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གེགས་བྱེད་པའོ། །ཁྱིམ་གྱི་གནས་ནས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་ཡང་རྟོག་པའི་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པའི་མངོན་པར་དགའ་བའི་གེགས་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འདི་གཉིས༌ཀྱི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 明無常苦等四想】【K1 明四種所作】

རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ལ་གནས་པ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། དུས་དུས་སུ་བྱ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། ཅི་བདག་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལས་ལྡོག་ཅིང༌། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེས་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཅི་བདག་ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལས་བདག་གི་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། བདག་གི་བདག་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལ་མོས་ཤིང་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་གནས་པ་དང༌། ཉམས་སྟོབས་སྐྱེ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་བ་ལ་ཉམས་བདེ་བར༌འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་དུས་དུས་སུ་གྲོང་དང་གྲོང་རྡལ་དག་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འདུ་འཛི་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་ཉན་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་ངེས་པར་རྟོག་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་གི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་ཆད་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་གནས་སུ་གནས་པ་ནི་དེའི་བྱ་བ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 明四種所治】

བྱ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱ་བ་དང་པོའི་འགྱུར་བར་སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོའོ། །བྱ་བ་གཉིས་པའི་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །བྱ་བ་གསུམ་པ་ནི་རོ་ལ་འདོད་ཆགས་པའོ། །བྱ་བ་བཞི་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་རྗེས་སུ་ཆགས་པའོ། །

【K3 明四種能治之法】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། ཟས་ལ་མི་མཐུན་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པར་བྱའོ།།

【J3 明光明等四想】【K1 明四種所】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབེན་པར་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་འཇོག་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ལ་སེམས་མུན་པར་གྱུར་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་རོ་མྱང་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སྲེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་གཡོ་བའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སེམས་དང༌། སང་ནས་སང་དུ་བཤོལ་ཏེ་དུས་གཞན་ལ་ལྟོས་ཤིང་མི་འཆི་བའི་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པའི་བརྟུན་པར་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པའོ། །

【K2 明四想】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་ཡང་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། འགོག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པའོ། །

【H2 逐前難解】【I1 釋在家初不淨相】【J1 列二力】

དེ་ལ་མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། །དེ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མི་སྡུག་བའི་འདུ་ཤེས་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ངོན་མཐོན་དུ་བུད་མེད་དང་ཉེ་བར་གནས་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། ལྐོག་ཏུ་བག་མེད་པར་གནས་པ་དང༌། ལྐོག་ཏུ་ཡང་རུང༌། ངོན་མཐོན་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། སྔོན་གོམས་པའི་སྟོབས་དང༌། མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་ན་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འཁྲུལ་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འཁྲུལ་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མི་སྡུག་པ་དེ་ལ་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པས་སྡུག་པའི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ༌། །བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདུན་གང་ཞེ་ན། བྱ་བ་ངན་པས་སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌། བྱ་བ་ངན་པ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། སྲི་ཞུ་མེད་ཅིང་འདྲི་བ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་པས། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་མི་མཁས་པ་དང༌།

【J2 明二障】

དབང་པོའི་སྒོ་མ་བསྡམས་པ་ལ་བརྟེན་པས་དབེན་པ་ན་གནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་མ་ཟིན་པ་ལ་བརྟེན་པས་ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་དང༌།རྟོག་པས་དཀྲུགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པས་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བ་དང༌། ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པས་ལྷག་མཐོང་ལ་ཉམས་བདེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་རྟོག་མི་ནུས་པའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ནས། རྣམ་གྲངས་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །རྣམ་གྲངས་བཅུ་བཞིར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【J3 明除此能治法多有所作】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་རྙེད་ཡོད་དེ། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པའི་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 釋出家於無常所修苦想】

དེ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཐོག་མ་བསྐྱེད་པ་ལ་སྙོམ་ལས་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམ་པ་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་བྱ་བ་ལ་ལེ་ལོ་བྱེད་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་སྲི་ཞུ་བྱེད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དྲི་བ་དག་ལ་རྟག་འགྲུས་སུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་མི་བྱེད་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་ཤིང་ཡིད་མི་ཆེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པས་རྟག་འགྲུས་མི་བྱེད་པ་དང༌། ནང་ལ་བག་མེད་ཅིང་བག་མེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པས་དགེ་བའི་ཆོས་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་སུ་མི་བྱེད་པའོ། །

【I3 釋遠離閑居中修光明想】【J1 總明此緣法光明】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དྲུག་ནི་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ནི། སྣང་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ལ་དམིགས༌པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་ཆོས་སྣང་བ་ལ་དམིགས་པ་ལ་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པ་དང༌། ཁོང་དུ་ཆུད་པ་རྣམས་ལ་བརྗེད་ངས་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དང་འགྲོགས་པ་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པའམ། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དྲན་པ་ཉམས་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་མུན་པ་ཡང་དག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མི་སྣང་བ་ཡང་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【J2 明十一所治暗障】

དེ་ལ་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ནི་བཞིའོ། །བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས༌ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ནི་བདུན་ཏེ།བསམ་པའི་ནི་ཤིན་ཏུ་མ་བརྟགས་པ་དང༌། གཏན་ལ་མ་ཕབ་པའི་ཕྱིར་ཐེ་ཚོམ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། མཚན་མོ་གནས་པར་ཁས་འཆེས་ལ། སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་ཧ་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པས་དུས་དུས་སུ་བྱ་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉིན་པར་གནས་པར་ཁས་འཆེས་ལ། ཁ་ཟས་ལ་བརྟེན་ཉེས་པས་ཆོས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ལུས་ལས་སུ་མི་རུང་བ་དང༌། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་དང་འདྲེས་པར་གྱུར་པས། ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པ་དང༌། ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཐེ་ཚོམ་དང་འབྲེལ་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་བསལ་བའི་རྒྱུ་ལ་བགེགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་བཞི་པ་འདི་དག་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་མ་དག་པར་བྱེད་པའོ། །རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ༌བསྒོམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཧ་ཅང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་མཆན་མ༌ལ་བསྒོམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ།བརྩོན་འགྲུས་ཧ་ཅང་ཞུམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་བསྒོམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བའི་རོས་ཕྲོགས་པས་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཤིན་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་སྐྲག་པའི་ཡིད་ཀྱིས་དེ་ལ་གནོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བག་ཚ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་གཉིས་དང༌། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། འབེལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་ཞུགས་པའི་རྩོད་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཧ་ཅང་སྨྲ་བ་མངས་པ་དེ་ཡང་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པའི་ཚེ་བགེགས་བྱེད་པ་དང༌། རྟོག་པ་ངན་པ་དག་གིས་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌།རེག་བྱ་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་མཚན་མ་དང་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་ཅིང༌། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་རྟོག་པས་ཆོས་རྣམས་ལ་ཧ་ཅང་བརྟགས་པ་སྟེ། ཆོས་བདུན་པོ་འདི་དག་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བགེགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་དག་གིས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་མ་དག་པར་བྱེད་དོ། །

【J3 顯相違能治白法】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་དེ་ལས་བཟློག་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཆོས་ཀྱང་བཅུ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡོད་དེ། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H3 釋多所作修習對治】

འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད༌བསྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ལ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས༌སྤང་བ་ལ་འདུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་དེའི་གཉེན་པོ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་པ་སྟེ།

【G3 以修對治即修瑜伽】

ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །གཉེན་པོར་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ཡང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【G4 結廣教不過不增】

ཡན་ལག་ལྔ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་བསྟན་པའི་དོན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【E4 修果】【F1 釋二淨】【G1 世間一切種清淨(七支之六)】【H1 廣釋相】【I1 問列三名】

རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བའོ། །

【I2 隨別釋】【J1 得三摩地】【K1 釋所治能治別相】【L1 明所治二十法】【M1 明二十障】【N1 標次釋】

དེ་ལ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན།སློང་བ་ལས་འདུན་པ་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་གྲོགས་པོའི་ཉེས་པ་དང༌། གྲོགས་པོའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐབས་སྟོན་པའི་སློབ་དཔོན་གྱི་ཉེས་པ་གང་དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐབས་ལོག་པར་སྟོན་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐབས་འདོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། འདུན་པ་ཆུང་བའི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པས་འཛིན་མི་ནུས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉན་པ་ལ་རྣ་བ་བླགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། བླུན་ཞིང་བློ་ཞན་པའི་ཕྱིར་འཛིན་མི་ནུས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཤེས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སེར་སྣ་སྤྱོད་པས། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་འདོད་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། མྱ་ངན་དུ་བྱ་བ་མང་བ་གསོ་དཀའ་ཞིང་དགང་དཀའ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བྱ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་སྦྱོར་བ་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། གཞན་ལས་བགེགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་ཉེས་པས་མན་ངག་ནོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་མན་ངག་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའི་ཉེས་པ་དང༌།ཉེས་པ་དེ་མེད་དེ་མན་ངག་མནོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་བརྗེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་དག་དང་འདྲེ་བར་གནས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཉེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་གནས་མལ་ན་གནས་པའི་ཉེས་པ་སྟེ། གནས་མལ་གྱི་ཉེས་པ་ལྔ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཉེས་པ་མེད་དེ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དབང་པོ་མ་བརྟགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོག་པ་ངན་པ་འབྱུང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཟས་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ལུས་ལྕི་ཞིང་ལས་སུ་མི་རུང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་གཉིད་ཆེ་བས་དུས་མ་ཡིན་པར་གཉིད་ཀྱི༌ཉེས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཤེས་ཆེར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྔོན་ཞི་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་སྤྱོད་སྤྱོད་པས། ནང་གི་སེམས་ཞི་གནས་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉེས་པ་དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྔོན་ལྷག་མཐོང་མ་ཡིན་པར་སྤྱོད་སྤྱོད་པས། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ལ་ཡང་དག༌པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟག་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་ཉེས་པ་སྟེ།

【N2 結】

ཆོས་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་འཐོབ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 明四相堪能障法】

མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཞིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐབས་མི་མཁས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལོག་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ལྷོད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་འདི་དག་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཉི་ཤུ་ཁོ་ན་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བཟློག་པ་ལས་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【L2 顯能治】

དེ་དག་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཡང་དག་པར་སེམས་གནས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །

【K2 釋得者得近分】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཐོབ་པ་ལ་བྱ་སྟེ། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པ་དང་མཐུན་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འདིས་ནི་ཐོག་མར་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་འདི་པའི་གང་ཟག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཀུན་བཤད་ཅིང་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་བྱེ་བྲག་ཆུང་ངུ་ངན་ངོག་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཏེ། གོང་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་འདོད་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། གང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང༌། གང་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་ཞིང་འདོད་པ་དེའི་དོན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལྡན་པའི་རོ་མྱང་བ་དང་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ༌སྤྱོད་པས་ཕམ་པར་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ཕམ་པར་བྱེད་མི་ནུས་པ་དང༌།

【K3 結廣教不過不增】

རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བའི་གནས་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། དམན་པ་ལ་མོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གིས་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་ཞུམ་པ་མེད་ཅིང༌། དེ་དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དམིགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པས། སྔོན་ཐོས་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དེས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌།

【K4 結世間淨住正法】

དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ལྡང་བ་ན་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་འདོད་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་དུས་སུ་འདྲི་ཞིང་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱེད་པ་དང༌།

【J2 三摩地圓滿】【K1 釋十相】

དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བརྩོན་པས་དངོས་གཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་རྟོགས་པའི་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་གིས་

【K2 結圓滿入根本地】

ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་པས་གསལ་ཞིང་ཆེས་འོད་གསལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་དངོས་གཞིའི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 結廣教】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེའི་དངོས་གཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་

【J3 三摩地自在】【K1 釋自在相】【L1 標雖已圓滿未自在相善觀察故當得自在】

དེའི་སེམས་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བའི་རོ་མྱང་བའི་སྲེད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཡོངས་སུ་མ་དག་ཡོངས་སུ་མ་བྱང་སྟེ།

【L2 釋四處二十二種相】【M1 列四處】

དེ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ཀུན་དུ་སྤྱད་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཚར་གཅད་པ་དང༌། སེམས་ཡོངས་སུ་གདུལ་བའི་དོན་དུ་སེམས་ལ་དབང་ཡོད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་གནས་བཞི་ལ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོག་སྟེ། ཆ་ལུགས་དང༌། སྤྱོད་ལམ་དང༌། ཚུལ་ངན་པ་ཁས་ལེན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དམ་པོ་ཁས་ལེན་པ་དང༌། དགེ་བ་བསྒོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་བར་ཁས་ལེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གང་སྤང་བའི་ཕྱིར། གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཁས་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་འབྲེལ་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ།

【M2 釋二十二種相】【N1 初處五相】

སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཤིང་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་ཁྱིམ་པའི་མཚན་མ་རྣམས་སྤངས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་བགོས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ངན་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཆ་ལུགས་ངན་པ་ཁས་ལེན་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །འགྲོ་བ་དང༌། འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགའ་དགུར་སྤྱོད་དུ་མེད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་བཅོམ་པ་དང༌། གཞན་གྱི་ཁྱིམ་དུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་འདི་ནི་སྤྱོད་ལམ་ངན་པ་ཁས་ལེན་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཕ་རོལ་ལས་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པར་མི་བྱེད་པས་སྲོག་གཟུངས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་འདི་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ངན་པ་ཁས་ལེན་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་གནས་དང་པོ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 第二處五相】

ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་འདི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོངས་སུ་བཏང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། ཕ་མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། བློན་པོ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། རྒན་རབས་དང༌། ནོར་དང༌། འབྲུ་དང༌། དབྱིག་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཏང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། བགད་པ་དང༌། རྩེས་པ་དང༌། དགའ་དགུར་སྤྱད་པ་དང༌།དགོད་པ་དང༌།འཕྱས་འདོགས་པ་དང༌། ལུས་བསྒྱུར་བ་དང༌། ཀུན་དུ་རྩེས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་ཅ་ཅོ་བཏོན་པ་དང༌། རྩེད་མོའི་དགའ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བཏང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ལྐོག་ཏུ་བདག་ཉིད་ལ་སྨོད་པ་མེད་པ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྨོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་གླེང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་བྱས་ན་ཡང་གཞི་དེ་ལས་དེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་སྨོད་པར་བྱེད་ལ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྨོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་ཉེས་པ་དེ་ལས་ཆོས་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་གླེང་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་མེད་པས་བདག་ཉིད་མ་སྣད་མ་སྨས་པར་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་གནས་གཉིས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །

【N3 第三處五相】

དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ན་ལ་བརྩོན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དུས་དུས་སུ་མན་ངག་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཐོན་བྱེད་པ་དང༌། འབེལ་བའི་གཏམ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པས་ཕ་རོལ་དད་པས་བྱིན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གོམས་པ་དང་ཉིན་མཚན་དུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གཉིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤོང་ཞིང་སོ་སོར་བསྟེན་པ་དང༌། འཁོར་བ་ལ་ཉེས་པར་ལྟ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་གནས་གསུམ་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །

【N4 第四處七相】

གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བརྩོན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། མདོར་བསྡུ་ན། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་དང་འབྲེལ་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་བཞི་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་མ་ཐོབ་པས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌།རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས། ནང་རྣམ་པར༌འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། སྡུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་སྡུག་པ་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་ཡིན་པར་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་དང་འབྲེལ་པ་ལ། རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་སོ་སོར་རྟོག་སྟེ། རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་གིས་གནས་བཞི་པ་དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་གོ། །

【L3 明自在相】【M1 明如理作意相等自在】【N1 標便起如理作意】

དེ་གནས་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་གིས་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་ཆ་བྱད་དང༌། སྤྱོད་ལམ་དང་ཚུལ་ངན་པ་ཡང་ཁས་བླངས་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཚུལ་དང་པོ་ཡང་ཁས་བླངས། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམས་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་ཁས་བླངས་ན།

【N2 明依四處起二十二觀故乃成出家及沙門想】

བདག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང༌བརྟགས་ཤིང་གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཁས་བླངས་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་དང་འབྲེལ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་མ་གྲོལ་ཏེ། བདག་འདི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་མ་ཐོབ་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ༑ བར་མ་དོར་ཞུམ་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དེའི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【N3 明六修相斷修之相】

དེའི་འདུ་ཤེས་དེ་ནི་བསྒོམ་པ་ཤས་ཆེར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་པ་དེས། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་དེ་ལ། སྤོང་བ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་རྟག་ཏུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དགེ་བ་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དང་ཡང་རྟག་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ༑ །བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་དད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ཅིང༌། རྙེད་པ་ཆེན་པོ་དག་བསྟབས་ན་ཡང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དེ་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ། བརྣབ་སེམས་མི་བསྐྱེད་ལ། གཞན་དག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཡང་བརྣབ་སེམས་མི་བསྐྱེད་དོ། །ཕ་རོལ་མ་དད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་རུང༌། ལྐོག་ཏུ་ཡང་རུང་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་མི་སྡུག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་མི་སྡུག་པ་ཀུན་དུ་སྤྱད་པ་ན་ཡང༌།སེམས་ཀྱིས་སྡང་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཀྱི་གནོད་སེམས་དང་ལྡན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྲེད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀུན་དུ་མི་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །ཞི་གནས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཞི་གནས་དེ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱིས་བདག་ཉིད་བྱ་བ་བྱས་པར་མི་འཛིན་ལ་ཕ་རོལ་དག་ལ་ཡང་ཤེས་པ་བརྡ་སྤྲོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【M2 結成離染進善自在之相】

དེ་དེ་ལྟར་སྤོང་བ་ལ་དགའ་ཞིང་བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བས། བརྣབ་སེམས་མེད་ཅིང་སེམས་གནོད་སེམས་དང་ལྡན་པ་མེད་དེ། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ང་རྒྱལ་མེད་ལ། ཆོས་གོས་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་ཏེ། ཆོས་གོས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་མགུ་ཞིང་ཆོག་ཤེས་པ་དེ་འདི་ལྟར༌ཡང་དག་པར་ཞུགས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་འདི་དག་ནི་ལུས་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྲོག་གཟུངས་དང༌། བཀྲེས་པ་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་བར་གྱི་ཕྱིར་ཤེས་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱད་པ་ནས། རྒྱས་པར་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པའི་སྐབས་ནས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ།

【K2 結廣教】

དེ་ལ་གནས་པས་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་ནས་རྒྱས་པར་མི་གཡོ་བའི་བར་དུ་ཐོབ་ན། དེ་མ་ཐག་ཏུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པར་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【I3 結廣教不過不增】

འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དང་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བར་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་དག་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【H2 結世間清淨唯在正法非諸外道】

དེ་ཡང་ཆོས་འདི་པའི་ཡིན་པར་བལྟའི། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【G2 出世間一切種清淨(七支之七)】【H1 標列五門】

རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར༌སྤང་བ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར༑ མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་བསྟན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་དུ་བཅས་པ་འཐོབ་པའོ། །

【H2 隨別釋】【I1 入聖諦現觀】【J1 問生起從世間淨，為證出世觀世劣境深生厭惡】

དེ་ལ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པ་དག་ལ་བརྩོན་ཞིང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཉེ་བར་སྟོན་པའི་ཚུལ་དུ་སེམས་གསོས་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟས་པར་བྱས་པ་ལས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་ཞིང༌། གོང་དུ་ཞི་བར་ལྟ་བས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་སླའི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཁམས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་དཀའོ། །དེ་ཡང་སྐྱོ་བཞིན་དུ་གནས་ཀྱི། སྐྱོ་བ་མེད་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།

【J2 廣說厭患安住心想】【K1 明於五處所以二十相思惟厭患】【L1 列五處】

དེ་ལ་ཆོས་འདི་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལ་སེམས་རྣམ་པར་གཞག་པར་འདོད་ཅིང༌། མོས་པར་འདོད་པ་དེ་ནི། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་ཞིང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་བསྒྲུབ་པ་དཀའ་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L2 辨二十相】【M1 初三處各三相】【N1 第一處三相】

དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མ་བྱང་བ་དང༌། མ་དུལ་བ་འཆི་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཤི་ནས་ཀྱང་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་གཡང་ས་ཆེན་པོར་ལྟུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར༑ འཇིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །

【N2 第二處三相】

བདག་ཉིད་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ལ། དེ་མེད་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ༌རྣམ་པ་དེ་གསུམ་ཡང་དག་པར་མཐོང་བས་ཡིད་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལས་བརྩམས་ནས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བར་གཏོགས་པའི་ལམ་གྱི་མཆོག་སྟེ།

【N3 第三處三相】

དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པ་དེ་གསུམ་དང་བྲལ་བར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས་ཡིད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ནི་རྒ་བ་དང་ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་འབྲེལ་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉེས༌པ་རིགས་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་བདག་ཉིད་ཡིད་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །

【M2 第四處五相】

རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་ཏུ་སྐྱེ་བའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་ཆུ་ལོན་མི་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཚད་མེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང་སྐྱེས་ཀྱང་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་བའི་འཁོར་བའི་མཐར་ཐུག་པར་བྱེད་མི་ནུས་པ་སྟེ།

【M3 第五處五相】

རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལྟ་བུར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་ཡིད་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བ་བསྒྲུབ་པར་དཀའ་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་བྱེད་ཅིང་ཡལ་བར་བོར་བས་བྱེད་མི་ནུས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ལ་གཞན་གྱིས་གཞན་ལ་བཅོལ་བ་ལ་བརྟེན་པས་བསྒྲུབ་ཏུ་མི་རུང་བ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་དེ་མ་བྱས་ཀྱི་བར་དུ་བདག༌གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱང་བ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར༌འགྱུར་བའི་བདེ་ལེགས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བྱར་མི་རུང་བ་དང༌། སྡིག་པའི་ལས་རྣམས་ཚེ་འདི་ལ་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བ་དེ་བྱས་པར་མི་ཆུད་དེ། ཚེ་འདི་ལ་དེའི་གཉེན་པོའི་ལམ་རིམས་ནད་མེད་པ་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་སྔོན་བྱས་པའི་མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་ཐོབ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་བྱད་བ་བསྒྲུབ་དཀའ་བར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས་ཡིད་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་ཞིང་

【M4 合於五處總為一相】

ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པོར་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་ལྡན་པ་དང་བྲལ་བ་མཐོང་བས་ཡིད་དེ་སྐྱོ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་བས་སྐྲག་ལ། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་ལ་སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་དེས་ནི་ཡིད་དེ་སྐྱོ་བར་བྱེད་ལ་རྣམ་པར་བྱས་པ་དེ་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ནི་ཤིན་ཏུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་དོ། །སྐྱོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྐྲག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང༌། ཕྱིར་ལྡོག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །

【L3 結成厭相】

དེ་ལྟར་དེའི་སེམས་དེ་སྐྱོ་བ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གནས་ལྔར་གཏོགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་གིས་ཤིན་ཏུ༌ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་ནས།

【K2 心安住】【L1 標五因二十種相之所攝受令於涅槃心安住相】

རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གཞན་དག་གིས་སྲེད་པ་ཟད་པ་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་ཡང་དག་པར་གནས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ལ། བདག༌གི་བདག་གང་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །

【L2 別釋五因】【M1 明五因】【N1 問】

རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཞེ་ན།

【N2 釋】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྟོགས་པ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྟོགས་པ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པར་འཇུག་ཅིང༌། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་ལ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ལ་རེག་པ་དང་བཞི་སྟེ། གཞི་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་སྟེ། དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་དེ་ལ་དམིགས་ན་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། ཚོགས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡང་དག་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཐབས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་སྟེ། ཐབས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【N3 結】

རྒྱུ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བརྩམས་པར་རིག་པར་བྱའི། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་བརྩམས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དེའི་གཙོ་བོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌།

【M2 釋二十相】【N1 初因有六相】

མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ། ཆ་ཕྲ་མོ་ཀུན་དུ༌སྦྱོར་བ། བར་ཆད་དང་བཅས་པ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པར་འབྱུང་བ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །རྟོགས་ནས་ཀྱང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ལེགས་པར་སྤངས་ནས། སེམས་འགགས་མ་ཐག་གོ་ཅོག་ལ་གསར་དུ་སྐྱེས་སོ་ཅོག་གིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལ་ཀུན་དུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། བསྒོམས་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་མཚུངས་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བགེགས་བྱེད་པ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པ་དེ་སྤངས་པས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་པར་འགྱུར་ཏེ། བདག་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྟོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 第二因有四相】

གལ་ཏེ་སྔར་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་ཐོབ་པར་གྱུར་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཡང་ཐོབ་པར་གྱུར་ན་ནི། དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པའི་མཚན་མ་གང་གིས་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་གནས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བའི་མཚན་མ་གང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་དེ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་དེའི་སེམས་གནས་ལ། བདེན་པ་རྣམས་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མའམ། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ལེགས་པར་གནས་ལ། བདེན་པ་རྣམས་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་། དེ་ལྟར་ན་གཞིའི་སྒོ་ནས་སེམས་གནས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 第三因有二相】

ཆོས་འདི་གཉིས་ནི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་ངན་པས་སེམས་དཀྲུགས་ཤིང་སེམས་མ་ཞི་བ་དང༌། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །བར་ཆད་བྱེད་པ་དེའི་གཉེན་པོར་སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ལེགས་པར་འཇུག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོའི་གཉེན་པོ་ནི་དབུགས་འབྱུང་བ་དང་དབུགས་རྔུབ་པ་དྲན་པའོ། །ཅིག་ཤོས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ལ༌བཀུར་སྟི་གནས་པར་རིག་པར་བྱའོ།།

【N4 四因有五相】

འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་ལ་ནི། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་ཤིང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་བྱུང་ངོ་ཅོག་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་འདི་ལྟ་སྟེ༑ འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་བརྟེན་ནས་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱུང་བས༑ དེའི་སེམས་ཀུན་ནས་ཟིན་ཅིང་འདུག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་སྤངས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དེ་དག་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཉིན་མཚན་སུ་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུས་དུས་སུ་བདག་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྒུད་པ་དང༌། འབྱོར་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཕགས་པའི་རིགས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་སེམས་གནས་པའི་གཙོ་བོའི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་སྐབས་ལས་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【N5 第五因有三相】

བམ་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ།

དེ་ལྟར་དེ་ཚོགས་ལ་གནས་པ་ན། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ༌སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བའི་ཐབས་གཉིས་ཡོད་དེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལུང་མནོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུས། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཕ་རོལ་བླ་མ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོན་པའམ། སློབ་དཔོན་ནམ༑ མཁན་པོའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས། དུས་དུས་སུ་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་བླང་བའི་ཕྱིར། བླ་མ་ལ་བརྟེན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ཐབས་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བདག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་འགྱོད་པ་མེད་དོ། །འགྱོད་པ་མེད་པས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནས། རྒྱས་པར་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་སེམས་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐབས་དེ་ལྟ་བུས་མྱུར་དུ་སེམས་གནས་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 結成安住】

གང་གི་ཚེ་དེ་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ། རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་བསྡུས་པ་དེ་དག་གི་སྲེད་པ་ཟད་པ། འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་ལེགས་པར་གནས་པར༌གྱུར་པ་ན། ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། བདག་གི་བདག་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས། སེམས་གནས་པར་གྱུར་པའི་མོད་ལ་བདེན་པ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་བདེན་པ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེན་པ་རྟོགས་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་དང༌། སེམས་གནས་པའི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【I2 離諸障礙】【J1 標列二障】

དེ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན༑ མདོར་བསྡུ་ན། བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་བ་དང་གནས་པའོ། །

【J2 隨別釋】【K1 明二處十一種障】【L1 行處障】

དེ་ལ་རྒྱུ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པ་ནི། འདི་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ན་གནས་ཤིང༌། དགེ་འདུན་གྱི་བྱ་བ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འདོར་ཞིང་རྒྱུན་དུ་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འདུ་བ་དང༌། བསོད་སྙོམས་པ་ཉིད་དུ་གནས་ཤིང་ཁ་ཟས་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་དང༌། གཉི་གར་ཡང་ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བའི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང༌དེ་ལ་དགའ་བ་དང༌། ཁ་ཏོན་ལ་བརྩོན་པའི་སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། མཚན་མོ་གནས་པ་ན་གཉིད་ལ་དགའ་བ་དང༌། ཉིན་པར་གནས་པ་ན་རྒྱལ་པོ་དང་ཆོམ་རྐུན་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་དགའ་བ་དང༌། ཡུལ་གང་ན་ཉེ་དུ་དང༌། ཕེབས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། གྲོགས་བཤེས་དང༌། སྨོན་འགྲིན་དང༌། བྱམས་པ་རྣམས་གནས་པའི་ཡུལ་དེ་དང་མི་འབྲལ་བར་དགའ་ཞིང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་དག་དང་འགྲོགས༌པ་འགའ་ཞིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་གོམས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཟླ་དང་བཅས་པར་གནས་པར་དགའ་བ་སྟེ། འདི་ནི་རྒྱུའི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 住處障】

གནས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། དབེན་པ་ན་འདུག་ཅིང་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ལ་ནི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་བརྩམས་ནས། བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དང༌། གནས་དང་མི་མཐུན་པའོ། །བདག་ཉིད་མཁས་པར་འཛིན་པས་གཞན་ལ་ལྷག་མཐོང་དང་མཐུན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་མི་ཉན་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཡན་ལག་མི་མཐུན་པའོ། །ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མི་བརྟན་ཞིང་གཡོ་བས། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པས་སེམས་གནས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བརྗེད་ངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྒོད་པ་དང༌། བྱིང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་ཀུན་དུ་མི་སྲུང་བ་ནི་དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །ཉེས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་གནས་མལ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་གནས་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཉིན་པར་ལྗན་ལྗིན་མང་བ་དང༌། མཚན་མོ་ཤ་སྦྲང་དང༌། སྦྲང་བུ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཙེ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་མང་ཞིང་གནོད་པ་མང་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་མེད་ཅིང་ཉམས་མི་དགའ་བ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་པ་སྟེ། འདི་ནི་གནས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 於此二處起十善巧】

བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་འདི་གཉིས་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དགའ་བ་མང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པ་མང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དགའ་བ་མང་དུ་བྱེད་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན༌ཡོངས་སུ་ཐོབ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ཞི་གནས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ལ་མཁས་པར་བྱེད་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དགའ་བ་ཤས་ཆེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་ན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་ལ་མཁས་པར་བྱེད་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དགའ་བ་ཤས་ཆེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་པ་མང་དུ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་དགེ་བ་ལ་ནི་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཤེས་རབ་དེས་ཉིན་མཚན་དུ་བདག་གི་དགེ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་འབྲི་བ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་འབྲི་བ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཉིན་མཚན་དུ་རྒྱུ་བ་དང་གནས་པ་ན། ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་འཚོ་བ་བསྒྲུབ་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་བརྟེན་པ་ན། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ན་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་སྐྱེས་སོ་ཅོག་ནི་དང་དུ་མི་ལེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེལ་ཞིང་ཉམས་སྨོད་ཅིང་ངེས་པར་སྤོང་བར་བྱེད་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ།

【J3 結成離障及與廣義不過不增】

གནས་གཉིས་སུ་གཏོགས་པའི་མཁས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་གནས་གཉིས་སུ་གཏོགས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་པོ་སྤོང་ཞིང༌། བྱུང་ངོ་ཅོག་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བར་དུ་གཅོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【I3 為證通慧思歡喜事】【J1 問】

མངོན་པར་རྟོགས་པར་གྱུར་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན།

【J2 釋】

དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་བདེན་པ་མཐོང་བ་དེས་ཤེས་ནས་དད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་ཤེས་ནས་དད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང༌། ངེས་པར་ལེགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། རྟོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བདག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གི་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། བྱས་པ་གཟོ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་བསལ་བ་དང༌། བདེ་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བསྒྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྟོན་པ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕན་བཏགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདི་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【J3 結】

བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་དོན་འདིའི་རྒྱས་པར་ནི་འདི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【I4 修習如所得道】【J1 問】

ཇི་ལྟར་ཐོབ་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན།

【J2 釋】【K1 明四法為依】

དེ་དེ་ལྟར་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པས་སེམས་བརླན་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་ལས་བརྩམས་ནས། ཚེ་འདི་ལ་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ།དེ་ལྟར་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དེ་བདག་ནམ་ཞིག་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པས་བསྒྲུབས་ཏེ།གནས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་དེ་ལ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་ནས། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་འདུན་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་འདུན་པ་སྐྱེས་ན་རྟག་ཏུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པར་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམ་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་མི་འདྲེ་བར་གནས་ལ། བས་མཐའི་གནས་མལ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་དབེན་པར་འདུག་པ་དང༌། དེ་དེ་ལྟར་འདུན་པ་སྐྱེས་ཤིང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ལ། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གྱུར་ནས། ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་མི་ཤེས་ཤིང༌། དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོག་མི་ཤེས་པས། གོང་ནས་གོང་དུ་བཟང་བ་བས་ཀྱང་ཆེས་བཟང་བའི་གནས་འདོད་པ་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ཏེ། དེའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་བསྡུས་ཤིང་ལེགས་པར་བསྡུས་སོ། །

【K2 明五法圓滿】

དེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དེ་ལ་དེའི་ཚེ་ཁྱད་ཞུགས་པར་འགྲོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་དེའི་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པས་ཀྱང་དེའི་དགའ་བ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌།བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བས་ཀྱང་དེའི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ཕན་པ་བསིལ་བར་གྱུར་པ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེའི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དེ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བས་ཀྱང་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 結】

ཇི་ལྟར་ཐོབ་པའི་ལམ་བསྒོམ་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ལྔ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། །འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【I5 證清淨道及果功德】【J1 牒問】

ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ་གང་ཞེ་ན།

【J2 別釋】【K1 別釋道果功德】【L1 別釋三】【M1 明果】

གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་བག་ལ་ཉལ་གང་ཟག་གཉིས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང༌།སླབ་པ་གཉིས་ལ་ཤས་ཆེར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་སྤོང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་འཇུག་པའི་གེགས་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིད་ལ་ཤིན་ཏུ་རིང་དུ་ཞུགས་ཤིང་བག་ལ་ཉལ་དུ་འདུག་ལ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མ་ལུས་པར་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 明道】

མི་སློབ་པའི་ཡན་ལག་བཅུས་བསྡུས་པའི་མི་སློབ་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 明功德】

ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་དེ་ཐོབ་ན། ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དང་བྲལ་བའི་འཕགས་པའི་གནས་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌།འཁྲུག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྲད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ནང་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་མ་བསྡམས་པའི་ཉེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དབང་པོ་མ་བསྡམས་ན་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བར་གནས་པའི་རོ་མྱང་བའི་ཉེས་པ་དང༌། རྒྱུ་བ་དང༌། གནས་པ་ལ་བག་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས༌ཀྱི་ལྟ་བ་ངན་པས་ཀུན་ནས་བསྐྱེད་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པ་མ་འདྲེས་པ། ངག་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ཚོལ་བའི་ཉེས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་པ་གསུམ་གྱི་མཐར་གྱུར་པའི་ཉེས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་གཏོགས་པའི་ལེན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་དང་བྲལ་ན་ཐ་མའི་ལུས་འཛིན་ཅིང༌། ཕྱི་མའི་ལུས་གཞན་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་མེད་ལ། མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཏན་དུ་ཡང་དག་པར་གནས་ཤིང༌།སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འཕགས་པའི་གནས་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉེས་པ་བཅུ་དང་བྲལ་བའི་འཕགས་པའི་གནས་ལ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ལམ་གྱི་ཕན་ཡོན་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【L2 總結】

འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཕན་ཡོན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་དུ་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་ལམ་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་དུ་བཅས་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【K2 能成廣教】

དེ་ལྟར་མི་སློབ་པའི་འཕགས་པའི་ཆོས་དམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་དེའི་འཕགས་པའི་ཆོས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཕྱོགས་ལ། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ལ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་དོ༑ །འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་སྤངས་ཀྱང་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་ངང་ཉིད་ཀྱིས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཉོན་མོངས་པའི་ལམ་དང༌། ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཆད་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལམ་ཡང་རྒྱུ་འགགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་འགགས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་དེ་ནི་འདི་ལས་གུད་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【J3 總結】

དེ་ལ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པར་གྱུར་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཐོབ་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 結成淨及教廣義】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་འདིའི་རྒྱས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【F2 結成修果】

དེ་ལྟར་ན་སྔར་བསྟན་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས༌པ་ནི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །

【C3 總結成修所成地】

དེ་ལྟར་ན་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་བསྒོམ་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་བསྒོམ་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་བསྒོམ་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

དེའི་འོག་མ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ནི་གླེགས་བམ་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་དོ། །

【A13 聲聞地】【B1 結前生後】

༄༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།

༄༅༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།

བམ་པོ་དང་པོ༑

【B2 正解釋】【C1 聲聞地及種性地總說】

དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསྡུས་པའི་སྡོམ་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི། རིགས་དང་གང་ཟག་རྣམས་དང་ནི། །ངེས་པར་སྦྱོར་དང་འཇིག་རྟེན་པ། །འཇིག་རྟེན་འདས་པ་འདི་ལ་ནི། །མདོར་ན་ས་ནི་འདི་དག་གོ། །སྡོམ་ནི། རིགས་དང་འཇུག་དང་ངེས་འབྱུང་བའི། །མིང་དུ་བྱས་པའི་ས་གསུམ་མོ། །དེ་དག་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ནི་ས་ཞེས་བྱ། །

【C2 釋四瑜伽處】【D1 第一瑜伽處謂種姓處】【E1 種姓地】【F1 標四門】

རིགས་ཀྱི་ས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རིགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྟགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【F2 釋四門】【G1 gotra種姓自性rigs】

དེ་ལ་རིགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་ས་བོན་གྱི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་ཡང་རྙེད་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་དང༌། རེག་པར་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའོ། །རིགས་དེའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དག་གང་ཞེ་ན། ས་བོན་དང༌། ཁམས་དང༌། རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དག་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་རིགས་དེའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ལུས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གིས་ཟིན་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་འཐོབ་པ་དང༌། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ༑ གང་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རིགས་དང༌། ས་བོན་དང༌། ཁམས་དང༌། རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འདི་དག་ཡོད་པ་དེ་ནི་རིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 gotravyavasthāna種姓安立rigs kyi rnam par gshag】【H1 標】

རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་གང༌།

【H2 釋】【I1 sūkṣama audārika麁細phra ba'm rags pa】

རིགས་དེ་ཕྲ་བའམ། རིགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕྲ་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ས་བོན་དེས་འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་ཅིང་འབྲས་བུ་མ་གྲུབ་ན་ནི་དེས་ན་དེ་ཕྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ཅིང་འབྲས་བུ་གྲུབ་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་དེའི་ཕྱིར་རིགས་དེ་རགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【I2 一多相續rgyud gcig gam rgyud du ma】

འོ་ན་ཅི་རིགས་དེ་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་རྒྱུད་དུ་མར་གཏོགས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུད་གཅིག༌ཏུ་གཏོགས་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེན། སྨྲས་པ། ཆོས་གང་དག་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང་དངོས་པོ་ཐ་དད་པར་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་སོ་སོ་རང་གི་རྒྱུད་སྣ་ཚོགས་དང་འཇུག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྟོན་པར་འགྱུར་གྱི། ས་བོན་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་དེ་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ༌ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་རིགས་དང༌། ས་བོན་དང༌། ཁམས་དང༌། རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་དང༌། ཐ་སྙད་དེ་དག་བཏགས་པར་ཟད་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I3 四因緣故不般涅槃rgyu bshi yongs su mya ngan las ma 'das pa】【J1 問答列四】

སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ལ། རིགས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པར་ལྟ་ན། འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་གྱུར་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་བཞིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པའི་ཉེས་པས་སོ། །

【J2 別釋】【K1 akṣanopapanna生無暇mi khom par rkyes pa】

དེ་ལ་མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་དུ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་དང༌། དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་མི་འགྲོ་བའི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་མི་རྐུན་མ་རྣམས་དང༌། ཀླ་ཀློ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ༌མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 pramatta放逸過bag med pa'i ñes pa】

བག་མེད་པ་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། དེ་གང་དུ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་དང༌། དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་འགྲོ༌བ་འདི་དུས་ཀྱི་མི་རྐུན་མ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ཀླུ་ཀློ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང༌། རིགས་མཐོན་པོ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དག་ཏུ་སྐྱེས༌སུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདོད་པ་དག་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་ཞིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 mithyāpratipanna邪解行log par shugs pa】

ལོག་པར་ཞུགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གྱུར་ཀྱང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ནས་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་དེ་ཡང་དེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་མེད་པའི་ཚེ་ན་རྙེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K4 āvṛta有障過sgrib pa'i ñes pa】

སྒྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ༌རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་གྱུར་ཅིང་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དག་རྙེད་པར་གྱུར་ཀྱང༌། དེ་གླེན་པ་དང༌། དིག་པ་དང༌། ལྐུགས་པ་དང༌། ལག་པས་བརྡ་བྱེད་པར༌འགྱུར་ཞིང་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཤེས་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། མཚམས་མེད་པའི་ལས་རྣམས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཡུན་རིང་བ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། རྒྱུ་གང་དག་གིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ནི་བཞི་པོ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་རྙེད་ཅིང༌།རྒྱུ་དེ་དག་ཀྱང་མེད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་ཡོངས་སུ་སྨིན་ཅིང་རིམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ནི་ངེས་པའི་ཚོགས་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས།དེ་དག་ནི་རྐྱེན་རྙེད་ཀྱང་རུང་མ་རྙེད་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【I4 勝劣二緣】【J1 問：涅槃法緣yoṅs su mya ṅan las 'da' ba'i rkyen rnams】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གང་དག་མ་ཚང་ཞིང་མེད་ལ་ཉེ་བར་མ་གྱུར་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་རྐྱེན་རྣམས་གང་ཞེ་ན།

【J2 答】

སྨྲས་པ། རྐྱེན་གཉིས་ཏེ།

【J3 徵】

གཉིས་གང་ཞེ་ན།

【J4 釋】【K1 先列】

གཙོ་བོ་དང༌། དམན་པའོ༑ །

【K2 後解】【L1 別解二緣】【M1 pradhānapratyaya勝緣rkyen gtso bo】

རྐྱེན་གཙོ་བོ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་གཞན་གྱི་སྒྲ་དང༌། ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【M2 hīnapratyaya劣緣rkyen dman pa】

རྐྱེན་དམན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྐྱེན་དམན་པ་ནི་མང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་འབྱོར་པ་དང༌། གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྔོམ་པ་དང༌། དབང་པོ་སྡོམ་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད༌དོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་དང༌། སྒྲིབ༌པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པའོ། །

【L2 重解二緣】【M2 劣緣十二(缺解勝緣)】【N1 ātmasaṁpad自圓滿dag gi 'byor pa】【O1 總說】

དེ་ལ་བདག་གི་འབྱོར་པ་གང་ཞེ་ན། མིར་གྱུར་པ་དང༌། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་དང༌། གནས་ལ་དད་པར་གྱུར་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【O2 別釋】【P1 manuṣyatva善得人身mir gyur pa】

དེ་ལ་མིར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མི་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར༌སྐྱེས་པ། སྐྱེས་པའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའམ། བུད་མེད་དུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མིར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 āryāyatane pratyājātiḥ生於聖處yul dbus su skyes pa】

ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་གོང་དུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་བར་དག་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ།དེ་ནི་ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 indriyair avikalatā諸根無缺dbaṅ ba med pa】

དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གླེན་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དིག་པ་དང་ལྐུགས་པ་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་མ་ཚང་བ་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་རྣ་བ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་མ་ཚང་བ་མེད་པ་གང་གིས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P4 āyatanagataḥ prasādaḥ勝處淨信gnas la dad par gyur pa】

གནས་ལ་དད་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། །འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་དང༌། སེམས་དང་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གནས་ལ་དད་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་སྔོན་དུ་དྲངས་པའི་དབང་གིས་དེ་ལ་དད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ལ་དད་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དང་རྙོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【P5 aparivṛttakarmāntatā離諸業障las kyi mtha' ma log pa】

ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མཚམས་མེད་པའི་ལས་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མ་གསོད་པ་དང༌། ཕ་གསོད་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་གསོད་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་འབྱིན་པ་དག་ལས་མཚམས་མེད་པའི་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་མ་བྱས་ཤིང་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མཚམས་མེད་པའི་ལས་ལྔ་པོ་དེ་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་ལ་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་འཕགས་པའི་ལམ་སྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་མེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་བདག་ཉིད༌ཀྱི་ལུས་ཡིན་ཏེ་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་འབྱོར་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་འབྱོར་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 parasaṁpad他圓滿gshan gyi 'byor pa】【O1 總說】

གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། ཆོས་གནས་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་པའོ། །

【O2 別釋】【P1 buddānām utpādaḥ諸佛出世saṅs rgyas rnams ;byuṅ bo】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དགེ་ལེགས་དང་ཕན་པའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་ནས། དཀའ་བ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་དང༌། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་འདུག་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་སྤངས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་སེམས་ལེགས་པར་གནས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཡང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འབུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【P2 saddharmadeśanā說正法教dam pa'i chos ston pa】

དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ཉིད་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ནས། འཇིག་རྟེན་ལ་རྗེས་སུ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། གླེང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོག་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི༌ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེའི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་འདི་ནི་དམ་པ་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་བསྟན་པའམ་བསྔགས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དམ་པའི་ཆོས་ཏེ། དེ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 deśitānāṁ dharmāṇām avasthānam法教久住chos bstan pa rnams gnas pa】

ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་འཚོ་ཞིང་གཞེས་ལ། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ཏེ་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ནས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་གྱི་དུས་ཇི་སྲིད་པར་སྒྲུབ་པ་མི་ཉམས་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་མི་ནུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P4 avasthitānāṃ dharmānām anupravartanam法住隨轉chos gnas pa rnams rjes su 'jug pa】

ཆོས་གནས་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། དམ་པའི་ཆོས་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་དང་མཐུ་ཡོད་པར་རིག་ནས། ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་ཁོ་ན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཆོས་གནས་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P5 parataḥ pratyanukampā他所哀愍gshan gyi phyir rjes su sñiṅ brtse bar byed pa】

གཞན་གྱི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་པོ་དང་སྦྱིན་བདག་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གིས་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྐྱེན་དུ་བབས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་གང་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་གྱི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 kuśalo dharmacchandaḥ善法欲dge ba'i chos la 'dun pa】

དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་དག་ལས་ཆོས་ཐོས་ཤིང་དད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ལ་དེས་དེ་ཐོས་ནས་འདི་ལྟར་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ནི་གནོད་པ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཡིན་གྱི། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་མངོན་པར་སྐབས་ཡོད་པ་ཡིན་པས། འདི་ལྟར་བདག་གིས་བུད་མེད་ཀྱི་ཚོགས་དང་ནོར་དང་འབྲུ་དང་དབྱིག་ཐམས་ཅད་སྤངས་ལ། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་བྱ་ཞིང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་ནན་ཏན་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 pravrajyā正出家rab tu byuṅ ba】

རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་པ་དང༌། དགེ་སློང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【N5 śīlasaṁvara戒律儀tshul khyims kyi sdom pa】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་སླབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N6 indriyasaṁvara根律儀dbaṅ bo sdom pa】

དབང་པོ་སྡོམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས༑ དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་དེས་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་ན་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་ལ། གཞི་གང་ཁོ་ན་ལས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར༌གྱུར་པ་དེ་དག་བསྡམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། མིག་གི་དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། མིག་གི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་རྣ་བས་སྒྲ་དག་དང༌། སྣས་དྲི་དག་དང༌། ལྕེས་རོ་དག་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ན་ཡང་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང༌། མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་ལ། གཞི་གང་ཁོ་ན་ལས་དེའི༌སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་བསྡམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N7 bhojane mātrajñatā於食知量】

ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་དབང་པོ་བསྡམས་པ་དེ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང༌། ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་འདི་ནི་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། འཚོ་བར་བྱ་བ་དང༌། བཀྲེས་པ་བསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆོར་བ་རྙིང་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། གསར་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང་བདེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【N8 pūravarātrāpararātraṁ jagarikānuyuktatā初夜後夜常勤修習寤瑜伽nam gyi cha stod daṅ smad la mi ñal bar sbyor ba'i brtson】

ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པར་གྱུར་པ་དེ་ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡང་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཕྱིར་བྱུང་སྟེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་བཀྲུས་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་ཏེ། གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པ་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང༌། ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སད་པར་བྱས་ནས། འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【N9 saṁprajñanadvihāritā正知而住śes bshin du spyod ñid】

ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་གྱུར་པ་དེ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང་། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཅང་བ་དང༌། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་དང༌།སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ལ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【N10 prāvivekya樂遠離rab tu dhen par gnas pa】

རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཆོས་དེ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱ་བའི་ས་སྦྱངས་ནས་གནས་མལ་དབེན་པ་དགོན་པ་དག་གམ། ཤིང་དྲུང་དག་གམ། ཁང་སྟོང་དག་གམ། རི་ཁྲོད་དམ། རི་ཕུག་གམ། རྩྭ་ཁང་ངམ། བླ་གབ་མེད་པའམ། དུར་ཁྲོད་དམ། ནགས་འདབ་བམ། བས་མཐའི་གནས་མལ་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N11 nivaraṇviśuddhi清淨諸蓋sgrib pa rnam par dag】

སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་དགོན་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཤིང་དྲུང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཁང་སྟོང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་སྒྲིབ་པ་དེ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱངས་ན། སྒྲིབ་པ་མེད་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཉམས་བདེ་བ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N12 samādhisaṁniśraya依三摩地tiṅ ṅe 'dsin la yaṅ dag par gnas pa】

ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོས་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་ལ། ཤེས་རབ་ཉམ་ཆུང་བར་བྱེད་པ་རྒུད་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་གྱུར་པ་དག་སྤངས་ནས། འདོད་པ་དག་ལ་དབེན་པ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཏང་སྙོམས་པ་ལ་གནས་ཤིང༌། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ། བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། དགའ་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ། སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 重解二緣】

དེ་རིམ་པ་འདིས་དང་པོ་བདག་གི་འབྱོར་པ་ནས་ཐ་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པའི༌མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་རྐྱེན་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡང༌དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡོངས་སུ་བྱང་བ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ། དྲང་པོར་གྱུར་པ། ལས་སུ་རུང་བ། མི་གཡོ་བར་གྱུར་པ་ལ་གནས་ན། གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྒྲ་ཐོས་པར་གྱུར་ནས། དེ་ལྟ་ན་དེ་ནི་རིགས་པས་བསྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྐལ་བ་དང་མཐུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ལ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི༌མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །

【K4 屬當三法】

དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིགས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བདག་གི་འབྱོར་པ་ནས༌བཟུང་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་རྐྱེན་དམན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ༌འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟོན་པའི་གདམས་ངག་གི་དབང་དུ་བྱས་པའི་གཞན་གྱི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【G3 住不住種性者所有諸相】【H1 gotrasthasya pudgalasya liṅgāni住種姓者所有諸相rigs la gnas pa'i gaṇ zag gi rtags rnams】

རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རྟགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【H2 aparinirvāṇadharmakaliṅgāni無涅槃法補特伽羅所有諸相(六種)yoṅ su mya ṅan la 'da' ba'i chos can gyi rtags rnams】【I1 總說】

གང་དག་དང་ལྡན་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ལ། འདི་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རྟགས་ནི་མང་དུ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【I2 別釋】【J1 prathamam agotrakasthasya pudgalasya liṅgam第一不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṅ zag gi rtags daṅ po】

འདི་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་གི་ལུས་ལ་གཞིའི་སྲེད་པའི་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤང་བར་མི་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཅན་མ་བཤིག་པ། རིང་དུ་སོང་བ་རབ་ཏུ་དམ་པོར་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་ཡོད་པ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【J2 dvitīyam agotrasthasya pudagasya liṅgam第二不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṇ zag gi rtag gñis pa】

གཞན་ཡང་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་འཁོར་བའི་སྐྱོན་སྣ་ཚོགས་དང༌། རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཐོས་ཀྱང་དེས་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། འཁོར་བའི་སྤྲོས་པ་ལས་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྐྱོ་བ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་མ་བསྐྱེད་ཅིང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེད་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྲེད་པ་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། དད་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ཆ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་ཡང་མ་བསྐྱེད་བསྐྱེད་པར་མི་འགྱུར། སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་རྟག་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【J3 tṛtīyam agotrasthasya pudagasya liṅgam第三不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṇ zag gi rtag gsum pa】

གཞན་ཡང་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་དེ་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དང༌། བག་ཚ་བ་མེད་པའི་སེམས་དང༌། རབ་ཏུ་རངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཞི་དེས་ལན་འགའ་འང་འགྱོད་པར་མི་བྱེད་ལ། གཞི་དེས་ཚེ་འདིའི་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་བདག་ཉིད་ཉམས་པ་ཁོ་ན་ཙམ་དུ་མཐོང་བར་ཟད་དེ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་རྟགས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【J4 caturtham agotrasthasya pudagasya liṅgam第四不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṇ zag gi rtag bshi pa】

གཞན་ཡང་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ཀུན་འབྱུང་བའམ། འགོག་པའམ། ལམ་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གསལ་བ་རིགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་གོ་སླ་བའི་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཅིང་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ན། ཅུང་ཟད་སེམས་གཏོད་པ་ཙམ་དང༌། མོས་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཐོབ་ན། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པའམ། མཆི་མ་དཀྲུག་ཅེས་བྱེད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་རྟགས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【J5 pañcamam agotrasthasya pudagasya liṅgam第五不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṇ zag gi rtag drug pa】

གཞན་ཡང་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལ་བརྒྱ་ལམ་ན་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་ཡང་དེང་རྒྱལ་པོས་གཙེས་པའམ། ཆོམ་རྐུན་པས་གཙེས་པའམ། བུ་ལོན་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའམ། འཇིགས་པས་ཉམ་ཐག་པའམ། མི་འཚོ་བས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་བདག་ཉིད་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན༌ནོ། །བདག་ཉིད་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་དང་འདྲེན་མར་གནས་ཤིང༌། ལྷའམ་ལྷ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ཏུ་སྨོན་པའི་ཕྱིར་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསླབ་པ་ཕུལ་ནས་སྤངས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་དང༌། ནང་མྱགས་པ་དང༌། ཉེས་འཛག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། ཤིང་རུལ་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དང༌། ལུང་བོང་ལྟར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན་པར་དགེ་སྦྱོང་དུ་ཁས་འཆེ་བ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་ཁས་འཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བསླབ་པ་འདོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་གི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་མ་ཡིན༌ནོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེ་དང་བསམ་པ་དེས་ན་དེའི་དེ་ནི་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྟགས་དང་ཆ་ལུགས་འཛིན་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་ལྔ་པ་ཡིན་ཏེ།

【J6 ṣaṣṭam agotrasthasya pudagasya liṅgam第六不住種姓補特伽羅無種姓相rigs med pa la gnas pa'i gaṇ zag gi rtag drug pa】

གཞན་ཡང་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་ལུས་སམ་ངག་གམ་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་སྲིད་པའི་བསམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་འདོད་ཕྱིར་རམ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ༑ ལོངས་སྤྱོད་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་འདོད་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་དང་ལྡན་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ལ་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དེའི་རྟགས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་མང་དུ་ཡོད་དོ། །

【G4 gotrasthāḥ pudgalāḥ安住種姓補特伽羅rigs la gnas pa'i gaṇ zag rnams】【H1 問】

དེ་ལ་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 列二十三人】

སྨྲས་པ། རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ནི་རིགས་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། མ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། རིགས་ལ་གནས་ལ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །རིགས་ལ་གནས་ལ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། དབང་པོ་འབྲིང་པོ་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང༌། འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་དང༌། གཏི་མུག་སྤྱད་པ་དང༌། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ལོག་པ་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། ཡུན་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་དག་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【I2 牒解釋】【J1 gotra eva sthito nāvatīrṇo na niṣkrātaḥ唯住種姓而未趣入亦未出離gnas kho na yin la ma shugs śiṅ ṅes par ma byuṅ pa】

དེ་ལ་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། མ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ད་དུང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ལེགས་པར་བརྟེན་པ་འམ། བརྟེན་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་མི་བྱེད། ཐོས་པ་འཛིན་པར་མི་བྱེད། གཏོང་བ་སྤེལ་བར་མི་བྱེད། ལྟ་བ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རིགས་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། མ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【J2 gotrasthaś cāvatīrṇaś ca na niṣkrātaḥ安住種姓亦已趣入及未出離rigs la gnas la shugs śiṅ ṅes par ma byuṅ ba】

རིགས་ལ་གནས་ལ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ༌བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། སྔར་བཤད་པའི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལས་བཟློག་པ་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ལ་རིགས་ལ་གནས་ལ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་མ་བྱུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱེ་བྲག་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་མ་ཐོབ་པ་ཡིད་དོ། །

【J3 gotrasthaś cāvatīrṇaś ca niṣkrāntaś ca安住種姓亦已趣入及已出離rigs la gnas la shugs śiṅ ṅes par byuṅ ba】

རིགས་ལ་གནས་ལ་ཞུགས་ཤིང་ངེས་པར་བྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་གཉིས་བརྗོད་ནས། བྱེ་བྲག་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དེ་ཡོད་དོ། །

【J4 mṛdvindriyaḥ pudgalaḥ軟根補特伽羅dbaṅ po rtul po】

དེ་ལ་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག༌ཅེས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དམིགས་པ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དག་ཤིན་ཏུ་བུལ་བར་འཇུག་ཅིང་དལ་བར་འཇུག་ལ། ཆོས་དང་དོན་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། མྱུར་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་ཡང་མི་ནུས་ཤིང་མཐུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【J5 madhyendriyaḥ pudgalaḥ中根補特伽羅dbaṅ 'briṅ】

དེ་ལ་དབང་པོ་འབྲིང་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དམིགས་པ་ལ་དབང་པོ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བུལ་ཤིང་དལ་བར་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པར་ཐམས་ཅད་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དབང་པོ་འབྲིང་ཞེས་བྱའོ། །

【J6 tīkṣṇendriyaḥ pudgalaḥ利根補特伽羅gaṅ zag dbaṅ po rnon po】

གང་ཟག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དམིགས་པ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དབང་པོ། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དག་བུལ་བ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་ཅིང་དལ་བ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་ལ། ཆོས་དང་དོན་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། མྱུར་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་ཡང་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་པར་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【J7 rāgacaritaḥ pudgalaḥ貪行補特伽羅gaṅ zag 'dod chags spyad pa】

གང་ཟག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་གང་ཞེ་ན། ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དྲག་པོ་དང་འདོད་ཆགས་ཡུན་རིང་པོར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J8 dveṣacaritaḥ pudgalaḥ瞋行補特伽羅gaṅ zag 'dod she sdaṅ spyad pa】

གང་ཟག་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་གང་ཞེ་ན། ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་དྲག་པོ་དང་ཞེ་སྡང་ཡུན་རིང་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J9 mohacaritaḥ pudgalaḥ痴行補特伽羅】

གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་པ་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་གཏི་མུག་དྲག་པོ་དང་གཏི་མུག་ཡུན་རིང་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J11-17 akṣaṇyopapannapramattamithyāpratipannāvṛtāḥ [pudgalaḥ]生無暇等等mi khom par daṇ ldan pa】

གང་ཟག་མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལོག་པ་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J18 dūre pudgalaḥ遠補特伽羅gaṅ xag yun riṅ ba】【K1 總說】

གང་ཟག་ཡུན་རིང་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་དུས་རིང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡུན་རིང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །སྦྱོར་བ་ཡུན་རིང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡུན་རིང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【K2 別釋】【L1 kāladūratayā時遠dus yun riṇ ba】

དེ་ལ་དུས་ཡུན་རིང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡུན་རིང་བ་གང་ཞེ་ན། ཚེ་རབས་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་དག་དང༌། ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་དག་དང༌། ཚེ་རབས་འབུམ་ཕྲག་དུ་མ་དག་གི་འོག་ཏུ་འདོད་རྐྱེན་རྙེད་ནས། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །

【L2 prayogadūratayā加行遠sbyir ba yun riṅ ba】

སྦྱོར་བ་ཡུན་རིང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡུན་རིང་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ།མ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་རྐྱེན་མྱུར་དུ་འཐོབ་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མ་བརྩམས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་སྦྱོར་བ་ཡུན་རིང་བའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡུན་རིང་བ་ཡིན་གྱི། དུས་ཡུན་རིང་བས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་གང་ཟག་ཡུན་རིང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【J19 āsanne [pudgalaḥ]近補特伽羅gaṅ zag thag ñe ba】【K1 總說】

གང་ཟག་ཐག་ཉེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་དུས་ཐག་ཉེ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐག་ཉེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །སྦྱོར་བ་ཐག་ཉེ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐག་ཉེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【K2 別釋】【L1 時近dus thag ñe ba】

དེ་ལ་དུས་ཐག་ཉེ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐག་ཉེ་བ་གང་ཞེ་ན། ལུས་དང་གནས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐ་མལ་ལ་གནས་ཤིང་དེ་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་དེ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་ཐག་ཉེ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐག་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L2 加行近sbyor ba thag ñe ba】

སྦྱོར་བ་ཐག་ཉེ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐག་ཉེ་བ་གང་ཞེ་ན༑ དེ་ནི་རིགས་ལ་གནས་ཤིང་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་གང་ཟག་ཐག་ཉེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【J20 aparipakvaḥ [pudgalaḥ]未成熟補特伽羅gaṇ zag yoṅs su ma smin pa】

གང་ཟག་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་ལ་གནས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J21 paripakvaḥ [pudgalaḥ]已成熟補特伽羅gaṅ zag yoṅs su smin pa】

གང་ཟག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་ལ་གནས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J22 aviśuddhaḥ [pudgalaḥ]未清淨補特伽羅gaṅ zag rnam par ma dag pa】

གང་ཟག་རྣམ་པར་མ་དག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་འཕགས་པའི་ལམ་མ་བསྐྱེད་ཅིང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J23 viśuddhaḥ [pudgalaḥ]已清淨補特伽羅gaṅ zag rnam par dag pa】

གང་ཟག་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【I3 結成佛化】

འདི་ལྟ་སྟེ། མ་ཞུགས་པ་རྣམས་གཞུག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་མ་དག་པ་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་གང་དག་གི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དག་བསྐྱོར་བར་མཛད་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་འཆའ་བར་མཛད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །བར་གྱི་སྡོམ་ནི། རང་བཞིན་དང་ནི་དེ་རྣམས་གཞག །རྟགས་རྣམས་དང་ནི་གང་ཟག་དག །དེ་དག་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་ཏེ། །རིགས་ཀྱི་སར་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །

【E2 趣入地】【F1 結前問後】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་རིགས་ཀྱི་ས་རྫོགས་སོ།། །།དེ་ལ་འཇུག་པའི་ས་གང་ཞེ་ན།

【F2 對問正釋】【G1 初頌及長行開別四門】

སྨྲས་པ། འཇུག་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་འཇུག་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 依門解】【H1 (avatārasya svabhāvaḥ)趣入自性'jug pa'i raṅ bshin】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་རང་བཞིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་མྱ་ངན་ལས༌འདའ་བའི་ས་བོན་གྱི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི། གང་གི་ཚེ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཡོད་ཅིང་། ཡུལ་དབུས་ཀྱི་མི་རྐུན་མ་མ་ཡིན་པ་དག་དང༌། ཀླ་ཀློ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སུ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ན་དང་པོ་ཁོ་ནར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། དྲུང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་རྙེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་དང་པོར་དད་པ་ཐོབ་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ཐོས་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཏོང་བ་སྤེལ་བ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ལུས་ཞིག་ཅིང་ཚེ་དེ་ཡང་དག་པར་འདས་ནས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེའི་དེ་དག་ཀྱང་དད་པ་ཤིན་ཏུ་མཆོག་རྣམས་དང༌། ཤིན་ཏུ་གཙོ་བོ་དག་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། ཐོས་པ་གཟུང་བ་དང༌། གཏོང་བ་སྤེལ་བ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱངས་པ་ཤིན་ཏུ་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། དམ་པར་གྱུར་པ་དག་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཤིན་ཏུ་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། དམ་པར་གྱུར་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་གྱི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དགེ་བ་གཞན་དག་གི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་གཅིག་གི་རྒྱུ་དང་རྟེན་དུ་གཅིག་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས། གོང་ནས་གོང་དུ་གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་པའི་བར་གྱི་སྐྱེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དེའི་ཚེ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང་། རིམ་གྱིས་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལམ་སྲང་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་ཞུགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དང་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འཇུག་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 (avatāravyavasthāna)趣入安立'jug pa'i rnam par gshag pa】【I1 問】

འཇུག་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 答】【J1 列八句】

རིགས་ཡོད་པ་དང༌། འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡོད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡོད་པ་སྟེ། ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【J2 次第解】【K1 釋八門】【L1 (gotra)種姓rigs】

དེ་ལ་རིགས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【L2 (avatāra)趣入shugs pa】

དེ་ལ་ཞུགས་པ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གིས་སྔོན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དང་པ་མ་ཐོབ་པ་ལས་དང་པོར་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང༌། ཐོས་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཏོང་བ་སྤེལ་བ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 (paripacyamāna eva)將成熟yoṇs su smin par byed pa ñid】

ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་དེ་ཉིད་གང་ལ་གནས་ན། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས༌འདས་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ལུས་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་པ་མ་གཏོགས་པ། ཞུགས་པའི་གོང་ཡན་ཆད་ནས་སྐྱེ་བ་གོང་ནས་གོང་མ་དག་ཏུ་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་མཆོག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། དམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན༌པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【L4 (paripakva)已成熟yoṇs su smin pa】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། དེས་གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L5 (avatīrṇa eva na pāripacyamāno na paripakvaḥ)唯趣入非將成熟非已成熟shugs kho na yin la……ñis kyaṅ ma yin……ma yin pa】

དེ་ལ་ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དང་པོར་དད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་བར་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་གོང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཙམ་ཡང་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L6 (avatīrṇa pāripacyamāno na paripakvaḥ)亦趣入亦將成熟非已成熟shugs pa yaṅ yin……ñis kyaṅ yin la……pa ma yin pa】

དེ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དང་པོ་དད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་བར༌ཡོངས་སུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ལ། དེའི་གོང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་གམ། གཉིས་སམ། རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་ཀྱང་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི། གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L7 (avatīrṇa pāripakvo na paripacyamānaḥ)亦趣入亦已成熟非將成熟shugs pa yaṅ yin……pa yaṅ yin la ……ñis ma yin pa】

དེ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉི་མ་ཡིན་པ་གང༌ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་དེ་ཉིད་ཀྱིས། གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་ཅིང་རྙེད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་རིགས་ཁོ་ན་ལ་གནས་ལ། མ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་འཇུག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L8 (avatīrṇa paripacyamāno na paripakvaḥ)非已趣入非將成熟非已成熟shugs pa yaṅ yin……ntilde;is ma yin……ma yin pa pa】

གང་ཟག་གང་འཇུག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་རིགས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་འཇུག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཡང་གཏན་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ༌ལྟ་ཡོད་པ་ཡིན་རེ་སྐན།། །།

【K2 攝八為六，重釋成就】【L1 牒諸人六位所攝gnas drug gis bsdus pa】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས། བམ་པོ་གཉིས་པ།

དེ་ལ་གང་ཟག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི། གནས་དྲུག་གིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་དང་ལྡན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པས་སོ། །

【L2 徵釋六位】【M1 bhavya pudgalaḥ堪能補特伽羅gaṇ zag skal ba daṅ ldan pa】

དེ་ལ་གང་ཟག་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ལ་གནས་པ་ནི་ཡིན་ལ། ད་དུང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དང་པོར་དད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་བར་དག་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 mṛdukuśalamūlasamanvāgataḥ pudgalaḥ成就下品善根補特伽羅gaṇ zag dgba'i rtsa ba 'briṅ du daṅ ldan pa】

དེ་ལ་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་དང༌ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ལ་གནས་པ་དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དང་པོར་དད་པ་དང༌། ལྟ་བ་སྦྱོང་བའི་བར་དག་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 mṛdyakuśalamūlasamanvāgataḥ pudgalaḥ成就中品善根補特伽羅gaṇ zag dge ba'i 】

དེ་ལ་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པས་དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ། དང་པོར་དད་པ་ཐོབ་ཅིང་ལྟ་བ་སྦྱངས་པའི་བར་དུ་ཡང་བྱས་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གམ། གཉིས་སམ། རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བར་ཡང་བྱེད་ལ། གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ༌འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ནི་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M4 adhimātrakuśalamūlasamanvāgataḥ pudgalaḥ成就上品善根補特伽羅gaṇ zag dge ba'i rtsa ba chen po daṅ ldan pa】

དེ་ལ་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། གང་གི་ཚེ་གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་པར༌གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི༌གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M5 niṣṭhāprāyogikaḥ gaṇ zag究竟方便補特伽羅gaṇ zag mthar thug pa'i sbyor ba la gnas pa】

དེ་ལ་གང་ཟག་མཐར་ཐུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་ལ་གནས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཐ་མའི་ལུས་ཕྱི་མ་ཐོབ་ཅིང༌། ཟག་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡང་དག་པའི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་མཉམ་པ་ཡང་ཐོབ་ནས། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ལ། ད་དུང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་མ་ཐོབ་ཅིང༌། མཐར་ཐུག་པར་ཡང་མི་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་མཐར་ཐུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M6 niṣṭhāgataḥ pudgalaḥ已到究竟補特伽羅gaṇ zag mthar thug par gyur pa】

དེ་ལ་གང་ཟག་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡང་ཐོབ་ལ། བྱ་བ་བྱས་ཤིང་མཆོག་ཏུ་བསིལ་བའི་དངོས་པོ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 解六位乘前起後】【M1 辨前生後】

དེ་ལ་གང་ཟག་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནི་རིགས་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་དག་ཐོབ་ཅིང་ཞུགས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་དག་ཐོབ་ཅིང་དེ་དག་གིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ན། དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་དག་འཐོབ་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་དག་གི་རྒྱུས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་ལུས་ཐོབ་པ་ནས། གང་གི་ཚེ་ཚོགས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་ཡང་རེག་པར་བྱེད་ལ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའམ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའམ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ལ། འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། །མཐར་ཐུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོ་དང༌། དབུས་དང༌། མཐའ་དག་བསྟན་ཏེ།

【M2 明攝聲聞盡】

དེ་ལ་རིགས་ཀྱིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་པོ་བསྟན་ཏོ། །མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པས་ནི་མཐའ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གིས་ནི་དབུས་བསྟན་ཏོ། །

【K3 解趣入遲速】【L1 問】

དེ་ལ་ཅི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས༌འདས་པ་དུས་ཀྱི་ཚད་ངེས་ཤིང་མཉམ་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དུས་ཀྱི་ཚད་མ་ངེས་ཤིང་མི་མཉམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【L2 答：parimāṇaniyatas tulya……aparimā定量時等得涅槃、不定量時不等得涅槃dus kyi tshad ṅes śin mñam pa……tshad maṅes ……mi mñam……】

སྨྲས་པ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དུས་ཀྱི་ཚད་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མཉམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་དང༌། རྐྱེན་ཇི་ལྟར་རྙེད་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་ཡུན་རིང་པོས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཧ་ཅང་ཡུན་རིང་པོ་མ་ཡིན་པས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་མྱུར་བ་ཁོ་ནས་སོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་རིགས་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་པས། མྱུར་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བ་གསུམ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། སྐྱེ་བ་གཅིག་ལ་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །གཅིག་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །གཅིག་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་ན་ནི། དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་སློབ་པས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། །རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ཡང་སྲིད་པ་བདུན་ལས་ལྷག་པར་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་དེ།

【I3 結】

དེ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni已趣入者所有諸相shugs pa'i gan zag gi rtags rnams】【I1 已趣入者八相】【J1 prathamam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第一已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags daṅ bo】

ཞུགས༌པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རིགས་ལ་ནས་པའི་གང་ཟག་ནི་ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱིས་གང་གི་ཚེ། ཚེ་གཞན་དུ་འཕོས་ཤིང་རང་གི་སྟོན་པ་དང༌། ཆོས་འདུལ་བ་དག་བརྗེད་པར་གྱུར་ཀྱང༌། ཉེས་པར་བཤད་པ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དག་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་བསྔགས་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། ཕན་ཡོན་དག་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཐོས་ཀྱང༌། དེ་ལ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཞུགས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་ན་ཡང༌། དཔེར་ན་སྦྲང་རྩི་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཚར་བཅུག་པའམ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ལྗན་ལྗིན་གྱི་རྫབ་ཏུ་བཅུག་པ་བཞིན་ཏུ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་རྒྱུའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ནས་དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་མི་དགའ་བཞིན་དུ་གནས་ཤིང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་བསྔགས་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། ཕན་ཡོན་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང་ངན་ངོན་ཙམ་དག་མཉན་ཀྱང་རུང་མ་མཉན་ཀྱང་རུང༌། །ཐོས་ཀྱང་རུང་མ་ཐོས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། རབ་ཏུ་འབྱུང་ལ། དེ་ལྟར་ཞུགས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང༌། དཔེར་ན་སྦྲང་རྩི་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་སྦྲང་རྩིར་བཅུག་པའམ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་འདོད་པའི་སྤྱོད་པ་གྱ་ནོམ་པ་དག་ལ་བཀོད་པ་བཞིན་དུ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་རྒྱུའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ནས། དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་དགའ་བ་བཞིན་དུ་གནས་ཤིང༌། ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【J2 dvitīyam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第二已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags gñis pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི། རེ་ཞིག་ངན་སོང་དང༌། མི་ཁོམ་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ན་ཡང༌། མི་ཁོམ་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ལ་དགོངས་ནས། གང་ལ་འཇིག་རྟེན་ཡང་དག་ལྟ། །ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་དེ། །ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་རྣམས་སུ་ཡང༌། །ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཡང་གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཆེན་པོ་དག་ལ་རིམ་གྱིས་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། མི་ཁོམ་པ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་ལ་བྱའི། གཞན་དག་ལ་ཞུགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【J3 tṛtīyam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第三已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags gsum pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི་སངས་རྒྱས་སམ། ཆོས་སམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་ཐོས་སམ། དྲན་ནས་དགེ་བ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པའི་དད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སེམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དམིགས་པ་དེས་ཡང་དང་ཡང་དུ་དད་པས་བརླན་པའི་སེམས་ཀྱིས་མཚི་མ་ཁྲུག་ཅེས་བྱེད་པ་དང༌། སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【J4 caturtham avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第四已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags bshi pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི། འོད་ལྟ་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་འབྱུང་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཤས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【J5 pañcamam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第五已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags lṅa pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི། ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཞུ་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱ་བ་དག་ལ་འདུན་ཅིང་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་ལྡན་ལ། དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། །དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག༌གི་རྟགས་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【J6 ṣaṣṭham avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第六已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags drug pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དག་པར༌བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལས་ཀྱི་མཐའ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པར༌བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། དམ་དུ་རྩོམ་པ་དང༌། བརྟན་པར་རྩོམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་རྩོམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【J7 saptamam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第七已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags bdun pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུང་དུ་ཆུང་ངུ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རྒྱུན་གནས་པར་མི་བྱེད་ལ། གཡོ་མེད་པ་དང༌། སྒྱུ་མེད་པ་དང༌། རྒྱགས་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ངར་འཛིན་པ་ངེས་པར་བཅོམ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་མངོན་པར་ཞུགས་པ་དང་། སྐྱོན་ལ་སྡང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་བདུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【J8 aṣṭamam avatīrṇasya pudgalasya liṅgāni第八已趣入補特伽羅已趣入相shugs pa'i gan zag gi rtags brgyad pa】

གཞན་ཡང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ནི་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་གནས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལ་སེམས་ཀུན་ཏུ་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། བདག་ཉིད༌དཔའ་འགོང་བར་མི་བྱེད་ལ། མཐུ་མེད་པ་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་མོས་པ་མང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་རྣམས་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 己趣入者三品】

ཞུགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྟགས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་མང་དུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལས་འདི་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་དེ་དག་ཀྱང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་ལ་གནས་པ་དག་གིས་ནི་བར་དུ་འཆད་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་དག་པ་སྟེ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྲིང་ལ་གནས་པ་དག་ནི་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་དག་གི་ནི་བར་དུ་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【I3 總結入者諸相】

དེ་དག་ནི་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་རྣམས་ཡིན༌ནོ། །ཞུགས་པའི་རྟགས་དེ་དག་དང་ལྡན་ན་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ལ་གནས་པ་དང་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྟགས་དེ་དག་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྐྱོབ་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་དག་ལ་ཡེ་ཤེས་དང༌གཟིགས་པ་རྣམ་པར་དག་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། རིགས་དང་ཞུགས་པ་དག །མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའོ། །

【H4 avatīrṇāḥ pudgalāḥ已得趣入補特伽羅shugs pa'i gaṅ zag】

ཞུགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡིན་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ངེས་པར་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིགས་པར་བྱའོ། །གང་དག་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རིགས་ཀྱི་སའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདིར་ཅི་རིགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 總結】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྟགས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་དང༌། ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་འཇུག་པའི་ས་ཞེས་བྱའོ། བར་གྱི་སྡོམ་ནི། །རང་བཞིན༌དག་ནི་དེ་དག་གཞག །རྟགས་རྣམས་དང་ནི་གང་ཟག་དག །དེ་དག་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་ཏེ། །འཇུག་པའི་སར་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །

【E3 出離地】【F1 結前問後】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་འཇུག་པའི་ས་རྫོགས་སོ།། །།དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ས་གང་ཞེ་ན།

【F2 對問正釋】【G1 初頌及長行】

སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས༌པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ས་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 釋此三間道義通異生】【H1 laukikena mārgaena vairāgyagamanaṁ世間離欲'jig rten pa'i lam gyis 'dod chags daṅ bral 'gyur ba】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་རགས་པར་ལྟ་ཞིང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་ཞི་བར་ལྟའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་ན་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་ཅིང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་གོང་མ་དག་ནས་ཀྱང༌། ས་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་རགས་པར་ལྟ་ཞིང་ས་གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་ཞི་བར་ལྟའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་ན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་ཅིང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་ཞེས༌བྱའོ། །དེ་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【H2 lokottareṇa mārgene vairāgyagamanaṁ出世間'jig rten las 'das pa'i lam gyis 'dod chags daṅ bral bar】

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་མཐོང་བ། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མཁས་པ། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བཟོ་བ་ལ་ལ༑ སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་ལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་འགོག་པ་དང༌། ལམ་ལ་ལམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན། དེའི་གོང་དུ་ལམ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ན། ཁམས་གསུམ་པའི་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་འབྲལ་བར་བྱེད། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལྟར་དེ་ཁམས་གསུམ་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H3 saṁbhāra二道資糧(de dag ñid kyi)tshogs】【I1 有一頌及長行列十四門】【J1 一頌】

དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་གང་ཞེ་ན།

【J2 長行列十四門】

འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་འབྱོར་པ་དང༌། གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང༌། དབང་པོ་སྡོམ་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ༌སྦྱོར་བ་ཉིད་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སེམས་པ་དང་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། གཏོང་བ་སྤེལ་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བའི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 次第解】【J1-3 初三門(ātmasaṁpat～kuśalo dharmacchandaḥ自圓滿～善法欲bdag gi 'byor pa～dge ba'i chos la 'dun pa)前種性地劣緣中已說】

དེ་ལ་བདག་གི་འབྱོར་པ་དང༌། གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་སྔར་ས་བོན་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་རྐྱེན་སྨན་པ་བཤད་པའི་སྐབས་ཀྱིས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J4-14 餘十一門】【K4 śilasaṁvera戒律儀tshul khrims kyi sdom pa】【L1 問】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གང་ཞེ་ན།

【L2 答】【M1 頌標六門】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པས་བླངས་ཤིང་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 廣釋其六】【N1 辨三】【O1 總舉六義】【O2 徵釋其六】【P1 śilavān viharati安住具戒tshul khrims daṅ ldan par gnas pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བསླབ་པའི་གཞི་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དག་ལ། ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པར་གྱུར་ཅིང༌། མ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 prātimaokṣasaṁvarasaṁvṛtarta善能守護別解脫律儀sa sor thar pa'i sdom pas bsdams pa】

ཇི་ལྟར་ན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྡེ་ཚན་བདུན་པོ་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྡེ་ཚན་དེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ལས་སྡོམ་པ་ཡང་མང་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 ācārasaṁpanna軌則圓滿cho ga phun sum tshogs pa】【Q1 總說】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་ལམ་མམ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བའམ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། འཇིག་རྟེན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་བ་དང༌། འདུལ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བའི་ཆོ་ག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 別釋】【R1 於威儀路成就軌則】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོ་ག་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་གང་དུ་བཅག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བཅག་པར་བྱ་བ་དེར། གང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ༌དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་དང་འདུལ་བ་ལ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་ཅིང་བཤུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་འཆག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འཆག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 於所作事成就軌則】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོ་ག་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གོས་བགོ་བ་དང༌། བཤང་བ་དང༌། གཅི་བ་དང༌། ཆུ་འཐུང་བ་དང༌། སོ་ཤིང་ཟ་བ་དང༌། གྲོང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། བསོད་སྙོམས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཀྲུ་ཞིང་གཞག་པ་དང༌། རྐང་པ་བཀྲུ་བ་དང༌། མལ་དང༌། སྟན་བཤམས་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་བསྡུ་བ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་ཀྱི་ལས་དང༌། ཆོས་གོས་ཀྱི་ལས་དང༌། ཆུང་ཟད་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་དང༌། གང་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བྱ་བ་དེར། གང་གིས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་རྩོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་སྨད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་དང་འདུལ་བ་ལ་བསླབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནས་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོ་ག་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །

【R3 於諸善品加行處所成就軌則】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོ་ག་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁ་ཏོན་བྱ་བ་དང༌། བླ་མ་རྣམས་ལ་འདུད་པ་དང༌། སྡང་བའི་ལས་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཅིག་ལ་གཅིག་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། ནད་གཡོག་བྱ་བ་དང༌། འདུན་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། ལུང་འབོགས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡོངས་སུ༌ཞུགས་པ་དང༌། ཆོས་མཉན་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལས་མཁས་ཤིང་ལེ་ལོ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་ཞལ་ཏ་བྱ་བ་དང༌། གཞན་དག་ཀྱང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཆོས་བསྟན་པ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅའ་བ་དང༌། འདུག་པ་དང་གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ༌བ་སྟེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཇི་སྐད་སྨོས་པ་དེ་དག་ཅི་རིགས་པར་གང་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བྱ་བ་དེར་གང་གིས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། འདུལ་བ་ལ་བསླབ་པ་རྣམས་དང༌། དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་དང་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་དང༌། མི་རྩོད་ཅིང་སྨད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོ་ག་འཇིག་རྟེན་དང་མི་འགལ་ཞིང་འདུལ་བ་དང་མི་འགལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོ་གའི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P4 gocaraaṁpanna所行圓滿spyod lam phun sum tshogs pa】

ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤན་པའི་གནས་དང༌། སྨད་འཚོང་མའི་གནས་དང༌། ཆང་ཚོང་གི་གནས་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། ལྔ་པ་གདོལ་པའི་ཁྱིམ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྨད་པ་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤངས་ནས། སྤྱོད་ཡུལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་གཞན་དག་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཡང་དུས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P5 aṅumātreṣv avadyeṣv bhayadarśi於微小罪見大怖畏kha na ma tho ba phra rab tsam dag la yaṅ 'cigs par lta】

ཇི་ལྟར་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་གང་དག་ལ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དང༌། བསླང་བར་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟུང་བ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་འདི་ལྟར་ལྟུང་བ་འབྱུང་བ་དེ་ལས་ཚེགས་ཆུང་ངུས་ལྡང་བར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བདག་ལྟུང་བ་འབྱུང་བ་འདིའི་རྒྱུས་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པར་འགྱུར་བའམ། ངན་སོང་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ༌བར་བྱ་བའི་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའམ། བདག་ལ་བདག་ཉིད་དམ། སྟོན་པའམ། ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར་བའམ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར་བའམ། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་བདག་གི་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་སྙན་པ་བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲའི་ཚོགས་གྲགས་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་དེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་ཞིང་དེས་ན་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་དེ་དག་ལ་བསམས་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་འབྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །བརྒྱ་ལ་བརྒྱ་ལམ་ན། བརྗེད་ངས་པས་ལྟུང་བ་འབྱུང་བར་གྱུར་ན་ཡང༌། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱེད་ཅིང་སློང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །

【P6 samādāya śikṣate śikṣāpadeṣu受學學處bslab pa'i gshi rnams yaṅ dag par blaṅs……slob par byed】

ཇི་ལྟར་ན་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེས་སྔོན་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་ཚེ་གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ན། བསླབ་པའི་གཞི་ཁ་ཅིག་གི་རང་བཞིན་ཐོས་ཤིང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་བསླབ་པའི་གཞི་ལྷག་མ་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པོ་དག་ཀྱང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་ཕྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་འདོན་པའི་ཚེ། མཁན་པོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། གཏམ་འདྲེས་པའམ། ཕེབས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། སྨོས་འདྲིན་ནམ། གྲོགས་བཤེས་པོ་དག་ལས་ཐོས་ནས། ཐམས་ཅད་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅའ་བ་ཁོ་ནར་ཁས་བླངས་པས་དེའི་ཕྱིར། དེས་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་རྒྱུས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པོ། །དུས་དེ་ཕྱིན་ཆད་ནི་བསླབ་པའི་གཞི་གང་དག་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ། དེ་དག་ལ་ནི་རེ་ཞིག་ལྷུང་བ་མི་འབྱུང་སྟེ། ལྟུང་བ་ན་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱེད་དོ།།སྡོན་དམ་བཅས་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་གང་དག་ལ་མི་མཁས་ཤིང་བློ་བྱང་བར་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི། ད་ལྟར་མཁན་པོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་གནས་དེ་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་མཁས་པས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་མཁས་པས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ལྷག་ཆད་མེད་པར་སློབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། བླ་མ་དང་བླ་མ་ལྟ་བུ་དག་གིས་བསྟན་པའི༌བསླབ་པའི་གཞི་དེ་དག་ལ་དོན་དང་ཚིག་འབྲུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱ་ཆེར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【O3 辨略義】【P1 前番三義samāsārtha略義don mdor bsdu】【Q1 總說】

དེ་ལ་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུད་མི་ཟ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【Q2 別釋】【R1 無失壞相】

དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་ཆུད་མི་ཟ་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །

【R2 自性相】

སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས༌གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །

【R3 自性功德相】

ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས༌གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཕ་རོལ༌ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཞན་གྱིས་ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་དག་མཐོང་ན། མ་དད་པ་རྣམས་ཀྱང་དད་པར་འགྱུར་ལ། དད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དད་པ་རྣམས་ལྷག་པར་དད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡིད་ལ་འཁྲུག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་ལ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྗེས་སུ་བསྔགས་པ་དག་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པའི་སྐྱོན་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། བདག་གི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཁོ་ནའི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྗེས་སུ་བསྔགས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྗེས་སུ་བསྔགས་པ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་བྱས་ནས། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་མ༌ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། གང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་ཆེན་པོ་དག་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང༌། སློབ་པར་བྱེད་པ་ནི། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་བདེ་འགྲོ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྔ་མ་བཞིན་དུ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་དེས་ན་བདག་གི་དབང་གིས་བྱུང་བ་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྗེས་སུ་བསྔགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 後番三異(aparaḥ punaḥ paryāyaḥ samāsataḥ異門略義rnam graṅs gshan yaṅ mdor bsdu)】【Q1 總說】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྒོམས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ༑

【Q2 別釋】【R1 受持戒性】

དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི༑ ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བསྟན་ཏོ། །

【R2 出離戒性】

སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ཏེ༑ འདི་ལྟར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཞེས༌བྱའོ། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་སེམས་དང་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་འདིར་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པའི་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །

【R3 修習戒性】

ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་བསྒོམས་པ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གཅིག་པུ་ལ་ཡང་བཤད་པ་སོ་སོར་གནས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2-3 vipanna虧損ñams pa十因緣與圓滿十因緣】【O1 標虧滿各十】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཅུས་ཉམས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་བཅུས་ནི་ཕུན་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 別釋】【P1 辨虧損】【Q1 標列】

ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཅུ་གང་ཞེ་ན། དང་པོ་ཉིད་ནས་ཉེས་པར་བླངས་པ་དང༌། ཧ་ཅང་ཞུམ་པ་དང༌། ཐལ་ཆེས་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། ལོག་པར་སྨོན་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་གྱུར་པའོ། །

【Q2 別釋】【R1 ādito durgṛhītaṁ śīlaṁ最初惡受尸羅daṅ po ñid nas tshil khrims ñes par blaṅs pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉེས་པར་བླངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྒྱལ་པོས་གཙེས་པའམ། ཆོམ་རྐུན༌ལས་གཙེས་སམ། བུ་ལོན་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའམ། འཇིགས་པས་ཉམ་ཐག་པའམ། མི་འཚོ་བས་འཇིག་ཤིང་སྐྲག་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བྱུང་གི། དགེ་སྦྱོང་གི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བདག་གདུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བདག་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། །བདག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དང་པོ་ཉིད་ནས༌ཉེས་པར་བླངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【R2 atilīna太極沈下ha caṅ shum pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཧ་ཅང་ཞུམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་ཆུང་བ་དང་ལྷོད་ཅིང་གཡེལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར༌ན་ཧ་ཅང་ཡང་ཞུམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

【R3 atisṛta太極浮散thal ches pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཐལ་ཆེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཉེས་པར་གཟུང་བ་འཛིན་ཅིང་གནས་མ་ཡིན་པ་འགྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་འགྱོད་པར་བྱེད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དག་ལ་འགྱོད་པར་བྱེད་པ་ན་གནས་མ་ཡིན་པ་གཞན་དག་ལ་མནར་བའི་སེམས་སམ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཐལ་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【R4 pramādakausīdyapargṛhīta放逸懈怠所攝bag med daṅ le los yoṅs su zin pa】

ཇི་ལྟར་ན་བག་མེད་པ་དང་ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས། ལྟུང་བ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། དེ་བརྗེད་ངས་པར་གྱུར་པས་འགའ་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མ་བྱས་པ་དང༌། འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བརྗེད་ངས་པར་གྱུར་པས། འགའ་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མ་བྱས་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མ་བྱུང་བའི་སྔ་རོལ་ནས་ཀྱང་ཕྱིས་ལྟུང་བ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྤྱད་ཅིང༌། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གནས་ན། ཕྱིས་ལྟུང་བ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྤྱད་ཅིང་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྤྲོ་བ་ཤས་ཆེ་བ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང་། ཅི་ནས་ཀྱང་ལྟུང་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་དུས་སུ་བྱ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དེས་བག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞིང༌། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། ཉལ་བའི་བདེ་བ་དང༌། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་བདག་གིར་བྱེད་པ་དང༌། མི་མཁས་པ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་དང༌། སྒྲུབ་མི་ཕྱོད་པ་ཡིན་ཞིང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ། ལུས་ཀྱི་ཞལ་ཏ་བྱ་བའི་བྱེད་པ་ལོ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ན་བག་མེད་པ་དང་ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R5 mithyāpraṇihita發起邪願log par smon pa】

ཇི་ལྟར་ན་ལོག་པར་སྨོན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་བདག་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། དཀའ་ཐུབ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་འདིས་ལྷའམ། ལྷ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ནས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང་བསྐུར་སྟི་འདོད་དེ། གཞན་དག་ལས་རྙེད་པ་དང་བསྐུར་སྟི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ལོག་པར་སྨོན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R6 ācāravipattyā pragṛhītaṁ軌則虧損所攝cho ga ñams pas yoṅs su zin pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོ་ག་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྤྱོད་ལམ་མམ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བའམ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེང་ནས། འཇིག་རྟེན་དང་འགལ་བ་དང་འདུལ་བ་དང་འགལ་བའི་ཆོ་ག་སྔར་བཤད་པ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོ་ག་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R7 ājīvavipattyā pragrhitam淨命所攝'tsho ba ñams pas yoṅs su zin pa】

ཇི་ལྟར་ན་འཚོ་བ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་ཆེན་ཆེ་བ་དང༌། ཆོ་ག་མི་ཤེས་པ་དང༌། གསོ་དཀའ་བ་དང༌། དགང་དཀའ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ལ༑ དེ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཆོས་གོས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པས་བསོད་སྙོམས་དང་མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྤྱོད་ལམ་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པར། གཞན་དུ་བསྒྲུབ་བ་དང་གཞན་དག་ལ་དབང་པོ་རྒོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། དབང་པོ་གཡོ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། དབང་པོ་ཞི་བ་ཉིད་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེས་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་ཤེས་ནས་གཞན་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་དག་སྦྱིན་ཞིང་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དང༌། གཙེར་བ་དང༌། མུ་ཅོར་སྨྲ་བ་དང༌། །སྤྱི་བརྟོལ་ཆེ་བ་དང༌། ཁ་འཇམ་ཟེར་བ་དང༌། མིང་རུས་སྒྲོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་ན་མང་དུ་ཐོས་ཤིང་ཆོས་འཛིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན། རྙེད་པའི་ཕྱིར་ཁོ་ནར་གཞན་དག་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་བཤད་པའམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་དག་ཀུན་ཏུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པའམ། ཅུང་ཟད་ཙམ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྗོད་པར་བྱེད་པའམ། གཞན་དག་སྒྲོགས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། མཚན་མ་གཞན་དག་གིས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་གོས་འདོད་པའམ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཡོ་བྱད་མང་པོ་དང༌། བཟང་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་འདོད་པ་དང༌། ཕོངས་པ་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་ལྟར་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་ཅན་གྱིས༑ བདག་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ཕོངས་པར་ཤེས་ནས། ཆོས་གོས་མང་པོ་དང༌། བཟང་པོ་དག་སྦྱིན་པའམ། བྱ་བར་སེམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆོས་གོས་ངན་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་གི་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་ཅན་དག་ལས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་མེད་ཅིང་མི་བདོག་པ་ལས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་མ་ཐོབ་པ་ན་ཡང་འདི་ལྟར་ནན་གྱིས་ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་ཞིང༌། དེ་དག་གཤེ་བཞིན་དུ་སློང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཡོད་ཅིང་བདོག་པ་དག་ལས་ངན་པ་ཞིག་ཐོབ་ན་ཡང་རྙེད་པ་དེ་ལ་མི་སྟོད་ཅིང་སྨོད་པར་བྱེད་ལ། སྦྱིན་པ་པོ་དང༌། སྦྱིན་བདག་གི་མངོན་སུམ་དུ་འདི་སྐད་ཅེས། ཀྱེ་རིགས་ཀྱི་བུ་གང་དག་ཁྱོད་བས་ཤིན་ཏུ་རིགས་དམན་ཞིང༌། ཤིན་ཏུ་དབུལ་བས་རིགས་ཀྱི་བུ་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཁ་ཅིག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུའི་གྱ་ནོམ་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། ཁྱོད་དེ་དག་བས་ཤིན་ཏུ་རིགས་མཐོ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་ཕྱུག་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ངན་པ་དང་ཆུང་དུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེས་ཀྱང་ཟེར་ཏེ། རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ཚུལ་འཆོས་པ་དང༌། ཁ་གསག༌དང༌། གཞོགས་སློང་དང་། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་དང༌། རྙེད་པས་རྙེད་པར་བྱེད་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཞན་དག་ལས་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང་ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་དག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན༌ཏེ། ཆོས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཆོས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ལོག་པས་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ནི་འཚོ་བ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R8 antadvayapatita墮在二邊mtha' gñis su ltun pa】

ཇི་ལྟར་ན་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྟུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་ལ་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། ཆོས་སམ་ཆོས་མ་ཡིན་པས་གཞན་དག་ལས་ཐོབ་པའི་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་དེ་དག་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཅེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་བདག་ཉིད་ངལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་བྱེད་དེ། རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བདག་ཉིད་ཀུན་ཏུ་གདུང་བར་བྱེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་ལ། དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚེར་མའི་ནང་ན་ཉལ་བའམ། ཐལ་བའི་ནང་ན་ཉལ་བའམ། གཏུན་བུ་ལ་སྙེས་པའམ། སྤང་ལེབ་ཀྱི༌སྟེངས་སུ་ཉལ་བའམ། ཙོག་པུར་འདུག་ཅིང་ཙོག་པུ་ནི་སྤོང་བའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པའམ། མེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་མེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའམ། ཆུར་ལྷག་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་ཆུར་ལྷག་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པའམ། རྐང་པ་ཡ་གཅིག་གིས་འགྲེང་ཞིང་ཉི་མ་གང༌ན་བ་དེ་ལོགས་སུ༌ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པའམ། གང་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་བདག་ཉིད་ངལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཐའ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ན་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྟུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【R9 anairyāṇika不能出離ñes par 'byuṅ ba ma yin】

ཇི་ལྟར་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། བརྟུལ་ཞུགས་འདི་ཁོ་ནས་དག་པ་དང་གྲོལ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་དག་པས་ཤིན་ཏུ་བསྲུངས་ཤིང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནོ།

【R10 samādānaparibhraṣṭa所受失壞yaṅ dag par blaṅs pa yoṅs su ñams pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་དགེ་སྦྱོང་ལ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་དང༌། སྡིག་པའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ནང་མྱགས་པ་དང༌། ཉེས་འཛག་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཤིང་རུལ་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དང༌། ལུང་བོང་ལྟ་བུར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན་པར་དགེ་སྦྱོང་དུ་ཁས་འཆེ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་ཁས་འཆེ་བ་ཡིན་ཏེ།

【Q3 總結】

དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒུད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་རྒྱུ་དེ་དག་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【P2 翻顯圓滿】

ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་དག་ཉིད་ལས་བཟློག་པར་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས༌ཀྱི་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 六(paryāyanāma)異門(rnam graṅs)】【O1 列六頌顯戒名】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལ་ལར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྩ་བའི་དོན་དུ་གསུངས་ཏེ། རྩ་བ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་དང༌། །ཞི་བའི་སེམས་ལ་དགའ་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ལྟ་དང་སྡིག་པའི་ལྟ། །ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་འབྲལ་བར་བྱ། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་རྒྱན་གྱི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ༑ ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱན་དང་ལྡན་པའི་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་ནི་སྡིག་པ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དགེ་བ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་བྱུག་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བྱུག་པ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས་ཀུན་དགའ་བོ་སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཡོད་ན་དེའི་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་ངད་ལྡང་བའོ། །དེའི་དྲི་ནི་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྫི་ཕྱོགས་དང་རྫི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པར་ཡང་ངད་ལྡང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། ངག་གིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ལ་ལར་ནི་སྡོམ་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས་སྦྱིན་པ་པོ་དང་སྦྱིན་བདག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ལུང་ལས་གསུངས་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ཞིང་ཐོས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ནི། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【O2 問答重釋】【P1 mūla根本rtsa ba】

དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྩ་བའི་དོན་དུ་གསུངས་ཤེ་ན། རྩ་བའི་དོན་ནི་གཞིའི་དོན་དང་རྟེན་གྱི་དོན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ། མཆོག་གཙོ་བོ་དམ་པ་བདེ་བར་འདྲེན་པར་བྱེད་པ། ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་གཞི་དེ་ལྟ་བུ་དང་རྟེན་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་རྩ་བའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ས་གཞི་ནི་རྩྭ་དང་གེལ་བ་དང༌། སྨན་དང་ནགས་ཚལ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་གཞི་དང་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【P2 alaṁkāra莊嚴具rgyan】

ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱན་གྱི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ་གང་དག་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱན་འདི་ལྟ་སྟེ། མགུལ་རྒྱན་ནམ། གདུ་བུ་རྒྱན་ཅན་ནམ། དཔུང་རྒྱན་ནམ། སོར་གདུབ་རྒྱན་ནམ། གསེར་དངུལ་གྱི་ཕྲེང་བའི་རྒྱན་དེ་དག་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་བྱིས་པ་གཞོན་ནུ་སྐྲ་གནག་པ་ལང་ཚོ་ལ་གསར་དུ་བབ་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བཏགས་ན། རེ་ཞིག་མཛེས་པར་འགྱུར་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ལོ་བརྒྱད་ཅུ་ལོན་པའམ། ལོ་དགུ་བཅུ་ལོན་པའི་རྒན་པོ་རྙིས་པ་ལ་འཁོགས་པ་སོ་ལྷུང་བ་མགོ་སྐྱ་བ་ལ་རྒྱན་དེ་དག་བཏགས་ན་ནི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་ཅོ་འདྲི་བ་ཁོ་ན་ལྟ་བུར་ཡང་འགྱུར་བ་དང༌། ནད་ཀྱིས་རྒུད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་རྒུད་པ་དང༌། ཉེ་དུས་རྒུད་པར་གྱུར་པ་དག་ལ་ཡང་མཛེས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་མཛེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་རྒྱན་གྱི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་སོ། །

【P3 anulepana塗香byug pa】

ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་བྱུག་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། དགེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡང་དག༌པར་བླངས་ནས། དཔྱིད་ཀ་ཤིན་ཏུ་ཚ་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ༑ ཚ་བས་མངོན་པར་གདུངས་པ་ལ་ཙནྡན་གྱི་བྱུག་པའམ་ག་བུར་གྱི་བྱུག་པས་བྱུགས་པ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སེལ་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་བྱུག་པའི་སྒྲར་གསུངས་སོ། །

【P4 gandhajāta薰香spos kyi rnam pa】

ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ནི། རྩ་བའི་སྤོས་སམ། སྙིང་པོའི་སྤོས་སམ། མེ་ཏོག་གི་སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་ལས་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་སྤོས་ཀྱི་ངད་ཡིད་དུ་འོང་བ་དག་ལྡང་བ་བཞིན་དུ། ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་དགེ་བ་སྙན་པ་བསྔགས་པ་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་གྲགས་པར་འགྱུར་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་སོ། །

【P5 sucarita妙行legs par spyad pa】

ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། སྤྱད་པ་དེ་ནི་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱད་པ་དེ་ནི་མཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P6 saṁvara律儀sdom pa】

ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པའི་སྒྲར་གསུངས་ཤེ་ན། ཆོས་དེ་ནི་ལྡོག་པའི་རང་བཞིན་པ་དང༌། ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད༌ཡིན་པ་དང༌། སྤོང་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་སྡོམ་པའི་སྒྲར་ཡང་གསུངས་སོ།། །།

【N5 trividhā pratyavekṣā pariśuddhinimitta三種觀清淨因相yoṅs su dag par bya ba'i phir rnam pa gsum la so sor rtog par byad】【O1 辨三業淨】【P1 總說】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་གསུམ་པ།

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་གསུམ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད༌དོ། །རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །

【P2 別釋】【Q1 觀身業】

ཇི་ལྟར་ན་ལས་དེ་དག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ལས་གང་བསམས་ནས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འདོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་འདི་ལྟར་ཅི་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་འདི་བདག་དང༌། གཞན་དག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཞིང་མི་དགེ་བས། སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་འདི་བདག་དང་གཞན་དག་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དགེ་བས་བདེ་བ་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བདེ་བ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། གལ་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དེ་བདག་དང་གཞན་དག་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། མི་དགེ་བ་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྡུག་བསྔལ་བར་ཤེས་ན། དེ་ལས་དེ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་མི་བྱེད་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་གལ་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དེ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་དགེ་བ་ཡིན་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལས་དེ་ལུས་ཀྱིས་བྱེད་ཅིང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ་ལུས་ཀྱི་ལས་གང་བྱས་པར་གྱུར་པ་དེ་ལས་ཡང་འདི་ལྟར་ཅི་བདག་གིས་ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དེ་གནོད་པར༌འགྱུར་བ་ཞིག་གམ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་གལ་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དེ་གནོད་པར་གྱུར་པའོ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན་དེ་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་དག་གི་མདུན་དུ་སོ་སོར་འཆགས་ཤིང༌། ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། གལ་ཏེ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དེ་གནོད་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དེ་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དེ་ཉིད༌ཀྱིས་ཉིན་མཚན་དུ་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ལུས་ཀྱི་ལས་དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 觀語業】

ལུས་ཀྱི་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངག་གི་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 觀意業】

ཡིད་ནི་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེ་ཞིང་ཡིད་ནི་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེ་བས་ཡིད་དེ་ལ་ཡང་འདི་ལྟར་ཅི་བདག་གི་ཡིད་འདི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་ལས་དེ༌སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་ཕྱིར་ལྡོག་པར་བྱེད་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་ལས་དེ་ནི༌སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་བར་དུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཡིད་ཀྱི་ལས་དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལས། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཡིད་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ལ། ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ནས་ལན་མང་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【O2 引羅怗羅二頌證成】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་སྒྲ་གཅན་ཟིན་ལས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དྲན་བྱེད་ན། །ལུས་ལས་དེ་བཞིན་ངག་ལས་དང༌། །ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ་ཡང་ཡང་དུ། །སོ་སོར་རྟོགས་ཤིག་སྒྲ་གཅན་ཟིན། །དེ་ལ་ཁྱོད་ནི་སློབ་བྱེད་ན། །ལེགས་པ་སྡིག་མེད་ཁོ་ན་སྟེ། །དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་ལས་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་སློབས་ཤིག་སྒྲ་གཅན་ཟིན། །ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཅི་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་འདི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །ལ་ལ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་སོ་སོར་འཆགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལ་ལའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉིན་མཚན་དུ་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང༌། ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【N6 daśānuśaṁsāḥ勝功德十種phan yon bcu】【O1 總說】

དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཕན་ཡོན་བཅུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན།

【O2 別釋】【P1 prathamaḥ śilānuśaṁsaḥ第一尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon daṅ po】

འདི་ལ་སྐྱེས་བུ་གང་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་འགྱོད་པ་མེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །འགྱོད་པ་མེད་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེའོ། །ཡིད་དགའ་བས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །བདེ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ། །སེམས་མཉམ་པར་གཞག་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཐོང་ངོ༌། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མཐོང་ན་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་བདག་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ་སྙམ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་འབྱུང་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་ལ། འགྱོད་པ་མེད་པའི་རིམ་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བའི་བར་དག་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【P2 dvitīyaḥ śilānuśaṁsaḥ第二尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon gñid pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི། འཆི་བའི་དུས་ལ་བབ་པར༌གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་བྱས་སོ། །ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པར་ནི་མ་བྱས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་ཤི་འཕོས་ནས་ཀྱང༌། བསོད་ནམས་བྱས་པ་རྣམས་དང༌། དགེ་བ་བྱས་པ་རྣམས་དང༌། འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱབས་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང༌ཀྱིས་། འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་དེར་འགྲོ༌བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་འགྱོད་པ་མེད་པ་གཉིས་པ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར༌རོ། །སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འགྱོད་པ་མེད་པར༌འགྱུར་བའི་འཆི་བ་ནི་བཟང་བ་ཡིན། དུས་བྱེད་པ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན། ཚེ་ཕྱི་མ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 tṛtīyaḥ śilānuśaṁsaḥ第三尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon gsum pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་དགེ་བ་བསྔགས་པ་སྙན་པ་གྲགས་པའི་སྒྲའི་ཚོགས་གྲགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【P4 caturthaḥ śilānuśaṁsaḥ第四尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon bshi pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་བདེ་བར་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཅིང༌། བདེ་བར་སད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །

【P5 pañcamaḥ śilānuśaṁsaḥ第五尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon lṅa pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས༌ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པ་ནི། གཉིད་ལོག་པ་ན་ཡང་ལྷ་རྣམས་སྲུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【P6 ṣaṣṭhaḥ śilānuśaṁsaḥ第六尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon drug pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི། གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་བག་ཚ་བ་མེད་ཅིང༌། འཇིགས་པ་ཡང་མེད། ཡིད་ཀུན་ཏུ་དངང་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དྲུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【P7 saptamaḥ śilānuśaṁsaḥ第七尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon bdun pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི། གསོད་པ་རྣམས་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྣམས་དང༌། དགྲ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་ཤིག་རྙེད་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། ཀྱེ་མ་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས༌སྲུང་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཛའ་བཤེས་ཉིད་དང༌། ཐ་མལ་པར་གནས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བདུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【P8 aṣṭamaḥ śilānuśaṁsaḥ第八尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon bgyad pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི། གནོད་སྦྱིན་དང་མི་མ་ཡིན་པ་གདུག་པ་གཉུག་མར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་རྙེད་ཅིང་སྐབས་ཤིག་རྙེད་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྲུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྒྱད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P9 navamaḥ śilānuśaṁsaḥ第九尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon dgu pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞིའི་རྒྱུས་གཞན་དག་ལས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་རྙེད་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་ཚེགས་ཆུང་དུས་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རྒྱལ་པོ་རྣམས་དང༌། བློན་པོ་རྣམས་དང༌། གྲོང་མི་རྣམས་དང༌། ལྗོངས་ཀྱི་མི་རྣམས་དང༌། ཕྱུག་པོ་རྣམས་དང༌། ཚོང་དཔོན་རྣམས་དང༌། དེད་དཔོན་རྣམས་ཀྱང་བཀུར་སྟིར་བྱེད༑ བླ་མར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དགུ་པ་ཡིན་ནོ། །

【P10 daśamaḥ śilānuśaṁsaḥ第十尸羅律儀功德勝利tshul khrims kyi phan yon bcu pa】

གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དག་རྣམ་པར་དག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། སྨོན་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་རྒྱལ་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་སམ། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་སམ༑ ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་སམ། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སམ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་སམ། འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་སམ། དགའ་ལྡན་པ་རྣམས་སམ། འཕྲུལ་དགའ་རྣམས་སམ། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་འདོད་ན་ཡང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཨེ༌མ་ཧོ། ཀྱེ་མ་བདག་བསམ་གཏན་རྣམས་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་གཟུགས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་བྱའོ་ཞེས་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་གནས་ཤིང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སྨོན་ལམ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་གནས་པར་བྱ་ཞིང་གཟུགས་མེད་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་བྱའོ་ཞེས་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་གནས་ཤིང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཐམས་ཅད་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ༌བ་སྟེ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བཅུ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 結勸修學】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་དང༌། ཉམས་པ་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་པ་དང༌། མིང་གི་རྣམས་གྲངས་དག་བསྟན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་བསྟན་པ་དང༌། ཕན་ཡོན་བསྟན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ༑ གསལ་བར་བྱས། རྣམ་པར་ཕྱེ། རབ་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་ཀྱི་བུ་བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ལམ་དང༌། བྲམ་ཟེའི་ལམ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། །བར་གྱི་སྡོམ་ནི། རྣམ་དབྱེ་རྣམ་གསུམ་ཤེས་པར་བྱ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་བཅུར་འགྱུར། །རྣམ་གྲངས་རྣམ་པ་དྲུག་ཡིན་ཏེ། །རྣམ་དག་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་བཅུ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་ཡིན། །

【K5 indriyasaṁvara根律儀dbaṅ bo'i sdom pa】【L1 總開五句】

དབང་པོའི་སྡོམ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【L2 別釋五句】【M1 indriyair guptadvārah密護根門dbaṅ bo rnam kyi sgo bsdams pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན༑ དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་ཏེ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 ārakṣitasmṛtiḥ防守正念dran pa kun tu bsruṅs pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཐོས་པ་བཟུང་བ་དང༌། བསམས་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་པར་གྱུར་ནས། དེ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པའི་དབང་གིས་དྲན་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང༌། དྲན་པ་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་མི་བརྗེད་པར་བྱ་བ་དང༌། མི་ཉམས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐོས་པ་དེ་ཉིད་ལ་དུས་དུས་སུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། གོམས་པར་བྱེད་ཅིང༌། བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལ་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། གོམས་པར་བྱེད། སྦྱོར་བ་ལྷོད་པ་དང་སྦྱོར་བ་གཏོང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་དེས་ཐོས་པས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་དྲན་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང༌། བསྒོམས༌པ་ལ་སྦྱོར་བའི་བྱ་བས། དུས་དུས་སུ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲན་པ་དང་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 nipakasmṛtiḥ常委正念dran pa la rtag 'grus byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དྲན་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་འགྲུས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འགྲུས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགྲུས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང་གུས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཇི་ཙམ་དུ་དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དེ་ཙམ་དུ་དྲན་པ་དེ་བརྗོད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེ་ཇི་ཙམ་དུ་དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་དྲན་པ་མ་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་སྟོབས་སྐྱེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་གཟུགས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། སྒྲ་རྣམས་དང༌། དྲི་རྣམས་དང༌། རོ་རྣམས་དང༌། རེག་བྱ་རྣམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【M4 smṛtiārakṣitamānasaḥ念防護意dran pas yid kun tu bsruṅs pa】

ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་འབྱུང་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེས་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྡུག་གུ་དག་ལ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་བྱེད། གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་སྡུག་པ་དག་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་ན་དེས་དྲན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཅི་ནས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ལས། ཡིད་དེ་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་སྟེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ། དེས་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྡུག་གུ་དག་ལ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་བྱེད། ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་སྡུག་པ་དག་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་ན། དེས་དྲན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཇི་ནས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལས་ཡིད་དེ་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M5 samāvasthāvacārakaḥ行平等位gnas skabs mñam pa la 'jog par byed pa】【N1 釋dvābhyām ākārābhyāṁ mānasaṁ rakṣitam行平等位rnam pa de gñis……kun tu bsruṅs pa】

ཇི་ལྟར་ན་གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའམ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་བྱ་སྟེ། དེས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་ནས་དགེ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བཞི་གང་ཁོ་ན་ལས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཟག་པར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དེ་དག་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང༌། མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་བརྗེད་ངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མང་བས། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཟག་པར་འགྱུར་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་དག་བསྡམས་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྒྲུབ་པར་བྱད་དེ། རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལས་ཡིད་དེ་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 釋意防】【O1 初標略二相行平等位】

ཇི་ལྟར་ན་ཡིད་དེ་རྣམ་པ་གཉིས༌ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་ནས་དགེ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་གཉིས་ཁོ་ན་སྟེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། མིག་གི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མིག་གི་དབང་པོས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཡིད་དེ་དགེ་བའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བཏང་སྙོམས་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 後廣釋有三】【P1 釋不取相好終不依彼發生惡漏】【Q1 na nimittagrāhī不取其相mtshan mar mi 'dsin pa】

ཇི་ལྟར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མཚན་མར་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་གང་ཡིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ། ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ན། དེ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི༌སྤྱོད་ཡུལ་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ། མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【Q2 nānuvyaṁjanagrāhī不取隨好mṅon rtags su mi 'dsin pa】

ཇི་ལྟར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ༌ཞེས་བྱ། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་དེ་དག་ཉིད་ལ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ནའི་རྗེས་ལ་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་གཏི་མུག་པར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱོད་ཡུལ་དེ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དམིགས་པ་དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ན། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ༑ མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【Q3 aparā jātiḥ餘類rnam graṅs gshan】

མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཡོད༌དོ། །དེ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ནི་མིག་གིས་གཟུགས་སྣང་བར་གྱུར་པ་རྣམ་པ་དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ནི་མིག་གིས་གཟུགས་དེ་དག་ཉིད་སྣང་བར་མ་གྱུར་ཅིང༌། དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས། མཐོང་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་གཞན་ལས་རྗེས་སུ་མཉམ་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ༌བའི་གཟུགས་འདི་ལྟ་བུ་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་དག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཐོས་ཤིང༌། དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་མིང་དང་ཚིག་དང་མངོན་རྟགས༌གང་དང་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་དག་ལ་གནས་ནས། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེ་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་ཇི༌ལྟ་བ་ཐོས་པ་དག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་དེ་ཡང༌། རྒྱུ་དེ་དང༌། གཞི་དེ་དང༌། དབང་དེས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །རྒྱུ་དེ་མེད་པ་དང༌། གཞི་དེ་མེད་པ་དང༌། དབང་དེ་མེད་པས། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད༌དོ། །དེ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱུ་དེ་དང༌། གཞི་དེ་དང༌། དབང་དེས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བས་ན། དེས་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་དེ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དེ།

【Q4 papaka akusala dharmah惡不善法sdig pa mi dge ba'i chos rnams】

སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ༑ ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་བ་དང༌། གཏི་མུག་པ་དང༌། གཏི་མིག་གིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【Q5 cittam anusravanti令心流漏sems kyi rjes su zag par 'gyur】

ཇི་ལྟར་ན་དེ་དག་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཟག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དམིགས་པ་གང་དང་གང་དག་ལ། སེམས་དང་ཡིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་འགྲོ་ལ་འབྲང་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་སེམས་དང་ཡིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་ལ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་ཞིང་འགྲོ་ལ་འབྲང་བར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཟག་པར་འགྱུར་བར་ཞེས་བྱའོ། །

མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི། དེ་ལྟར་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ། མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【P2 tesam samvaraya pratipadyate釋若彼失念發生惡漏便修律儀de dag bsdams par bya ba'i phyir de sgrub par byed pa】

གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པའམ། ཉོན་མོངས་པ་མང་བས། གཅིག་པུར་གནས་པ་ན་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་སྔོན་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན། དེ་དག་བྱུང་ཡད་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྡོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་བསྡམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 釋由二相故能善防護於其二捨令意正行】【Q1 indriyam raksitam防護（諸）根dban po srun bar byed pa】

དེ་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་གང་དག་ལ་མིག་གཏད་པར་བྱ་བ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་གང་དག་ལ་ཡིད་གཏད་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་གཏོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་གཏོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལས་དབང་པོ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་མིག་གི་དབང་པོ་ཡང༌སྲུང་བར་བྱེད་ལ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་བར་དུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་མིག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་གང་དག་ལ་མིག་གི་དབང་པོ་གཏད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་གང་དག་ལ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་གཏད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གཏོད་པར་མི་བྱེད་པས་ན།

【Q2 indriyene saṁvaram āpadyate修行根律儀dbaṅ po'i bar gyis sdom pa sgrub par byed pa】

དེའི་ཕྱིར། མིག་གི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་བར་གྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་དབང་པོ་སྡོམ་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

【L3 辨略義三番】【M1 結前問後】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཞིག་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ལས་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡོམ་པ་དེ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 對問辨略】【N1 samāsārthah略義之一don mdor bsdu ba】【O1 能防護】

དེ་ལ་གང་གིས་སྡོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་བསྒོམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེས་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【O2 所防護】

གང་ཞིག་སྡོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་སྡོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་སྟེ་དེ་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【O3 從防護】

གང་ལས་སྡོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པའི་བར་དག་ལས་ཏེ། དེ་ལས་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【O4 如防護】

ཇི་ལྟར་སྡོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། གཞི་གང་ཁོ་ན་ལས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་བསྡམ་པའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད༌པ་དང༌། དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【O5 正防護】

སྡོམ་པ་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལས་འཇོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྡོམ་པ་ཞས་བྱའོ། །

【N2 samāsārthah略義之二don mdor bsdu ba】【O1 總說】

དོན་མདོར༌བསྡུས་པ་གཞན་ཡང་སྡོམ་པའི་ཐབས་གང་ཡིན་པ་དང༌། བསྡམ་པར་བྱ་བའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི། དབང་པོ་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 別釋】【P1 防護方便】

དེ་ལ་སྡོམ་པའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན༑ དྲན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་དང་། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་ན། མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ན། མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པའི་བར་དང༌། གཞི་གང་ཁོ་ན་ལས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་བསྡམ་པའི་ཕྱིར། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡང་སྲུང་བར་བྱེད་ལ། དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྡོམ་པའི་ཐབས་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 所防護事】

བསྡམ་པར་བྱ་བའི་གཞི་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དག་སྟེ༑ དེ་ནི་བསྡམ་པར་བྱ་བའི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 正防護】

དེ་ལ་སྡོམ་པ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 samāsato dvividhaḥ略義之三mdor bsdu na rnam pa gñis】【O1 總標二力】

དབང་པོ་སྡོམ་པ་འདི་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའོ། །

【O2 別釋二力】【P1 思擇力所攝】

དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་ནི། གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་བ་ཉེས་དམིགས་དེ་ཡང་སེལ་བ་དང༌། སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་པའོ། །

【P2 修習力所攝】

དེ་ལ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་ནི། གང་གི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་ལ་ཉེས་དམིགས་དེ་ཡང་སེལ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་ནི། དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་སྡོམ་པས་ནི། ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་ལུས་ལ་ཞེན་པའི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བ་དང༌། འཇོམས་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་སྡོམ་པས་ནི། ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡང་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ལ་ལུས་ལ་ཞེན་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤོང་ཞིང་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་སྡོམ་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡིན། བསམ་པ་ནི་དེ་ཡིན། ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ༑ །

【O3 結】

དེ་ལས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སར་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K6 bhojane mātrajñatā於食知量zas kyi tshod rig pa ñid】【L1 廣辨】【M1 標列五句】

ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལས་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། བསྒོམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། འདི་ལྟ་སྟེ་ལུས་འདི་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། འཚོ་བར་བྱ༌བ་དང༌། བཀྲེས་པ་བསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཚོར་བ་རྙིང་པ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། གསར་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང་བདེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 別釋】【N1 pratisaṁkyāyāhāram āharati由正思擇食於所食so sor batags śin zas za par byed pa】【O1 明思擇】【P1 明思擇過患勝利】【Q1 明過患】【R1 開三章】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སོ་སོར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁམ་གྱི་ཟས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ཞིང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་བས་སུན་ཕྱུང་སྟེ་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་བ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཇུ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །

【R2 別釋】【S1 受用種類過患】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན།འདི་ལྟར་ན་ལ་ལ་གང་གི་ཚེ་ཟས་ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་བསོད་པ་དག་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། གང་གི་ཚེ་ཁམ་གྱི་ཟས་དེ་དེའི་ཁར་བཅུག་མ་ཐག་ཁོ་ནར་སོའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་བལྡད་ཅིང༌། མཆིལ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བརླན་ལ། བད་ཀན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་ཤིང༌། དེ་མིད་པའི་སྦུབས་སུ་ཞུགས་པར་གྱུར་ལ། དེ་སྔོན་གྱི་ཡིད་དུ་འོང་བ་གང༌ཞེ་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཉམས་ཤིང་ལྷག་པར་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མི་སྡུག་པར་གྱུར་པ་ན། སྐྱུགས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཚེ། ཟ་བ་པོའི་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེས་གལ་ཏེ་དེའི་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ཡིད་ལ་བྱས་ཤིང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱས་ནས། དེ་རེ་ཞིག་ཟས་ཡོངས་སུ་མ་གྱུར་པ་བཟང་པོ་གཞན་དག་ལ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟ་བར་མི་འདོད་ཅིང༌། འདུག་པར་གྱུར་ན་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་དུ་མའི་རིམ་པ་དེས། ཟས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཁ་དོག་བཟང་པོའི་མདོག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནུབ་ཅིང་མི་གཙང་བས་ཟིན་པའི་ཉེས་དམིགས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【S2 轉變種類過患】

དེ་ལ་ཟས་ཡོངས་སུ་འཇུ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། དེས་ཟས་དེ་ཟོས་ཤིང་མིད་པར་གྱུར་ནས། གང་གི་ཚེ་མཚན་མོ་ཐུན་བར་མའམ། ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡོངས་སུ་འཇུ་བར་འགྱུར་བའི་ཚེ། དེས་དེའི་ལུས་དེ་ལ་ཤ་དང་ཁྲག་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་དང༌། རུས་པ་དང༌། པགས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་རྫས་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་དག་རྣམ་པར་འཕེལ་ཞིང་སྐྱེ་ལ་བརྟ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་དག་ལས་ལ་ལ་ནི་བཤད་བ་དང༌། གཅི་བའི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་འཇུ་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཡོངས་སུ་ཞུ་ནས་ཀྱང་སྨད་ཀྱི་ཆ་ལོགས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་དེས་ཉིན་གཅིག་མི་ཆད་པར་བསལ་བར་བྱ་དགོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེས་ལག་པའམ། རྐང་པའམ། ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་རེག་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བདག་དང་གཞན་དག་གིས་ཤིན་ཏུ་སྨད་པར༌འོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞི་དེ་ལས་དེའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་ནད་རྣམ་པ་མང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་དང༌། ཕོལ་མིག་དང༌། ཤུ་བ་དང༌། རྐོང་ཤུ་དང༌། གཡའ་བ་དང༌། མཛེ་དང༌། འབྲུམ་བུ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཤ་བཀྲ་དང༌། རིམས་དང༌། ལུད་པ་དང༌། སྐྲང་བ་དང༌། སྐེམ་པ་དང༌། སློང་བ་དང༌། བཀྲེས་ངབ་དང༌། སྐྱ་རྦབ་དང༌། ཁྲག་ནད་དང༌། མཁྲིས་ནད་དང༌། མཚན་པར་རྡོལ་བ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་དང་གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ལུས་ཀྱི་ནད་མང་པོ་དག་ལུས་ལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེས་ཟོས་ནས་མི་འཇུ་ཞིང༌། དེས་དེའི་ལུས་ལ་གསུད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ཡོངས་སུ་འཇུ་བའི་རྒྱུ་ལས༌བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【S3 追求種類過患】【T1 開六句】

དེ་ལ་ཟས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི་རྣམ་པ་མང་སྟེ། བསྒྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ༌བསྲུངས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མཛའ་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ངོམས་མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བྱུང༌བའོ། །

【T2 別釋】【U1 於食積集所作過患】

དེ་ལ་ཟས་བསྒྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཟས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ཟས་ཀྱི་གཞིའི་ཕྱིར་གྲང་བའི་ཚེ་ཡང་གྲང་བས་ཉེན་བཞིན༑ ཚ་བའི་ཚེ་ཡང་ཚ་བས་གདུངས༌བཞིན་དུ་ཞིང་ལས་སམ། ཕྱུགས་བཙལ་བའམ། ཚོང་བྱ་བའམ། ཡི་གེ་དང་། བགྲང་བ་དང༌། ཤོད་དགོད་པ་དང༌། བརྩི་བ་དང༌། ལག་རྩིས་བྱ་བ་དང༌། གཟོའི་གནས་ དང༌། ལས་ཀྱི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌དེ་དང་དེ་དག་གི་ཕྱིར་རམ། ཟས་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། བསགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད༑ འབད་པར་བྱེད། རྩོལ་བར་བྱེད་ཅིང་ཟས་ཀྱི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཟས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་དང༌། འབད་པ་དང༌། རྩོལ་བར་བྱེད་ན། གལ་ཏེ་ལས་ཀྱི་མཐའ་དེ་དག་རྒུད་པར་གྱུར་ན། དེ་གཞི་དེ་ལས་ཀྱེ་མ་བདག་གི་འབད་པ་ནི་དོན་མེད་ཅིང་འབྲས་བུ་མེད་དོ། །ཞེས་མྱ་ངན་བྱེད། གདུང་བར་བྱེད། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པར་བྱེད། བྲང་རྡུང་བར་བྱེད། ཆོ་ངེས་འདེབས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར༌བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་སྒྲུབ་པའི་མདོ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཡིན་ནོ། །

【U2 於食防護所作過患】

གལ་ཏེ་འབྱོར་ན་ཡང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་མ་ལ་བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱལ་པོའམ༑ ཆོམ་རྐུན་གྱིས་ཕྲོགས་པའམ། མེས་ཚིག་པའམ། ཆུས་ཁྱེར་བའམ། གཏེར་ངན་པ་དག་ཏུ་སྦས་པ་ཆུད༌ཟ་བའམ། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལེགས་པར་མ་བྱས་པས་ཉམས་པའམ། རིགས་བརྒྱུད་སྡང་བ་དག་གིས་དབང་དུ་བྱས་པའམ། རིགས་ཀྱི་ནང་ན་ཕ་ཚན་གྱི་དཀྲུགས་མ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དག་གིས་ལོངས་སྤྱོད་འདི་དག་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ཕུང་བར་བྱེད་པའམ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་གྲངས་སྙམ་ན། དེ་ཀུན་བསྲུང་བའི་གཞི་ལས་རྩོལ་བ་དྲག་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ཀུན་ཏུ་བསྲུང་བའི་མདོ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཡིན་ནོ༑ །

【U3 於食能壞親愛所作過患】

མཛའ་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཟས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ཟས་ཀྱི་གཞི་ལས། མ་ནི་བུ་ལ་བུ་ཡང་མ་ལ། ཕ་ཡང་བུ་ལ་བུ་ཡང་ཕ་ལ། མིང་པོ་ཡང་སྲིང་མོ་ལ་སྲིང་མོ་ཡང་མིང་པོ་ལ། གྲོགས་ཀྱང་གྲོགས་ལ་མི་སྙན༌པར་རྗོད་པར་བྱེད་ན། སྐྱེ་བོ་སྐྱེ་བོ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་དག་ཕན་ཚུན་འཐབ་ཅིང་རྩོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བྲམ་ཟེ་དང༌། རྒྱལ་རིགས་དང༌། ཁྱིམ་བདག་རྒྱ་ཆེ་བ་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཟས་ཀྱི་གཞིའི་ཕྱིར་ཁོ་ནར། ཕན་ཚུན་འཐབ་ཅིང་རྩོད་པར་བྱེད༑ ལག་པས་ཀྱང་རྡེག་པར་བྱེད། བོང་བ་དང༌། དབྱུག་པ་དང༌། མཚོན་གྱིས་ཀྱང་འདེབས་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ལ་མཛའ་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས༌ཤེས་པར་བྱའོ། །

【U4 於食無有厭足所作過患】

དེ་ལ་ངོམས་མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ་དག་རང་རང་གི༌གྲོང་དང༌། གྲོང་ཁྱེར་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང་ཡུལ་འཁོར་དང་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་འཁོར་དག་ལ། ཆོག་མི་ཤེས་པར་གནས་པ་ན་ཕན་ཚུན་ནས་གཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་དག་བཤམས་ཏེ། དུང་དག་འབུད། རྡ་པ་ཊ་ཧ་དག་བརྡུང༌། མདའ་སྣ་ཚོགས་དག་འཕེན་བཞིན་དུ་ཆས་ཤིང་དེ་དག་དང་རྟ་རྒྱགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུ་བར་བྱེད། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། ཤིང་རྟ་དང༌། དཔུང་བུ་ཆུང་རྒྱགས་པ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འདུ་བར་བྱེད་པའི་ཚེ་མདའ་དག་དང༌། མདུང་ཐུང་རྣམས༌ཀྱིས་ལུས་དག་གཙགས་ཤིང་འཆི་བའམ། འཆི་བ་ལ་ཐུག་པ་ཙམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་ངོམས་མི་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【U5 因食不得自在所作過患】

དེ་ལ་རང་དབང་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བའི་མི་དག་གྲོང་ཁྱེར༌བསྲུངས་པ་དག་ཏུ་འཇུག་པ་ན། འབྲུ་མར་བསྐོལ་བའམ། ཞག་བསྐོལ་བ་དང༌། བ་ལང་གི་ལྕི་བའི་ཐུག་པ་བསྐོལ་བ་དང༌། ཟངས་ཁུ་བསྐོལ་བ་དང༌། ཁྲོ་ཆུ་བསྐོལ་བ་དག་གིས་གཏོར་ཅིང༌། མདའ་དག་དང་མདུང་ཐུང་དག་གིས་ལུས་གཙགས་ཏེ་འཆི་བའམ། འཆི་བ་ལ་ཐུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ནི་རང་དབང་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【U6 因食起諸惡行所作過患】

དེ་ལ་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལས་ཟས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་ཟས་ཀྱི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མང་པོ་བྱས་ཤིང་བསྩགས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན༌ནོ། །དེ་གང་གི་ཚེ་ནད་ཀྱིས་བཏབ་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ཅིང་ནད་ཚབས་ཆེ་བའི་ཚེ་ན། སྔོན་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དེ་དག་དེ་ལ༌ཕྱེམ་རེད་ཀྱི་རིའི་རྩེ་མོའི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་གཞོལ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་གཞོལ་བ་དང༌། མངོན་པར་རབ་ཏུ་གཞོལ་བར་གྱུར་པ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མ་བདག་གིས་ལུས་དང༌ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་སྡིག་པ་ནི་བྱས་ལ། ཀྱེ་མ་བདག་གིས་བསོད་ནམས་ནི་མ་བྱས་པས། བདག་ཤི་འཕོས་ནས་ཀྱང༌། སྡིག་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། འགྱོད་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤི་བའི་དུས་བྱས་ནས་ཀྱང༌། ངན་སོང་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་དང༌། ཡི་དྭགས་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། །

【Q3 結】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཟས་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ན་ཡང་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པ་ཡིན༌ཏེ། ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ན་ཡང་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པ་ཡིན། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཇུ་བ་ན་ཡང་ཉེས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་མོད་ཀྱི།

【P2 後勝利】

འོན་ཀྱང་ཟས་འདི་ལ་ཕན་ཡོན་འགའ་ཙམ་ཡང་ཡོད་དེ། དེའང་གང་ཞེ་ན། ལུས་འདི་ནི་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཟས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པར་འགྱུར་གྱི། ཟས་མེད་ན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་ཕན་ཡོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཟས་ཀྱིས་གནས་པའི་ལུས་འདི་ཡང༌། ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་བར་གནས་པ་ཡང༌། ལོ་བརྒྱའམ། ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་སྲུང་ན། དེ་བས་ཅུང་ཟད་རིང་དུ་གནས་པར་ཟད་དེ། འདི་ལ་སྔར་འཆི་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་གང་དག་ལུས་གནས་པ་ཙམ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་ལ། གང་དག་ལུས་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དག་ཀྱང་ལེགས་པར་ཆོག་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ནི་ཟས་ལས་བྱུང་བའི་ཕན་ཡོན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་དག་ལུས་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཅིང་ལུས་གནས་པ་ཙམ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་ཡང་ལུས་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན༌ནོ། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཟས་ལས་བྱུང་བའི་ཕན་ཡོན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་ན།

【O2 明思擇受用之意】

དེའི་ཕྱིར་བདག་ཟས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་ཅིང་གནས་པ་དེ་ནི་བདག་གི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བདག་བྱིས་པ་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་བདག་གི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་ཟས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྫོགས་པར་ཤེས་ནས། དེ་དེ་ལས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་ཞིང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ལ། ཟས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ནའི་དོན་དུ། །བུའི་ཤ་ལྟ་བུའི་ཟས་དག་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་ཡང་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྦྱིན་པ་པོ་དང་སྦྱིན་བདག་དེ་དག་གིས་ལོངས་སྤྱོད་དག་དཀའ་བས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཉེས་དམིགས་མང་པོ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་རབ་ཏུ་བཙིར་ཞིང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་ཅན་འདོད་པས། རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་ན། བདག་གིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐོབ་པའི་བསོད༌ནམས་དེ་ལས་ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་དག་གི་བྱ་བ་བྱས་པ་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་དང༌། ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་དང༌། སྣང་བ་ཆེ་བ་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཟླ་བ་ལྟར་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་ཞིང་ལུས་དབེན་པ་དང༌། སེམས་དབེན་པ་དང༌། ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྤྱི་བརྟོལ་མེད་པ་དང༌། བདག་ལ་མི་སྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་མི་སྨོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རང་གི་ས་ཐོབ་ན་དགའ་ཞིང་ཡིད་བདེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་ཐོབ་ན་ཡང་དགའ་ཞིང་ཡིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་གཞན་གྱི་ཁྱིམ་དག་ཏུ་བདག་ལ་གཞན་གྱིས་སྟེར་བར་འགྱུར་གྱི། མི་སྟེར་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པར་འགྱུར་གྱི། བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མང་པོ་སྟེར་གྱི་ཉུང་དུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟང་པོ་སྟེར་གྱི་ངན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མྱུར་བར་སྟེར་གྱི་འགྱངས་ཏེ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལྟ་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཁྱིམ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། བདག་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་ན། གལ་ཏེ་གཞན་དག་གིས་མ་བྱིན་ན་ཡང༌། དེས་བདག་དེ་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཞི་དེས་ལུས་ཞིག་སྟེ། ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པས་ཉམ་ཐག་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གལ་ཏེ་བསྙེན་བཀུར་མ་ཡིན་པ་བྱས་ལ༑ བསྙེན་བཀུར་མ་བྱས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ཉུང་དུ་སྟེར་གྱི་མང་པོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་ངན་པ་སྟེར་གྱི་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་འགྱངས་ཏེ་སྟེར་གྱི་མྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་སྦྱིན་པར་འགྱུར་ན་ཡང༌། དེས་བདག་དེ་དག་ལ་སྔ་མ་བཞིན་དུ༌རྒྱས་པར་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་བཞག་སྟེ། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། བདག་གི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་ཁམ་གྱི་ཟས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གི་སྲོག་གི་དབང་པོ་འགག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། ཟས་ཀྱིས་རྨྱ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། བདག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་ཕན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དེ་དག་གི་ཚོད་རིག་པ༌བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དགེ་སྦྱོང་གི་དངོས་པོ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ལ་གནས་པ། བདག་གིས་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འདི་ནི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་དོ།། །།

【N2 明所食】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བཞི་པ།

དེ་ལ་ཟས་གང་ཞེ་ན། ཟས་ནི་བཞི་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཡིད་ལ་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི། ཁམ་གྱི་ཟས་ལ་ཟས་སུ་དགོངས་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྡེ་གུ་དང༌། སྣུམ་ཁུར་དང༌། འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་དང༌། ཞུན་མར་དང་། འབྲུ་མར་དང༌། སྦྲང་རྩི་དང༌། བུ་རམ་གྱི་དབུ་བ་དང༌། ཤ་དང༌། ཤ་སྐམ་དང༌། ཉ་ཤ་དང༌། ལན་ཚྭ་དང༌། འོ་མ་དང༌། ཞོ་དང༌། མར་དང་གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་ཡོ་བྱད་གང་དག་ཁམ་དུ་བྱས་ཏེ། བཟར་རུང་བ་དག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཁམ་གྱི་ཟས་ཞེས་བྱའོ། །ཟ་བར་བྱེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སོ་སོར་སྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལྡད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཆའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མུར་བར་བྱེད་པ་དང༌། མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཐུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །

【M2 na dravārthaṁ不為倡蕩rnam par rtog pa'i phyir ma yin】

རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དག་འདི་ལྟར་བདག་ཅག་ཟས་ཀྱིས་ལུས་དག་བརྟས་ཤིང་ཚིམ་པར་བྱས་ལ། ཕྱེམ་རེད་ཀྱི་དུས་ཚོད་ལ་བབ་ཅིང་ནམ་སྲོས་པའི་ཚེ། བུད་མེད་ཅོད་པན་ཅན་ལག་ངར་ཀུ་བའི་སྤུ་འདྲ་ལ། ནུ་མ་ཕོ་ལོང་འདྲ་བ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྩེ་བར་བྱེད་དགའ་བར་བྱེད། དགའ་མགུར་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ན། དགོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་དེའི་དོན་དུ་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་དེ། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་སྐབས་སུ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཁྲིག་པ་དང་ལྡན་པ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་གིས་དེ་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང་གནོད་པར་བྱེད་པ་ན། དབང་པོ་རྒོད་པ་དང༌། དབང་པོ༌འདོམ་བུ་ལྟར་མཐོ་བ་དང༌། ཡིད་གཡེང་བ་དང༌། ཡིད་འཕྱར་བ་དང༌། ཡིད་མི་གནས་པ་དང༌། ཡིད་ཉེ་བར་མ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་དེའི་དོན་དུ་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【M3 na madāerthaṁ na maṇḍanārthaṁ na vbhūṣaṇarthaṁ不為憍逸、不為飾好、不為端嚴rgyags pa'i……sgeg pa'i……brgyan pa'i phyir ma yin】【N1 總說】

རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་

【N2 別釋】【O1 明憍逸等】【P1 別釋三】

འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལྟར་བདག་ཅག་དེང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་སྣུམ་པ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་པ། འཕེལ་བར་བྱེད་པ། བསོད་པ། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མང་པོ་དག་གཡོས་དྲོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་སུ་ཟོས་ཏེ། ཚིམ་པར་བྱས་ན་སང་ནམ་ལངས་པར་གྱུར་པ་ན་མཐུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞུ་དགང་བའམ། ལུས་མཉེ་བའམ། རྡོ་གདེག་པའམ། དྲིལ་བའམ། ས་བརྐོ་བའམ། སྟོབས་བརྒལ་བའམ། རྐང་འཁྱོག་བྱ་བའམ། རྒྱུག་པའམ། རྒྱལ་བའམ། མཆོང་བའམ། འཁར་ལོ་འཕང་བའི་བརྩལ་བ་བྱེད་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། བརྩལ་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལུས་ཤིན་ཏུ་བཅགས་པ་དང༌། ཡུན་རིང་དུ་ནད་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་ཅག་གི་ལང་ཚོ་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང་། མི་སྡུག་པར་བྱེད་པའི་རྒ་བས་ལུས་མྱུར་དུ་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མང་དུ་ཟོས་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཟོས་སོ་ཅོག་ཀྱང་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་འཇུ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱོན་རྣམས་ཀྱང་སེལ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེའི་དོན་དུ་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི། ནད་མེད་པས་རྒྱགས་པ་དང༌། ལང་ཚོས་རྒྱགས་པ་དང༌། གསོན་པས་རྒྱགས་པའི་དོན་དུ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་ཅག་གིས༌བརྩལ་བར་བྱས་ཟིན་པས། ཁྲུས་ཀྱི་ཆོ་ག་དག་བྱས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་གཙང་མས༌ལག་པ་དག་བཀྲུ་བར་བྱ་ཞིང༌། ལུས་དག་བཀྲུས་ནས་སྐྲ་དག་ཀྱང་བཅོས་པར་བྱ། བྱུག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ལུས་དག་བྱུགས་ལ། གོས་སྣ་ཚོགས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་སྣ་ཚོགས་དང༌། རྒྱན་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་ལུས་བརྒྱན་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལ་ཁྲུས་དང༌། བཅོས་པ་དང༌། བྱུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་སྒེག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒེག་པར་གྱུར་པ་དག་གོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། རྒྱན་དག་ཐོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྒྱན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【P2 總結成過】

དེ་ལྟར་ན་སྒེག་པའི་དོན་དང་བརྒྱན་པའི་དོན་དུ་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དེ་ལྟར་རྒྱགས་པས་རྒྱགས་ཤིང་སྒེག་པར་གྱུར་ལ། ལུས་ངག་བརྒྱན་ནས་དྲོ་བའི་དུས་སམ། དགོངས་ཀྱི་དུས་སུ་ཟས་ཀྱི་དུས་ལ་བབ་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། སྐོམ་པ་དང༌། བཀྲེས་པར་གྱུར་ནས། ཤིན་ཏུ་རངས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འདུན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དགའ་བས་ཉེས་དམིགས་སུ་མི་ལྟ་ཞིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་བཞིན་དུ།

【O2 明不為憍逸等】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དོན་དང༌། རྒྱགས་པའི་དོན་དང༌། སྒེག་པའི་དོན། བརྒྱན་པའི་དོན་དུ་ཟས་ཅི་འབྱོར་པ་དག་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ། ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་གྱི། ཟས་འདི་ནི་བདག་གིས་བསྟེན་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྟེན་པ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །

【M4 kāyasya sthitaye為身安住lus 'di gnas par bya ba'i phyir】

འདི་ལྟར་ལུས་འདི་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟོས་ན་འཚོ་བར་འགྱུར་གྱི། མ་ཟོས་ན་མ་ཡིན་ལ། འཚོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ལུས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་གིས་ཟས་འདི་ཟོས་ན་འཚོ་བར་འགྱུར་ཞིང་འཆི་བར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལུས་འདི་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【M5 yāpanāya為暫支持食於所食'thos par bya ba'i phyir】【N1 問】

ཇི་ལྟར་ན་འཚོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【N2 答】【O1 略解】【P1 標二養】

འཚོ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དཀའ་བས་འཚོ་བ་ཡང་ཡོད། དཀའ་བ་མ་ཡིན་པས་འཚོ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【P2 別釋】【Q1 有艱難存養】【R1 受飲食而返飢羸】

དེ་ལ་དཀའ་བས་འཚོ་བ་གང་ཞེ་ན། ཟས་ཅི་ལྟ་བུ་ཟོས་ན་བཀྲེས་པ་འམ། ཉམ་ཆུང་བའམ། གནོད་པར་འགྱུར་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། ནད་ཚབས་ཆེ་བར་འགྱུར་བའམ།

【R2 非法追求得已耽著】

ཆོས་མ་ཡིན་པས་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་སློང་ཞིང༌། ཆོས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པའམ། ཆགས་པའམ། ཞེན་པའམ། ཆུམས་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའམ།

【R3 食竟身體沈重不任修斷】

དེའི་ལུས་ལྕི་ཞིང་ལས་སུ་མི་རུང་བའམ། སྤོང་མི་བཟོད་པར་འགྱུར་ཞིང་

【R4 食已心鈍不速得定】

དེས་དེའི་སེམས་བུལ་བར་མཉམ་པར་འཇོག་པའམ།

【R5 食已氣難艱】

ཚེགས་ཆེན་པས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང་། དབུགས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའམ།

【R6 食已惛睡纏擾】

རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དཀའ་བས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q2 無艱難存養(與前六反)】

དཀའ་བ་མ་ཡིན་པས་འཚོ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་ཅི་ལྟ་བུ༌ཟོས་ན་བཀྲེས་པའམ། ཉམ་ཆུང་བར་མི་འགྱུར་བའམ། གནོད་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། ནད་ཚབས་ཆེ་བར་མི་འགྱུར་བ༌དང༌། ཆོས་ཀྱིས་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པས་མ་ཡིན་པའམ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཆུམས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའམ། དེའི་ལུས་མི་ལྕི་ཞིང་ལས་སུ་རུང་བའམ། སྤོང་བཟོད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་དེའི་སེམས་མྱུར་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་པའམ། ཚེགས་ཆུང་དུས་དབུགས་རྔུབ་པའམ། དབུགས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའམ། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་དཀའ་བ་མ་ཡིན་པས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 明二養有罪無罪】

དེ་ལ་དཀའ་བས་འཚོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་ལུས་ཀྱི་སྲོག་གནས་པར་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་མ་ཡིན་པས་འཚོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི། ལུས་ཀྱི་སྲོག་ཀྱང་གནས་པར་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 廣釋為暫支持】【P1 總標聖眾習近無罪名為暫持命】

དེ་ལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་ཞིང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་འཚོ་བ་ལེན་ཅིང་སོ་སོར་སྟེན་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཚོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【P2 問答開五句】

ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་འཚོ་བར་སྔར་སྨོས་པ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཀྲེས་པ་བསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སོ་སོར་སྟེན་པར་བྱེད་པ་ན། འཚོ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 別釋】【Q1 jighatsoparataye為除飢渴brkres pa bsal ba'i phyir】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བཀྲེས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཟས་ཀྱི་དུས་ལ་བབ་ཅིང་བཀྲེས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ། བཀྲེས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་བྲུ་བ་ཚ་ཞིང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དེ་ཉིད་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཟོས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱེམ་རེད་ཀྱི་དུས་སམ། ནམ་སྲོས་པར་གྱུར་པའམ། སང་གི་ཟས་ཀྱི་དུས་ལ་མ་བབ་པའི་བར་དུ། དུས་མ་ཡིན་པར་བཀྲེས་ཤིང་ཉམ་ཆུང་བས་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཚོད་ཙམ་དུ་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བཀྲེས་པ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 brahmacaryāngrahāya為攝梵行tshaṅs par spyad pa la phan par bya ba'i phyir】

ཇི་ལྟར་ན་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཟས་དེ་ལྟ་བུ་ཟ་ཞིང་ཚོད་རན་པར་ཟ་བ་སྟེ། དེས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པ་སྟེ། ཟོས་མ་ཐག༌པ་དེ་ཁོ་ནའི་ཚེའམ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ལུས་མི་ལྕི་ཞིང༌། ལས་སུ་རུང་བ་དང་སྤོང་བཟོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དེའི་སེམས་མྱུར་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་དང༌། ཚེགས་ཆུང་དུས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་དབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གཉིད་དང་རྨུགས་པས་སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་ན་དེ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཅིང་མཐུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q3 paurāṅāṁ vedanāṁ prahāsyati為斷故受tshor ba rñiṅ rnams spaṅ par bya ba'i phyir】

ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེས་འདས་པའི་དུས་སུ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་མ་རན་པའམ། མི་འཕྲོད་པའམ། མ་ཞུ་བར་ཟོས་པས། དེས་དེའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདི་ལྟ་སྟེ། གཡའ་བ་དང༌། མཛེ་དང༌། ཕོལ་མིག་དང༌། ཤ་བཀྲ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་དག་དང༌། ནད་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ། རྩུབ་པ། ཚ་བ༑ ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དག་བྱུང་བར་གྱུར་ན། དེས་ནད་དེ་དག་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དག་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར༑ སྨན་པས་བསྟན་པའི་སྨན་ཕན་པ་མཐུན་པ་འཕྲོད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ལ་སོ་སོར་བསྟེན་ཅིང༌། ཟས་འཕྲོད་པ་དག་ཀྱང་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དེའི་ནད་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q4 navāṁ vedanāṁ notpādayiṣyati為令新受不更生tshor ba gsar rnams mi skye par bya ba'i phyir】

ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བ་གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་བདེ་ཞིང་ནད་མེད་ལ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཚེ། ཟས་ཀྱི་ཚོད་མ་རིག་པ་དང༌། མི་འཕྲོད་པ་དང༌། མ་ཞུ་བར་མི་ཟ་བས་དེས་དེ་ལ་མ་འོངས་པའི་དུས་སང་ངམ། གནངས་དག་ཏུ་དེའི་ལུས་ལ་གསུད་པའམ། ལུས་ཀྱི་ནང་གང་ཡང་རུང་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཡའ་བ་དང༌། ཕོལ་མིག་དང༌། མཛེ་དང༌། ཤ་བཀྲ་ལ་སོགས་ཏེ། རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་དག་དང༌། ནད་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྔ་མ་ལྟ་བུ་དག་ལུས་ལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚོར་བ་གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q5 yātrā bhaviṣyati balaṁ ca sukhaṁ……ānavadyatā ca sparśavihāratā ca為當存養力樂無罪安隱而住bdag 'tsho shiṅ stobs daṅ bse ba……kha na ma tho ba med pa daṅ bde ba reg par gnas pa】【R1 總說】

ཇི་ལྟར་ན་བདག་འཚོ་ཞིང༌། སྟོབས་དང༌། བདེ་བ་དང་། གཞན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【R2 別釋】【S1 存養】

རེ་ཞིག་ཟོས་ན་འཚོ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འཚོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【S2 力】

བཀྲེས་པ་དང་ཉམ་ཆུང་བ་སེལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྟོབས་ཡིན་ནོ། །

【S3 樂】

ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་ཕྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【S4 無罪】

ཆོས༌ཀྱིས་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་བླངས་ནས། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆགས་པ༌མེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【S5 安穩而住】

ཟོས་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ལུས་ལྕེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ལས་སུ་རུང་བ་དང༌། སྦོང་བཟོད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【R3 結】

དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན༑ རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 明略義有三番】【L1 samāsārthah略義之一don mdor bsdu ba】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམ་གྱི་ཟས་ལྡེ་གུ་དང༌། སྣུམ་ཁུར་དང༌། འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་དག་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་དག་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། །རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་ལྟར་རོ། །

【L2 samāsārthah略義之二don mdor bsdu ba】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གཞན་ཡང་གཉེན་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་དུབ་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །༌ཇི་ལྟར་ཇི་ལྟར་ན་གཉེན་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་ངལ་བའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བཀྲེས༌པས་བསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཚོར་བ་གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང༌། བདེ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །

【L3 samāsārthah略義之三don mdor bsdu ba】【M1 明有食無食義】【N1 標二種】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གཞན་ཡང༌། འདི་ནི་གཉིས་ཏེ་ཟས་མེད་པ་དང༌། ཟས་ཡོད་པའོ། །

【N2 別釋二】【O1 無所食即便夭沒】

དེ་ལ་ཟས་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཆུང་ཟད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་མ་སྤྱད་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བའོ། །

【O2 有所食】【P1 總說】

དེ་ལ་ཟས་ཡོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཟས་རན་པ་དང༌། ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །

【P2 別釋】【Q1 開二食各有五句】

དེ་ལ་ཟས་རན་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་ཞུ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་འཕྲོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་དང༌། ཧ་ཅང་མང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་ཞུ་བ་དང༌། མི་འཕྲོད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q2 明二德失指前所辨】【R1 明平等食德】

དེ་ལ་ཟས་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཟས་རན་པས་ནི། བཀྲེས་པ་དང་ཉམ་ཆུང་བ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་ཅིང༌། སྐྱེས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཟས་ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཟས་རན་པས་ནི་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ། ལུས་ལྕི་བ་དང་ལས་སུ་མི་རུང་བ་དང༌། སྤོང་མི་བཟོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཟས་ཡོངས་སུ་ཞུ་བ་དང༌། ཟས་འཕྲོད་པའི་ཟས་རན་པས་ནི། ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤོང་བ་དང༌། གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཟས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཟས་རན་པས་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །

【R2 明不平等食失】

དེ་ལ་ཟས་ཧ་ཅང་ཉུང་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ནི། འཚོ་བར་བྱེད་ཅིང་བཀྲེས་པ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྡན་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཟས་ཧ་ཅང་མང་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ནི། དེའི་ལུས་ཁུར་ཐོགས་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཞིང༌། ཟས་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་འཇུ་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཟས་ཡོངས་སུ་མ་ཞུ་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པས་ནི་དེའི་ལུས་གསུད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་ནད་གང་ཡང་རུང་བ་དག་འབྱུང་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཟས་ཡོངས་སུ་མ་ཞུ་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཟས་མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལ་ཁྱད་པར་དུ༌ན་ཟས་ནི་འཕྲོད་པའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པས་ནི། ཉེས་པ་རྣམས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ནང་དྲག་པོས་འདེབས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཟས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པས་ནི་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བསོད་སྙོམས་བླངས་ནས། ཆགས་པ་དང་ཞེན་པ་དང༌། འཆུམས་པ་དང་མདུད་པ་བོར་བས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【M2 配屬諸句以明遮顯】【N1 標於食平等所作以諸句顯】

དེ་ལ་ཟས་རན་པར་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཟས་ལ་རན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【N2 舉前所明諸句以明遮顯】

འདི་ལྟ་སྟེ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། །རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན༑ བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ནི༑ ཟས་ལ་རན་པར་བྱེད་པ་དེ་བསྟན་ཅིང༌། གསལ་བར་བྱས། རྣམ་པར་ཕྱེ། རབ་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཟས་ཟ་བར་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། རྒྱགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། སྒེག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་འདི་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། འཚོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེསགསུངས་པ་དེས་ནི། རེ་ཞིག་ཟས་མེད་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །བཀྲེས་པ་བསྩལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་ན་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བཀྲེས་པ་བསྩལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། རེ་ཞིག་ཟས་ཧ་ཅང་ཆུང་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱད་པ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་ཧ་ཅང་མང་བའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ཚོར་བ་རྙིང་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། གསར་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་ཡོངས་སུ་མ་ཞུ་བ་དང༌། མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་རན་པ་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །བདག་འཚོ་ཞིང་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཟས་ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །བདག་བདེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་ཡོངས་སུ་ཞུ་བ་ཉིད་དང༌། ཟས་འཕྲོད་པ་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །བདག་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཟས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟར་གང་ཆོས་མ་ཡིན་པས་བསོད་སྙོམས༌ཡོངས་སུ་བླངས་ཏེ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པས་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌།ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་དང༌། དོན་སེམས་པའི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་ཉིད་ཟག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་དེ་ལ་གཞོལ་བ་དང༌། དེ་ལ་བབ་པ་དང༌། དེ་ལ༌འབབ་པ་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཟས་ཧ་ཅང་མང་བ་ཡོངས་སུ༌སྤངས་པའི་ཕྱིར། དེས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དེའི་ལུས་ལྕི་བ་དང༌། ལས་སུ་མི་རུང་བ་དང༌། སྤོང་མི་བཟོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཟས་ལ་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དེས་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་དཀྲུགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【N3 結】

དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་ཚིག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་ཟས་ལ་རན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན༌ནོ། །

【K3 結廣略】

དེ་ནི་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱས་པ་དང་མདོར་བསྡུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J7 初夜後夜常勤修習覺寤瑜伽】【K1 舉四問】

ནམ་གྱི་ཆ་སྟོང་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་ནི་གང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ནི་གང༌། མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བ་ནི་གང༌། མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན།

【K2 次第解】【L1 廣釋】【M1 略解四問】【N1 初夜】

དེ་ལ་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོང་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཕྱེམ་རེད་ཉི་མ་ནུབ་པའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ། ནམ་གྱི་སྲོད་ཀྱི་ཆ་མེལ་ཚེ་ཐུན་གཅིག་ལྷག་ཙམ་གྱི་བར་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 後夜】

དེ་ལ་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ནམ་གྱི་ཐོ་རངས་ཀྱི་ཆ་ལ་མེལ་ཚེ་ཐུན་གཅིག་ལྷག་ཙམ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N3 覺寤瑜伽】

དེ་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉིན་མོ་འཆགས་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡང་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ལ། ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཕྱིར་ཕྱུང་སྟེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་བཀྲུས་ནས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་ཏེ། གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས། རྐང་པ་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སད་པར་བྱས་ནས་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོད་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །

【N4 常勤修習覺寤瑜伽】

དེ་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བ་ཐོས་ནས། དེ་ལ་སློབ་པར་འདོད་ཅིང༌། དེ་དེ་ལྟར་གྱུར་ནས། མི་ཉལ་བ་དེ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དེའི་རྗེས་སུ་འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་པ་དང༌། འབད་པ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། སྒྲིམ་པ་དང༌། མཐུ་སྐྱེད་པ་དང༌། རྩོམ་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། སྤྲོ་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【M2 廣解第三悟寤瑜伽】【N1 廣晝日分】【O1 總說】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོད་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 別釋】【P1 晝日】

ཉིན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་མ་འཆར་ཀའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ། ཉི་མ་ནུབ་ཀའི་བར་གྱི་དུས་གང་ཡིན་པའོ། །

【P2 經行】

འཆག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆགས་དཀྱུས་རིང་ཞིང༌། ཞེང་ཧ་ཅང་མི་ཆེ་བར་བྱས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པའོ། །

【P3 宴坐】

འདུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཁྲིའམ་ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ། ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས། དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་གཞག་སྟེ། འདུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P4 從順障法淨修心】【Q1 出障體及順障法】

སྒྲིབ་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་གོ། །སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྒྲིབ་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། སྒྲིབ་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་དང༌། མུན་པ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། ལྗོངས་དང༌། མི་འཆི་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྔོན་བགད་པ་དང༌། རྩེས་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། དགའ་མགུར་སྤྱད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། དུས་གསུམ་དང༌། དུས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པའི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q2 解從順障法淨修其心】

【R1 由法增上故出離彼障】

【S1 由經行從惛沈睡眠蓋及順障法出】

ཇི་ལྟར་ན་འཆགས་པས་དེ་དག་ལ༌སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཇི་སྙེད་ཅིག་ལས་ཡོངས་སུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེས་སྣང་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་བཟུང་ཞིང༌། ལེགས་པར་ཡིད་ལ་བྱས༑ ལེགས་པར་བསྟེན། ལེགས་པར་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། དེ་སྣང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་འོད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཡོགས་པ་འམ། བླ་གབ་མེད་པའི་འཆགས་ན་འཆགས་པའི་ཚེ་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའམ། ཆོས་སམ། དགེ་འདུན་ནམ། ཚུལ་ཁྲིམས་སམ། གཏོང་བའམ༑ ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པར༌གྱུར་ནས། དང་བར་གྱུར་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཡང་དག་པར་སྟོན། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག །ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའམ། དེས་གཉིད་དང་རྨུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཉེས་དམིགས་སྟོན་པའི་ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། གླེང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་གང་དག་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་བསྟན་པར་བྱས་པ་ལ་དེ་དག་ལས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་རྣམ་པར་སྨད་ཅིང༌། རྣམ་པར་སྐྱོན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་སྤོང་བ་བསྟོད་ཅིང་བསྔགས་པ་དེ་དག་རྒྱ་ཆེར་དབྱངས་ཀྱིས་ཁ་ཏོན་བྱེད་པའམ༑ གཞན་དག་ལ་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏམ། དོན་སེམས་ཤིང་འཇལ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའམ། ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་ལྟ་བའམ། ཟླ་བ་དང༌། རྒྱུ་སྐར་དང༌། གཟའ་དང༌། སྐར་མ་དག་ལ༌ལྟ་བ་གཏོད་པར་བྱེད་པའམ། ཆུས་གདོང་འཁྲུ་བར་བྱེད་ན། དེས་དེའི་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་མི་སྐྱེད་ལ། སྐྱེས་པ་ནི་སངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【S2 由宴坐從餘四障及順四障法出】

【T1 問】

དེ་ལ་སྡུག་པས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་དག་ལ་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན།

【T2 答】

【U1 答數】

སྨྲས་པ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་པོ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དག་དང་དེ་དག་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེས་པ་གསལ་བར་བྱ་བ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་ཐག་རིང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ། ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་བཞག་སྟེ།

【U2 答修相】

【V1 廣釋從貪欲蓋及順法出】

འདུག་ནས་རྣམ་པར་བསྔོས་པའམ། རྣམ་པར་རྣགས་པའམ། རྣམ་པར་འབུས་གཞིགས་པའམ། རྣམ་པར་བམ་པའམ། རྣམ་པར་ཟོས་པའམ། རྣམ་པར་དམར་བའམ། རྣམ་པར་འཐོར་བའམ། རུས་གོད་ངམ། ཀེང་རུས་སམ། རུས་པའི་ཀེང་རུས་སམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོའི་མཚན་མ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། དེས་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་སྤང་བའམ༑ འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆོས་གང་དག་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་བསྟན་པར་བྱས་པའམ། ཁ་ཏོན་བྱ་བའམ། ཡིད་ཀྱིས་བརྟགས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འཆུམས་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་ལ་རྣམ་པར་སྨད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྐྱོན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་སྤོང་བ་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བསྟོད་པ་དང༌། བསྔགས་པ་དང་རབ་ཏུ་བསྔགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་དེ་ལྟར་འདུག་ནས་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་ཅིང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【V2 攝釋從餘三蓋及順法出】

【W1 先辨三障與初障有差別】

དེ་ལ་གནོད་སེམས་ལ་ཁྱད་པར་འདི་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་འདུག་ནས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཁོན་མེད་ལ། འགྲན་ཟླ་མེད་པ། གནོད་པ་མེད་པ། ཡངས་པ། རྒྱ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ། མི་གཉིས་པ། ཚད་མེད་པ། ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པས་ཕྱོགས་སུ་མོས་ཏེ༑ ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གསུམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བཞི་པ་དང༌། བླ་དང༌། འོག་དང༌། ཐད་ཀར་མཐའ་ཡས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་ལ་ནི་ཁྱད་པར་འདི་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་འདུག་ནས་སེམས་ནང་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲུབ་པར་བྱེད་ལ་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལ་ནི་ཁྱབ་པར་འདི་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་འདུག་ནས་ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་སུ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏམ། འོན་ཏེ་བདག་འདས་པའི་དུས་སུ་མ་བྱུང་བར་གྱུར་པ་ཞིག་ཡིན། །བདག་འདས་པའི་དུས་སུ་ཅི་འདྲ་བར་འགྱུར། ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཞིག་ཡིན། བདག་མ་འོངས་པའི་དུས་ན། ཅི་ཞིག་ཏུ་འགྱུར། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར། ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅིར་འགྱུར། སེམས་ཅན་འདི་ག་ལས་འོངས། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ནི་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས། འདས་པའི་དུས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་དེ༑ དེ་དེ་ལྟར་འདས་པའི་དུས་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤངས་ཤིང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །དེས་ཆོས་ཙམ་དང༌། དངོས་པོ་ཙམ་དང༌། རྒྱུ་ཙམ་དང༌། འབྲས་བུ་ཙམ་དང༌། ཡོད་པའང་ཡོད་པར། མེད་པ་ཡང་མེད་པར་མཐོང་ཞིང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཡང་སྒྲོ་འདོགས་པར་མི་བྱེད་ལ། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། འཇིགས་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡང་དག་པའི་སྒོ་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་ནེམ་ནུར་མེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་མེད་ལ། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང༌། རྒྱུ་དང༌། རྒྱུས་བསྐྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ནེམ་ནུར་མེད་ཅིང༌། ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【W2 顯其為斷聽聞等句與初障同有】

དེ་ལ་གནོད་སེམས་ལ་ཡང་དེས་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེ་དག༌སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆོས་གང་དག་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་ལ་ཡང་དེས་རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་དག་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཐེ་ཚོམ་ལ་ཡང་དེས་ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་དག་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་ཞེས་བྱ་བ༌རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【S3 總結】

དེ་ལྟར་ན་དེས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་དང༌། དེ་དག་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས། སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཆགས་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས། སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【R2 由自增上及世增上故出彼障法】

【S1 結前生後，總標其二】

དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【S2 別釋二】

【T1 自增上從順障法淨修其心】

དེ་ལ་བདག་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་སྐྱེས་པར་གྱུར་ན། སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་སྒྲིབ་པ་དེ་སྐྱེས་པ་དེས། སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཉམ་ཆུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས་བདག་གིས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་ནས། ངོ་ཚ་བར་བྱེད་ཅིང་སྒྲིབ་པ་སྐྱེས་པ་དེ་དང་དུ་མི་ལེན་པར་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་བདག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【T2 世增上從順障法淨修其心】

ཇི་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་དེའི་སྒྲིབ་པ་སྐྱེས་པའམ། སྐྱེ་བའི་དུས་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྒྲིབ་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ན། བདག་སྟོན་པས་སྨད་པར་འགྱུར་ཞིང་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྨད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། འཇིག་རྟེན་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྒྲིབ་པ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་ཅིང་སྐྱེས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་པས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 廣初夜分】【O1 解初夜經行宴坐等】

དེ་ལྟར་མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡང་འཆགས་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་བར་དུ་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས། སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ནས༑ གནས་མལ་རིམ་གྲོ་བྱ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོ་ག་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེའི་འོག་ཏུ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཕྱིར་བྱུང་སྟེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་འཁྲུ་ཞིང༌། བཀྲུས་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་ཏེ། འདི་ལྟར་གཉིད་ཀྱིས་བརྟ་བར་བྱ་བའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་བརྟ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ལུས་དེ་བརྟས་ན་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྒྱུན་ཏུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང༌། རྟག་འགྲུས་སུ་བྱས་ལ་ཤིན་ཏུ་ལས་སུ་རུང་ཞིང༌། ཤིན་ཏུ་ཕན་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【O2 解右脇而臥】

ཅིའི་ཕྱིར་གློ་གཡས་པས་ཕབ་སྟེ་ཉལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྲོག་ཆགས་སེང་གེ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་ནི་ཇི་སྟར་ཆོས་མཐུན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྲོག་ཆགས་སེང་གེ་ནི་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་རྩལ་ཆེ་བ་དང༌། གཟེངས་མཐོ་བ་དང༌། བརྟན་པས་ཕ་རོལ་གནོན་པ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་གནས་པ་ཡང༌། རྩལ་ཆེ་བ་དང༌། གཟེངས་མཐོ་བ་དང༌། བརྟན་པས་ཕ་རོལ་གནོན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་སེང་གེ་བཞིན་དུ་ཉལ་བ་ནི་དེའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་གྱི། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཉལ་སྟངས་དང༌། ལྷའི་ཉལ་སྟངས་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དག་གི་ཉལ་སྟངས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ལྟར་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ལེ་ལོ་ཅན་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཞན་པ། སྟོབས་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པ་ཆུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་ཏུ་ན་གློ་གཡས་པས་སེང་གེ་བཞིན་དུ་ཉལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལུས་དག་ལྷོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་གཉིད་ལོག་ནས་ཡང་དྲན་པ་བརྗེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཉིད་སྟུག་པོར་མི་འགྱུར་བ་དང་། རྨི་ལམ་ན་སྡིག་པ་རྨི་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཉལ་ན་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་གློ་གཡས་པས་ཕབ་ནས༌རྐང་པ་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། ཉལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【O3 住光明想】

ཇི་ལྟར་ན་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་སྣང་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་བཟུང་ཞིང་ལེགས་པར་ཡིད་ལ་བྱས། ལེགས་པར་བསྟེན། ལེགས་པར་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ༑ དེ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་དེ་འོད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་ན་དེ་གཉིད་ལོག་ན་ཡང་སེམས་ལ་མུན་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O4 正念】

ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ཆོས་དགེ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་གང་དག་མཉན་པ་དང་བསམས་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དྲན་པ་ཉལ་ཀའི་བར་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས༌ན་དེ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ན་ཡང་ཆོས་དེ་དག་གཉིད་མ་ལོག་པ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་ལ། ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་སེམས་དེ་ལན་མང་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པས་དགེ་བའི་སེམས་སམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་དྲན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲན་པས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O5 正知】

ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་དྲན་པར་གྱུར་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཉལ་བ་ན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་ན། དེས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། ད་དུང་མི་ལེན་པ་སྟོང་པར་བྱེད། རྟོག་པར་བྱེད། སེམས་ཕྱིར་ཟློག་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཤེས་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O6 思惟起想】

【P1 釋想】

ཇི་ལྟར་ན་ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར༌མི་བྱེད་ཅིང༌། དེ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཟིན་པའི་སེམས་སུ་བྱས་ནས། མྱུར་བ་མྱུར༌བ་ཐུམས་ཕྲས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་དགོན་པའི་རི་དྭགས་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གཉིད་ཀྱིས་ནོན་པ་ལ་སེམས་གཞོལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་འབབ་པར་མི་བྱེད། བབ་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཨེ༌མ་ཧོ་ཀྱེ་མ་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་མི་ཉལ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས། དེས་དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་འབད་པ་ཆེན་པོ་དང༌། མངོན་པར་བརྩོན་པའི་སྦྱོར༌བས་མཐུན་པ་སྐྱེད་དེ། གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དེད་མི་ཉལ་བ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར། མཁས་ཤིང་ལེ་ལོ་མེད་ལ། སྒྲུབ་ཕོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ། གནས་བཞིན་དུ་སང་ནམ་ལངས་པའི་ནང་པར་ཡང་སྒྲུབ་ཕོད་པས། རྒྱ་ཆེར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་གནས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །

【P2 辨三差別】

དེ་ལ་ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་གཅིག་གིས་ནི་གཉིད་སྡུག་པོར་མི་བྱེད་དེ། དེས་ནི་དེ་ལྡང་བའི་དུས་སུ་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ལྡང་ཞིང་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བར་སད་པར་ནུས་སོ། །ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་གཉིས་པས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་སེང་གེའི་ཉལ་སྟངས་ལས་ལྷག་ཆད་མེད་པར་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་གསུམ་པས་ནི་འདུན་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བྱེད་དོ། །བརྗེད་ངས་ན་ཡང་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད༌དོ། །དེ་ལྟར་ན་ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 廣後夜分】

དེ་མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སད་པར་བྱས་ནས། འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས། སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ནམ་གྱི་ཐོ་རངས་ཀྱི་ཆ་ལས་མེལ་ཚེ་ཐུན་གཅིག་ལྷག་ཙམ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་མཚན་མོའི་གུང་ཚིགས་ཀྱི་ཐུན་ལ་མེལ་ཚེ་ཐུན་གཅིག་ལྷག་ཙམ་གཉིད༌བསད་བར་བྱས་ནས་གང་གི་ཚེ་ལྡང་བ་དེའི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད༌ཀྱི་ཀུན་ནས་བཀྲིས་པ་ཆེན་པོས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཅིང༌། དེས་ལྡང་བ་ན་བུལ་བ་ཉིད་དམ། ཞེན་པ་ཉིད་དང༌། ལེ་ལོ་དང་སྙོམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་ལྡང་བ་ལ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །བུལ་བ་ཉིད་དང༌། ཞན་པ་ཉིད་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། སྙོམ་པ་དེ་དག་མེད་ན་བརྩལ་བ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ལྡང་བར་འགྱུར་རོ། །འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【L2 samāsārthah略義don mdor bsdu ba】

【M1 結前問後】

དེ་ནི་རེ་ཞིག་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན།

【M2 對問正釋】

【N1 明四種正所作事】

འདི་ལ་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་གིས་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་མི་ཉལ་བ་དེ་སྲིད་དུ༌དགེ་བའི་ཕྱོགས་མི་སྤོང་ཞིང་། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཆུད་པ་དང༌། རྟག་འགྲུས་སུ་བྱེད་པ་དང༌། དུས་སུ་ཉལ་བར་བྱེད་ཅིང་དུས་མ་ཡིན་པར་མི་ཉལ་བ་དང༌། ཉལ་ན་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཉིད་འདའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དུས་སུ་སད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལྡང་བའི་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བ་སྟེ། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་གིས་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་ནི་བཞི་པོ་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །

【N2 引前廣文次第屬當】

【O1 次第屬當四所作】

【P1 通明晝日及夜初分經行宴坐】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་བརྩམས་ནས། ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་བསྟན་ཞེ་ན། ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོསརྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡང་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་ལ། ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། རེ་ཞིག་འདི་ལྟ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་མི་ཉལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་མི་སྤོང་ཞིང༌། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་ཞིང་རྒྱུན་དུ་ཆུད་པ་པ་དང༌། རྟག་འགྲུས་སུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་དང་པོ་བསྟན་ཏོ། །

【P2-3 並是初夜觀行中文】

ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཕྱིར་བྱུང་སྟེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་བཀྲུས་ནས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་ཏེ། གློ་གཡས་པས་ཕབ་ནས་རྐང་པ་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ་ཉལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་སུ་ཉལ་བར་བྱེད་ཅིང་དུས་སུ་མ་ཡིན་པར་མི་ཉལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་གཉིས་པ་བསྟན་ཏོ། །

སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང༌། ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉལ་ན་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཉིད་འདའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་གསུམ་པ་བསྟན་ཏོ། །

【P4 所作是其後夜】

དེ་མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སད་པར་བྱས་ནས། འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་སུ་སད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལྡང་བའི་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བ་སྟེ་ཞེས་ཡང་དག་པར་བྱ་བ་བཞི་པ་བསྟན་ཏོ། །

【O2-3 別約第三、第四所作指當前文】

དེ་ལ་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང༌། ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཉིད་འདའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་དུས་སུ་དེ་སད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལྡང་བའི་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ལྡང༌བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་ལ་དྲན་པས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ་ཉལ་བར་བྱེད་ལ་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་དེ་ལས་ཉམས་ཤིང༌། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་ན། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་གཉིད་སྟུག་པོར་མི་ཉལ་བ་དང༌། དེའི་གཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡུན་རིང་དུ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར༌རོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་དེ་དུས་སུ་སད་པར་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་བའི་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【L3 結廣略】

དེ་ནི་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། །ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དོན་མདོར་བསྡུས་པ་འདི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ།། །།

【J8 saṁprajñanadvihāritā正知而住śes bshin du syod ñid】

【K1 初廣】【L1 列九門】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་ལྔ་པ།

ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་དང༌། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་དང༌། སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ལ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 廣解】

【M1 解abhikramapratikrama往還'go ba dan ldog pa】

【N1 先作三問】

དེ་ལ་འགྲོ་བ་ནི་གང༌། ལྡོག་པ་ནི་གང༌། འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན།

【N2 答中有三】

【O1 答辨二往還之義】【P1 往】

དེ་ལ་འགྲོ་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གྲོང་ངམ། གྲོང་གཞན་ནམ། ཁྱིམ་མམ། ཁྱིམ་གཞན་ནམ། གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། གཙུག་ལག་ཁང་གཞན་དུ་ཕར་འགྲོ་བའོ། །

【P2 還】

དེ་ལ་ལྡོག་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གྲོང་ངམ། གྲོང་གཞན་ནམ། ཁྱིམ་མམ། ཁྱིམ་གཞན་ནམ། གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། གཙུག་ལག་ཁང་གཞན་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་པའོ། །

【O2 解往還正知而住】

【P1 立四句】

དེ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གང་གིས་འགྲོ་བ་ན་ཡང་འགྲོའོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ལྡོག་པ་ན་ཡང་ལྡོག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། འདིར་ནི་བདག་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །འདིར་ནི་འགྲོ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། འདིར་ནི་བདག་གི་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་དུས་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི༌འགྲོ་བར་བྱ་བའི་དུས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་འགྲོ་བ་ན་འདི་དང༌འདི་ལྟར་ནི་འགྲོ་བར་བྱའོ། །འདི་དང༌འདི་ལྟར་ནི་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 以四句重釋前四句】

དེ་ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས་གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ན་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། དེ་གང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དེར་འགྲོ་བ་དང༌། དུས་སུ་འགྲོ་ཞིང་དུས་མ་ཡིན་པར་མི་འགྲོ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོ་ག་དང༌། སྤྱོད་ལམ་བརྟགས་པས་དེ་ལྟ་བུས་དེ་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་

【O3 釋已結】

དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M2 ālokitavyāvalokita覩瞻cuṅ zad bltas pa daṅ rnams par bltas pa】

【N1 總說】【N2 別釋】

【O1 覩】

དེ་སྔར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་གནས་རྣམས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་དང༌། བློ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བ་དང༌། བརྩལ་བ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བ་དང༌། འདུན་པ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་བར་བར་མ་དོར་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆུང་ཟད་བལྟས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 瞻】

དེ་དག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་ན་བློ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། བརྩལ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། འདུན་པ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ། མིག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་དག་གམ། བློན་པོ་ཆེན་པོ་དག་གམ། གྲོང་རྡལ་གྱི་མི་དག་གམ། ལྗོངས་ཀྱི་མི་དག་གམ། བྲམ་ཟེ་དག་གམ། ཁྱིམ་བདག་དག་གམ། ཕྱུག་པོ་དག་གམ། ཚོང་དཔོན་དག་གམ༑ དེད་དཔོན་དག་གམ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་དག་གམ༑ ཡང་ཏོག་དག་གམ། གནས་ཁང་དག་གམ། ཁང་བཟངས་དག་གམ༑ པུ་ཤུའི་སྟེང༌དག་གམ་གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་དག་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བལྟས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 覩瞻正知而住】

ཅུང་ཟད་བལྟས་པའམ། རྣམ་པར་བལྟས་པ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང༌། ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས། ཅུང་ཟད་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ན། གལ་ཏེ་ཅུང་ཟད་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེའི་ཚེ་ཅུང་ཟད་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཅུང་ཟད་བལྟ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཅུང་ཟད་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་

【N3 結】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཅུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་ལ་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M3 saṁmiñjitaprasārita屈申bskum pa daṅ brkyaṅ pa】【N1 總說】

དེ་ལ་བསྐུམ་པ་ནི་གང༌། བརྐྱང་བ་ནི་གང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན།

【N2 別釋】【O1-2 屈與申】

དེ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། ལྡོག་པ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ། ཅུང་ཟད་བལྟ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟ་བའི་ཚེ། རྐང་པ་དག་སྐུམ་པར་བྱེད་པའམ། རྐྱོང་བར་བྱེད་པའམ། ལག་ངར་དག་སྐུམ་པར་བྱེད་པའམ། རྐྱོང་བར་བྱེད་པའམ། ལག་པ་དག་སྐུམ་པར་བྱེད་པའམ། རྐྱོང་བར་བྱེད་པའམ། ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་གང་ཡང་རུང་བ་དག་སྐུམ་པར་བྱེད་པའམ། རྐྱོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 若屈若申正知而住】

གལ་ཏེ་བསྐུམ་པ་དང་བརྐྱང་བ་དེ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། བསྐུམ་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བརྐྱང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་བསྐུམ་པར་བྱ་བ་དང༌། གང་གི་ཚེ་བརྐྱང་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བསྐུམ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་བརྐྱང་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང༌། ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས་སྐུམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྐྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཚེ། གལ་ཏེ་སྐུམ་པར་བྱེད་དོ། །རྐྱོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། གང་བསྐུམ་པར་བྱ་བ་དང༌། བརྐྱང་བར་བྱ་བ་དེ་སྐུམ་པར་བྱེད་ཅིང་རྐྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་བསྐུམ་པར་བྱ་བ་དང༌། །བརྒྱད་བར་བྱ་བ་དེའི་ཚེ། སྐུམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྐྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བསྐུམ་པར་བྱ་བ་དང༌། བརྐྱད་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་སྐུམ་པར་བྱེད་ཅིང་། རྐྱོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི།

【N3 結】

འདི་ལྟ་སྟེ། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་ལ་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M4 saṁghāṭīcīvarapātradhāraṇa持僧伽胝及以持衣鉢snam sbyar 'chaṅ ba daṅ chos gos……lhuṅ bzed 'chaṅ ba】【N1 總說】

དེ་ལ་སྣམ་སྦྱར་འཆང་བ་ནི་གང༌། ཆོས་གོས་འཆང་བ་ནི་གང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་ནི་གང༌། སྣམ་སྦྱར་དང་ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན།

【N2 別釋】

【O1 持僧伽胝】

དེའི་ཆོས་གོས་ཆེན་པོ་དུམ་བུ་བདུན་པ་དང༌། དུམ་བུ་དགུ་པ་ཉིས་སྦྱར་དུ་བཙེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྣམ་སྦྱར་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 持衣】

དེ་བགོ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སྦ་བ་ནི་བཅང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཆོས་གོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་འབྲིང་ངམ། ཆུང་དུའམ། གོས་ལྷག་བརྟག་པར་འོས་པའམ། བརྟགས་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་གོས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བགོ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པ་དང༌། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སྦ་བ་ནི་འཆང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 持鉢】

དེའི་ཟས་ཀྱི་སྣོད་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ལྕགས་ལས་བྱས་པའམ། ས་ལས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྟུང་བཟེད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་སྦ་བ་ནི་འཆང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O4 持僧伽胝及以衣鉢正知而住】

གལ་ཏེ་སྣམ་སྦྱར་དང་ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་དེ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་རུང་བ་དང༌། རུང་བ་མ་ཡིན་པ༌གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་གང་གི་ཚེ་བཅང་བར་བྱ་བ་དེའི་དུས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བཅང་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་ན། གལ་ཏེ་འཆང་ངོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་། གང་བཅང་བར་བྱ་བ་དེ་འཆང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་བཅང་བར་བྱ་བ་དེའི་ཚེ་འཆང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བཅང་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་འཆང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་

【N3 結】

འདི་ལྟ་སྟེ། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་འཆང་བ་ལ་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M5 aśitapītakhāditasvādita食飲噉嘗zos pa 'thuns pa chos pa myaṅs pa】【N1 總說】

དེ་ལ་ཟོས་པ་ནི་གང༌། འཐུངས་པ་ནི་གང༌། འཆོས་པ་དང་མྱངས་པ་ནི་གང༌། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན།

【N2 別釋】【O1 食】【P1 總說】

ཟས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཟོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་དབྱེ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པའོ། །

【P2 別釋】【Q1 噉】

དེ་ལ་འཆོས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྡེ་གུ་དང༌། སྣུམ་ཁུར་དང༌། འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་དང༌། གཞན་ཡང་གང་གཡོས་སུ་བྱས་ཤིང༌། ཟས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་བཟའ་བ་སྲོག་འཛིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཆོས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟོས་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【Q2 甞】

མྱངས་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འོ་མ་དང༌། ཞོ་དང༌། མར་དང༌། ཞུན་མར་དང༌། འབྲུ་མར་དང༌། སྦྲང་རྩི་དང༌། བུ་རམ་གྱི་དབུ་བ་དང༌། ཤ་དང༌། ཉ་ཤ་དང༌། ཤ་སྐམ་དང༌། ལན་ཚྭ་དང་། ནགས་ཚལ་གྱི་ཤིང་ཏོག་དང༌། བཟའ་བའི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མྱངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟོས་པ་དེ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【O2 飲】

ཧྭགས་ཀྱི་རོ་དང༌། ཤ་ཁ་རའི་རོ་དང༌། རྩ་བ་མོ་དང༌། ཞོ་ག་ཆུ་དང༌། ཚྭ་དང༌། དར་བ་དང༌། ཐ་ན་ཆུ་ཡང་རུང་སྟེ། བཏུང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཐུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 若食若飲若噉若甞正知而住】

གལ་ཏེ་ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། བཏུང་བར་བྱ་བ་དང་། བ་ཅའ་བར་བྱ་བ་དང་། མྱང་བར་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང་།ཇི་ལྟར་བཟའ་བར་བྱ་བ་དང༌། བཏུང་བར་བྱ་བ་དང༌། བཅའ་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱང་བར་བྱ་བ༌གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས། ཟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཐུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཆའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མྱོང་བར་བྱེད་པ་ན། གལ་ཏེ་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །འཐུང་བར་བྱེད་དོ། །འཆའ་བར་བྱེད་དོ། །མྱོང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། བཟའ་བར་བྱ་བ་དང༌། བཏུང་བར་བྱ་བ་དང༌། བཅའ་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེས་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་བཟའ་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། མྱང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བཟའ་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱང་བའི་བར་དུ་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། མྱོང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི།

【N3 結】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་ལ་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M6-9 總解後四門：gatasthitaniṣaṇṇśayitajāgṛta……bhāṣitatūṣṇīmbhāvanidrāklama prativinodanā行住坐臥、覺寤……語默、解勞睡soṅ ba sdod pa 'dug pa ñal ba mi ñal ba ……smra ba mi smra ba gnis gyi snom pa bsan ba】【N1 總說】

དེ་ལ་སོང་བ་ནི་གང༌། སྡོད་པ་ནི་གང༌། འདུག་པ་ནི་གང༌། ཉལ་བ་ནི་གང༌། མི་ཉལ་བ་ནི་གང༌། སྨྲ་བ་ནི་གང༌། མི་སྨྲ་བ་ནི་གང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ནི་གང༌། སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ཞེ་ན།

【N2 別釋】【O6 行住坐臥(承前排序)】【P1 行(承前排序)】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཆག་ས་ན་འཆག་པའམ་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་གད་དུ་འགྲོ་བའམ༑ ལམ་དུ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 住】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་འཆག་ས་ན་སྡོད་པའམ་ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་སམ། མཁན་པོ་རྣམས་དང༌། སློབ་དཔོན་རྣམས་སམ། བླ་མ་རྣམས་སམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་མདུན་ན་སྡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 坐】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཁྲིའམ། ཁྲིའུ་འམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་བཞག་སྟེ། འདུག་པའམ། འདུག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P4 臥】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་བཀྲུས་ནས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་སམ། དགོན་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁོང་སྟོང་དག་ཏུ་ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ༑ རྩྭ་བཏང་བའི་སྟེང་དུ་གློ་གཡས་པ་ཕབ་སྟེ། རྐང་པ་རྐང་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། ཉལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O7 覺寤】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྤྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་དང་ཐ་མ་ལ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་ཉལ་བ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【O8 語默】

【P1 語】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དེ་ལྟར་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་ཞིང༌། ལུང་མནོས་པའི་ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང་། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔར་སྨོས་པ་དག་གིས་ལུང་ནོད་ཅིང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱས་པར་ཁ་ཏོན་བྱེད་པའི་བྱ་བས། ཁ་ཏོན་བྱང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་སམ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདི་ལྟ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་པའི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་དོན་དུ་དུས་དུས་སུ་གཏམ་འདྲེ་བར་བྱེད། ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་བྱེད། སོ་སོར་ཀུན་དགའ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【P2 默】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱང་བར་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། སེམས༌ནང་དུ་ཁོ་ནར་འཇོག་པར་བྱེད། བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ངེས་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད། དུལ་བར་བྱེད། ཞི་བར་བྱེད། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པའམ། ལྷག་མཐོང་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O9 解於勞睡】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དཔྱིད་ཀའི་དུས་སུ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིང༌། དཔྱིད་ཀའི་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཚ་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ཚ་བས་གནོད་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། ངལ་བ༌སྐྱེ་ཞིང། དུས་མ་ཡིན་པར་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་ཞིང༌། ཉལ་འདོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 結】

གལ་ཏེ་སོང་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དེ་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། གང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་དུ་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་བར་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་གི་ཚེ་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་བར་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་བར་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཤེས་བཞིན་དེ་དང་ལྡན་པས། སོང་བ་དང་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་ན། གལ་ཏེ་སོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། གང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་དུ་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བར་བྱ་བའི་བར་དུ་དེར་འགྲོ་ཞིང་དེར་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་འགྲོ་བ་དང༌། གང་གི་ཚེ་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱ་བ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་ཞིང་དེའི༌ཚེ་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱ་བ་དེ་ལྟར་འགྲོ་ཞིང༌། དེ་ལྟར་གཉིད་ཀྱིས་མ་པ་བསང་བའི་བར་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང་། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ལ་དེའི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【L3 辨九正知前後次第】【M1 問】

ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་དེའི་གོ་རིམས་ནི་གང༌། གཞི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【M2 解】【N1 辨往還】【O1 解往還】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་འདིར་འགྲོ་བར་བྱ་ཞིང་བསོད་སྙོམས་བརྒྱུས་ནས་ཀྱང་ཕྱིར་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ལྡོག་པར་བྱ་སྟེ།

【O2 解應往不應往處】

གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་འདི་ན་གང་དག་ཏུ་བདག་འགྲོ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཁྱིམ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤན་པའི་གནས་དང༌། སྨད་འཚོང་མའི་གནས་དང༌། ཆང་འཚོང་གི་གནས་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། གདོལ་པའི་ཁྱིམ་དང༌། གཞན་ཡང་ཞེ་འགྲས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཕྱིར་བཟློག་ཏུ་མི་རུང་བའི་ཁྱིམ༌གང་ཡིན་པ་དག་གོ། །གང་དག་ཏུ་བདག་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཁྱིམ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། ཁྱིམ་བདག་གི་རིགས་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། གྲོང་མི༌རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། ལྗོངས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། ཕྱུག་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། ཚོང་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་དང༌། དེད་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་དག་སྟེ།

【O3 解應時及以非時】

གང་དག་ཏུ་བདག་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཁྱིམ་དེ་དག་ཏུ་ཡང་ཧ་ཅང་ཕྱི་དྲོར་གྱུར་ན་མི་འགྲོ་བར་བྱའོ། །ཧ་ཅང་ནམ་སྲོས་ན་མ་ཡིན། སྦྱིན་པ་པོ་དང༌། སྦྱིན་བདག་བྱ་བས་བྲེལ་བ་དག་ཏུ་མ་ཡིན། རྩེད་མོ་དང་དགའ་བ་དང༌། རྒྱན་པོའི་སྦྱོར་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དག་ཏུ་མ་ཡིན། གྲོང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དག་ཏུ་མ་ཡིན། འཁྲུགས་པ་དག་ཏུ་མ་ཡིན་ཏེ།

【O4 解所應為】

འགྲོ་བ་ན་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་གླང་པོ་ཆེ་འཁྲུལ་པ་དང་འཕྲད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཤིང་རྟ༌དང་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟ་དུམ་རྒོད་དང་མ་ཡིན་པ་དང༌། བ་བརྡུང་ཀུས་མ་དང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཁྱི་ཟ་བ་དང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚེར་ཐགས་སྟུག་པོས་མི་བཤུད་པ་དང༌། ངམ་གྲོག་དང༌། གཅོང་རོང་དང༌། གཡང་སར་ཡང་གཡང་དུ་མི་ལྟུང་བ་དང༌། ལྗན་ལྗིན་གྱི་ནང་དུ་མི་སོང་བ་དང༌། མི་གཙང་བའི་ཁུང་དུ་མི་སོང་བ་དང༌། ཟླ་བ་ལྟར་ཁྱིམ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ་ཞིང་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྤྱི་རྟོལ་མེད་པ་དང༌། ལུས་དབེན་པ་དང༌།སེམས་དབེན་པ་དང༌། རྙེད་པ་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རང་གིས་ཐོབ་ན་དགའ་ཞིང་ཡིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་ཐོབ་ན་ཡང་དགའ་ཞིང་ཡིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བདག་ལ་མི་བསྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་མི་སྨོད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བར་བྱ་ཞིང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་གཞན་གྱི་ཁྱིམ་དག་ཏུ་བདག་ལ་གཞན་གྱིས་སྟེར་བར་འགྱུར་གྱི༑ མི་སྟེར་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མྱུར་བ་ཡིན་གྱི། འགྱངས་ཏེ་མ་ཡིན་པའི་བར་དེ་ལྟ་བུ་ལྟ་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་དང༌། སོང་ནས་ཀྱང་བདག་གིས་བླང་བའི་ཚོད་རན་པར་བྱ་ཞིང༌། རྙེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པར་མི་བྱ་ཞིང་ཁ་གསག་དང༌། གཞོག་སློངས་དང༌། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་དང༌། རྙེད་པས་རྙེད་པར་བྱེད་འདོད་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། རྙེད་པ་དེ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། འཆུམས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུད་པ་བོར་བ་མེད་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཆགས་པར་གྱུར་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ།

【N2 ālokitavyāvalokita覩瞻cuṅ zad bltas pa daṅ ranams par bltas pa】

དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་འགྲོ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། དེར་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པའི་ཚེ་གཟུགས་གང་དག་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ལས་ཀྱང༌། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་བལྟ་བར་བྱ། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་བལྟ་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་དག་ལ་བལྟ་བར་མི་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་དབང་པོ་ལེགས་པར་བསྡམས་ཏེ། མིག་གིས་མི་བརྟག་པར་བྱའོ། །གང་དག་ལ་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། མིག་གིས་བརྟག་པར༌བྱ་བའོ། །དེ་དག་ལ་གཟུགས་ཇི་ལྟ༌བུ་དག་བལྟ་བར་མི་བྱ་བ་ཡིན༌ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟློས་གར་མཁན་དང༌། བྲོ་གར་མཁན་དང༌། བཞད་གད་མཁན་དང་འཇོ་སྒེག་མཁན་དང༌། གཞན་ཡང་རོལ་མོའི་རྣམ་པ་བྲོ་གར་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བུད་མེད་རྣམས་དང༌། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་ཁྱད་པར་ཅན་དག་དང༌། གཟུགས་གང་དག་མཐོང་ན་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནོད་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་བར་ཆད་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ། དེ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་དེ་དག་ནི་ཆུང་ཟད་བལྟ་བར་ཡང་མི་བྱ། རྣམ་པར་བལྟ་བར་ཡང་མི་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཅི་ལྟ་བུ་དག་ལ་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒས་པ་དང༌། རྙིས་པ་དང༌། འཁོགས་པ་དང༌། ལུས་དབུགས་ངར་ངར་པོས་བརྫངས་པ་དང༌། ལུས་མདུན་དུ་དབྱིབས༌སྒུ་བ་དང༌། ལུས་འཁར་བ་ལ་རྟེན་ཅིང་འདར་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ནད་ཚབས་ཆེ་བ་དང༌། རྐང་པ་སྐྲངས་པ་དང༌། ལག་པ་སྐྲངས་པ་དང༌། ལྟོ་བ་སྐྲངས་པ་དང༌། གདོང་སྐྲངས་པ་དང༌། པགས་པའི་མདོག་སྐྱ་བ་དང༌། ཤུ་བ་ཅན་དང༌། ཁྱི་རྔོ་ཅན་དང༌། མཛེ་ཅན་དང༌། སྣད་པ་དང༌། ལུས་ལ་རྨ་ཡོད་པ་དང༌། ལུས་སྨིན་པ་དང༌། དབང་པོ་ཉམས་པ་དང༌། ཤི་བའི་དུས་བྱས་པ་དང༌། ཤི་ནས་ཞག་གཅིག་ལོན་པ་དང༌། ཤི་ནས་ཞག་གཉིས་ལོན་པ་དང༌། ཤི་ནས་ཞག་བདུན་ལོན་པ་དང༌། ཁྭ་དག་དང༌། ཆུན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་བཏོགས་པ་དང༌། བྱ་རྒོད་དག་དང༌། ཁྱི་དག་དང༌། ཝ་དག་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་བཟའ་བ་དང༌། ཁྲིའི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། སྟེང་དུ་བླ་རེ་བྲེས་ལ། མདུན་དང་རྒྱབ་ན་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་སྐྲ་བཤིག་ཅིང་ཐལ་བས་གཏོར་ལ་དུ་བར་བྱེད། ཆོ་ངེས་འདེབས་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་སྐྱེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་སྐྱེས་པ་དག་གིས་ཕྱིར་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་གཟུགས་གང་དག་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་འབྱུང་བར༌གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་བདག་གིས་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N3 sammiñjitaprasārita屈申bskum pa daṅ brkyaṅ pa】

ལུས་མི་བསྒྱུར་བ་དང༌། ལག་པ་མི་ཀྱོག་པ་དང༌། མགོ་མི་བསྒྱུར་བ་དང༌། རྟ་སྐད་མི་དབྱུང་བ་དང༌། ལག་པ་མི་སྦྲེལ་བ་དང༌། ལག་པ་མི་སྤྲད་པར་འགྲོ་བར་བྱ་ཞིང༌། མ་བསྒོ་བར་སྟན་ལ་འདུག་པ་མི་བྱ་བ་དང༌། སྟན་ལ་མ་བརྟགས་པར་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྗིད་ཀྱིས་མི་དབབ་པ་དང༌། རྐང་པ་མི་བསྣོལ་བ་དང༌། བརླ་མི་བསྣོལ་བ་དང༌། རྐང་པ་ཧ་ཅང་མི་དགུག་པ་དང༌། རྐང་པ་ཧ་ཅང་མི༌གདངས་པར་སྟན་ལ་འདུག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N4 saṁghāṭīcīvarapātradhāraṇa持僧伽胝及以持衣鉢不應開紐等snam sbyar 'chaṅ ba daṅ chos gos……lhuṅ bzed 'chaṅ ba】

མགོ་མི་གཡོགས་པ་དང༌། ཕྲག་པ་ལ་མི་གཟར་བ་དང༌། མདུན་མི་བརྫེ་བ་དང༌། ཕྲག་པ་གཉི་ག་ལ་མི་གཟར་བར་ཆོས་གོས་ཟླུམ་པོར་བགོ་བར་བྱ་ཞིང༌། ཧ་ཅང་རྩེངས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཧ་ཅང་འཇོལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གླང་པོ་ཆེའི་སྣ་ལྟར་ནར་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཏ་ལའི་ལོ་མ་ལྟར༌བལྟབས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྦྲུལ་མགོའི་གདེངས་ཀ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲུའི་ཕུར་མ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཆོས་གོས་བགོ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། བཅའ་བ་མ་འོངས་པར་ལྷུང་བཟེད་མི་བཟེད་པར་བྱ་ཞིང༌། བཟའ་བ་དང་བཅའ་བའི་སྟེང་དུ༌གཟུང་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། འོག་གཞི་མེད་པའི་ས་ཕྱོགས་དང༌། གད་ཀ་དང་གཡང་སར་ལྷུང་བཟེད་མི་གཞག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N5 aśitapītakhāditasvādita食飲噉嘗zos pa 'thuns pa 'chos pa myaṅs pa次第】

བསོད་སྙོམས་མཐར་ཆགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་ཞིང༌། འབྲས་ཆན་གྱིས་ཚོད་མ་མི་དགབ་པ་དང༌། ཚོད་མས་འབྲས་ཆན་མི་དགབ་པར་བྱ་བ་དང༌། འཕྱ་སྨོད་མེད་པ་དང༌། འཕྱ་སྨོད་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཁམ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡང་མ་ཡིན། ཧ་ཅང་ཆུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཁམ་རན་པར་བཟའ་བར་བྱ་བ་དང་། ལག་པ་མི་བལྡགས་པ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་མི་བྱོག་པ་དང༌། ལག་པ་མི་སྤྲུག་པ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་མི་བསྐྱམ་པ་དང༌། ཁམ་འཕྲོར་མི་བཅད་པར་བསོད་སྙོམས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N6 gatasthitaniṣaṇṇasayita行住坐臥soṅ ba daṅ sdos pa daṅ 'dug pa daṅ ñal ba】

བདག་ཁྱིམ་དེ་དག་ནས་ལྡོག་ཅིང་ཕྱིར་འོངས་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སོང་ནས་ཀྱང་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ཡིད་མི་གཅུགས་པ་དང༌། སྐབས་མ་ཕྱེ་བ་དང༌། མ་བསྐོས་པ་གཞན་དག་གི་མ་ཡིན་པ༑ གང་ཟག་སོ་སོའི་འཆགས་སར་ལུས་མི་ངལ་བ་དང༌། ལུས་མི་དུབ་པ་དང༌། གཡེང་བ་ཚར་གཅོད་པ་དང་། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། མི་དགེ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མི་ལྡན་པས་སེམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནང་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། ཡིད་ཕྱི་རོལ་དུ་མ་སོང་བ་དང༌། ཧ་ཅང༌རིང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྟད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་ལ་སྦྱོར་བ༌ཡིན་པར་སྐབས་སྐབས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། སྐབས་སྐབས་སུ་སྡོད་ཅིང་བཅག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་གཅུགས་པ་དང༌། སྐབས་མ་ཕྱེ་བ་དང༌། མ་བསྐོས་པ་གཞན་དག༌གིས་མ་ཡིན་པར་རང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། །རང་གི་ཁང་ཁྱིམ་མམ། རང་གི་སྐབ་མོའམ། གང་ཟག་སོ་སོའི་གནས་སུ་བསྐོས་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་དགོན་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ།ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས། དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་བཞག་སྟེ་འདུག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N7 (svapitajāgṛta)寤寢mi ñal ba daṅ ñal ba】

མཚན་མོའི་ཐུན་བར་མ་ལ་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང༌། ཉལ་བ་ཡང་འདི་ལྟར་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། ལྡང་བ་ཁོ་ནའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉལ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་མི་ཉལ་བར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་འདའ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་སད་པར་བྱས་ནས།

【N8 bhāṣitatūṣnīṁbhāva語默smra ba daṅ mi smra ba】

སྨྲ་བ་ཁ་ཏོན་གྱི་ལས་སམ། སྤོང་བ་ལ་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་གམ། ཆོས་བསམ་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་ཏེ། གང་དག་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས༌འདའ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་གྲངས་པའི་གསང་ཚིག་དང༌། ཡིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཚིག་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་དང༌། དོན་དང་མི་ལྡན་པ་དག་རྣམ་པར་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས༌འདུལ་བ་ཟབ་པ་ཟབ་པར་སྣང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། རྐྱེན༌འདི་པ་ཉིད་དེའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གུས་པར་བྱས་ཏེ༑ གཟུང་བར་བྱ་ཞིང༌། དམ་པོ་དང་། བརྟན་པར་ཡང་བྱའོ། །ལེགས་པར་བཟུང་ནས་ཀྱང་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི། ནན་ཏན་གྱིས་བསྒྲུབས་པས་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱ་ཞིང་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཁ་ཏོན་ཤིན་ཏུ་བྱང་བར་བྱ་བ་དང༌། འདུ་འཛིའི་གཏམ་དང་ལས་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བས་འདའ་བར་མི་བྱ་བར་དུས་དུས་སུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་དང་གཏམ་འདྲེ་བར་བྱ། ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་བྱ། སོ་སོར་ཀུན་དགའ་བར་བྱ་ཞིང་སྐྱོན་འདོགས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་འདྲི་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་བཙལ་བ་དང༌། གཞན་དག་དང་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྨྲ་བར་འདོད་པས་རན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། རིགས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། གནས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། ཞི་བར་སྨྲ་བས་གཞན་དག་ལས་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྨྲ་བས་འདོད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌། བདག་གིས་མི་སྨྲ་བས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་རྣམ་པར་བརྟག་པར་མི་བྱ་ཞིང༌། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་སེམས་པ་ལ༌མི་སྦྱོར་བར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དུ་མི་བྱ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་རྟོགས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་བར་མ་དོར་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། བསམ་པར་མི་བྱ་བའི་གནས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤོང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། གུས་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དང༌།

【N9 anidrāklamaprativinodanā解勞睡gñid gyi sñom pa bsaṅ ba睡眠】

བདག་དཔྱིད་ཀའི་ཚ་བས་གདུངས༌པ་དང༌། དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་དང༌། འབད་པ་དང༌། རྩོལ་བའམ། རུང་བའི་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་རྒྱུ་དང༌། ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་གཞི་ལས་དུས་མ་ཡིན་པར་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། དེའི་དོན་དུ་ཅི་ནས་ཀྱང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་དུས་ཡུན་རིང་པོར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཉམས་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡུད་ཙམ་ཞིག་གཉིད་བསང་བར་བྱ་སྟེ། དེར་ཡང་བདག་གིས་སྒོ་བཅད་པའམ། དགེ་སློང་ཡོད་ན་ལྟར་གཞུག་པའམ། འདུལ་བའི་བསྲུང་བ་དང༌། འདུལ་བའི་ཆོ་གས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་བཅིངས་ལ། གནས་དབེན་པར་འདུག་སྟེ། གཉིད་བསང་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེའི་གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【L4 攝九為二】【M1 結前起後】

དེས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་བ་དང་སྤྱོད་ལམ་ལས་བརྩམས་ནས། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་གོ་རིམས་ཡིན་ཏེ།

【M2 解正知而住】

དེ་ཁྱིམ་དུ་འགྲོ་བ་ན་དང་པོ་ཁོ་ནར་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་རྒྱུ་བ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་མི་ཉུང་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【M3 正明攝九為二】

དེ་ལ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། ཆུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཅད་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གྲོང་དུ་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། མི་ཉལ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ།

【K2 samāsārtha略義don mdor bshu ba】

【L1 結前問後】

དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན།

【L2 正解釋】

【M1 開三門】

རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་དང༌། རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 別徵解】【N1 行時五業rgyu ba daṅ ldan pa'i las rnam pqa lṅa】

དེ་ལ་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། མིག་གི་ལས་དང༌། ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་ཀྱི་ལས་དང༌། བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཞེས་བྱའོ།།དེ་ལ་རེ་ཞིག་ལྡོག་པ་དང་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། །ཆུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་མིག་གི་ལས་བསྟན༌ཏོ། །བསྐུམ་པ་དང་། བརྐྱང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། །སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཅང་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པའི་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། །

【N2 住時五業bpyod pa daṅ ldan pa'i las rnam pa lṅa】

སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་དང༌། ཉིན་མོའི་ལས་དང༌། མཚན་མོའི་ལས་ཏེ། དེ་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་སོང་བ་དང༌། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། །སྨྲ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ངག་གི་ལས་བསྟན་ཏོ། །ཉལ་བ་དང༌། མི་སྨྲ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སྙོམ་པ་བསང་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་བསྟན་ཏོ། །མི་ཉལ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉིན་མོའི་ལས་དང༌།མཚན་མོའི་ལས་དང༌། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །ཉལ་བ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་མཚན་མོའི་ལས་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཁོ་ན་ཡང་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 釋行住正知業有四rgyu ba daṅ ldan pa daṅ spyod pa daṅ ldan pa'i las la……rnam pa bshi】【O1 問】

དེ་ལ་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལས་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན།

【O2 別釋】【P1 正念不放逸】

དང་པོ་ཁོ་ནར་ལས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བརྩམ་མོ་ཞེས་རྒྱུ་བའི་ལས་སམ། སྤྱོད་པའི་ལས་ཤིག་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་ན། ལས་དེ་ཉིད་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་ཅིང༌། བག་ཡོད་པར་སྤྱོད་ལ། ལས་དེ་དྲན་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་བག་ཡོད་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས༑

【P2 應作而作】

གཞི་གང་ལ། ཕྱོགས་གང་དུ། དུས་གང་གི་ཚེ། ཇི་སྙེད་ཅིག །རྣམ་པ་གང་གིས། ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གཞི་དེ་ལ། ཕྱོགས་དེར་དུས་དེའི་ཚེ། དེ་སྙེད་ཅིག །རྣམ་པ་དེས། དེ་ལྟར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་སྟེ།

【P3 於現無罪】

དེ་ལྟར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ལྟུང་བ་མེད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པ་དང་། རྗེས་སུ་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌།

【P4 於當來世亦無有罪】

ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅིང་ལུས་ཞིག་སྟེ། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་ངན་འགྲོ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ།

【K3 後結】

རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དོན་མདོར་བསྡུ་བ༌གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【J9 kalyanamtratā善友性dge ba'i bses gñen】【K1 廣釋】【L1 明善友具足八支】【M1 列八支】

དེ་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱུད་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན་པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པ་ཡིན་པ་དང༌། རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པ༌ཡིན་པ་དང་། ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ཡིན་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 次第解】【N1 śilavān viharati安住淨戒tshul khrims la gnas】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་ལམ་འདོད་པ་དང༌། བྲམ་ཟེའི་ལམ་འདོད་པ་དང༌། བདག་དུལ་བར་བྱ་བ་དང༌། བདག་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། བདག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 bahuśruta具足多聞maṅ du thos pa】

ཇི་ལྟར་ན་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ཆོས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཐོག་མར་དགེ་བ། བར་དུ་དགེ་བ། ཐ་མར་དགེ་བ༑ དོན་བཟང་པོ། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། །མ་འདྲེས་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་མངོན་པར་བརྗོད་པས་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཆོས་མང་པོ་དག་ལེགས་པར་བཟུང་ཞིང་བསྟན་པར་བྱས་པ་དང༌། ཁ་ཏོན༌བྱས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་བརྟགས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 adhigantā能有所證rtogs pa daṅ ldan pa】

ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཟས་ལ་མི་མཐུན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྤོང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འགོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་བསྔོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་རྣགས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་འབུས་གཞིག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་བམ་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་ཟོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་དམར་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་འཐོར་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རུས་གོང་གི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐང་བ་བརྒྱད་བསྒོམ་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དག་གིས་འདོམས་པའི་མཐུ་ཡོད་ཅིང་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ།དེ་ལྟར་ན་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 anukampaka為性哀愍rjes su sñiṅ brtse ba daṅ ldan pa】

ཇི་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གཞན་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་དང་ལྡན་ཞིང༌། སྙིང་བརྩེ་བར་ཞུགས་པ་དང༌། དོན་དུ་འདོད་པ་དང༌། ཕན་པར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་འདོད་པ་དང༌། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 aparikhinnamānasa心無惓厭yid yoṅs su mi skyo ba】

ཇི་ལྟར་ན་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཟེངས་སྟོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཁོར་བཞི་པོ་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པས་ངལ་བ་མེད་པ་དང༌། མཁས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N6 kṣamāvat善能堪忍bzod pa daṅ ldan pa】

ཇི་ལྟར་ན་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གཤེ་ཡང་ཕྱིར་མི་གཤེ་བ་དང༌། ཁྲོས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་ཁྲོ་བ་དང༌། བརྡེགས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་བརྡེག་པ་དང༌། མཚང་བྲུས་ཀྱང་ཕྱིར་མཚང་མི་འདྲུ་བ་དང༌། བརྡུང་བ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྡུང་བ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བཅིངས་པ་དང༌། གོ་རར་བཅུག་པ་དང༌། བཙོག་པ་དང༌། སྨད་པ་དང༌། བསྡིགས་པ་དང༌། བཅད་པ་རབ་ཏུ་དམ་པོ་དག་ལ་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཡིན་པར་སེམས་ཤིང༌། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་ལ། གཞན་དག་ལ་འཁྲུག་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བརྙས་པ་དང༌། མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨད་ན་ཡང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང༌། ཕན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སེམས་པ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། བཀྲེས་པ་དང༌།སྐོམ་པ་དང༌། ཤ་སྦྲང་དང༌། སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང༌། རླུང་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྡིག་སྦྲུལ་གྱི་རེག་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་དག་ལས་ངན་དུ་བརྗོད་པ་དང་། ངན་པ་མ་འོངས་པའི་ཚིག་གི་ལམ་དག་བཟོད་པ་དང༌། ལུས་ལས་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ། རྩུབ་པ། ཚ་བ། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྲོག་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་སྐྱེས་པ་དག་ཀྱང་བཟོད་ཅིང༌། དང་དུ་ལེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N7 viṣamārada無有怖畏mi 'jigs pa daṅ ldan pa】

ཇི་ལྟར་ན་མི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཀུན་ཏུ་ཞུམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྐད་འདར་འདར་པོ་མེད་པ་དང༌། བརྗེད་པ་མེད་པའི་སྤོབས་པས་འཁོར་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིགས་པའི་རྒྱུ་དང༌། འཇིགས་པའི་གཞི་དེ་ལ་སྐྲག་པ་མི་འབྱུང་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། མཆན་ཁུང་དང༌། སྤུའི་ཁུང་བུ་དག་ནས་ཀྱང་རྡུལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N8 vākkaraṇenopeta語具圓滿tshig gi bya daṅ ldan pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འཁོར་དུ་གྲགས་པ་དང༌། སྙན་ཅིང་འཇེབས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གསལ་བ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། མཉན་པར་འོས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང༌། རྟེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཕྱིར་མི་ཟློགས་པའི་ཚིག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་ཚིག་དགེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L2 明由具八支成五善作】【M1 列五名】

དེ་རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པས་ན་སྐུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 別解】【N1 cadaka善能諫舉skul par byed pa】【O1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྐུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 解】

འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཆོ་ག་ལ་ཆོ་ག་ཉམས་པས་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། དོགས་པའི་སྒོ་ནས་བདེན་པས་ཡིན་གྱི་མི་བདེན་པས་མ་ཡིན་པ་དང༌། དུས་སུ་ཡིན་གྱི་དུས་སུ་མ་ཡིན་པར་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དང་ལྡན་པས་ཡིན་གྱི་དོན་དང་མི་ལྡན་པས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཚིག་འཇམ་པོས་ཡིན་གྱི་རྩུབ་མོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་དངོས་པོས་ཡིན་གྱི་ཞེ་སྡང་གི་སྐབས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པར་སྐུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི།

【O3 結】

དེ་ལྟར་ན་སྐུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 smāraka善能憶念dran par byed pa】【O1 問】

ཇི་ལྟར་ན་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 列三義】

ལྟུང་བ་དང༌། ཆོས་དང༌། དོན་དྲན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ།

【P2 別解】【Q1 令憶念先所犯罪】

ཇི་ལྟར་ན་ལྟུང་བ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟུང་བ་བྱུང་བ་མི་དྲན་ན། དེ་ལ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡུལ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་གཞི་མང་གེ་མོ་ཞིག་ལ། དུས་ག་གེ་མོ་ཞིག་གི་ཚེ་ལྟུང་བ་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་ངོ་ཞེས་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ལྟུང་བ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 令憶念法先所犯罪】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ། འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེའི་ཆོས་ཉན་ཅིང་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་རྣམས་གཅིག་པུས་མི་དྲན་ནམ། དྲན་པར་འདོད་པ་ལས་མི་དྲན་ན་དེ་ལ་དྲན་པར་བྱེད་པའམ། དྲན་པ་བརྗེད་པ་ཕྱིར་དྲན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་དྲི་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དྲི་བ་རྗེས་སུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q3 令憶念義先所犯罪】【R1 令彼憶所忘文義】

ཇི་ལྟར་ན་དོན་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དོན་ཐོས་པ་བརྗེད་ན། དེ་ལ་དྲན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་སད་པར་བྱེད། གསལ་བར་བྱེད། སྟོན་པར་བྱེད།

【R2 令彼憶修善義利】

ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་བྱས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་དང༌། སྨྲས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【O3 結】

དེ་ལྟར་ན་དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 avavādaka善能教授'doms par byed pa】【O1 問】

ཇི་ལྟར་ན་འདོམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 總明】

རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་དུས་དུས་སུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་དེ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་ཟེར་ཏེ།

【P2 別解勸結】【Q1 明勸修五分法身言論】

འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བའི་གཏམ་མམ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏམ་མམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གཏམ་མམ། ཤེས་རབ་ཀྱི་གཏམ་མམ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཏམ་མམ། ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་གཏམ་མམ།

【Q2 明教授小欲喜足言論】

འདོད་པ་ཆུང་བའི་གཏམ་མམ། ཆོག་ཤེས་པའི་གཏམ་མམ༑

【Q3 勸證永斷離欲寂滅言論】

སྤོང་བའི་གཏམ་མམ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་གཏམ་མམ། འགོག་པའི་གཏམ་མམ།

【Q4 勸損減惡法雜染緣性緣起所有言論】

མི་སྩོགས་པའི་གཏམ་མམ། འདུ་འཛི་མེད་པའི་གཏམ་མམ། རྐྱེན༌འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང༌བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གཏམ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ།

【O3 結】

དེ་ལྟར་ན་འདོམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N4 anuśāsaka善能教誡rjes su ston par byed pa】【O1 問】

ཇི་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 治有犯令其調伏】

སྟོན་པའི་བསྟན་པའི་ཆོས་འདུལ་བས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཁན་པོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། ཆོས༌མཐུན་པའི་བླ་མའམ། བླ་མ་ལྟ་བུར་གྱུར་པས་རྩོད་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཞིང་འདས་པར་རིག་ནས། དེ་ལ་དུས་དུས་སུ་སྨོད་པར་བྱེད། ཆད་པས་གཅོད་པར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌།

【P2 既調伏已令得利養收歛攝受】

ཡང་ཆོས་དང་མཐུན་པས་ལོངས་སྤྱོད་མཉམ་པར་བློན་གདབ་པ་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【P3 解名義】

བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལྷག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། ལྷག་པར་སྤྱད་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལྷག་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ལྷག་པར་མ་སྤྱད་པ་ཡང་སྟོན་ཅིང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【O3 結】

དེ་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 dharmadeśaka善能正法chos ston par byed pa】【O1 問】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 說世間法】

སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་དུས་སུ་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་གཏམ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་གཏམ་མམ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏམ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་གཏམ་དང༌། འདོད་པ་དག་གི་རོ་མྱོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ལས། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【P2 說出世法】【Q1 四諦論】

དུས་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ཀུན་འབྱུང་བའམ། འགོག་པའམ། ལམ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་

【Q2 明說意】

ལྡན་པའི་གཏམ་ཚིག་འབྲུ་འབྱོར་པ་དང༌། འབྲེལ་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འཕྲོད་པ་དང༌། ཐབས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཚམ་པ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། འགྲུས་སྐྱོང་གི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་དག་ཟེར་ཞིང་གཏམ་དེ་ཡང་དུས་ལ་བབས་པ་དང༌། གུས་པར་བྱས་པ་དང༌། སྔ་ཕྱི་འཚམ་པ་དང༌། མཚམས༌སྦྱོར་བ་དང༌། རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དང༌།

【Q3 明無有過】

རངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། མགུ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྲོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྒྱིད་ལུག་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བྱམས་པའི་སེམས་དང༌། ཕན་པའི་སེམས་དང༌། རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང༌། གྲགས་པ་ལ་མི་བརྟེན་པ་དང༌། བདག་ལ་མི་བསྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་མི་སྨོད༌པས་རིགས་པ་དང༌། འབྲེལ་བ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང༌། ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཁོར་རྣམས་ལ་མཐུན་པར་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ།

【O3 結】

དེ་ལྟར་ན་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 結】

ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་དུས་དུས་སུ་སྐུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད༌པ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【K2 smāsārtha略義don mdor bsdus pa】【L1 結前問後】

དེ་ནི་རེ་ཞིག་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་མདོར་བསྡུས་པ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 明樂為利益安樂】

གལ་ཏེ་མཛའ་བཤེས་དང༌། མཛའ་བོ་དང༌། རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། དང་པོ་ཁོ་ནར་ཕན་པར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན་པ་དང༌།

【M2 明利樂離於顛倒】

ཕན་པ་དང་བདེ་བ་དེ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅིང་ལྟ་བ་མ་ལོག་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན་པ་དང༌།

【M3 明利樂方便善巧】

འདི་ལྟ་སྟེ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཉེ་བར་བསྡུ་བའི་མཐུ་ཡོད་ཅིང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པ་དང༌།

【M4 明利樂為性好樂發勤精進】

འདི་ལྟ་སྟེ་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཉིད་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། མཁས་པ་དང་ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པར་གྱུར་ན། རྒྱུ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 結】

དེ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་དོན་མདོར༌བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ།

【K3 後結】

རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དོན་མདོར་བསྡུ་བ་འདི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱའོ།། །།

【J10 聞思正法】【K1 saddharma正法dam ba'i chos】【L1 總標】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་དྲུག་པ།

དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སེམས་པ་གང་ཞེ་ན། དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པ་དང༌། གསལ་བར༌བྱས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། གླེང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་བར་བསྟན་པའི༌ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དག་སྟེ།དེ་དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ༑ །

【L2 別釋】【M1 解十二分教】【N1 sūtra契經mdo'i sde】【O1 明世尊隨機散說】

དེ་ལ་མདོའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་གདུལ་བ་དེ་དང་དེ་དག་དང་གདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ནས་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཟས་དང༌། བདེན་པ་དང༌། ཁམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། བསླབ་པ་དང༌། ཤེས་ནས་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་

【O2 明結集法】

གཏམ་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དག་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས། བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་

【O3 解契經名】

འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དང་དེ་དག་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོག་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་མཐུན་པ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་རིམ་གྱིས་བཀོད་ཅིང༌། རིམ་གྱིས་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མདོའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 geya應頌dbyaṅs kyis bsñad pa'i sde】

དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཐ་མའི་མཇུག་ཏུ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། བཀྲི་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 vyākaraṇa記別luṅ bstan pa'i sde】

ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། གང་ལས་ཉན་ཐོས་ཤི་འཕོས་པ་དང༌། དུས་བྱས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལུང་སྟོན་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུང་བསྟན་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 gāthā諷頌tshigs su bcad pa'i sde】

ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། རྐྱང་པས་བཤད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་རྩ་བ་གཉིས་པའམ། རྩ་བ་གསུམ་པའམ། རྩ་བ་བཞི་པའམ། རྩ་བ༌ལྔ་པའམ༑ རྩ་བ་དྲུག་པར་རྩ་བ་བསྡེབས་ཏེ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N5 udāna自說ched du brjod pa'i sde】

ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གི་མིང་དང་རིས་ཡོངས་སུ་མ་བརྗོད་མ་བསྟན་པར། ཕྱིས་དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N6 nidāna因緣glen gshi'i sde】

གླེང་གཞིའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གི་མིང་དང་རིགས་ཡོངས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བསྟན་ཏེ། བཤད་པ་དང༌། ཆུང་ཟད་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པའི་བྱུང་བ་དང་བཅས། གླེང་གཞི་དང་བཅས་པ་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གླེང་གཞིའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【N7 avadāna譬喻rtogs pa brjod pa'i sde】

རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པ་སྟེ༑ དཔེ་དེས་དོན་གྱི་རང་བཞིན་དེ་རྣམ་པར་གསལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N8 vṛttaka本事de lta bu byun ba'i sde】

དེ་ལྟ་བུ༌བྱུང་བའི་སྡེ་གང་ཞེ་ན།ཆུང་ཟད་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【N9 jātaka本生skyes ba'i rabs kyi sde】

སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་སྡེ་གང་ཞེ་ན། འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དང༌། དཀའ་བ་སྤྱད་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N10 vaipulya方廣śin tu rgyas pa'i sde】

ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མདོ་གང་ཞེ་ན། གང་ལས་བླ་ན་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【N11 adbhutā dharmāḥ希法rmad du byuṅ ba'i chos kyi sde rnams】

རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། གང་ལས་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་དགེ་སློང་རྣམས་དང༌། དགེ་སློང་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་སློབ་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་ཚུལ་རྣམས་དང༌། དགེ་ཚུལ་མ་རྣམས་དང༌། དགེ་བསྙེན་རྣམས་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྲགས་པ་དག་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ༑ །

【N12 upadeśāḥ論議gtan la bab par bstan pa'i sde rnams】

གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མདོ་སྡེ་དྲན་པར་བྱེད་ཅིང༌། མདོ་སྡེ་རྣམ་པར་འཆད་པར་བྱེད་པ་མ་ལྟ་བུའི་ཆོས་མངོན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 piṭakatrayasaṁgṛthīta以三藏攝於十二sde snod gsum gyis bsdus pa】

གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ལ་མདོ་སྡེ་ཡང་ཡོད། འདུལ་བ་ཡང་ཡོད། ཆོས་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་མདོ་སྡེ་ཡིན་ནོ། །གླེང་གཞིའི་སྡེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་འདུལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཆོས་མངོན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【L3 總結】

དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱིསབསྡུས་པ་དེ་དག་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 saddharmaśravaṇa聽聞dam ba'i chos ñan pa】

དེ་ཉན་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མདོ་སྡེ་འཛིན་པའམ། འདུལ་བ་འཛིན་པའམ། མ་མོ་འཛིན་པའམ། མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་འཛིན་པའམ། མདོ་སྡེ་དང་མ་མོ་འཛིན་པའམ། འདུལ་བ་དང་མ་མོ་འཛིན་པའམ། མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་དང་མ་མོ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ།

【K3 cintanā聞正法sems pa】

དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ཉན་པ་དང༌། དོན་ཉན་པའོ། །

【J11 正思惟】【K1 問】

སེམས་པ་གང་ཞེ་ན།

【K2 解】【L1 遠離不應思處】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སེམས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡུལ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམ་པར་སྦྱངས་ནས།

【L2 應思處】【M1 略解】

ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སེམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 廣解】【N1 總辨思惟有二門】

སེམས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བགྲང་བའི་རྣམ་པས་ཆོས་རྣམས་ལ་བགྲང་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞལ་བའི་རྣམ་པས་རིག་པས་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་པར་བྱེད་དམ། གལ་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་པ་སྔར་བསྟན་པ་གང་ཡང་རུང་བ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་པར་བྱེད་ན་ཡང་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【N2 廣釋二門】【O1 約五蘊辨二門】【P1 gaṇanākākā算數行相bgraṅ ba'i rnam pa】

དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་བཅུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་རྣམ༌པ་གསུམ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ཡིན༌ནོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བགྲང་བ་དང༌། གྲངས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གོང་ནས་གོང་དུ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གྲངས་དང༌། བགྲང་བའི་རྣམ་པ་སེམས་པ་དེ་ལ་ཚད་མེད་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 tulanākārā稱量行相gshal ba'i rnam pa】【Q1 標列四理】

ཇི་ལྟར་ན་རིགས་པས་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་སེམས་པས་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རིགས་པ་བཞིས་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་སོ། །

【Q2 別解】

【R1 apekṣāyukti觀待道理ltos pa'i rigs pa】

དེ་ལ་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟོས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྐྱེ་བའི་ལྟོས་པ་དང༌། གདགས་པའི་ལྟོས་པའོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་ལྟོས་པ་ནི་རྒྱུ་གང་དག་དང༌། རྐྱེན་གང་དག་གིས་ཕུང་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕུང་པོའི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་དང༌། རྐྱེན་དེ་དག་ལས་ལྟོས་པ་ཡིན་ནོ། །མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་གང་དག་གི་ཕུང་པོ་རྣམས་གདགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕུང་པོ་གདགས་པ་དེ་ནི་མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་དེ་དག་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་ལྟོས་པ་དང༌། གདགས་པའི་ལྟོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བའི་ལྟོས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གདགས་པའི་ལྟོས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཕུང་པོར་གདགས་པའི་རིགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་ཐབས་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【R2 kāryakāraṇayukti作用道理bya ba byed pa'i rigs pa】

བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་རང་གི་རྒྱུ་དང༌། རང་གི་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་ཉན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་བར་ལྟ་བུ་དང༌། གཟུགས་ཀྱིས་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྒྲས་རྣ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གནས་པར་བྱེད་པའི་བར་དག་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་དེ་དང་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ཐབས་སུ༌འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【R3 upapattisādhanayukti證成道理'thad pa sgrub pa' i rigs pa】

འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་རྣམས་མི་རྟག་པའམ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ༑ སྟོང་པའམ། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་ཚད་མ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་གིས་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་འཐད་པའི་རིགས་པ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་འཕྲོག་པར་བྱེད་པའི་ཚད་མ་གསུམ་པོ་དེ༌དག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དམ༑ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་དམ། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དམ། སྟོང་པ་ཉིད་དམ། བདག་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འཐད་པ་སྒྲུབ༌པའི་རིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །

【R4 dharmatāyukti法爾道理chos ñid kyi rigs pa】

ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་སའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ཡིན༑ ཆུའི་མཚན་ཉིད་གཤེར་བ་ཡིན། མེའི་མཚན་ཉིད་ཚ་བ་ཡིན། རླུང་གི་མཚན་ཉིད་གཡོ་བ་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་མི་རྟག་པ་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ཡིན། ཚོར་བའི་མཚན་ཉིད་མྱོང་བ་ཡིན། འདུ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་དེ་གང་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིར་རིགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ཐབས་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལྟ་བུའམ། གཞན་ནམ། གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ནི་སེམས་ལ་གཞག་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ལ་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཁོ་ནའི་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q3 結】

དེ་ལྟར་ན་རིགས་པ་བཞིས་ཕུང་པོ་བསྟན་པ་དང༌། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་བསྟན་པ་ལ་ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【O2 例餘法】

དེ་ལྟར་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་བགྲང་བ་དང༌། གྲངས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། རིགས་པས་ཉེ་བར་རྟོག་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་བསྟན་པ་དེ་དང༌།

【N3 結】

དེ་དག་ལ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་པ་ཡིན་ཏེ།

【K3 結】

དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང་སེམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J12 anantalarāya無障bar chad med pa】【K1 總標內外二無障】

བར་ཆད་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། བར་ཆད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའོ། །དེ་ལ་ནང༌ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 廣釋】【L1 辨障】

【M1 初廣】【N1 adhyātamupādāyāntarāyaḥ依內障naṅ la(s) brten pa'i bar chad】【O1 問】

དེ་ལ་ནང་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 乏少資具，增貪瞋癡】

འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་སྔོན་བསོད་ནམས་མ་བྱས་པས་དེས་བསོད་ནམས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར། འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྐྱེན་དུ་བབ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་དག་དུས་དུས་སུ་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཡུན་རིང་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཡུན་རིང་བ་དང༌། གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། གཏི་མུག་ཡུན་རིང་བར༌འགྱུར་བ་དང༌། དེས་སྔོན་ནད་མང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་དག་བྱས་པས་དེའི་རྒྱུས་ནད་མང་བ་དང༌།

【P2 由先業及由現在不平等因多諸疾】

ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མི་མཐུན་པར་སྤྱད་པས་དེའི་ལུས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རླུང་དང༌། མཁྲིས་པ་དང༌། བད་ཀན་འཁྲུག་ཅིང་གསུད་པ་དང༌།

【P3 多事業種種樂著】

ཟས་ལ་གདུ་བ་དང༌། དོན་མང་བ་དང༌། བྱ་བ་མང་བ་དང༌། ཚོགས་འདུ་བ་མང་བ་དང༌། ལས་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། གཉིད་ལ་དགའ་བ་དང༌། བྲེ་མོའི་གཏམ་ལ་དགའ་བ་དང༌། འདུ་འཛི་ལ་དགའ་བ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། མི་བརྟན་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། ཡུལ་ངན་པ་ལ་གནས་པའམ།གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་ནང་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 bahirdhoādāyāntarāyāḥ依外障phyi rol la(s) brten pa'i bar chad rnams】【O1 問】

ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་རྣམས་གང་ཞེ་ན།

【O2 別釋】【P1 依惡友無善師教】

འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དུས་དུས་སུ་མི་ཐོབ་པ་དང༌།

【P2 居惡處晝夜諠雜或過惡觸或多驚恐】

ཡུལ་ངན་པར་གནས་ཤིང་དེ་དེ་ན་གནས་པས་ཉིན་མོ་འཁྲུག་ལོང་མང་བ་དང༌། མཚན་མོ་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟག་ཏུ་སྒྲ་འབྱིན་ཅིང་ཅ་ཅོ་མང་ལ། ཀླག་ཅོར་ཆེ་བ་དང༌། རླུང་དང་ཉི་མའི་རེག་པ་གྲང་ཞིང་ཚ་བ་དང༌། མིས་འཇིགས་པ་དང༌། མི་མ་ཡིན་པས་འཇིགས་པའམ། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི༑ ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་བར་ཆད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 samāsārtha略義don mdor bsdu ba】

【N1 總說】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། བར་ཆད་ནི་མདོར་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བའི་བར་ཆད་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བར་ཆད་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་པའི་བར་ཆད་དོ། །

【N2 別釋】【O1 prayogāntarāya加行障sbyor ba'i bar chad】

དེ་ལ་སྦྱོར་བའི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན། བར་ཆད་གང་དང་ཕྲད་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ན་རྣམ་པ་ཐམཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐུ་མེད་ཅིང་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན༑ ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ནད་ཚབས་ཆེ་བ་དང༌། དེའི་ལུས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རླུང་དང༌། མཁྲིས་པ་དང༌། བད་ཀན་འཁྲུག་ཅིང་གསུང་པ་དང༌། དེ་ལ་སྦྲུལ་ལམ། སྡིག་པའམ། སྲིན་གྱི་མེད་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང༌། དེ་མིའམ་མི་མ་ཡིན་པས་གཙེས་པ་དང༌། དེས་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད༌མ་རྙེད་པའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བའི་བར་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 prāvivekyāntarāya遠離障rab tu dben pa'i bar chad】【P1 問】

རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན།

【P2 解】【Q1 麁重】

ཟས་ལ་གདུ་བ་དང༌།

【Q2 多事業所作】

དོན་མང་བ་དང༌། བྱ་བ་མང་བ་དང༌། བྱེད་པ་མང་བ་དང༌། ལས་ལ་དགའ་བའི་དགའ་བ༌ལ་དགའ་སྟེ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་མང་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཡིད་གཞུངས་པར་གྱུར་པ་དང༌།

【Q3 樂語言】

སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་སྒོམ་པའི་མཐུ་ཡོད་ཅིང་ནུས་ཀྱང་ལུང་ནོད་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དང༌།

【Q4 樂睡眠】

གཉིད་ལ་དགའ་བ་སྟེ། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ཤིང་ལེ་ལོའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་གྱུར་ལ་གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། གྲོས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང༌། ཉལ་བའི་བདེ་བ་བདག་གིར་བྱེད་པ་དང༌།

【Q5 樂諠眾】

བྲེ་མོའི་གཏམ་ལ་དགའ་སྟེ། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྒྱལ་པོའི་གཏམ་མམ། རྐུན་པོའི་གཏམ་མམ། ཟས་ཀྱི་གཏམ་མམ། སྐོམ་གྱི་གཏམ་མམ། གོས་ཀྱི་གཏམ་མམ། སྨད་འཚོང་མའི་གཏམ་མམ། ལམ་སྲང་གི་གཏམ་མམ། ལྗོངས་ཀྱི་མི་དང་ཆགས་འོག་གི་རྒྱལ་ཕྲན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་གཏམ་མམ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་གཏམ་མམ། རྒྱ་མཚོའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་གཏམ་ཟེར་བའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་དོན་མེད་པས་དུས་ཡོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌།

【Q6 又多愛樂數與眾會】

དེ་ལ་དགའ་བ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཚོགས་འདུ་བ་མང་སྟེ། རྩོད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཡིད་རྣམ་པར་གཡེངས་ཤིང༌། ཡིད་གཡེན་སྤྱོ་བར༌འགྱུར་བ་དང༌།

【Q7 樂雜住】

འདུ་འཛི་ལ་དགའ་སྟེ། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མ་ཕྲད་པ་རྣམས་མཐོང་བར་འདོད་ཅིང༌། ཕྲད་པ་རྣམས་དང་འབྲལ་བར་མི་འདོད་པ་དང༌།

【Q8 樂戲論】

སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་སྟེ། སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་ཞིང༌། བགྲོད་པར་བྱ་བ་ལ་དང་པོར་འགྲོ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྩོན་པ་བཏང་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བར་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་དང་ཕྲད་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ནས། དགོན་པ་དག་གམ། ཤིང་དྲུང་དག་གམ། ཁང་སྟོང་གི་གནས་མལ་དགོན་པའམ་ནགས་འདབ་བམ། བས་མཐའ་དག་ཏུ་གནས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【O3 pratisaMlayanāntarāya寂靜障naṅ du yaṅ dag 'jog gi bar chad】【P1 總說】

ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་གི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་བར་ཆད་ཀྱང་ཡོད་དོ། །༌ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་ཀྱང་ཡོད་དོ། །

【P2 別釋】【Q1 奢摩他障】

དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན། བག་མེད་པ་དང༌། ཡུལ་ངན་པར་གནས་པའོ། །དེ་ལ་བག་མེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བག་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཀུན་ནས་འཁྲི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཙམ་གྱི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞུམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་མུན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའོ། །ཡུལ་ངན་པར་གནས་པ་ནི་ཡུལ་ཇི་ལྟ་བུར་གནས་ན་མིའམ་མི་མ་ཡིན་པ་གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་དེའི་སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར༌གཡེང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་བར་ཆད་དེ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་གི་བར་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 毘鉢舍那障】【R1 總說】

ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། མི་བརྟན་པའོ། །

【R2 別釋】【S1 解自恃舉】

དེ་ལ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ནི་རིགས་མཐོན་པོ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། ཞུམ་པ་མ་ཡིན་གྱི། དགེ་སློང་གཞན་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ལ་སྟོད་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང་གཞན་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདག་ནི་ཕྱུག་པོ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སྟེ། ཞན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདག་ནི་གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། བལྟ་ན་སྡུག་པ་དང༌། མཛེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདག་ནི་མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། ཐོས་པ་འཛིན་པ་དང༌། ཐོས་པ་བསྩགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདག་ནི་ཚིག་དགེ་ཞིང་། ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་དགེ་སློང་གཞན་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་ལ་སྟོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང་གཞན་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་ལ་དེ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ན། དགེ་སློང་གནས་བརྟན་རྒྱལ་ཚབས་ལྟ་བུ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་གང་དག་འཁོད་པ་དེ་དག་ལ། དུས་དུས་སུ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་མི་བྱེད་ཡོངས་སུ་ཞུམ་པར་མི་བྱེད་པས་དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལ་དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་བའི་གནས་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་གནས་རྣམས་ཀྱང་གསལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། འདི་ལྟ་སྟེ༑ ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཟབ་མོའི་དོན་དང་ཚིག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས། ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཡེ་ཤེས་དང་། མཐོང་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང་ངན་ངོན་ཙམ་ཞིག་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང༌། དེ་ཡེ་ཤེས་ཙམ་དང༌། མཐོང་བ་ཙམ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག༌པར་གནས་པ་ཙམ་དེས་བདག་ལ་སྟོད་པར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། དེ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་ཅིང༌། གོང་དུ་རྩོལ་བར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S2 釋掉】

མི་བརྟན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་དབང་པོ་མ་ཞི་ཞིང༌། དབང་པོ་རྒོད་པ་དང༌། དབང་པོ་འདམ་བུ་ལྟར་མཐོ་བར་གྱུར་པས། ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་བརྟན་པར་སེམས་པར་མི་བྱེད། དམ་པོར་སེམས་པར་མི་བྱེད་པས༑ དེས་ན་ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རྣམ་པར་དག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མི་བརྟན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་ཡིན་ནོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བག་མེད་པ་དང༌། ཡུལ་ངན་པར་གནས་པའོ། །ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། མི་བརྟན་པའོ། །

【S3 總結】

ཞི་གནས་ཀྱི་བར་ཆད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་བར་ཆད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་གི་བར་ཆད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ནི་བར་ཆད་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ཡིན་ཏེ།

【M3 結】

རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དོན་མདོར་བསྡུ་བ་ནི་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་བར་ཆད་ཅེས་བྱའོ། །བར་ཆད་དེ་ལས་བཟློག་པ་བར་ཆད་དེ་དག་མེད་པ་དང༌།

【L2 翻顯無障】

བྲལ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་དང༌། མི་འགྲོགས་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་བར་ཆད་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J13 tyāga修惠捨gtoṅ ba spel ba】【K1 標施意】

གཏོང་བ་སྤེལ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་དང་། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་དང༌། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K2 問答辨】

【L1 六問】

དེ་ལ་སུས་སྦྱིན་པར་བྱེད། སུ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅི་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅིས་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། གང་གིས་དེའི་སྦྱིན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན།

【L2 六答】【M1 答第一問：能施人】

སྨྲས་པ། སྦྱིན་པ་པོ་དང༌། སྦྱིན་བདག་གིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་སྦྱིན་པ་པོ་ནི་གང༌། སྦྱིན་བདག་ནི་གང་ཞེ་ན། རང་ཁོ་ནའི་ལག་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་པ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གང༌གིས་རང་གིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་ཡང་སྦྱིན་པར་འདོད་པ་ཡིན་གྱི། སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་བདག་ཅེས་བྱའོ། །

【M2 答第二問：受施人】

དེ་ལ་སུ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཞི་ལ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། ཡོ་བྱད་མེད་པ་རྣམས་དང༌། བཀྲེན་པ་རྣམས་དང༌། སྡུག་ཕོངས་པ་རྣམས་དང༌། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། སློང་མོ་པ་རྣམས་དང༌། ལོང་བ་རྣམས་དང༌། འོན་པ་རྣམས་དང༌། མགོན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་དང༌། མ་དང༌། སྣུན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གསོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲོག་དགོན་པ་དང༌། མུ་གེ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་དམག་ཚོགས་དང༌། བཅིངས་པ་དང༌། ནད་ཀྱི་འཇིགས་པ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ལ་ཕན་པ་སྟོན་པ་རྣམས་དང༌། བདེ་བ་སྟོན་པ་རྣམས་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་རྣམས་དང༌། རྩོད་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་གྲོགས་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་དགའ་བ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་མྱ་ངན་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ཉམ་ཐག་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བ་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །སྡུག་བ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨོས་འདྲིན་གང་དག་དེ་ལ་བྱམས་པའམ། བྱམས་ཤིང་གུས་པའམ། གཅུགས་པ་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། གཏམ་འདྲེས་པ་རྣམས་དང༌། ཕེབས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། གྲོགས་བཤེས་རྣམས་སམ། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་སྡུག་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་གང་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རང་བཞིན་དགེ་བར་གྲགས་པ་གནོད་སེམས་མེད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དང༌། འདོད་ཆགས་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དང༌། ཞེ་སྡང་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་རྣམས་དང༌། གཏི་མུག་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 答第三問：所捨物】

དེ་ལ༌ཅི་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མདོར་བསྡུ་ན། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། བུ་དང་ཆུང་མ་དང་བྲན་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་མི་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་དང༌། བ་ལང་དང༌། ལུག་དང༌། བྱ་གག་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཁྱེའུ་དང༌། བུ་མོའམ། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་དང༌། ནང་ལ་བརྟེན་ཏེ། ལག་པ་དང༌། རྐང་པ་དང༌། མགོ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་དང༌། ཞག་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཡང་དག་པར་སྣང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ཡང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་སྦྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་སྦྱིན་པ་དེ་དག་ལས་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ། དེ་དབང་ཕྱུག་དང༌། དབང་དང༌། སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན༑ སེམས་ཅན་དེ་དག་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་ཡང་རིགས་ལ། བྱིན་ན་ཡང་བདག་ཉིད་ཁ་ན་མ་ཐོ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། རྒྱུ་དེ་དང༌། རྐྱེན་དེས་གཞན་དག་གི་ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། སེམས་ཅན་གང་དག་གཞན་དག་ལ་བྱིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ནོར་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། འབྲུའི་དངོས་པོ་དང༌། ཡུལ་གྱི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་ནོར་གྱི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་ཤང་ཀ་ཤི་ལ་དང༌། བྱི་རུ་དང༌། རྡོའི་སྙིང་པོ་དང༌། སྤུག་དང༌། གསེར་དང༌། དངུལ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དམར་པོ་དང༌། གཡས་སུ་འཁྱིལ་ཏམ༑ གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རིན་པོ་ཆེའམ། དབྱིག་གམ༑ སྟང་ཟིལ་ལམ། གོས་སམ། སྣོད་སྤྱད་དམ། སྤོས་ཀྱི་རྣམ་པའམ། མེ་ཏོག་ཕྲེང་གི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནོར་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །འབྲུའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཆུང་ཟད་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བར་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ནས་དང༌། གྲོ་དང༌། འབྲས་སཱ་ལུ་དང༌། མོན་སྲན་དང༌། རྒྱ་སྲན་དང༌། ཏིལ་དང་། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང༌། བུ་རམ་ཤིང་གི་རོ་དང༌། དར་བ་དང༌། རྒུན་ཆང་གི་རོ༌དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་འབྲུའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན།འདི་ལྟ་སྟེ། ཞིང་གི་གཞི་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་གྱི་གཞི་དང༌། །ཚོང་ཁང་གི་གཞི་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་གནས་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་གི་གཞིའམ། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【M4 答第四問：施體相】

དེ་ལ་ཅིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་རྒྱུད་དང༌། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【M5 答第五問：施因】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། མ་འོངས་པ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་དད་པས་སྦྱིན༌པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གུས་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྙས་པ་མེད་པར་རང་གི་ལག་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་གཞན་དག་ལ་མཁོ་བར་འགྱུར་བའི་དུས་སུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་དང་མཐུན་པ་དང༌། གཟུ་ལུམས་མ་ཡིན་པས་ལེགས་པར་བསྒྲུབས་ཏེ། གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཙང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བཟང་པོ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གདམས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་མི་འགྱུར་བའི་རུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང༌། གསོག་འཇོག་གི་དྲི་མ་བསྩལ་ཏེ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་དུ་ཡང་ཡིད་དགའ་ལ༑ སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ཅིང༌། བྱིན་ནས་ཀྱང་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【M6 答第六問：施緣】

དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་བྱས་པ་གཟོ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་དང༌། གུས་པ་དང༌། གཅུགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཁྱད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱན་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་དང༌། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ཁྱིམ་པའམ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནས།

【K3 結惠捨】

སྦྱིན་པ་དེ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཏོང་བ་སྤེལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【J14 śramaJālaṁkāra沙門莊嚴dge sbyoṅ gi rgyan】

【K1 頌及長行列十四門】

དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཡོ་མེད་པ་དང༌། ནད་ཉུང་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། ཤེས་རབ་རྣོ་བ་དང༌། འདོད་པ་ཉུང་བ་དང༌། ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། གསོ་སླ་བ་དང༌། དགང་སླ་བ་དང་། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། དྲོད་རིགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཁས་པའི་རྟགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། བཟོད་པ་ཆེ་བ་དང༌། དེས་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 依門次第解釋】【L1 具足正信】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དད་པ་མང་བ་དང་།ངེས་པར་རྟོགས་པ་མང་བ་དང༌། མོས་པ་མང་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འདུན་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་སྟོན་པ་ལ་དང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཡིད་གཉིས་མི་བྱེད། ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་ལ། སྟོན་པ་ལ་བཀུར་སྟི་བྱེད། བླ་མར་བྱེད། རི་མོར་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། བསྙེན་བསྐུར་བྱས། བླ་མར་བྱས། རི་མོར་བྱས། མཆོད་པར་བྱས་ནས་ཉེ་བར་བརྟེན་ཏེ་གནས་པ་དང༌། སྟོན་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཆོས་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། བསླབ་པ་དང་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། བགོ་བཤའ་དང༌། བག་ཡོད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 無有諂曲】

ཇི་ལྟར་ན་གཡོ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དྲང་པོ་དང༌། དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཞིང༌། སྟོན་པ་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ། བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཡོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L3 少諸疾病】

ཇི་ལྟར་ན་ནད་ཉུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ནད་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཞིང༌། ཕོ་བའི་དྲོད་སྙོམས་ཤིང་འཇུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཧ་ཅང་མི་ཚ་བ་དང༌། ཧ་ཅང་མི་གྲང་བ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་དང༌། དུས་ཚིགས་བདེ་བ་དང་ལྡན་ལ། དེས་ན་དེས་ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་རྣམས་ལེགས་པར་བདེ་བར་འཇུ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནད་ཉུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L4 性勤精進】

ཇི་ལྟར་ན་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་དང༌།སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པ་བརྟན་པ་དང༌། བརྩོན་པ་མ་བཏང་བར་གནས་ཤིང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【L5 成就妙慧】

ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་རྣོ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ལོབ་སྐྱེན་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། བློ་དང་ལྡན་ཞིང༌། དབང་པོ་རྟུལ་བ་མ་ཡིན་ལ། དིག་པ་དང༌། ལྐུགས་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ལག་པས་བརྡ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ལ། ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཤེས་པར་ནུས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བློ་དང་ཡང་ལྡན་ལ། སྦྱོང་བ་ལས་བྱུང་བའི་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་རྣོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L6 少欲】

ཇི་ལྟར་ན་འདོད་པ་ཆུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཇི་སྙེད་པ་དག་ལྡན་ན་ཡང༌། བདག་འདོད་པ་ཆུང་བའམ། ཡོན་ཏན་ཇི་ལྟ་བུ་དག་དང་ལྡན་པར་གཞན་གྱིས་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་གཞན་ལས་ཤེས་པ་ཀུན་ཏུ་མི་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདོད་པ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【L7 喜足】

ཇི་ལྟར་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་དགའ་ཞིང་ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ཆོས་གོས་ངན་པའམ། བཟང་པོ་མ་རྙེད་ན་ཡང་འདོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། གདུག་བར་མི་བྱེད་ལ། རྙེད་ན་ཡང་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L8 易養】

ཇི་ལྟར་ན་གསོ་སླ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བདག་གཅིག་པུ་གསོ་བར་བྱེད་ཀྱི། ཕ་རོལ་པོ་གང་དག་གི་དོན་དུ་དེས་རིམ་གྲོ་བྱ་དགོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱེའུའམ། མིའམ༑ གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་གསོ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་སྦྱིན་པ་པོ་དང༌། སྦྱིན་བདག་གཞན་དག་གསོ་དཀའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གསོ་སླ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L9 易滿】

ཇི་ལྟར་ན་དགང་སླ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆུང་ངུས་ཀྱང་འཚོ་བར་འགྱུར་ལ། ངན་པས་ཀྱང་འཚོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དགང་སླ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L10 成就杜多功德】【M1 列名標數】

ཇི་ལྟར་ན་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྙེད་པས་ཆོག་པའི་བསོད་སྙོམས་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་སློང་བའི་བསོད་སྙོམས་པ་དང༌། སྟན་གཅིག་པ་དང༌། ཟས་ཕྱིས་མི་ལེན་པ་དང༌། ཆོས་གོས་གསུམ་པ་དང༌། ཕྱིང་པ་པ་དང༌། ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་དང༌། དགོན་པ་པ་དང༌། ཤིང་དྲུང་པ་དང༌། བླ་གབ་མེད་པ་དང༌། དུར་ཁྲོད་པ་དང༌། ཅོག་པུ་པ་དང༌། གཞི་ཇི་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་བསོད་སྙོམས་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། གནས་མལ་ལས་བརྩམས་ནས། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་སམ་བཅུ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །

【M2 辨相】【N1 常期乞食】【O1 開為二】

དེ་ལ་བསོད་སྙོམས་པ༌ལས་དབྱེ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྙེད་པས་ཆོག་ཤེས་པའི་བསོད་སྙོམས་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་སློང་བའི་བསོད་སྙོམས་པའོ། །

【O2 別解二】【P1 隨得乞食】

དེ་ལ་རྙེད་པས་ཆོག་ཤེས་པའི་བསོད་སྙོམས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདྲིས་པའི་ཁྱིམ་དག་ནས་ཅི་ཐོབ་པ་དང༌། ཅི་རྙེད་ཙམ་བཟའ་བར་བྱེད་པའོ། །

【P2 次第乞食】

མཐར་གྱིས་སློང་བའི་བསོད་སྙོམས་པ་གང་ཞེ་ན། ཁྱིམ་རྣམས་སུ་ཁང་ཁྱིམ་ནས་ཁང་ཁྱིམ་དུ་བསླངས་ཤིང་བརྒྱུས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་ཇི་ཐོབ་པ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་ཟ་བར་བྱེད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་ནས་བཟའ་བ་དང༌།བཅའ་བ་བཟང་པོ་ཅི་ཙམ་འདོད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་མགོ་འཕང་བསྟོད་དེ། ཁྱིམ་རྣམས་སུ་མི་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【O3 後辨開合意】

དེ་ལ་བསོད་སྙོམས་པ་ཉིད་བྱེ་བྲག་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ནི། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ན་ནི་བཅུ་གསུམ་མོ། །

【N2 但一坐食】

དེ་ལ་སྟན་གཅིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྟན་གཅིག་ལ་འདུག་ནས་ཅི་ཙམ་བཟའ་བར་བྱ་བ་དེ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱེད་ཀྱི། སྟན་དེ་ལས་ལངས་ནས་བཟའ་བར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྟན་གཅིག་པ༌ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【N3 先止後食】

ཟས་ཕྱིས་མི་ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། ཟས་ཀྱི་ཕྱིར་འདུག་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་ཇི་ཙམ་གྱིས་བདག་འཚོ་བར་ཤེས་པའི་ཟས་ཐམས་ཅད་མ་མནོས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། གང་ལས་བདག་གི་ཟས་ཀྱི་བྱ་བ་དེ་ལས་ལྷག་པ༌མི་བླང་ངོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར༌འགྱུར་བ་དེའི་འོག་ཏུ་ཐམས་ཅད་བླངས་ནས་ཟ་བར་རྩོམ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཟས་ཕྱིས་མི་ལེན་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【N4 但持三衣】

ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་གོས་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་སྣམ་སྦྱར་དང༌། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་ཀྱིས་འཚོ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པའི་གོས་གཞན་མི་འཆང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་གོས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N5 但持毳衣】

ཇི་ལྟར་ན་ཕྱིང་བ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་གོས་གསུམ་པའམ། གོས་ལྷག་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་འཆང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བལ་ལས་བྱས་པ་ཤ་སྟག་འཆང་གི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྱིང་པ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N6 持糞掃衣】

ཇི་ལྟར་ན་ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གཞན་དག་གིས་ལམ་པོ་ཆེའམ། ལམ་སྲང་ངམ༑ གཞི་མདོའམ། སུམ་མདོའམ། ལམ་ཀའམ། ལམ་གོལ་བར་བོར་བའམ། སྤངས་པ་དང༌། བཏང་བའི་གོས་བཤད་བས་རེག་པའམ། གཅི་བས་རེག་པའམ། བཤད་གཅི་དང༌། རྣག་དང་ཁྲག་དང༌། མཆིལ་མས་རེག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་མི་གཙང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་བོར་ལ། ཐ་གི་བླངས་ཏེ། བཀྲུས་ལ་དྲུབས་ཏེ། ཁ་དོག་བསྒྱུར་ཞིང་འཆང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N7 住阿練若】

ཇི་ལྟར་ན་དགོན་པ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གྲོང་དང་གྲོང་རྡལ་ལས་དབེན་པའི་གནས་མལ་དགོན་པ་དང༌། ནགས་འདབ་དང༌། བས་མཐའ་གང་དག་ཡིན་པ་དག་ཏུ་གནས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དགོན་པ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N8 常居樹下】

ཇི་ལྟར་ན་ཤིང་དྲུང་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཤིང་དྲུང༌དུ་གནས་འཆའ་ཞིང༌། ཤིང་དྲུང་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤིང་དྲུང་པ་ཡིན་ནོ། །

【N9 常居逈露】

ཇི་ལྟར་ན་བླ་གབ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་བཀབ་པ་དང༌། མ་གཡོགས་པའི་ཕྱོགས་བླ་གབ་མེད་པར་གནས་འཆའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བླ་གབ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N10 常住塚間】

ཇི་ལྟར་ན་དུར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་དུ་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཤིའོ་ཅོག་འདོར་བའི་དུར་ཁྲོད་དུ་གནས་འཆའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དུར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N11 常期端坐】

ཇི་ལྟར་ན་ཅོག་པུ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་ཙོག་པུར་འདུག་སྟེ། དུས་ཡོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ༑ རྩིག་པའམ། ཤིང་ངམ། རྩྭ་བཏིང་བ་ལ་རྒྱབ་བམ་གློས་མི་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཅོག་པུ་པ་ཡིན་ནོ། །

【N12 處如常坐】

ཇི་ལྟར་ན་གཞི་ཇི་བཞིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་དུ་རྩྭ་བཏིང་བའམ། ལོ་མ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་མལ་འཆའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྩྭ་བཏིང་བའམ། ལོ་མ་བཏིང་བ་དེ་ཡང་ལན་ཅིག་ཇི་ལྟར་བཏིང་བ་དེ་ཁོ་ནའི་སྟེང་དུ་མལ་འཆའ་བར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་དང་ཡང་དུ་མི་བརྗེ་མི་འཆོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཞི་ཇི་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 釋杜多名】

ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། བལ་ལམ། ཤིང་བལ་ནི་གང་གི་ཚེ་མ་བསྩལ། མ་བཤིག །མ་རྨེལ༌བ་དེའི་ཚེ་ན།འཛིངས་ཤིང་མི་འཇམ་མི་ཡང་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐུད་པར་བཀལ་བའམ། འདའ་བར་བྱ་བའི་ལས་སུ་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་ན་ལ་ལ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཆགས་པས་བསོད་སྙོམས་ལ་སེམས་ཞེན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་ཆགས་པས་ཆོས་གོས་ལ་སེམས་ཞེན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་དང༌། གནས་མལ་ལ་ཆགས་པས་གནས་མལ་ལ་སེམས་ཞེན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་ཞེན་པ་དེ་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད། དྲང་པོར་བྱེད། མཉེན་པར་བྱེད། ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད། གནམ་པར་བྱེད། བཏུབ་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཞེས་བྱའོ། །

【M4 明別治貪欲】

དེ་ལ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཆགས་པ་ནི། བར་ཆད་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། ཟས་བཟང་པོ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། ཟས་མང་པོ་ལ་ཆགས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཟས་བཟང་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། བསོད་སྙོམས་པ་ཡིན་ནོ། །ཟས་མང་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། སྟན་གཅིག་པ་དང༌། ཟས་ཕྱིས་མི་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོས་གོས་ལ་ཆགས་པ་ནི་བར་ཆད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་གོས་མང་པོ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། འཇམ་ཞིང་རེག་ན་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་། བཟང་པོ་ལ་ཆགས་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་གོས་མང་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཆོས་གོས་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་གོས་འཇམ་ཞིང་རེག་ན་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཕྱིང་པ་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་གོས་བཟང་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །གནས་མལ་ལ་ཆགས་པ་ནི་བར་ཆད་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་འཛི་ལ་ཆགས་པ་དང༌། གནས་ལ་ཆགས་པ་དང༌། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང་ཉལ་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། སྟན་དང་གཏིང་བ་དང༌། དགབ་པ་ལ་ཆགས་པའོ། །དེ་ལ་འདུ་འཛི་ལ་ཆགས་པ་སྤང་པའི་ཕྱིར། དགོན་པ་པ་ཡིན་ནོ། །གནས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཤིང་དྲུང་པ་དང༌། བླ་གབ་མེད་པ་དང༌། དུར་ཁྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །དུར་ཁྲོད་པ་ནི་འཁྲིག་པ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཡིན་ནོ། །གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང་ཉལ་བའི་བདེ་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཅོག་པུ་པ་ཡིན་ནོ། །སྟན་དང༌། གདིང་བ་དང་དགབ་པ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། གཞི་ཇི་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L11 端嚴】

ཇི་ལྟར་ན་མཛེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མཛེས་པར་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་བལྟ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟ་བ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཅང་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མཛེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L12 知量】

ཇི་ལྟར༌ན་དྲོད་རིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ན་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་ན། དེ་ལ༌སློང་བའི་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དྲོད་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །

【L13 成就賢善士法】

ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རིགས་མཐོན་པོ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ། ཕྱུག་པོའི་ཁྱིམ་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ། གཟུགས་བཟང་བའམ། བལྟ་ན་སྡུག་པའམ། མཛེས༌པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པའམ། ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ། ཡེ་ཤེས་ཙམ་མམ། མཐོང་བ་ཙམ་མམ། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་ཙམ༌གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཐོབ་པར་གྱུར༌པ་ཡིན་ན་ཡང་། དེས་བདག་ལ་སྟོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། གཞན་ལ་སྨོད་པར་མི་བྱེད་ལ། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས༌འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན༌ཡིན་པར་རིག་ནས། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L14 成就總慧者】

ཇི་ལྟར་ན་མཁས་པའི་རྟགས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བྱིས་པ་ཡིན་ལ། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན༑ བྱིས་པ་ནི་ཉེས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། མཁས་པ་ནི་ལེགས་པར་བསམ་པ་སེམས་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མཁས་པའི་རྟགས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L15 堪忍】

ཇི་ལྟར་ན་བཟོད་པ་ཆེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གཤེ་ཡང་ཕྱིར་མི་གཤེ་བ་དང༌། ཁྲོས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་ཁྲོ་བ་དང༌། བརྡེགས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་བརྡེག་པ་དང༌། མཚང་བྲུས་ཀྱང་ཕྱིར་མཚང་མི་འབྲུ་ཞིང༌། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་གྲང་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། བཀྲེས་པ་དང༌། སྐོམ་པ་དང༌། ཤ་སྦྲང་དང༌། སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང༌། རླུང་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྡིག་སྦྲུལ་གྱི་རེག་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་ལས་ངན་དུ་བརྗོད་པ་དང༌། ངན་པ་འོངས་པའི་ཚིག་གི་ལམ་དག་བཟོད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པ་རྩུབ་པ་ཚ་བ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ། སྲོག་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་དག་ཀྱང་བཟོད་ཅིང༌། དང་དུ་ལེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བཟོད་པ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【L16 柔和】

ཇི་ལྟར་ན་དེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སྟོན་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པ་དང༌།བྱམས་པའི་ངག་གི་ལས་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱམས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་དང་ལྡན་ཞིང་ཆོས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་རྙེད་པ་ལྷུང་བཟེད་དུ་བླུགས་ཤིང༌། ལྷུང་བཟེད་དུ་ཆུད་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཟས་མི་བསྲི་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མཐུན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་མཐུན་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ། སྡུག་པར་བྱེད་པ། བླ་མར་བྱེད་པ། རྩོད༌པར་མི་བྱེད་པའི་ཆོས་དྲུག་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པས། འགྲོགས་ན་བདེ་ཞིང་རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ལ། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པར་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L17 賢善】

ཇི་ལྟར་ན་གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁྲོ་གཉེར་མེད་པ་དང༌། བཞིན་གྱི་མདོག་གསལ་བ་དང༌། འཛུམ་པ་སྔར་གཏོང་བ་དང༌། གསོང་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། དགའ་བར་སྨྲ་བ་དང༌། སྡུད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་དང༌། རྒྱུད་རབ་ཏུ་དང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 結成】

དེ་ཆོས་དེ་དག་དང་ལྡན་པས་ཆོས་འདོད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་འདོད་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང༌། སྙན་པའི་སྒྲའི་ཚོགས་མི་འདོད་པ་ཡིན་ཞིང༌། སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་དང་མི་ལྡན་ལ། དེ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་ཡང་སྒྲོ་འདོགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཡོད་པའི་ཆོས་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཟོ་དང༌། སྙན་དངགས་སུ་བྱས་པ་ཡིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཚིག་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དོན་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་ནས། ཐག་རིང་དུ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད། དེས་བདག་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལྷག་པ་མི་འཆང་བ་དང༌། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའི་འདུ་འཛི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའི་ཚོགས་པ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང༌གི་གཞི་ལས་འཁྲུག་ལོང་དང་གནོད་སེམས་སྐྱེ་ཞིང༌། དེ་དག་རྣམ་པར་གྱུར་ཅིང༌། གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལས༑ མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མཛའ་སྡེ་དག་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་སོ་ཅོག་ལ་ཡང༌། གཞི་འདིས་བདག་ལ་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་ཞེས་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དད་པས་བྱིན་པ་ཆུད་མི་གསོན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མ་ཞིག་པས་དད་པས་བྱིན་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དད་པས་བྱིན་པ་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བསླབ་པ་འབུལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པའི་སྐབས་དང༌། འཁྲུལ་པ་ཚོལ་ཞིང་དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་ལ། སྡིག་པ་འཆགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དག་གི་ཉེས་པའི་སྐབས་དང༌། འཁྲུལ་པ་ལ་ལྷུག་པར་འཇོག་པ་དང༌། བསམས་བཞིན་དུ་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་ལྟུང་བ་མི་འབྱིན་ཅིང༌། བྱུང་ན་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱེད་པ་དང༌། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་དག་ལ་ཡང་མཁས་ཤིང་ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། རང་ཉིད་ཀྱིས་བྱེད་ཅིང་གཞན་ལས་ལུས་ཀྱི་བསྙེན་བཀུར་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཟབ་མོ་བསྟན་པ་དག་ལ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཡིན་གྱི། བདག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས། དེ་ལ་མོས་པ་སྤྱོད་ཅིང་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཅལ༌ཅོལ་དུ་འཛིན་པ་དང༌། སྤང་དཀའ་བར་མི་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ལྡན་ཞིང་དེ་ལྟར་སྤྱོད༌དོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་པ་ན། དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་ཅིང་མཛེས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལོང་ཚོ་ལ་བབ་པ། ཆེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་ལ་ཞིག་ཁྲུས་བྱས་ཤིང་བྱུག་པས་བྱུགས་ཏེ། གོས་དཀར་པོ་བགོས་ལ། རྒྱན་སྣ་ཚོགས་འདི་ལྟ་སྟེ། མགུལ་གདུབ་དག་དང༌། གདུ་བུ་རྒྱན་ཅན་དག་དང༌། དཔུང་རྒྱན་དག་དང༌། སོར་གདུབ་དག་དང༌། རྒྱན་དག་དང༌། གསེར་དང་དངུལ་གྱི་ཕྲེང་བ་དག་གིས་བརྒྱན་ན་མཛེས་པ་དེ་བཞིན་དུ༑ དེ་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་གིས་བརྒྱན་ན་མཛེས་ཤིང་ལྷམ་མེ། ལྷན་ནེ། ལྷང་ངེར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་ཞེས་བྱའོ༌།། །།བར་གྱི་སྡོམ་ནི། དད་ལྡན་གཡོ་མེད་ནད་ཉུང་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤེས་རབ་འདོད་ཆུང་དང༌། ཆོག་ཤེས་གསོ་སླ་དགེང་སླ་དང༌། །སྦྱངས་དང་མཛེས་དང་དྲོད་རིག་དང༌། །སྐྱེས་བུ་དམ་ཆོས་མཁས་རྟགས་དང༌། །བཟོད་དང་དེས་དང་གྱ་ནོམ་ཡིན། །སྡོམ་ནི། བདག་དང་གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་དང༌། །མདུན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དབང་པོ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཟས་དང་མི་ཉལ་དང༌། །ཤེས་བཞིན་དུ་ནི་སྤྱོད་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང༌། །དམ་ཆོས་ཉན་དང་སེམས་པ་དང༌། །བར་ཆད་མེད་དང་གཏོང་བ་དང༌། །དགེ་སྦྱོང་རྒྱན་ནི་ཐ་མ་ཡིན། །བསྡུས་པའི་སྡོམ་ནི། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཆགས་བྲལ་དང༌། །དེ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་འདས་པ་དང༌། །དེ་དག་ཉིད་ཚོགས་ངེས་འབྱུང་བའི། །ས་ཡི་མིང་དུ་བྱས་པ་ཡིན། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་གཏོགས་པ་ལས། རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་དང་པོ་རྫོགས་སོ།། །།

【D2 dvitīyaṁ yogasthānam第二瑜伽處rnal 'byor gyi gnas gñis pa謂數取趣處(缺1)】【E1 長行及頌總列十九問】

བམ་པོ་བདུན་པ།

འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཆགས་བྲལ་དང༌། །དེ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་འདས་པ་དང༌། །དེ་དག་ཉིད་ཚོགས་ངེས་འབྱུང་བའི། །ས་ཡི་མིང་དུ་བྱས་པ་ཡིན། །ཞེས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ས་ཇི་སྐད་བསྟན་ཅིང༌། ཇི་སྐད་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་དེ་ལ། གང་དག་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་དུ༑ གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། །དམིགས་པ་ནི་གང༌། གདམས་ངག་ནི་གང༌། བསླབ་པ་ནི་གང༌། བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་གང༌། རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་ནི་གང༌། རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ནི་གང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་དག་ནི་གང༌། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་གང༌། རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ནི་གང༌། བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་གང༌། གང་ཟག་གི་རྣམས་གྲངས་དག་ནི་དུ༑ བདུད་དག་ནི་དུ། བདུད་ཀྱི་ལས་དག་ནི་དུ། རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ནི་

【E2 依問次第解釋十七段】【F1 補特伽羅品類差別】【G1 pudgalā aṣtāviṁśatiḥ舉數列名二十八種補特伽羅品類gaṅ zag ñi śu rtsa brgyad】

ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལ་གང་ཟག་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཆ་མཉམ་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། ཞུགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། དང་པས་མོས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཐོབ་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་དང༌། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བར་ཆད་གཅིག་པ་དང༌། བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། གོང་དུ་འཕོ་བ་དང༌། དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །

【G2 列名解釋二十八人】【H1 鈍根者】

དེ་ལ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་དབང་པོ༌རྟུལ་པོ་རྣམས་རྟུལ་ཞིང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བུལ་བར་འཇུག་པ་དང་དལ་བུས་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ཉིད་ནས་དབང་པོ་རྟུལ་བའི་རིགས་ཡིན་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་བསྒོམས་པའོ། །

【H2 利根者】

གང་ཟག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་དབང་པོ་རྣམས་རྣོ་ཞིང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་བུལ་བར་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། དལ་བུས་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པའོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ཉིད་ནས་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་རིགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའོ། །

【H3 貪增上者】

གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེན་པོ་ དང༌། འདོད་ཆགས་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H4 瞋增上者】

གང་ཟག་ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ཞེ་སྡང་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། །ལན་མང་དུ་བྱས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེན་པོ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H5 癡增上者】

གང་ཟག་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་གཏི་མུག་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་གཏི་མུག་ཤས་ཆེན་པོ་དང༌། གཏི་མུག་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H6 慢增上者】

གང་ཟག་ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ང་རྒྱལ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་ཁེངས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེན་པོ་དང༌། ང་རྒྱལ་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H7 尋思增上者】

གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤས་ཆེན་པོ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡུན་རིང་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤས་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【H8 得平等增上者】

གང་ཟག་ཆ་མཉམ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་དུ་མ་བསྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་མ་བྱས་པས། ལན་མང་དུ་མ་བྱས་ཀྱང༌། ཆོས་དེ་དག་ཉེས་དམིགས་སུ་མ་མཐོང་ཞིང་། སུན་མ་ཕྱིན། ཡང་དག་པར་མ་རྟོགས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། རྨོངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ལ། འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེན་པོ༌དང༌། འདོད་ཆགས་ཡུན་རིང་པོ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཡང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་དེས་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ༌རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཆ་མཉམ་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【H9 薄塵性者】

གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་གིས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་མ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་མ་བྱས། ལན་མང་དུ་མ་བྱས་ལ། ཉེས་དམིགས་སུ་ཡང་ལན་མང་དུ་མཐོང་ཞིང་སུན་ཡང་ཕྱིན། ཡང་དག་པར་ཡང་རྟོགས་པས། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ད་ལྟར་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། མང་པོ་དང༌། ལྷག་པ་དང་ཕྲད་ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་བུལ་བར་སྐྱེ་ལ། འབྲིང་དང་ཆུང་དུ་ལ་ནི་གཏན་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །

【H10 行向者】

གང་ཟག་ཞུགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨས་པ། གང་ཟག་ཞུགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི༌འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【H11 住果者】

གང་ཟག་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H12 隨信行者】

གང་ཟག་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་གང་གཞན་ལས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང༌། དེ་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ༑ འབྲས་བུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཟུང་བ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། བསམས་པ་དང༌། གཞལ་བ་དང༌། ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཐུ་མེད་ཅིང་མི་ནུས་ལ། གང་ཟག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་དད་པས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H13 隨法行者】

གང་ཟག་ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ༑ གང་ཟག་གང་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པ་དང༌། བསམས་པ་དང༌། གཞལ་བ་དང༌། ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། འབྲས་བུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཐུ་ཡོད་ཅིང་ནུས་ལ། གཞན་གྱིས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H14 信勝解者】

གང་ཟག་དད་པས་མོས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ཉིད་གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལས༌རྗེས་སུ་བསྟེན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་རྟོགས་པར་བྱེད། རེག་པར་བྱེད། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། དེ་ནི་གང་ཟག་དད་པས་མོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H15 見至者】

གང་ཟག་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ཉིད་གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལས་མ་བསྟེན་པར་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་རྟོགས་པར་བྱེད། རེག་པར་བྱེད། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། དེ་ནི་གང་ཟག་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H16 身證者】

གང་ཟག་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་གང་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ལྡང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས། ལན་མང་དུ་གནས་པར་ཡང་བྱེད་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H17 極七返有者】

གང་ཟག་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་གང་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་པོ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་རྣམས་སྤངས་ནས། ལོག་པར་མི་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་གཞོལ༌བ། རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལས་བདུན་པའི་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པར་གྱུར་ཅིང༌། ལྷ་དང་མིར་ལན་བདུན་བདུན་མཚམས་སྦྱར་ཞིང་འཁོར་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H18 家家者】

གང་ཟག་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ལ་ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་མཚམས་སྦྱར་ཞིང༌། འཁོར་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི། མི་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་མཚམས་སྦྱར་ཞིང༌། འཁོར་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གཉི་ག་ཡང་གང་ཟག་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H19 一間者】

དེ་ལ་གང་ཟག་བར་ཆད་གཅིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས། ཉོན་མོངས་པ་ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་ནི་སྤངས་ལ། ལྷག་མ་ཆུང་དུ་གཅིག་པུ་ལས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གནས་སུ་ལན་ཅིག་སྐྱེས་ནས་དེ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་འདིར་ལན་ཅིག་ཕྱིར་མི་འོང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་བར་ཆད་གཅིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H20 中般涅槃者】

གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གཅིག་ནི། ཤི་འཕོས་མ་ཐག་ཁོ་ནར་བར་མ་དོར་སྲིད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་པའི་ཚེ། བར་མ་དོར་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དང་དུས་མཉམ་པ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་བུར་མའི་མེ་སྟག་བྱུང་མ་ཐག་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ལྟ་བུའོ། །གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གཉིས་པ་ནི། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། བར་མ་དོར་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་ལ་གནས་པའི་དུས་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང༌། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ག་ལ་བ་དེར་ནི་ད་དུང་མི་གཞོལ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཐུ་ལུམ་མམ། ལྕགས་གླེགས་པ་མེར་བསྲེགས་ཤིང་རབ་ཏུ་འབར་བ་དག་ལྕགས་ཀྱི་ཐོ་བ་དག་གིས་བརྡུངས་པ་ན། ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་བ་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ལྟ༌བུ་སྟེ། གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གསུམ་པ་ནི། བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། མངོན་པར་གྲུབ་ནས་ཀྱང༌། སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ག་ལ་བ་དེར་གཞོལ་བར་བྱེད་ལ། གཞོལ་ནས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་ནས་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་ས་ལ་མ་ལྷུང་བ་ཁོ་ནར་འཆི་བ་ལྟ་བུའོ། །གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི། གང་ཟག་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H21 生般涅槃者】

གང་ཟག་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྐྱེས་མ་ཐག་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H22 無行般涅槃者】

གང་ཟག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ༌མེད་པ་དང༌། འདབ་པ་མེད་པ་དང་ངལ་བ་མེད་པས་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ཤིང་དེར་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H23 有行般涅槃者】

གང་ཟག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། འབད་པ་དང་། ངལ་བས་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ཤིང༌། དེར་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H24 上流者】

གང་ཟག་གོང་དུ་འཕོ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་ཕྱིར་མི་འོང་བ་བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་དེས་ན་ཤི་འཕོས་ནས་གོང་ནས་གོང་དུ་འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་ལྷར་འགྲོ་བའམ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་སྐྱེ་བའི་གནས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་གོང་དུ་འཕོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H25 時解脫者】

གང་ཟག་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་རིགས་ཅན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འཆི་བར་སེམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྗེས་སུ་སྲུང་བ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས༑ ཤིན་ཏུ་བག་ཡོད་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ཇི་སྲིད་དུ་ཤིན་ཏུ་མངོན་པར་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་དེ་ཙམ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི། ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདའ་བར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H26 不動法者】

གང་ཟག་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་གང་ཟག་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H27 慧解脫者】

གང་ཟག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡང་རྗེས་སུ་ཐོབ་ཅིང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【H28 俱分解脫者】

གང་ཟག་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ཟག་གང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡང་རྗེས་སུ་ཐོབ་ཅིང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ལ། དེའི་སེམས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཟག་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【F2 pudgala-vyavasthāna補特伽羅建立gaṅ śag rnams kyi(s) rnam par gshag pa】【G1 總標列】

གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཅུ་གཅིག་གང་ཟག་རྣམས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྡེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྤྱད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྦྱོར་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྒྲིབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སོ། །

【G2 隨解十一差別】【H1 根差別】

དེ་ལ་རེ་ཞིག་དབང་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི། གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོ་དག་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【H2 眾差別】

དེ་ལ་སྡེ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པ་བདུན་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ།དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་སློབ་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་སོ། །

【H3 行差別】【I1 總說】

དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་གང་ཟག་བདུན་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའོ། །ཞེ་སྡང་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པའོ། །གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཏི་མུག་སྤྱད་པའོ། །ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པའོ༑ །ཆ་མཉམ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་དུ་སྤྱད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 廣問解】【J1 貪增上補特伽羅】

དེ་ལ་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ནི་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ཆུང་དུ་དང༌། ངན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོ་སྟུག་པོ་དང་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། འབྲིང་དང་བཟང་པོ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་དང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་རིགས་པ་དང༌། དབང་པོ་མཉེན་པ་དང༌། དབང་པོ་འཇམ་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་རྩུབ་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་བརླང་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་གིས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར༌ཐོ་འཚམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲལ་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བར་དཀའ་བ་དང༌། དམན་པ་ལ་མོས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དམ་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་བརྟན་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་དམ་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་བརྟན་པ་དང༌། སྤྲོ་རིང་བ་དང༌། འཚོག་ཆས་དང༌། ཡོ་བྱད་དག་ལ་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལ་གདུ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་མང་བ་དང༌། ཀུན་དགའ་བ་མང་བ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་མེད་པ་དང༌། བཞིན་གྱི་མདོག་གསལ་བ་དང༌། འཛུམ་པ་སྔར་གཏོང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 瞋增上補特伽羅】

དེ་ལ་གང་ཟག་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ནི་གང་ཟག་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་ནི། ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཆུང་དུས་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྡུག་པ་དང་མང་པོ་སྐྱེ་བར་བྱེད་ན། འབྲེང་པོ་དང་ཆེན་པོ་དག་གིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་དང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ཁོང་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཁོང་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་མཉེན་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་འཇམ་པ་དང༌། དབང་པོ་རྩུབ་བ་དང༌། དབང་པོ་བརླང་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་གིས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མཐོ་བཙམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པ་དང༌། འབྲལ་བར་སླ་བ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བར་སླ་བ་དང༌། གཅོར་བ་དང༌། མུ་ཅོར་སྨྲ་བ་དང༌། སྤྱི་རྟོལ་ཆེ་བ་དང༌། མི་མོས་པ་མང་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དམ་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་བརྟན་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་དམ་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་བརྟན་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་མང་བ་དང་། འཁྲུག་པ་མང་བ་དང༌། བཟོད་པ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོ་ཐུང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པ་དང༌། མཐུན་པར་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཁྲོ་བ་མང་བ་དང༌། བཟློག་དཀའ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། འཁྲུག་པ་མང་བ་དང༌། བསམ་པ་ཁྲོ་ཞིང་གཏུམ་པ་དང༌། འཚིག་ཅིང་བརླང་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། དེ་ཆུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་སྨྲས་ན་ཡང་ནོང་ཞིང་འཁྲུག་ལ་གནོད་སེམས་སྐྱེད་པ་དང༌། གནོད་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་དང་ལྡན་པ་དང༌། བཞིན་གྱི་མདོག་མི་གསལ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་ལ་ཞེ་སྡང་ཞིང་ཕྲག་དོག་མང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གང་ཟག་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 癡增上補特伽羅】

དེ་ལ་གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་པ་རྣམས་ནི་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྟུག་པོ་དང་མང་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་དང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དབང་པོ་བུལ་བ་དང༌། དབང་པོ་བླུན་པ་དང༌། དབང་པོ་ཞན་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ལྷོད་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ལྷོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བསམས་པ་སེམས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་ཆེ་བ་དང༌། སྒྲུབ་མི་ཕོད་པ་དང༌། སྨྲ་བ་ཞན་པ་དང༌། ཡིད་མི་གཞུངས་པ་དང༌། བརྗེད་ངས་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་མི་སྤྱོད་པ་དང༌། ལོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། འབྲལ་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བར་དཀའ་བ་དང༌། དམན་པ་ལ་མོས་པ་དང༌། གླེན་པ་དང༌། དིག་པ་དང༌། ལྐུགས་པ་དང༌། ལག་པས་བརྡ་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཤེས་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། རྐྱེན་གྱིས་ཕྲོགས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་ཕྲོགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J4 慢增上補特伽羅】

དེ་ལ་གང་ཟག་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ན་གང་ཟག་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པ་ནི་ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྟུག་པོ་དང༌། མང་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ང་རྒྱལ་གྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ༌ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དབང་པོ་རྒོད་པ་དང༌། དབང་པོ་འདམ་བུ་ལྟར་མཐོ་བ་དང༌། དབང་པོ་ཁེངས་པ་དང༌། ལུས་ཆེར་བརྒྱན་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། བཙན་ངག་ཏུ་སྨྲ་ཞིང་མི་འདུད་པ་དང༌། ཕ་མ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། བླ་མ་དང༌། བླ་མ་ལྟ་བུ་དག་ལ་དུས་དུས་སུ་རྐྱེན་དུ་བབ་པའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཁེངས་པ་དང༌། ལུས་མི་འདུད་པ་དང༌། གསོད་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། མངོན་དུ་ལྡང་བ་དང༌། ཐལ་མོ་སྦྱོར་བ་དང༌། འདུད་པར་བྱེད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བདག་ལ་སྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང༌། རྙེད་པ་འདོད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་འདོད་པ་དང༌། གྲགས་པའི་སྒྲའི་ཚོགས་འདོད་པ་དང༌། ཐམ་ཐོམ་གྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དབྲལ་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བར་དཀའ་བ་དང༌། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆུང་བ་དང༌། བདག་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། གསོ་བ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཁྲོ་གཏུམ་ཆེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་དག་ནི་གང་ཟག་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J5 尋思增上補特伽羅(缺解6平等及7薄塵)】

དེ་ལ་གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ན་གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱོད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྟུག་པོ་དང་མང་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་དང་ཡུན་རིང་དུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་མི་ནུས་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་བརྟན་པ་དང༌། དབང་པོ་གཡོ་བ་དང༌། དབང་པོ་འགྱུར་བ་དང༌། དབང་པོ་འཁྲུག་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བརྟད་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བརྟད་པ་དང༌། དབྲལ་བར་དཀའ་བ་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བར་དཀའ་བ་དང༌། སྨྲོས་པ་འདོད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། ནེམ་ནུར་མང་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མང་བ་དང་། འདུན་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མི་བརྟན་པ་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་མ་ངེས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་མི་བརྟན་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ངེས་པ་དང༌། དོགས་པ་མང་བ་དང༌། བརྗེད་ངེས་པ་དང༌། དབེན་པ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མང་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་པ་དག་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། མཁས་པ་དང༌། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ཕོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ༌སྤྱད་པའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【I3 結】

དེ་ནི་སྤྱད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H4 願差別】【I1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྨོན་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【I2 釋】【J1 明發三乘願別】

གང་ཟག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཡང་ཡོད། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཡང་ཡོད། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【J2 明發三乘願人】

དེ་ལ་གང་ཟག་གང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་གང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་གང་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེ་ཡང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྱུར་བའམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【J3 明發願後必定還捨原願】

དེ་ལ་གང་ཟག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བྱང་ཆུབ་བམ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུས་ཀྱི་མཐར་གདོན་མི་ཟ་བར་སྨོན་ལམ་དེ་ལས་ཕྱིར་ལོག་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་སྨོན་ལམ་ཁོ་ན་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའི་རིགས་ཅན་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དེ་དག་གི་སྨོན་ལམ་འཕོ་ཞིང༌། སྨོན་ལམ་འདྲེ་བར༌འགྱུར་ཡང་རིགས་འཕོ་བ་དང་རིགས་འདྲེ་བ་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །

【J4 簡取地義】

དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་གང་ཟག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དེ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【I3 結】

དེ་ལྟར་ན་སྨོན་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H5 行迹差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཇི་སྐད་བསྟན་ཅིང་ཇི་སྐད་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་དེ་དག་ནི། ལམ་བཞིས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་བ་དཀའ་བའི་ལམ་ཡང་ཡོད། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་དཀའ་བའི་ལམ་ཡང་ཡོད། །མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་བ་སླ་བའི་ལམ་ཡང་ཡོད། །མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་སླ་བའི་ལམ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་བ་དཀའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་དཀའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། མངོན་པར་ཤེས་པ་བུལ་བ་སླ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་སླ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H6 道果差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཞུགས་པ་བཞི་པོ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་བཞི་པོ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དག་གི་སྟེ། ཞུགས་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་གང་དག་ཡིན་པའི་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་ཞུགས་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་འབྲས་བུའི་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དེ་དག་གི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H7 加行差別】

ཇི་ལྟར་ན་སྦྱོར་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དག་གི་སྟེ། གང་ཟག་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྦྱོར་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H8 定差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་ལུས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་པོ་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་དག་ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ཤིང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡང་བར་མི་བྱེད་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན༌ནོ། །

【H9 生差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་དང༌། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། བར་ཆད་གཅིག་པ་དང༌། བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌།མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། གོང་དུ་འཕོ་བ་དག་གི་སྐྱེ་བས་དེ་དག་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H10 退不退差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་སྐལ་པ་ཅན་གྱི་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H11 障差別】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྒྲིབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གི་སྟེ། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་ལ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་པས༑ དེའི་ཕྱིར་གཉི་གའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྒྲིབ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ།

【G3 結】

ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དེ་དག་གིས་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F3 所緣dmigs pa】【G1 問】

དེ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ནི་བཞི་སྟེ༑ བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པའོ། །

【G2 解】【H1 vyāpyālambanam遍滿所緣kyab pa'i dmigs pa】【I1 解遍滿所緣四句】【J1 列】

དེ་ལ་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། དངོས་པོའི་མཐའ་དང༌། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །

【J2 別解】【K1 savikalpaṁ pratibimbam有分別影像rnam par rtog pa bcas pa'i gzugs brñan】【L1 牒聞思】

དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་པའམ། གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མཐོང་བའམ། ཐོས་པའམ། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའམ། ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ། ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པའམ། བྱམས་པའམ། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའམ། ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའམ། དབུགས་རྔུབ་པའམ། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའམ༑ ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པའམ། ཁམས་ལ་མཁས་པའམ། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པའམ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའམ། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པའམ། ས་འོག་མ་དག་གི་རགས་པ་ཉིད་དམ། ས་གོང་མ་དག་གི་ཞི་བ་ཉིད་དམ། བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བའམ། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའམ༑ བདེན་པ་འགོག་པའམ། བདེན་པ་ལམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 由散心聞法為緣令彼定中作意現前】

ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེའི་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའམ། དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེའི་ཚེ་ན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་དང་འདྲ་བའི་མོས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ཅིང་ཕྲད་པའམ། མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་དང་འདྲ་བའི་རྫས་གཞན་ཡང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་མོས་པའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མཐུས་ན་དེ་དེ་འདྲའོ། །དེས་དེ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེ་དག་དང་འདྲ་བར་སྣང་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ན། ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 nirvikalpaṁ pratibimbam無分別影像rnam par rtog pa med pa'i gzugs brñan】【L1 解影像】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་གང་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་ལྟ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་མི་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་མ་བཏང་བའི་སེམས་དེ་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པས་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་གནས་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པ་དགུས་སེམས་ནང་ཁོ་ནར་འཇོག་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད། བསྡུས་དེ་འཇོག་པར་བྱེད། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད། དུལ་བར་བྱེད། ཞི་བར་བྱེད། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་དེའི་ཚེ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་དམིགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་དེ་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནར་དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི། རྣམ་པར་ལྟ་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་མི་བྱེད། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 解其名】

གཟུགས་བརྙན་དེ་ཡང་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐབས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྟེན་དང༌། ནང་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལུས་དང༌། སྣང་བརྙན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་དེའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 vastuparyantatā事邊際性dṅos po'i mtha】

དངོས་པོའི་མཐའ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པའི་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ཕན་ཆད་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་མེད་དོ་ཞེས་ཆོས་ལྔས་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་དང༌། ཁམས་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པའི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་རིགས་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པའི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དམིགས་པའི་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དངོས་པོའི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ། །

【K4 kārya-pariniṣpatti所作成辦dgos pa yoṅs su grub pa】

དེ་ལ་དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། རྣལ་འབྱོར་པ་དེའི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་མ་བྱང་ཞིང༌། གནས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་ལ། གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པས། གཟུགས་བརྙན་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལམ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལམ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ཐོབ་པའི་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 結成遍滿】

དམིགས་པའི་དངོས་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་ཞིང༌།དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་དང༌། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་དེ་དག་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དག་ནི་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་དེ་ལ་རེ་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་འདིར་ལྷགས་ཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་འདིར་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོའི་མཐའ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་འདིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་འདིར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【I2 別解經餘四句義】【J1 舉遇時問】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བརྒྱད་པ།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ནམ་གྲུ་ལས་བརྩམས་ཏེ་དེ་སྐད་གསུངས་སོ་ཞེས་འདི་སྐད་ཀྱང༌གྲག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ནམ་གྲུས་ཞུ་བ་ཞུས་པ། བཙུན་པ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དམིགས་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་ནི་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བགྱིད་ལགས༑ དམིགས་པ་གང་ལ་ནི་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བགྱིད་པ་ལགས། ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བགྱིད་ན་ལེགས་པར་ཉེ་བར་གཏད་པ་ལགས།

【J2 明佛答】【K1 讚諦聽】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ནམ་གྲུ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །ནམ་གྲུ་ཁྱོད་དོན་འདི་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་སེམས་པ་ནི་ཡང་ལེགས་སོ༑ །དེའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ༌གྱིས་ཤིག་དང་བཤད་པར་བྱའོ༑ །

【K2 正答】【L1 開四句】

ནམ་གྲུ་འདི་ལ་དགེ་སློང༌རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་བྱང་བར་འདོད་པའམ། མཁས་པར་བྱ་བར་འདོད་པའམ། ཟག་པ་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་གྱི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་ཅིང་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་ན། དེ་ལ་རྟག་འགྲུས་པའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 別釋】【M1 anurūpe ālambane於相稱緣rjes su mthun pa'i dmigs pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ནམ་གྲུ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དམིགས་པ་མི་སྡུག་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བྱམས་པ་ལའོ། །གཏི་མུག་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ནམ་གྲུ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པ་ཁོ་ན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ནམ་གྲུ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའམ། བདག་དང་སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། སྐྱེ་བ་པོ་དང༌།གསོ་བ་པོ་དང༌། གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱུ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ལའོ། །རྐྱེན་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ལའོ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རགས་པ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་ཞི་བ་ཉིད་ལའོ། །གཟུགས་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་རགས་པ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་བ་ཉིད་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །འཇིག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལས༌སྐྱོབ་པར་འདོད་ཅིང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འདོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། བདེན་པ་འགོག་པ་དང༌། བདེན་པ་ལམ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དེ། ནམ་གྲུ་དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་བ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 pratirūpe ālambane於相似緣gzugs brñan gyi dmigs pa】

ནམ་གྲུ་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ནམ་གྲུ་འདི་ལ་དགེ་སློང༌རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་ཁོ་ན་དག་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་འདོད། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་འདོད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་འདོད། །ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་འདོད་ལ། དེས་དེ་དག་དང་པོ་ཉིད་ནས་མཐོང་བའམ། ཐོས་པའམ། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའམ། རྣམ་པར་རིག་པར་ཡང་གྱུར་ན། དེ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་སམ། ཐོས་པའམ་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའམ། རྣམ་པར་རེག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད༌པས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད༑ མོས་པར་བྱེད་དོ། །༌དེས་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང༌། མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་ལ་དེའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། དེའི་སྣང་བརྙན་ཡེ་ཤེས་ཙམ་མམ། མཐོང་བ་ཙམ་མམ། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཙམ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་དུས་དུས་སུ་དམིགས་པ་དེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང༌། དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་དེ། ནམ་གྲུ་དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ། གཟུགས་བརྙན་གྱི་དམིགས་པ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M3 samyageva-ālambane於緣無倒yaṅ dag pa ñid】

ནམ་གྲུ་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ནམ་གྲུ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ན། དེས་ཤེས་བྱ་ཇི་སྙེད་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་སྙེད་ཤེས་ཤིང་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་གྱུར་ན། ནམ་གྲུ༌དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M4 anirākṛtadhyāyī不捨靜慮rtag 'grus pa'i bsam gtan pa】

ནམ་གྲུ་ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྟག་འགྲུས་པའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ནམ་གྲུ་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དེ་དེ་ལྟར་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ན། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་གུས་པར་བྱས་ཏེ། སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང༌། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཀུན་དུ་བསྟན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར། གནས་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་རེག་པར་བྱེད༑ མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང༌། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། མ་རིག་པ་དང་བྲལ་བས་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྟོག་པར་བྱེད་རེག་པར་བྱེད། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ན། ནམ་གྲུ་དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྟག་འགྲུས་པའི་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 結答三問】

ནམ་གྲུ་གང་གི་ཕྱིར་དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། དམིགས་པ་ལ་དེ་ལྟར་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་ན། དེ་ལྟར་ན་དེའི་སེམས་དེ་དམིགས་པ་ལ་ལེགས་པར་ཉེ་བར་གཏོད་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ། །

【I3 引經二頌證成前義】【J1 初頌證成】

དེ་ལ། །མཚན་མ་སྤྱོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་དོན་རྟོགས་ཤིང༌། །རྟག་འགྲུས་གཟུགས་བརྙན་བསམ་གཏན་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ་རྟོག་པར་བྱེད། །ཅེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་མཚན་མ་སྤྱོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་ཉིད་དང༌། གུས་པར་བྱས་ཏེ་བྱེད་པ་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །ཀུན་དང་ཡང་དག་དོན་རྟོགས་ཤིང༌། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི། དངོས་པོའི་མཐའ་བསྟན་ཏོ། །རྟག་འགྲུས་གཟུགས་བརྙན་བསམ་གཏན་པ། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་བསྟན་ཏོ། །ཡོངས་སུ་དག་པ་རྟོག་པར་བྱེད། །ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །

【J2 第二頌教證】

གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས༑ སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་མཁས་པ་དང༌། །རབ་ཏུ༌དབེན་པའི་ཉམས་ཐོབ་དང༌། །རྟག་འགྲུས་དྲན་ལྡན་བསམ་གཏན་པ། །དགའ་བདེ་ཟང་ཟིང་མེད་པར་སྤྱོད། །ཅེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག །སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་མཁས་པ་དང༌། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་མཚན་མའི་སྒྲས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་བསྟན་ལ། མཁས་པའི་སྒྲས་ནི་དངོས་པོའི་མཐའ་བསྟན་ཏོ། །རབ་ཏུ༌དབེན་པའི་ཉམས་ཐོབ་དང༌། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་དམིགས་པ་ལ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་གཏོད་པར༌བྱེད་པའི་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བ་ཉིད་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བ་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །རྟག་འགྲུས་དྲན་ལྡན་བསམ་གཏན་པ། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་བསྒོམ་པ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །དགའ་བདེ་ཟང་ཟིང་མིད་པ་སྤྱོད། །ཅེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གི་དག་པ་དང༌། རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 caritaviśodhanamālambanam淨行所緣spyad pa rnam par sbyoṅ ba'i dmigs pa】【I1 問】

དེ་ལ་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 解】【J1 列五門】

འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང༌། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའོ། །

【J2 次第釋】【K1 aśubhā不淨所緣mi sdug pa】【L1 汎舉六不淨所緣】

དེ་ལ་མི་སྡུག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་སྡུག་པ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན།

【L2 將六不淨所緣除五種貪】【M1 列】

འདི་ལྟ་སྟེ། མི་གཙང་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། ངན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། ལྟོས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དོ། །

【M2 釋】【N1 六不淨所緣】【O1 pratyaśubhatā朽穢不淨mi gtsaṅ ba'i mi sdug pa ñid】

དེ་ལ་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་ལབརྟེན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ནང༌ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྲ་དང༌། སྤུ་དང༌། སེན་མོ་དང༌། སོ་དང༌། གློག་པ་དང༌། དྲི་མ་དང༌། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། རུས་པ་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་དང༌། རྩ་དང༌། མཁལ་མ་དང༌། སྙིང་དང་། མཆིན་པ་དང༌། གློ་བ་དང༌། རྒྱུ་མ་དང༌། གཉེ་མ་དང༌། ཕོ་བ་དང༌། ལོང་ཀ་དང༌། མཆེར་བ་དང༌། ཕྱི་ས་དང༌། མཆི་མ་དང༌། རྡུལ་དང༌། མཆིལ་མ་དང༌། སྣབས་དང༌། ཞག་དང༌། ཆུ་སེར་དང༌། རྐང་དང་། ཚིལ་དང་། མཁྲིས་པ་དང༌། བད་ཀན་དང༌། རྣག་དང༌། ཁྲག་དང༌། གླད༌སྤྲི་དང༌། གླད་རྒྱས་དང༌། གཅིན་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ནང་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྣགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འབུས་གཞིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཟོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དམར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཐོར་བ་དང༌། རུས་གོང་དང༌། ཀེང་རུས་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་དང༌། བཤང་བས་གོས་པ་དང༌། གཅི་བས་གོས་པ་དང༌། མཆིལ་མས་གོས་པ་དང་། སྣབས་ཀྱིས་གོས་པ་དང༌། ཁྲག་གིས་གོས་པ་དང༌། རྣག་གིས་གོས་པ་དང༌། ཆབ་ཁྲུང་དང༌། ལྗན་ལྗིན་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ ནང་ལ་བརྟེན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ༑ །

【O2 duḥkāśubhatā苦惱不淨sdug bsṅnal gyi mi sdug pa ñid】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རིག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བས་སྡུག་བསྔལ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【O3 avarāśugubhatā下劣不淨ṅan pa'i mi sdug pa ñid】

དེ་ལ་ངན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་དམན་པའི་གཞི་དང༌། ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་དམན་པའི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་བས་ཀྱང་ཤིང་ཏུ་དམན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ངན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཐ་ཆད་ཡིན་པའི་ཁམས་གཞན་མེད་པས། དེ་ནི་ངན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【O4 āpekṣikī aśubhatā觀待不淨ltos pa'i mi sdug pa ñid】

དེ་ལ་ལྟོས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་སྡུག་པ་ཡིན་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་དག་ལ་ལྟོས་ན་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་སྣང་སྟེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་མེད་པ་དག་ལ་ལྟོས་ནས། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་སྣང་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་འགོག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ལྟོས་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ཀྱང་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཀྱི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ལྟོས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【O5 kleśāśubhatā煩惱不淨ñon moṅs pa'i sdug pa ñid】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་དང༌། ཉ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【O6 prabhaṁgurāśubhatā速壞不淨rab tu 'jig pa'i mi sdug pa】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཇིགས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་དག་གི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། མི་བརྟན་པ་ཉིད་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་དེ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའི་རྣམ་པར་སྦྱོར་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 治貪】【O1 pañcavidho rāga五種貪'dod chag ni rnam pa lṅa】

དེ་ལ་འདོད་ཆགས་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལ་འདུན༌པ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཁྲིག་པ་ལ་འདུན་པ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཡུལ་ལ་འདུན་པ་ཡུལ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། གཟུགས་ལ་འདུན་པ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་འདུན་པ་འཇིག་ཚོགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །

【O2 辨相治】【P1 總明治】

འདོད་ཆགས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་སྤང་བ་དང༌། བསལ་བ་དང༌། ཀུན་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། མི་སྡུག་པ་རྣམ་པ་དྲུག་པ་དམིགས་ཏེ།

【P2 別明五法】【Q1 治初貪】

དེ་ལ་ནང་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི། ནང་གི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【Q2 治第二貪】【R1 略明由外不淨，治外身婬貪】

དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཁྲིག་པ་ལ་འདུན་པ། འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་

【R2 廣辨治婬貪】【S1 列婬貪有四】

རྣམ་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ། ཁ་དོག་གི་འདོད་ཆགས་དང༌། དབྱིབས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌།རེག་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དེ།

【S2 辨相治】

དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྣགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འབུས་གཞིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཟོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ཁ་དོག་གི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དམར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། དབྱིབས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་རུས་གོང་དང༌། ཀེང་རུས་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་རེག་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་འཐོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【R3 引說證成(四種憺怕路)】

དེ་ལྟ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ༌དེ་ནི། དུར་ཁྲོད་པ་རྣམ་པ་བཞིར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེས་ཤི་ནས་ཞག་གཅིག་ལོན་པའམ། ཤི་ནས་ཞག་གཉིས་ལོན་པའམ། ཤི་ནས་ཞག་གསུམ་ལོན་པའམ། ཤི་ནས་ཞག་བདུན་ལོན་པའི་བར་གྱི་དུར་ཁྲོད་གང་དག་བྱ་རོག་དང༌། ཆུན་ལག་དང༌། བྱ་རྒོད་དང༌། ཁྱི་དང་ཝ་དག་གིས་ཟོས་པ་དེ་མཐོང་ན། བདག་གི་ལུས་འདི་ཡང་འདི་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཞིང༌། འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་འདི་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ། དེ་དག་དང་ལུས་འདི་ཉིད་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ནི། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཟོས་པའི་བར་དག་བསྟན་ཏོ། །དེས་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟུངས་དང་བྲལ་བའི་དུར་ཁྲོད་གང་དག་མཐོང་ན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྣམ་པར་དམར་བ་བསྟན་ཏོ། །དེས་དུར་ཁྲོད་ཀྱི་རུས་པ་གང་དག་མཐོང་ན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རུས་གོང་དང༌། ཀེང་རུས་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་བསྟན་ཏོ། །དེས་ལག་པའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །རྐང་པའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །ལོང་བུའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །པུས་མོའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག་ལ། རྩིབ་ལོགས་ཀྱི་རུས་པ་དག་དང༌། དཔུང་པའི་རུས་པ་དག་དང༌། ལག་ངར་གྱི་རུས་པ༌དག་དང༌། སྒལ་ཚིགས་དང༌། འགྲམ་སླང་དང༌། སོ་རྒྱུན་དང༌། མགོ་ཐོད་དག་ཀྱང་སོ་སོར་འཐོར་བའི་དུར་ཁྲོད་གང་དག་མཐོང་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལོ་གཅིག་གམ། ལོ་གཉིས་སམ། ལོ་གསུམ་མམ། ལོ་བདུན་གྱི་བར་ཙམ་ལོན་པའི་རུས་པ་དུང་ལྟར་དཀར་བའམ། ཐི་བའི་མདོག་འདྲ་བས་རྡུལ་གྱི་ཕྱེ་མ་དང་འདྲེས་པ་དག་མཐོང་ན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་རྣམ་པར་འཐོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་ལ་བརྟེན་པའི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི། འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ངན་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི་ཡུལ་ལ་འདུན་པ་ཡུལ་གྱི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ལྟོས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི། གཟུགས་ལ་འདུན་པ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ཀྱི་འཇིག་ཚོགས༌ལ་འདུན་པའི་འཇིག་ཚོགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་རེ་ཞིག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའི་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་པ་མི་སྡུག་པ་སྲིད་དོ་ཅོག་གི་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་བརྗོད་པར་ཟད་ཀྱི།

【L3 簡今所明】

དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་མི་གཙང་བའི་མི་སྡུག་པ་དེ་ཉིད་ལས་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་མི་སྡུག་པ་རྣམས་ནི། དེ་ལས་གཞན་པའི་སྤྱད་པ་དག་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 maitrī慈愍所緣byams pa】【L1 問】

དེ་ལ་བྱམས་པ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 總明慈緣】

མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཕན་པའི་བསམ་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། བདེ་བ་ཆུང་དུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཕན་པའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་གང་ཡིན༌པའོ། །དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། དམིགས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་བྱམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 引經中四句解釋】

དེ་ལ་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི། རེ་ཞིག་ཕྱོགས་གསུམ་པོ་མཛའ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་དག་ལ་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་བསྟན་ཏོ། །ཁོ་ན་མེད་པ། འགྲན་ཟླ་མེད་པ། གནོད་པ་མེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ན་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཁོན་མེད་པས་ནི་ཕན་པའི༌ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཚིག་འོག་མ་གཉིས་པོ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་དག་གིས་རྣམ་པར་བཤད་དོ། །དེ་ལ་ཕས་ཀྱི་དགྲའི་དངོས་པོར་གནས་པ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ནི་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ནི་གནོད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【M3 明慈悲與喜緣境不同】

ཡངས་པ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པའི་ས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པའི་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་བསྟན་ཏོ། །མོས་ཏེ་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་བསྟན་ཏེ། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཕན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བར༌གྱུར་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །བདེ་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགའ་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བསམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 結】

དེ་ནི་གང་ཟག་གནོད་སེམས་སྤྱད་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་ན། གནོད་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་སྲབ་མོར་བྱེད་ཅིང༌། གནོད་སེམས་སྤྱད་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【K3 idaṁpratyayapratītyasamutpādam緣性緣起所緣rkyen 'di la ñid rten ciṅ 'brel par 'byun ba】【L1 問】

དེ་ལ་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 依四道理，推求三世諸行，唯有諸法，無有作、受者】

དུས་གསུམ་དུ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པའི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་ཙམ་དང༌། ཆོས་ཙམ་དང༌། དངོས་པོ་ཙམ་དང༌། རྒྱུ་ཙམ་དང༌། འབྲས་བུ་ཙམ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནས་ཆོས་རྣམས་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཟད་ཀྱི། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པོ་དེ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ནི། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【M2 由思惟癡心清淨】

གང་ཟག་གཏི་མུག་སྤྱད་ཅིང༌། གཏི་མུག་ཆེ་བ་དམིགས་པ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། གཏི་མུག་སྲབ་མོར་བྱེད་ཅིང༌། གཏི་མུག་སྤྱད་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【L3 結】【K4 dhātuprabheda界差別所緣kyams rab tu dbye ba】【L1 廣解六界性相差別】【M1 列六名】

དེ་ལ་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་དྲུག་པོ་དག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སའི་ཁམས་དང༌། ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་སོ། །

【M2 廣解六界】【N1 地界】

དེ་ལ་སའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། སའི་ཁམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་སའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སོ་སོའི་ལུས་ཟིན་པ་དང༌། ཟིན་པར་གྱུར༌པ་ལ་སྲ་བ་དང༌། སྲ་བར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་མ་ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་སྲ་བ་དང༌། སྲ་བར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་སའི་ཁམས་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྲ་དང་། སྤུ་དང༌། སེན་མོ་དང༌། སོ་དང༌། གློག་པ་དང༌། དྲི་མ་དང༌། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། རུས་པ་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་དང༌། རྩ་དང༌། མཁལ་མ་དང༌། སྙིང་དང༌། མཆིན་པ་དང༌། གློ་བ་དང༌། རྒྱུ་མ་དང༌། གཉེ་མ་དང༌། ཕོ་བ་དང༌། ལོང་ཀ་དང༌། མཆེར་པ་དང༌། ཕྱི་ས་དག་སྟེ། དེ་ནི་ནང་གི་སའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་དང༌། བོང་བ་དང༌། གསེག་མ་དང༌། གྱོ་མོ་དང༌། ཤིང་ལྗོན་པ་དང༌། རིའི་རྩེ་མོ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 水界】

དེ་ལ་ཆུའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཆུའི་ཁམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཆུའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སོ་སོའི་ལུས་ཟིན་པ་དང༌། ཟིན་པར་གྱུར་པ་འདི་ལ་གཤེར་བ་དང༌། གཤེར་བར་གྱུར་པ་དང༌། རླན་པ་དང༌། རླན་པར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། མཆི་མ་དང༌། རྡུལ་དང༌། མཆིལ་མ་དང༌། སྣབས་དང༌། ཞག་དང༌། ཆུ་སེར་དང༌། རྐང་དང༌། ཚིལ་དང༌། མཁྲིས་པ་དང༌། བད་ཀན་དང༌། རྣག་དང༌། ཁྲག་དང༌། གླད་སྤྲི་དང༌། གླད་རྒྱས་དང༌། གཅིན་དག་སྟེ། དེ་ནི་ནང་གི་ཆུའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆུའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་མ་ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་གཤེར་བ་དང༌། གཤེར་བར་གྱུར་པ་དང༌། རླན་པ་དང༌། རླན་པར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། རྫིང་བུ་དང༌། མཚོ་དང༌། ལྟེང་ཀ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། འབབ་ཆུ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆུའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 火界】

དེ་ལ་མེའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། མེའི་ཁམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་མེའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན༑ ནང་གི་སོ་སོའི་ལུས་ལ་ཟིན་པ་དང༌། ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་ཚ་བ་དང༌། ཚ་བར་གྱུར་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། དྲོ་བར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་འདི་ལ་མེ་ཡོད་ཅིང༌། དེས་ལུས་འདི་གདུང་བར་བྱེད།ཀུན་དུ་གདུང་བར་བྱེད། ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་དེས་ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་རྣམས་ལེགས་པར་བདེ་བར་འཇུ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་གི་ཤས་ཆེ་བར་གྱུར་ན། རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ནང་གི་མེའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་མེའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་མ་ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་ཚ་བ་དང༌། ཚ་བར་གྱུར་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། དྲོ་བར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། མེ་གཙུབ་ཤིང་ཐོགས་པ་དག་ལས་ལྕི་བའི་ཕྱེ་མ་བརྩལ་ཏེ། གང་བྱུང་བ་ན་གྲོང་ཡང་སྲེག་པར་བྱེད། གྲོང་གི་ཉེན་ཀོར་དང༌། གྲོང་ཁྱེར་དང༌། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཉེན་ཀོར་དང༌། ལྗོངས་དང༌། ལྗོངས་ཀྱི་ཉེན་ཀོར་དང༌། གླིང་དང༌། ལྡམ་ལྡུམ་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། ཤིང་དང༌། རྩྭ་དང༌། ལྕི་བ་དག་ཀྱང་སྲེག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 風界】

དེ་ལ་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། རླུང་གི་ཁམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སོ་སོའི་ལུས་ཟིན་པ་དང༌། ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་རླུང་དང༌། རླུང་དུ་གུར་པ་དང༌། ཡང་བ་ཉིད་དང༌། གཡོ་བ་ཉིད་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་འདི་ཉིད་ལ་གྱེན་དུ་འགྲོ་བའི་རླུང་དང༌། ཐུར་དུ་འགྲོ་བའི་རླུང་དང༌། ཐད་ཀར་འཕྲེས་པའི་རླུང་དང༌། ལྟོར་འཁྱིལ་པའི་རླུང་དང༌། རྒྱབ་ཏུ་འཁྱིལ་པའི་རླུང་དང༌། རླུང་སྐྲན་སྲ་བའི་རླུང་དང༌། རླུང་སྐྲན་གྱི་རླུང་དང༌། སྤུ་གྲི་ལྟ་བུའི་རླུང་དང༌། ཤིང༌པིབ་པ་ལའི་ལོ་མ་ལྟ་བུའི་རླུང་དང༌། མཚོན་ཆ་ལྟ་བུའི་རླུང་དང༌།གསུད་པར་བྱེད་པའི་རླུང་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས༌རྔུབ་པའི་རླུང་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་གི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་རླུང་དག་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ནང་གི་རླུང་གི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་རོལ་མ་ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་ལ་རླུང་དང༌། རླུང་གི་གྱུར་པ་དང༌། ཡང་བ་ཉིད་དང༌། གཡོ་བ་ཉིད་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་ན་ཤར་གྱི་རླུང་དང༌། ལྷོའི་རླུང་དང༌། ནུབ་ཀྱི་རླུང་དང༌། བྱང་གི་རླུང་དང༌། རླུང་དམར་དང༌། རླུང་དམར་མ་ཡིན་པ་དང༌། རླུང་ཆུང་དུ་དང༌། རླུང་ཆེན་པོ་དང༌། ཁྱབ་པའི་རླུང་དང༌། རྣམ་པར་འཐོར་བའི་རླུང་དང༌། རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། རླུང་གི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ལངས་པའི་དུས་དང༌། ཤིང་ལྗོན་པའི་རྩེ་མོ་འདུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྩིག་པའི་རྩེ་མོ་འགུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རིའི་རྩེ་མོ་འགུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འགུལ་བར་བྱས་ནས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འགྲོ་བ་དག་དང༌། སེམས་ཅན་དག་གི་གོས་དང༌། ཏ་ལའི་ལོ་མ་དང༌། རླུང་ཡབ་ཀྱི་གཡབ་མོས་བརྩལ་བར་བྱ་བའི་རླུང་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རླུང་དང་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【N5 空界】

དེ་ལ་ནམ་མཁའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། མིག་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། རྣ་བའི་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། སྣ་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། ཁ་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། མགྲིན་པ་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། གང་གིས་མིད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་དུ་མིད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་མིད་པ་ན་སྨད་ཀྱི་ཆར་འཛག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་སྟེ། དེ་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【N6 識界】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 明我慢者，於界差別作意思惟慢心】

དེ་ལ་གང་ཟག་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པ་ཁམས་རབ་ཏུ་དགེ་བ་འདི་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། ལུས་ལ་རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་རྣམ་པར༌འཇིག་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེས་ཁེངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ང་རྒྱལ་ཡང་སྲབ་མོར་བྱེད་ལ༑ ང་རྒྱལ་སྤྱད་པ་དེ་ལས་ཀྱང་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པའི་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K5 ānāpānasmṛti阿那波那念dbugs rṅub pa daṅ dbugs dbyuṅ ba dran pa】【L1 問】

དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན།

【L2 解】【M1 略標】【N1 解念】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【N2 釋所緣】

དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 廣釋】【N1 釋所緣息體】【O1 辨入出息體各有二別】

དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་རྔུབ་པའོ། །དབུགས་འབྱུང་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉེས་གང་ཞེ་ན། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་ནི། དབུགས༌བྱུང་བའི་འཇུག་ཐོགས་སུ་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པའི་རླུང་ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་ཡན་ཆད་དུ་ནང་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བར་དུ་དབུགས་རྔུབ་པ་ནི། དབུགས་རྔུབ་པ་དེ་ཆད་ནས། རེ་ཞིག་དབུགས་འབྱུང་བ་མ་བྱུང་གི་བར་དུ། དུས་ཆུང་དུ་ཞིག་ངལ་བསོ་བ་དང་ལྡན་པའི་གནས་སྐབས་ན་དེ་དང་འདྲ་བའི་རླུང་ནང་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བར་དུ་དབུགས་རྔུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་རྔུབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བར་དུ་དབུགས་འབྱུང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའི་རླུང་ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་ཡན་ཆད་ནས་ཁའམ། སྣའི་རྩེ་མོའམ། དེ་ལས་ཕྱི་རོལ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་བར་དུ་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【O2 出因緣】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་འཕེན་པར་བྱེད་པའི་ལས་དང༌། ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་སྦུབས་ཡོད་པའམ། ལུས་ལ་བདེ་བས་ལྷག་པའི་སྦུབས་ཡོད་པའོ། །

【O3 辨息所依】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གི་རྟེན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། ལུས་དང༌། སེམས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ཡང་བརྟེན། སེམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར༌རོ། །གལ་ཏེ་ལུས་ལ་བརྟེན་པ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན་ནི། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་ན་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ལུས་ལ་ཡང་བརྟེན། སེམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། མེར་མེར་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ནུར་ནུར་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ལྟར་ལྟར་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། འབྱུང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ནི་ལུས་ལ་ཡང་བརྟེན། སེམས་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་རོ། །

【O4 明息行】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གི་བགྲོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། དབུགས་རྔུབ་པ་དག་གི་བགྲོད་པ་ནི་ཐུར་དུའོ། །དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གི་བགྲོད་པ་ནི་གྱེན་དུའོ། །

【O5 明所依地】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག༌ནི་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། སྦུབས་རགས་པ་ཡོད་པ་དང༌། སྦུབས་ཕྲ་བ་ཡོད་པའོ། །དེ་ལ་སྦུབས་རགས་པ་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་ཡན་ཆད་ནས་ཁ་དང་སྣའི་བར་རམ། ཁ་དང་སྣ་མན་ཆད་ནས་ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བར་ཡན་ཆད་སྦུབས༌རགས་པ་ཡོད་པའོ༑ །སྦུབས་ཕྲ་བ་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། ལུས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་སྦུའི་ཁུང་བུ་རྣམས་སོ། །

【O6 辨異名】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འདི་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རླུང་དང༌། དབུགས་འོང་བ་དང༌། དབུགས་འགྲོ་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དག་གོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རླུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རླུང་གཞན་དག་དང་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་གཅིག་སྟེ། ཐུན་མོང་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་གསུམ་པོ་དག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །

【O7 明修息觀人有二過患】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ལ་བརྩོན་པའི་སྐྱོན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་ཧ་ཅང་ལྷོད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཧ་ཅང་དམ་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཧ་ཅང་ལྷོད་པས་ནི་ལེ་ལོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ། སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཧ་ཅང་དམ་པས་ནི་ལུས་ལ་གནོད་པའམ། སེམས་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ལུས་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མཐུ་ཀར་བོར་ཏེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གིས་གནོད་པར༌འགྱུར་བའི་ལུས་ལ་རླུང་མི་མཉམ་པ་དག་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་གིས་དང་པོ་ཁོ་ནར་དེའི་ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་དེ་དང་དེ་དག་ཁྱབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ནི་ཁྱབ་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །རླུང་ཁྱབ་བྱེད་དེ་དག་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ན་ནད་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་དག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་གིས་དེའི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ནད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པའམ། ཡིད་མི་བདེ་བའམ། འཁྲུག་པ་རབ་ཏུ༌མང་པོ་དག་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 辨能修習念(pañcavidhaḥ paricayaḥ五種修習yoṅs su sbyṅ ba rnam pa īṅa)】【O1 開五門】

དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། བདེན་པ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གིས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའོ། །

【O2 依門釋】【P1 gaṅanāparicayaḥ算數修習bgraṅ bas yoṅs su sbyaṅ ba】【Q1 開四句】

དེ་ལ་བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་གང་ཞེ་ན། བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ནི༌རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།

【Q2 別釋】【R1 解四句】【S1 標列】

མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རེ་རེ་ནས་བགྲང་བ་དང༌། ཟུང་དུ་བགྲང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བགྲང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པར་བགྲང་བའོ། །

【S2 隨別釋】【T1 以一為一算數】

དེ་ལ་རེ་རེ་ནས་བགྲང་བ་གང་ཞེ་ན།དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པས། གང་གི་ཚེ་དབུགས་རྔུབ་པ་བརྔུབས་པ་དེའི་ཚེ། གཅིག་ཅེས་བགྲང་བར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་དབུགས་རྔུབ་པ་འགགས་ཏེ། དབུགས་འབྱུང་བ་འཐོན་ཞིང་བྱུང་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན། གཉིས་ཞེས་བགྲང་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལྟར་བགྲང་བའི་གྲངས་དེ་དག་ཧ་ཅང་ཡང་མི་ཉུང༌། ཧ་ཅང་ཡང་མི་མང་བར་བཅུའི་བར་དུ་བགྲང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི། རེ་རེ་ལས་བགྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T2 以二為一算數】

ཟུང་དུ་བགྲང་བ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་དབུགས་རྔུབ་པ་བརྔུབས་ཏེ་འགགས་པར་གྱུར་ནས། དབུགས་འབྱུང་བ་འཐོན་ཞིང་བྱུང་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན། གཅིག་ཅེས་བགྲང་བར་བྱེད་ཅིང་བགྲང་བའི་ཚུལ་དེས་བཅུའི་བར་དུ་བགྲང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཟུང་དུ་བགྲང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་གཅིག་ཅེས་བགྲང་བར་བྱེད༌པ་ནས། དེའི་ཕྱིར་ཟུང་དུ་བགྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T3 順算數】

རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བགྲང་བ་གང་ཞེ་ན། རེ་རེ་ནས་བགྲང་བའམ། ཟུང་དུ་བགྲང་བ་འདིས་གཅིག་ནས་བཅུའི་བར་དུ་གྲངས་ཀྱི་ལུགས་བཞིན་དུ་བགྲང་བ་སྟེ། དེ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བགྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T4 逆算數】

རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པར་བགྲང་བ་གང་ཞེ་ན། བཅུ་ནས་བཟུང་སྟེ་དགུ་དང༌། བརྒྱད་དང༌། བདུན་དང་། དྲུག་དང༌། ལྔ་དང༌། གཅིག་གི་བར་དུ་གྲངས་གཅིག་གི་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པར་བགྲང་བ་སྟེ། དེ་ནི་རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པར་བགྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【R2 勝進算數】

དེ་གང་གི་ཚེ་རེ་རེ་ནས་བགྲང་བའམ། ཟུང་དུ་བགྲང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བགྲང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པར་བགྲང་བ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་གྱུར་ཅིང༌། བར་དུ་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་མི་གཡེང་ལ། སེམས་རྣམ་པར༌གཡེང་བ་མེད་པས་བགྲང་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ༌ན༑ དེ་ལ་གོང་དུ་བགྲང་བའི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བགྲང་བའི་ཁྱད་པར་གང་ཞེ་ན། རེ་རེ་ནས་བགྲང་བའམ། ཟུང་དུ་བགྲང་བས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ་བགྲང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཟུང་དུ་བགྲང་བས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། བགྲང་བ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་བཞི་ལ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །རེ་རེ་ནས་བགྲང་བས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། བགྲང་ན་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་གཉིས་ལ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུས་བཅུའི་བར་དུ་བགྲང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་བསྐྱེད་ནས་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། བགྲང་བར་བྱེད་ཅིང་བརྒྱ་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བ་དེས་རིམ་གྱིས་བཅུའི་བར་དུ་ཡང་བགྲང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བགྲང་བ་ལ་བརྩོན་པ་བཅུ་བཅུའི་བར་དུ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། བགྲང་བར་བྱེད་པ་དེའི་བཅུ་ཚང་གི་བར་དུ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བ་དེས་དེའི་སེམས་བར་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་ན་དེ་བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །བགྲང་བ་ལ་བརྩོན་པ་དེ་གལ་ཏེ་བར་དུ་སེམས་རྣམ་པར༌གཡེངས་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཚེ་ཕྱིར་ཡང་གཞི་ནས༌བསླངས་ཏེ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའམ། རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པའི་དང་པོ་ནས་བཟུང་སྟེ། བགྲང་བ་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་བགྲང་བ་ཡོངས་སུ་བྱང་བས་དེའི་སེམས་དེ་རང་གི་ངང་ཁོ་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལམ་དུ་མི་འཇུག་ཅིང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། འཕྲལ་ལ་བར་ཆང་མེད་པར་རྒྱུན་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དབུགས་རྔུབ་པ༌དང་འཇུག་པར་ཡང་འཇུག་པར་འཛིན་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་ལྡོག་པ་ན་ཡང་ལྡོག་པར་འཛིན་ཅིང༌། དབུགས་འབྱུང་བས་སྟོང་པའི་གནས་སྐབས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་འཇུག་པ་ན་ཡང་འཇུག་པར་འཛིན་ཅིང༌། ལྡོག་པ་ན་ཡང་ལྡོག་པར་འཛིན་ཅིང༌། དབུགས་རྔུབ་པས་སྟོང་པའི་གནས་སྐབས་སུ་འཛིན་པ་མི་གཡོ་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་དང་བཅས་པས་འཇུག་པར་གྱུར་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་བགྲང་བའི་ས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཡང་བགྲང་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པས། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པ་འབའ༌ཞིག་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་བར་སྐབས་སུ་དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་འཇུག་པ་དང༌། ལྡོག་པའི་གནས་སྐབས་དག་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱ་ཞིང༌། ཉེ་བར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། དེ་ནི་བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【R3 辨鈍利別】

བགྲང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དེ་ཡང་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་རྣམས་ལ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེ་དག་གི་སེམས་གནས་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་ལ་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའི་གནས་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ན་བགྲང་བ་མེད་ན་དེ་དག་གི་སེམས་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའམ། སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་འགྱུར་བས། བགྲང་བ་ལ་བརྩོན་པ་དེ་དག་ནི་དེ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དབང་པོ་རྣོན་པོ་བློ་གསལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བགྲང་བའི་སྦྱོར་བས་དགའ་ཞིང་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བགྲང་བའི་སྦྱོར་བ་ལུང་ཕོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་དེས་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【R4 總牒結】

དེ་དག་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཏད་ནས། གང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཅི་ཙམ་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འཇུག་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་འཇུག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པས་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད། ཉེ་བར་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །སྦྱོར་བ་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་ཡང་རེག་པར་འགྱུར། དམིགས་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【P2 skandhāvatāraparicayaḥ悟入諸蘊修習phuṅ bo la 'jug pas yoṅs su sbyaṅ ba】【Q1 總辨悟入】

དེ་ལྟར་ལུས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ༌སྟེ། དེ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ།

【Q2 別明悟入】

ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་རྟེན་གྱི་ལུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ལ། དེར་འཛིན་པའི་དྲན་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རོ་མྱང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། དེ་ལ་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་དང༌། ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 pradtītyasamutpādāvatāraparicayaḥ悟入緣起修習rten ciṅ 'brel bar 'byuṅ ba la 'jug pas yoṅs su sbyaṅ】【Q1 總說】

གང་གི་ཚེ་དེས་ཕུང་པོ་ཙམ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཙམ་དང༌། དངོས་པོ་ཙམ་དུ་མཐོང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ།

【Q2 別釋】【R1 舉果尋因逆次第竟】

ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་འདི་ལྟར་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དེ་དག་གི་རྟེན་ནི་གང་ཡིན། རྐྱེན་ནི་གང་ཡིན་ཞེས་ཡང་དག་པར་ཚོལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་འདི་དག་ནི་ལུས༌ལ་བརྟེན་ཞིང་ལུས་ཀྱི་རྐྱེན་དང༌། སེམས༌ལ་བརྟེན་ཞིང་སེམས་ཀྱིས་རྐྱེན༌དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་རྐྱེན་ཡང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་རྐྱེན་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་སྲོག་གི་དབང་པོའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། སྲོག་གི་དབང་པོའི་རྐྱེན་ནི་སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དེ།

【R2 舉果尋因順次第竟】

དེ་ལྟར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྲོག་གི་དབང་པོ། །སྲོག་གི་དབང་པོའི་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་དང་སེམས། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ཡོད་པས། དེ་ལ་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག །འདུ་བྱེད་འགགས་པས་སྲོག་གི་དབང་པོ་འགག །སྲོག་གི་དབང་པོ་འགགས་པས་ལུས་དང་སེམས་འགག །ལུས་དང་སེམས་འགགས་པས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་འགག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ཞེས་བྱའོ།། །།

【P4 pratītyasamutpādāvatāraparicayaḥ悟入聖諦修習bden pa la 'jug pas yoṅns su sbyaṅ ba】【Q1 悟入苦諦四理】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་དགུ་པ།

དེ་དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པས་འདུ་བྱེད་གང་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ། །མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལ་བྱུང་ཞིང་བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ན་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །གང་དག་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་དག་གི་བདག་མེད་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དང༌། བདག་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 又正悟入生苦貪愛，無餘永斷悟入滅道】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདུ་བྱེད་དེ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དང་། ནད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། འབྲས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཅུང་ཟད་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྲིད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་སྲེད་པས་གང་ཡིན་པ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་དེ་ནི་ཞི་བ། དེ་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། བདག་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་མཐོང་ལ་དེ་ལྟར་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱས་ན་སྲེད་པ་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། བདེན་པ་འགོག་པ་དང༌། བདེན་པ་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་གང་གི་ཚེ་དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་ཅིང༌། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དེའི་བདེན་པ་ལ་འཇུག་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【P5 ṣoḍaśākāraparicayaḥ十六勝行修習rnam pa bcu drug gis yoṅs su sbyaṅ ba】【Q1 牒前總標】

དེ་ལྟར་བདེན་པ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་དེའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་མ་ལུས་པས་དེ་དག་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གིས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【Q2 釋】【R1 列】【S1 問】

རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན།

【S2 解】【T1 身四】

འདི་ལྟ་སྟེ། དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་བརྔུབས་ན་དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་ཕྱུང་ན་དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབུགས་རིང་བ་དང༌། ཐུང་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དབུགས་རིང་བ་དང༌། ཐུང་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་ཕྱུང་ན། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས། དབུགས་བརྔུབས་ན་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ལ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ན་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【T2 受四】

དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ༑ དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ན་སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【T3 心四】

སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་དང༌།

【T4 法四】

མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན་འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པའོ། །

【R2 解】【S1 問】

དེ་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན།

【S2 答】【T1 彰修分齊】

སློབ་པ་བཞི་མཐོང་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ཐོབ་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྷག་མ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྩོམ་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་བརྔུབས་ན། དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་ཕྱུང་ན། དྲན་བཞིན་དུ་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【T2 別釋十六】【U1 身四】

གང་གི་ཚེ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དབུགས་རིང་དུ་བརྔུབས་ན། དབུགས་རིང་དུ་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དབུགས་རིང་དུ་ཕྱུང་ན། དབུགས་རིང་དུ་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་བར་དུ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། དབུགས་ཐུང་ངུ་བརྔུབས་ན། བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དབུགས་ཐུང་དུ་ཕུང་ན། དབུགས་ཐུང་དུ་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན༌ནོ། །འདི་ལྟར་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ནི་རིང་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་ལ། བར་དུ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། བར་དུ་འབྱུང་བ་དག་ནི་ཐུང་ངུར་འཇུག་པ་ཡིན་པས་ན། དེ་དག་ཇི་ལྟར་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་མཚོན་པར་བྱེད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ལུས་ལ་སྤུའི་ཁུང་བུའི་སྦུབས་ཕྲ་བ་དག་ཡོད་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པར་མོས་ཤིང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན་ལུས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། བར་དུ་དབུགས༌འབྱུང་བ་དག་འགགས་ཤིང་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་གིས་སྟོང་ལ། དབུགས་བརྔུབས་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་བ་དག་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་འབྱུང་བ་དག་འགགས་ཤིང༌། དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། བར་དུ་དབུགས་བརྔུབས་པ་དག་མ་བྱུང་ལ། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དབུགས་བརྔུབས་པ་དག་གིས་སྟོང་ཞིང༌། དེ་དག་མེད་པས་དེ་དག་གིས་མཆོད་པའི་གནས་སྐབས་སྟོང་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་ན། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས༑ དབུགས་ཕྱུང་ན་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དེས་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་སྔོན་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པར་མ་བྱས་པའི་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་རྩུབ་པ་རེག་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་གང་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་གྱུར་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པར་བྱས་པའི་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་འཇམ་པ་རེག་ན་བདེ་བ་གཞན་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་ན། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ན། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【U2 受四】

དེ་ལྟར་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའི་སྦྱོར་བས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་དེས། གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་དང་པོའམ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། དེ་དེའི་ཚེ་ན་དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན་དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེས་དགའ་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཚེ་ན་དེ་བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་ལ་ནི་དབུགས་བརྔུབས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་ཤིང་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དགའ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བའམ། བདེ་བ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དེ། གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལ༌བརྒྱ་ལ་མན་བརྗེད་ངས་པས་བདག་གོ་ཞེའམ། འདི་ནི་བདག་གི་བདག་གོ་ཞེའམ། བདག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེའམ། འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེའམ། གཟུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེའམ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞེའམ། འདུ་ཤེས་ཅན་ནམ། འདུ་ཤེས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་ལྟར་སེམས་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་གཡོས་པ། བསམས་པ་སྤྲོས་པས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་སྲེད་པའི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། དེས་ན་དེ་སྐྱེས་པ་ན་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོགས་ཤིང་དང་དུ་མི་ལེན་པར་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ན། སེམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【U3 心四】

གལ་ཏེ་དེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང་གིས་དངོས་གཞི་དག་མ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཀྱང༌། དེ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཐོབ་པ་ཡིན་པས། དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའམ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ༑ ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའམ། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བའམ། གཏི་མུག་དང་བཅས་པའམ། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བའམ། བསྡུས་པའམ། རྣམ་པར༌གཡེང་བའམ། ཞུམ་པའམ། རབ་ཏུ་བཟུང་བའམ། རྒོད་པའམ། རྒོད་པ་མ་ཡིན་པའམ། ཉེ་བར་ཞི་བའམ། ཉེ་བར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པའམ། མཉམ་པར་བཞག་པའམ། མཉམ་པར་བཞག་པ་མ་ཡིན་པའམ། ལེགས་པར་བསྒོམས་པའམ། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པའམ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའམ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པར་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང༌། དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན་སེམས་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་གང་གི་ཚེ་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱེད་པ་ན་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་སེམས་བསྒྲིབས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། རབ་ཏུ་དང་བར༌གྱུར་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར༌གཟེངས་སྟོད་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་གང་གི་ཚེ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པས་ན། རྒོད་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པས་སེམས་བསྒྲིབས་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ། སེམས་ནང་ཁོ་ནར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཞི་བར་བྱེད། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་དུ་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་ཅིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་ཅིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་ཅིང་དབུགས་ཕྱུང་ན་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གཞག་ཅིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་གང་གི་ཚེ་སེམས་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་སྒྲིབ་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དག་ལས་རིང་དུ་བྱས་ཤིང་། སྒྲིབ་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་སྦྱངས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【U4 法四】

སྒྲིབ་པ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེའི་ལམ་སྒོམ་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་དག་གི་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ལྷག་མ་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་ཡོད་པས། དེ་དག་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ༑ མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ན། མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེས་སྔར་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དག་ལ་བརྟེན་ཏམ། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་གནས་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱས་སོ། །དེ་ལྟར་ནི་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་ལྷག་མཐོང་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས་དེའི་སེམས་དེ་དབྱིངས་རྣམས་སུ་འདི་ལྟ་སྟེ། བག་ལ་ཉལ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །དབྱིངས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སྤོང་བའི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དང༌། འགོག་པའི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྤོང་བའི་དབྱིངས་སོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་སོ། །ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་འགག་པའི་ཕྱིར་འགོག་པའི་དབྱིངས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་དབྱིངས་གསུམ་པོ་དག་ཞི་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ནད་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ན་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང་ཀུན་ཏུ་བསྟེན། གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལས་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་ན། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་བརྔུབས་སོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་ལ། སྦོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌།འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དབུགས་ཕྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་དེས་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ན། དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་དེ་ལས་གོང་དུ་བྱ་བ་མེད་ཅིང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཡང་བྱས་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ།

【Q3 小結】

དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གིས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 總結】

ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པས། དེ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང༌། ནང་གི་སོ་སོའི་དམིགས་པ་བྱ་བ་དང་བཅས་པ། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་བཅས་པ། ཉེ་བ་དེ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་དེ། རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ན་

【L3 結成其義】

དེས་དེ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དེའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་འཁྲུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། མྱུར་བ་མྱུར་བར་དམིགས་པ་ལ་དེ་སེམས་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཟག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པའི་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ལྔ་པོ་ཡིན་ནོ། །

【I3 結】【H3 kauśalyālambana善巧所緣nkhas pa'i dmigs pa】【I1 問】

དེ་ལ་མཁས་པའི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 別解】【J1 列五善巧】

འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པའོ། །

【J2 次第釋】【K1 skandhakauśalya蘊善巧phuṅ po la mkhas pa】【L1 總說】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་གང༌། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【L2 別釋】【M1 蘊】【N1 總說】

སྨྲས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །

【N2 別釋】【O1 色蘊】

དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན༌ནོ། །དེ་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། རགས་པ་དང་། ཕྲ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་དང༌། ཐག་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་དག་གོ། །

【O2 受蘊】

དེ་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། བདེ་བར་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། འབྱུང་བ་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་རྣམས་སོ། །

【O3 想蘊】

དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆུང་ངུའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཚད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཆུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ་ཞེས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས༌སོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་སོ། །

【O4 行蘊】

དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། སེམས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་སྟེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་པ་རྣམས་དང༌། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་མ་གཏོགས་པ་གང་དག་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ༑ །

【O5 識蘊】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་གང་ཞེ་ན། སེམས་དང༌། ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་དག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གོ། །ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དེ་དག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང༌། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཕྲ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་པོ་དང༌། ཐག་རིང་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 蘊善巧】

དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཆོས་དེ་དག་བདག་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་མང་པོར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལས་ལྷག་པར་མི་དམིགས་ཤིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཐ་དད་པ་གང་ཞེ་ན༑ གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡང་གཞན། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ཡང་གཞན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་བར་ཡང་གཞན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བདག་ཉིད་དང་མང་པོ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡང་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང༌བ་ལས་གྱུར་པའི་བྱེད་བྲག་དང༌། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི༌ཕུང་པོའི་རྣམ་པའི་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་པ་དུ་མ་དང༌། རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བདག་ཉིད་མང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་ལྷག་པ་ཅི་ཞིག་མི་དམིགས་ཤིང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། ཕུང་པོ་ཙམ་དང་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་དམིགས་པར་ཟད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ལྷག་པའི་བདག་དང༌། རྟག་པ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་དང༌། རྣམ་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་མི་དམིགས་ཤིང་བདག་གིར་བྱ་བ་ཡང་ཅི་ཡང་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལས་ལྷག་པ་དེ་མི་དམིགས་ཤིང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 dhātukauśalya界善巧khas la mkhas pa】【L1 總說】

དེ་ལ་ཁམས་རྣམས་ནི་གང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【L2 別釋】【M1 界】

སྨྲས་པ། ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མིག་གི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། རྣ་བའི་ཁམས་དང༌། སྐྲའི་ཁམས་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། སྣའི་ཁམས་དང༌། དྲིའི་ཁམས་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། ལྕེའི་ཁམས་དང༌། རོའི་ཁམས་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཁམས་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཏེ། དེ་ནི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 界善巧】

དེ་ལ་ཁམས་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་རང་རང་གི་ཁམས་དང་། རང་རང་གི་ས་བོན་དང༌། རང་རང་གི་རིགས་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། འབྱུང་བར་ཤེས་ཤིང་དགའ་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམས་ལ་མཁས་པས་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་རང་རང་གི་ཁམས་ལས་བྱུང་བར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ལ་མཁས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K3 āyatanakauśalya處善巧skye mched la mkhas pa】【L1 總說】

དེ་ལ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ནི་གང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【L2 別釋】【M1 處】

སྨྲས་པ༑ སྐྱེ་མཆེད་ནི་བཅུ་གཉིས་ཏེ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། སྣའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། དྲིའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རོའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 處善巧】

དེ་ལ་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་མིག་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་སྐྱེ་བའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་རྣམས་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །འགགས་མ་ཐགས་པའི་ཡིད་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྣ་བ་ནི་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་སྐྱེ་བའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །སྒྲ་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །འགགས་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་ལ་ཡང་དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་སྐྱེ་བའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །འགགས་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྐྱེན་གསུམ་པོ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K4 pratītyasamutpādakauśalya緣起善巧rten ciṅ 'brel bar 'byuṅ ba la mkhas pa】【L1 總說】

དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་གང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【L2 別釋】【M1 緣起】

སྨྲས་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས༌སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ༌རྣམ་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ།

【M2 緣起善巧】

དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཁོ་ནས་ཆོས་རྣམས་མངོན་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་རྣམས་ཁོ་ན་ཡོངས་སུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཁོ་ནས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འདྲེན་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྔོན་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་མི་རྟག་པ་དེ་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ན་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། འཁྲུག་པའི་བར་གྱི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དེ་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ནི་མི་རྟག་པར༌ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་ཤེས་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K5 sthānāsthānakauśalya處非處善巧gnas daṅ gnas ma yin pa la mKnas pa】

གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའི་བྱེ་བྲག་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ༑ གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པས་ནི་མི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱའོ༑ །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཡོད་དེ། དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 以自共相攝五】

གནས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་མཁས་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན། རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ།

【I3 結】

དེ་ནི་མཁས་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H4 kleśaviśodhanamālambana淨惑所緣ñon moṅs pa rnam par sbyoṅ ba'i dmigs pa】【I1 明世俗道觀】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་ས་འོག་མ་རྣམས་ཀྱི་རགས་པ་ཉིད་དང༌། ས་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རགས་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་རགས་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་རགས་པ་ཉིད་དང༌། གྲངས་རགས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་རགས་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་རྣམས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡོད་མོད་ཀྱིས། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཆེས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཆེས་སྡུག་བསྔལ་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆེས་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུ་གནས་པ་དང༌། ཆེས་དམན་པ་དང༌། ཆེས་ཐ་ཆད་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་རགས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་ཆེས་ཞི་བ་དང༌། ཆེས་གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གྲངས་རགས་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་ཆེས་མང་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་བར་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་གྲངས་རགས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ༑ །དེ་བཞིན་དུ་ས་གོང་མ་དག་ལ་ཡང་རང་བཞིན་རགས་པ་ཉིད་དང་། གྲངས་རགས་པ་ཉིད་ཅི་རིགས་པར༌རིག་པར་བྱ་སྟེ། རགས་པ་ཉིད་དེ་ཡང་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་མན་ཆད་ཀྱི་ས་གོང་མ་རྣམས་ལ་ཡང་ས་འོག་མ་མན་ཆད་ཆེས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཆེས་སྡུག་བསྔལ་བར་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆེས་ཡུན་ཐུང་དུ་གནས་པ་དང༌། ཆེས་དམན་པ་དང༌། ཆེས་ཐ་ཆད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་འབའ་ཞིག་ཞི་བ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གོང་ན་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན། རགས་པའི་དོན་ནི་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་ཏེ། ས་གོང་དང་གང་དག་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེས་མང་དུ་ཡོད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ནི་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རགས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ས་གང་དང་གང་དག་ལསཆེས་ཉེས་དམིགས་ཆུང་བ་དེ་དང་དེ་དག་ནི་ཉེས་དམིགས་ཆུང་བའི་སྒོ་ནས་ཞི་བ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོད་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ས་འོག་མ་དག་ལ་ཉེས་དམིགས་དང༌། ནད་དང༌། གྲུབ་པ་དང་། བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་ཞིང་ས༌གོང་མ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བ་དེའི་འདོད་པའི་ཁམས་ཡན་ཆད་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་པའི་བར་གྱི་ས་འོག་མ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་གཏན་དུ་སྤངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དེ་དག་དང་ཕྱིར་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【I2 lokottareJa mārgeJa kleśaviśodhanam出世間道淨惑所緣'jig rten las 'das pa'i lam gyis ñon moṅs pa rnam par】【J1 總標列】

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་འགོག་པ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལམ་མོ། །

【J2 釋】【K1 出諦體】【L1 苦聖諦】

དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌།མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །

【L2 集聖諦】

དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པའོ༑ །

【L3 滅聖諦】

དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་གང་ཞེ་ན། དེའི་སྲེད་པ་མ་ལུས་པ་ཁོ་ནར་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【L4 道聖諦】

དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལམ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའོ། །དེ་ལ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་པས། བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ལ་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་འགོག་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན། བདེན་པ་ལམ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། རེག་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་ནི་ནད་ཀྱི་གནས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་ནད་ཀྱི་གཞི་ཅི་ལས་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་འོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་འགོག་པ་ནི་ནད་མེད་པའི་གནས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་རེག་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་ལམ་ནི་སྨན་གྱི་གནས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དང་། ལན་མང་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【K2 解諦義】

དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བའི་དོན་དང༌། ལམ་གྱི་བར་ལ་ཡང་ལམ་གྱི་བར་གྱི་དོན་གྱིས་ཡང་དག་པ་དེ་བཞིན་པ༑ མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་པ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅིང་མ་བསླད་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་སླུ་བ་དང༌། དེ་མཐོང་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་བློ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 解聖諦義】

ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ནའི་བདེན་པ་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་དེ་དག་དེ་ཁོ་ན་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་བདེན་པའི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ཀྱི། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དག་ཆོས་ཉིད༌ཀྱིས་བདེན་མོད་ཀྱི་རྟོགས་པས་མ་ཡིན་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཉི་གས་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K4 解苦諦等義類差別】【L1 解苦諦】【M1 略明八苦義】

དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བའི༌ཚེ་ན་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ལ་བྱའི་སྐྱེ་བ་ཉིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞི་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པས་ཕོངས་པའི་བར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་འདོད་པས་ཕོངས་པའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ལ་བྱའི་འདོད་པས་ཕོངས་པ་ཉིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞི་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །

【M2 解三苦】【N1 攝八為三】

མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ལྷག་མ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【N2 問答辨名】

ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་གི་སྒྲ་ཁོ་ནས་ཡོངས་སུ་བསྟན་ལ། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་འཕགས་པ་དང་བྱིས་པ་རྣམས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བློ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྔོན་ཤེས་རབ་མ་སྦྱངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བསྡན་ན་འདུལ་བ་རྣམས་བདེན་པ་དག་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【N3 建立三苦】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པའི་བར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་རྟེན་དང་བཅས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ༑ རྒ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལང་ཚོ་དང༌། ན་བའི་ནད་མེད་པ་དང༌། འཆི་བའི་གསོན་པོ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བའི་མི་སྡུག་པ་དང་མི་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པའི་འདོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་རྟེན་དང་བཅས་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བདེ་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཞུགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་རྟེན་དང་བཅས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་འགྱུར་ཞིང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་དབང་གིས་ན་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྒོ་ཁོ་ན་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །འགྱུར་བ་ནི་སེམས་པ་དང་བཅས་པའི་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཉམས་ཤིང་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་ལག་པ་ནས་བཟུང་ངམ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེ་དང་འབྱུང་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །གནོད་སེམས་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌།གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་མཆོག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་དེས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་དང༌། འགྱུར་བའི་དོན་ཀྱང་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ༌དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་རྟེན་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཕུང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལས་ངེས་པར་སྐྱེས་པ། དེ་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ། དེ་བྱུང་བ་གནས་པའི་གཞི་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕུང་པོ་གང་དག་མི་རྟག་པ་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང་ལྡན་པ་ལེན་པ་དང་བཅས་པ། ཚོར་བ་གསུམ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བར་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ། རང་གིས་དབང་སྒྱུར་བ་མེད་པ་དེ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལ་སྲེད་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། མངོན་པར་འདོད་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་དེ་ཡང་སྒོ་གསུམ་གྱིས་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་འདོད་པ་དང༌། ཡུལ་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་སྲེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་འདོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་བདེ་ཞིང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡུལ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་བདེ་ཞིང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི༌དེ་དང་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འགོག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་འགོག་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་འགོག་པའོ། །ལམ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སློབ་པའི་ལམ་དང༌། མི་སློབ་པའི་འོ། །

【J3 結】

དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【G3 結】

དེའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【F4 avavāda教授gdams ṅag】【G1 四種教授】【H1 總說】

དེ་ལ་གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། གདམས་དག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གདམས་ངག་དང༌། གོ་རིམས་ཀྱི་གདམས་ངག་དང༌། ལུང་གི་གདམས་ངག་དང༌། རྟོགས་པའི་གདམས་ངག་གོ། །

【H2 別釋】【I1 無倒教】

དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཆོས་དང་དོན་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ངེས་པར་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གདམས་ངག་ཅེས་བྱའོ། །

【I2 漸次教授】

གོ་རིམས་ཀྱི་གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། དུས་སུ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དང་པོ་ཁོ་ནར་གསལ་བ་གསལ་བའི་གནས་དག་ཏུ་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང༌། ཀློག་ཏུ་འཇུག་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་ཟབ་མོ་དག་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང་ཀློག་ཏུ་འཇུག་པ་དང༌། དང་པོ་ཁོ་ནར་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོམས་པར་བྱེད་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང་ལམ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དང་པོ་ཁོ་ནར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདོམས་པར་བྱེད་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་བསམ་གཏན་གཞན་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གོ་རིམས་ཀྱི་གདམས་ངག་ཅེས་བྱའོ། །

【I3 教教授】

དེ་ལ་ལུང་གི་གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། དེས་བླ་མ་རྣམས་སམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་རྣམས་སམ། རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་རྣམས་སམ། སློབ་དཔོན་རྣམས་སམ། མཁན་པོའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ཇི་ལྟར་ལུང་མནོས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེས་ལྷག་ཆད་མེད་པར་བྱས་ཤིང༌། གཞན་ལ་འདོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལུང་གི་གདམས་ངག་ཅེས་བྱའོ། །

【I4 證教授】

དེ་ལ་རྟོགས་པའི་གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་དེས་གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་པས་ཆོས་དེ་དག་རྟོག་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་དག་ལ༌ཡང་རྟོག་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྟོགས་པའི་གདམས་ངག་ཅེས་བྱའོ། །

【G2 三種教授】

ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གདམས་ངག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། །ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་འདོམས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་རྣམ་པ་དུ་མ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། བདག་ལ་གཞན་དག་རིམ་གྲོ་ཆེར་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་རིམ་གྲོ་ཆེར་སྐྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྣ་བླགས་ཏེ་མཉན་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གུས༌པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ནི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བཙལ་ནས་སོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ནི་དབང་པོ་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། སྤྱད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། འཇུག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་བསྟན་པ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང་སྒྲུབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་ཟིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གདམས་ངག་ཡིན་ནོ།། །།

【F5 śikṣā三學bslab ba】【G1 正解三(六門)】【H1 辨三學體】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས། བམ་པོ་བཅུ་པ།

དེ་ལ་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསླབ་པ་ནི་གསུམ་སྟེ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ༌རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དག་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་བསམ་གཏན་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་དང་པོ་ཁོ་ནར་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་ཤིང༌། སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་གྱི། །བསམ་གཏན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་ན་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་རྣམས་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【H2 釋唯三所以】

ཅིའི་ཕྱིར་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་ཁོ་ནར་ཟད་ལ། དེ་ལས་ལྷག་པ་མེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་དོན་དང༌། བྱ་བ་བྱས་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ཀྱི་དོན་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་ན་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རེག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་དོན་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་པས། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་འཇུག་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱ་བ་བྱས་པའི་དོན་ནི། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་རང་གི་དོན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དེ་ནི་བྱ་བའི་མཆོག་ཡིན་པས། དེའི་གོང་དུ་བྱ་བ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བསླབ་པ་ནི་དེ་གསུམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །

【H3 辨先後次第】

བསླབ་པ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་དོ། །འགྱོད་པ་མེད་ན་དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ། །སེམས་མཉམ་པར་བཞག་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཐོང་ངོ༌། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཐོང་བ་ན་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་ན་ལེན་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས༌འདས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དག་གོམས་པར་བྱས་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་པའི་མཆོག་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། དེ་ནི་བསླབ་པ་དེ་དག་གི་གོ་རིམས་ཡིན་ནོ། །

【H4 辨三學名增上所以】

དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ། ཅིའི་ཕྱིར་ན་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ལྷག་པའི་སེམས་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། དབང་དུ་བྱ་བའི་དོན་དང༌། ལྷག་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་དབང་དུ་བྱ་བའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པའི་བསླབ་པ་དེ་དག་ནི་བསྟན་པ་འདི་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ཀྱི། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་ལྷག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ།

【H5 明成就多少】

ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པས་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ། བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་པ་དེའི་འོག་ཏུ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་བར་དག་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་ ནི་སྔར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡོད་ལ། ལྷག་པའི་སེམས་མེད་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པ་ཡང་ཡོད། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཡོད་ལ། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པ་ཡང་ཡོད། །ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཡོད་ལ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་མེད་པ་ནི་མི་སྲིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གང་ན་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡོད་པ་དེ་ན་བསླབ་པ་གསུམ་ཆར་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ནི་རེ་ཞིག་གང་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པས། བསླབ་པར་བྱ་བའི་བསླབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H6 明依此三學同入聖得果不同】

དེ་ལ་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཤས་ཆེར་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བས་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་ན། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པར་འགྱུར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་ཤས་ཆེར་བྲལ་བས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་ན་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་ན༑ བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【G2 就三學建立三根】

དེ་ལ་དབང་པོ་ནི་གསུམ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའོ། །དབང་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར༌མ་རྟོགས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ལ་ནི་མི་ཤེས་བ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །སློབ་པ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །མི་སློབ་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱ་བ་བྱས་པ་ལ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【G3 就定學建立三解脫門】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ནི་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ།འདི་ནི་གཉིས་ཡིན་ཏེ། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། འདུས་མ་བྱས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །འདུས་བྱས་གང་ཡིན་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། སྐྱེ་བ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་སྨོན་པར་མི་བྱེད་དོ། །མི་སྨོན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ལ་སྨོན་པ་དང་ལྡན་པས་ཞེས་བར་ལྟ། གྱ་ནོམ་པར་ལྟ། ངེས་པར་འབྱུང་བར་ལྟ་ཞིང་སྨོན་པར་བྱེད་དེ། །དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་ལྟ་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཐར་པ་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །མེད་ཅིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལ་སྨོན་པ་ཡང་མེད༌སྨོན་པ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ཇི་ལྟ་བུ༌ཁོ་ནར་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནར་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་བ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【F6 śikṣānulomikā隨順學法bslab ba daṅ rjes su mthun pa'i chos rnams】【G1 總說】

དེ་ལ་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསླབ་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བཅུ་ཡོད་དེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་བཅུ་ནི་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【G2 別釋】【H1 十種違逆學法】【I1 舉所治障】

དེ་ལ་བསླབ་པ་དང༌རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རིགས་ཀྱི་བུ་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པའི་བར་ཆད་བྱེད་ཅིང༌། ལམ་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང༌།འཇིག་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་འཆུམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལེ་ལེ་དང་། སྙོམ་ལས་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ཁམས་ཀྱི་ཟས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རོ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་གཏམ་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས༌བཀྲམ་པ་དག་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཆོས་སེམས་ཤིང་རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་དང༌། བདེན་པ་དང༌། ཕུང་པོ་དང༌། ལས་དང་འབྲས་བུ་དག་ལ་ནིམ་ནུར་དང༌། ཡིད་གཉིས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། སྤོང་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་པ་དང༌། ལྷོད་པའི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་སྐྱོན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཅིང་སེམས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྩལ་དྲགས་པས་ལས་ངལ་ཞིང་སེམས་འཁྲུགས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཧ་ཅང་ཞན་པས་ཁྱད་པར་མི་འཐོབ་ཅིང༌དག་པའི་ཕྱོགས་གཏུགས་པ་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། བསྔགས་པ་དང༌། བདེ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ཆུང་ཟད་ཙམ་གྱིས་དགའ་ཞིང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང༌། རྒོད་ཅིང་ཉེ་བར་མ་ཞི་བ་དང༌། འཕྱར་ཞིང་གཡེང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་འགོག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སྐྲག་ཅིང་དངང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དྲོད་མི་འཛིན་པར་སྨྲ་བ་ལ་བརྩོན་ཞིང་ཧ་ཅང་མང་དུ་སྨྲ་ལ༑ ཆོས་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་ཟེར༌ན་རྩོད་པའི་གཏམ་དང༌། ཉེས་རྩོམ་གྱི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། སྔོན་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་དག་ལ་སེམས་འཕྲོ་ཞིང་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་པ་དང༌། བསམ་གྱི་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་གཞན་དག་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཆོས་སེམས་ཤིང་རྣམ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དེ་དག་དང༌། བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདེ་བའི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འདོད་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་རྗེ་སུ་འབྲངས་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་དང༌། སྲོག་འཕྲོག་པར་བྱེད་པའི་བར་དག་གིས་རེག་པར༌འགྱུར་བ་སྲོག་ལ་འཆུམས་ཤིང་སྲོག་ལ་རེ་ལ། དེ་ལ་རེ་བ་དང་ལྡན་པའི་མྱ་ངན་དང༌། ངལ་བ་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་སྟེ། བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་བསླབ་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ནོ། །

【I2 舉能治十想，次第治之】

བསླབ་པ་དང་མི་མཐུན་པ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཟས་ལ་མི་མཐུན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འགོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འཆི་བའི་འདུ་ཤེས་ཏེ། འདུ་ཤེས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་བསླབ་པའི་བར་ཆད་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་བསླབ་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ནི་ཆོས་སེམས་ཤིང་རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་དང༌། དོན་གྱི་སྣང་བ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་སྣང་བ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་སྣང་བ་སྟེ། སྣང་བ་དེ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ། །

【H2 十種隨順學法】【I1 總說】

དེ་ལས་གཞན་ཡང་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བཅུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་སླ་སྟེ། སྔོན་གྱིས་རྒྱུད་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལུང་དང༌། ཚུལ་གཞིན་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། རྟག་ཏུ་གུས་པར་བྱས་ཏེ་བྱེད་པ་དང༌། འདུན་པ་དྲག་པོ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 宿因】

དེ་ལ་སྔོན་གྱིས་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 隨順教】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལུང་གང་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། གོ་རིམས་སུ་བབ་པའི་ལུང་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 如理加行】

དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་གདམས་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ༑ །

【J4 無間殷重所作】

དེ་ལ་རྟག་ཏུ་གུས་པར་བྱས་ཏེ་བྱད་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཇི་ལྟ་བུས་དུས༌འབྲས་བུ་ཡོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །

【J5 猛利樂欲】

དེ་ལ་འདུན་པ་དྲག་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ནམ་ཞིག་ན་བདག་གིས་འཕགས་པའི་གནས་གང་ཡིན་པ་བསྒྲུབས་ཏེ། གནས་པར་འགྱུར་བའི་གནས་དེ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་ནས་རྣམ་པར་ཐར་པ་གོང་མ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །

【J6 持瑜伽力】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བ་དང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་གོམས་ཤིང་ཡོངས་སུ༌བྱང་བར་བྱས་པས་སོ། །

【J7 止息身心麁重】

དེ་ལ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་དུབ་ཅིང་ལུས་ངལ་བ་ལས། ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང༌། སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྐྱེ་བ་དེ་དག་སྤྱོད་ལམ་གཞན་གྱིས་བརྟགས་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཧ་ཅང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཧ་ཅང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ལས་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྐྱེ་བ་དེ་དག་སེམས་ནང་དུ་ཞི་གནས་སུ་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའམ། རང་བཞིན་གྱིས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང་གཉིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་སེམས་མངོན་པར་བསྡུས་ཤིང་སེམས་ཞུམ་པར་གྱུར་པ་ལས། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བར༌འགྱུར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའམ། རང་བཞིན་གྱིས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལུས་དང༌། སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་མ་བྲལ་ཞིང་རྟག་ཏུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པའི་ལམ་བསྒོམས་པས་ཤིན་ཏུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【J8 數數觀察】

དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཉེས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང་བྱས་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་ཉེས་པར་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ལས་ལྡོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱས་པ་དང༌། བྱས་པ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དེ། མ་བྱས་པ་ལས་ལྡོག་ཅིང་བྱས་པ་ལས་མི་ལྡོག༌པ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་ལ་དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཡང་དང་ཡང་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྤངས་པར་ཤེས་ནས། ཡིད་བདེ་བར་འགྱུར་ལ། མ་སྤངས་པར་ཤེས་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་ལམ་དེ་ཉིད་ལ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །

【J9 無有怯弱】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། དུས་གཞན་གྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། མཐོང་བར་བྱ་བ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། མ་ཤེས་པ་དང༌། མ་མཐོང་པ་དང༌། མ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ངལ་བ་དང༌། སེམས་ལ་གནོད་པའི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེས་པ་ན་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【J10 離增上慢】

དེ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། རྟོགས་པ་དང༌། ཐོབ་པ་དང༌། རེག་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་ཅིང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་སྟེ། ཐོབ་པ་ལ་ཐོབ་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་ལ་རྟོགས་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་དང་པོ་དང་བར་པ་དང་ཐ་མ་ལ་བརྟེན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་བསླབ་པ་འདོད་པའི་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བསླབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【F7 yogabhraṁśa瑜伽壞rnal 'byor ñams pa】【G1 總說】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་གཏན་དུ་བ་ཡང་ཡོད། རེ་ཞིག་པ་ཡང་ཡོད། ཐོབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡང་ཡོད། །ལོག་པར་སྒྲུབ་པས་བྱས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【G2 別釋】【H1 畢竟瑜伽壞】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་གཏན་དུ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་རིགས་མེད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་ལས་གཏན་དུ་ཉམས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【H2 暫時瑜伽壞】

དེ་ལ་རེ་ཞིག་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྐྱེན་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ༑ དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་རིང་དུ་སོང་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་རྐྱེན་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རྣལ་འབྱོར་ཡང་མངོན་དུ་བྱས། གོམས་པར་བྱས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་དག་གི་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་རེ་ཞིག་པ་ཡིན་ནོ། །

【H3 退失所得瑜伽壞】

དེ་ལ་ཐོབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཐོབ་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། རེག་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །

【H4 邪行所作瑜伽壞】

དེ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པས་བྱས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། རྣལ་འབྱོར་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་རིགས་པའི་ཆོས་དགེ་བ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མང་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཆེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྲིན་པ་དང༌། བློ་རྣོ་བ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཐོས་པ་ཉུང་ངུའམ། མང་པོ་ཡང་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཐོས་པ་ཀུན་ཆུབ་པར་ཡང་བྱེད་ལ། དགོན་པར་གནས་པ་ན་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དྲང་པོ་དང༌། དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་དག་འོངས་ཤིང་ལྷགས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པའི་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའི་ལུས་དང་ངག་དང་ལྡན་པའི་སྤྱོད་པས་སེམས་མགུ་བར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་དེ་ལ་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟིའི་ཚོགས་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་བསོད་ནམས་ཆེ་བ་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌།སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་རྣམས་རྙེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་ཤིང༌། རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། དེད་དཔོན་གྱི་བར་དག་ལ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡིན་པར་གྲགས་ཤིང་བཀུར་སྟིར་བྱེད། བླ་མར་བྱེད་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་འགྱུར་ཏེ། རྗེས་སུ་ལྷགས་པ་དག་ལ་ཞེན་པ་སྐྱེད་ཅིང་མང་པོ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་བྱེད་པས་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གང་དག་བདག་དགྲ་བཅོམ་པར་གྲགས་པ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དེ་དག་ལྷགས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་ལ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་དྲི༌བ་འདྲི་བར་གྱུར་ན། དེ་དག་ལ་བདག་གིས་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་བཏབ་པར་གྱུར་ན། དེ་ལྟར་ན་བདག་དགྲ་བཅོམ་པར་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཆེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས། བདག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསམས་ཤིང་གཞལ་ལ་ཉེ་བར་བརྟགས་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་དེ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པས་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསམས་ཤིང་གཞལ་ལ་ཉེ་བར་བརྟགས་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། དེའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་ལ་མི་འཇུག །འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་མི་སྣང་ཞིང༌། ཆོས་ཉིད་དང་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་དགེ་སློང་མདོ་སྡེ་འཛིན་པ་དང་། འདུལ་བ་འཛིན་པ་དང༌། མ་མོ་འཛིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་དེ་འཆབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྟོན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་དེ་གསང་ངོ་ཞེས་སྒོ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མདོ་སྡེ་འཛིན་པ་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་དང༌། མ་མོ་འཛིན་པ་དེ་དག་གིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་དེ་ཐོས་ནས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་ན། དེ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་ལྟ་བར་གྱུར་ན་དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་སྣང་བར༌འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཉེ་བར་རྟོགས་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་དང་འགལ་བར་འགྱུར་བས། གཞི་དེ་དག་མི་དགའ་བར་འགྱུར་ཞིང་མི་དགའ་བའི་ཚིག་གིས་བདག་ལ་བསྐུལ་བར་འགྱུར་ཞིང་རྩོད་པ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བདག་ལ་རྒྱལ་པོ་དང༌། བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། ཕྱུག་པོ་དང༌། ཚོང་དཔོན་དང༌། དེད་དཔོན་གྱི་བར་དག་གིས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པར་མི་འགྱུར། བླ་མར་བྱས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་དག་ཀྱང་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་འདོད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པར་འདུ་ཤེས་བཞིན་དུ༑ འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་པ་བསྒྱུར་ནས་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྟོན་ཅིང་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་དེའི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དམན་པ་དང་རྨོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཆོས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཡིན་པས། ཇི་ལྟར་གཏམས་པ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ན་ཡང་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པར་སྒྲུབ་པས་བྱས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་ཡིན་གྱི་དམ་པའི་ཆོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་དགེ་སློང་བསམ་གཏན་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【F8 yoga瑜伽rnal 'byor rnams】【G1 總說】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣལ་འབྱོར་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དད་པ་དང༌། འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཐབས་སོ། །

【G2 別釋】【H1 信瑜伽】

དེ་ལ་དད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་དང༌། གཞི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཆོས་དང་རིགས་པ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་གཞི་དང༌། གང་ཟག་གི་མཐུ་ལ་མོས་པའི་གཞིའོ།།

【H2 欲瑜伽】

འདུན་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཐོབ་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པ་གོང་མ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས༌རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་དྲི་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་མ་ཐོས་པ་མཉན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐོས་པ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཀུན་དགའི་ར་བར༌ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འགྲོ་བར་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །ཚོགས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་དང༌། མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ལ་གོང་ནས་གོང་དུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། གུས་པར་བྱས་ཏེ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལམ་བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། འདོད་པ་དང༌། བྱེད་འདོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདུན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཐོབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་དྲི་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཚོགས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་འདུན་པའོ། །

【H3 精進瑜伽】

དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཉན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསམ་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་དག༌པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པའོ། །དེ་ལ་མཉན་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ནི་མ་ཐོས་པ་མཉན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐོས་པ་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱེད་པ་ན་སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་ཞིང་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། སེམས་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད། དེ་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ན། སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་ཞིང་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ནི་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་ཞུགས་ཏེ། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ན། སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་ཞིང་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ནི་ཉིན་མཚན་དུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་། འཆག་པ་དང་འདུག་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ན་སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་ཞིང་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【H4 方便瑜伽】

དེ་ལ་ཐབས་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང༌། དབང་པོའི་སྡོམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དེ་བག་ཡོད་པར་སེམས་ཀུན་དུ་བསྲུང་ཞིང་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པར་གྱུར་པས་སེམས་ནང་དུ་ཞི་གནས་སུ་བྱ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ།

【G3 結】

རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་དད་པས་ནི་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཐོབ་པ་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱེད་འདོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དེ་ལྟར་བྱེད་འདོད་པས་ཉིན་མཚན་དུ་བརྩོན་པར་གནས་ཤིང་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པ་བརྟན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དེ་ཡང་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱའོ༌། །

【F9 manasikāra作意yid la byed pa】【G1 辨兩種四作意】【H1 總說】

དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་དང༌། སྐབས་སུ་འཆད་ཅིང་འཇུག་པ་དང་། སྐབས་སུ་འཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་དང༌། རྩོལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའོ། །

【H2 別釋】【I1 正明四運轉作意】【J1 力勵運轉作意】

དེ་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་སེམས་ནང་ཁོ་ནར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའམ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད༌པར་བྱེད་ན་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་བསྒྲིམས་ཏེ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། བསྒྲིམས་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J2 有間用運轉作意】

དེ་ལ་སྐབས་སུ་འཆད་ཅིང་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འགྲོ་བ་ན་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་ལ་བསམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་འདྲེ་བར་བྱེད་ཅིང་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【J3 無間運轉作意】

དེ་ལ་སྐབས་སུ་འཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་འོག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མན་ཆད་ཀྱི་བར་གྱི་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 無功用運轉作意】

དེ་ལ་རྩོལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【I2 所餘四種作意】【J1 總說】

གཞན་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གཉེན་པོ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དད་པར་བྱ་བར་འོས་པ་དང་། སོ་སོར་བརྟག་པར་འོས་པའོ། །

【J2 別釋】【K1 隨順作意】

དེ་ལ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་དམིགས་པ་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡང་རྩོམ་པར་བྱེད་ལ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་པའོ། །

【K2 對治作意】

དེ་ལ་གཉེན་པོ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【K3 順清淨作意】

དེ་ལ་དད་པར་བྱ་བར་འོས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་གང་གིས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་མ་དག་གིས་སེམས་ཞུམ་པ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་དེ། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【K4 順觀察作意】

དེ་ལ་སོ་སོར་བརྟག་པར་འོས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་དག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །

【G2 明作意所思惟相】

དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། མཚན་མ་དུ་ཞིག་ཡིད་ལ་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་སེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་མཚན་མ་དང༌། སོ་སོར་སྟོན་པར་བྱ་བའི་མཚན་མའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། སྣང་བརྙན་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གཞིའི་མཚན་མ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་བསགས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལུང་དང༌། སྒོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང༌། སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་དང༌། གཞན་ལས་གཡོ་བར་འགྱུར་བ་མིས་བྱས་པའམ། མི་མ་ཡིན་པས་བྱས་པའམ། སྒྲས་བྱས་པའམ་བརྩལ་བས་བྱས་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ལྷག་མཐོང་གི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ནི་ཕྱིས་ལྷག་མཐོང་གསལ་བར་འགྱུར་བའི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མཐོང་ཞི་གནས་ཀྱི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ནི་ཕྱིས་ཞི་གནས་གསལ་བར་འགྱུར་བའི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་མཚན་མ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱིང་བའི་མཚན་མ་དང༌། རྒོད་པའི་མཚན་མ་དང་། ཆགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་མཚན་མའོ༑ །དེ་ལ་བྱིང་བའི་མཚན་མ་ནི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་གང་གིས་སེམས་བྱིང་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་རྒོད་པའི་མཚན་མ་ནི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་གང་གིས་སེམས་རྒོད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཆགས་པའི་མཚན་མ་ནི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་གང་གིས་སེམས་དམིགས་པ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། ཀུན་དུ་ཆགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་མཚན་མ་ནི་དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མ་གང་གིས་སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མཚན་མ་དེ་དག་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་ལས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 明作意緣境起九勝解】【H1 問】

ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་དམིགས་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་ལ་མོས་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན།

【H2 答】【I1 總說】

སྨྲས་པ། མོས་པ་ནི་དགུ་སྟེ། དགུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འོད་གསལ་བ་དང་འོད་གསལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བླུན་པ་དང༌། སྒྲིན་པ་དང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་མ་ཡིན་པའོ། །

【I2 別釋】【J1 有光淨勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་འོད་གསལ་བ་ནི་སྣང་བའི་མཚན་ལེགས་པར་བཟུང་བ་ན། སྣང་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 無光淨勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་འོད་གསལ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྣང་བའི་མཚན་མ་བཟུང་བ་ན་མུན་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J3 遲鈍勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་བླུན་པ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J4 捷利勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་སྒྲིན་པ་ནི་དབང་པོའི་རྣོ་བའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J5 狹小勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་ཆུང་ངུ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པ་ཆུང་ངུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཆུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། དམིགས་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་མོས་པ་ཆུང་ངུ་ཡིན་ནོ། །

【J6 廣大勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ལ་མོས་པའི་མོས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

【J7 無量勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་ཚད་མེད་པ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པ་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་ལ་མོས་པའི་མོས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཚད་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་ཚད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J8 清淨勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J9 清淨勝解】

དེ་ལ་མོས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【F10 yogasya yogakaraṇiyāni瑜伽所作rnal 'byor gyi rnal 'byor du bya ba dag】【G1 問】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་དག་དུ་ཞེ་ན།

【G2 答】【H1 總說】

སྨྲས་པ། བཞི་སྟེ༑ བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་འགག་པ་དང༌། གཞི་འཕོ་བ་དང༌། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ༑ །

【H2 別釋】【I1-2 所依滅及所依轉】

དེ་ལ་གཞི་འགག་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ལ་རྗེས་སུ་བརྩོན་པའི་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིམ་གྱིས་འགག་པའོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཞི་འཕོ་བ་སྟེ། གཞི་འགག་པ་དེ་དང༌། གཞི་འཕོ་བ་དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【I3-4 遍知所緣及愛樂所緣】

དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་གཞི་འགག་པ་དང༌། གཞི་འཕོ་བའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས༑ གཞི་འགག་ཅིང་འཕོ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་གཞི་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བས་གཞི་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དགོས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དུས་ན་དམིགས་པ་ལ༌ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་མངོན་པར་དགའ་བའི་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གཞི་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་དག་ཅེས་བྱའོ༌། །

【F11 yogacārāḥ瑜伽師rnal 'byor sbyod pa rnams(rnampa)】【G1 問】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ༌རྣམ་པ་དུ་ཞེ་ན།

【G2 答】【H1 總說】

སྨྲས་པ། གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་བྱས་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འདས་པའོ། །

【H2 別釋】【I1 初番】【J1 初修業瑜伽師】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་ལས་དང་པོ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ལས་དང་པོ་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་ཉིད་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་ཅིང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་མ་རེག་གི་བར་དུ་ལས་དང་པོ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ༌ཐོབ་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་སྦྱོང་བར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་ལ་བརྩམས་ཤིང་ལེན་པ་ལ་གོམས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ལས་དང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །

【J2 已習行瑜伽師】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་བྱས་པ་གང་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་གཏོགས་པ་དེ་ལས་གཞན་པ་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལྔ་པོ་དག་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ།

【J3 已度行瑜伽師】

དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འདས་པ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་སྦྱོར་བའི་སྒོམ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 第二番】

གཞན་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ལས་དང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོ་དང༌། བདེན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་དག་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ལ། སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང༌། གཞན་གྱིས་བསླུར་མི་ཟུག་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ཤིང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ༌། །

【F12 yogabhāvanā瑜伽修rnal 'byor bsgom pa】【G1 開二章】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པའོ། །

【G2 別釋】【H1 想修(有四句)】【I1 列四句】

དེ་ལ་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ས་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བརྩོན་པ་སྤོང་བའི་དབྱིངས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་དང༌། འགོག་པའི་དབྱིངས་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བ་ནི་སྤང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འགོག་པའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཞི་གནས་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སྟོད་དང༌། སྨད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ལྷག་མཐོང་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་རྒྱབ་དང༌། མདུན་གྱི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【I2 後二了難故別解】【J1 上下想】

དེ་ལ་སྟོད་དང་སྨད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་འདི་ཉིད་ལ་རྐང་པའི་མཐིལ་ནས་སྟོད་ཀྱི་བར་དང༌། སྐྲ་དང་གླད་པ་ནས་སྨད་ཀྱི་བར་དུ་མི་གཙང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གང་བ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ་ལུས་འདི་ལ་སྐྲ་དང་སྤུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །

【J2 前後想】【K1 開三門總相屬當】

དེ་ལ་རྒྱབ་དང་མདུན་གྱི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལ་ལ་ཞིག་གིས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་བཟུང་ཞིང་ཤིན་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱས་ཤིན་ཏུ་བསྟེན། ཤིན་ཏུ་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འགྲེང་བས་འདུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། འདུག་པས་ཉལ་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། མདུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཕྱི་ནས་འོང་བས་སོ་སོར་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །

【K2 別解三門別相屬當】

དེ་ཡང་དུས་གསུམ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་པས་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་འགྲེང་བས་འདུག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མ་འོངས་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། ད་ལྟར་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་ནི་སྐྱེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འགྲེང་བ་ཞེས་བྱའོ། །མ་འོངས་པའི་ཤེས་བྱའི་གནས་སྐབས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདུག་པས་ཉལ་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདས་པའི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་ནི་འགག་པ༌ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་ཤེས་བྱའི་གནས་སྐབས་ནི་འགགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཉལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །མདུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཕྱི་ནས་འོང་བས་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད༌པ་འགག་མ་ཐག་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་བསྟན༌ཏོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བྱུང་ཞིང༌བྱུང་ཞིང་འགག་མ་ཐག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མདུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མཇུག་ཐོགས་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེས་པ། གསར་དུ་གསར་དུ་འགགས་མ་ཐག་གོ་ཅོག་ལ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ནས་འོང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ན། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དེ་གཉི་ག་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【H2 解菩提分法修】【I1 總問】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ།

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན།

【I2 總答】【I3 徵】

བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་

【I4 開七門】

འདི་ལྟ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་དང༌། སྟོབས་ལྔ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ།

【I5 細列三十七名】

ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། འབད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། འབད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤང་པའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་དང༌། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གོམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲིས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྟེན་པ་དང༌། སྒོམ་པ་དང༌། ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I6 廣三十七法義】【J1 四念住】【K1 辨念住體】【L1 解身相念住】【M1 作四問】

དེ་ལས་ལུས་ནི་གང༌། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་གང༌། དྲན་པ་ནི་གང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་གང་ཞེ་ན།

【M2 依問答】【N1 答初問】

སྨྲས་པ། ལུས་ནི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། དབང་པོས་ཟིན་པ་དང༌། དབང་པོས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འབྱུང་བའི་ལུས་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ལུས་དང༌། མིང་གི་ལུས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་པ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཀྱི༌ཡུལ་པ་དང༌། མིའི་དང༌། ལྷའི་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་དང༌། ནང་གི་ལུས་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་དང༌། ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་གྱུར་པ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་དང༌། སྐྱེས་པའི་ལུས་དང༌། མ་ནིང་གི་ལུས་དང༌། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ལུས་དང༌། དགྲ་བོའི་ལུས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ལུས་དང༌། ལུས་ངན་པ་དང༌། ལུས་འབྲིང་དང༌། ལུས་བཟང་པོ་དང༌། གཞོན་ནུའི་ལུས་དང༌། ལང་ཚོའི་ལུས་དང༌། རྒན་པོའི་ལུས་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ལུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【N2 答第二問】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་དེས་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །

【N3 答第三問】

དེ་ལ་དྲན་པ་ནི་དེས་ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཆོས་གང་དག་གཟུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཁོ་ནའི་དོན་བསམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་དག་བསྒོམས་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཚིག་འབྲུ་དང༌། དོན་དང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དེ་སེམས་ཀྱིས་མི་བརྗེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N4 答第四問】【O1 初番】

དེ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་བདག་གིས་ཆོས་དེ་དག་ལེགས་པར་བཟུང་ངམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་སམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ལེགས་པར་རེག་པར་བྱས་སམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【O2 第二番】【P1 開三門】

གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཡུལ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་ཕྱིར། དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ།

【P2 次第釋】

དེ་ལ་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ༌རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡུལ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང་མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་བསྲུངས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང༌། སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་ཇི་སྐད་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ༑ །དེ་ལ་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་ནི་དམིགས་པ༌རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྤྱོད་པའི་དམིགས་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 結名念住】

ཞེས་ཇི་སྐད་སྔར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་དྲན་པ་ལེགས་པར་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 解餘三念住】【M1 分別所觀受心法體】

དེ་ལ་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བའོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ལུས་ཀྱིའོ། །ལུས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གམ། རྣམ་བ་དགུར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེས་སྡང་དང་བཅས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌། ཞུམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བཟུང་བ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། རྒོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། འདོད་ཆགས་འདུལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། ཞེས་སྡང་འདུལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། གཏི་མུག་འདུལ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཞུམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། རྒོད་པ་དང་། རྒོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལེགས་པར་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ལེགས་པར་མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལམ་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་དང༌། ལམ་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ནག་པོ་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཉི་ཤུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 解住修受心法觀】【N1 解受相】

དེ་ལ་བདེ་བར་ཚོར་བ་ནི་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་སྟེ། བདེ་བར་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ༑ །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱིའོ། །བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའི་རྣམ་པ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན༌ནོ། །བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱིའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མཐུན་པ་ངེས་པར་འབྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ། ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་དང་ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟང་ཟིང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཁམས་སུ་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌ལྡན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞེས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 解心相】【O1 辨六心】

དེ་ལ་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས༌པ་ནི་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་ནི་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེ་སྡང་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་སྡང་དང་བྲལ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་ནི་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་ལ་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་ནི་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་རྒྱུ་བ་དང་ལྡན་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གསུམ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ༑ །གསུམ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །

【O2 辨十四心】

དེ་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་བསྡུས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པས་ནང་གི་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར༌གཡེང་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དག་གིས་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཞུམ་པ་ནི་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རབ་ཏུ་བཟུང་བ་ནི་དང་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས༌པ་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །སེམས་རྒོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཡང་དག་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རྒོད་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་རྒོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་དང༌། ཀུན་དུ་སྡུད་པའི་དུས་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ༑ །དེ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉེ་བར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཉམ་པར་གཞག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མྱུར་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་ཐོབ་པ་དང༌། དཀའ་བ་མེད་པར་ཐོབ་པ་དང༌། ཚེགས་མེད་པར་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དང་གཏན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དང་གཏན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སེམས་བཅུ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་སྤྱོད་པར་གཏོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ས་ལས་བརྩམས་པའི་སྤྱོད་པར་གཏོགས་པའི་སེམས་ནི་བརྒྱད་དེ། ཀུན་དུ་བསྡུས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེངས་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པའི་བར་དག་གོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བརྩམས་པའི་སྤྱོད་པར་གཏོགས་པའི་སེམས་ནི་དྲུག་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པའི་བར་དག་གོ། །

【N3 解法相】

ནང་ན་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ན་ཡང་བདག་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་ན་ཡང་བདག་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མ་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང་ཇི་ལྟར་འབྲལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལ་མིག་གི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་བར་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཡོད་ན་ཡང་བདག་ལ་ཡིད་ཀྱི་བར་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་བར་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མེད་ན་ཡང་བདག་ལ་ཡིད་ཀྱི་བར་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མེད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། དེའི་ཡིད་ཀྱི་བར་གྱི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་འགག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌།

【M3 解念】

ནང་ན་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོད་ན་ཡང་བདག་ལ་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། མེད་ན་ཡང་བདག་ལ་མེད་དོ་ཞེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མ་སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་ལུས་ཡིན་ནོ། །

【M4 解住念】

ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 解念住內外不同】【L1 舉三問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【L2 答】【M1 以六復次釋三觀】【N1 初復次】

གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་དེ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་ཕྱི་རོལ་གཞན་གྱི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་རང་གི་ནང་གི་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི༌ནང་གི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཞན་གྱི་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་དབང་པོས་ཟིན་པའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོས་མ་ཟིན་པ་ཟིན་པ་མ་ཡིན་ཞིང་མ་ཟིན་པའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོས་ཟིན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཟིན་ཅིང་ཟིན་པར་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཅི་རིགས་པར་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 第三復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་མཉམ་པར་གཞག་པའི༌ས་པའི་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ནང་གི་རང་ཁོ་ནའི་གཟུགས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པ་མ་ཡིན་པ་གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ༌ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 第四復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ནང་གི་འབྱུང་བའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །འབྱུང་བའི་གཟུགས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དུ་བསྡུས་པ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N5 第五復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང༌། གང་གི་ཚེ་ནང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ༑ །རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་འདས་པའི་དུས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བར་ཆོས་མཚུངས་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N6 第六復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ནང་གི་ལུས་ལ་སྐྲ་དང་སྤུ་དང་སེན་མོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་གི་ནང་གི་ལུས་ལ་སྐྲ་དང་སྤུ་དང་སེན་མོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས༌པ་ཡིན་ནོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་མ་ཉམས་པ་དང༌། གཞན༌དག་གི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཉམས་ཀྱང་རུང༌། མ་ཉམས་ཀྱང་རུང་བ་ལ་ཆོས་ཉིད་མཚུངས་པས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 結顯少】

ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་དག་ཀྱང་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་ནི་དེ་དག་ཡིན་ནོ། །

【K3 辨建立四念住意】【L1 破執】【M1 初番】

དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ༑ །དེ་ལ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པ་ལ་མི་སྡུག་པ་དང༌། ལྡང་བའི་དུར་ཁྲོད་རྣམ་པ་བཞི༌བསྟན་པ་དེས་དེ་དག་ལན་མང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཚོར་བ་དག་ལ་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ནི་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་ཚོར་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེའི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་དང་སྐད་ཅིག་དང་ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སེམས་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་མཐོང་ནས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་ཡོད་ལ། བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་འགྱུར་བས་དེས་དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས༌ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟས་ཤིང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ན་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 第二番】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་ནི་ཕལ་ཆེར་འདི་ལྟར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཕུང་པོ་ཙམ་དང་ཆོས་ཙམ་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས། འདི་ལྟར་བདག་ནི་ལུས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ལ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ན་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དེ་ལྟར་ཞུགས་པ་ཡིན་པས༑ དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེ་དག་སེམས་དང་ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཁོ་ན་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པར༌འགྱུར་བའི་བདག་གི་གཞི་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །སེམས་དེ་ཁོ་ནའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི༑ ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【L2 直顯於法】【M3 第三番(承前)】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་གང་ལ་ལས་བྱེད་པ་དང༌། གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཞིག་ལས་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གང་ལ་ལས་བྱེད་ཅེ་ན་ལུས་ལ་བྱེད་དོ། །གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་ཅེ་ན་ཚོར་བའི་དོན་དུ་བྱེད་དོ། །གང་ཞིག་ལས་བྱེད་ཅེ་ན། སེམས་ཀྱིས་བྱེད་དོ། །གང་གིས་བྱེད་ཅེ་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་བྱེ་དོ། །

【M4 第四番】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་གང་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་ལས་དང༌། གང་ཞིག་དང༌། གང་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གང་ལ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །གང་ལས༌ཤེ་ན། ཚོར་བ་དག་ལས་སོ། །གང་ཞིག་ཅེ་ན། སེམས་ཀྱིས་སོ། །གང་གིས་ཤེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །

【K4 總解釋念住之義】

དེ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གང་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དམིགས་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ལ་ཤེས་རབ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དབང་གིས་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། ། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡོད། །ཟག་པ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【J2 四正斷】【K1 結前所明】

དེ་དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་བྱས་ཤིང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རགས་པ་རགས་པ་དག་བསལ་ཏེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་

【K2 四正斷】【L1 廣釋】【M1 別釋四種正斷】【N1 列】

དེའི་འོག་ཏུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བ་ནས། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། འབད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བྱེད་དོ། །

【N2 釋】【O1 解善惡及生未生】【P1 解惡法生未生】

དེ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ཏེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པར་བསྡུས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གང་དག་ཡིན་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་དག་ཕྲད་པར་མ་གྱུར་ཅིང་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ཕྲད་པར་གྱུར་ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 解善法生及未生】

དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དག་དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 解斷惡修善生欲策勵等】【P1 解生欲策勵發勤精進】【Q1 解斷惡生欲等】【R1 解生欲】

དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བསྐྱེད་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། སྐྱེས་ཤིང་ཕྲད་པ་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་དང་དུ་མི་བླང་ཞིང་སྤང་པ་དང་བསྩལ་བར་བྱའོ་ཞེས་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་པོ་ཉིད་ནས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད། སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་ལེན་པར་མི་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ཡིན་ནོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་འདས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་ཏེ་སྐྱེའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ།

【R2 解策勵發勤精進有其四番】【S1 初番】

དེ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་འབད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་མ་སྐྱེད་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པོས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ༑ །

【S2 第二番】

གཞན་ཡང་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་པོ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་འབད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【S3 第三番】

གལ་ཏེ་འདས་པའི་དམིགས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་པ་དེས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ཡང་དེ་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད༑ བྱང་བར་བྱེད་དོ། །འདས་པའི་དམིགས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དམིགས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དམིགས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དེ་ལ་དམིགས་པ་དེས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ཡང༌སྐྱེས་པ་དེ་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང༌། སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ༌པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【S4 第四番】

གཞན་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དག་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་ཁོ་ནས་སྐྱེ་ལ། ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད། གང་དག་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་དང༌། ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་ཁོ་ན་སྐྱེ་ལ། ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་པ་ན་གང་དག་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དམིགས་པ་ལས༌སྐྱེས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་དང་ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་བ་ན་གང་དག་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དམིགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་གིས་སྐྱེ་བ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་འབད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་དབང་དང༌། ཡུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 解生善生欲等】【R1 解生欲】

དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དག་མ་ཐོབ་པ་དང༌། མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད། སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཤས་ཆེར་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བར་འདོད་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དག་ཐོབ་པ་དང༌། མངོན་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་ཐོབ་པ་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ༑ །མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐོབ་པ་དང༌། མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀུན་དུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས༌སོ། །དེ་ཡང་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད། སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཤས་ཆེར་གནས་པར་འདོད་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པར་འདོད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R2 解策勵精進】【S1 初番】

དེ་ལ་འབད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཐོབ་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།

【S2 第二番】

དེ་ལ་འབད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【S3 第三番】

གཞན་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་ཆུང་དུ་དང༌། འབྲིང་པོ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་འབད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ཆེན་པོ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང་མི་བརྗོད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 解策心持心】【Q1 策心】

དེ་ལ་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་དེ་ཞི་གནས་བསྒོམ་པ་དང༌། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཡང་དེ་ལྟར་ནང་དུ་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ནི། དེ་ཞུམ་པར་འགྱུར་བའམ། ཞུམ་པར་དོགས་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ན། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡང་རུང་བས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 持心】

ཇི་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་ན། སེམས་རྒོད་པའམ། རྒོད་པར་དགོས་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ན་ཡང་སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་ཅིང་ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 解總名】【N1 名正勝】

ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་པོ་དག་ཀྱང་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་འབད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། རྒྱས་པར་ཇི་ལྟར་ན་ནག་པོའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཅི་ལྟ་བུ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་གཉིས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 名正斷】

དེ་ལ་གཅིག་ནི་བསྡོམས་པས་སྤོང་བ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་སྤང་བས་སྤོང་བ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། སྡིག་པའི་དངོས་པོ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་བསྡམ་པར་བྱ་ཞིང་དང་དུ་མི་བླང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་དུ་མི་སྤྱད་པའི་སྒོ་ནས༌སྤང་ཞིང་དེ་ནི་མངོན་དུ་མི་བྱ་བའི་སྒོ་ནས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས། སྤང་བས་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བསྒོམས་པས་སྤོང་བ་ནི་གཅིག་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གང་གསུངས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྟེན་པར་བྱེད་ཅིང་སྒོམ་པར་བྱེད་ན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཐོབ་བར་ཡང་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བས་སྤོང་བ་ནིགཅིག་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གང་གསུངས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་ཐོབ་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དག་ལ་བག་མེད་པ་སྤངས་ཏེ། བག་ཡོད་པས་སྟེན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་ན་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་རྗེས་སུ༌བསྲུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【L2 略義】

དོན་མདོར་བསྡུ་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ནག་པོ་དང་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་བཏང་བ་དང་བླང་བའི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འབད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་དག་གིས་བསྟན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པས་བྱ་བ་ནི་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། སྤང་བར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཁོ་ནང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་དག་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་པོ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པས་ན་དེ་ནི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【J3 四神足】【K1 廣釋四神足相】【L1 列名屬當】

དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེ་ལ་འདུན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོན་ནོ། །བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང༌། དཔྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ།

【L2 廣釋】【M1 明有漏四定伏纏】

གང་གི་ཚེ་དེ་རེ་ཞིག་འདུན་པ་ཁོ་ན་ཉི་ཚེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། འདུན་པ་སྐྱེས་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། གཉེན་པོའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང༌། ཕན་ཡོན་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྒྱུ་བ་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ད་དུང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་ནི་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་འདུན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱའོ། །འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དམིགས་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང་མཐུན་པ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱེད་ཅིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པའི་ཚེ། དམིགས་པ་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་དམིགས་པ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། གཉེན་པོའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་ན། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྒྱུ་བ་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ད་དུང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར༌འཇོམས་པ་ནི་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་བྱིང་བ་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་རབ་ཏུ་བཟུང་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་པ་དང་། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞི་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང༌། ཕན་ཡོན་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྒྱུ་བ་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ད་དུང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པར་ནི་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་པས་ན། དེ་ལྟར་དེའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐག་རིང་དུ་བྱས་པ་རྣམས་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་གཉེན་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་ན། དེ་འདི་སྙམས་དུ་སེམས་ཏེ། ཅི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་མེད་ཅིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མྱོང་བར་མི་འགྱུར་བ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས། དེ་དཔྱོད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སྤངས་པ་དང་མ་སྤངས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལ་ལན་མང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པས༑ སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་བདག་གི་སེམས་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཙམ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཟད་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བདག་གིས་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་ཅིང་བསྒོམ་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། བག་ལ་ཉལ་གྱི་གཉེན་པོ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་དཔྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ།། །།

【M2 明無漏四定斷】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པ།

དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ཐག་རིང་དུ་བྱས་པ་ན། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དག་པར་གཞོམ་པ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་རྒྱ་ཆེར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། འབད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་པོ་དག་གིས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བརྩོན་ཞིང་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་ལ་སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གིས་དེའི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུན་པ་ནི་ནམ་ཞིག་ན་བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །རྩོལ་བ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མ་བཏང་བར་གནས་པའི་གོང་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་དད་ཅིང་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ནི། དད་པ་དང་དད་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་དགའ་བ་སྟེ། ཡིད་དགའ་བར༌འགྱུར་བའི་རིམ་གྱིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སེམས་གནས་པ་དགུ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་བཞིན་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ༌སེམས་པ་ནི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྟེ། སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་ལ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་ཅིང༌། སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱུ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ན་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡུལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་སེམས་པ་དང༌། ཡུལ་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་པོ་དག་ཡིན་ནོ། །

【M3 修八斷行攝四瑜伽】

སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་འཇོམས་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འདུན་པ་ནི་འདུན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །རྩོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་ནོ། །དད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐབས་ཡིན་ཏེ། འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྔ་མ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ། བག་ལ་ཉལ་དག་སྤངས་ཤིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 問答辨神足之義】

ཅིའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་གང་ལ་རྐང་པ་ཡོད་པ་དེས་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པར་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། གང་ལ་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཡོད་ཅིང༌། དེ་དེ་ལྟར་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། དྲང་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ལས་སུ་རུང་བར་གནས་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པར་ནུས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ༑ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དམ་པ་དང་འབྱོར་པ་དམ་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ན་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J4 五根五力】【K1 解五根相】

དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་ཤིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་ན་སྟོན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་གཞན་དག་གི་རྟོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། དད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་དད་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ལ་དབང་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐྱེ་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དང༌། གོང་མ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བྱེད་ཅིང༌། བསྒྲུབ་པའི་བར་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་དབང་པོ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །

【K2 解五力相】

སྔ་མས་ཕྱི་མའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པ་ཤེས་ཤིང༌། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་དེའི་གོང་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། དད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་ཆོམས་པའི་དོན་གྱིས་དད་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །ཅི་ཞིག་གིས་ཆོམས་པར་མི་ནུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དད་པ་དེ་ནི་ལྷའམ། བདུད་དམ། ཚངས་པའམ༑ སུས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་དང་མཐུན་པས་མི་འཕྲོགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་མི་འཕྲོགས་པ་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་མི་ཆོམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཐོག་དྲངས་ཤིང་མདུན་དུ་བཏང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྟོབས་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་སྟོབས་དེ་དག་གིས་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་བས་བདུད་ཀྱི་སྟོབས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བར་བྱས་ཏེ། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་སྟོབས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 總就根力辨餘相即】

དེ་ལ་དད་པའི་དབང་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དད་པའི་སྟོབས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་ནས་དད་པ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པ་ཤེས་ནས་དད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དེའི་གཞི་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་འབྲེལ་པས་དེ་དག་དེའི་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དེ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱི། དེ་དག་གི་ལུས་དང་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འདིར། ཡང་དག་པའི་སྤང་བ་རྣམས་ཡིན་པར་དགོངས་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་གཏན་དུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དྲན་པའི་དབང་པོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ལུས་པར་སྤང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་འགྱུར༌བ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་ནི་བསམ་གཏན་པ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་བདེན་པ་ཤེས་པ་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སྟོབས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K4 總就根力辨四善根】

དེ་དབང་པོ་དེ་དག་དང༌། སྟོབས་དེ་དག་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོ་དང༌། བདེན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དག་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། མེས་མེའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འདོད་ཅིང་མེ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ལ་ལ་ཞིག་གིས་གཙུག་གཏན་གྱི་སྟེང་དུ་གཙུབ་ཤིང་གཙུབས་ཏེ། མངོན་པར་གཙུབས་ཤིང་འབད་པར་བྱེད། སྒྲིམ་པར་བྱེད། རྩོལ་བར་བྱེད་ན། དེའི་འབད་པ་དང༌། སྒྲིམ་པ་དང༌། རྩོལ་བའི་སྒོ་ནས་དང་པོ་ཁོ་ནར་གཙུབ་གཏན་ལས་དྲོད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དྲོད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ན་རྩེ་མོར་འབྱུང་ཞིང༌། དུ་བ་འཐུལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱ་ཆེར་མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ན། མེ་ལྕེ་མེད་པའི་མེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །མེ་འབྱུང་མ་ཐག་ཁོ་ནར་མེ་ལྕེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། མེ་ལྕེ་བྱུང་ཞིང་འབར་བ་དེས་མེའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་གཙུབས་ཤིང་འབད་པ་དང༌། སྒྲིམ་པ་དང༌། རྩོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ནི། དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱེད། ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་ལྟ་བར་བྱའོ། །

ཇི་ལྟར་དང་པོ་ཁོ་ནར་གཙུབ་གཏན་ལས་དྲོད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ནི་མེ་ལྟ་བུའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་སྲེག་པར་བྱེད་པ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དྲོ་བར་གྱུར་པ་དག་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་དྲོད་དེ་ཉིད་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ན། རྩེ་མོར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ནི་རྩེ་མོ་དག་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་དུ་བ་འཐུལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ནི་བདེན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། ། ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཆེར་མངོན་པར་འཕེལ་བར་གྱུར་པ་ན་མེ་ལྕེས་མེད་པའི་མེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མེ་བྱུང་མ་ཐག་ཁོ་ནར་མེ་ལྕེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། མེ་ལྕེ་བྱུང་ཞིང་འབར་བ་དེས་མེའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ནི་གང་དག་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གིས་ཡང་དག་པར་ཟིན་པའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【J5 七覺支】

དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན༑ སྨྲས་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་པོ་དག་སྟེ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཡན་ལག་རྣམས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ལན་ལག་བདུན་པོ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་གསུམ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་གསུམ་དང༌། གཉི་གའི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་གང་ཡིན་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་ནི་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【J6 八正道】【K1 結前生後】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཚེ་ན་སློབ་པ་བཞི་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་སྤངས་ཟིན་གྱི། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལུས་པ་ན། དེ་དག་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་གསུམ་པོ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【K2 正辨】【L1 辨三蘊攝】

དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་པའི་རྩོལ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་ནོ། །

【L2 解道支義】

ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་སློབ་པ་གཞི་མཐོང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌།རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ལམ་ཡིན་ཞིང་དེ་ནི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན། དའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 辨道支相】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་དུས་ན་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་ཤིང་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐོབ་ནས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་ཤིང་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་རྟོག་པ་དང༌། གནོད་སེམས་མེད་བའི་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་མེད་པའི་རྟོག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་རེ་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལ་སེམས་འཇུག་པར༌གྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་གཏམ་ལ་སེམས་འཇུག་པར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དགེ་བའི་རྟོག་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་ཟེར་བ་དེ་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་ངག་ཡིན་ནོ། །དེ་གལ་ཏེ་ཆོས་གོས་དང༌། བསོད་སྙོམས་དང༌། མལ་ཆ་དང༌། སྟན་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་དག་འདོད་ཅིང༌། དེ་དག་ལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་དག་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆུང་ཟད་བལྟས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བལྟས་པ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། སྣམ་སྦྱར་དང༌། ཆོས་གོས་དང༌། ལྷུང་བཟེད༌བཅངས་པ་དང༌། ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་དང༌། མྱངས་པ་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འགྲོ་བའམ། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའམ། འགྲོ་བའམ། སྡོད་པ་དང༌། འདུག་པ་དང་ཉལ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་སྙོམ་པ་བསང་བའི་བར་དག་ལ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཆོས་གོས་དང༌། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་བར་དག་ཆོས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དང༌། ལོག་པར་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྤོང་བས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེས་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་ཁོ་ནར་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་དེའི་འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་འཕགས་པ་དམ་པ་ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་གི་དག་གིས་ཉེས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ལོག་པའི་འཚོ་བ་དག་མི་བྱ་བས་བསྡམས་པ་དེ་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་དགྱེས པ་དང་། སྡུག་པ་དང༌། ཕངས་པ་དང༌། ཐུགས་སུ་འཐད་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་དགྱེས་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། ཕངས་པ་དང༌། ཐུགས་སུ་འཐད་པར་མཛད་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཐོབ་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་དགྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ཐོབ་ན། ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་བར་མི་བྱེད། བསམས་བཞིན་དུ་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་མི་བྱེད། མ་བྱིན་པར་ལེན་པར་མི་བྱེད། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་ཡང་མི་བྱེད་པས་ན། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ལམ་བསྒོམ་པའི་ཚེ་ན་ངག་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ལས་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཚོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་དག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དག་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། བསྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེའི་འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གནོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཐུ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། སེམས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་འགྲུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་དྲན་པ། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དག་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱའོ། །

【L4 辨總立二種】

འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྒྱུ་བའི་ཚེ་ན་བྱ་བ་དང༌། གནས་པའི་ཚེ་ན་བྱ་བ་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དག་ནི་རྒྱུ་བའི་ཚེ་ན་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །གནས་པའི་ཚེ་ན་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ༑ ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞི་གནས་ཡིན་ནོ། །

【L5 辨道支位】

དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ནི༑ ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང་འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་དུས་གཞན་ནས་ཀུན་དུ་བསྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ན་ཡུན་རིང་བས་ཡིན་ནོ། །མཐོང་བའི་ལམ་ནི་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ཙམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ན་ཤེས་པ་ཙམ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དེས་ན་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【I7 總結菩提分修】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་དེ་དག་ལ་རིམ་པ་དེས་གོམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ༌། །

【F13 bhāvanāphalaṁ修果bsgom(s) pa'i 'bras bu】【G1 明修果】【H1 問】

དེ་ལ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞེ་ན།

【H2 解】【I1 初列四果名及出果體】

སྨྲས་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་བཞི་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དགེ་སྦྱོང་ནི་གང༌། འབྲས་བུ་ནི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ལམ་ནི་དགེ་སྦྱོང་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ལམ་སྔར་སྐྱེས་པའི་འོག་ཏུ་ལམ་འབྲིང་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་འདྲ་བ་སྐྱེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །

【I2 問答辨立果因緣】【J1 問】

དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན།

【J2 答(建立四果)】【K1 預流果】

སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་པ༌སྤངས་པའི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞིའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དངོས་པོ་མེད་པ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བརའགྱུར་ལ། ངན་སོངས་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་སྤངས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ༑ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་ནི་ལམ་བསྐྱེད་པའི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་གསུམ་པོ་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ཕྱོགས་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ལ་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སྟེ། དེས་དེ་དང་པོ་ཉིད་ནས་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་པས་འཇིག་ཆོགས་ལ་ལྟ་བས་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་སྐྲག་པར༌བྱེད་དོ། །ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། བསྐྱོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་དོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ནི་ཐེ་ཚོམ་སྟེ། དེ་ལས་གཡོ་བར་ཡང་འགྱུར་ལ༑ ལོག་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། མ་གོམས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཇི་སྲིད་དུ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་ལམ་སྐྱེ་བ་ལ་ནིམ་ནུར་དང་ཡིད་གཉིས་དག་གིས་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པས་ན། རྒྱུ་དེས་རེ་ཞིག་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ༑ །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་རེ་ལྟར་ཐོགས་པ་སྲིད་པའི་ལྷག་མ་བདུན་ཡོད་པ་ཡིན༌ནོ། །དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་

【K2 一來果】

ཡང་གང་གི་ཚེ། ལྷའི་སྲེད་པར་བསྡུས་པ་དང༌། མིའི་སྲིད་པར་བསྡུས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤྱོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལྷའི་སྲིད་པ་ལན་ཅིག་དང༌། མིའི་སྲིད་པ་ལན་ཅིག་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【K3 不還果】

གང་གི་ཚེ་འདིར་སྐྱེ་ཞིང་ཕྱིར་འོང་བའི༌འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་ལྷའི་སྲིད་པ་ཉི་ཚེ་ཁོ་ན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【K4 最上阿羅漢果】

སྲིད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ན་ནི། འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【H3 結】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་སྤངས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་བསྲབས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ནི་ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལྔ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ནི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 明修果人有煩惱偏增等分薄塵別】【H1 辨七人行別】【I1 煩惱偏增】

དེ་ལ་གང་དག་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེས་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པ་དེ་དག་གིས་ནི། རེ་ཞིག་དང་པོ་ཁོ་ནར་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོར་བའི་དམིགས་པ་ལ་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་གནས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་གི་དམིགས་པ་དེ་ཡང་སོ་སོར་ངེས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བས་ན། དེ་དག་གིས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དམིགས་པ་དེས་བརྩོན་པར་བྱའོ། །

【I2 是等分】

ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་དེས་ནི་སེམས་གནས་པ་ཉི་ཚེ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་གང་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའི། སྤྱད་པ་རྣམ་པར༌སྦྱང་བའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【I3 是薄塵】

ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱད་པ་ནི་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། ཡུན་རིང་པོས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པས་ནི་ཧ་ཅང་ཡུན་རིང་པོ་མ་ཡིན་པས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བས་ནི་དུས་ཉེ་བར༌མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་གནས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【H2 問答重辨等分薄塵行相差別】【I1 問】

དེ་ལ་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱད་པ་དག་གི་རྟགས་རྣམས་ནི་སྔར་བསྟན་ཟིན་ན། གང་ཟག་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་དག་གི་རྟགས་རྣམས་གང་ཞེ་ན།

【I2 答】【J1 明等分後明薄塵】

སྨྲས་པ། གང་ཟག་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་ལ་ནི། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱད་པ་དག་གི་རྟགས་གང་དག༌ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོད་མོད་ཀྱིས། དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤྱད་པ་དག་གི་ལྟར་ཆེ་བ་དང༌། བརྩན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་དག་ཡོད་ན་ཆ་མཉམ་པར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །

【J2 明薄塵行】【K1 列七句】

དེ་ལ་གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རྟགས་རྣམས་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། དང་པོ་དག་པ་དང༌། ཚོགས་བསགས་པ་དང༌། དད་པ་ཆེ་བ་དང༌། ཡིད་གཞུངས་པ་དང༌། བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 釋】【L1 解無重障】【M1 總說】

དེ་ལ་མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་པོ་དག་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་དག་གིས་མ་བསྒྲིབས་པ་སྟེ།

【M2 別釋】【N1 業障】

དེ་ལ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་དག་དང༌། གཞན་ཡང་བསམས་བཞིན་དུ་བྱས་པའི་ལས་ལྕི་བ། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་སྐྱེས་པ། ལམ་སྐྱེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 煩惱障】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེན་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཡུན་རིང་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པས་རྣམ་པར་སྦྱང་བར་མི་ནུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N3 異熟障】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་སྐྱེ་བའི་གནས་གང་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་མི་འཇུག་ཅིང་མི་རྒྱུ་བ་དང༌། གང་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་འཇུག་ཅིང་རྒྱ་བ་དེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་གྲུབ་ན་ཡང༌། དེར་སྐྱེས་པའི་ཚེ་གླེན་པ་དང༌། དིག་པ་དང༌། ལྐུགས་པ་དང༌། ལག་པས་བརྡ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང་ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་ཤེས་པར་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །

【L2 解最初清淨】【M1 總說】

དེ་ལ་དང་པོ་དག་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དྲང་བའོ༑ །

【M2 別釋】【N1 善淨戒】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིང་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 正直見】

དེ་ལ་ལྟ་བ་དྲང་བ་ནི་དད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་བྲལ་བ་དང༌། ལེགས་པར་བསམས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་ནེམ་ནུར་མེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལྟ་བ་དད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་མི་འཕྲོགས་པར་འགྱུར་རོ། །མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི། སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་གནས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དག་དང༌། ཟབ་མོ་བསྟན་པ་དང༌། ལུས་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་དག་ལ་མོས་ཤིང་མི་སྐྲག་མི་དངང་བར་འགྱུར་རོ། །སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་། བྲལ་བའི་ལྟ་བ་ནི་དེས་ན་དྲང་པོ་དང་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། ཇི་ལྟར་རྗེས་སུ་གཏམས་པ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དོན་ལེགས་པར་བསམས། ལེགས་པར་གཞལ། ལེགས་པར་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན། དེ་ནེམ་ནུར་མེད་ཅིང་ཐེ་ཚོམ་མེད་ལ༑ ལམ་གཉིས་དང་བྲལ་ཞིང་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་སྨོས་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ལྟ་བ་དྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 解資糧已具】【M1 總說】

དེ་ལ་ཚོགས་བསགས་པ་ནི་རྒྱས་པར་སྔར་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ལྟ་བུའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའོ། །ཡང་དོན་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། སྔོན་གྱི་དང༌། ཚེ་འདིའོ། །

【M2 別釋】【N1 福德資糧】

དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི། གང་གིས་ད་ལྟར་དེ་ལ་ཡོ་བྱད་རྐྱེན་དུ་འབབ་ཅིང་མཐུན་པར་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་བགོས་པ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དག་རྙེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་ན་བར་ཆད་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【N2 智慧資糧】

དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་གང་གིས་ཡིད་གཞུངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཤེས་པར་ནུས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང༌། དོན་བསྟན་པས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །

【N3 先世資糧】

དེ་ལ་སྔོན་གྱི་ནི་སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉེ་བར་བསགས་པས་དེས་དེ་ལྟར་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དག་ཐོབ་པའོ༑ །

【N4 現法資糧】

དེ་ལ་ཚེ་འདིའི་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང༌། དབང་པོ་སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【L4 解多清淨信】

དེ་ལ་དད་པ་ཆེ་བ་ནི་སྟོན་པ་ལ་ནེམ་ནུར་མེད་ཅིང༌། ཐེ་ཆོམ་མེད་ལ། དད་པར་བྱེད་ཅིང་མོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྟོན་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང༌། བསླབ་པ་ལ་ཡང༌དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【L5 解成就聰慧】

དེ་ལ་ཡིད་གཞུངས་པ་ནི། གང་གིས་ཆོས་རྣམས་མྱུར་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་དང་དོན་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་ཡང་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་དང་དོན་རྣམས་མྱུར་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །

【L6 解具諸福德】

དེ་ལ་བསོད་ནམས་བྱས་པ་ནི། གང་གིས་གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། བལྟ་ན་སྡུག་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། ཚེར་རིང་བ་དང༌། ཚིག་བཙུན་པ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཆེ་བ་དང༌། ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པས་བསྙེན་བསྐུར་བྱས། བླ་མར་བྱས་པའོ༑ །

【L7 解具諸功德】

དེ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡོན་ཏན་ནི་འདོད་པ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【K3 結】

དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་དག་དང་ལྡན་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ཆུང་བའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【F14 pudgalparyāya補特伽羅異門gaṅ zag gi rnam graṅs】【G1 總說】

དེ་ལ་གང་ཟག་གི་རྣམ་གྲངས་དག་དུ་ཞེ་ན། དེ་ལ་གང་ཟག་གི་རྣམ་གྲངས་ནི་དྲུག་སྟེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་སློང་དང༌། སྡོམ་བརྩོན་དང༌། རབ་ཏུ་བྱང་བའོ། །

【G2 標釋六種】【H1 沙門】【I1 列名】

དེ་ལ་དགེ་སྦྱོང་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ།

【I2 略屬當】

ལམ་རྒྱལ་བ་དང༌། ལམ་སྟོན་པ་དང༌། ལམ་གྱིས་འཚོ་བ་དང༌། ལམ་སུན་པར་བྱེད་པའོ། །

【I3 略解】

དེ་ལ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ལམ་རྒྱལ་བའོ། །ཆོས༌སྨྲས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་སྟོན་པའོ། །ལེགས་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་གྱིས་འཚོ་བའོ། །ལོག་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་རྗེས་སུ་བརྙེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེས་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེས་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གདུལ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང༌། སྡིག་པའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པའོ།

【I4 重釋】

གཞན་ཡང་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཕྱིར་ལམ་རྒྱལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་འཇུག་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་མདོ་སྡེ་འཛིན་པ་དང༌། འདུལ་བ་འཛིན་པ་དང༌། མ་མོ་འཛིན་པ་རྣམས་དང༌། གང་དག་བརྡར་བཏགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འཛིན་ཅིང༌། ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ལམ་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དགེ་བ་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར། ཞུགས་པ་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པ། འགྱོད་པ་དང་ལྡན་པ། བསླབ་པ་འདོད་པ། མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར། རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་བར་གྱི་སྐལ་བ་དང༌། མཐུ་ཡོད་པ་གང་དག་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ལམ་གྱིས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་དག་ལ་དྲོད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེས་དེ་དག་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། མ་ཤི་ཞིང་གསོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ལམ་གྱིས་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་སྡིག་པའི་ཆོས་ཅན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཁས་འཆེ་བའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ལམ་སུན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ནི་ལམ་བཞི་དང་པོ་ནས་སུན་པར་བྱས་པས༑ དེས་ན་དེ་ལམ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་དང༌། ལམ་བསྟན་པ་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡོད་ཅིང༌། མེད་པ་མ་ཡིན་ན་ཡང༌། སྐལ་བ་དང༌མཐུ་མེད་ལ། སྣོད་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ལམ་སུན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I5 引證】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལས་དགོངས་ནས། འདི་ལ་དགེ་སྦྱོང་གི་དང་པོ་དང་བཞི་པའི་བར་ཡང་ཡོད་ཀྱི། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དག་ལ་ནི། དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་དག་གིས་སྟོང་ངོ༌། །གང་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་དང་པོ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ནི་བཞི་པའི་བར་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【H2 婆羅門】【I1 總說】

དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རིགས་བྲམ་ཟེ་དང༌། མིང་བྲམ་ཟེ་དང༌། སྒྲུབ་པ་བྲམ་ཟེའོ། །

【I2 別釋】【J1 種性婆羅門】

དེ་ལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྲམ་ཟེའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ། སྐྱེ་གནས་ནས་སྐྱེས་ཤིང་མ་ལས་བྱུང་ལ་ཕ་མ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【J2 名想婆羅門】

དེ་ལ་མིང་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་བྲམ་ཟེ་ཞེས་མིང་དང་འདུ་ཤེས་དང༌། བརྡར་བཏགས་ཤིང་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【J3 正行婆羅門】

དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་ཅིང་དོན་བྱས་པ་སྟེ། དེས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསལ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། །དོན་བྱས་བྲམ་ཟེར་འདོད་པའི་ཕྱིར། །བྲམ་ཟེ་ལ་ནི་བྱ་བ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

【H3 梵行】

དེ་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྤངས་ཤིང་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། དེ་ལ་བར་ཆད་མེད་པས་སྤངས་པ་དང༌། དེ་གཏན་སྤངས་པའོ། །དེ་ལ་སྤངས་ཤིང་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་སྤངས་ཤིང༌། བསླབ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དེ་གཏན་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བའམ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །

【H4 苾芻】

དེ་ལ་དགེ་སློང་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སློང་བའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དང༌། ཁས་འཆེ་བའི་དགེ་སློང་དང༌། མིང་གི་དགེ་སློང་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དང༌། གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པའི་དགེ་སློང་ངོ༌། །

【H5 精勤】

དེ་ལ་སྡོམ་བརྩོན་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་བརྩོན་པ་ནི། ལུས་དང་དག་གི་ལས་མི་དགེ་བ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡུལ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་བརྩོན་པ་ནི། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུངས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་སྔ་མ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པའི་ཕྱིར་སྡོམ་བརྩོན་པ་ནི། གང་གིས་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་སྟེ། འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་དང༌། བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། འཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། འཚིག་པ་ལ་སོགས་པ་ངན་སོང་དང་མཐུན་པ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བ། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ། དགེ་སྦྱོང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཉིན་མོངས་པ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པའོ། །

【H6 出家】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་བྱང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི། དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་སློབ་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་བྱང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་སྒོ་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གཅེར་བུ་པའམ། ཀུན་དུ་རྒྱུའམ། ཐལ་བ་ཅན་ནམ། དཀའ་ཐུབ་ཆེན་པོའམ། གཞན་ཡང་གང་དག་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་སློང་དང་། སྡོམ་བརྩོན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བས་གང་ཟག་གི་རྣམ་གྲངས་དག་བསྟན་ཏོ། །

【F15 aṣṭaudgalāḥ catvari pudgalavyavasthānāni八種補特伽羅、四種建立因緣(補特伽羅種類與建立因緣)gaṅ zag brgyadrnam par gshag pa'i rgyu】【G1 總舉二門】

དེ་ལ་གང་ཟག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་ནི་གང་ཟག་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ།

【G2 別列其數】

དེ་ལ་གང་ཟག་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ནུས་པ་དང༌། མི་ནུས་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་མི་བྱེད༌པ་དང་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་མ་བྱས་པའོ། །

【G3 以因緣建立八人】

དེ་ལ་གང་ཟག་རྣམ་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་གང་ཟག་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཞིས་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་མ་ཤེས་པའོ༑ །སྦྱོར་བ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་མི་བྱེད་པར་སྦྱོར་བའོ། །དུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ལམ་བསྒོམས་པ་དང༌། ཡུན་རིང་པོ་ན༌ལམ་མ་བསྒོམས་པའོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་གང་ཟག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུར༌གྱུར་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་ཞི་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །རྣལ་འབྱོར་མི་ཤེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་གུས་པར་བྱས་ཏེ་སྦྱོར་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། རྟག་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །རྟག་ཏུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་མི་བྱེད་པར་སྦྱོར་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། རྟག་འགྲུས་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུན་རིང་པོ་ནས་ལམ་བསྒོམས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུན་རིང་པོ་ནས་ལམ་མ་བསྒོམས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་མ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ།

【G4 建立已結】

དེ་ལྟར་དབང་པོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། དུས་ཀྱི༌རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་གང་ཟག་བརྒྱད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

【G5 以五句分別成辨多少】

གང་ཟག་གང་ཇི་སྲིད་དུ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དེ་ནི། དེ་སྲིད་དུ་ཐམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཡིན་ཡང་རིགས་པའི་ཆོས་དགེ་བ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡིན་ཡང༌། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མི་མཁས་ན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཐམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཡང༌། གལ་ཏེ་རྒྱུན་དུ་མི་བྱེད་ན། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཡང༌། གལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་མ་བྱས་མ། རང་གི་དོན་བྱས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་དང༌། རང་གི་དོན་བྱས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ༌། །

【F16 catvāromārāḥ四魔bdud bshi】【G1 總舉二門勸知勸離】

དེ་ལ་བདུད་དག་ནི་དུ། བདུད་ཀྱི་ལས་དག་ནི་དུ་ཞེ་ན། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན༌པ་ལས་བདུད་བཞི་དང་བདུད་ཀྱི་ལས་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ། །

【G2 別解二門】【H1 解魔】【I1 出體相】【J1 總說】

དེ་ལ་བདུད་བཞི་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོའི་བདུད་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་དང༌། འཆི་བའི་བདུད་དང༌། ལྷའི་བུའི་བདུད་དོ། །

【J2 別釋】【K1 蘊魔】

དེ་ལ་ཕུང་པོའི་བདུད་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །

【K2 煩惱魔】

ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་ནི་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །

【K3 死魔】

འཆི་བའི་བདུད་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་དེ་དང་དེ་དག་ནས་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K4 天魔】

ལྷའི་བུའི་བདུད་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་འཆི་བའི་བདུད་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་དེ་ལ་བར་ཆད་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་ལྷའི་བུ་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་པ་དག་ཉེ་བར་འོང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལྷའི་བུའི་བདུད་ཅེས་བྱའོ། །

【I2 出其作用】

དེ་ལ་གང་དུ་འཆི་བ་དང༌། གང་གིས་འཆི་བ་དང༌། འཆི་བ་དེ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བར་ཆད་ཀྱི་དངོས་པོ་གང་གིས་འཆི་བ་ལས་ཡང་དག་པར་མི་འདའ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བདུད་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་མ་ཐག་ཏུ་འཆིའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་ཕྱི་མར་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཅིང་སྐྱེས་ནས་འཆིའོ། །འཆི་ཞིང་འཆི་འཕོ་བ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བའི་དབང་པོ་འགག་ཅིང་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཆི་བ་ཡིན་ནོ། །ལྷའི་བུའི་བདུད་ནི་འཆི་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ལ་བར་ཆད་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་འོང་ཞིང་དེས་ནི་འཆི་བའི་ཆོས་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་མི་ནུས་པ་ཁོ་ནའམ། དུས་གཞན་གྱིས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཅུང་ཟད་བདུད་ཀྱི་དབང་དུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འདི་ན་གནས་པའམ། དེར་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དབང་དུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ལག་ཏུ་སོང་ཞིང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་བདུད་ཀྱི་འཆིང་བ་དག་གིས་བཅིངས་པ་དང༌། བདུད་ཀྱི་ཞགས་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་མ་གྲོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཁམས་འདིར་ཡང་ཕྱིར་འོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【H2 魔事】【I1 問】

དེ་ལ་བདུད་ཀྱི་ལས་དག་ནི་

【I2 解】【J1 初魔事】

གང་ལ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་སྐྱེས་ནས་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་པར་བྱེད་ན། དེའི་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 第二魔事】

དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་ཏེ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་རྣམས་དང་མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་དག་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【J3 第三魔事】

དེ་བཞིན་དུ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཆགས་པས་རོ་ཞིམ་པོ་མི་མཐུན་པ་དག་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་ན༑ དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J4 第四魔事】

དེ་བཞིན་དུ་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། ཉལ་བའི་བདེ་བ་དང༌། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J5 第五魔事】

དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ཞིག་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་ཚེ། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དག་མཐོང་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་མཚན་མར་འཛིན་པས་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣ་ཚོགས་དག་མཐོང་ན། སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དོན་མང་པོ་དང༌། བྱ་བ་མང་པོ་དག་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་དང་། འདྲེ་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་ཤིང་ལྟ་བ་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J6 第六魔事】

དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདི་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་ཡིད་གཉིས་དང་ནེམ་ནུར་དག་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J7 第七魔事】

དེ་བཞིན་དུ་དགོན་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཤིང་དྲུང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཁང་སྟོང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཆེན་པོར་སྣང་བ། དངང་བར་བྱེད་པ། སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ། བྲམ་ཟེའི་ཆ་ལུགས་སམ། མིའི་ཆ་ལུགས་སམ། མི་མ་ཡིན་པའི་ཆ་ལུགས་ཅན་ལ་ལ་ཞིག་ཉེ་བར་འོངས་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ལས་འདུན་པ་བཟློག༌པར་བྱེད་ཅིང་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【J8 第八魔事】

གང་གི་ཚེ་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དག་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། འདོད་ཆེན་ཆེ་བ་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པ་དང༌། ཁ་གསག་ལ་སོགས་པ་དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【G3 釋已總結】

དེ་ལྟར་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་བདུད་བཞི་པོ་དག་དང་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་རོ། །

【F17 viphala無果'bras bu med】【G1 總說】

དེ་ལ་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ན་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་ཡང་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི༌འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོ་ཡང་དག་པར་མི་འགྲུབ་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་མེད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་ཆུང་བས་སོ། །

【G2 別釋】【H1 由諸根未積集故】

དེ་ལ་གལ་ཏེ་དབང་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་མི་འགྲུབ་ན། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་ཡོད་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་དང་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་ལྟ་ན་དེའི་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【H2 由教授不隨順故】

གལ་ཏེ་དབང་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་ལ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་མེད་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་དང་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་ན་དེའི་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【H3 由等持力微劣故】

གལ་ཏེ་དབང་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་ཅིང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐུ་ཆུང་བར་གྱུར་ན། དེ་ལྟར་ན་དེའི་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【G3 結】

གལ་ཏེ་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་ལ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་ཀྱང་ཡོད། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཀྱང་མཐུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན། དེ་ལྟ་ན་དེའི་རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་གསུམཔོ་དེ་དག་གིས་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི། རྒྱུ་གསུམ་པོ་ཁོ་ནས་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །

སྡོམ་ནི། །གང་ཟག་རྣམས་དང་དེ་རྣམས་གཞག །དེ་བཞིན་དམིགས་པ་དག་དང་ནི། །གདམས་ངག་དང་ནི་བསླབ་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་བསླབ་པའི་རྗེས་མཐུན་དང༌། །རྣལ་འབྱོར་ཉམས་དང་རྣལ་འབྱོར་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་བྱ་བ་དང༌། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་བསྒོམ་པ་དང༌། །འབྲས་བུ་གང་ཟག་རྣམ་གྲངས་དང༌། །བདུད་དང་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་དང༌། །རྩོམ་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཡིན། །

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་གཏོགས་པ་ལས༑ རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་གཉིས་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【D3 tṛtītyaṁ yogasthānam第三瑜伽處rnal'byor gyignas gsum pa謂安立處】【E1 結前生後】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བཅུ་གསུམ་པ།

དེ་ལྟར་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དམིགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། རྩོམ་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བར་དུ་བྱས་པ་ལ།

【E2 開章解釋】【F1 頌列三門】

〔案：對應的藏譯原來位於下方〕

【F2 長行別解】【G1 往慶問】【H1 upasaṁkramitavyaḥ往請問'gro bar bya】【I1 為證自利欲往請問應住四處】

གང་ཟག་ལས་དང་པོ་པ་ལས་ཐོག་མ་པ༑ བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ། བདག་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འདོད་པས༑ གནས་བཞི་པོ་ཀུན་ཤེས་པར་འདོད་ཅིང༌། ཀླན་ཀའི་སེམས་མེད་པ་དང༌། གུས་པ་དང་བཅས་ཤིང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཁེངས་པ་མེད་པ་དང༌། དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཚོལ་ཞིང་བདག་ཉིད་སྒྲོགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་ཞིང༌། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དོན་དུ་གཉེར་བ་མེད་པ་དག་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་ནས། མཁན་པོའམ༑ སློབ་དཔོན་ནམ། བླ་མའམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས༌པ་གང་ཡིན་པའི་དྲུང་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །

【I2 求請問時】

དེ་ལྟར་དུས་སུ་སོང་ནས་ཀྱང་སྐབས་སུ་བབ་པར་བྱས་ཏེ།

【I3 請威儀】

སྟན་ཤིན་ཏུ་དམའ་བ་ལ་འདུག་ནས། བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ཏེ། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ནས། ཞེ་ས་དང་བཅས་པ༑ གུས་པ་དང་བཅས་པས། བཙུན་པ་བདག་ནི་རྣལ་འབྱོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལགས་ན།

【I4 明請問】

བདག་ལ་རྗེས་སུ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་རྣལ་འབྱོར་བསྟན་དུ་གསོལ༑ ཞེས་རྣལ་འབྱོར་གསོལ་བར་བྱའོ། །

【H2 saṁpraharṣayitavyaḥ慶問yaṅ dag par rab tu dga' bar bya】【I1 佛歎善】

དེ་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་དེས་ཀྱང་། གང་ཟག་ལས་དང་པོ་པ། ལས་ཐོག་མ་པ། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་འདོད་པ་དེ་ལ། བཞིན་བཟངས་

【I2 十二句讚勵慶慰】【J1 初句】

ཁྱོད་སྐྱེ་དགུ་བག་མེད་པ་དང་ལྡན་པ། ཡུལ་ལ་གཞོལ་བ། ཡུལ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པར་གྱུར་པ། བག་ཡོད་པ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་དང༌།

【J2 第二句】

ངན་སོང་གི་བཙོན་ར་ནས་གདོན་པར་འདོད་པ་དང༌།

【J3 第三句】

འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་ལྕགས་སྒྲོག་གིས་བཅིངས་པའི་འཆིང་བ་དག་གཅོད་པར་འདོད་པ་དང༌།

【J4 第四句】

འཁོར་བའི་འབྲོག་དགོན་པ་ཆེན་པོ་བགྲོད་དཀའ་བའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ། འབྲོག་དགོན་པ་ཆེན་པོ་བགྲོད་དཀའ་བའི་ལམ་ལས་ངེས་པར་བསྒྲལ་བར་འདོད་པ་དང༌།

【J5 第五句】

ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་མུ་གེ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བའི་ལོ་ལེགས་པར་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དང༌།

【J6 第六句】

ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་གྱི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་དང་ཕྲད་པས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང༌།

【J7 第七句】

ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཆེན་པོས་ཐེབས་པས། ཤིན་ཏུ་ནད་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང༌།

【J8 第八句】

ཆུ་པོ་བཞིས་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་བདས་པ་ཆུ་བོ་ལས་བསྒྲལ་བར་འདོད་པ་དང༌།

【J9 第九句】

མ་རིག་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོར་ཞུགས་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ནི་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །

【J10 第十句】

ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། གདོན་མི་ཟ་བར་ཡུལ་འཁོར་གྱི་བསོད་སྙོམས་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཟ་བ་དང༌། སྟོན་པའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་འགྲུས་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ལྷག་མཐོང་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཁྱིམ་སྟོང་པ་དག་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅིང༌། བདག་གི་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌།

【J11 第十一句】

ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྨད་པ་དང༌། བདག་ལ་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པ་དང༌།

【J12 第十二句】

སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་འཇམ་པོ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་གཟེང་བསྟོད་པར་བྱ། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་ཞིང་སྤོང་བའི་ཕན་ཡོན་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【G2 尋求】【H1 以四種paripraṣṭavyaḥ審問yoṅs su dri bar bya審問處法應審問之】

དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་འཇམ་པོ་དག་གིས་ཡང་དག་པར༌གཟེང་བསྟོད་པར་བྱ། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱས་ཤིང་སྤོང་བའི་ཕན་ཡོན་ཡང་དག་པར་བསྟན་ནས། ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱ་བའི་གནས་ཀྱི་ཆོས་བཞི་པོ་དག་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། ཅི་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད་གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་སྟོན་པའམ། སྦྱིན་གནས་གཞན་དག་ཡང་དག་པར་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནམ། ཅི་ཁྱོད་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་དང་པོར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དྲང་པོ་ཡིན་ནམ། ཅི་ཁྱོད་འཕགས་པའི་བདེན་པ་མདོ་དང་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཉུང་དུའམ། མང་པོ་དག་མཉན་ཅིང་བཟུང་བ་ཡིན་ནམ། ཅི་ཁྱོད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་མོས་ཤིང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འདོད་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱ་བའི་གནས་ཀྱི་ཆོས་བཞི་པོ་དག་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱའོ། །

【H2 於四種處法以四因緣應正samanveṣitavyaḥ尋求legs par rjes su brtag par bya，於願種姓根行處】【I1 總說】

དེ་ལྟར་དྲིས་པར་གལ་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ལགས་སོ་ཞེས་དམ་བཅའ་བར་བྱེད་ན། དེའི་འོག་ཏུ་གནས་བཞི་པོ་དག་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞི་ལེགས་པར་རྫས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ།

【I2 別釋】【J1 四種處所】

སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ། རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【J2 四種因緣】【K1 總說】

དྲི་བས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ། གཏམ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【K2 別釋】【L1 pṛcchayā samanveṣitavyaḥ以審問dri bas legs par rjes su brtag par bya】【M1 應以審問尋求其願】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་དྲི་བས་སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདི་སྐད་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའམ༑ ཐེག་པ་ཆེན་པོའམ། གང་དུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཅེས༌ཡོངས་སུ་དྲི་བར་བྱའོ། །དེ་ཡང་གང་དང་གང་དུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་ཉིད་ལན་འདེབས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་དྲི་བས་སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བཏབ་པར་བྱའོ། །

【M2 應以審問尋求種姓及以根行】【N1 驗行】

ཇི་ལྟར་ན་དྲི་བས་རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དེས་འདི་སྐད་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་རིགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། བདག་གི་དབང་པོ་རྣམས་རྟུལ་བའམ། འབྲིང་ངམ། རྣོ་བའམ། ཅི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང༌། ཅི་བདག་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པའམ། འོན་ཏེ་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པའི་བར་ཞིག་ཡིན་ཞེས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ཤེས་སམ་ཞེས་དྲི་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཤེས་རབ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེས་རིམ་གྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང་སྤྱད་པ་དག་ཉེ་བར་བརྟགས་ཤིང་མཚན་མར་གཟུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་དོ། །

【N2 癡行】

གལ་ཏེ་དམན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེས་རིམ་གྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ཉེ་བར་མ་རྟོགས་ཤིང་མཚན་མར་མ་ཟིན་པས་དེ་དྲིས་ཀྱང་ལན་འདེབས་པར་མི་བྱེད་པས།

【L2 kathayā samanveṣitavyaḥ以言論gtam gyis legs par rjes su brtag par bya】【M1 宣說聲聞乘相應言論】

དེ་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་རེ་ཞིག་གཏམ་གྱིས་དེ་གསུམ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་མདུན་དུ་ཚིག་གི་ལམ་གསལ་བ། འབྲེལ་པ། སྣ་ཚོགས་པ། སྙན་པ་གོ་སླ་བ་དག་གིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བྱའོ། ། དེ་གལ་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་གཏམ་དེ་བྱས་པ་ན། གཏམ་དེས་ཤིན་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། རངས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། མོས་པར་འགྱུར་རོ། །

【M2 宣說獨覺乘相應言論】

གལ་ཏེ་དེ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ནམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། གཏམ་དེས་ཤིན་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། རངས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། མོས་པར་མི་འགྱུར་རོ༑ །

【M3 宣說大乘相應言論】

ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བྱས་པ་ན། གཏམ་དེས་ཤིན་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། རངས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། མོས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། གསལ་བའི་གཏམ་བྱས་ན་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་ཉེ་བར་བརྟག་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་མོང་རྟུལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འབྲིང་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ལ་གསལ་བའི་གཏམ་བྱས་པ་ལས་བཟློག་པ། ཟབ་མོའི་གཏམ་བྱས་ན་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་མྱུར་དུ་ཉེ་བར་རྟོགས་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དང་བར་འགྱུར་བའི་གཏམ་བྱས་པ་ན། གཏམ་དེས་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་དང་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། དགོངས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་པ་དང༌། མཆི་མ་འཁྲུག་ཅེས་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་སྣུམ་པ་དང་སེམས་འཇམ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་གཏི་མུག་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་གཏམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པ། ཟང་ཟིང་མེད་པར་བྱས་པ་ན། སྐྲག་པ་དང་། དངང་བ་དང༌། ཀུན་དུ་སྐྲག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ང་རྒྱལ་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། ཤིན་ཏུ་གུས་པས་ཉན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་རྣ་གཏོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། དད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བསྙེན་བཀུར་དང༌། ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། ལེགས་པར་རྣ་བླགས་ཏེ། ཉན་པར་བྱེད་ཀྱང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་འགྱུར་ཞིང་ལོག་པར་བཟུང་སྟེ། འཛིན་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། མི་བརྟན་ཞིང་མི་དམ་པར་འཛིན་པར་ཡང་འགྱུར། བཟུང་ན་ཡང་ཆུད་ཟ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱེད་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་གཏམ་གྱིས་རིགས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【L3 ceṣṭyā samanveṣitavyaḥ以所作sbyod pas legs par rjes su brtag par bya】

ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་པས་རིགས་དང་དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དཔྱད་པ་དག་གི་རྟགས་གང་དག་སྔར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྱོད་པ་དེས་རིགས་དང་། དབང་པོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ཅི་རིགས་པར་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【L4 cetaḥ paryāyajānena samanveṣitavyaḥ以知他心差別智sems kyi rnam graṅs śes pas legs par rjes su ḍrtag par】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པས་རིགས་དང༌། དབང་བོ་དང༌། སྤྱད་པ་དག་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་དེ་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན། དེས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དེས་དེའི་རིགས་དང་། དབང་པོ་དང་། སྤྱད་པ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【G3 安立門】【H1 pañcasu sthāneṣu vinayate開五句：五處安立gnas lṅa la ñes par sbyar par bya】

གནས་བཞི་པོ༌དེ་དག་རྒྱུ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བརྟགས་ན༑ གནས་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་བསྲུང་ཞིང་བསགས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་དག་ལ་ངེས་པར་སྦྱར༌བར་བྱའོ༑ །

【H2 隨別釋】【I1 samādhisaMbhārarakṣopacaya護養定資糧tiṅ ṅe 'dsiṅ gyi tshogs bsruṅ shiṅ bsags pa】

དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་བསྲུང་ཞིང་བསགས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཇི་སྙེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བག་ཡོད་པར་གནས་ཤིང་བསླབ་པའི་གཞི་བསྒྲུབས་པས་བརྩོན་འགྲུས་མི་གཏོང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ༌ལྟ་ན་ཡང་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་བསླབ་པའི་ལམ་ཐོབ་པ་ལས་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་ཤིང༌། བསླབ་པའི་ལམ་མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ༌ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་སྡོམ་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཉིད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་རྒྱན་གྱི་བར་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཆོགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་དང་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དག་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་དག་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་ལྷག་ཆད་མེད་པར་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད། སྤྲོ་བ་སྐྱེད་དེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་གནས་པ་དག་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས༌བསྲུངས་ཤིང་སྩོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

དེ་དེ་ལྟར་ཉམས་པར་གྱུར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤོང་ཞིང་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟེན་པར་བྱེད་པ་ན། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【I2 prāvivekya遠離rab tu dben pa】【J1 開三句】

རབ་ཏུ་དབེན༌པར་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དབེན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་བའོ། །

【J2 解】【K1 sthāna-sampad處所圓滿gnas phun su mtshogs pa】

དེ་ལ་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགོན་པ་དང༌། ཤིང་དྲུང་དང༌། ཁྱིམ་གྱིས་སྟོང་པ་དག་སྟེ། དེ་ལ་གནས་མལ་བླ་གབ་མེད་པ་དང༌། དུར་ཁྲོད་དང༌། བས་མཐའ་ནི་དགོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ནགས་འདབ་ནི་ཤིང་དྲུང་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རི་ཁྲོད་དང་རི་ཕུག་དང༌། རྩྭ་ཁང་དག་ནི་ཁྱིམ་གྱིས་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགོན་པ་དང༌། ཤིང་དྲུང་དང༌། ཁང་སྟོང་གི་གནས་མལ་བླ་གབ་མེད་པ་དང༌། དུར་ཁྲོད་དང༌། བས་མཐའ་དང༌། ནགས་འདབས་དང༌། རི་ཁྲོད་དང༌། རི་ཕུག་དང༌། རྩྭ་ཁང་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་གནས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་ལ་དང་པོ་ཁོ་ནར་གནས༌ཡིབས་སུ་ཤིས་པ། ལྟ་ན་སྡུག་པ། མཛེས་པ། ཀུན་དགའ་ར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ནགས་ཚལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རྫིང་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། གཙང་བ་ཉམས་དགའ་བ། ཤང་ཤོང་མེད་པ། སྡོང་དུམ་དང༌། ཚེར་མའི་གཞི་མ་ཡིན་པ། རྡོ་བ་དང༌། གསེག་མ་དང༌། གྱོ་མོ་མི་མང་བ། གང་དེས་མཐོང་ན་སྦོང་བ་ལ་བརྩོན་པར་གནས་པའི་ཕྱིར། སེམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་རངས་ཤིང་རབ་ཏུ་དགའ་བས་སྤྱོང་བ་ལ་རབ་ཏུ་སྟོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཉིན་མོ་མི་སྡུག་པ་ཉུང་ལ། མཚན་མོ་སྒྲ་ཆུང་ཞིང་ཀླག་ཅོར་ཉུང་བ་དང༌། ཤ་སྦྲང་དང༌། སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང༌། རླུང་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྡིག་སྦྲུལ་གྱིས་རེག་པ་ཉུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་ན། སེང་གེ་དང༌། སྟག་དང༌། གུང་དང༌། ཆོམ་རྐུན་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་དམགས་ཚོགས་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བ་མེད་ལ། ཡིད་བརྟན་ཞིང་བག་ཚ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་དུ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྐྱེན་དུ་བབས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཚེགས་ཆུང་དུས་འགྲུབ་ཅིང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གིས་ལུས་ངལ་བ་མེད་པར་འཚོ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གང་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་འགྱུར་ཞིང་གང་དག་དེ་ལ་མ་ཕྱེ་བའི་གནས་རྣམས་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཕྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟབ་མོའི་དོན་དང་ཚིག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཁས་པ་དག་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 īryāpatha-sampad威儀圓滿spyod lam phun su mtshogs pa】

དེ་ལ་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཉིན་མོ་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་འདའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་བྱེད་པ་དང༌། ཐུན་བར་མ་ལ་གློ་གཡས་པ་ཕབ་སྟེ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཐུན་ཐ་མ་ལ་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནས་ལངས་ཏེ། འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དག་གིས་འདའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་གནས་མལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ་འདུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུས་ལེགས་པར་བསྒྲིམས་ན། སྤྱོད་ལམ་དེ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འདུག་པས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འདའ་བར་བྱེད་ནུས་ཤིང༌། སྤྱོད་ལམ་དེས་དེའི་ལུས་ཤིན་ཏུ་ངལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྤྱོད་ལམ་དེ་ནི་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དག་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གིས་སྤྱོད་ལམ་དེས་འདུག་པ་མཐོང་ན་ཤིན་ཏུ་དང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྤྱོད་ལམ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་ཞིང་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་དེ་ལྔ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་འདུག་གོ། །དེ་ལ་ལུས་དྲང་པོར་གང་ཞེ་ན། ལུས་གསལ་བར་བསང་སྟེ་བཞག་པ་དང༌། སེམས་ལ་གཡོ་མེད་ཅིང་ཚུལ་འཆོས་པ་མེད་པར་དྲང་པོར་བཞག་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་དང་པོས་རབ་ཏུ་ཟིན་པས་ནི། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་སེམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པར་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ལ་གཡོ་མེད་ཅིང་ཚུལ་འཆོས་པ་མེད་པས་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་པར་མི་བྱེད་དོ། །དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་གཞག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་བཞག་སྟེ། གནས་པར་བྱེད་པ་དེ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དྲན་པ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དྲན་པ་ཕྱོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང་། གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པའི་དྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཕྱོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【K3 vyapakarṣa遠離圓滿dben pa phun su mtshogs pa】

དབེན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལུས་དབེན་པ་དང༌། སེམས་དབེན་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་དབེན་པ་ནི་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། གཉིས་ལྷན་ཅིག་ན་མི་གནས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་དབེན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤངས་ཏེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དགའ་བའི་དོན་དང་ལྡན་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་དབེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 結】

དེ་ལ་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་དབེན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་དབེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I3-4 [citt]aikāgratā心一境性sems rtse gcig pa ñid與淨障】【J1 解心一境性】【K1 正解心一境性】【L1 總說】

དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཆ་མཐུན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྒྱུན་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། དགེ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཅེས་ཀྱང་བྱའོ༑ །

【L2 別釋】

དེ་ལ་ཅི་ཞིག་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཆོས་གང་དག་བཟུང་ཞིང་མཉན་པ་དང་། བླ་མ་དག་ལས་གདམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་མཚན་མ་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ། དམིགས་པ་དེ་ལ་རྒྱུན་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཉེ་བར༌སྟོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཆ་མཐུན་པ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གང་གིས་དམིགས་པ་དེ་ལ་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཆ་མཐུན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་གང་དང་ཆ་མཐུན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོའི་གཟུགས་བརྙན་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཆ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དམིགས་པ་དེས་དྲན་པ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། བར་དུ་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་དང༌། གུས་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་ཅིང༌། རེག་པར་གནས་པའི་དྲན་པས་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི།

【L3 結】

དེའི་ཕྱིར་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཆ་མཐུན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང་། རྒྱུན་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

【K2 明心一境性通於止觀】【L1 開二門】

སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དེ་ཡང་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཡོད་དེ།

【L2 徵解二門】【M1 解四品navākārā cittasthitiḥ九種心住sems gnas pa rnam pa dgu】【N1 列】

དེ་ལ་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །

【N2 釋九種心住】【O1 總說】

དེ་ལ་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དགེ་སློང་སེམས་ནང་ཁོ་ནར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པའོ། །

【O2 別釋】【P1-2 內住、等住】【Q1 sthāpayati內住'jog par byed pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་ཏེ། རྣམ་པར་མི་གཡེང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནང་དུ་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་པོར་ཉེ་བར༌གཏད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 sthāpayati等住yaṅ dag par 'jog par byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དང་པོ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། གཡོ་བ་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་མི་གནས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་གནས་པར་གྱུར་ན། དེ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་གཏད་པའི་ཚུལ་དང༌། དང་བར་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་མངོན་པར་ཚར་བཅད་པ་དང་བཅས་པས། ཕྲ་བར་བྱེད་ཅིང་མངོན་པར་གཡེང་བར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3-4 安住、近住】【Q3 avasthāpayati安住bsdus te 'jog par byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་དེའི་སེམས་གཞག་པ་དང་ཡང་དག་པར་གཞག་པ་དེ་གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བར་གྱུར་ན། དེས་ཡང་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལ་སྡུད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q4 upasthāpayati近住ñe bar 'jog par byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དང་པོ་ཁོ་ནར་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། གནས་ཤིང་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ན། ཇི་ནས་ཀྱང་དེའི་སེམས་དེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་མི་འཕྲོ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P5 damayati調順dul bar byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་དུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། །འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱའི་མཚན་མ་དག་གམ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པའི་མཚན་མ་གང་དག་གིས། དེའི་སེམས་རྣམ་པར༌གཡེངས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་དེས་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཟུང་བ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཚན་མ་དེ་དག་ལ་དེའི་སེམས་འཕྲོར་མི་སྟེར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P6 śamayati寂靜shi bar byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་དག་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་དེའི་སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུགས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་དེས་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སུ་གཟུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེའི་སེམས་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ༌གང་དག་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ལ་འཕྲོར་མི་སྟེར་བར་བྱེད༌དོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P7 vyupaśamayati最極寂靜ñe bar shi bar shi bar byed pa】

ཇི་ལྟར་ན་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བརྗེད་ངས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་གཉི་ག་ཀུན་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། བྱུང་ངོ་ཅོག་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ།

【P8-9 egotīkaroti, samādhatte專注一趣、等持rgyud gcig tu byed pa, tiṅ ṅe 'dsin du byed pa】【Q8 專注一趣】

ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུདགཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པས་བར་དུ་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུན་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q9 等持】

ཇི་ལྟར་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཇུག་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པའི་ལམ་ཐོབ་ཅིང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N3 明ṣaḍavidha-bala六種力stobs rnam pa drug成九住心】

དེ་ལ་སྟོབས་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ནི་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དག་འགྲུབ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། ཐོས་པའི་སྟོབས་དང༌། བསམ་པའི་སྟོབས་དང༌། དྲན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཤེས་བཞིན་གྱི་སྟོབས་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲིས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས༌ནི་རེ་ཞིག་ཐོས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བསམ་པ་གང་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དང་པོ་ཁོ་ནར་སེམས་དམིགས་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ལ་གཏོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་གཏད་པ་ལ་དྲན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྡུད་ཅིང་རྣམ་པར་གཡེང་བར་མི་བྱེད་པས་བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་ཤེས་བཞིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་མ་དག་ལ་འཕྲོ་བར་མི་བྱེད་པས་དུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་བའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་དེ་གཉི་ག་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང༌། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་ཡང་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་འདྲིས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་དོ། །

【N4 明九種住心有catavāro manaskārāḥ四種作意yid la byed pa bshi通止觀品】

དེ་ལ་སེམས་གནས་པ་དགུ་པོ་དག་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པ་དང༌། སྐབས་སུ་འཆད་ཅིང་འཇུག་པ་དང༌། སྐབས་སུ་འཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་དང༌། རྩོལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །བསྡུས་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། དུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་ལ་ནི། སྐབས་སུ་འཆད་ཅིང་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་ལ་ནི་སྐབས་སུ་ཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་ལ་ནི་རྩོལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དག་གི་རྒྱུད་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །

【M2 釋caturvidhā vipaśYanā毘鉢舍那lhag mthoṅ rnam pa bshi品四種慧行】【N1 正釋四種毘鉢舍那】【O1 總說】

དེ་ལྷག་མཐོང་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དགེ་སློང་འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །

【O2 別釋】【P1 vicanoti正思擇rnam par'byed par byed pa】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དག་ལ། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །

【P2 pravicanoti最極思擇rab tu rnam par 'byed par byed】

ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །

【P3 parivitarkayati周遍尋思yoṅs su rtog par byea pa】

ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པས། མཚན་མར་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【P4 parimīmāṁsām āpadyate周遍伺察yoṅs su dpyod par bye pa】

ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་ནི། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【N2 廣解觀品差別所緣】【O1 總解毘鉢舍那三門六事差別所緣】【P1 總說】

ལྷག་མཐོང་དེ་ཡང་སྒོ་གསུམ་དང་ལྡན་ཞིང༌། གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【P2 別釋】【Q1 trimukhā vipaśyanā三門毘鉢舍那lhag mthoṅ gi sgo gsum】

ལྷག་མཐོང་གི་སྒོ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་ལྷག་མཐོང་དང༌། ཡོངས་སུ་བཙལ་བའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའོ༑ །དེ་ལ་མཚན་མ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ནི་གང་གིས་ཐོས་པ་དང༌། བཟུང་བའི་ཆོས་སམ། གདམས་ངག་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་སེམས་པར་མི་བྱེད། རྟོག་པར་མི་བྱེད། འཇལ་བར་མི་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མཚན་མ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་པར་བྱེད། རྟོག་པར་བྱེད། འཇལ་བར་བྱེད། ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ཡོངས་སུ་བཙལ་བའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་བསམས་ཤིང་བརྟགས་ལ། གཞལ་ཞིང་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་སྒོ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 ṣaḍvastuprabhālambanā vipaśyanā六事差別毘鉢舍那gshi rab tu dbye ba rnam pa drug la dmigs pa】【R1 總說】

དེ་ལ་གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན། གཞི་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། དོན་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱོགས་དང༌། དུས་དང༌། རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་བཙལ་ནས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【R2 別釋】【S1 arthṁ,義don】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S2 vastu事dṅos po】

ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དངོས་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་ནང་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྟེ། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S3 lakṣaJaṁ相mtshan ñid】

ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S4 pakṣaṁ品phogs】

ཇི་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཕྱོགས་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཏེ། ནག་པོའི་ཕྱོགས་ནི་སྐྱོན་དང་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སོ། །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཡོན་ཏན་དང་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S5 kā時dus yoṅs su tshol bar】

ཇི་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དུས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སྟེ། འདི་ལྟར་འདས་པའི་དུས་ན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །འདི་ལྟར་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་ད་ལྟ་བྱུང་བའི་དུས་ན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ད་ལྟར་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S6 yuktiṁ paryeṣate理rigs pa yoṅs su tshol bar byed】

ཇི་ལྟར་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། རིགས་པ་བཞི་པོ་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ལྟོས་པའི་རིགས་པས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྒོ་ནས། དོན་དམ་པ་ཡང་དོན་དམ་པའི་སྒོ་ནས། གཞི་ཡང་གཞིའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པས་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། འདི་ནི་ཆོས་སོ། །འདི་ནི་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་འདིའི་བྱེད་པའོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པས་ནི་ཚད་མ་གསུམ་པོ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དང༌། མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། ཅི་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡོད་དམ་མེད། ཅི་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་སམ་འོན་ཏེ་མ་ཡིན། ཅི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་རིགས་སམ༑ འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཉིད་དང༌། གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་པར་མི་བྱེད། རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་སྒོ་གསུམ་དང༌། གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོར་བསྡུས་ན་དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q3 trividham avabodham三覺rtogs pa rnam pa gsum】

ཅིའི་ཕྱིར་གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། རྟོགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྨྲས་པའི་དོན་རྟོགས་པ་དང༌། དངོས་པོའི་མཐའ་རྟོགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལ་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བས་སྨྲས་པའི་དོན་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བས་ནི་དངོས་པོའི་མཐའ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བས་ནི། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། སྨྲས་པའི་དོན་དང༌། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【O2 約五度觀門別辨六事差別所緣】【P1 aśubhāprayukta不淨觀mi sdug pa la btson pa】【Q1 問】

དེ་ལ་མི་སྡུག་པ་ལ་བརྩོན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་ན། ཇི་ལྟར་གཞི་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན།

【Q2 別釋】【R1 於諸不淨尋思其義】

སྨྲས་པ་མི་སྡུག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་ཐོས་ཤིང་བཟུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། དོན་འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ་མི་སྡུག་པ་འདི་ནི་མི་སྡུག་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །འདི༌ནི་རུལ་པ་དང༌། དྲི་མི་ཞིམ་པ་དང༌། དྲི་ད་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེས་རྣམ་པ་དེ་དག་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་དག་གིས་མི་སྡུག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་སྔོན་ཐོས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད༌དོ། །ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་ལྟར་དོན་སོ་སོར་རྟོག་པ་དེ་མི་སྡུག་པ་དེ་ཉིད་ལ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་ལྟ་བ་ཡིན༌ནོ། །

【R2 尋思自相】

ཇི་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ནང་ལ་ཡང་རེ་ཞིག་ལུས་འདི་ལ་སྐྲ་དང༌། སྤུ་དག་དང༌། གླད་པ་དང༌། གླད་རྒྱས་དང་། བཤང་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་ནང་གི་ལུས་སུ་གཏོགས་པ་ལ། རུལ་པ་དང་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ནང་གི་ལུས་སུ་གཏོགས་པའི་མི་སྡུག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་དེ་དག་ཀྱང༌། ཁམས་གཉིས་པོ་སའི་ཁམས་དང༌། ཆུའི་ཁམས་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་མོས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་སྐྲ་དང༌། སྤུ་དག་ནས་བརྩམས་ཏེ། མཆེར་པ་དང༌། བཤང་བའི་བར་དག་ནི་སའི་ཁམས་ཡིན་པར༌མོས་པར་བྱེད་དོ། །མཆི་མ་དང༌། རྡུལ་དག་ནས་བརྩམས་ཏེ༑ གཅི་བའི་བར་དག་ནི་ཆུའི་ཁམས་ཡིན་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་ལ་ཡང་ཕྱི་རོལ་དུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་རྣམ་པར༌བསྔོས་པར་མོས་པར་བྱེད་པ་ནི། དེས་བུད་མེད་དམ། སྐྱེས་པའམ། མཛའ་བཤེས་དང༌། ཐ་མལ་པའམ༑ ངན་པའམ། འབྲིང་ངམ། བཟང་པོའམ། བྱིས་པའམ། བར་མའམ། རྒན་པོ་ཤི་བའི་རོ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་ངམ། གཞན་ལས་ཐོས་སམ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་ཤི་ནས་ཞག་གཅིག་ལོན་པ་ཁྲག་ཟགས་ལ། རུལ་པར་མ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི། རྣམ་པར་བསྔོས་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཤི་ནས་ཞག་གཉིས་ལོན་པ་རུལ་པར་གྱུར་ལ། འབུ་མ་ཞུགས་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྣགས་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཤི་ནས་ཞག་བདུན་ལོན་པ་འབུ་ཞུགས་ཤིང་བམ་པ་ལ་ནི། རྣམ་པར་འབུས་གཞིག་པ་དང༌། རྣམ་པར་བམ་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཁྭ་དང༌ཆུན་ལག་དང༌། བྱ་རྒོད་དང༌། ཁྱི་དང༌། ཝ་དག་གིས་བཟའ་བ་ལ་ནི། རྣམ་པར་ཟོས་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཟོས་པ་པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་མེད་ཅིང་ཆུ་རྒྱུས་ཙམ་གྱིས་འབྲེལ་བ་ལ་ནི། རྣམ་པར་དམར་བར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་འཐོར་ཞིང་མ་འབྲེལ་ལ། ཤ་དང་བཅས་པའམ། ཤ་མེད་པའམ། ཤའི་ལྷག་རོལ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དག་ལ་ནི་རྣམ་པར་འཐོར་བར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ལག་པའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག། རྐང་པའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །པུས་མོའི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །བརླའི་རུས་པ་དག་དང༌། དཔུང་པའི་རུས་པ་དག་དང༌། ལག་ངར་གྱི་རུས་པ་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག །སྒལ་ཚིགས་དང༌། འགྲམ་སླང་དང༌། སོ་རྒྱུན་དང༌། མགོ་ཐོད་དག་ཀྱང་ལོགས་ཤིག་ན་འདུག་པ་མཐོང་བ་ལ་ནི། རུས་གོང་དུ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཁོག་པའི་རུས་པ་འབྲེལ་ཞིང་ཡན་ལག་གི་རུས་པ་མ་གྱེས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ། མཚན་མ་ཉིད་ཚེར་འཛིན་ཅིང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་དེ་དག་ལ་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད༌པ་དེའི་ཚེ་ན་ཀེང་རུས་སུ་མོས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། རུས་པའི་ཀེང་རུས་སུ་མོས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཀེང་རུས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཀེང་རུས་དང༌། ཡན་ལག་གི་ཀེང་རུས་སོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་ཀེང་རུས་ནི་མཇུག་དོའི་སྦུབས་ཡན་ཆད་ནས། སྒལ་ཚིགས་ཀྱི་སྦུབས་དང༌། མགོའི་ཐོད་པའི་བར་དུ་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། །ཡན་ལག་གི་ཀེང་རུས་ནི་ལག་ངར་གྱི་རུས་པ་དང་འབྲེལ་བའམ། བརླ་དང་རྗེ་ངར་གྱི་རུས་པ་དག་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་ཀེང་རུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀེང་རུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡན་ལག་གི་ཀེང་རུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཀེང་རུས་ཀྱི་མཚན་མར་བཟུང་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རི་མོར་བྲིས་པའམ། རྡོ་བའམ། ཤིང་ངམ། འཇིམ་པ་ལས་བྱས་པ་དང༌། ཀེང་རུས་ཡང་དག་པའོ། །དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་ཀེང་རུས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ཀེང་རུས་ཁོ་ནར་མོས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ༑ རུས་པའི་ཀེང་རུས་སུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཀེང་རུས་ཡང་དག་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། རུས་པའི་ཀེང་རུས་སུ་མོས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་འགྱུར༌བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རང་གི་ངང་གིས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང༌། དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། རྣམ་པར་བམ་པའི་བར་དག་ནི་རང་གི་ངང་གིས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམ་པར་ཟོས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། རྣམ་པར་འཐོར་བའི་བར་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བྱས་པས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རུས་གོང་དང༌། ཀེང་རུས་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་དག་ནི་དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་སྡུག་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【R3 尋思不淨共相】

ཇི་ལྟར་མི་སྡུག་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ནང་གི་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་སྡུག་ཅིང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་རྣམ་པར་མ་ཉམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱིའི་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་མི་སྡུག་ཅིང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་རྣམ་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ནང་གི་སྡུག་པ་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་མ་ཉམས་པ་འདི་དང༌། ཆོས་ཉིང་འདྲ་ཞིང་ཆོས་ཉིད་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་སྡུག་པ་དང་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འདི་ཡང་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ལ། སེམས་ཅན་གང་སུ་དག་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འདི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདིའི་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད༌དོ༑ །དེ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད༌པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གིས་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འདིའི་མི་སྡུག་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མ་ཤེས་པ་ནས། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྡུག་པ་དང་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་ལ་ཀུན་དུ་འདོད་ཆགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི༑ ནག་པོའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བཅས་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ། གནོད་པ་དང་བཅས་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་གཞི་དེ་ལས་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སྡུག་པ་དང་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འདི་ལ་མི་སྡུག་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་ལྡན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པ། གནོད་པ་མེད་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་ཡིན་པས་གཞི་དེས་ཕྱི་མ་ལ་འཁྲུག་པའི་བར་དག་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དང་དུ་བླང་བར་མི་བྱ་ཞིང༌། སྤངས་པར་བྱ། བསྩལ་བར་བྱའི༑ །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ། སྐྱེས་པ་ཡང་གནས་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【R4 尋思時】

ཇི་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ནང་གི་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ཡང་འདས་པའི་དུས་ན་སྡུ་གུར་གྱུར་ཅིང༌། འདས་པའི་དུས་ན་སྡུ་གུར་གྱུར་པ་དེ་ཡང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་པའི་བདག་གི་འདི་དང་འདྲ་བ་ཡིན་པ་ལས། དེ་ལྟར་རིམ་གྱིས་ད་ལྟར་བྱུར་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་ན་མི་སྡུག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་ན་སྡུག་པའི་བདག་གི་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འདི་ཡང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དེ་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གནས་མེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་ལུས་འདི་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་འདི་ལྟར་འབྱུང་ཞིང༌། འདི་ལྟར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། འདིའི་ཆོས་ཉིད་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【R5 尋思理】

ཇི་ལྟར་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གང་སྡུག་པའམ། མི་སྡུག་པར་འགྱུར་བའི་བདག་གམ། སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མེད་ཀྱི། གང་ལ་སྡུག་པའམ། མི་སྡུག་པ་ཞེས་མིང་དང༌། བརྡ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཙམ་དུ་ཟད། དེ་ནི་ལུས་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། འདི་ལྟར། ཚེ་དང་དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་ཡིས་གང་ཚེ་ལུས་བོར་ཏེ། །སྤངས་པ་དེ་ཚེ་ཤིང་འདྲ་བར། །སེམས་པ་མེད་ཅིང་ཉལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཤི་བའི་དུས་བྱས་པ་དེ་ལ་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་གནས་སྐབས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དག་ཀྱང་ཡོད་པ་དང༌། བདག་གི་ལུས་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་འཕགས་པ་དང༌། ཕ་མའི་མི་གཙང་བའི་མེར་མེར་པོ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་གྱིས་བརྟས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒུ་དེ་དང་གཞི་དེས་ན་སྡུག་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་འདི་ཡང་བརྙན་མ་ཡིན་ནོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ཀྱི་ནང༌ན་ཡང་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་སུ་མི་གཙང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པ་དང༌། གཞིའི་སྒོ་ནས་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། མི་སྡུག་པ་འདི་ཉིད་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན། དེ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་སྡུག་པ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང༌། གོམས་པར་བྱས་ལ། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་བདག་གི་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡིན་ན། །བདག་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་མི་སྡུག་པ༌གོམས་ཤིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མ་སྐྱེས་པ། མི་སྐྱེ་ཞིང་སྐྱེས་པ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བར༌བདག་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་དང་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བྱ་བ་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་སྤོང་བའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བསམ་པར་མི་བྱ། རྣམ་པར་བརྟག་པར་མི་བྱའི་མོས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་མི་སྡུག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་མི་སྡུག་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལྷག་མཐོང་སྒོ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ༌རྣམ་པ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ།། །།

【P2 maitrīprayukta慈愍觀byams pa la dmigs pa)】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས།བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པ།

ཇི་ལྟར་ན་བྱམས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་གཞི་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། བྱམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་ཐོས་པ་དང༌། བསམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་མོས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ལྷག་པའི་བསམས་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དོན་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དོན་སོ་སོར་རིག་པ་དེ་ཡང་འདི་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །འདི་ནི༌དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་སོ། །འདི་ནི་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་སོ་ཞེས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད༌དོ། །ཕྱོགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་ཡིན་པས། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནི་ནང་ཡིན་ནོ། །དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ལ་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་ཕྱོགས་གསུམ་པོ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ། བདེ་བ་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མཛའ་བཤེས་སོ། །གནོད་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དགྲའོ། །དེ་གཉིས་ལས་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས༌བདེ་བ་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་བདེ་བ་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། ཁ་ཅིག་ནི་འདོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་འདོད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི་དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་འདོད་དོ། །དེ་ལ་གང་དག་འདོད་པའི་བདེ་བས་ཕོངས་བ་དེ་དག་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དེས་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག །དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བདག་གིས་སེམས་མཉམ་པ་དང༌། སེམས་སྙོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་རབ་ཏུ༌རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཡང་དཀའ་བ་མེད་ལ། བདག་གི་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡང་དཀའ་བ་མེད་ཀྱི། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ཡང༌། བདག་གིས་དེ་ལ་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ན། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལ་གཤེ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཤེ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཁྲོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཁྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཚང་འབྲུ་བར་བྱ་བ་དང༌། རྡེག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྡེག་པར་བྱ་བ་འགའ་ཡང་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་ཡི་གེ་དེ་དག་གིས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནར་ཟད་པས། དེ་དག་ནི་སྒྲ་ཙམ་དང༌། སྐད་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ཡང་བདག་གང་ལ་གནས་པའི་ལུས་འདི་ལ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲའི་རེག་པ་དང༌། ལག་པ་དང༌། བོང་བ་དང༌། དབྱུང་པ་དང༌། མཚོན་ཆའི་རེག་པའི་རེག་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་འོང་བར་འགྱུར་བའི་ལུས་འདི་ནི། གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་ལུས་འདི་ཡང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ལ་རེག་པ་དེ་དག་དང་གནོད་པ་བྱེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ་དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་པས། སེམས་ཅན་དེ་དག་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་ལྟར་ནི། དགྲ་བོ་ཡང་དགྲ་བོ་ལ་ནི་བྱེད་པས། དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་བདག་གི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་གྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཡུན་རིང་པོ་འདས་པ་ནས། གང་དག་ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་མ་དང་ཕུ་ནུ་དང༌། བུ་སྲིང་དང༌། མཁན་པོ་དང༌། སློབ་དཔོན་དང༌། བླ་མ་དང༌། བླ་མ་ལྟ་བུར་མ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་ནི། འགའ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཉིད་ཀྱང་དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་ཉིད་ཀྱང་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པས། འདི་ལ་མཛའ་བཤེས་དང་དགྲ་བོའི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། མཛའ་བཤེས་ཀྱང་དུས་ལ་ལར་དགྲ་བོར་འགྱུར་ལ། དགྲ་བོ་ཡང་མཛའ་བཤེས་སུ་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ལྟ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕན་པའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པར་མོས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ། བདག་གི་གནོད་སེམས་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་ད་ལྟར་བདག་གི་གནོད་སེམས་མེད་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ་དེ་ལྟར་ན་བྱམས་པའི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་གང་དག་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། བདེ་བ་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་འདས་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་ལ་ནི་བདེ་བ་ཅི་ཡང༌ཉེ་བར་བསྒྲུབ་ཏུ་མདེ་ཀྱིས། ད་ལྟར་གྱི་སེམས་ཅན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ། མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་བར་དུ་རྟག་པར་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་བྱམས་པས་དུས་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། བདག་གམ་སེམས་ཅན་ནི་འགའ་ཡང་མེད་ཀྱི། གང་ལ་མིང་དང༌། བརྡ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ཟད། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཀྱང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ༑ དེ་ལྟར་ལྟོས་པའི་རིགས་པས་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པ་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལ། ལན་མང་དུ་བྱས་ན། གནོད་སེམས་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། གནོད་སེམས་ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས། དེ་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པས་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡང་དེ་ཡིན་ལ་བདག་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་འཐད་པ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པས་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པས་གནོད་སེམས་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【P3 idaṁ pratyayatā pratītyasamutpāda……rkhyen 'di la ñid rten ciṅ 'brel par 'bvun ba la dmigs緣起觀)】

དེ་ལ་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་སྐྱེས་པས་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་སྐྱེ་ཞིང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་འགགས་པས། ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་འགག་པར་ཟད་ཀྱི། འདི་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། འབྱིན་པ་པོ་དང༌། སྤྲུལ་པ་པོ་ཡང་མེད་ལ། ཆོས་རྣམས་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དང༌། སྐྱེས་བུ་གཞན་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དོན་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དེ་སྲེད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་ནི་ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡིན་པར་མོས་ཤིང༌། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ༌རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་རིམ་གྱིས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་དང༌། ནང་ན་སྐྱེས་བུ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ༑ བདག་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །རྨོངས་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། རྟག་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པའི་ལུས་ཐོབ༌པ་འགལ་ཡང་མེད་ལ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། མི་གནས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཡང་གནས་པར་མི་འགྱུར་བར་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་ལས་ཀྱང་ཡོད། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ཡོད་ལ། ཆོས་ཀྱི་བརྡར་བཏགས་པ་མ་གཏོགས་པར་བྱེད་པ་པོའམ། མྱོང་བ་པོ་གང་ཡིན་པའི་བྱེད་པ་པོ་མི་དམིགས་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དེ་དག་ལ་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། ཟས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟ་ཟ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་མྱོང༌། ཚེ་ནི་འདི་ལྟར་རིང་པོར་གྱུར། ཡུན་ནི་དེ་སྲིད་ཅིག་ཏུ་གནས་གནས། ཚེའི་མཐའ་ནི་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་མིང་དང་བརྡར་ཐ་སྙད་གདགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལ་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་གཉིས་དང༌། རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། འཕེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། མངོན་པར་གྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རེག་པ་དྲུག་ལས་བྱུང་བ་འདོད་པ་དང༌། མི་འདོད་པའི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ནི༌འབྲས་བུརྣམ་པ་གཉིས་ལས། ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་སྲིད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མྱུ་གུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་སྲིད་པར་འབྱུང་བའི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ས་བོན་དང༌། རེག་པ་དང་ཚོར་བའི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བའི་མིང་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་རྣམས༌སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རིམ་གྱིས་དང་པོ་ཁོ་ནར་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་རིག་པའི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ན། དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྲེད་པས་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲེད་པའི༌སྲིད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྲེད་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཏི་མུག་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་ལ། དེའི་སྟོབས་དང༌། དེའི་མཐུས་ལས་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྐྱེད་པར་ནུས༌པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་འབྲེལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་ན། གཏི་མུག་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡང་དེ་ཡིན་ལ། བདག་ཉིད་ཀྱི་སོ༌སོ་རང་གི་རིག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ལ། གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【P4 dhātuprabheda界差別khams rab tu dbye ba la dmigs pa】

དེ་ལ་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་དམིགས་པ་ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ། ཇི་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཁམས་ཀྱི་དོན་ནི་རིགས་ཀྱི་དོན་དང༌། ས་བོན་གྱི་དོན་དང༌། རྒྱུའི་དོན་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་དོན་ཏོ་ཞེས་དོན་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ས་ལ་སོགས་པ་ཁམས་དྲུག་པོ་དག །ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡིན་པར་མོས་པར་བྱེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །སའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རླུང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡང་ཞིང་གཡོ་བའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་སྦུབས་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསལ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཁམས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱིས་མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པ༌ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་མི་ཤེས་ཤིང་རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཅན་གྱི་ལུས་འདིས་ཁེངས་ཤིང་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ནི༑ ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། མའི་ལྟོ་བར་མངལ་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། རྩྭ་དང༌། ཤིང་གི་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ནམ་མཁའ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་ན། ཁང་པ་ཁང་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཁམས་དྲུག་པོ་དག་ལ་ཡང་བརྟེན། རུས་པ་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་དང༌། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཁྲག་གི་རྐྱེན་ལ་ཡང་བརྟེན་ཏེ། ནམ་མཁའ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྔོན་གྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་དང་ལྡན་པའི་གཞི་དེ་དག་ལ། ལུས་ལུས་ཞེས་བྱ་བར་མིང་དང༌། བརྡ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་རྗོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན། ང་རྒྱལ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡང་དེ་ཡིན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཡིན། གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【P5 ānāpānasmṛti安那波那念dbugs rṅub pa daṅ dbugs dbyuṅ ba dran pa'i dmigs pa】

དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ། ཇི་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་ནི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏད་པས། བརྗེད་པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ནི་ལུས་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱི་ནང་གི་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་ཟིན་པ་ཡང་ཡིན་པར་དམིགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་ནི་གཉིས་སོ། །དབུགས་དབྱུང་བ་ཡང་གཉིས་སོ། །རླུང་ནང་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབུགས་རྔུབ་པའོ། །ཕྱིར་འཐོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབུགས་འབྱུང་བའོ། །འདི་དག་ནི་དབུགས་རིང་དུ་རྔུབ་པ་དང་འབྱུང་བའོ། །འདི་དག་ནི་ཐུང་བའོ། །འདི༌ནི་ལུས་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་མྱོང་བའོ། །འདི་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་འགགས་ན་དབུགས་འབྱུང༌བ་འབྱུང་ངོ༌། །དབུགས་འབྱུང་བ་འགགས་ན་དབུགས་རྔུབ་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང་འབྱུང་བའི་འཇུག་པ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་འདི་དང་འབྲེལ་བ་ཡིན་ཏེ། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་རྟེན་དང་བཅས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་མ་བཞག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བྱས་པའི་སེམས་ཀུན་དུ་གཡེང་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ནག་པོའི་ཕྱོགས༌ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ༌མེད་པ་སྟེ། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་དེ་ལྟར་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ལུས་དང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་དང་སེམས་ཀྱང་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དག་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །འདི་ལ་དབུགས་རྔུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བར་བྱེད་པའམ། གང་གི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ནི་འགའ་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་དག་ལ། མིང་དང་བརྡ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡང་དེ་ཡིན། བདག་ཉིད༌ཀྱི་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བྱ་བ་དང༌། གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད༌ཀྱང་དེ་ཡིན། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O3 總結】

དེ་ལྟར་དཔྱད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོད་བའི༌དམིགས་པས་གཞི་དྲུག་ཡོངས་སུ་བཙལ་ནས༑ སེམས་ཡང་དང་ཡང་དུ་ནང་དུ་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང་ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཇི་ལྟར་བཙལ་བ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དང་ཡང༌དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་ཡང་བྱེད་དེ། དེའི་ཞི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་མཐོང་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་ཞི་གནས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དག་ལ་ལྷག་མཐོང་གིས་དངོས་པོ་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕྱིས་རང་གི་གནས་སྐབས་སུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【K3 明navavidhaḥ……prayogatā九種加行sbyor ba rnam pa dgu】【L1 總舉黑白各九別列白品九名相對辨異】

དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པས་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་དགུ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམ་པ་དགུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མཐུན་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། མི་ལྷོད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། དུས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཉེ་བར་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། མི་འགལ་བའི་སྦྱོར་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དཀར་པོའི་ཕྱོགས༌ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་ཡང་འགྲོ་བར་འགྱུར་ལ། དེས་བགྲོད་པར་བྱ་ཞིང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཡང་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་ཕྱིན་ཅིང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ༌ཡང་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་བགྲོད་པར་བྱ་ཞིང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཡང་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་མྱུར་བ་མྱུར༌བ་ཁོ་ནར་ཕྱིན་ཅིང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【L2 隨別解釋白品九種】【M1 anurūpa prayogatā相應加行mthun pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་མཐུན་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་མི་སྡུག་པ་ལ་སེམས་ཉེ་བར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེ་སྡང་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བྱམས་པ་ལའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བར་དུ་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའི་བར་ལའོ། །ཆ་མཉམ་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དམིགས་པ་གང་ལ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མཐུན་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M2 abhyastaprayogatā串習加行goms pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། དེས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་ཐ་ན་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ལས་དང་པོ་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ལས་དང་པོ་པ་ནི་མཐུན་པའི་དམིགས་པས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཀྱང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམས་དང་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དག་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་དེས་དེའི་སེམས་མྱུར་བར་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇོག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M3 aśithilaprayogatā不緩加行mi lhod pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་མི་ལྷོད་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱས་ཤིང་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་རམ། བླ་མ་ལ་རྗེ་ས་དང་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། ནད་པའི་ནད་གཡོག་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། ཕྱག་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་ཕྱིར་རམ། དེ་ལྟ་བུ་དར་མཐུན་པའི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་གང་ཡང་རུང་བའི་ཕྱིར་རམ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་ན་ཡང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་ཅིང༌། དེ་ལ་གཞོལ་བ་དང༌། དེ་ལ་འབབ་པ་དང༌། དེ་ལ་བབ་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་བྱེད་ཅིང༌། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་བྱས་ཤིང་མཇུག་བརྟུལ་ནས་ཀྱང་ཡང་ཕྱིར་འདུག་སྟེ་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་དང༌། རྒྱལ་རིགས་དང༌། བྲམ་ཟེའི་འཁོར་དག་ལྷན་ཅིག་ལྷགས་ན་ཡང༌། འདུ་འཛིས་དུས་ཡུན་རིང་དུ་འདའ་བར་མི་བྱེད་པར་དྲོད་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང༌། གཏམ་མང་པོའི་གླེང་སློང་བར་མི་བྱེད་པར་དབེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ནི་དེང་ཁོ་ནས་ཐོབ་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ལ་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་མང་སྟེ། བདག་ལ་རླུང་ངམ། མཁྲིས་པའམ། བད་ཀན་འཁྲུག་པར་འགྱུར་བའམ། ཟས་ཟོས་པ་མི་འཕྲོད་ཅིང༌། དེས་བདག་གི་ལུས་གསུད་པར་འགྱུར་བའམ། བདག་སྦྲུལ་ལམ༑ སྡིག་པའམ། སྲིན་གྱི་མེད་ཀྱིས་ཟིན་པར་འགྱུར་བའམ། བདག་ལ་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་འཇིགས་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གནས་དེ་དག་རྟག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། བག་ཡོད་པར་གནས་པ་དང༌། ཡང་འདི་ལྟར་བག་ཡོད་པར་ཡང་གནས་པར་བྱེད་དེ། ཨེ་མ་ཀྱེ་མའོ། བདག་ཞག་བདུན་ནམ༑ དྲུག་གམ། ལྔའམ། བཞིའམ། གསུམ་མམ། གཉིས་སམ། གཅིག་གམ། མེལ་ཚེ་ཐུན་གཅིག་གམ། ཐུན་ཕྱེད་དམ། ཡུད་ཙམ་གཅིག་གམ། ཡུད་ཙམ་ཕྱེད་ཙམ་ཞིག་གསོན་ན་ཡང་ཙི་མ་རུང༌། ཨེ་མ་ཀྱེ་མའོ། །བདག་ཟན་གཅིག་བཟའ་བའི་བར་ཙམ་མམ། དབུགས་རྔུབས་ནས་དབུགས་འབྱུང་བའི་བར་ཙམ་མམ༑ དབུགས་ཕྱུང་ནས་དབུགས་རྔུབ་པའི་བར་ཙམ་ཞིག་གསོན་ན་ཡང་ཅི་མ་རུང་སྟེ། ཇི་སྲིད་གསོན་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བས། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་བདག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལ་བྱ་བ་མང་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མི་ལྷོད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M4 無倒加行phin ci ma log pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པས་ཇི་སྐད་གཏམས་ཤིང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དོན་དང་ཚིག་འབྲུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ང་རྒྱལ་མེད་ཅིང༌། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བབ་ཅོལ་དུ་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བླ་མའི་ལུང་ལ་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M5 kālaprayogatā應時加行dus kyi sbyor ba】【N1 總說】

དེ་ལ་དུས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཞི་གནས་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་དུས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་དུས་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དུས་ཀྱང་ཤེས་པའོ། །

【N2 別釋】【O1 了知其止、止相、止時】

དེ་ལ་ཞི་གནས་གང་ཞེ་ན། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་དེ་མཚན་མ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། ཞི་བ་ལ་གནས་ཤིང་ངེས་པར་མ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཞི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ནི། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་སྟེ། དམིགས་པ་དེས་སེམས་དེ་ཞི་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞིའི་མཚན་མ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་ཞི་གནས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་དུས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པའམ། རྒོད་པར་དོགས་པའི་ཚེ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཞི་གནས་ཀྱི་དུས་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མཐོང་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོམ་པ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཉམས་པའམ༑ འཕྲལ་གྱི་བྱ་བའི་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཉམས་པའི་ཚེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཞི་གནས་ཀྱི་དུས་ཡིན་ནོ། །

【O2 了知其觀、觀相、觀時】

དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་གང་ཞེ་ན། ལྷག་མཐོང་ནི་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། སྒོ་གསུམ་དང༌། གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་ལ་དམིགས་ཤིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཞིའི་མཚན་མའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་སྟེ། དམིགས་པ་དེས་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་གཞིའི་མཚན་མ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཞིའི་མཚན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་དུས་གང་ཞེ་ན༑ ཞི་གནས་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་བསྒོམ་པའི་ཚེའམ། དང་པོ་ཁོ་ནའི་ཚེ་སྟེ། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པའི་དུས་ཡིན་ནོ། །

【O3 了知其舉、舉相、舉時】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། དང་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་བཟུང་བས། སེམས་ཡང་དག་པར་གཟེངས་སྟོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དང་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་གང་གིས་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་གང་ཞེ་ན། སེམས་བྱིང་བར༌འགྱུར་བའི་ཚེའམ། བྱིང་དུ་དོགས་པའི་ཆེ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་ཡིན་ནོ། །

【O4 了知其捨、捨相、捨時】

དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། རྣལ་དུ་བབ་པ་དང༌། རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང༌། སེམས་ཉམས་བདེ་བ་དང༌། སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་རྗེས་སུ་རྩོལ་བ་མེད་པའི་བྱ་བས་གཏོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ཞེ་ན། དམིགས་པ་གང་གིས་སེམས་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཧ་ཅང་ལྷག་པར་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དུས་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ལ་སེམས་བྱིང་བ་དང༌། རྒོད་བ་མེད་པའི་ཚེ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དུས་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་དུས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M6 upalakṣaṇaprayogatā解了加行ñe bar brtag pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། མཚན་མ་དེ་དག་ཉིད་ལེགས་པར་བཟུང་ཞིང་ལེགས་པར་བརྟགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ལེགས་པར་བཟུང་ཞིང་ལེགས་པར་བརྟག་པའི་ཕྱིར་གང་གི་ཚེ་འདོད༌པ་དེའི་ཚེ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཇི་སྙེད་འདོད་པ་དེ་སྙེད་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང་གནས་པ་དང༌། གང་གི་ཚེ་ལྡང་བར་འདོད་པ་དེའི་ཚེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྤངས་ཏེ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ལྡང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M7 asaṁtuṣṭṭaprayogatā無厭足加行chog mi śes pa'i sbyor ba】

དེ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོག་མི་ཤེས་ཤིང་སྤོང་བ་ལས་ཀྱང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ལ། གོང་ནས་གོང་དུ་གྱ་ནོམ་པ་ལས་ཀྱང་ཆེས་གྱ་ནོམ་པའི་གནས་དག་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལན་མང་དུ་གནས་པ་དང༌། གོང་དུ་བྱ་བ་ཡོད་ན་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་དང༌། ཞི་གནས་ཙམ་གྱིས་བར་མ་དོར་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【M8 avidhuraprayogatā不捨軛加行mi 'gal ba'i sbyor ba】

དེ་ལ་མི་འགལ་བའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཉམས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་འདྲལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བུད་མེད་གཞོན་ནུ་མ་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཆགས་པར་འགྱུར༌བར་མཐོང་ན་ཡང་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཟླས་ལ་རན་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་ཉལ་བའི་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང༌། དོན་ཉུང་བ་དང༌། བྱ་བ་ཉུང་བ་དང༌། གཡེང་བ་ཉུང་བ་དང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་བྱས་པ་དང༌། ཡུན་རིང་པོ་ནས་སྨྲས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་དྲན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མ་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་མི་འགལ་བའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་མི་འགལ་ལ། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར། ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན༑ ནང་གི་སེམས་ལས་སུ་མི་རུང༌ཞིང་དྲན་པའི་ཕྱིར་ཡང་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མི་འགལ་བའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【M9 samyakprayogatā正加行yaṅ dag pa'i sbyor ba】【N1 標略其相】

དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། མོས་པར་བྱས་ཤིང་མོས་པར་བྱས་ནས༑ དམིགས་པ་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་མི་སྡུག་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ན། ཡང་མཚན་མ་ཙམ༌དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལྷག་མཐོང་གིས་མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས། མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ་དེས་དམིགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་རྣམ་པར་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང༌། མྱུར་བ་མྱུར་བར་མངོན་སུམ་དུ་བྱའོ། །

【N2 釋廣五門】【O1 列】

རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【O2 釋】

དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུས་ནི། སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་ཕྱོགས་ཤིང་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་པོ་ནས་ཉེ་བར་གཏོད་པས་ནི། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར༌རིག་པར་བྱེད་དོ། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པ་ལས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་གཞན་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། དེ༌ལས་གཞན་པས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་པའི་གཉེན་པོ་མི་སྡུག་པ་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【O3 簡取正明】【P1 總標簡取所明二種】

དམིགས་པ་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་དེ་དག་ནི་ཁྱབ་པའི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད༌པ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ། །

【P2 出其相】【Q1 解不念作意相】

དེ་ལ་ལས་དང་པོ་པ་ལས་ཐོག་མ་པས་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་མི་སྡུག་པའམ། དེ་ལས་གཞན་པའི་དམིགས་པ་གང་ལ་ཡང་སེམས་ཉེ་བར་གཏད་པར་མི་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་བདག་གི་སེམས་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། འགུལ་བ་མེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། འབད་པ་མེད་པ་དང༌། རྩོལ་བ་མེད་པར་ནང་དུ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ལ་དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་དེའི་དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པས་དམིགས་པ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 解內攝其心】【R1 法】

དེ་དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་ན། དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་མཚན་མ་དང་བཅས་ཤིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མཚན་མའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། ལྷག་མཐོང་ལ་གཅིག་ཏུ་བརྩོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡང་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་ནས། ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པས་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་དོ། །དེས་དེའི་ཚེ་ན་དམིགས་པ༌དེ་མ་བཏང་མ་བཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དེ་ལ་ཞི་གནས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ནི་མ་བཏང་བ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་མཚན་མར་མི་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ནི་མ་བཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས༌ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པའི་སྒོ་ནས་དམིགས་པ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་མ་བཟུང་བ་དང་ལྡན་པའི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་མ་བཟུང་བ་དང་ལྡན་པའི་དམིགས་པ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོའི་མཚན་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་ལ། ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་མི་བྱེད་ན། དེའི་མོས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གོང་ནས་གོང་དུ༌ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་མོས་པར་ཡང་བྱེད་ལ། ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་དེའི་མོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར༌གོང་ནས་གོང་དུ་ཆེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཆེས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །

【R2 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མ་ཞིག་དང་པོ་ཁོ་ནར་རི་མོའི་ལས་ལ་བརྩོན་པར་གྱུར་ན། དེ་སློབ་དཔོན་ལས་བསླབ་པ་སྔར་བྱས་ཤིང་དཔེ་བླངས་པ་ལས་བལྟས་ཤིང་བལྟས་ཤིང་རི་མོ་འདྲི་བར་བྱེད་དོ། །བྲིས་ཤིང་བྲིས་ཤིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད༑ ཕྱིར་འབྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཡང་འདྲི་བར་བྱེད་དོ། །དེ༌ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཕྱིས་ཤིང་ཕྱིས་ཤིང་འདྲི་བར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་རི་མོ་ཆེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཆེས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་སྣང་སྟེ། དེ་ལྟར་ལེགས་པར་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ནི་དུས་གཞན་ན་ནི། སློབ་དཔོན་དང་འདྲ་བའམ། དེ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རི་མོ་དེ་མ་ཕྱིས་པར་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འདྲི་བར་བྱེད་ན་ནི་དེའི་རི་མོ་དེ་ནམ་དུ་ཡང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། འདི་ལ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 合】

དེ་ལ་དམིགས་པ་ཇི་ཙམ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་དེ་ཙམ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་ཀྱི་ཇི་ཙམ་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ཙམ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཆུང་ངུ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་ན་ཡང་ཆུང་དུ་ཉིད་རྣམ་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་ལ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང་ཚད་མེད་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པར་བསྒོམས་ནས་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་ཆུང་ངུ་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ལན་འགའ་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་དེ། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང་ཚད་མེད་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། སྣང་བརྙན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རགས་པ་སྟེ། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཇི་ལྟར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང༌། སྣང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་མིང་དང་བརྡ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 結二品辨其順逆總束】

དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་ནི་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ནི་ནག་པོ་དང་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །

【J2 āvaraJaviśuddhiḥ淨障sgrib pa rnam par sbyoṅ ba】【K1 解淨障】

དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི།

【K2 以四句分別能淨障行】【L1 先總標列】

རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། གཞི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དག་གིས་སྒྲིབ་པ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【L2 隨別解釋】【M1 第一番解】【N1 āvaraJasvabhāva遍知諸障自性snrib pa'i ṅo bo ñid】

དེ་ལ་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འདོད་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། སྤྲོ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྒྲིབ་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་དག་གོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། རེག་པར་གནས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་བདག་ནི་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ།

【N2 nidāna遍知諸障因緣gshi】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་གཞི་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་དང༌། ནད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཉོན་མོངས་པས་ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྩོན་པ་དང༌། ངན་པས་བརྩོན་པ་དང༌། དང་པོ་བརྩོན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མང་བ་དང༌། དབེན་པ་ལ་གོམས་པའོ། །སྒྲིབ་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་གཞི་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་མཐུན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མཐུན་པ་དང༌། བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་གཞི་ཡིན་ནོ། །འདིར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱས་པས་སྡུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན༌པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱམས་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱས་པས་ཁོང་ཁྲོ་བའི་མཚན་མ་དང༌། སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་མ་བྱས་པས་མུན་མའི་མཚན་མ་དང༌། ཞི་གནས་ཡིད་ལ་མ་བྱས་པས་ཉི་དུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ལྗོངས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྔོན་རྩེས་པ་དང་བགད་པ་དང༌། དགའ་བར་བྱས་པ་དང༌། དགའ་མགུར་སྤྱད་པ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དུས་གསུམ་གྱི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ངའོ་ཞེའམ་བདག་གོ་ཞེས་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི་འདིར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 ādīnava遍知諸障過患ñes dmigs】

དེ་ལ་ཉེས་དམིགས་གང་ཞེ་ན། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་ན། མ་རྟོགས་པ་མི་རྟོགས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་ལས་ཉམས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྦྱོར་བ་ཉམས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་དང༌། དེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྨད་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་སྨད་པ་དང༌། ལུས་ཞིག་སྟེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཉེས་དམིགས་ཡིན་ནོ།། །།

【N4 pratipakṣa修習對治gñnen ṅo bsgom pa】【O1 明怯弱治】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པ།

དེ་ལ་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་གཉེན་པོ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དག་སྟེ། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དེའི་སེམས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱས་ནས། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་སྐྱེས་པ་ནི་སེལ་བར་བྱེད་ལ། མ་སྐྱེས་པ་ནི་མི༌སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཧ་ཅང་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དང་པོ་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་རན་པར་བརྩོན་པ་ཡིན་ནོ། །ངན་པས་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་ལ་གུས་པར་ཡོངས་སུ་འདྲི་བ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་མང་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་གཉེན་པོ་ནི་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་དག་ལ་ཇི་རིགས་པར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །དབེན་པ་ལ་མ་གོམས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་གཉེན་པོ་ནི་འདི་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་སྔོན་ཡང་གོམས་པར་མ་བྱས་པས་དེས་ན། ད་ལྟར༌བདག་དབེན་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་ན།ཡོངས་སུ་གདུང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་ད་ལྟར་དབེན་པ་ལ་གོམས་པར་མ་བྱས་ན་དེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཡང་སྲིད་པ་འདི་ལྟ་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། བདག་གིས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་མི་དགའ་བ་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་དགའ་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་པ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །

【O2 明餘蓋覆】

སྒྲིབ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བཟློག་པ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས། འདི་ནི་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཞི་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞི་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་ན། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་དེའི་ཕྱིར་ཉེས་དམིགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་དེ་ལ་ཕྱིས་ཇི་ལྟར་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་སྒྲིབ་པ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར༌སྦྱང་བ་ཡིན་ནོ། །

【M2 第二番解】【N1 明bāhulyṁ隨眾多教順觀眾多maṅ ba】

དེ་ལ་དེ་ཇི་ཙམ་དུ་ལྷག་མཐོང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཤད་པ་མང་པོ་དེ་ཙམ་དུ་ནི་ལྷག་མཐོང་མང་བ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ཙམ་དུ་ལྷག་མཐོང་མང་བ་དེ་ཙམ་དུ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱང་མང་བ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མཐོང་དེ་ཡང་ཤེས་བྱ༌མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་མཐའ་ཡས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྒོ་གསུམ་དང༌། གཞི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དྲུག་པོ་དེ་དག་རེ་རེའི་རྣམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དག་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །

【N2 明由觀串習增長廣大】

ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལྷག་མཐོང་གོམས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཡངས་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཡངས་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། རྒྱས་པར་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་དེའི་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དམིགས་པ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་གཉིས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དེ་དག་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་པ་དང༌། གཅིག་ལ་གཅིག་རག་ལས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ཆོས་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པ་སྐྱེའོ། །

【N3 明五停能淨障行滿足分齊】【O1 問】

དེ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་མི་སྡུག་པ་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དྲན་པའི་བར་དག་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན།

【O2 答】【P1 明不淨觀成滿分齊】

འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་མི་སྡུག་པའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ན། རྒྱུ་ཡང་རུང༌། གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཡུལ་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་མཚན་མར་སོ་སོར་བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་ཆེས་མང་དུ་སྣང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར༌བྱ་བའི་ཕྱིར། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར། དགའ་བར་མི་འགྱུར། མོས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་བཏང་སྙོམས་དང༌། ཡིད་འབྱུང་བ་དང་མི་མཐུན་པར་ཀུན་དུ་གནས་ན། རྣལ་འབྱོར་པས་བདག་ནི་མི་སྡུག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་ནི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་མི་སྡུག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ལས་བཟློག་པ༌ནི་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །མི་སྡུག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བྱམས་པ་དང་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དྲན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 辨差別】

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། བྱམས་པའི་སེམས་ཆེས་མང་དུ་སྣང་ལ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད༌པར་ཆོས་མང་དུ་སྣང་ལ། རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་དང༌། ཀུན་དུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁམས་དུ་མ་པའི་ལུས་ལ་རིལ་པོར་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཆེས་མང་དུ་སྣང་ལ༑ རིལ་པོའི་འདུ་ཤེས་ཉིད་མེད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དང༌། ནང་ཉེ་བར་ཞི་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཆེས་མང་དུ་སྣང་ལ། སྤྲོས་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གོ་ཞེས༌རྒྱས་པར་བྱ་བའོ། །

【N4 明止觀二道雙運分齊】【O1 問】

དེ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གཉིས་འདྲེས་པར་གྱུར་ཅིང༌། མཉམ་པར་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། གང་གིས་ན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པར་འཇུག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།

【O2 答】

སྨྲས་པ། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་རྣམ་པ་དགུ་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད༌པར་བྱེད་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ནི་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ལམ་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང་རྩོལ་བ་མེད་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པས། ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་དང༌། ཉམས་བདེ་བས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གཉིས་འདྲེས་པར་གྱུར་ཅིང་མཉམ་པར་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པར་འཇུག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 以uddānaṁ嗢柁南sdom總收】

བར་གྱི་སྡོམ་ནི། མཚན་མ་ཙམ་དང་ཡོངས་བཙལ་དང༌། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྒོ་དང་ལྡན། །དོན་དང་དངོས་པོ་མཚན་ཉིད་དང༌། །ཕྱོགས་དང་དུས་དང་རིགས་པ་དང༌། །མཐུན་དང་གོམས་དང་མ་ནོར་དང༌། །མི་ལྷོད་དུས་དང་ཉེར་བརྟགས་དང༌། །ཆོག་མི་ཤེས་དང་མི་འགལ་དང༌། །ཡང་དག་སྦྱོར་བ་ཉིད་རྣམས་ནི། །རྣམ་པ་དགུ་པོ་གཉིས་སུ་འདོད། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་གཞི་དང་ནི། །ཉེས་དམིགས་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ནི། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་ཡིན། །

【I5 manaskārabhāvanā修作意門yid la byed pa bsgom pa】【J1 證初修業者為證心一境性及斷喜樂修四作意】【K1 牒前標列caturbhirmanaskāraiḥ prajyate勤習四種作意yid la byed pa rnam pa bshis rab tu brtson pa byed】

དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ཁྱབ་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ལོག་པར་སྦྱོར་བ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སློབ་པར་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་ལས་ཐོག་མ་པ་སྟེ། དང་པོར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སྤོང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཞིས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །

【K2 別解釋】【L1 初番】【M1 總說】

བཞི་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཀུན་དུ་གདུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིན་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་མངོན་པར་བརླན་པར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ། །

【M2 別釋】【N1 cittasaṁtāpana調練心作意sems kun tu gduṅ bar】

དེ་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་གདུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་དེ་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་ཀུན་དུ་གདུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【N2 cittābhiṣyandano滋潤心作意sems mṅon par brlan par 'gyur ba】

དེ་ལ་སེམས་མངོན་པར་བརླན་པར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་དེ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སེམས་མངོན་པར་བརླན་པར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །

【N3 praśrabdhijanako manaskāra生輕安作意śin tu sbyaṅs pa skyed pa'i yid la byed pa】

དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་དེ་དུས་དུས་སུ་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་བྱས་ཤིང༌། དུས་དུས་སུ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱས་ནས༑ སེམས་ནང་དུ་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ༌མེད་པ་ལ་ཉེ་བར་འཇོག་པར་ཡང་བྱེད་ལ། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་དེའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་གཉེན་པོ་ལུས་དང་སེམས་རབ་ཏུ་ཚིམ་པར་བྱེད་པ། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 jñānanadarśana-viśodhano manaskāra淨智見作意ye śes daṅ mthoṅ ba rnam par sbyoṅ ba'i yid la byed pa】

དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ན། དེ་ལྟར་སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེས། དུས་དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད༌པ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱིར་ཞིང་ཕྱིར་ཞིང་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 第二番】【M1 saṃvejanīyāni Sthānāni可厭患處kun tu skyo bar 'gyur ba daṅ mthun pa'i chos rnams】

དེ་དེ་ལྟར་དུས་དུས་སུ་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་སེམས་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཟག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གདུང་བ་དང༌། ཀུན་དུ་གདུང་བ་དང༌། སྐྱོ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཀུན་དུ་སྐྱོ༌བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་རྒུད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་རྒུད་པ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ན། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་གནས་ཡིན་པ་དང༌། བདག་གི་འབྱོར་པ་དང་གཞན་གྱི་འབྱོར་པ་མངོན་པར་འདས་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་འགགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྱུར་པ་ན། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་གནས་ཡིན་པའོ། །

【M2 abhipramodamīyāḥ dharmāḥ可欣尚處mṅon par dga' bar 'gyur ba daṅ mthun pa'i chos rnams】

དེ་དེ་ལྟར་དུས་དུས་སུ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་ན། མངོན་པར་དགའ་བར་གྱུར་བ་དེའི་སེམས་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། འཇམ་པ་དང༌། སྣུམ་པ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། རླན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་གནས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་རྣམས་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར༌རྟོག་པ་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པའོ། །དེ་དཀོན་མཆོག་དག་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། འདི་ལྟར་སེམས་མངོན་པར༌དགའ་བར་བྱེད་དོ། །བདག་གི་སྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པ་ནི་བདག་གིས་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་དོ། །བདག་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་བདག་གིས་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་དོ། །བདག་གིས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ། ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ། དེས་པ། དགེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་ཡང་བདག་གིས་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་འཆི་བ་ནི་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་ཕྱི་མ་ཡང་བཟང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དཀོན་མཆོད་དག་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །བསླབ་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། ཇི་ལྟར་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། བདག་སྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང༌། དེའི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཅོས་འདུལ་བ་དང༌། དེ་ལ་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དེ་དག་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མཚུངས་པར་གྱུར་ཅིང་བསླབ་པའི་གཞི་མཚུངས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ལྟ་བ་མཚུངས་པར༌འགྱུར་བ་དང༌། རྙེད་པ་མཚུངས་ཤིང་རྙེད་པ་ཐུན་མོང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། བྱམས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པ་ནི་བདག་གིས་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྱོད་པ་མེད་པ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་རིམ་གྱིས་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་ཅེ་ན་བདག་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། མཐུ་ཡོད་ཅིང་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དམ་པ་ཡང་དག་པར་སོང་བ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་དག་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་མཚུངས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ལྟ་བ་མཚུངས་པར་གྱུར་པ་དང༌། རྙེད་པ་ཐུན་མོང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་གྱུར་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་དང༌། བདག་དེ་ལྟར་གྱུར་ཅིང་དེ་ལྟར་ཞུགས་པས་ན། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད༌དོ། །དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་དེས་སྔ་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་གནས་པ་ན་ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། དེའི༌གང་དུ་ཡང་ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་དད་ཅིང༌། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡིན་ནོ། །

【M3 依二處生四作意以障功能】【N1 法】

དེ་དེ་ལྟར་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་གདུང་བར་བྱེད་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་དང་ཟག་པ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་ཕྱོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་མཐུན་པར་བྱེད། ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་འཇོག་པར་བྱེད། རྣམ་པར་འབྲལ་བར་བྱེད་དོ། །མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། མངོན་པར་རླན་པར་བྱེད་ན་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྣུམ་པ་དང་བཅས་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང༌། ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དགའ་བར་བྱེད། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ༑ དེ་ལྟར་ན་དེའི་སེམས་དེ་ཆོས་གཉིས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་དེ་ལྟར་སེམས་དེ་སེམས་ཀུན་དུ་གདུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ན་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་ཕྱོགས་པར་བྱས་ཤིང༌། སེམས་མངོན་པར་བརླན་པར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་བྱས་ནས། དུས་དུས་སུ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་སྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་དུས་དུས་སུ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་རྣམ་པར་སྦྱོར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེའི་སེམས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་ཉེ་བར་སོང་བ་ཡིན་པས། དུས་དུས་སུ་ཉིན་མོ་དང༌། མཚན་མོ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང༌། ཐང་ཅིག་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་དང༌། དེ་དག་འདས་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །

【N2 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མགར་བའམ། མགར་བའི་སློབ་མ་མཁས་པ་ཞིག་གིས། གང་གི་ཚེ་གསེར་རམ། དངུལ་ཞིག་དྲི་མ་དང་སྙིགས་མ་ཐམས་ཅད༌སྦྱངས་པའི་ཕྱིར། དུས་དུས་སུ་མེར་བསྲེགས་ཤིང་ཆུས་བཀྲུས་ན། རྒྱན་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བྱ་བ་ལ་མཉེན་ཞིང་ལས་སུ་རུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་མགར་བའམ་མགར་བའི་སློབ་མ་མཁས་པ་དེ་དང་མཐུན་པའི་བཟོ་ཤེས་པ་དེས་མགར་སྤྱད་ཀྱིས་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཅི་འདོད༌པ་དེར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་

【N3 合】

དེ་བཞིན་དུ། རྣལ་འབྱོར་པས་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་སེམས་དེ་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པའི་དྲི་མ་དང་སྙིགས་མ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱོར་བར་བྱས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་མི་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱས་ན། རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་སེམས་དེ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སམ༑ ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་གང་དང་གང་དག་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར༌འབྱོར་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་དུ་འབབ་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། མི་འགུལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཇི་ལྟར་བསམས་པའི་དོན་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【J2 教初修業者於修作意取五種相】【K1 先教誨始修業者，依五停觀一一教取parikalpaṁ pañcanimittāny udgṛhṇīṣva五相修習mtshan ma lṅa】【L1 總問答標列】【M1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ལས་དང་པོ་པ་ལས་ཐོག་མ་པ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེ་དེ་ལྟར༌ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཚེ། དང་པོར་སྤོང་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པར་བྱེད་པ་ན།

【M2 答】

རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་དེས། ལས་དང་པོ་པ་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ་དེ་ལ་དང་པོར་འདི་སྐད་གདམས་པར་བྱ་སྟེ། བཞིན་བཟངས་ཚུར་ཤོག །ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་མར་འཛིན་པའི་རྒྱུ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཐོང་བའམ། ཐོས་པའམ། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དབང་གིས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ལ་བརྟེན་ལ། མཚན་མ་ལྔ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། སྣང་བའི་མཚན་མ་དང༌། དངོས་པོ༌ལ་བརྟག་པའི་མཚན་མ་དག་ཟུང་ཤིག་ཅེས་གདམས་པར་བྱའོ།

【L2 別解釋】【M1 教多貪行者依五種相修不淨觀】【N1 問】

དེ་ལ་གལ་ཏེ་ལས་དང་པོ་པ་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ་དེ་འདོད་ཆགས་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། མི་སྡུག་པས་འདུལ་བ་ཞིག་ཡིན་ན༑ དེས་མཚན་མ་ལྔ་པོ་དག་གཟུང་བའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་གདམས་པར་བྱ་ཞེ་ན༑

【N2 答】【O1 明依五相推求觀察】【P1-2 saṁevejanīya厭離相kun tu skye bar 'gyur ba與prasadanīya欣樂相daṅ bar 'gyur ba】【Q1 明教取厭離相】

དེ་ལ་འདི་སྐད་གདམས་པར་བྱ་སྟེ། བཞིན་བཟངས་ཚུར་ཤོག །ཁྱོད་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གང་དག་གང་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། གནས་པའི་གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་གང་ཡང་རུང་བ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་པའམ། བུད་མེད་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ནད་ཀྱིས་བཏབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་ནད་ཚབས་ཆེ་བའམ། ཤི་ཞིང་འཆི་བའི་དུས་ལས་འདས་པར་ཐོས་ཀྱང་རུང་སྐྱེས་པའམ། བུད་མེད་དེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་ཡང༌། སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་དེའི་མཛའ་བཤེས་སམ། བློན་པོའམ། ཉེ་དུའམ། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དེ་ལྟར༌ཐོས་པར་གྱུར་ཀྱང་རུང༌། གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་དེར་གཏོགས་པའི་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཕ་རོལ་གྱི་དམག་ཚོགས་ཀྱིས་ཕུང་བར་བྱས་སམ། མེས་ཚིག་གམ། ཆུས་ཁྱེར་རམ། གཏེར་ངན་པར་སྦས༌པས་ཆུད་ཟོས་སམ། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལེགས་པར་མ་བྱས་པས་ཉམས་སམ། རིགས་རྒྱུད་སྡང་བ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་སམ། རིགས་ཀྱི་ནང་ན་ཕ་ཚན་གྱི་དཀྲུགས་མ་བྱེད་པས་ཆུད་གསན་ཏེ། ཕུང་བར་བྱས་པ་ཐོས་ཀྱང་རུང༌། གལ་ཏེ་མ་ཐོས་ན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཡང་རུང༌། གལ་ཏེ་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་གྱི། །གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་དུ་དེ་ལྟར་གྱུར་ཀྱང་རུང༌། གལ་ཏེ་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡང་མ་བྱུང༌། གཞན་དག་ཏུ་ཡང་མ་བྱུང་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་མི་བཟད་པ་རྩུབ་པ། ཚ་བ་དྲག་པོ་དག་གིས་རེག་པར་གྱུར་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན་འདི་ལྟར་སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་གྱིས་ཤིག །ཀྱེ་མ་འཁོར་བ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ། །ལུས་འཐོབ་པ་ཡང་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ལ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒུད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ནད་མེད་པས་རྒུད་པ་དང༌། ཉེ་དུས་རྒུད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་རྒུད་པ་དང༌། ནད་དང་ན་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དང༌། འཆི་བ་དང༌། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཁ་ཅིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་རྒུད་པ་དང༌། ལྟ་བས་རྒུད་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། གཞི་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ལ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་འབྱོར་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས། མི་རྟག་པ་དེ་དག་ཡོད་པ་དང༌། གལ་ཏེ་རྒུད་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ཏམ། བྲལ་བར་གྱུར་ཀྱང༌། དེའི་ཚེ་འབྱོར་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པས། འབྱོར་པ་དཀོན་པ་དེ་ནི་ཆུད་ཟ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་སེམས་སྐྱོ་བར་བྱས་ནས་ཡང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འདི་ལྟར་སེམས་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་གཏད་པར་གྱིས་ཤིག །བདག་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཞིང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ལ། སེམས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་གྱི་བར་དུ་བདག་རྒུད་པ་དང༌། འབྱོར་བ་དེ་དག་དང་བྲལ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞི་དེས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་རྩུབ་པ་ཚ་བ་དྲག་པོ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ༌མི་ཐོབ་པའི་གནས་གང་ཡིན་པའི་གནས་དེ་ནི་ཡིད་བརྟན་ཏུ་མི་རུང་ཞིང་ཡིད་བརྟན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བག་ཡོད་པས་སྤོང་བའི་དགའ་བ་ལ་དགའ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་དེ་ལྟར་ལན་མང་དུ་གནས་ན་གནོད་པ་དེ་ཉིད་མཐར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ལ་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་གཏད་པར་གྱིས་ཤིག །

【Q2 明教取欣樂相】

དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་བཟུང༌ནས་ཡང་དང་པོར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། ཅི་བདག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ནམ། བདག་བརྗེད་ངས་པའམ། མ་གུས་པའམ། ཉོན་མོངས་པ་མང་བའམ། མ་བྱང་བའམ། གཅིག་གིས་བསླབ་པ་ལས་འགལ་བར་གྱུར་པ་ལྟ་མེད་གྲང༌། བསླབ་པ་ལས་འགལ་ན་ཡང་བདག་གིས་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བྱས་ཤིང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པས་ཡང་མི་བྱ་བར་སེམས་བསྐྱེད་དམ་མ་བསྐྱེད། ཅི་བདག་གིས་བྱ་བ་དག་བྱས་ཤིང་མི་བྱ་བ་དག་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན། མདོར་ན་བདག་འདི་ལྟ་སྟེ། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་ཞེས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་ཤིང༌། ཁྱོད་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ན་གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི༌ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བདག་ལ་འགྱོད་པ་མེད་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་ཡང་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་གང་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་འགྱོད་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི། ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འགྱོད་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ་ཞེས་ཡང་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་གང་དེ་ལྟར་འགྱོད་པ་མེད་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ཞིག་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་གནས༌དེ་གཅིག་པུས་འགྱོད་པ་མེད་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །བསྐྱེད་ནས་ཀྱང་ཕྱིས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་ཀྱིས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར༌བྱ་སྟེ། བདག་དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསླབ་པ་དག་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པར་གནས་པས་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཅིང་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གནས་དེས་ཀྱང་ཡིད་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག །གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རིམ་གྱིས་ཁྱད་པར་རྟོགས་པ་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཐོབ་ན་ཡང་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་གཞན་དག་གི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ལ་བདག་གིས་ཀྱང་ཕྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཡིད་ཆེས་པ་བསྐྱེད་ཅིང་ཡིད་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་རབ་ཏུ་དགའ་བ་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་གྱིས་ནི་ཡིད་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །

【Q3 明由厭離欣樂二相當得身心輕安一心境性】

འཛིན་དུ་བཅུག་ནས་ཡང་འདི་ལྟར་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ༑ བཞིན་བཟངས་ཚུར་ཤོག །ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མས་སེམས་གདུང་བར་བྱས་ཤིང་དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མས་སེམས་མངོན་པར་བརླན་པར་བྱས་ཟིན་པས། འཇིག་རྟེན་པ་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཡིད་ལ་མི་བདེ་བ༌སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལན་མང་དུ་གནས་པར་གྱིས་ཤིག་དང་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སམ། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་དང་གང་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་དམིགས་པ་དེ་དང་དེ་ལ། ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་གནས་པ་དང༌། ནང་དུ་ཡང་དག་པར་གནས་པར་འགྱུར་ཞིང་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【P3 ādinava nimitta過患相ñes dmigs kyi mtshan ma】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། མངོན་པར་བརླན་པས་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལ་མི་ཕྱོགས་པར་བྱས་ཤིང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་བྱས་ནས་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་མ་ཉེ་བར་ཟུང་ཤིག །དེ་ལ་མཚན་མ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་བཅུའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་དོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་པ་ལ༌རབ་ཏུ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་དག་ལ་འདི་ལྟར་མཚན་མ་འདི་དག་ནི་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་སྤྲོ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཉེ་བར་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། མཚན་མས་སེམས་གཡེང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྤྲོ་བ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཉེ་བར་མ་ཞི་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སེམས་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མཚན་མ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི༑ སྡུག་བསྔལ་བ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་གནོད་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཉེས་དམིགས་སུ་ཉེ་བར་ཟུང་ཤིག །དེ་ལྟར་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་མ་བཟུང་ནས། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་གནས་པ་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བ་ལ་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་དྲུག་བོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གཡེང་བ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལ༌སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཉེ་བར་ཞི་བ་ལ་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་རུང་བ་དང༌། སྡུག་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་མར་ཟུང་ཤིག །

【P4 āloka nimitta光明相snaṅ ba'i mtsahan ma】

དེ་ལྟར་མཚན་མར་བཟུང་ནས། གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། མར་མེའི་འོད་ལས་སམ། མེའི་ཕུང་པོའི་འོད་ལས་སམ། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལས་སྣང་བའི་མཚན་མ་ཟུང་ཤིག །

【P5 vasturūpaṅnimitta了別事相dṅos po la brtag pa'i mtshab ma】【Q1 教詣塚間取青瘀等相】

དེ་ལྟར་སྣང་བའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས། དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ལ་ཕྱིན་པ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལས་སམ། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དག་ལས་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་ཟུང་ཤིག །གལ་ཏེ་དུར་ཁྲོད་ལས་མ་ཡིན་ན་ཡང་རི་མོར་བྲིས་པ་ལས་སམ། ཤིང་ངམ། འཇིམ་པ་ལས་བྱས་པ་ལས་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་ཟུང་ཤིག །

【Q2 教思惟不淨加行】

【R1 明教思惟止品加行】【S1 法】

དེ་ལྟར་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་གནས་མལ་དུ་སོང་ལ་ཕྱིན་པ་དང༌། དགོན་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཤིང་དྲུང་ན་འདུག་ཀྱང་རུང༌། ཁྱིམ་གྱིས་སྟོང་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྐང་པ་བཀྲུས་ལ་ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ། ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་དྲན་པ་ཕྱོགས་པར་གཞག་སྟེ་འདུག་ཤིག །དེ་ལྟར་འདུག་ནས་ཀྱང་དང་པོ་ཁོ་ནར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བ་ཉིད་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཏད་པར་གྱིས་ཤིག །དེར་ཡང་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་མཚན་མ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། གཡེང་བ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་དང་། ཡིད་བརྟན་དུ་རུང་བ་དང༌། སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་གྱིས་ཤིག །དེར་ཁྱོད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་གཏོད་ཅིང་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱིས་ཤིག །རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་དེས་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། འདུ་ཤེས་དྲུག་པོ་བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནས་ཀྱང་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་དང་ནང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་རིམ་གྱིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་སེམས་གཏད་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་ཞི་གནས་ཀྱི་སེམས་ཐོབ་པ་ན། གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པ་དང༌། མ་གོམས་པའི་ཉེས་པས། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་སྣང་བར་འགྱུར། སྒོ་སྟོན་པར་འགྱུར། དམིགས་པར་བྱེད་པར་གྱུར་ན་དེ་དག་བུང་ངོ་ཅོག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་སྔར་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ༌བྱས་ཏེ། དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པས་དམིགས་པ་དེ་རྣམ་པར་བཤིག་ཅིང་རྣམ་པར་བཙལ་ན། སྣང་བ་མེད་བ་ཉིད་ལ་ཉེ་བར་གཞག་པར་འགྱུར་རོ། །བཞིན་བཟངས་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཕྲ་བ་དང་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཡིན་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་དང༌། འབད་པ་དྲག་ཏུ་བྱའོ། །

【S2 喻】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དམིགས་པ་དེ་ལ་དགོངས་ནས། དགེ་སློང་དག་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོ་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་འདུ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན༌ནོ། །ཡུལ་གྱི་བཟང་མོ་དེ་ཡང་གར་དང༌། གླུ་དང༌། རོལ་མོ་མཆོག་ཏུ་མཁས་པར་གྱུར་ན། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་དག་རྒྱ་ཆེར་འདུ་བར་འགྱུར་རོ། །དེར་སྐྱེས་བུ་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཞིག་འོངས་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་ལ་ལ་ཞིག་གིས། འདི་སྐད་དུ་ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་ཁྱོད་སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་ཁ་ད་ཅན་དུ་གང་བ་འདི་མ་བོར་བར་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོའི་བར་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་བར་དུ་ཁྱེར་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱི་བཞིན་དུ་གཤེད་མའི་མི་རལ་གྱི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་འདེ་ཡང་འབྲང་བར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་གང་བ་འདི་ལས་ཐིགས་པ་གཅིག་ཙམ་ཞིག༌ས་ལ་བོ་བར་གྱུར་ན། དེའི་ཕྱིར་གཤེད་མའི་མི་རལ་གྲི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་འདིས་ཁྱོད་ཀྱི་མགོ་མགྲིན་པ་ནས་གཅོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྒོ་ན། དགེ་སློང་དག་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། སྐྱེས་བུ་དེ་སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་གང་བ་དེ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅིང༌། གཤེད་མའི༌མི་རལ་གྱི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་དེ་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོའམ། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་དེ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འགྱུར་སྙམ་མམ། གསོལ་པ་བཙུན་པ་མ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེས་གཤེད་མའི༌མི་སུག་པ་ན་རལ་གྲི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་འདིས། སླད་བཞིན་དུ་འབྲང་བ་མཐོང་ལགས་པས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་གང་བ་འདི་ལས་ཐིགས་པ་གཅིག་ཙམ་ཞིག་ས་ལ་བོ་བར་གྱུར་ན། དེའི་ཕྱིར་གཤེད་མའི་མི་རལ་གྲི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་འདིས་བདག་གི་མགོ་བོ་མགྲིན་པ་ནས་གཅོད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་སླད་དུ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོའམ་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་དག་ཡིད་ལ༌བྱེད་ལ་མི་བགྱིད་ཅིང་སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་བལྟམས་པ་དེ་ཉི་ཚེ་ལ་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསམས་ཏེ། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་འཚལ་ཏེ། འཆི་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་བགྱིད་ལགས་སོ། །

【S3 況】

བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་གང་ལ་ལ་དག་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསམས་ཏེ། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས། བླ་མར་བྱས་ནས། སྒོམ་པར་བྱེད་ན། དེ་དག་ནི་ངའི་ཉན་ཐོས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཡུལ་གྱི་བཟང་མོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ༌ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །གར་དང་གླུ་དང༌། རོལ་མོ་མཆོག་ཏུ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་དང༌མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བོ་མང་པོ་དག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་མཚན་མ་བཅུ་པོ་དག་གི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །སྣོད་འབྲུ་མར་གྱིས་ཁ་ད་ཅད་དུ་གང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི། ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་སྣུམ་པའི་དོན་གྱིས་ཞི་གནས་ལ་ཉེ་བར་གཏད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །གཤེད་མའི་མི་རལ་གྲི་གཟས་པ་ཐོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལ་སྔོན་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་མཚན་མར་བཟུང་བའི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ནོ། །ཐིགས་པ་གཅིག་ཙམ་ཡང་ས་ལ་མི་བོ་བར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ཁྱེར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི། རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་གཏད་པས། ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རིམ་གྱིས་མཐར་ཆགས་སུ་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་འགྱུར་ཞིང༌། མཚན་མ་ལ་དམིགས་པའམ། རྣ་པར་རྟོག་པ་ལ་དམིགས་པའམ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་འགའ་ཙམ་ཡང་བསྐྱེད་པར་མི་བྱའོ། །

【R2 明教思惟觀品加行】【S1 結前止道善不善修】

རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལས་དང་པོ་པ་དེ་ལ་འདི་སྐད་རྗེས་སུ་འདོམས་པར་ཡང་བྱེད་དེ། བཞིན༌བཟངས་ཁྱོད་ནི་ཅི་ཙམ་དུ་དེ་ལྟར་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་ཅིང་དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་དུ། ཁྲོད་ཀྱིས་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་མ་གོམས་པའི་ཉེས་པས་མངོན་པར་མི་དགའ་ཞིང་འཁྲུག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ། བྱ་དགོས་པར་སྣང་ན། དེའི་ཚེ་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་དེ་ལས་ལངས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་དམིགས་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཏད་པར་བྱ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་

【S2 正明觀】【T1 明二種作意修不淨觀】【U1 作假想勝解】

འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པའམ། རྣམ་པར་རྣགས་པ་ནས་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དག་བཟུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ལ་དང་པོ་ཁོ་ནར་མཚན་མ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཡིད་ལ་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། དང་པོ་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་གཅིག་ནས་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་གཅིག་ལ་མོས་པར་གྱིས་ཤིག་དང༌། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱང༌བ་བྱས་པ་དང༌། འོད་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་དམིགས་པ་དེ་ལ་མོས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་གཉིས་དང༌། གསུམ་དང༌། བཞི་དང༌། ལྔ་དང༌། བཅུ་དང༌། ཉི་ཤུ་དང༌། སུམ་ཅུ་དང༌། བཞི་བཅུ་དང༌། ལྔ་བཅུ་དང༌། བརྒྱ་དང༌། སྟོང་ནས་རྣམ་པར་བསྔོས་པའི་རྣམ་པ་ཚད་མེད་པས་ཕྱོགས་དང༌། ཕྱོགས་མཚམས་ཐམས་ཅད་འདབ་ཆགས་སུ་ཡོངས་སུ་གང་སྟེ། དེ་དག་གི་བར་སྐབས་ཐ་ན་ཁར་བའི་རྩེ་མོ་གཟུགས་པའི་གཏོས་ཙམ་ཡང་མེད་པར་མོས་པར་གྱིས་ཤིག །རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་མོས་པར་གྱིས་ཤིག།། །།

【U2 當趣入真實作意】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ།

ཁྱོད་ཀྱིས་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ལ་ཡང་དག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཞུགས་ཤིག །བདག་གིས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དག་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་དེ་བས་ནི། བདག་གི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྲིད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བདག་འཆི་འཕོ་ཞིང་སྐྱེ་བ་དག་ན། ཤི་ཞིང་དུས་ལ་འདས་པར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་བསྔོས་པར༌གྱུར་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཆེས་ཚད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནི་མི་མངོན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ་ལ་ཞིག་གིས༌བསྡུས་ཤིང་བསྡུས་ནས་ཀྱང་ཞིག་པར་མ་གྱུར། རུལ་བར་མ་གྱུར་དུ་ཟིན་ན། གང་དུ་དེ་དག་ཤོད་བར་འགྱུར་བའི་ས་ཕྱོགས་ཀྱང་མེད་དོ། །བསྐལ་པ་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ནས་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དེ་དག་ཀྱང་སྡུད་པར་བྱེད་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན། དེ་དག་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡང་རི་ངོས་ཙམ་མོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཕྱིན་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ཕྱི་མའི་མཐའི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་དག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【T2 明此觀門非頓觀察】

ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་དེ་དག་ལ་ལན་ཅིག་རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་མོས་པར་བྱས་ནས། ཡང་སེམས་ཞི་བར་བྱས་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། འོད་གསལ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མེད་པ་དང༌། བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ་མི་དགོས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྣམ་བར་བསྔོས་པ་དེ་ལ་མོས་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དམིགས་པ་དེ་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ། བྱ་དགོས་པའི་བར་དུ་སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱས་ཏེ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་བར་ཅིག་དང༌། ཚད་མེད་པའི་བར་དག་ལ་ཡང་ཚུལ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ནང་དུ་ཞི་བར་བྱས་ཤིང་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱས་ནས་ཡང་མོས་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་བསྡུས་པས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ཚད་མེད་པ་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཚད་མེད་པའི་བར་དག་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྣང་བ་མེད་པ་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་མཚན་མ་དེ་དག་ཀྱང་སྤོང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །

【R3 明總教二品加行】

དེ་ལ་ཡང་ལུང་འབོགས་པར་བྱེད་དོ། །བཞིན༌བཟངས་ཁྱོད་ཀྱིས་དང་པོ་ཁོ་ནར་སྣང་བའི་མཚན་མ་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་གྱིས་ཤིག །སྣང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འོད་དང་ལྡན་པ་དང༌། འོད་གསལ་བ་དང༌། མུན་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡང་སྒོམས་ཤིག །ཁྱོད་དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་ལ་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པ་ན། གལ་ཏེ་དང་པོ་ཉིད་ནས་དམིགས་པ་ལ་མོས་པ་རྣམ་པར་མི་གསལ་ཞིང་སྣང་བ༌མཚུངས་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། བསྒོམ་པ་གོམས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་དང༌། རྐྱེན་དེས་དམིགས་པ༌ལ་མོས་པ་རྣམ་པར་གསལ་བ་དང༌། སྣང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དང་པོ་ཉིད་ནས་རྣམ་པར་གསལ་བ་དང༌། སྣང་བ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་ཞིང་རྒྱ་ཆེར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གསལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྣང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར༌འགྱུར་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་བཟུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་དང༌། སྣང་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར་བཟུང་བས་

【O2 結aśubhāprayukta不淨觀mi sdug pasmṛtyupasthāneṣvavataradran pa ñebar gshag ba dag la yaṅ 'ṇug par bya趣入念處】【P1 結五相明由趣入】

དུས་དུས་སུ་སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་གྱིས་ཤིག །མཚན་མ་ཙམ་གྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལྷག་མཐོང་གི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་ཡང་གིས་ཤིག །འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པའི་སྦྱོར་བ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འཇུག་པར་གྱིས་ཤིག །ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་ནས་བཤད་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་མི་སྡུག་པའི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་མི་སྡུག་པའི་རྫས་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མོས་པར་གྱིས་ཤིག །མོས་པར་བྱས་ཤིང་མོས་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་གྱིས་ཤིག་དང༌། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནང་གི་ལུས་ལས་བརྩམས་ནས། ཁྱོད་ཀྱི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ཀྱི་མི་སྡུག་པའི་མཚན་མ་བཟུང་བས། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རུས་གོང་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའི་བར་དག་ལ་མོས་པར་གྱིས་ཤིག །མོས་པར་བྱས་ཤིང་མོས་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱོས་ཤིག་དང༌། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལས་བརྩམས་ནས། ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ནང་གི་ལུས་ལ་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་སེམས་དང༌། གཞན་གྱི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་མི་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་འཆི་བར་མོས་པར་གྱིས་ཤིག །ཤི་ནས་ཀྱང་དུར་ཁྲོད་དུ་ཁྱེར་བ་དང༌། ཁྱེར་ནས་ཀྱང་དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བ་དང༌། བོར་ནས་ཀྱང་རྣམ་པར་བསྔོས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རྣམ་པར་རྣགས་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་དུ་གྱུར་པར་མོས་པར་གྱིས་ཤིག་དང༌། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་ལུས་ལས་བརྩམས་ནས། ཁྱོད་ཀྱི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི༌ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཐོས་པ་དང༌། བསམས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་མཚན་མར་འཛིན་པས། ཆ་གསུམ་པོ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་ཕྱོགས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་རྣམས་སུ་མོས་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་ནང་དུ་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ན་དེ་ལ་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྣམ་པ་དང༌། གཡེང་བ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་དུ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་དང༌། སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་ནི། སྐད་ཅིག་རེ་རེ་དང༌། སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་གཞན་དང༌། གཞན་དུ་སར་པ་སར་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མོས་པར་གྱིས་ཤིག་དང༌། དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་བ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཡུལ་ཉེ་བར་ལེན་པར་བྱེད་པ། ཡུལ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པར་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་མིང་གི་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་མངོན་པར་འདུས་ཤིང་ཟད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་དང༌། ད་ལྟར་བརྗེད་ངས་པས་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ན་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དམིགས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བྱུང་ནས། འཇིག་པ་ཉིད་དང༌། དུས་ཡུན་མི་རིང་བ་ཉིད་དང༌། ངན་པར་གནས་པ་ཉིད་དང༌། ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པ་ཉིད་དང་མི་བརྟན་པ་ཉིད་དང༌། ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་པར་མོས་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་བཟུང་ནས། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གནས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་དམིགས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ནང་གི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་བཞི་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་དང༌། སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ༌གཞན་དང་གཞན་དུ་སར་པ་སར་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པར༌འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མོས་པར་གྱིས་ཤིག་དང་དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། སེམས་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཁྱོད་མི་སྡུག་པའི་སྦྱོར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【P2 明依聚落護身心】

ཁྱོད་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ན། དུས་དུས་སུ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་ཡང་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །ཁྱོད་དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པས་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་པ་ན་ཁྱོད་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་ན་དེ་ལ་གཞོལ་བ་དང༌། དེ་ལ་འབབ་པ་དང༌། དེ་ལ་བབས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དམིགས་པ་དང༌། དམིགས་པའི་མཚན་མ་མ་སྤངས་པར་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཞུགས་པའི་ཚེ་ན། གླང་པོ་ཆེ་དམུ་རྒོད་དང༌། རྟ་དམུ་རྒོད་དང༌། བ་ལང་རྡུང་རྒུས་དང༌། ཁྱི་ཟ་བ་དང༌། སྦྲུལ་དང༌། ངམ་གྲོག་དང༌། སྡོང་དུམ་དང༌། ཚེར་མ་དང༌། འདམ་རྫབ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། ལྗན་ལྗིན་དང༌། མི་གཙང་བའི་ཁུང་བུ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། གནས་མལ་སྡིག་པ་ཅན་དག་ཡོངས་སུ་སྤང་ཞིང་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་གྱིས་ཤིག །ཁྱོད་ཀྱིས་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་གང་དག་ལ་དབང་པོ་རྣམས་གཏད་པར་མི་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་བརྩལ་བ་མེད་པས། དབང་པོ་རྣམས་ལེགས་བར་བསྡམ་བར་གྱིས་ཤིག །ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་དག་ལ་དབང་པོ་རྣམས་གཏད་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་མི་རྒྱུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར་གཞག་པར་གྱིས་ཤིག །ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ལུས་ལེགས་པར༌བསྲུངས་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ལེགས་པར་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར་གཞག་པས་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཟས་ཀྱི༌ཚོད་རིག་པར་ཟོ་ཤིག །ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་རན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། རིགས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། དུས་སུ་སྨྲ་བ་དང༌། གནམ་པོར་སྨྲ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བར་སྨྲ་བར་གྱིས་ཤིག །ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་གཏམ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་ཟེར་བ་ན་ཡང་རྩོད་པའི་གཏམ་མི༌བྱ་བའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་རྩོད་པའི་གཏམ་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་སྨྲ་བ་མང་པོ་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྨྲ་བ་མང་ན་རྒོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྒོད་ན་ཉེ་བར་མི་ཞི་བར་འགྱུར་བ་དང་ཉེ་བར་མ་ཞི་ན་སེམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཐག་རིང་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱོད་དེ་ལྟར་རྒྱུ་བ་ན་དམིགས་པ་མ་བཏང་བས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་འདུག་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་མཚན་མ་ཇི་ལྟ་བཟུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱེད་པས་རྣལ་འབྱོར་དུ་གྱིས་ཤིག །གཙུབ་གཏན་ལས་མེ་འབྱུང་བའི་སྦྱོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་རྒྱུན་དུ་གྱིས་ཤིག །འདི་ལྟར་སེམས་རབ་ཏུ་གཏད་པར་ཡང་གིས་ཤིག །གལ་ཏེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་འཛམ་བུའི་གླིང་པའི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་ཇི་སྲིད་དུ་ཐུབ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ང་བདག་གཅིག་པུའི་ཚེ་ཚད་དུ་གྱུར་ཀྱང༌། བདག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་འདི་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཉིད་དང༌། ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་ཉིད་རིག་པས་ན་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པས་སྤོང་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་རྣལ་འབྱོར་མི་གཏང་བར་བྱ་བ་ན་ཚེ་ཐུང་ཞིང་སྲོག་མྱུར་ན་ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལོ་བརྒྱ་ལས་མི་ཐུབ་ཅིང་ཡོངས་སུ་བརྩིས་ན་ཡུད་ཙམ་ཅིག་ལས་མེད་པ་འདིས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་དེ་ལྟར་སེམས་རབ་ཏུ་གཏད་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཇི་སྐད་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་དུ་བྱེད་ཅིང་ལེགས་པར་བྱེད་ན་གང་གི་དོན་དུ་སྤོང་བར་ཁས་བླངས་པའི་དོན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དང་པོ་ཁོ་ནར་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཆུང་ངུ་ལ་རེག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདོམས་པར་བྱེད་དོ། །

【O3 結教誨正行】

དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་དེས་སློབ་མ་ལས་དང་པོ་པ་ལས་ཐོག་མ་པ་མི་སྡུག་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་དེ་ལས་འདོམས་པ་ན་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་གཏམས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པ་ན་ཡང་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【M2 類多瞋痴慢尋思者修慈等觀】【N1 總類同】

མི་སྡུག་པས་འདུལ་བ་ལ་མི་སྡུག་པས་གདམས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱམས་པས་འདུལ་བ་ལས་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱིས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དག་གི་སྒོར་འཇུག་པ་དག་གི་ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱ་སྟེ།

【N2 顯差別異不淨觀】【O1 慈愍觀】【P1 解於三品有情修與樂觀】

དེ་ལས་དང་པོ་པ་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་མཚན་མ་བཟུང་སྟེ། གནས་མལ་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་སོང་སྟེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་སའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པས༑ དང་པོ་ཁོ་ནར་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་མོས་པར༌བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ཀྱེ་མ་སེམས་ཅན་བདེ་བ་འདོད་པ༌འདི་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་བདེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པས་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་མཚུངས་པར་ཉེ་བར་བསྒྲུབ༌པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་གཉིས་དང༌། གསུམ་དང༌། བཞི་དང༌། ལྔ་དང༌། བཅུ་དང༌། ཉི་ཤུ་དང༌། སུམ་ཅུ་དང༌། བཞི་བཅུ་དང༌། ལྔ་བཅུ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་དང༌། ཕྱོགས་མཚམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དག་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་འདབ་ཆགས་སུ་གང་སྟེ། གང་དུ་འདབ་ཆགས་སུ་མ་གྱུར་པའི་གོ་སྐབས་སུ་ནི་ཐ་ན་འཁར་བའི་རྩེ་མོ་གཟུགས་པའི་གཏོས་ཙམ་ཡང་མེད་པར་མོས་པར་བྱའོ། །མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཇི་ལྟ་བཞིན་དུ་དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 慈行趣入念住】

བྱམས་པའི་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་མི་སྤོང་བར་བྱམས་པ་བསྒོམ་བཞིན་དུ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དག་ལ་འཇུག་པ་ཁོ་ནར་ཡང་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན་འཇུག་པར༌བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཀྱང་གཞན་དག་གི་མཛའ་བཤེས་སུ་གྲགས་པ་ཡང་ཡིན། དགྲ་བོར་གྲགས་པ་ཡང་ཡིན། ཐ་མལ་བར་གྲགས་པ་ཡིན་ལ། བདག་ཀྱང་བདེ་བར་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་བདག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གི་མཛའ་བཤེས་སུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན། དགྲ་བོར་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན། ཐ་མལ་པར་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ལ། སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་བདེ་བར་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་བདག་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། ཇི་ལྟར་ཁོ་བོ་བདག་ལ་བདེ་བ་ཚོལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་བདག་དང་མཉམ་ཞིང་བདག་དང་མཚུངས་པས་ན། བདག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་ཡང་བདེ་བ་ཉི་བར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་དག་ལས་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་ཕུང་པོ་འདྲེན་མ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་འདྲེན་མ་ལ་དམིགས་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །རྣལ་འབྱོར་པས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལ་མོས་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །དེ་ལ་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཡང་དག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཡང་འཇུག་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཇུག་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། བདག་གིས་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པའི་བར་དེ་དག་ལ་མོས་པར་བྱས་པ་དེ་བས་ནི། བདག་གིས་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སེམས་ཅན་གང་དག་བདག་གི་མཛའ་བཤེས་སུ་གྱུར་པ་ལས་དགྲ་བོ་དང༌། ཐ་མལ་པར་སོང་བ་དང༌། དགྲ་བོར་གྱུར་པ་ལས་མཛའ་བཤེས་དང༌། ཐ་མལ་པར་སོང་བ་དང༌། ཐ་མལ་པར་གྱུར་པ་ལས་མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་བོར་སོང་བའི་མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་བོ་དང་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་མངོན་པར་འདས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཆེས་ཚད་མེད་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་གྲངས་དེས་ན། སེམས་ཅན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་མཛའ་བཤེས་དང༌། དགྲ་བོ་དང༌། ཐ་མལ་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་པས་ན། རྣམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཕྱོགས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕན་པ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཡང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ནས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ནས་ཀྱང་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བ་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བདག་གིས་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་མ་བྱས་པར་དེ་དག་མངོན་པར་འདས་སུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང༌། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་བདག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་སེམས༌ལ་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་སུ་གྱུར་པ་མེད་པ་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ། ཀྱེ་མ་འདས་པའི་སེམས་ཅན་འདི་དག་ཀྱང་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་རྗེས་སུ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱའོ། །གང་དག་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་མ་འདས་པ་དེ་དག་ཀྱང༌། བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ད་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་བྱམས་པ་ལ་གནས་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུན་དང༌། དགེ་བའི་རྒྱུན་གང་ཡིན་པ་དེའི་གན་ན་མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བྱམས་པ་ལ་གནས་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྒྱའི་ཆར་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །སྟོང་གི་ཆ་དང་གྲངས་དང་ཆ་དང་བགྲང་བ་དང༌། དཔེ་དང༌། རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【O2 idaMpratyayatItyasamudpāda緣性緣起觀rkyen 'di la ñid dten ciṅ 'brel par 'byuṅ ba la rab tu brtson pa】【P1 觀緣起】

དེ་ལ་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་མཚན་མ་འཛིན་པར་བྱེད༌དོ། །སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་ནི་མི་ཤེས་པས་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་ཡོད་དེ། དེས་ནི་འདི་དག་མངོན་སུམ་དུ་མི་རྟག་པ་ལ་ནི་རྟག་པར་རྟོག་པར་བྱེད། མངོན་སུམ་དུ་མི་སྡུག་པ་ལ་ནི་སྡུག་པར། སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བདེ་བར། བདག་མེད་པ་ལ་ནི་བདག་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་པས་ན། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བསླད་པ་ཡིན་ཏེ། བསླད་པའི་རྒྱུས་ཚེ་འདི་ལ་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ལུས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་སྲིད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སྲེད་པར་གྱུར་པས་སྐྱེ་བའི་རྩ་བའི་ལས་རྣམས་བྱས་པས་ན། དེས་ན་ཕྱི་མ་ལ་ལས་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་མཚན་མར་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་མཚན་མ་བཟུང་ནས་ཀྱང༌། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་པོ༌འདི་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནང་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ལུས་གང་དག་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་བརྩམས་པ་དེ་དག་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་མངོན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ༑ སེམས་ཅན་འདི་དག་གི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལུས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོས་ཀུན་དུ་ཟིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནར་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དང༌། ཕྱིས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི༑ ནང་གི་ལུས་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ༑ །གང་གི་ཚེ་གཞན་དག་གི་ད་ལྟར་གྱི་ཕུང་པོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 從緣起趣於念住】

གང་གི་ཚེ་བདག་དང་གཞན་དག་གིས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་ཕུང་པོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་འབྱུང་བ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དག་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【O3 dhātuprabhedaprayogaprayukta(六)界差別觀khams rab tu dbye ba la rab tu brtson pa】【P1 通觀內外諸界】【Q1 觀麁六界】

དེ་ལ་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང༌། རི་དང༌། རྩྭ་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། གསེག་མ་དང༌། གྱོ་མོ་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་ཤང་ཀ་ཤི་ལ་དང༌། བྱི་རུ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྲ་བའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས། ནང་གི་སྲ་བ་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆུའི་ཕུང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་ཀླུང་དང༌། འབབ་ཆུ་དང༌། མཚོ་དང༌། ལྟེང་ཀ་དང༌། ཁྲོན་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་གཤེར་བའི་མཚན་མ་བཟུང་ཞིང་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེ་འདི་ལྟ་སྟེ། མེའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། དཔྱིད་ཀའི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས་གདུངས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པ་དང༌། ཁྱིམ་མེ་ཆེན་པོས་ཚེག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་ཕུང་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤར་དང་ལྷོ་དང༌ནུབ་དང༌། བྱང་གི་རླུང་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བར་དག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གང་དག་ཡུལ་གྱིས་མ་ཁྱབ་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པས་ཁྱབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བུ་གུ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། གོ་སྐབས་ཡོད་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་དེ་དག་ལས་མཚན་མ་བཟུང་ནས། ནང་གི་ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་མཚན་མ་འཛིན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་མིག་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་ཤིང་གཟུགས་སྣང་བར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་མ་གྱུར་ན། དེ་དང་འབྱུང་བའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི། དེ་ལས་བཟློག་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་མཚན་མ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེས་དེ་ལྟར་མཚན་མ་བཟུང་ནས་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་ལ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དང༌། ཁམས་དང༌། རིགས་དང༌། རང་བཞིན་ཡོད་དོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །

【Q2 假想以細折麁】【R1 折四大】

འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཀྱང་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཡན་ལག་དང༌། ཉིད་ལག་དག་ལ་རགས་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཆ་ཤས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉི་ཟེར་གྱི་ནང་ན་ཡོད་པའི་རྡུལ་དང་མཉམ་པའི་བར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཁད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་རྡུལ་ཕྲ་རབ༌ཀྱི་བར་དུ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡན་ལག་དང༌། ཆ་ཤས་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་པ་དག་ཡོད་པར་མོས་པར་བྱེད་ན། ལུས་ཐམས་ཅད་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ༌རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ཁམས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི༌རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་མཐའ་ཡིན་ནོ། །

【R2 折空界】

ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་ནི་དང་པོ་ཁོ་ནར་མིག་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། མིད་པ་སྦུབས་ཡོད་པ་དང༌། གང་གིས་མིད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་དུ་མིད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་དེའི་མིད་པ་སྨད་ཀྱི་ཆར་འཛག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། ནམ་མཁའི་ཁམས་རགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཁད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་སྤུའི་ཁུང་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་སྦུབས་དང་ལྡན་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །

【R3 折識界】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལ་ནི་ཁྱད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་གནས་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དང༌། རྣམ༌པའི་བར་དུ་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ཡོད་པར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །

【R4 折十色界】

རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཁོ་ན་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་ན། གནས་དངདམིགས་པ་ལ་མོས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དག་ལ་ཡང་མོས་པར་བྱེད་དེ། །དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【Q3 明趣入念住】

དེ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ནང་གི་ཁམས་ལ་མོས་པར་བྱེད་པས་ན། དེ་ནང་གི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པ་གཞན་དག་གི་ཁམས་ལ་མོས་པར་བྱེད་ན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་གཞན་དག་གི་ཁམས་ལ་མོས་པར་བྱེད་ན་ནི། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 唯觀內身六界】【Q1 作勝解觀】【R1 明觀水火地風空】

གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་འདི་འཆི་བ་དང༌། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྣངས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པའི་བར་དུ་མོས་པར་བྱེད་དེ། རྣམ་པར་རྣགས་པ་ཡང་རྣག་རབ་ཏུ་འཛག་པར་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཁད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་རྣག་གི་རྒྱུན་དེས་རྒྱ་མཚོའི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་རྣག་གིས་ཡོངས་སུ་གང་བར་མངོན་པར་སྤེལ་ཞིང་མོས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །ལུས་དེ་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པར་བྱས་ནས་མེའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་མེས་ཚིག་པར་ཡང་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། མེ་ཞི་ནས་ཀྱང་རུས་པའི་ལྷག་རོལ་དང༌། ཐལ་བའི་ལྷག་རོལ་ཙམ་ཞིག་ལུས་ལ་མོས་པ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །རུས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རླུང་གི་ཕུང་པོ་ཚད་མེད་པས་ཕྱེ་མར་ལྷགས་ཏེ། ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་གཏོར་ཞིང་ཁྱེར་བར་ཡང་མོས་པར་བྱེད་དོ། །ཁྱེར་ནས་ཀྱང་རུས་པ་དེ་དག་དང༌། ཐལ་བ་དེ་དག་དང༌། རླུང་དེ་དག་མི་སྣང་བར༌ལྷག་མ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཙམ་ཞིག་ལུས་པར་སྣང་བར་མོས་པར་བྱེད་དེ༑

【R2 總結依不淨加行入界差別住修身觀】

དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་སྡུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་པའི་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པར་བྱེད་དོ། །

【Q2 作真實觀】

དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན་ཡང་དག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀྱང་འདི་ལྟར་ནང་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པར་བྱེད་དེ། བདག་གི་ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། སའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་དང་། ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ཚད་མེད་པ་དེ་དག་ལ་མོས་པར་བྱས་པ་དེ་བས༌ནི། བདག་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་ཚེ། མ་ཤི་བ་དང༌། ཕ་ཤི་བ་དག་དང༌། ཕུ་ནུ་དང༌། བུ་སྲིད་དང༌། ཉེ་དུ་ཤི་བ་དག་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཟད་པ་དང༌། ནོར་ཟད་པ་དག་ན་མཆི་མ་རབ་ཏུ་ཟགས་ཤིང་མཆི་མ་རྒྱུད་བླགས་པ་དང༌། མའི་ནུ་ཞོ་འཐུངས་པ་དང༌། རྐུན་པོ་དང༌། ལམ་འགོག་པ་དང༌། ཁྱིམ་འབུགས་པ་དང༌། མདུད་པ་འགྲོལ་བ་དག་འབྱུང་བས་དེ་ལག་པ་བཅད་པ་དང༌། རྐང་པ་བཅད་པ་དང༌། མགོ་བཅད་པ་དང༌། སྣ་བཅད་པ་དང༌། ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བཅད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་གྱུར་པ་དེས་ན། ཁྲག་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བྱུང་ཞིང་རབ་ཏུ་ཟགས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཆེས་དཔག་ཏུ་མེད་དེ། མཆི་མ་དང༌། འོ་མ་དང༌། ཁྲག་གིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཆུའི་ཁམས་ཀྱི་ཆུའི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེའི་གན་ན། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཆུས་ཡོངས་སུ་གང་བས་ནི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །སྲིད་པ་དང་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དག་ན་ལུས་རྣམས་མེས་བསྲེགས་པར་གྱུར་པའི་མེའི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཆེས་ཚད་མེད་དེ། དེ་ལ་ནི་དཔེ་ཡང་ཚད་མེད་དོ། །སའི་ཁམས་ཀྱི་རུས་པ་ཞིགས་པར་གྱུར་པ་དག་ཀྱང་ཆེས་ཚད་མེད་དོ། །གང་གི་ལུས་དེ་དག་རབ་ཏུ་གཡོ་བར་བྱེད་པའི་རླུང་གི་ཁམས་དེ་ཡང་ཆེས་ཚད་མེད་དོ། །ལུས་དེ་དག་གི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྦུབས་ཡོད་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱང་ཆེས་ཚད་མེད་དོ། །ད་ལྟར་གྱི༌ཐ་མའི་ལུས་འདི་ལ་ཐུག་པའི་བར་གྱི་ལུས་སར་པ་སར་པ་དག་ཡང་དང་ཡང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་དེ་ཡང་ཆེས་ཚད་མེད་དེ། དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ལ་གནས་པའི་འགྲོ་བ་དེ་ཡང་ཕྱི་མའི་མཐར་ནི་མ་ངེས་ཏེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་འདི་ནི་ཚད་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་དོ། །

【O4 ānāpānasmṛti安那波那念dbugs rṅub pa daṅ dbugs dbyuṅ ba dran pa】【P1 正觀息風】

དེ་ལ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་དྲན་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི། གནས་ཁང་གཡས་གཡོན་གྱི་སྒོའི་རྣམ་པ་ལས་སམ། ལྕགས་མགར་གྱི་སྦུད་པ་དག་ལས་སམ། གསེར་མགར་གྱི་ཤིང་སྦུད་ལས་སམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་ཕུང་པོ་དག་ལས་རླུང་ཕྱིར་འབྱུང་བ་དང༌། ནང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། འོང་བ་དང༌། འགྲོ་བའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་ནང་གི་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་དམིགས་པ་དྲན་པས། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཁ་དང་སྣའི་ཕྱོགས་སུ་སྦུབས་རགས་པ་ནས། འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་རླུང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་ཆུང་བ་ལ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་ཁྱད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་རླུང་དེ་ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། ཆེས་མང་བར་མོས་པར་བྱེད་ཅིང་སྤུའི་ཁུང་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་ཞུགས་པར་མོས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ལུས་ཐམས་ཅད་རླུང་གི་ཕུང་པོ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། རླུང་གི་ཕུང་པོས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་དང༌། རླུང་གི་ཕུང་པོས་ཉེ་བར་དཀྲིས་པ་དང༌། རླུང་གི་ཕུང་པོ་ཚད་མེད་པའི་ནང་ན་འདུག་ཅིང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། ཤིང་བལ༌གྱི་འདའ་བ་དང༌། རས་བལ་གྱི་འདའ་བ་ལྟར་ཡང་བ་ཉིད་དུ་མོས་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །

【P2 明入身念住觀】

དེ་གང་གི་ཚེ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་རྒྱུན་འཇུག་པ་མ་ཉམས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་གཞན་དག་གི་ཤི་བའི་ལུས་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་ཅིང་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་རྒྱུན་འཇུག་པ་མ་ཉམས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་འཆི་བའམ། ཤི་བར་མོས་པར་བྱེད་ཅིང་དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བའི་རྒྱུན་འཇུག་པ་དང་བྲལ་བར་མོས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 勸修加行】

སྦྱོར་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་མོས་པར་བྱེད་དེ། ལྷག་མ་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 初業者如教修行得色界定】【L1 明正修行】

དེ་ལྟར་ལས་དང་པོ་པ་ཡང་དག་པར་གཏམས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ན། བརྟུན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་འཇིག་རྟེན་ལ་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་བསལ་ཏེ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པ༌བྲེ་མོ་གཏམ་ལ་སོགས་པས་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བརྟུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པའི་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེའི་ཤེས་བཞིན་དང་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་དང༌། དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་ལེགས་པར༌རབ་ཏུ་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་འཇིག་རྟེན་ལ་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བརྟུན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལ་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་བསལ་བའི་བར་ལ་གནས་པ་

【L2 明前能引後：sukṣma→audārika-kāyacittaprasrabdhi微劣→強盛身心輕安phra ba→rags lun daṅ sems śin tu sbyaṅ pa】

དེའི་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པའི་ཚེ་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་འབྱུང་བ་ནི་ཕྲ་བ་སྟེ། བརྟག་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ན་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡིན་ནོ། །༌དེ་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དེ་ཉིད་མངོན་པར་འཕེལ་བ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ༌བརྒྱུད་དེ་ལེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་རགས་ཤིང་བརྟག་པར་སླ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་དེ། ཇི་ཙམ་ན་དེའི་རགས་ཤིང་བརྟག་པར་སླ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལྔ་ལྟས་སུ་དེའི་སྲ་བ་ལྕི་བར་སྣང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་གནོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【L3 明行漸增：cittapraśabdhi→kāyapraśrabdhi心輕安→身輕安sems śin tu sbyaṅs pa→lus śin tu sbyaṅs pa】

དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་དེའི་གཉེན་པོ་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐྱེས་པས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་མཐུན་པ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རླུང་དག་ལུས་ལ་རྒྱུ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་བའི་རྒྱུས་ན་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེའི་གཉེན་པོ་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་ལུས་ཐམས་ཅད་རྒྱས་ཏེ་གང་བ་བཞིན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དང་པོར༌དེ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་སེམས་དགའ་བ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་ཉམས་བདེ་བ་དང་། སེམས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་དང་བཅས་པ་ཡང་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ཤུགས་དང་པོ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ལུས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་གྲིབ་མ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། སེམས་ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བརྟན་ཞིང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྣམ་པས་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【L4 得色界定】【M1 明得定samanaskāra有作意yid la byed pa daṅ】

དེའི་འོག་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལས་དང་པོ་པ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེས་དང་པོར་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཆུངངུུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 明samanaskārasya liṃgāni有作意者相狀yid la byed pa daṅ bcas pa de'i rtags】

ལས་དང་པོ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དེའི་རྟགས་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེས་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཆུང་དུ་ཐོབ་པ་དང༌། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཆུང་ངུ་ཐོབ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཅིང་ནུས་པ་དང༌། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད༌འཇམ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱིས་ཉེ་བར་དཀྲིས་པ་དང༌། དེས་སྤྱད་པ་རྣམ་པར་སྤྱོང་བ་ཡང་སྤྱད་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དྲག་པོ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། གཉེན་པོ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང་ངན་ངོན་ཙམ་ལ་བརྟེན་ཅིང་ཅུང་ཟད་བརྩལ་བ་ཙམ་གྱིས་སེལ་ནུས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། གཏི་མུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁེངས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་འདུག་སྟེ། སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ན། མྱུར་བ་མྱུར་བར་སེམས་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར༌འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དག་གིས་ཤིན་ཏུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམས་ཤས་ཆེར་ཀུན་དུ་མི་རྒྱུ་བ་དང༌། འདོད་པ་དང་དགའ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཤས་ཆེར་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ལངས་ཏེ་རྒྱུ་བ་ན་ཡང་ལུས་དང་སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཁ་ཅིག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པའི་རྟགས་དང༌། མཚན་མ་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

བསྡུས་པའི་སྡོམ་ནི། འགྲོ་བ་དང་ནི་གསོལ་བ་དང༌། །གཟེངས་བསྟོད་དྲི་དང་བརྟག་པ་དང༌། །བསྲུང་ཞིང་བསགས་དང་རབ་དབེན་དང༌། །རྩེ་གཅིག་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སྦྱོད་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་ལ། །ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ཡིན། །〔回上方〕

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་གཏོགས་པ་ལས། རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་གསུམ་པ་རྫོགས་སོ།། །།

【D4 caturthaṁ yogasthānam第四瑜伽處rnal 'byor gyi gnas bshi pa謂趣世出世處】【E1 有二頌列其二門】

〔案：對應的藏譯原來位於下方〕

【E2 依門辨】【F1 略解二門】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་བཅུ་བདུན་པ།

དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་བ་སྤོང་བའི་དགེ་བ་ཆུང་དུ་ལ་ཞུགས༌པ་དེའི་གྲོང་དུ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་ནི་གཞན་མེད་དེ་གཉིས་པོ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ༑ འཇིག་རྟེན་པའི་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའིའོ། །དེ་ལ་ལས་དང༌པོ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ནི། བདག་འཇིག་རྟེན་པའམ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བགྲོད་པས་འགྲོ་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་ལན་མང་དུ་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཉིན་མཚན་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པས་དེའི་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དེ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང༌། ཡངས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་དེའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དམ་ཞིག་བརྟན་ལ་སྲ་བ་དང༌། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་མོས་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་མམ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གང་གིས་འགྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །

【F2 廣辨】【G1 辨laukika-marga趣世間道'jig rten pa'i lam】【H1 略辨六門】

དེ་ལ་གང་དག་ཚེ་འདི་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ཁོ་ནས་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞིང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ཆོས་འདི་པ་ཡིན་ཡང་སྔོན་ཞི་གནས་སྤྱོད་སྤྱོད་པ་དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་རྣོ་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱི་མ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་ཅིང་ཚེ་འདི་ལ་མ་ཡིན༌པ་སྟེ། གང་ཟག་དེ་བཞི་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འགྲོ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཆིང་བ་མཐའ་དག་ཡོད་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང༌། འཆིང་བ་མ་ཚང་བའི་སློབ་མ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པར་ལྟ་ཞིང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བར་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【H2 廣辨六門】【I1 解七作意kāmavairāgya離欲'dod pa'i 'dod chags daṅ bral bar bya ba(缺解2釋非想非非想名)】【J1 明七種作意離欲界欲】【K1 先總標列】

དེ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྗེས་སུ་འཐོབ་པོ། །བདུན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པ་དང༌། སྤྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པ་དང་། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །

【K2 別解釋】【L1 次第別釋七作意】【M1 lakṣaṇapratisaṁvedī manaskāraḥ了相作意mtshan ñid so sor rig pa'i yid la byed pa】【N1 總說】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་ཅིང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་དྲུག་པོ་དོན་དང༌། དངོས་པོ་དང་། མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱོགས་དང༌། དུས་དང༌། རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ན་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དེ།

【N2 別釋】【O1 義】

དེ་ལ་རེ་ཞིག་རགས་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི། འདི་ལྟར་འདོད་པ་འདི་དག་ནི་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པའོ། །གནོད་པ་མང་བའོ། །ཡམས་ཀྱི་ནད་ལྟ་བུ་མང་བའོ། །འགོ་བའི་ནད་ལྟ་བུ་མང་བའོ་ཞེས། རགས་པའི་དོན༌ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཉེས་དམིགས་མང་པོ་དང༌། འགོ་བའི་ནད་ལྟ་བུ་མང་པོའི་བར་དག་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རགས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །

【O2 事】

དེ་ལ་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་ནང་གི་འདོད་པ་དག་ལ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་པ་དག་ལ་ཡང་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའོ། །

【O3 相】【P1 自相】

དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པའོ། །འདི་དག་ནི་དངོས་པོའི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་བདེ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་སྟེ། དེ་ལ་བདེ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གནས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གནས་དག་ཡིན་ནོ༑ །སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་ནི། ཞེ་སྡང་གི་གནས་དང༌། ཁྲོ་བ་དང་ཁོན་དུ་འཛིན་པའི་གནས་དག་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དག་ནི། འཆབ་པ་དང༌། འཚིག་པ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པའི་གནས་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གནས་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདོད་པ་འདི་དག་ནི་རབ་ཏུ་གནོད་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་གནོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【P2 共相】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད༌པས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བར་དང༌། མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི། འདོད་པའི་འབྱོར་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བས་དེ་དག་གི་འབྱོར་བ་དེ་ཡང་བརྙན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O4 品】

ཇི་ལྟར་ན་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་པ་འདི་དག་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཁོ་ནར་གཏོགས་པ་ཏེ། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ལྟ་བུ་དང༌། ཤའི་ཁམ་ཚད་ལྟ་བུ་དང༌། རྩྭའི་སྒྲོན་མ་ལྟ་བུ་དང༌། མེ་མདག་གི་དོང་ལྟ་བུ་དང༌། སྦྲུལ་གདུག་པ་ལྟ་བུ་དང༌། རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དང༌། བརྙན་པོའི་རྒྱན་ལྟ་བུ་དང༌། ཤིང་ཀིམ་པ་ཀའི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན་ཡང་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དུ་མ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མཛའ་བ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ངོམས་མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཉེས་དམིགས་ལྔ་གསུངས་ཏེ། འདོད་པ་རྣམས་ནི་མནོག་ཆུང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མང་ཞིང་ཉེས་དམིགས་མང་བ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ན་ངོམས་མི་མྱོང༌། ཆོག་མི་ཤེས་ཤིང་སྙིང་ཚིམ་པའི་མཐའ་མེད་པ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་པ་རྣམས་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་སྨད་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ན་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཉེ་བར་སྩོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདོད་པ་དེ་དག་ནི་མི་ངོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། མང་པོ་དང་ཐུ་མོང་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་ངན་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། མྱུར་དུ་འཇིག་པར་གྱུར་པ་དང༌། རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བག་མེད་པའི་ས་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང༌། གསོག་དང༌། གསོབ་དང༌། བརྫུན་པ་དང༌། སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། བྱིས་པ་འདྲིད་པ་ཡིན་པས་ཚེ་འདིའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ལྷའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། མིའི་འདོད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །དེ་དག་ནི་བདུད་ཀྱི་གཟན་མ་སྟེ། དེ་དག༌ལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ཉེས་རྩོམ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི༌ལས་རྣམས་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་འབྱུང་ཞིང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་གང་དག་འདི་ལ་སློབ་པ་དེ་དག་གི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་འདི་དག་ནི་ཤས་ཆེར་དེ་ལྟར་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཁོ་ནར་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཕྱོགས་སུ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O5 時】

ཇི་ལྟར་ན་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་པ་དེ་དག་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཡང་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང་ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་དེ་ལྟར་གནོད་པ་མང་བ་དང༌། འོག་བའི་ནད་ལྟ༌བུའི་བར་མང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་མང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དུས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O6 理】

ཇི་ལྟར་ན་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ནི་བརྩལ་བ་ཆེན་པོ་དང༌། ཡོངས་སུ་བརྩལ་བ་ཆེན་པོ་དང༌། ངལ་བ་ཆེན་པོ་དང༌། ལས་དང་བཟོའི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་སྡུད་པར་བྱེད། སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཉེ་བར་སྩོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལེགས་པར་བསྡུས། ལེགས་པར་བསྒྲུབས། ཉེ་བར་བསགས་ནས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕ་མ་དང༌། བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། བྲན་ཕོ་དང༌། བྲན་མོ་དང༌། ལས་མི་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང༌། མཛའ་བཤེས་དང༌། བློན་པོ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས༌རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་དང༌། ནང་གི་ལུས་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་འབྲས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་གྱིས་ཉེ་བར་གསོས་པ་རྟག་ཏུ་བསྐུ་བ་དང༌། བཀྲུ་བ་དང༌། མཉེ་བས་ཉེ་བར་བརྟེན་པ་དང༌། འབྲལ་བ་དང༌། འཐོར་བ་དང༌། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་འདི་བྱུང་ངོ་ཅོག་ནི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བར་ཟད་དེ། བཀྲེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་ནི་ཁ་ཟས་ཡིན་ནོ། །གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་དང༌། ངོ་ཚ་བའི་གནས་པ༌ཅར་གྱིས་གཡོགས་པ་ནི་གོས་ཡིན་ནོ། །གཉིད་ཀྱི་སྙོམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། སྡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་ནི་མལ་ཆ་དང་སྟན་ཡིན་ནོ། །ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་ནི་ན་བའི་གསོས་སྨན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འདོད་པ་འདི་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས། འདི་དག་ལ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱད་པར་མི་བྱ་ཞིང་ཞེན་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ནད་ཀྱིས་བཏབ་པའི་ནད་པས་ནད་ཞི་བར་བྱ་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་སྨན་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། འདོད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་རགས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ལ་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཐོང་བ་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད༑ རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་གྲགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས། དེ་དག་ནི་བསམ་པར་མི་བྱ་ཞིང༌། རྣམ་པར་བརྟག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་རིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེས་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་དྲུག་པོ་དག་གིས་དེ་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མེད་དོ་ཞེས། དེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི་རིགས་པ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། འདྲེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 ādhimokṣiko manaskāraḥ勝解作意mos pa las byuṅ ba'i yid la byed pa】

དེས་དེ་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། རགས་པའི་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱིས་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། མཚན་མ་དེ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང༌། རགས་པ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཞི་བར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 prāvivekyo manaskāraḥ遠離作意rab tu dben pa'i yid la byed pa】

དེ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་དང་པོ་ཁོ་ནར་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ལམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ལམ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M4 ratisaṁgrāhako manaskāraḥ攝樂作意dga' ba sdud pa'i yid la byed pa】

དེས་དང་པོ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དེའི་འོག་ཏུ༌སྤོང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། སྤོང་བ་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་མཐོང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཆུང་ངུ་ལ་རེག་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ༌སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དུས་དུས་སུ་རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དགའ་བ་སྡུད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M5 mīmānsa manaskāraḥ觀察作意dpyod pa'i yid la byed pa】

དེ་ལྟར་སྤོང་བའི་དགའ་བ་དང༌། སྒོམ་པའི་དགའ་བ་ལ་ཡང༌དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་ན་རྒྱུའམ་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་ལ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བ་ལ༑ བགེགས་བྱེད་པར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཅི་བདག་ལ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་མི་མྱོང་ངམ། འོན་ཏེ་མེད་པས་སོ་སོར་མི་མྱོང་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་དེ་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་འདོད་པས་རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་བའི་མཚན་མ་སྟུ་གུ་གང་ཡང་རུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་དེ། དེའི་བག་ལ་ཉལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་མཚན་མ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། བསྟེན་པ་ལ་གཞོལ་བ་དང༌། བསྟེན་པ་ལ་འབབ་པ་དང༌། བསྟེན་པ་ལ་བབ་པའི་སེམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་། བཏང་སྙོམས་སུ་མི་གནས་ལ་ཡིད་འབྱུང་བ་དང༌། སྨོན་པ་དང༌། ཕྱིར་ལྡོག་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་གནས་ན། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གི་སེམས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས། དེས་བག་ལ་ཉལ་དེའི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་རྒྱ་ཆེར༌སྤངས་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས། མངོན་པར་ཟིན་པ་དང༌། ཆུ་བཞིན་དུ་བཅུས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་ཟིན་པ་དེས་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེར་གནས་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་དེ་ནི་དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M6 prayoganiṣṭho manaskāraḥ加行究意作意sbyor ba mthar thug pa'i yid la byed pa】

དེ་དེ་ལྟར་སྤང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྒོམ་པ་ལ་དགའ་བར་རྒྱ་ཆེར་གནས་ཤིང་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། ཡང་དང་ཡང་དུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། དུས་དུས་སུ༌སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རེ་ཞིག་ཙམ་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་འབྲལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ས་བོན་གཏན་བཅོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M7 prayoganiṣṭhaphala manaskāraḥ加行究意果作意sbyor ba mthar thug pa'i bral bu yid la byed pa】

དེའི་མཇུག་ཐོགས་ཁོ་ནར་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 明四作意轉時喜樂充滿住對治果】

དེ་ལ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེས་པར་གྱུར༌པ་དེའི་ཚེ་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བས་ལུས་ཡོངས་སུ༌ཚིམ་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ལན་འགའ་ལན་འགའ་ནི་བདེ་བའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་དོ། །ལན་འགའ་ལན་འགའ་ནི་བདེ་བའི་དངོས་པོ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ན་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཐམས་ཅད་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བས་མ་ཁྱབ་པ་དང༌། ཁྱབ་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེ་དེའི་ཚེ་ན་འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དབེན་པ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ༑ དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ལྔ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་པ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོའི་ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 重釋作意作用差別】

དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི༌སྤང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད། ཐོབ་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་སྤང་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་གཏོད་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཆེན་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་སྡུད་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་འབྲིང་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། ཐོབ་པ་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་ལ་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཆུང་དུ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །

【L4 將六作意與四作意及厭斷二治相攝】

གཞན་ཡང་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགའ་བ་སྡུད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་དུ་ནི། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། དང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་དག་འདུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J2 明七作意離初靜慮已上乃至無所有處欲】【K1 舉初定總類上地皆有七作意】

ཇི་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་གྱིས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་བཞིན་དུ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་གྱིས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 別解依上離下有七作意】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར། གང་གིས་རྟོག་པ་དག་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྟོག་པ་མེད་པ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ཞི༌བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི། མཚན་ཉིད༌དུ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཐོབ་པ། རྟོག་པ་དག་ལ་རགས་པར་ལྟ་ཞིང་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་དམིགས་པ་ལ་མི་བརྟན་པར་སྤྱོད་པ་དང་པོ་སྐྱེས་པས། དམིགས་པ་ཡིད་ལ་རྗོད་པ་རགས་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དམིགས་པ་ལ་མི་བརྟན་པར་སྤྱོད་པ་དེ་དང་འབྲེལ་པའི་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཡིད་ལ་རྗོད་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དཔྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སེམས་སྐྱེས་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དུས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ནང་ནས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་རྣམས་སུ་ཡང༌། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བྱུང་ནས་འཇིག་པ་ཀུན་མི་རིང་བ། ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ། སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ། གཡོ་བར་བྱེད་པ། རབ་ཏུ་མ་ཞི་བའི་རྣམ་པས་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དེའི་རང་བཞིན་ནི་ས་གོང་མ་ལ་ལྟོས་ན། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བའི་ཕན་ཡོན་ཆུང་ཟད་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གནས་པ་ལ་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ཞི་བ་བས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་རྟོག་པ་དག་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །རྟོག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནི་རགས་པ་དེ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ནོ༑ །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡོད་མིན་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་ས་དང་ས་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ། །

【K3 以六事尋思二種麁相】

ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་མན་ཆད་ཀྱི་ས་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ས་འོག་མ་རྣམས་ནི་ཆེས་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཤིང་ཆེས་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་གནས་པ་དང༌། ཆེས་ཚེ་ཐུང་བར་གནས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་པོ་དེ་དག་གཞི་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མན་ཆད་ཀྱི་ས་གང་དང་གང་དག་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའི་ས་གོང་མ་རྣམས་ལ་ནི་ཅི་རིགས་པར་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【I2 廣辨八定】【J1 八定】【K1 prathamaṁ dhyanamupasaṁpadya viharati初靜慮具足安住bsam gtan daṅ po bsgrubs te gnas】

འདོད་པ་དག་ལས༌དབེན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ། འདོད་པ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་དང༌། དངོས་པོའི་འདོད་པའོ། །འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལས་དབེན་པའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། མཚོན་འབྱིན་པ་དང༌། དབྱིག་པ་འབྱིན་པ་དང༌། འཐབ་མོ་དང༌། མཚང་འདྲུ་བ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། གཡོ་བྱེད་པ་དང༌། སླུ་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་སྟེ། དེ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་ལྟ་བའི་ཕྱིར་འདོད་པའི་གཉེན་པོ་རང་གི་ས་པའི་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དགེ་བ་དག་དང་ལྡན་པས་ན། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དབེན་པ་ལས་ཞེས་བྱ༌བ་ནི་འདོད་པ་གང་དག་ལས་དབེན་པ་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་སོ། །སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདོད་པ་དང་རེ་བའི་དོན་ཐོབ་ཅིང་དགའ་བ་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་ལྟ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང༌། སེམས་དང་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ན། དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་གཏོད་པ་དང༌། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ༑ །དང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོར་འདོད་པའི་ཁམས་ནས་བསྐྱོད་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བགྲངས་པའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིས་བསྒོམ་པ་ལན་མང་དུ་བསྒྲུབས་པས་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་ཐོབ་པ་དང༌། དཀའ་བ་མེད་པར་ཐོབ་པ་དང༌། ཚེགས་མེད་པར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེས་མཚན་མོ་དང༌། ཉིན་མོ་དང༌། ཉིན་མཚན་དང༌། ཉིན་མཚན་བདུན་གྱི་བར་རམ། ཇི་སྲིད་འདོད་པའི་བར་དུ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན་གནས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །

【K2 dvitīyaṁ dhyanamupasaṁpadya viharati第二靜慮具足安住bsam gtan gñis pa bsgrubs te gnas】

དེ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས། རྟོག་པ་མེད་པ། དཔྱོད་པ་མེད་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞིང༌ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་བཟློག་ནས། རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་དག་ལ་ལེགས་པར་གཏོད་ཅིང༌། དམིགས་པ་ལ་མི་བརྟན་པར་སྤྱོད་པ་ལས་རྣམ་པར་ཕྲལ་ཏེ། དམིགས་པ་ལ་བརྟན་པར་སྤྱོད་པ་ལ་དང་གཅིག་གིས་སེམས་ཞི་བ་དང་དང་བར་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེས་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་གོམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཉིད་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པས༌བར་དུ་གཅོད་ཅིང་སྐབས་སུ་འཆད་པའི་གནས་སྐབས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པ་དང༌། སྐབས་སུ་འཆད་པ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པས་ན༑ དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སོ། །སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པ་དང་རེ་བའི་དོན་ཐོབ་ཅིང་དགའ་བ་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་ལྟ་བས། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་ལྡན་ཞིང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་དེའི་གཉེན༌པོ་སེམས་དང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ཤིང་ལས་སུ་རུང་བའི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ༌བགྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 tṛtīyaṁ dhyanamupasaṁpadya viharati第三靜慮具足安住bsam gtan gsum pa bsgrubs te gnas】

དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་ལ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་གནས་པ། བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། དགའ་བ་མེད་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ། དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དགའ་བའི་མཚན་མ་དག་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བའི་ཕྱིར། དེའི་ཕྱིར་དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཞེས༌བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་མེད་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་ན། དེའི་སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་སྐྱོན༌རྣམ་པ་གཉིས་པོ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། ད་ལྟར༌གྱི་དགའ་བ་དག་དང་བྲལ་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དེ་གཉིས་ནི། སེམས་རྒྱུན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ན། སེམས་ཀུན་དུ་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །༌དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཡོད་པས་དེས་ན་རྒྱུན་དུ་བཏང་སྙོམས་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་ཡོད་པས། དེས་ན་དེར་ཡང་རྒྱུན་དུ་བཏང་སྙོམས་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དེ་དག་ལ་བཏང་སྙོམས་ཤས་ཆེར་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་གཏན་པ་དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་པ་ན་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་སྟེ་གནས་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལེགས་པར་གོམས་པར་མ་བྱས་པས་བརྗེད་ངས་པའི་ཕྱིར། བརྒྱ་ལ་བརྒྱ་ལམ་ན། དགའ་བད་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་དག་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད། ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་བྱུང་ངོ་ཅོག་དང་དུ་མི་ལེན་པར་སྤོང་བར་བྱེད༑ སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་ཅིང་སེམས་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་པས་ན༑ དེའི་ཕྱིར་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ་ཞེས༌བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དེའི་ཚེ་ན་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་ཚོར་བའི་བདེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ༑ །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་ལ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མན་ཆད་ལ་ནི། བདེ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མེད་ལ་རྒྱུན་དུ་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་པ་ཡང་མེད་དོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་གོང་མ༌དག་ལ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཡོད་ཀྱང་བདེ་བ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་འོག་མ་དག་ལ་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མེད་པ་དང༌། གོང་མ་དག་ལ་བདེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་གནས་ཡིན་པས་ན། འཕགས་པས་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་ཏེ་གནས་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གང་དེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་དེ། འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་སོ། །

【K4 caturthaṁ dhyanamupasaṁpadya viharati第四靜慮具足安住bsam gtan bshi pa bsgrubs te gnas】

དགའ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་པ་དེས་དེའི་ཆེ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས༑ དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བས་སེམས་དགའ་བར་བྱེད་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དགའ་བའི་གཉེན་པོ་དགའ་བ་མེད་པ་ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བའི་ཚོར་བའི་སེམས་ལས༌སྐྱེས་པར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་དགའ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ། སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ། དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བདེ་བའི་གཉེན་པོ་ནི་རིགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར། སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་མ་བསྟན་པར་དེའི་གཉེན་པོས་བྱས་པ་བདེ་བ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བརྟེན་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་པས། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལས་བསྐྱེད་ཅིང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ས་པའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེའི་ཚེ་ན་བསམ་གཏན་པ་དེས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་རྗེས་སུ་ཐོབ་ཅིང༌། དེས་སྔོན་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ད་ལྟར་སྤོང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས༌པས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི་བདེ་བ་སྤངས་སོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་སོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི་ཡིད་བདེ་བ་ནུབ་པོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནུབ་པོ། །བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེས་རེ་ཞིག་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཚོར་བའི་ལྷག་མ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཉི་ཚེ་ཡོད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེས་དེའི་ཚེ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ས་འོག་མའི་སྐྱོན་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབུགས་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པར་གྱུར་ཅིང༌། དེ་དག་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་གང་ཡོད་པ་དེ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེའི་སེམས་དེ་མི་གཡོ་བར་གནས་ཤིང༌། གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྔ་མ་དག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【K5 ākāśanantyāyatanamupasaṁpadya viharati空無邊處具足安住nam mkha' mtha' yas skye mched bsgrubs te gnas】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་བཅོ་བརྒྱད་པ།

དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ནུབ་པར་གྱུར་ཅིང་། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ། དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་མོས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཁ་དོག་སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། དཀར་པོ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་དག་ནི་མི་སྣང་ཞིང་སྐྱོ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཡང་དག་པར་འདས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ནུབ་པར་གྱུར་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དེ་དག་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤིང་མི་སྣང་བར༌གྱུར་པའི་རྒྱུས་ཁ་དོག་བསགས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་སྒྲིབ་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དག་དང་བྲལ་བས་ན༑ དེའི་ཕྱིར་ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ནུབ་པར་གྱུར་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དེ་དག་དང་བྲལ་བས་ཐོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟས་དང༌། སྐོམ་དང༌། བཞོན་པ་དང༌། གོས་དང༌། རྒྱན་དང་། གནས་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། དམག་དང༌། རི་ལ་སོགས་པར་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་འདུ་ཤེས་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་དག་དེ་རྣམས་ལ་གཏད་ཀྱང་རྣམ་པ༌ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེས་དེ་ལྟར་གཟུགས་དང༌། ཐོགས་པ་དང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དག་རྣམ་པར་བཤིག་ནས། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པའི་རྣམ་པས་མོས་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ། གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ཉེར་བསྡོགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤིང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གོང་མ་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་པའི་བར་དུ་ནི། དེ་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་ཀྱང་ནམ་མཁའ་དེ་ཉིད་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་རང་གི་ས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་ཚེ་ན་ནི་ས་འོག་མའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །

【K6 vijñānantyāyatanamupasaṁpadya viharati識無邊具足安住rnam śes mtha' yas skye mched bsgrubs te gnas】

དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས༑ རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ༑ དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གིས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པར་བྱེད་པ། ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྣམ་པར་མོས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འདོད་པས། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་བཟློག་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྣམ་པས་མོས་པར་བྱེད་ཅིང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ཉེར་བསྡོགས་དང་བཅས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་སོ་སྙམ་ནས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤིང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ན་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【K7 ākiṁcanta-āyatanamupasaṁpadya viharati無所有處具足安住ci yaṅ med pa'i skye mched bsgrubs te gnas】

དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། ཅི་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ནི། དེ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་བསྐྱོད་ཅིང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གཞན་པའི་དམིགས་པ་ཅི་དང་ཡང་ལྡན་པ། གཟུགས་ཅན་ནམ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་ན་མ་རྙེད་དེ། དེས་དམིགས་པ་དེ་མ་རྙེད་པ་ན། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ཉེར་བསྔོགས་དང་བཅས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། དམིགས་པ་གཞན་ཅི་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་མོས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཁོ་ན་ལ་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་འདུ་ཤེས་ལ་མོས་པ་དེ་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱས་པས། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར༌འཇུག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ་ཅི་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་ནས། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【K8 naiva saṁjñā-nāsaṁjñā-āyatanamupasaṁpadya viharati非想非非相處具足安住'du śes med 'du śes med min skye mched bsgrubs te gnas】

དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་དེ་ལ། དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་བསྐྱོད་ཅིང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལ་རགས་པར་འདུ་ཤེས་ཤིང༌། ཉེས་དམིགས་སུ་འདུ་ཤེས་པས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །འདུ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དེ་སྔོན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི་ཅི་ཡང་གི་འདུ་ཤེས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ལ། ད་ལྟར་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པས་ན༑ དེའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཅི་ཡང་གི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེའི་འདུ་ཤེས་འདི་ལྟ་ལྟེ། དཔེར་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པའམ༑ འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་གི་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འགགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདུ་ཤེས་དེ་ཕྲ་ཞིང་དམིགས་པ་ལ་མཚན་མ་མེད་པར་འཇུག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་ཞེས༌བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་མཆེད༌དེ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་ན། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ཉེར་བསྡོགས་དང་བཅས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤིང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཉེར་བསྡོགས་དང་བཅས་པས་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱས་པས། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུའི་དངོས་གཞི་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །

【J2 約靜慮及與無色相對辨異】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་རྣམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི། ལུས་སའི་འོག་ཏུ་འབྱིང་བར་སྣང་བ་ལྟ་བུའི་རྟགས་འབྱུང་ངོ༌། །གཟུགས་མེད་པ་དག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་ན་ནི། ལུས་ནམ་མཁའ་ལ་འཕར་བ་ལྟར་སྣང་བའི་རྟགས་འབྱུང་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་ན་ཡང་དག་པའི་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །

【I3 dve acittike samāpatti二無心定sems med pa'i sñoms par 'jug pa ni rnam pa gñis】

དེ་ལ་སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཁོ་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ནི། འཕགས་པ་ཁོ་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་མཛད་དོ། །དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས༌ཀྱི་ནི། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་གཉིས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི། འདུ་ཤེས་མེད་པའི༌སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལས་བསྐྱོད་ཅིང་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར་འགགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་འདུ་ཤེས་ནི་ནད་དོ། །འདུ་ཤེས་ནི་འབྲས་སོ། །འདུ་ཤེས་ནི་ཟུག་རྔུའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་འདི་ནི་ཞི་བའོ། །འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདུ་ཤེས་ལ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས། འདུ་ཤེས་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་དེ་བསྒོམས་པའི་རྒྱུས་ན། སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་ནི་སེམས་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་འགྱུར་ལ། སྙོམས་པར་ཞུགས་མ་ཐག་ཏུ་ནི་སེམས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། དགེ་རྒྱས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་དག་གི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་སེམས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སུ་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་ལྟར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་པའི་འཕགས་པ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བའི་གནས་པས་གནས་པར་འདོད་པ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལས་སེམས་བསྐྱོད་པར་བྱེད་ཅིང་། དེའི་སེམས་དེ་དེ་ལས་བསྐྱོད་པ་ན་དམིགས་པ་མི་རྙེད་དེ། མ་རྙེད་ན་འགག་ཅིང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། དེ་ལྟར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སློབ་པའམ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་རུང་སྟེ། གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【I4 辨pañcānāmabhijñānāmabhinirhāra五通mṅon par śes pa lṅa】【J1 略辨要】【K1 已得根本靜慮】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྲུབ་ཏེ། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་པ་བསམ་གཏན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ༌པ་དེ་

【K2 依修通正法聽聞受持】【L1 依聞思作意思惟】

བསམ་གཏན་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེས་འདི་ལྟ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ལམ། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའམ༑ ལྷའི་རྣ་བའམ། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའམ། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་ཐོས་པ་དང༌། བཟུང་བ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་

【L2 依定地作意了知義法】

དེ་ཉིད་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་འགྱུར་ཏེ། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གྱུར་པ་དེས། དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་སེམས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་ན། དེའི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱང་ཡོད་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །

【J2 廣釋】【K1 總舉十二想】

གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གྱུར་པ་དེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། འཇམ་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ཕྲད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། མོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྔོན་སྤྱད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་གོ་རིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྣང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སོ། །

【K2 別釋】【L1 依五想修神境通】【M1 輕舉想】

དེ་ལ་ཡང་བའི་འདུ་ཤེས་ནི་འདུ་ཤེས་གང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཤིང་བལ་གྱི༌འདའ་བའམ། རས་བལ་གྱི༌འདའ་བའམ། རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྟར་ཡང་བར་མོས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་མོས་པར་བྱེད་པ་ན། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྲིའི་སྟེང་ནས་ཁྲིའུའི་སྟེང་དུའམ། ཁྲིའུའི་སྟེང་ནས་ཁྲིའི་སྟེང་དུའམ། དེ་བཞིན་དུ་ཁྲིའི་སྟེང་ནས་རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའི་སྟེང་ནས་ཁྲིའི་སྟེང་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འདོང་བར་བྱེད་དོ། །

【M2 柔軟想】

དེ་ལ་འཇམ་པའི་འདུ་ཤེས་ནི། འདུ་ཤེས་གང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། ཤིང་བལ་ལམ། སྲིན་བལ་ལམ། དར་ལྟར་འཇམ་པར་མོས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཛམ་པའི་འདུ་ཤེས་འདི་ནི་ཡང་བའི་འདུ་ཤེས་གསོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དེས་རྗེས་སུ་ཟིན་ན་ཡང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་ཡངས་པར་འགྱུར་རོ། །

【M3 空界想】

དེ་ལ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི།འདུ་ཤེས་གང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཡང་བ་ཉིད་དང༌། འཇམ་པ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱས་ནས། གལ་ཏེ་གང་དུ་འགྲོ་འདོད་པའི་བར་དེ་ན་འགྲོ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པས་ཆོད་པ་དེ་ལ་མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནམ་མཁར་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །

【M4 身心符順想】

དེ་ལ་སེམས་དང་ལུས་ཕྲད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི། འདུ་ཤེས་གང་གིས་སེམས་ལ་ལུས་གནས་པར་གཏོད་པ་དང༌། ལུས་ལ་སེམས་གནས་པར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ནི་དེའི་ལུས་ཤིན་ཏུ་ཡང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འཇམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ལས་སུ་རུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འོད་གསལ་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། སེམས་དང་འབྲེལ་བ་དང༌། སེམས་ལ་རྟེན་ཅིང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །

【M5 勝解想】

དེ་ལ་མོས་པའི་འདུ་ཤེས་ནི། འདུ་ཤེས་གང་གིས་རྒྱང་རིང་པོ་ལ་ཐག་ཉེ་བ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་ལ་རྒྱང་རིང་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ལ་རགས་པ་དང༌། རགས་པ་ལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ས་ལ་ཆུ་དང༌། ཆུ་ལ་ས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རེ་རེ་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་འཁྲུལ་བར་རྒྱ་ཆེར་མོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྤྲུལ་པ་གཟུགས་སྤྲུལ་པ་དང༌། སྒྲ་སྤྲུལ་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྒྲ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་བསྒོམས་ཤིང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དག་གིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྤྲུལ་པ་ལ་མོས་པའི་འདུ་ཤེས༌ཀྱིས་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་འགྱུར་བར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྤྲུལ་པ་སྡུད་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་བདག་ཉིད་མང་པོར་བསྟེན་ནས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ༑ །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་བ་དང༌། འཇམ་པ་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་དང༌། སེམས་དང་ལུས་ཕྲད་པའི་འདི་ཤེས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པར་མོས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནི། ལུས་ཀྱིས་ཐོགས་པ་མེད་པར་རྩིག་པ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ༌བ་དང༌། ར་བ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་དང༌། རི་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་དང༌། ས་ལ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཆུ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ་སྟེང་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱེའུ་ཟུལ་བྱེད་པ་དང༌། ཆུ་ལ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ས་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ་མི་ནུབ་པར་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འདབ་ཆགས་བྱ་བཞིན་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས་འགྲོ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་འདི་ལྟར་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ། འདི་ལྟར་མཐུ་ཆེ་བ། འདི་ལྟར་གཟི་བརྗིད་ཆེ་བ་འདི་གཉིས་ལ་ཡང་ལག་པས་འཛིན་ཅིང༌། ཀུན་དུ་ཉུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་ལུས་ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅི་རིགས་པར་བྱེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་ལུས༌ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འགྲོ་བས་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མན་ཆད་ཀྱི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང༌། རྒྱུར་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམས་པ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་མོས་པས་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །

【L2 依第六想修宿住通】【M6 先所受行，次第隨念想(承前排序)】

དེ་ལ་སྔོན་སྤྱད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་གོ་རིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་འདུ་ཤེས་ནི། འདུ་ཤེས་གང་གིས་གཞོན་ནུའི་གནས་སྐབས་ནས་བཟུང་སྟེ། དེ་ལ་དེའི་དྲན་པས་འཇུག་ཅིང་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་དུ་དེ་སོང་བ་དང༌། འགྲེང་བ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང༌། སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྤྱོད་པ་རགས་པ་རགས་པ་གོ་རིམས་མ་འཁྲུགས་ཤིང་ཐོད་རྒལ་དུ་མ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་གོམས་པར་བྱས་པའི་རྒྱུས་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་སྔོན་གྱི་གནས་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་དང་བཅས་ཡུལ་ཕྱོགས་དང་བཅས་པའི་བར་དུ་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དྲན་ནོ། །

【L3 依第七想修天耳通】【M7 種種品類集會音聲想(承前排序)】

དེ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི་གྲོང་ངམ། གྲོང་རྡལ་ལམ། བཟོ་སྦྱངས་ཀྱི་གནས་སམ། འདྲེན་མའི་ནང་ངམ། འཁོར་གྱི་ནང་ངམ། ཁང་ཁྱིམ་ཆུ་ཞེང་གབ་པའམ། གནས་ཁང་གང་དུ་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདུས་ཏེ་འཁོད་པ་དེ་དག་གི་སྒྲ་སྐད་འདྲེན་མ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་ཀླག་ཅོར་གྱི་སྒྲ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །ཡང་ན་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་འབབ་པའི་སྒྲ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལ་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་གང་ཡིན་པའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས༑ མཉམ་པར་གཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེས་དབུས་དང༌། མཐའ་འཁོབ་པ་དང༌། ལྷ་དང༌། མིའི་སྒྲ་རྒྱང་རིང་པོ་དག་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་དག་ལ་སེམས་གཏོད་པར་བྱེད༌དོ། །དེ་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ལྷའི་རྣ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ནི་ལྷ་དང་མིའི་སྒྲ་རྒྱང་རིང་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དང༌། ཐག་ཉེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐོས་པར་འགྱུར་རོ༑ །

【L4 依第八光明想修死生智通】【M8 光明色相想(承前排序)】

དེ་ལ་སྣང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མའི་འདུ་ཤེས་ནི། སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས། མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་གི་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་དག་ལས་མཆན་མ་བཟུང་ནས། མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྣང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གོམས་པར་བྱས་པའི་རྒྱུས་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་དེས་ནི་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རྒྱ་ཆེར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །

【L5 依第九想修心差別通】【M9 煩惱所作色變異想(承前排序)】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པས་བྱས་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་འདུ་ཤེས་ནི། འདུ་ཤེས་གང་གིས་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། རྨོངས་པ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། འཆབ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། གཡོ་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། ཁྲེལ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཆགས་པར༌བྱེད་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དབང་པོ་རྒོད་པ་དང༌། དབང་པོ་འདམ་བུ་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། བཞིན་འཛུམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེ་སྡང་བར་གྱུར་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། བཞིན་གྱི་མདོག་གྱུར་པ་དང༌། སྐད་འདར་འདར་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་འདུས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །རྨོངས་པར༌གྱུར་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར༌གྱུར་པའི་གཟུགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལྐུགས་པ་དང༌། དོན་ངེས་པར༌བརྟགས་པ་བརྡ་མི་ཕྲད་པ་དང༌། ཕལ་པའི་ཚིག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྣམ་པ་དག་དང༌། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པའི་བར་གྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་གྱུར་པའི་གཟུགས་རྣམ་པར་གྱུར་པ། གཟུགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལས་མཚན་མ་བཟུང་ནས། མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་འགྱུར་ཏེ། དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་དང་གང་ཟག་ཕ་རོལ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【L6 依後解脫勝處通處三想修能引諸聖神通及能引發無諍願智四無礙解種種功德】【M10-12 解脫想、勝處想、遍處想(承前排序)】【N1 辨修三想故引聖神通等】

དེ་ལ་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། སྔར་མཉམ་པར་བཞག་པའི༌ས་པའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ་དེ་དག་བསྒོམས་པས་ནི། འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དངོས་པོ་སྒྱུར་བ་དང༌། སྤྲུལ་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【N2 辨聖非聖通相對有異】

དེ་ལ་འཕགས་པ་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དོ། །འཕགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་གང་དང་གང་སྒྱུར་བར་མཛད་པ་དང༌། སྤྲུལ་པ་གང་དང༌། གང་སྤྲུལ་པར་མཛད་པ་དང༌། གང་དག་གང་ལ་མོས་པར་མཛད་པ༌དེ་དང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་སྟོན་པར་ཟད་དོ། །

【K3 總結】

དེ་ལྟར་འདུ་ཤེས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས། ལན་མང་དུ་བྱས་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་པོ་དག་ཅི་རིགས་པར་འཐོབ་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I5 upasaṁpadyate修世淨定生處差別skal pa mñam par skye】

དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་བསྒོམས་ན། ཚངས་རིགས་དང༌། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་དང༌། ཚངས་ཆེན་གྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོར་བསྒོམས་ན། འོད་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་འོད་དང༌། འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་བསྒོམས་ན། དགེ་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་དང༌། དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཆུང་ངུ་དང༌།འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་བསྒོམས་ན། སྤྲིན་མེད་དང༌། བསོད་ནམས་སྐྱེས་དང༌། འབྲས་བུ་ཆེ་བའི་ལྷ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་བས་ཟག་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་སྤེལ་མར་བསྒོམ་ཞིང་དེ་ལ་ཡང༌། ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཆེས་ཆེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་བསྒོམས་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་གནས་གཙང་མ་ལྔ་པོ་མི་ཆེ་བ་དང༌། མི་གདུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཐོང་དང༌། གྱ་ནོམ་སྣང་དང༌། འོག་མིན་གྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཅི་རིགས་པར་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོར་བསྒོམས་ན་ཡང་ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེ་སྟེ། ལྷ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་མེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་གནས་གཞན་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མེད་ཀྱི། གནས་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་ཡོད༌དོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྒོམས་ན་ནི། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེའོ། །

【I6 vītarāgasya liṁgāni離欲者相'dod chags dan bral ba'i rtags】

དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྟགས་གང་ཞེ་ན་སྨྲས་པ། ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བརྟན་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་གཡོ་བ་དང༌། དེའི་སྤྱོད་ལམ་མྱུར་དུ་མི་འཇིག་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་མེད་ཅིང༌། དུས་ཡུན་རིང་དུ་འདའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་གཞན་ལ་མྱུར་དུ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཚིག་ཉུང་ངུ༌སྨྲ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བར་སྨྲ་བ་དང༌། བྲེ་མོ་གཏམ་ལ་མི་དགའ་བ་དང༌། འདུ་འཛི་ལ་མི་དགའ་བ་དང༌། དེའི་ཚིག་བརྟན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་གཟུགས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་ཅིང་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱེད་ཅིང༌། རེག་བྱའི་བར་ལ་འདོད་ཆགས་ཀུན་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། བློ་ཟབ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཆེན་པོས་ལུས་དང་སེམས་ཉེ་བར་བསྐོར་བ་དང༌། བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེའི་སེམས་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་ནས་འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྟགས་རྣམས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【G2 明lokottara-marga趣出世間道'jig rten las 'das pa'i lam】【H1 結前生後】

དེ་ནི་རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ༌གྱིས་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【H2 辨七作意】【I1 總說】

གལ་ཏེ་དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འགྲོ་བར་འདོད་ན་ནི། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལས་བརྩམས་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་དག་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【I2 別釋】【J1 lakṣaṇapratisaṁvedī manaskāraḥ了相作意mtshan ñid so sor rig pa yid la byed pa】【K1 略辨依教修習以十六行了四諦相名為了相】

དེ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་བཅས་པ་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་ལེགས་པར་བསྒོམས་ཤིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་རྟག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པས་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུའི་རྣམ་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་རྣམ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པས་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། འགོག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཞི་བའི་རྣམ་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་རྣམ་པས་བདེན་པ་འགོག་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལམ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། རིགས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་རྣམ་པས་བདེན་པ་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 廣辨十六行了四諦相】【L1 別解十六行了四諦相】【M1 解欲界四諦】【N1 別解】【O1 欲界苦諦四行相】【P1 標十行悟入四行】

དེ་ལ་རྣམ་པ་བཅུས་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ན། རྣམ་པ་བཞི་པོ་དག་གིས་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ།

【P2 別釋十行入四行】【Q1 總結十行依三量觀】

བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྱུར་བའི་རྣམ་པ་དང༌། འཇིག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། བྲལ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཉེ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་འཆིང་བའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། དམིགས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པའི་རྣམ་པས་སོ། །རྣམ་བ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་འཐད་པ༌སྒྲུབ་པའི་རིགས་པས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་སྟེ།

【Q2 別釋】【R1 初五行悟入無常行】【S1 合變異、滅壞二行以三量觀無常相】【T1 至教量觀無常相】

འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། དགེ་སློང་དག་ངས་ལྷའི་སྤྱན་རྣམ་པར་དག་པ་མིའི་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་སེམས་ཅན་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དག་ནས་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའི་བར་དག་ཀྱང་གཟིགས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའི་རྣམ་གྲངས་དེས་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གཟིགས་པ་མངའ་བས་རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། འདི་ལྟ་སྟེ་ཉི་མ་བདུན་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འདས་པའི་འོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་དུ་རིམ་གྱིས་ཉི་མ་བདུན་འཆར༌བའི་བར་དག་འབྱུང་བ་དང༌། ས་ཆེན་པོ་འདི་དང༌། རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་གྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་བསྲེགས་ཤིང་གཞོབ་ཏུ་བརླགས་ནས། དུ་བ་ཡང་མེད། ཐལ་བའི་ལྷག་མ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱང་ཡོད། སྐབས་ཀྱང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་རྣམ་གྲངས་དེས་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པ་མངའ་བས། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་པས་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་རེ་ཞིག་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་ངེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ༑ །

【T2 以現量觀無常相】【U1 總說】

དེས་དེ་ལྟར་ངེས་པ་ཐོབ་ནས་དད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་ཉིད་དང་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་བ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ༌ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ་དངོས་པོ་གཉིས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་དངོས་པོ་དང་། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་གང་ཡིན་པ་དག་གོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ནི༌དངོས་པོ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ས་གཞིའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང༌། ཚོང་ཁང་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཀུན་དགའ་ར་བའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་དང༌། རྩྭ་དང༌། སྨན་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རིའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་གནས་པ་རྣམས་དང༌། ཆུའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་མིག་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་ལ་སོགས་པ་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཞིང་ལ་སོགས་པ་དང༌། སོག་འཇོག་གི་དངོས་པོ་མཛོད་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྐོམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། བཞོན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། གོས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། བཞད་གད་དང༌། གླུ་བྲོ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲའི་དངོས་པོ་དང༌། སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང༌། ཕྱུག་པའི་དངོས་པོ་དང༌། སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྣང་བ་དང༌མུན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ཕོ་མོས་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །དེས་དེ་ལྟར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་བཞག་ནས། རེ་ཞིག་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནང་གི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ།

【U2 別釋】【V1 內事】【W1 總說】

དེ་ལ་ནང་གི་དངོས་པོའི་འགྱུར་༌བ་ནི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་དང༌། འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དོ། དེ་ལ་ནང་གི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་སྐབས་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཁ་དོག་ལས་གྱུར་པ་དང༌། དབྱིབས་ལས་གྱུར་པ་དང༌། འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཚང་བ་དང་མ་ཚང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། གཞན་གྱི་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། རེག་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ན་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། འཆི་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའོ། །

【W2 別釋】【X1 八種變異因緣】【Y1 總說】

དེ་ལ་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱད་པ་དང༌། དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་དང༌། མེས་ཚིག་པ་དང༌། ཆུས་ཁྱེར་བ་དང༌། རླུང་གིས་བསྐམས་པ་དང༌། རྐྱེན་གཞན་དང་ཕྲད་པའོ། །

【Y2 別釋】【Z1 積時貯畜】

དེ་ལ་དུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་གཟུགས་ཅན་གང་དག་གནས་བཟང་པོར་བཞག་ཀྱང་དུས་གཞན༌ན་རྙིངས་པ་དང༌། གཟུགས་གྱུར་པར་སྣང་བ་ལྟ་བུའོ། །

【Z2 他所損害】

དེ་ལ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་དག་དང༌། མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་དག་དང༌། གནོད་པ་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【Z3 受用虧損】

དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོའི་བདག་པོ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་དག་གིས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【Z4 時節變異】

དེ༌ལ་དུས་ཚིགས་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགུན་ནི་རྩྭ་དང༌། སྨན་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ལྷགས་པར་འགྱུར་ལ། དཔྱིད་དང༌། དབྱར་དག་ནི་སྔོ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་རྒྱས་པ་དང༌། མེ་ཏོག་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལ་དེ་དག་གི་འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པར་གྱུར་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【Z5 火所焚燒】

དེ་ལ་མེས་ཚིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མེ་ཤོར་ན་གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། ཡུལ་འཁོར་གྱི་གནས་དག་ཚེག་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【Z6 水所漂爛】

དེ་ལ་ཆུས་ཁྱེར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་བྱུང་ན། གྲོང་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། ཡུལ་འཁོར་གྱི་གནས་དག་ཁྱེར་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【Z7 風所鼓燥】

དེ་ལ་རླུང་གིས་བསྐམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། རླུང་གི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོས་ས་ཕྱོགས་གཤེར་བ་དག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གོས་གཤེར་བ་དག་དང༌། འབྲུའི་རྣམ་པ་གཤེར་བ་དག་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་བསྐམས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【Z8 異緣會遇】

དེ་ལ་རྐྱེན་གཞན་དང་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་དང༌ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན། བདེ་བའི་ཚོར་བའམ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་ན། ཁོང་ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ཕྲད་ན། དེ་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌འབྲལ་ཞིང༌། ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་བར༌འགྱུར་བ་དང༌། རྨོངས་པར༌འགྱུར་བ་ན་མི་འདྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ཕྲད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ན། ཡུལ་སྒྲ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་ཕྲད་དང༌། ཡུལ་གཞན་གྱི་རྐྱེན་དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འདྲ་བ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །

【Y3 結】

བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཅན་ནམ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཅན་གང་དག་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱ་ནི་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ།། །།

【X2 十五種所作變異】【Y1 分位】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་བཅུ་དགུ་པ།

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་གནས་སྐབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ནི་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གིས་གཞོན་ནུའི་གནས་སྐབས་ནས་བཟུང་སྟེ། རྒས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་དག་མཐོང་བར་གྱུར་ཅིང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་སྔ་ཕྱི་མི་འདྲ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་གནས་སྐབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་གནས་སྐབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y2 顯色】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཁ་དོག་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན༌དག་གི་ཤ་མདོག་སྔོན་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཉིད་དང༌། མདངས་བཟང་བ་ཉིད་དང༌། མདོག་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ལ། ཕྱིས་ཁ་དོག་ངན་པ་ཉིད་དང༌། མདངས་ངན་པ་ཉིད་དང༌། མདོག་རྩུབ་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་ཡང་ཕྱིར་བཟློག་སྟེ། དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་ཤ་མདོག་དེ་ཉིད་ཁ་དོག་བཟང་བ་ཉིད་དང༌། མདངས་བཟང་བ་ཉིད་དང༌། མདོག་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་ཁ་དོག་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཁ་དོག་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y3 形色】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་དབྱིབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཁ་དོག་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་དབྱིབས་ཀྱང་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན༌པོ་བ་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གི་དབྱིབས་ཆེན་པོ་དང༌། ཆུང་ངུ་དེ་ལྟ་བུ་དག་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་དབྱིབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་དབྱིབས་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y4 興衰】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འབྱོར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེ་དུའི་འབྱོར་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྱོར་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བའི་འབྱོར་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་རྒུད་པ་སྟེ། འདི་ནི་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གི་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མཐོང་ནས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་འབྱོར་པ་དང་རྒུད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར༌བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་འབྱོར་པ་དང༌། རྒུད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y5 支節具不具】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་ཚང་བ་དང༌། མ་ཚང་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གི་ཡན་ལག་དང༌། ཉིང་ལག་སྔོན་ཚང་བར་མཐོང་ལ་ཕྱིས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། རྒྱལ་པོའམ། རྐུན་པོའམ། མིའམ་མི་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་མ་ཚང་བར་བྱས་པ་ཡང་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཚང་བ་དང༌། མ་ཚང་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཡན་ལག་དང༌། ཉིད་ལག་ཚང་བ་དང༌། མ་ཚང་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y6 劬勞】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ་གཞན་དག་གི་ལུས་སྔོན་བརྒྱུགས་པའམ། རྒྱལ་བའམ། མཆོངས་པའམ། འཛེགས་པའམ། ལས་སྣ་ཚོགས་རིངས་པར་བྱས་པས་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་དང་ལུས་ཡོངས་སུ་དུབ་པར་མཐོང་ལ། དེས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། ཡོངས་སུ་ངལ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དུབ་པ་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y7 他所損害】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ནི་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གི་ལུས་ལ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ༑ ལྕུག་ལྕག་གམ། རྟ་ལྕག་གམ། སྦ་ལྕག་གམ། འབྲེང་ལྕག་དག་གིས་གཞུས་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་ཤ་སྦྲང་དང་སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་དང༌། སྡིག་སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའི་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་རྣམ་པར་གྱུར་པར་མཐོང་ལ། དེ་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་རྣམ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་མེད་པ་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y8 寒熱】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོ་གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས༌གྲང་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ན། བདག་ཉིད་དམ་གཞན་དག་གི་ལུས་སྦྲེབས་པ་དང༌། ལུས་ཞུམ་པ་དང༌། གྲང་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཉེན་པས་དྲོ་བ་འདོད་པར་མཐོང་ན། དྲོ་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ན་ནི་ལུས་སྦྲེབས་པ་མེད་པ་དང༌། ལུས་ཞུམ་པ་མེད་པ་དང༌། ལུས་རྔུལ་བ་དང༌། ལུས་གདུང་བ་དང༌། ཁ་སྐམས་པ་དང༌། སྐོམ་གྱིས་གདུངས་ཤིང་བསིལ་བའི་རེག་པ་འདོད་པར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་ཡང་ཕྱིར་བཟློག་སྟེ། གྲང་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཚེ་ན་སྔར་བཤད་པའི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་ལྟ་བུ་དག་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལས་གྱུར་པ་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y9 威儀】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་སྤྱོད་ལམ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གིས་འཆག་པ་དང༌། འདུག་པ་དང༌། འགྲེང་བ་དང༌། ཉལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་དག་ལས་ལན་འགའ་ནི་བདག་ཉིད་དམ་གཞན་དག་ལ་སྤྱོད་ལམ་གང་ཡང་རུང་བ་བདག་གིས་གནོད་པ་མཐོང་ལ། ལན་འགའ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཕན་པར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་སྤྱོད་ལམ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་སྤྱོད་ལམ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y10 觸對】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་རེག་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པས་རེག་པའི་ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདེ་བར་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བདེ་བར་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན༑ བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་དེ། ཚོར་བ་དེ་དག་ཀྱང་སྔ་ཕྱིར་སར་པ་སར་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱུང་ནས་འཇིག་པ་དང༌། རེ་ཞིག་པ་དང༌། ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མཐོང་ངོ༌། །མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་རེག་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་རེག་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y11 雜染】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཤིང་སེམས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་གིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས༌པར་གྱུར་ན་ཡང་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ལ་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ན་ཡང༌། ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གིས་སྔ་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉོན་མོངས་ཤིང་རྣམ་པར་གྱུར་པ་དང་། རྣམ་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་མཐོང་ནས་ཀྱང༌། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y12 疾病】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ན་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་ལན་འགའ་ནི་བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་ནད་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པར་མཐོང་ལ། དེས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་ནི། བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་ན་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ནད་ཚབས་ཆེ་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ། རྩུབ་པ་ཚ་བ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དག་གིས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རེག་པར་ཡང་མཐོང་ངོ༌། །དེས་ཡང་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། ནད་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པར་ཡང་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་ན་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་ན་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y13 終沒】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་འཆི་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ན་དེས་སྔོན་གསོན་ཞིང་འཚོ་ལ། འདུག་ཅིང་སྡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མཐོང་ལ། དེ་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། ཤི་ཞིང་དུས་ལས་འདས་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྟོང་པའི་ལུས་གང་ཡིན་པ་ཡང་མཐོང་ངོ༌། །མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་འཆི་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་འཆི་བ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y14 青瘀等】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་རྣམ་པར༌བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱུར་པས་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིདཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེས་ཤི་བའི་རོ་དེ་ཉིད་ལན་འགའ་ནི་རྣམ་པར་བསྔོས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་མཐོང་ལ་ལན་འགའ་ནི་རྣམ་པར་རྣགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་ལན་འགའ་ནི་རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བར་དུ་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y15 一切不現盡滅】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། དེས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། རུས་པའི་ཀེང་རུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཞིགས་ཤིང་ཞུ་སྟེ། མི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མིག་སྔར་མི་སྣང་བར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་གི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་སྔ་ཕྱིར་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ནང་གི་དངོས་པོའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་གྱུར་པའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【X3 結】

དེ་རེ་ཞིག་དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། འགྱུར་བ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔས་ནང་གི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【V2 外事十六】【W1 總說】

དེས་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་དག་གི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་དེ།

【W2 別釋】【X1 地事】

དེས་ས་གཞིའི་དངོས་པོའི་སའི་ཕྱོགས་གང་དག་ཏུ་སྔོན་ཁང་ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཚོང་ཁང་གི་དངོས་པོ་དང༌། བསོད་ནམས་བྱས་པའི་གནས་དང༌། གནས་ཁང་དང༌། ལྷ་ཁང་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་གི་དངོས་པོའི་རྣམ་པ་དག་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་མ་མཐོང་ལ། ཕྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་ཤིང་མངོན་པར་གསར་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལེགས་པ་བྱུགས་པ་ཡང་མཐོང༌། དེས་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་དེ་དག་རྙིངས་པ་དང༌། གས་པ་དང༌། རལ་བ་དང༌། ཞིགས་པ་དང༌། རུལ་བ་དང༌། རྡིབ་པ་དང༌། སེར་ག་དང༌། རྔ་རྔོ་དང༌། མེས་ཚིག་པའམ། ཆུས་ཁྱེར་བར་ཡང་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་འདི་དག་གི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་སྔ་ཕྱིར་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་ས་གཞིའི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【X2 園事】

དེ་བཞིན་དུ་དེས་ཀུན་དགའི་ར་བའི་དངོས་པོ་ཤིང་ལྗོན་པ་དང༌། རྩྭ་དང༌། སྨན་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་རྒྱས་ཤིང་སྔོ་བདང༌། མཛེས་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བར་སྣང་ལ། དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན་ནི། སྐམས་ཤིང་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཡལ་བ་དང༌། མེས་ཚིག་པའམ། ཆུ་ཁྱེར་བ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X3 山事】

དེ་བཞིན་དུ་རིའི་དངོས་པོ་རི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱང་ལན་འགའ་ནིརྡོ་ལ་སོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་རྡོ་མེད་པ་དང༌། རྩེ་མོ་བསྙིལ་བ་དང༌། ངོས་ཆད་པ་དང༌། མེས་ཚིག་པའམ། ཆུས་བརླན་པ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X4 水事】

དེ་བཞིན་དུ་ཆུའི་དངོས་པོ་ཆུ་མིག་དང༌། མཚོ་དང༌། མཚེའུ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། ཁྲོན་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་ཆུས་རྒྱས་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་ཆུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྐམས་པ་དང་། ཐལ་བར་གྱུར་པ་དང༌། སྟོང་པ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X5 業事】

དེ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་མཐའི་དངོས་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཞིང་ལས་དང༌། གྲུའི་ལས་དང༌། ཉོ་ཚོང་གི་ལས་དང༌། བཟོའི་ལས་ཀྱི་གནས་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་འབྱོར་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་རྒུད་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X6 庫藏】

དེ་བཞིན་དུ་གསོག་འཇོག་གི་དངོས་པོ་མཛོད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་མང་པོ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་འཕེལ་བར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་འགྲིབ་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X7-8 飲、食】

དེ་བཞིན་དུ་ཟས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྐོམ་གྱི་དངོས་པོ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་ལེགས་པར༌མ་སྦྱར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་སྣང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལན་འགའ་ནི་ཁ་ཆུའི་ཚོགས་ཀྱིས་བརླན་པ་དང༌། ལན་འགའ་ནི་བཤང་བ་དང༌། གཅི་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པའི་བར་དུ་སྣང་བ་དང༌།

【X9 乘事】

དེ་བཞིན་བཞོན་དུ་པའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་ལེགས་པར་མཛེས་པར་བྱས་པ་དང༌། ལེགས་པར་བརྒྱན་པ་དང༌། སར་བ་དག་ཏུ་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་མཛེས་པ་མེད་པ་དང༌། རྒྱན་མེད་པ་དང༌། རྙིངས་པ་དག་ཏུ་སྣང་བ་དང༌།

【X10 衣事】

དེ་བཞིན་དུ་གོས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་སར་པ་སར་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་རྙིངས་པ་དང༌། དེངས་པར་སྣང་བ་དང༌། ལན་འགའ་ནི་གཙང་བར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་དྲི་མ་ཅན་དུ་སྣང་བ་དང༌།

【X11 嚴具】

དེ་བཞིན་དུ་རྒྱན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་ལེགས་པར་མཛེས་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་མི་མཛེས་པར་སྣང་བ་དང༌། ལན་འགའ་ནི་བརླིང་པོར་སྣང་བ་དང༌། ལན་འགའ་ནི༌ཆག་པ་དང༌། གྲུགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཟད་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X12 園事】

དེ་བཞིན་དུ་བཞད་གད་དང༌། གླུ་བྲོ་དང༌། རོལ་མོའི་སྒྲའི་དངོས་པོའི་སིལ་སྙན་གྱི་འབྱོར་པ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་འབྱོར་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་འཇིག་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X13 香鬘塗飾所有】

དེ་བཞིན་དུ་སྤོས་དང༌། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་དང༌། བྱུག་པའི་དངོས་པོ་དག་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་གསར་པ་དང་དྲི་ཞིམ་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་རྙིངས་པ་དང༌། དྲི་ང་བར་སྣང་བ་དང༌། ལན་འགའ་ནི་ཧ་ཅང་དྲི་ཞིམ་པ་དང༌། དྲི་ང་བ་དང༌། བརླན་པ་དང༌། སྐམས་པ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X14 資具】

དེ་བཞིན་དུ་སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམ་ཀྱང་ལན་འགའ་ནི་བྱི་དོར་མ་བྱས་པར་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་བྱི་དོར་བྱས་པར་སྣང་བ་དང༌། ལན་འགའ་ནི་བརླིང་བང་སྣང་ལ། ལན་འགའ་ནི་ཆག་པར་སྣང༌བ་དང༌།

【X15 光明】

དེ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་དང༌། མུན་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ལན་འགའ་འབྱུང་བ་དང༌། ལན་འགའ་འཇིག་པར་སྣང་བ་དང༌།

【X16 男女承奉所有】

དེ་བཞིན་དུ་ཕོ་མོས་དགའ་མགུར་སྤྱོད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མི་བརྟན་ཞིང་ལན་འགའ་འབྱུང་བ་དང༌། ལན་འགའ་འཇིག་པར་སྣང་བར་མཐོང་སྟེ། མཐོང་ནས་ཀྱང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ།

【W3 結】

འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་དྲུག་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་བུ་དག་སྔ་ཕྱིར་མངོན་སུམ་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོའི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་སྔར་བསྟན་པ་དེ་དག་གིས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འགྱུར་བའི་རྣམ་པས་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །།དེས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཞིང་ཉམས་སུ་མྱོང་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་གྱུར་ཅིང༌། གཞན་གྱིས་བཀྲིར་མི་ཟུག་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་པས་ན༑ ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【T3 以比量觀無常相】【U1 牒結前】

དེས་དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དཔྱད་ནས།

【U2 辨先發論端】

འདུ་བྱེད་གཟུགས་ཅན་གང་དག་གི་སྐད་ཅིག་ལ་འབྱུང་ཞིང༌། འཇིག་པ་དང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་མི་མཐོང་བ་དེ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་བྱེད་དེ།

【U3 正辨細無常】【V1 以麁比細】

འདི་ལྟར་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་སྔ་ཕྱིར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ནི་འདུ་བྱེད་སྐད་ཅིག་ལ་འབྱུང་ཞིང་འཇིག་པ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་འདི་དག་ལ་རིགས་ཀྱི། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གནས་པ་དག་ལ་ནི་མི་རིགས་པས་དེ་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། རྐྱེན་དེ་དང་དེ་དག་ཡོད་ན་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་པའི་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ངང་གིས་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་པའི་རྒྱུ་དེ་དང་འདུ་བྱེད་ཞིགས་པ་རྣམས་ནི་ལྷན་ཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མི་འདྲ་བར་འབྱུང་བར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་གང་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འབྱུང་བར་སྣང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། ཆུ་བསྐོལ་ན་མཇུག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བསྐལ་པའི་མེས་བསྲེགས་པ་ན་མཇུག་ཏུ་དུ་བ་ཡང་མེད། ཐལ་བའི་ལྷག་མ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་རྒྱུ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་དག་ཡོངས་སུ་ཟད་ནས། མཇུག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། མེ་ནི་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པས་དེའི་ཕྱིར་བརྒྱད་པོ་ཇི་སྐད་སྨོས་པ་དེ་དག་ནི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི༑ འཇིག་པ་ནི་རང་གི་ངང་ཁོ་ནས་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། འདུ་བྱེད་སྐད་ཅིག་ལ་བྱུང་ཞིང་འཇིག་པ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཉིད་ལ་ངེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ངེས་པ་ཐོབ་ནས་ཀྱང་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འདུ་བྱེད་འཇུག་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་བྱེད་དེ།

【V2 以現所受果比知過去不現見因】

འདི་ལྟར་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཁ་དོག་བཟང་བ་དང༌། ཁ་དོག་ངན་པ་དང༌། རིགས་མཐོ་བ་དང༌། རིགས་དམའ་བ་དང༌། ཕྱུག་པོའི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེས་པ་དང༌། དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེས་པ་དང༌། དབང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང༌། ཚེ་རིང་བ་དང༌། ཚེ་ཐུང་བ་དང༌། ཚིག་གཟུང་བར་འོས་པ་དང༌། ཚིག་གཟུང་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣོ་བ་དང༌། དབང་པོ་རྟུལ་བ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ལ་ནི། ལས་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་ཡོད་པར་རིགས་ལ། མེད་པར་མི་རིགས་པས། སེམས་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་དག་གིས་ནི། སྔོན་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་དེ་ལྟ་བུ་སྣ་ཚོགས་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ན་དེ་དག་གི་ལུས་དེ་ལྟ་བུ་སྣ་ཚོགས་དག་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་གིས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གིས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གྱུར་ན། དེ་དབང་ཕྱུག་གི་རྐྱེན་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གིས་སྤྲུལ་པའི་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་གྲང་ན། གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་གི་རྐྱེན་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ན་དབང་ཕྱུག་དང་འདུ་བྱེད་དེ་དག་གོ་མཉམ་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་སྟེ་དབང་ཕྱུག་སྔ་ལ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཕྱིས་འབྱུང་ན་ནི། དེས་ན་དབང་ཕྱུག་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་སྟེ་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌།སྤྲུལ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ནི་དེས་ན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་མི་རུང་ངོ༌། །འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། གལ་ཏེ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དེས་ན་སྐྱོན་སྔ་མ་དང་འདྲ་བས་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་སྟེ་རྒྱུ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེས་ན་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། སྤྲུལ་པ་དག་གི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་མ་ཡིན་པ་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆོས་གཞན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བས། དབང་ཕྱུག་ཡིན་པར་བརྟགས་པ་དོན་མེད་པ་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ལ་ངེས་པར་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དད་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དབང་གིས་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【S2 以別離行觀無常相】【T1 牒前起後】

དེ་ལ་སྔར་བསྒོམས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་མི་རྟག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འགྱུར་བའི་རྣམ་པ་དང༌། འཇིག་པའི་རྣམ་པ་ནི་བསྟན་ཟིན་ན།

【T2 釋】

བྲལ་བའི་རྣམ་པའི་མི་རྟག་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ནང་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ལྟ་སྟེ་ལ་ལ་ཞིག་སྔོན་གཞན་དག་གི་རྗེ་བོར་གྱུར་ཅིང་བྲན་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངག་གཞུག་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་དབང་ཅན་དང༌། ལས་མི་མ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་ལས། དེ་དུས་གཞན་གྱི་ཚེ་ན། རྗེ་བོའི་དངོས་པོ་དང༌། བྲན་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་ཞིང་གཞན་དག་གི་བྲན་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས། རྗེ་བོའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བ་ལྟ་བུ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཡོད་ཅིང་བདོག་པ་མ་ཉམས་ཤིང་ཆུད༌མ་ཟོས་པ་ལས། རྒྱལ་པོའམ། ཆོམ་རྐུན་ནམ། རིགས་རྒྱུད་སྡང་བ་དག་གིས་ཕྲོགས་པའམ། གཏེར་ངན་པར་སྦས་པ་ལས་ཆུད་ཟོས་པའམ། བརྩལ་བ་ལས་མ་རྙེད་པའམ།

【T3 結】

དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་བྲལ་བའི་རྣམ་པར་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པར༌རིག་པར་བྱའོ། །

【S3 以法性行觀無常相】

དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འཇིག་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་ཉེ་བར་མ་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིདཡིན་པར་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【S4 以合會行觀無常相】

དེ་ལ་ཉེ་བའི་རྣམ་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། འཇིག་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། བྲལ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །དེས་དེ་ལྟར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི༌འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དག་ལ༑ རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་ཡིད་ལ་བྱས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བྱས་པ་དང་།

【R2 次三行悟入苦行】【S1 結前起後】

འཐད་པ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པས་ངེས་པ་ཐོབ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ།

【S2 釋】【T1 不可愛行】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌།འཆི་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །

【T2 結縛行】

དེ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བའི་རྣམ་པས་ནི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། མཐུན་པའི་ཕུང་པོ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་འཇུག་པར་བྱེད༌དེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་སྲེད་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་གནས་ཡིན་ལ། སྲེད་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་འཆིང་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་འཆིང་བའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【T3 不安隱行】

མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མཐུན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་འཇུག་པར་བྱེད༌དོ། །འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ་འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐུན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བའི་རྣམ་པས་བདེ་བ་དང་མཐུན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལས་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་མཐུན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ཞུགས་པ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་མཐུན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S3 結】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཚོར་བ་གསུམ་པོ་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་ཆོར་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ནི་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【R3 無所得行悟入空行】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ༑ བདག་གིས་དབང་པོ་ཙམ་དང༌། ཡུད་ཙམ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ཙམ་དང༌། སེམས་ཙམ་ཞིག་མཐོང་བར་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ཙམ་དང༌། སྣང་བ་ཙམ་དང༌། ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དེ་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ། དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། ཕུང་པོ་དེ་དག་ལ་ནི་གང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། རྒ་བར་འགྱུར་བའམ། ན་བར་འགྱུར་བའམ། འཆི་བར་འགྱུར་བའི་བདག་གམ། སེམས་ཅན་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་དང༌། བདག་པོར་གྱུར་པ་དེ་དང༌། དེ་དག་ཏུ་ལས་བྱས་ཤིང༌། བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ནི་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པས་སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །

【R4 不自在悟入無我行】

དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །རང་དབང་མེད་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་རང་དབང་མེད་པའི་རྣམ་པས་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །

【P3 總結十行攝於四行】

དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་རྣམ་པ་བཅུས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དག་གིས་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འགྱུར་བའི་རྣམ་པ་དང༌། འཇིག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། བྲལ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཉེ་བའི་རྣམ་པ་དག་གིས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་འཆིང་བའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པ་དང༌། གྲུབ་པ་དང༌། བདེ་བ་མེད་པ་དག་གི་རྣམ་པས་སོ། །སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དམིགས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པས་སོ། །བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་དབང་མེད་པའི་རྣམ་པས་སོ། །

【O2 欲界集諦四行相】【P1 初復次】

དེ་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་བཞིའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་ནས་གང་ཞིག་སྤངས་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་སྤོང་བར་འགྱུར་བར། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་གང་ཡིན་ཞེས་རྣམ་པ་བཞིས་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་སྲིད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་འཕེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་འཕངས་ནས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཀུན་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དེ་དེ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིརརོ། །རྐྱེན་ནི་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། རིམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【P2 第二復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སྲེད་པ་ནི་ལེན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན་པ་དང༌། ལེན་པ་དང་ལེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྲིད་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། སྲིད་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སྐྱེ་བ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་ཡིན་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 第三復次】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སྲེད་པའི་བག་ལ་ཉལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ལུས་ལ་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་མ་ལ། ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་ཡིན་པར་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་འབྱུང་བ་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དེ་དག་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་རབ་ཏུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའི་སྲེད་པ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི། དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དེའི་བག་ལ་ཉལ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྲེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་མངོན་པར་གྲུབ་ཅིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་མཚནཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ།། །།

【O3 欲界滅諦四行相】

ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་བམ་པོ་ཉི་ཤུ་པ་

སྟེ་ཐ༌མ། དེ་ལྟར་དེས་བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་ནས། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དེ་མ་ལུས་པར་ཟད་པའི་ཕྱིར། འགོག་པ་ལ་འགོག་པ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པར་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཞི་བ་དང༌། མཆོག་དང་གཙོ་བོ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། རྟག་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནས་ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་འགོག་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །

【O4 欲界道諦四行相】

དེ་ལྟར་བདེན་པ་འགོག་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་ནས་ཤེས་བྱ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་དོན་དང༌། ཡང་དག་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་དོན་དང༌། སྒོ་བཞིས་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་དོན་དང༌། མྱ་ངན་ལས༌འདའ་བར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་དོན་གྱིས་ལམ་ལ་ལམ་དང༌། རིགས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་སྒོ་ནས་ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པར་བྱེད་དེ།

【N2 總結】

དེ་ནི་དེའི་ནང་གི་སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M2 解上界四諦】【N1 結前生後】

དེས་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉེ་བར་བརྟགས་ཤིང་རྣམ་པར་དཔྱད་ནས།

【N2 正釋】

ཁམས་མི་འདྲ་བའི་ཕུང་པོ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། འདུས་བྱས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཅནཡིན་པས་དེ་དག་འགོག་པ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ལ༑ དེ་སྤོང་བའི་ལམ་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་པར་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །

【M3 總結二智】

དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པར་ཤིས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཁམས་མི་འདྲ་བའི་ཕུང་པོ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་སྐྱེ་བའི་ས་བོན་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ།

【L2 顯位地】

མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། འདྲེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【J2 ādhimokṣiko manaskāraḥ勝解作意mos pa las byuṅ ba yid la byed pa】【K1 結前略標】

རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་དེ་ལྟར་ལེགས་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུས། གང་གི་ཚེ་འདི་ལྟ་སྟེ། འཐད་པ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། བདེན་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ངེས༌པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་ན་ནི། ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང༌བ་དང་འདྲེས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས། གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་དེའི་མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【K2 廣解四善根】【L1 煖法】【M1 辨緣諦盡所有性修作意相】

བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་དེ་ཀུན་དུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུས་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་མི་རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་རྟག་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱེད་དེ། །དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒུད་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་མཐའ་ཡས་བ་ཉིད་དུ་མོས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་མཐའ་ཡས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་མཐའ་མེད་པ་དང༌། མུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ༑ འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། འཁོར་བ་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་གྱུར་ན། དེ་དག་ཀྱང་ཟད་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ན་ཟད་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སྲིད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ལ། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། རྟེན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པས་མོས་པར་བྱེད་པ་ན། མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེས་དེ་ལྟར་སྲིད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་སྐྱོ་བར་བྱས་ཤིང་སྐྲག་པར་བྱས་ནས། ལྷག་པའི་བསམ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྣམ་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ན། དེའི་སེམས་དེ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་གཟུགས་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་ལ་དགའ་ཞིང༌། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དག་གིས་ཀུན་དུ་བསགས་ཤིང་ཉེ་བར་བསགས་པར་གྱུར་པས༑ དེས་ན་ལྷག་པའི་བསམ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་གཏད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞི་བའི་དབྱིངས་ཉིད་མི་འདོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར། དང་བར་མི་འགྱུར། གནས་པར་མི་འགྱུར། མོས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པར་གྱུར་ན། དེས་སེམས་དེ་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དག་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་ཅིང་སྐྲག་པར་བྱེད་དེ། སྐྱོ་བར་བྱས་ཤིང་སྐྲག་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་། ལྷག་པའི་བསམ་པས་ཡང་དང་ཡང་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། སེམས་གཏོད་པར་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པས་བདག་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་རོ། །བདག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །བདག་གིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྒོ་ནས་མཐོང་བར་བྱའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ཀུན་འབྱུང་བའི་སྒོ་དང༌། འགོག་པ་འགོག་པའི་སྒོ་དང༌། ལམ་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་མཐོང་བར་བྱའོ། །བདག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་སྨོན་པ་མེད་པའི་སྒོ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་མཚན་མ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་མཐོང་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་ནི་བདག་གི་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་ང་རྒྱལ་རགས་པ་ཡོད་པ་དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པས་ན། བར་དུ་གཅོད་ཅིང་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་བཞིན་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་ན་ལྷག་པའི་བསམ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་གཏད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེའི་སེམས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེས་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད༌པ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དེ་ཉིད་བར་དུ་གཅོད༌པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ༌ནར་རྟོགས་པར་བྱས་ནས། རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤངས་ཤིང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཤེས་བྱའི་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་བཟློག་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་བདེན་པ་རྣམ་པར་གཅོད་པ་ལ་རྩོམ་པར་བྱེད་དེ་དེས་སེམས་བྱུང་ཞིང་འགགས་པ་ན་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྒྱུན་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇིག་པར་མཐོང་ཞིང༌། དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་ཅིང་ངེས་པར་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །

【M2 緣如所有性作四諦現觀】

རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་དེ་ལྟར་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། རིམ་གྱིས་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་དག་གཞན་དང་གཞན་དུ་སར་པ་སར་པ་དང༌། རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་རྙིང་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱུང་ནས་འཇིག་པ་དང༌། རེ་ཞིག་པ་དང༌། ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ནི་དེའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པར་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་གཉིས་པ་མི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ཉིད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་ཉིད་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་བདག་མེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འདི་ཡང་སྲེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྲེད་པ་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང༌བ་དང་། སྲེད་པ་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྲེད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཕྲ༌བས་མ་བརྟགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ཤེས་རབ་དེ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དམིགས་པར་བྱེད་པ་མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་དེའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་རགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་སྒོ་ནས༌སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པས་སེམས༌གཏད་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཡོངས་སུ༌གདུང་བས་ཡིད་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པས་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡང་ཡིད་ལ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དམིགས་པར་བྱེད་པ་མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པའི་ཡེ་ཤེས་བཟོད་པ་ཆུང་ངུ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲོ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 頂法】

བཟོད་པ་འབྲིང་གིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྩེ་མོ་ཞེས་བྱའོ། །

【L3 忍法】

བཟོད་པ་ཆེན་པོས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདེན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【L4 世第一法】

དེས་དེ་ལྟར་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་སྤངས་ཤིང་ལྷག་པའི་བསམ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་གོང་ནས་གོང་དུ་སེམས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དེ་སྤངས་ཏེ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ན་དེའི་སེམས་དེ་འགགས་པ་ལྟ་བུར་ཡང་སྣང་མོད་ཀྱི། དེ་འགགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དམིགས་པ་མེད་པ་ལྟ་བུར་ཡང་སྣང་མོད་ཀྱི། དེ་དམིགས་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་སེམས་དེ་རབ་ཏུ་ཞི་ཞིང་མེད་པ་ལྟ་བུར་ཡང་སྣང་མོད་ཀྱི་དེ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་ན་སྦྲང་རྩི་བྱེད་པའི་སྦྲང་བུ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་གསལ་ཞིང་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལས་མི་མཐོ་མི་དམའ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ༌ཞེན་པ་མོང་རྟུལ་བར་མངོན་བར་རྟོགས་པས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་ལ་ལའི་སེམས་ནི་སྦྲང་རྩི་བྱེད་པའི་སྦྲང་བུ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པ་བཞིན་དུ་འགགས་པར་སྣང་བ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་ཡང་འགགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་དེ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སེམས་དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་སྔར་དཔྱད་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་བདག་ཉིད་རྩོལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡན་ཆད་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་དང་མཐར་ཐུག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 prāvivekyo manaskārah遠離作意rab tu dben pa yid la byed pa】

དེ་དག་གི་རྗེས་ལ་སྔར་དཔྱད་པའི་བདེན་པ་དག་ལ་རྩོལ་བར་བྱེད་དེ། བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་ཇི་ལྟར་སྔར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དཔྱད་པའི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དང་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་དག་ལ་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཤིན་ཏུ་ངེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐྱེས་པས་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས༌པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་གནས་ངན་ལེན་ལུས་ལ་གནས་ཤིང༌། ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དང་པོ་ཉིད་ནས་འདོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་སྤངས་ནས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ་དེའི་ཚེ་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཞེས༌བྱ་སྟེ༑ དེའི་རྟགས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྟགས་སྔར་བསྟན་པ་དག་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། དེའི་དེར་རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་ནས་ཕྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཕྱིར་མི་འོང་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཤས་ཆེར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། བདེན་པ་མངོན་བར་རྟོགས་མ་ཐག་ཏུ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འདིར་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོངས་ནས། སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་དོ༑ །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་བྱ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། རྒྱལ་རིགས་དང་རྒྱལ་རིགས་ལྷན་ཅིག་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་རྟགས་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེས་ཤེས་པ་བཞི་པོ་རྒྱུ་བ་དང༌། གནས་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ངེས་པར་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཙམ་དུ་ཤེས་པ་དང༌། ཆད་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྟག་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་ཡུལ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་ན་གལ་ཏེ་བརྗེད་ངས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་དག་བྱུང་བར་གྱུར་ན་ཡང་དེས་བརྩལ་བ་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ངན་སོང་རྣམས་སུ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བསམས་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་རྣམས་ལས་འདའ་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། བསླབ་པ་རྣམས༌ཕུལ་ནས་སྤངས་པ་ལ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་བྱེད་པར་འགྱུར་མི་སྲིད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་བྱས་པར་ཁས་མ་ལེན་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པར་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། རང་གིས་བྱས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པར་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། རང་གིས་བྱས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བར་ཡང་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་སྟོན་པ་གཞན་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་དང༌། སྦྱིན་གནས་གཞན་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོད་དང༌། བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གི་ངོར་མི་ལྟ་ཞིང་ངོར་ཡོངས་སུ་མི་རྟོག་པ་དང༌། ཆོས་མཐོང་བ་དང༌། ཆོས་ཐོབ་པ་དང༌། ཆོས་རིག་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གཏིང་རྙེད་པ་དང༌། ནེམ་ནུར་ལས་རྒལ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ལས་རྒལ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བཀྲིར་མི་ཟུག་པ་དང༌། སྟོན་པའི་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི༌དག་པའི་མཚན་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དག་གིས་དག་པར་མི་འདོད་པ་དང༌། སྲིད་པ་བརྒྱད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཤེས་ནས་དད་པ་བཞི་པོ་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ནི་དེའི་མོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་ནས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་དག་ལ་ནི། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J4 mīmānsā manaskāraḥ觀察作意dpyod pa'i yid la byed pa】【K1 略辨】【L1 明斷修惑得二果相】

དེའི་གོང་དུ་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་གོམས་ཤིང་བྱང་བར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་པོ་རྣམས༌སྤང་བའི་ཕྱིར། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བར་འགྱུར་ཏེ། །དེའི་རྟགས་རྣམས་ཀྱང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་རྟགས་རྣམས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོ་དང་མཐུན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དལ་བུས་སྐྱེ་ཞིང་མྱུར་དུ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདིར་ལན་ཅིག་འོངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང་ཕྱིར་འོང་བའི་རྟགས་རྣམས་ནི་སྔར་བསྟན་པ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【L2 明捨中觀察】

དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་བ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ལམ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་གོམས་པར་བྱས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【K2 廣釋】【L1 初問答廣辨修道體用品類差別】

དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ནི་གང༌། ལས་ནི་གང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཉམ་པར་གཞག་པའི༌ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འདུས་བྱས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་གོམས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲིས་པར་བྱས་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བྱས་པ་དང༌། གུས་པར་བྱས་པ་དེ་དག༌ལས་བྱུང་བའི་བསྒོམ་པ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བསྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །

【L2 明於中觀察】【M1 八種修】

དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་ལས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། བསྒོམ་པས་ཆོས་ཁ་ཅིག་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པས་ཆོས་ཁ་ཅིག་རྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཁ་ཅིག་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་དགེ་བའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཐོབ་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །ཐོབ་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྟེན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཐོབ་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྟན་པ་དག་གིས་ཕྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ན་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ༑ །དེ་ལ་བརྗེད་ངས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་གོམས་པར་བྱས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དང་དུ་མི་ལེན་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད། སེལ་བར་བྱེད། བྱང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ནད་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲས་ལྟ་བུ་དང༌། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ་དང༌། སྡིག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཤིང་གོམས་པར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །སྤངས་པས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ས་གོང་མ་དག་གནོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་མཐར་ཐུག་གྱི་བར་དུ་ས་འོག་མ་པའི་ཆོས་སྤངས་པ་རྣམས་ཐག་རིང་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལས་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 十一種品類差別】

དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཞི་གནས་བསྒོམ་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་དང༌། ལམ་ཆུང་ངུ་བསྒོམ་པ་དང༌། ལམ་འབྲིང་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། ལམ་ཆེན་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་བསྒོམ་པ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་བསྒོམ་པའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་བསྒོམ་པ་ནི། སེམས་གནས་པ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ཡང་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་ས་འོག་མ་པ་རྣམས་ལ་རགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། ས་གོང་མ་པ་རྣམས་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བར་ལ་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་གྱིས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ལམ་ཆུང་ངུ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པ་དང་ཆེན་པོ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ལམ་འབྲིང་པོ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་འབྲིང༌པོ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ལམ་ཆེན་པོ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཆུང་ངུ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི། གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ༑ །དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་མ་ཐག་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་བསྒོམ་པ་ནི་གང་གིས་དེའི་གོང་དུ་ས་གཞན་གྱི་སྦྱོར་བ་བརྩམ་པར་བྱ་བའི་བར་ལ་རྩོམ་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་པ་ལ་རྩོམ་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J5 ratisaṁgrāhako manaskārah攝樂作意dga' ba sdud pa yid la byed pa】

དེ་ལྟར་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པའི་དུས་དུས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཀུན་དུ་སྐྱོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དུས་དུས་སུ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་དགའ་བ་སྡུད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J6 prayoganiṣṭho manaskārah加行究竟作意sbyor ba mthar thug pa yid la byed pa】

དེས་དགའ་བ་བསྡུས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཀུན་དུ་བསྟེན་ཅིང་གོམས་པར་བྱས་ལ་ལན་མང་དུ་བྱས་པའི་རྒྱུས་བསྒོམ་པས༌སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་མར་སློབ་པའི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྐྱེས་པས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ནོར་བུ་དང༌། མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་ཤང་ཀ་ཤི་ལ་དང༌། བྱི་རུ་ལ་སོགས་པ་ནོར་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་པས་སྲ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་པས་བརྟན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་འབིགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ནོར་བུ་དག་གིས་མི་ཕིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡང༌། སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད༌ཀྱི་ནང་ན་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་པས་སྲ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་པས་བརྟན་པ་ཡིན་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དག་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་ནུས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱའོ། །

【J7 prayoganiṣṭhaphala manaskārah加行究竟果作意sbyor ba mthar thug pa'i bras bu yid la byed pa】【K1 辨有為無為果體，以其標位】

རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རིགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་རྣམས་ལ་ཟད་པ་ཤེས་པ༌སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཕྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བས༑ མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དེའི་ཚེ་ན་དགྲ་བཅོམ་པ། ཟག་པ་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། བྱེད་པ་བྱས་པ། ཁུར་བོར་བ། བདག་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ། སྲིད་པ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་སློབ་པའི་ཆོས་བཅུ་པོ། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། གནས་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ལ་རང་གི་སེམས༌ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་འཕགས་པའམ་ལྷའམ། ཚངས་པའི་གནས་པ་གང་དང་གང་དག་གིས་གནས་པར་འདོད་པ་དེ་དང་དེ་དག་གིས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དགེ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་གང་དང་གང་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་འཕགས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད༌པ་ལ་གནས་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་གནས་པའོ༑ །ལྷའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་གནས་པའོ། །ཚངས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་པའོ། །

【K2 重明羅漢勝德】

ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། གཏན་པ་མེད་པ་དང༌། འོབས་དྲལ་བ་དང༌། འོབས་ལས་རྒལ་བ་དང༌། ཤིང་ཐགས་བཅོམ་པ་དང༌། འཕགས་པ་དང༌། རྒྱལ་མཚན་བསྙལ་བ་དང༌། ཡན་ལག་ལྔ་སྤངས་པ་དང༌། ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པ༌དང༌། རྟེན་གཞི་ལ་གནས་པ་དང༌། སོ་སོའི་བདེན་པ་བསྩལ་བ་དང༌། ཚོལ་བ་སྤངས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི༌རྟོག་པ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང༌། བསྙེན་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གང་ཟག་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདེ་བར་གནས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ན་ཡིད་བདེ་བར་མི་འགྱུར༑ ཡིད་མི་བདེ་བར༌ཡང་མི་འགྱུར། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་དང་། སྣས་དྲི་རྣམས་དང༌། ལྕེས་རོ་རྣམས་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་རྣམས་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་ན་ཡིད་བདེ་བར་མི་འགྱུར། ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བར་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་དེའི་ཚེ་ན་འདོད་ཆགས་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་ཡང་དག་པར་མྱོང་ཞིང༌། ཞེ་སྡང་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་ཡང་དག་པར་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་ཟད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མི་བྱེད་ཅིང༌། དགེ་བ་རྣམས་ལ་རྟེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་ལག་མཐིལ་དུ་མཉམ་པ་དང༌། ཙན་དན་དང་སྟེའུ་མཚུངས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཉེ་དབང་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་བྱ་བར་འོས་ཤིང་མཆོད་པར་འོས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒལ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ལུས་ཐ་མར་འཛིན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་འཕངས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་རང་གི་ངང་གིས་འགགས་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་འགའ་ཡང་མེད་ལ་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ཡང་འགའ་ཡང་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་འགགས་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། དེ་བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་ནུབ་པར་གྱུར་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཀུན་སྤངས་པ། སྲེད་པ་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གོ་འཕང་དེ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྟགས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་གནས་ལྔ་ལ་བརྟེན་པར་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། བསམས་བཞིན་དུ་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པ་ལེན་པ་དང༌། མི་ཆངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་བར་མི་སྲིད་པ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་སྩོགས་ཤིང་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་སྲིད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་བྱས་པར་ཁས་ལེན་པར་མི་སྲིད་པས་ན། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་གིས་ཀྱང་མ་བྱས། གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་ལ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་དུ་ཡང་ཁས་ལེན་པར་མི་སྲིད་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་པ་སྐྱེ་བར་མི་སྲིད་པ་དང༌། འབྲུག་སྒྲ་དྲག་པོ་དང༌། གནམ་ལྕགས་དྲག་པོ༌འབབ་པ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། འཇིགས་སུ་རུང་བ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་མཐོང་ཡང་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K3 對因立果】

དེ་ལ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ།

【H3 總結】

དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བདུན་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【C3 聲聞地總結】

དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གའི་ཚོགས་དང༌། རང་བཟོ་དང་། གསང་ཚིག་གི་བསྟན་བཅོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་མོ་ཡི་གེའི་ཕྱི་མོ་ཡིན་པ་དང་འདྲ་བར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པ་མཐའ་དག་གི་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

སྡོམ་ནི། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་མོས་པ་ལས་བྱུང་དང༌། །རབ་ཏུ་དབེན་དང་དགའ་སྡུད་དང༌། །དེ་བཞིན་དཔྱོད་པའི་ཡིད་བྱེད་དང༌། །གཞན་ཡང་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་དང༌། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ཐ་མ་ཡིན། །བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་རྣམས་དབྱེ་དང༌། །སྙོམས་པར་འཇུག་དང་མངོན་ཤེས་དང༌། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་རྟགས་རྣམས་དང༌། །བདེན་པ་དཔྱད་དང་རྟོགས་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་བསྒོམ་པའི་རྣམ་དབྱེ་དང༌། །མཐར་ཐུག་གྱུར་པ་ཐ་མ་ཡིན། །〔回上方〕

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སར་གཏོགས་པ་ལས། རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་བཞི་པ་རྫོགས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་རྫོགས་སྷོ།། །།

རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་ན་མི་ཏྲ་དང༌། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བན་དེ་ཡེ་ཤེས་སྡེ་ལ་སོགས་པས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ།། །།འདི་ལ་ཤློ་ཀ་དྲུག་སྟོང་ཡོད་དོ།། །།

【A14 獨覺地】【B1 結前生後】

如是已說聲聞地。question

རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར༌བྱའོ། །རིགས་དང༌། ལམ་དང༌། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྒྱུ་བའོ། །

【B2 五門正解釋】【C1 獨覺種姓】

རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས༑ རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རིགས་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་སེམས་འདུ་འཛི་ལ་མི་འཇུག་གི །གཅིག་པུ་དགའ་བ་ལ་འཇུག་གོ། །རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས། རང་བཞིན་གྱིས་སྙིང་རྗེ་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་སེམས་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གི །སེམས་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པ་ལ་སེམས་འཇུག་གོ། །རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས། རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་འབྲིང་དང༌། ང་རྒྱལ་སྤྱད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སློབ་དཔོན་མེད་པ་དང༌། འགྲན་ཟླ་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འདོད་དོ། །

【C2 獨覺道】

དེ་ལྟར་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ལ་གནས་ལ། བསྐལ་པ་བརྒྱར་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱེད་དེ།དེར་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། འདི་ལྟར་ཕྱིས་རང་བྱང་ཆུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བདེན་པ་ལ་མཁས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱས་ནས། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌།ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྔོན་མ་བསྐྱེད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་རྣམས་བསྐྱེད་ཅིང་མངོན་པར་བསྒྲུབ་ལ་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱས་པའམ། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱེད་ནི་མི་ནུས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་འདི་ན་ལ་ལ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱས་ནས་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་གྱུར་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་ནི་མི་ནུས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཕྱིས་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་གྱུར་པའི་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གསུམ་པའོ། །

【C3 獨覺習】

དེ་ལ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དང་པོས་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཚང་བར་ཚོགས་བསགས་ནས་བསྐལ་པ་བརྒྱ་འདས་པའི་འོག་ཏུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་པ་ན་སློབ་དཔོན་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམས་ནས་རང་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་འདི་ན་ལ་ལ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གཉིས་པ་དང༌།གསུམ་པས་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་པ་ཁོ་ནའི་ཚེ་སློབ་དཔོན་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམས་ནས་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུའི་བར་དུ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་གྱུར་པའི་འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཡང་དགེ་བར་འགྲུབ་པ་དང་པོས་ནི་བསེ་རུ་ལྟར་སྤྱོད་པའི་རང་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པས་ནི་ཚོགས་དང་སྤྱོད་པའི་རང་རྒྱལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བསེ་རུ༌ལྟ་བུ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【C4 獨覺住】

དེ་ལ་ཡང་གནས་པ་ནི་བསེ་རུ་ལྟར་སྤྱོད་པའི་རང་སངས་རྒྱས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཅིག་པུ་འདུག་པ་དགའ་ཞིང་གཅིག་པུ་གནས་ལ་ཟབ་མོ་ལ་མོས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པས་ནི་གཅིག་པུ་ངེས་པར་གཅིག་པུ་འདུག་པ་ལ་དགའ་ཞིང་གཅིག་པུ་གནས་པའི་རང་རྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་གྱི་ཚོགས་དང་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །གནས་པ་ལྷག་མ་ནི་དེ་ཡང་བསེ་རུ་ལྟར་སྤྱད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །

【C5 獨覺行】

དེ་ལ་རྒྱུ་བ་ནི་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་གང་དུ་རྟེན་ཅིང་གནས་ཀྱང་སྟེ་དེ་དག་ལུས་ཤིན་ཏུ་བསྲུངས་པ་དང་དབང་པོ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པས་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་དེ་ཉིད་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་འཇུག་སྟེ། ཕ་རོལ་དམའ་བ་དང་སྨན་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་པས་ཡང་ལུས་ཀྱིས་སྙིང་བརྩེ་བར་བྱེད་ཀྱི་ངག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ལུས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི་ངག་གིས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་རྣམ་པ་དུ་མ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་རྫོགས་སོ།། །།

དེའི་འོག་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ནི་གླེགས་བམ་ལོགས་ཤིག་ན་ཡོད་དོ། །

【A15 菩薩地】【B1 結前生後】

༄༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས།

༄༅༅། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས།

བམ་པོ་དང་པོ།

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༑ །འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

【B2 正解釋】

【C1-3 第一至第三瑜伽處二十七品】【D1 舉十法略標綱要】【E1 先舉一頌列十法名】

〔案：對應的藏譯原來位於下方〕

【E2 長行屬當】【F1 標十法】

ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【F2 列十法】

བཅུ་གང་ཞེ་ན། གཞི་དང་། རྟགས་དང་། ཕྱོགས་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། གནས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་། ས་དང་། སྤྱོད་པ་དང་། རབ་ཏུ་གནས་པའོ། །

སྡོམ་ལ། གཞི་དང་རྟགས་དང་ཕྱོགས་རྣམས་དང་། །ལྷག་པའི་བསམ་དང་གནས་པ་དང་། །སྐྱེ་དང་ཡོངས་སུ་འཛིན་དང་ས། །སྤྱོད་དང་རབ་གནས་ཐ་མ་ཡིན། །〔回上方〕

【D2 依門廣辨三瑜伽處】【E1 第一持瑜伽處(十八品)】

【F1 明三持】【G1 略問答出三持體】【H1 問】

དེ་ལ་གཞི་གང་ཞེ་ན།

【H2 答】【I1 第一種姓持】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རང་གི་རིགས་དང་།

【I2 第二發心持】

དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་།

【I3 第三行方便持】

བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །

【G2 辨其持義】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རིགས་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང་། མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རིགས་ནི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་གཞི་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། སྦྱིན་པ་ལ་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེའི་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་རིགས་མེད་པ་ནི་སེམས་ཀྱང་སྐྱེད་ཅིང་འབད་པ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་གྲངས་འདིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མ་བསྐྱེད་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། རིགས་ནི་གཞི་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རིགས་ལ་གནས་ཀྱང་སེམས་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་ལ་ཡང་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ན་ནི་སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རིགས་དེ་ནི་གཞི་ཞེས་ཀྱང་བྱ། རྟོན་པ་དང་། རྒྱུ་དང་། རྟེན་པ་དང་། ཉེར་གནས་དང་། སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། གནས་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །རིགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །

【F2 廣辨】【G1 解種姓持】【H1 種姓品】【I1 正辨種姓相】【J1 明種姓體】【K1 明二種種姓】

དེ་ལ་རིགས་གང་ཞེ་ན། མདོར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པའི་རིགས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པ་སྟེ༑ དེ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པ་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་རིགས་ནི་སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བ་གོམས་པར་བྱས་པ་ལས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་རྣམ་པ་གཉི་ག་ཡང་འདོད་དོ། །

【K2 釋其名】

རིགས་དེ་ནི་ས་བོན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཁམས་དེ་ནི་རང་བཞིན་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །

【K3 約位前後】

དེ་ཡང་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པས་ཆ་ཕྲ་བ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་རགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K4 辨勝過劣】【L1 略解】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་དེ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་འདས་པ་ཡིན་ན། སེམས་ཅན་གཞན་ཐམས་ཅད་ལྟ་ལས་ཅི་སྨོས་ཏེ༑ བླ་ན་མེད་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 問答廣辨】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན༑ མདོར་ན་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདི་གཉིས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་གྱི། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་ཀྱང་། རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། དབང་པོ་ལས་གྱུར་པ་དང་། སྒྲུབ་པ་ལས་གྱུར་པ་དང་། མཁས་པ་ལས་གྱུར་པ་དང་། འབྲས་བུ་ལས་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བ་ཡིན་ལ། རང་སངས་རྒྱས་ནི་དབང་པོ་འབྲིང་ཡིན༑ ཉན་ཐོས་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ནི་བདག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བདག་ལ་ཡང་ཕན་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཡང་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེའི་དོན་དང་། ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མཁས་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ནི་ཕུང་པོ་དང་། ཁམས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེན་པ་ལ་མཁས་པར་བྱེད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་དག་དང་། རིག་པའི་གནས་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མཁས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་ལས་གྱུར་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །རང་སངས་རྒྱས་ནི་རང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【J2 明種性相】【K1 略標綱要】

གང་དག་གིས་ན་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཞན་དག་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡོད་པ་ནི་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་སོ། །

【K2 隨別解釋】【L1 施波羅蜜相】【M1 徵問發起】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 正解釋】【N1 辨三施】【O1 明菩薩本性樂施】

འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྦྱིན་པ་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཡོད་དེ་བདོག་ན་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་གཞན་དག་ལ་བགོ་བཤའ་བྱེད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་ཏེ༑ རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཡིད་མི་དགའ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【O2 對境能行】【P1 明財施】

ཉུང་དུ་ལས་ཀྱང་བགོ་བཤའ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། བཟང་པོ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི། ངན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྦྱིན་པ་མི་བྱེད་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་ཡང་འཛེམ་པར་བྱེད་དོ་ཟེར་རོ། །གཞན་དག་ལ་ཡང་སྦྱིན་པའི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྦྱིན་པ་ལ་འདུན་པ་སྐྱེད་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ།། སྦྱིན་ཕོད་པ་མཐོང་ན་ཡང་ཡི་རངས་པ་དང་། ཡིད་བདེ་པར་འགྱུར་རོ། །བླ་མ་རྣམས་དང་། རྒན་རབས་རྣམས་དང་། ཡོན་གནས་རྣམས་དང་། བཀུར་སྟི་བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ལངས་ནས་སྟན་སྟོབས་པར་བྱེད་དོ། །

【P2 辨法施】

སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་དག་ལ་དྲིས་ཀྱང་རུང་། མ་དྲིས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་དང་དེ་དག་ལ་འཇིག་རྟེན་འདི་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་པའི་མན་ངག་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【P3 無畏施】

རྒྱལ་པོ་དང་། དགྲ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། མེ་དང་། ཆུ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་སྐྲག་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་འཇིགས་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དྲག་པོ་དེ་ལས་ཀྱང་ཅི་ནུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་དོ། །

【N2 六句分別】

དེའི་ལག་ཏུ་གཞན་གྱི་ནོར་གཏམས་ན་ཡང་དོར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་གྱི་བུ་ལོན་ཆགས་ན་ཡང་སླུ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་དོར་མི་བྱེད་དོ། །རང་གི་རིགས་བརྒྱུད་ལ་ཡང་གཡོ་མི་བྱེད་ཅིང་། ཀླན་ཀ་མི་ཚོལ་ལོ། །ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུ་ཪྻ་དང་། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང་། བྱི་རུ་དང་། གསེར་དང་། དངུལ་དང་། རྡོའི་སྙིང་པོ་དང་། སྤུག་དང་། རིན་པོ་ཆེ་དམར་པོ་དང་། གཡས་སུ་འཁྱིལ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་ཀྱི་རྣམ་པ་དག་ལ་རྨོངས་ཤིང་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ཡང་། དེ་ཅི་ནས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་སླུ་བར་མི་འགྱུར་བར་ཡང་དག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་ན། དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སླུ་བར་ལྟ་ག་ལ་བྱེད། རང་བཞིན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ལས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལ་མོས་པ་ཡིན་གྱི་འདུ་བའི་སྒོ་ཆུང་དུ་དག་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ན་ཞུགས་པ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ཆང་ལ་ཞུགས་པ་དང་། རྒྱན་པོ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ཟློས་གར་མཁན་དང་། བྲོ་གར་མཁན་དང་། བཞད་གད་བྱེད་པ་དང་། འཇོ་སྒེག་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དག་ལ་ཞུགས་པ་ལས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་སྟོན་ཏོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་རྙེད་ན་ཡང་ཤས་ཆེར་བརྐམ་པར་མི་འགྱུར་ན། ཆུང་ངུ་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ།

【M3 總結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དག་དང་མཐུན་པ་འདི་དག་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L2 戒波羅蜜相】【M1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 解】

འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་མི་དགེ་བ་ཆུང་ངུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི། ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཤིན་ཏུ་གནོད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པའི་ལས་ཤིག་བྱས་སུ་ཟིན་ཀྱང་མྱུར་བ་མྱུར་བར་འགྱོད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་ཡང་འཛེམ་བཞིན་དུ་སྤྱོད་ཀྱི་དགའ་བཞིན་བས་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལག་པ་དང་། བོང་བ་དང་། དབྱིག་པ་དང་། མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་མི་འཚེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་མཉེས་གཤིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །བཀུར་སྟི་བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དུས་སུ་གུས་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཕྱག་བྱ་བ་དང་། ལྡང་བ་དང་། ཐལ་མོ་སྦྱོར་བ་དང་། འདུད་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཡིན། མཐུན་པར་འཛིན་པ་དང་། ཤེས་ཉེན་ཅན་དང་། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པ་ཡིན། འཛུམ་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་དང་། བཞིན་གྱི་མདངས་འབྱིན་པ་དང་། ཁྲོ་གཉེར་མེད་པ་དང་། གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་བྱས་པ་གཟོ་ཞིང་བྱས་པ་ཤེས་པ་ཡིན། སེམས་ཅན་སློང་བ་རྣམས་ལ་དྲང་པོར་བྱེད་ཀྱི། དེ་དག་ལ་གཡོ་དང་སྒྱུས་སླུ་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཆོས་ཀྱིས་བབ་ཆོལ་མ་ཡིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་མ་ཡིན་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། གཞན་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་དག་ལ་ཡང་སྟོད་པར་བྱེད་ན། བདག་ཉིད་བྱེད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས༑ འདི་ལྟ་སྟེ་གཞན་དག་ལ་གསོད་པ་དང་། འཆིང་བ་དང་། གཅོད་པ་དང་། རྡེག་པ་དང་། སྨོད་པ་དང་། བསྡིགས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་མཐོང་ཡང་རུང་། ཐོས་ཀྱང་རུང་སྟེ། གཞན་ལ་གནོད་པས་ཤིན་ཏུ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ཆེད་ཆེར་འཛིན་པ་དང་། ཚེ་ཕྱི་མ་ཆེད་ཆེར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་ན་མང་པོ་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས། གཞན་གྱི་ལས་དང་གཞན་གྱི་བྱ་བ་དག་ལ་གྲོགས་བྱེད་དུ་འགྲོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཞིང་ལས་དང་། ཚོང་བྱ་བ་དང་།བ་ལང་འཚོ་བ་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཞ་འབྲིང་བྱ་བ་དང་། ཡི་གེ་བྲི་བ་དང་། རྩིས་བྱ་བ་དང་། ཤོད་དགོད་པ་དང་། གྲངས་བཟུང་བ་དང་། ལག་རྩིས་བྱ་བ་དང་། རྗེ་བོ་དང་བསྡུམས་པ་དང་། ཁྱིམ་མི་དང་བསྡུམས་པ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་མི་མཛའ་བ་བསྡུམས་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་དང་བསྡུམས་པ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་སྒྲུབ་པ་དང་། བསྲུང་བ་དང་། བསྡུ་བ་དང་། ཕྱིར་འགྱེད་པ་དང་། གཏོང་བ་དང་། བག་མ་གཏོང་བ་དང་། བག་མ་ལེན་པ་དང་། ལྷག་པར་ཟ་བ་དང་། འདུས་ཤིང་ཟ་བ་རྣམས་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ལ་གྲོགས་བྱེད་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་ཀྱི། བདག་དང་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕན་པར་མི་འགྱུར་བ་གང་དག་ཡིན་པའི་འཐབ་མོ་དང་། མཚང་འདྲུ་བ་དང་། འགྱེད་པ་དང་། རྩོད་པ་རྣམས་དང་། ཕ་རོལ་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ལས་གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དག་ལས་ཀྱང་དེ་དག་ཟློག་པར་བྱེད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་དུ་བྱེད་ཅིང་། གཞན་ལ་རག་ལས་པར་བྱེད་དེ། བཟོད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར༑ གཞན་དག་གིས་བདག་གི་དོན་འདོར་དུ་བཅུག་ནས། རང་གི་དོན་ལ་ཅི་དགའ་མགུར་བསྐོ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་མཉེན་ཞིང་སེམས་དེས་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཡུན་རིང་དུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད་དེ། གཞན་དུ་ན་དེའི་མོད་ལ་དེའི་སེམས་བཟང་པོར་འགྱུར་རོ། །བདེན་པ་ཆེད་ཆེར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གིས་གཞན་ལ་སླུ་བར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་དག་གི་མཛའ་བཤེས་ལ་དབྱེན་བྱ་བར་མི་དགའ་ཞིང་མི་བྱེད་དོ། །མ་གཙིགས་པ་དང་། མི་དགོས་པ་དང་། དོན་མེད་པ་དང་། བབ་ཆོལ་དུ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱེད་དོ། །བདག་གི་བྲན་ལ་སོགས་པ་གཡོག་འཁོར་རྣམས་ལ་ཡང་སྙན་པར་སྨྲ་ཞིང་ཕ་རོལ་གྱི་ཞེ་གཅོད་པ་མི་སྨྲ་ན་གཞན་དག་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དག་གི་ཡང་དག་པའི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་དེ།

【M3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L3 忍波羅蜜多相】【M1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 解】

འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་དག་གིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སུ་མི་བྱེད་ལ་གནོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །གྲོས་བཏབ་ན་ཡང་མྱུར་དུ་ཉན་པར་བྱེད་ལ་ཞེ་ལ་མི་འཛིན་ཅིང་། ཡུན་རིང་དུ་འཁོན་དུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད་དེ།

【M3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L4 精進波羅蜜多相】【M1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 解】

འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འབད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ནང་པར་སྔར་ལྡང་ཞིང་དགོངས་ཀར་ཉལ་བར་བྱེད་པ་དང་། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། ཉལ་བའི་བདེ་བ་དང་། གློས་དབབ་པའི་བདེ་བ་ཧ་ཅང་ཉམས་སུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། བྱ་བ་ཞིག་བྱུང་ན་དོན་དེ་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱེད་མི་འདོད་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། ལེ་ལོ་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས། རྩོམ་པར་བྱེད་པ་དང་། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་རྩོལ་བ་ལ་ཡང་ངེས་པར་བརྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མ་བྱས་སམ་མ་ཟིན་གྱི་བར་དུ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བརྩོན་པ་མི་འདོར་ཞིང་། བར་མ་དོར་ཡང་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། དོན་གྱི་མཆོག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལ་ཡང་སེམས་ཞུམ་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། བདག་ལ་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། བདག་གིས་ནི་འདི་དག་རྟོགས་པར་ནུས་ཏེ། ཞོ་ཤ་དང་ལྡན་ནོ་སྙམ་དུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་འགྲོ་བའམ། གཞན་དག་དང་འགྱེད་པར་རམ། ཕྱིར་བརྒལ་བའམ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ལས་དཀའ་བ་དག་ལ་ཡང་བརྟེན་པ་ཡིན་ཞིང་། དོན་དང་ལྡན་པའི་བརྩལ་བ་ཆེན་པོ་དག་ལ་ཡང་ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བར་མི་བྱེད་ན། ཆུང་ངུ་དག་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་ཏེ།

【M3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【L5 靜慮波羅蜜多相】【M1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 解】

འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་གཡེང་བ་མི་མང་བ་དང་། དགོན་པ་ནགས་ཚལ་གྱི་གནས།བས་མཐའི་གནས་མལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པར་གྱུར་པ་སྡིག་པའི་སྐྱེ་བོ་མེད་པ། ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་དང་འཚམ་པ་དག་མཐོང་ངམ་ཐོས་པ་ན། ཀྱེ་མ་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ནི་བདེའོ་ཞེས་མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་དོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆུང་ཞིང་སྒྲིབ་པ་ཤས་ཆུང་བ་ལ་གནས་ངན་ལེན་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་ཤིང་། རང་གི་དོན་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ན། སྡིག་པ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་རུང་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་ཤིན་ཏུ་སེམས་འཁྲུག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་མི་གནས་སོ། །མི་མཛའ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བར་བྱམས་པའི་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་ན། མཛའ་བོ་དང་ཐ་མལ་པའི་ཕྱོགས་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ཕྱིར། ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ་དང་། བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །རྒུད་པར་གྱུར་པ་ཉེ་དུས་སྡུག་བསྔལ་བའམ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའམ། བསད་པའམ། བཅིངས་པའམ༑ སྤྱུགས་པའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྒུད་པ་དག་ལ་ཡང་མི་དགའ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་ཀྱང་གཞུངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་བླངས་པ་དང་། གཟུང་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཛིན་པར་ནུས་སོ། །དྲན་པའི་སྟོབས་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་བྱས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་དང་། བཤད་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་དོ། །

【M3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【L6 慧波羅蜜多相】【M1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ནི་

【M2 解】

འདི་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རིག་པའི་གནས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། ཡིད་མི་རྟུལ་བ་ཡིན། བློ་མི་ཞན་པ་ཡིན། རྨོངས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །བག་མེད་པའི་གནས་དེ་དང་དེ་དག་སྤོང་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ།

【M3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【K3 總結姓相】

དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཀྱི་རྟགས་རགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་དཔག་ཏུ་རུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་ངེས་པར་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པར་ཟད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ཞིང་བཟང་ལ། དགེ་བ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གོ་འཕང་དེ་ཙམ་དུ་བསྐྱེད་པར་དཀའ་བ། གཙོ་བོར་གྱུར་པ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ། མི་གཡོ་བ། བླ་ན་མེད་པ་དེ་འཐོབ་པའི་རྒྱུར་རུང་གི། དེ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་ནི་མི་རུང་ངོ་། །

【I2 隨義分別】【J1 明種姓處相所有白法起時不定】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དཀར་པོའི་ཆོས་དང་མི་མཐུན་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་ལས། ཟད་པར་རམ། ཁ་ཅིག་གིས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ། རང་བཞིན་གྱིས་འདི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །

【J2 明種姓菩薩受生不定】

གང་གི་ཚེ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། དེ་དཀར་པོའི་ཆོས་འདི་དག་ལ་ཡང་མི་སྣང་ལ།ངན་སོང་དག་ཏུ་ཡང་སྐབས་འགའ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་ན་ཡང་། རིགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བས་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལས་ཤས་ཆེར་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་བརྒྱ་ལམ་བརྒྱ་ལམ་ན་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བར་ཟད་དེ། སྐྱེས་པར་གྱུར་ན་ཡང་ངན་སོང་དག་ནས་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་ལ། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ངན་སོང་དུ་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་ཚོར་བ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་ངུ་དེས་རེག་ན་ཡང་ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱུའི་རིགས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྐུལ་བས། སྙིང་རྗེའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་གིས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J3 辨白法相違四隨煩惱】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀར་པོའི་ཆོས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། སྔོན་བག་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གོམས་པས་ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཡུན་རིང་བ་འདི་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་པོའོ། །བླུན་ཞིང་མི་མཁས་ལ་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་འདི་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་པའོ། །བླ་མ་དང་། རྗེ་བོ་དང་། རྒྱལ་པོ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ལ་སོགས་པས་ནན་གྱིས་མནན་ཏེ། བདག་ལ་དབང་མེད་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་འདི་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་པའོ། །ཡོ་བྱད་མེད་ཅིང་འཚོ་བ་ལ་ལྟ་བ་འདི་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པའོ། །

【J4 明證菩提有其遲速】【K1 明種姓人證有遲速】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་རྒྱུ་བཞིས་ན་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཀྱང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་སངས་རྒྱས་སམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པ་དང་མ་ཕྲད་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སློབ་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཡང་ཕྲད་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མི་སློབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་། སྦྱོར་བ་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་གཡེལ་ཞིང་ལེ་ལོ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཤས་ཆེར་རྒྱུན་དུ་བརྩོན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཡང་ཕྲད་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སློབ་ཅིང་། སྦྱོར་བ་དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་སུ་ཟིན་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡུན་རིང་དུ་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་པར་མ་བྱས་པས་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་བཞི་པ་སྟེ། རིགས་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྒྱུ་འདི་དག་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་ལ། མི་ལྡན་ན་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【K2 明無種姓人決定不證】

རིགས་མེད་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས། རིགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།། །།

【G2 解發心持】【H2 發心品】【I1 有五句釋發心體】【J1 別解】【K1 辨自性】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་དང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་རྣམས་སྡུད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དང་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【K2 明行相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་ན། འདི་ལྟར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ཅིང་། ཚིག་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་སྨྲས་ཏེ། ཀྱེ་མ་བདག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཡང་བྱེད་ཅིང་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འགོད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དེ་དེ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ན། སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【K3 明所緣】

སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་དེ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དམིགས་ནས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱི། དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K4 明功德】

སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པའི་ཐོག་མར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། དགེ་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགེ་བ་དང་། བཟང་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་བཟང་བ་དང་། ལེགས་པ་དང་། མཆོག་ཏུ་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་པའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K5 明最勝菩薩】

འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དོན་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དགེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཆོག་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【J2 總結】

དེ་ལྟར་ན་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ། རྣམ་པ་དང་། དམིགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ལས་ཀྱང་མཚན་ཉིད་ལྔར་རིག་པར་བྱའོ། །

【I2 有四句釋發心異名】【J1 別解】【K1 趣入】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་དེ་བསྐྱེད་མ་ཐག་ཏུ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། འདི་ལྟ་སྟེ། བརྡ་དང་། ཐ་སྙད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་འཇུག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K2 菩提根本】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དེ་བསྐྱེད་ནས་རིམ་གྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་གྱི། མ་བསྐྱེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ། །

【K3 大悲等流】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་ཞིང་། ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་སེམས་པ་ཡང་སེམས་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་སྙིང་རྗེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །

【K4 學所依止】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་དག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་ཏེ།

【J2 總結】

དེ་ལྟར་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་བསྡུ་བ་དང་། རྩ་བ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་། རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【I3 隨義分別】【J1 發心退與不退】【K1 辨退不退】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་མདོར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།ངེས་པར་འབྱིན་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ནི་གང་སྐྱེས་ནས་གཏན་དུ་འཇུག་ལ་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་གང་སྐྱེས་ནས་གཏན་དུ་མི་འཇུག་ལ་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བའོ། །

【K2 辨究竟不究竟】

སེམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ལྡོག་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཏན་དུ་བ་དང་། གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གཏན་དུ་བ་ནི་འདི་ལྟར་སེམས་ལན་ཅིག་ལོག་ནས་ཕྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བའོ། །གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལྟར་སེམས་ལོག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་དང་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །

【J2 發心因緣】【K1 總釋】

སེམས་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་རྐྱེན་བཞི་དང་། རྒྱུ་བཞི་དང་། སྟོབས་བཞིས་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【K2 隨別釋】【L1 四緣】【M1 由見佛僧神變增盛所以發心】

དེ་ལ་རྐྱེན་བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་། མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང་། རྨད་དུ་བྱུང་བ་མཐོང་ངམ། ཡིད་བརྟན་པ་ལས་ཐོས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེས་མཐོང་ངམ་ཐོས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ༑ ཀྱེ་མ་གང་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བའམ། ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མཐུ་འདི་ལྟ་བུ་དེ་དང་། ཆོ་འཕྲུལ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ནི་མཐུ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་དེ་མཐུ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་མོས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དང་པོའོ། །

【M2 聞依菩提故所說正法深信發心】

དེས་མཐུ་མཐོང་བའམ་ཐོས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་སྟོན་པ་ན་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །མཉན་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་དད་པར་བྱེད་དོ། །མངོན་པར་དད་ནས་ཀྱང་དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མོས་ཤིང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གཉིས་པའོ། །

【M3 由見正法將滅所以發心】

དེས་ཆོས་མ་ཐོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་བྱངཆུབ་སེམས་དཔའི་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ཏུ་ཆ་བར་ཉེ་བར་གྱུར་པ་དག་མཐོང་ངོ་། །མཐོང་ནས་ཀྱང་ཡང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དམ་པའི་ཆོས་གནས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱིས། བདག་གིས་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་གོར་མ་ཆག་སྙམ་ནས། དེ་དམ་པའི་ཆོས་གཟུང་བ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མོས་ཤིང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གསུམ་པའོ། །

【M4 眾生為五濁所逼導引令他學故發心】

དེས་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་ཏུ་ཉེ་བར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་། དུས་ཀྱི་ཐ་མ་དུས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་བབ་པའི་ཚེ། དུས་ངན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་འདི་ལྟར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་ཁྲེལ་མེད་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། གནས་ངན་ལེན་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། བག་མེད་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ལེ་ལོ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། མ་དད་པ་ཤས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་མཐོང་ངོ་། །མཐོང་ནས་ཀྱང་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མ་སྙིགས་མའི་དུས་ཆེན་པོ་དེ་ནི་བྱུང་གིས་མེད་དོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་དུས་འདིའི་སྐབས་སུ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རྙེད་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ན། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། རེ་ཞིག་བདག་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་བདག་གི་རྗེས་སུ་སློབ་ཅིང་། གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། དེ་དུས་ཀྱི་ཐ་མའི་ཚེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་བཞི་པའོ། །

【L2 四因】【M1 問】

དེ་ལ་རྒྱུ་བཞི་གང་ཞེ་ན།

【M2 答】【N1 標列】

རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་པོའོ། །སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གཉིས་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གསུམ་པའོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དྲག་པོ་བར་ཆད་མེད་པས་ཀྱང་མི་འཇིགས་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བཞི་པའོ། །

【N2 別解】【O1 種姓具足】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 善友攝受】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཤེས་གཉེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཤེས་གཉེན་ནི་ཐོག་མ་ནས་ཀྱང་། བླུན་པོ་མ་ཡིན་ཞིང་། ཡིད་རྟུལ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་ཏེ། མཁས་ཤིང་མཛངས་ལ་ལྟ་བ་ངན་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་བཤེས་གཉེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་པོའོ། །བག་མེད་པ་ལ་ཡང་དེ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ལ། བག་མེད་པའི་གནས་ཀྱང་དེ་ལ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བཤེས་གཉེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཉིས་པའོ། །ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་དེ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ལ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་གནས་ཀྱང་དེ་ལ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བཤེས་གཉེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་པའོ། །དེ་དད་པ་དང་། འདུན་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། ཐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། དད་པ་དང་། འདུན་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། ཐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཆེས་དམན་པ་དག་ལ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་འཇུག་པའམ། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་འཇུག་པའམ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ལ་འཇུག་པའམ། དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཡོན་ཏན་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དག་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ལ༑ འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཡོན་ཏན་ཆེས་དམན་པ་དག་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བཤེས་གཉེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཞི་པའོ། །

【O3 多悲心】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བའི་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་ན་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཡོད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་གང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་ཅིང་། སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཀྱི། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཡང་རུང་བས་ཐེབས་ཤིང་གནོད་པར་གྱུར་ཏེ། ནོན་པ་མཐོང་བ་དང་། བདག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཡང་རུང་བས་ཐེབས་ཤིང་གནོད་པར་གྱུར་ཏེ་ནོན་པ་མཐོང་བ་དང་། གཞན་ནམ་བདག་གམ་གཉིས་ཀ་ཡང་རུང་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དྲག་པོ་བར་ཆད་མེད་པས་ཐེབས་ཤིང་གནོད་པར་གྱུར་ཏེ་ནོན་པ་མཐོང་ན་འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་རང་གི་རིགས་ལ་བརྟེན་ཅིང་། རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བས་ན་གོམས་པ་མེད་པར་ཡང་དམིགས་པ་རྟེན་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་སྙིང་རྗེ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་པོ་དང་། ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【O4 於苦無怯】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཡང་དག་པར་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། རྒྱུ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དྲག་པོ་བར་ཆད་མེད་པས་ཀྱང་མི་འཇིགས་ཤིང་མི་སྐྲག་ན་ཆུང་ངུས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་སྙིང་སྟོབས་ཆེ་ཞིང་བརྟན་པ་དང་ལྡན་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྒྱུ་དང་པོའོ། །མཁས་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སེམས་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་དང་། སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་མོས་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་ཆེར་སྙིང་རྗེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྒྱུ་བཞི་པའོ། །

【L3 四力】【M1 總釋】

སྟོབས་བཞི་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སྟོབས་དང་། གཞན་གྱི་སྟོབས་དང་། རྒྱུའི་སྟོབས་དང་། སྦྱོར་བའི་སྟོབས་སོ། །

【M2 隨別釋】【N1 自力】

དེ་ལ་རང་གི་མཐུས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེ་བའི་ནང་གི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །

【N2 他力】

གཞན་གྱི་མཐུས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་འདོད་པ་སྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་གཞན་གྱི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 因力】

སྔོན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་གོམས་པས་ད་ལྟར་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐོང་བ་ཙམ་མམ། དེ་དག་གི་བསྔགས་པ་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མྱུར་དུ་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན། དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་པའམ། མཐུ་མཐོང་བས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 加行力】

ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང་། སེམས་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་པར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་སྐྱེ་བའི་སྦྱོར་བའི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །

【J3 就前緣因力等辨退不退】【K1 就緣因力辨退不退】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྐྱེན་བཞི་དང་། རྒྱུ་བཞི་པོ་དག་ཚོགས་པ་འམ། སོ་སོ་ལ་བརྟེན་ནས། གལ་ཏེ་སྟོབས་གཉིས་པོ་ནང་གི་སྟོབས་དང་། རྒྱུའི་སྟོབས་འདི་གཉིས་ཚོགས་པ་འམ། སོ་སོ་ལས་ངེས་པར་སེམས་དེ་སྐྱེས་ན་ནི་དེས་ན་དེ་བརྟན་པ་དང་། སྙིང་པོར་གྱུར་པ་དང་། མི་གཡོ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་སྟོབས་དང་། སྦྱོར་བའི་སྟོབས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་མི་བརྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རིགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན༑ སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆུང་བ་ཡིན། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དྲག་པོ་བར་ཆད་མེད་པས་འཇིགས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ལ་དངངས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ།

【K2 就四因令退】

སེམས་ལྡོག་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བཞི་པོ་འདི་དག་བཟློག་པ་ལས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【J4 明不退菩薩勝利】【K1 第一雙二種不共世間甚希奇法】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་འཇིག་རྟེན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆུང་མའི་ཚུལ་དུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་། ཆུང་མ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཉེས་པས་ཀྱང་གོས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆུང་མ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཉེས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཆུང་མ་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མེད་དོ། །

【K2 第二雙二種善勝意樂】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་བཟང་པོ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཕན་པ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་བདེ་བ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ།། དེ་ལ་ཕན་པ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བཏོན་ནས། དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བདེ་བ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཕོངས་པ་དང་། མགོན་མེད་པ་དང་། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སྤངས་ཏེ། ཕན་པའི་དངོས་པོ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【K3 第三雙二加行】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྦྱོར་བ་དང་། སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཕན་པ་བྱ་བ་དང་། བདེ་བ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེ་ཉིད་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་སྤེལ་བའོ། །སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྦྱོར་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་པ་དང་། བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་པའོ། །

【K4 第四雙二增長大善法門】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཆེན་པོ་འདུ་བའི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དོན་ལ་སྦྱོར་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་སྦྱོར་བའོ། །འདུ་བའི་སྒོ་གཉིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་གཉིས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །

【K5 第五雙二種勝】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡང་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ངོ་བོས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【K6 第八雙二種發心勝利《論記》載為「第八雙」，於《瑜伽》順序實為「第六雙」。】【L1 總說】

འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕན་ཡོན་ཡིན་ཏེ།

【L2 別釋】【M1 世間尊重福田】

སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་གིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོན་གནས་སུ་གྱུར་པ་དང་། བླ་མར་གྱུར་པ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དང་། སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པ་དང་།

【M2 無害利】

གནོད་པ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །

【N1 解九句】【O1 明現身得護非他所嬈】

དེ་ལས་གནོད་པ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ནི་གང་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཀུན་ནས་བསྲུང་བའི་ཉིས་འགྱུར་གྱིས་བསྲུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དེ་དག་དེ་ལ་རྟག་ཏུ་ཉེ་བར་གནས་པས། གཉིད་ལོག་གམ། མྱོས་པར་གྱུར་པའམ། བག་མེད་པར་གྱུར་པ་ན་ཡང་། གདུག་པའམ་གནོད་སྦྱིན་ནམ༑ མི་མ་ཡིན་པ་གཉུག་མར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཙེ་བར་མི་ནུས་པའོ། །

【O2 轉受餘生身無重病】

ཚེ་བརྗེས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དེས་ན། གནོད་པ་ཉུང་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་གནོད་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ༑ གནོད་པ་ཡུན་རིང་བ་དང་། དྲག་པོས་འདེབས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【O3 利他無倦】

དེ་ལུས་དང་ངག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་དག་ལ་རྩོལ་བ་དང་ཆོས་སྟོན་པ་ན་ཤས་ཆེར་ལུས་ངལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། བརྗེད་ངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། སེམས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【O4 身心麁重轉復輕微】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་གནས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་གནས་ངན་ལེན་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་། སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་གནས་ངན་ལེན་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【O5 所用明呪皆有神驗】

གསང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་དང་། རིག་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡམས་ཀྱི་ནད་དང་། གནོད་པ་དང་། ནད་འགོ་བ་ཞི་བར་བྱེད་པ་དག་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ལག་ན་འདུག་པ་མ་གྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱང་དེའི་ལག་ཏུ་འོངས་ན་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན།

【O6 柔和忍辱】

གྲུབ་པ་དག་ལྟ་ཅི་སྨོས། ལྷག་པར་ཡང་བཟོད་པ་དང་། དེས་པ་དང་ལྡན་ཏེ། ཕ་རོལ་གྱི་གནོད་པ་བྱས་པ་བཟོད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ལ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་ལ། གཞན་གྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【O7 摧諸煩惱】

དེའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། གཡོ་དང་འཆབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་བཅོམ་སྟེ། ཉམས་སྨད་པས་བརྒྱ་ལ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་མྱུར་དུ་འབྲལ་བར་འགྱུར་རོ།

【O8 隨所居處災橫不起】

དེ་གྲོང་གི་གནས་གང་ན་གནས་པ་དེ་ཡང་འཇིགས་པ་དང་། འཇིགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། མུ་གེའི་ཉེས་པ་རྣམས་དང་། མི་མ་ཡིན་པས་བྱས་པའི་གནོད་པ་མ་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །

【O9 或生惡趣速脫愍他】

གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ལན་འགའ་ཞིག་ངན་སོང་གི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ནི་གནོད་པ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུས་ཤས་ཆེར་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་ཐར་བར་འགྱུར་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཚབས་ཆུང་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ༑ །སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཡང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【N2 總結】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ནི་གནོད་པ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་འདི་ལྟ་བུ་དང་། མཐུན་པའི་ཕན་ཡོན་མང་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ།། །།

【G3 解行方便持(下十六品解行方便持)】【H1 結前問後】

བམ་པོ་གཉིས་པ།

འདི་ལྟར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་

【H2 對問解釋】【I1 開三章】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་སྟོན་པ། མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་གང་ལ་སློབ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སློབ་པ་དང་། གང་དག་སློབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【I2 依章廣辨】【J1 五品(3-7)七法以為所學】【K1 總開列五品七法】【L1 問答發起】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་གང་ལ་སློབ་ཅེ་ན། གནས་བདུན་ལ་སློབ་སྟེ། གནས་བདུན་པོ་དག་གང་ཞེ་ན།

【L2 舉偈頌】

〔案：對應的藏譯原來位於下方〕

【L3 長行屬當】

བདག་གི་དོན་དང་། གཞན་གྱི་དོན་དང་། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དང་། མཐུ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། གནས་བདུན་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །

སྡོམ་ནི། བདག་དང་གཞན་དོན་དེ་ཉིད་དོན། །མཐུ་དང་སེམས་ཅན་སྨིན་བྱེད་དང་། །རང་གི་སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་སྨིན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ནི་བདུན་པ་ཡིན། །〔回上方〕

【K2 隨別解釋】【L3 自他利品】【M1 開列十門】

བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱའོ། །འབའ་ཞིག་དང་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུ་དང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་། རྒྱུར་བསྡུས་པ་དང་། འབྲས་བུར་བསྡུས་པ་དང་། ཚེ་འདི་པ་དང་། ཚེ་རབས་གཞན་པ་དང་། གཏན་དུ་བ་དང་། གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །

【M2 依門辨】【N1 解純共】【O1 總問】

དེ་ལ་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་པ་གང་ཡིན་པ་

【O2 別解】【P1 開二章】

དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་ལས་ཐལ་ཞིང་འཚམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ལ་སྤང་བར་བྱའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【P2 解】【Q1 辨純自利】

དེ་ལ་དེས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་གི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་པ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་། ཉེ་བར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བཤད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང་། མཐོ་རིས་འདོད་པ་མཐོ་རིས་ཀྱི་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་།བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་འདུག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟང་ཟིང་གི་འབྲས་བུ་འདོད་པ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟང་ཟིང་འཐོབ་པའི་རྒྱུར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་རྙེད་པ་འདོད་པ་རྙེད་པའི་རྒྱུ་དང་། རྙེད་པ་འགྲུབ་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་སྣ་ཚོགས་དོན་མེད་པ་གཞན་དག་གི་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པ་དག་སྟོན་པ་དང་། བདག་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་བདག་གིར་བྱ་བར་འདོད་པས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་བདག་གིར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཚོགས་སྡུད་པར་བྱེད་ཀྱི། ཆོས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པ་དང་། གཞན་གྱི་བྲན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བདག་གི་བྲན་དུ་བྱ་བའི་ཆེད་ཀ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་བྲན་བྱེད་པ་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་བཅིང་བས་བཅིངས་པ་རྣམས་བདག་གི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་བཅིངས་པ་ལས་ཐར་བར་བྱས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་འཆིང་བར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པས་སྐྲག་པ་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འཇིགས་པར་བྱས་པའི་ཆེད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར། གཞན་གྱི་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པ་དང་། ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་ལ་གནས་ཤིང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་གི་དོན་འབའ་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྤང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་གི་དོན་འབའ་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 明自利共他】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་དང་། བཟོད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའམ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའམ། མཐོ་རིས་ཀྱི་ཕྱིར་བསྔོས་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་གི་དོན་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་དེ་དག་ལ་མ་གཏོགས་པར་དེ་མ་ཡིན་པར་དེ་ལས་བཟློག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདག་གི་དོན་ཐམས་ཅད་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དང་འབྲེལ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 明純利他】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང་། འོང་བ་མ་མཐོང་བ་དང་། འབྲས་བུ་མ་མཐོང་བའི་སྦྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང་། སྒྲུབ་པ་མེད་པ་གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། ས་འོག་མ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ། ས་འོག་མའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང་། བསམ་གཏན་བསྒྱུར་བ་ལ་མཁས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་འདི་ལྟར་བསམ་གཏན་དག་གིས་གནས་ནས་བསམ་གཏན་བསྒྱུར་ཏེ། སྨོན་ལམ་བཏབ་ན་འདོད་པའི་ཁམས་གང་དུ་འདོད་པ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་ཐོབ་པ་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་གིས་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་དག་གི་དོན་བྱེད་པ་དང་། ཐུབ་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རང་གི་དོན་མཛད་ཟིན་པ་སྟོབས་དང་། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ནས། སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་དག་ལ་དོན་ཚད་མེད་པ་མཛད་པ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་སྔ་མ་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་པ་ལ་ནི་ལྷུར་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【Q4 利他共自】

རྣམ་པ་དེ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་དང་། དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་གི་དོན་དང་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【N2 解利益安樂】【O1 別解利樂二相】【P1 解利益相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕན་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང་། ཕན་འདོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་། ཚེ་འདི་པ་དང་། ཚེ་གཞན་པ་དང་། ཞི་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བདག་ཀྱང་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་། དགེ་བ་སོགས་པ་ཆེ་ཡང་རུང་ཆུང་ཡང་རུང་སྟེ། གང་ཅི་ཡང་རུང་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ཡང་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་། དགེ་བ་སོགས་པ་ཆེ་ཡང་རུང་ཆུང་ཡང་རུང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག འདུལ་བར་བྱེད། འཛུད་པར་བྱེད། འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕན་པའི་རྒྱུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་གམ་གཞན་ལ་ཡོ་བྱད་ཀྱི་བདེ་བའམ། བསམ་གཏན་ལ་གནས་པའི་བདེ་བ་ཡང་རུང་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སྤངས་པའི་བདེ་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་། ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕན་པའི་རྒྱུ་ཕན་འདོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པ་ལ། ཚེ་གཞན་ན་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད། ཚེ་གཞན་ན་ཕན་ལ་ཚེ་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད། ཚེ་གཞན་ལ་ཡང་ཕན་ལ་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཕན་པ་ཡང་ཡོད། ཚེ་གཞན་ན་ཡང་གནོད་ལ༑ ཚེ་འདི་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ཡང་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བཞི་པོ་དག་ཏུ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཅི་རིགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་བཞི་པོ་དག་གང་ཞེ་ན།ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་བདེ་ལ་ཕྱི་མ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད། ཆོས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བདེ་བ་ཡང་ཡོད། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་ཡང་བདེ་ལ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བདེ་བ་ཡང་ཡོད། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དག་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕན་པའི་རྒྱུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 解安樂相】【Q1 總釋】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བདེ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བདེ་བ་རྣམ་པ་ལྔར་བསྡུ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བདེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བདེ་བ་དང་། ཚོར་བ་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོའི་བདེ་བ་དང་། ཚོར་བའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་བདེ་བ་དང་། གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་ལྔའོ། །

【Q2 隨別釋】【R1 因樂】

དེ་ལ་བདེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། ཡུལ་གཉིས་དང་། རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བའི་ཚོར་བར་འགྱུར་བའི་རེག་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚེ་འདིའམ་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་ཅི་ཡང་རུང་། དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རྒྱུ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད། འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【R2 受樂】

སྡུག་བསྔལ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རྒྱུ་བདེ་བར་བསྡུས་པའི་རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་ལུས་དང་སེམས་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སློབ་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་སྟེ། འདོད་པ་དང་། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པ་དྲུག་གི་བྱེ་བྲག་ལས་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བ་ནས། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་དག་གོ། །རྣམ་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་ཀྱི་དང་སེམས་ཀྱིའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ལུས་ཀྱིའོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ནི་སེམས་ཀྱིའོ༑ །

【R3 苦對治樂】

གྲང་བ་དང་ཚ་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དུ་མ་དང་། སྣ་ཚོགས་པ་མང་པོ་འབྱུང་ངོ་ཅོག་ལ། གྲང་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གཉེན་པོས་ཞི་བར་བྱས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་གྱུར་པ་ཙམ་པོ་དེ་ཉིད་ལ་བདེ་བའི་བློ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【R4 受斷樂】

འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【R5 無惱害樂】【S1 總說】

གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་འབྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བདེ་བ་དང་། ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་དང་། རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་བདེ་བའོ༑ །

【S2 略解】【T1 出離樂】

དེ་ལ་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ།ཁྱིམ་སོའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་ནི་མངོན་པར་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T2 遠離樂】

འདོད་པ་དང་། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྤངས་ཏེ་དབེན་པས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་། བདེ་བ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T3 寂靜樂】

བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་། དཔྱོད་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T4 三菩提樂】

ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་གཏན་བྲལ་བ་དང་། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པས་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【S3 廣解】

དེ་ལ་རྒྱུ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ཡིན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། ཚོར་བའི་བདེ་བ་ནི་རྒྱུའི་དངོས་པོས་ནི་མ་ཡིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ནས་སོ།། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོའི་བདེ་བ་ནི་རྒྱུའི་དངོས་པོས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་གྱུར་པ་ཙམ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་བསལ་བས་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བའི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི། རྒྱུའི་དངོས་པོས་ཀྱང་མ་ཡིན། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བསལ་བས་ཀྱང་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ལ་ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་བ། དུས་དེ་ཙམ་ཞིག་གནས་པས་ཞི་བར་གྱུར་པ་ནི་བདེ་བ་སྟེ། གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བར་གཏོགས་སོ། །ཐ་མ་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ནི་གཏན་དུ་ཞི་བར་གྱུར་ལ་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་རྟེན་ལ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །གནོད་པ་མེད་པ་དེའི་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ཐ་མ་དེ་དང་མཐུན་པ་དང་། དེའི་ཕྱོགས་ཡིན་པ་དང་། དེ་འདྲེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 總約二種明與不與】【P1 明念與眾生有利益樂不與眾生無利益樂】【Q1 總說】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱི། གནོད་པའི་ཕྱོགས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 別釋】【R1 明苦樂隨益授與不隨樂欲】【S1 明菩薩以慧了知勸彼眾生捨無益樂】

གནོད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེ་བ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ཤིང་།

【S2 明有共利益雖無樂欲應捨與之】

ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ལ། དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུན་པ་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་ནུས་ཀྱིས་དེ་ལས་བཟློག་ཅིང་བསལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱའོ། །

【S3 明有樂無益應削奪之】

ཕན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་དུ་ཟིན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་མཁས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཅས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །མི་ཕན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཐབས་མཁས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བདེ་བ་དང་བཅས་པ་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བཅས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་མི་དགའ་བཞིན་དུ་བཟློག་པར་བྱ་ཞིང་དྲང་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་བདེ་བ་དང་བཅས་པའི་མི་ཕན་པ་ལས་བཟློག་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕྱིས་བདེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ངེས་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་གྱིས་ན་བདེ་བ་འདོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཕན་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདེ་བ་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཕན་པ་ནི་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གང་ལ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 就五樂明與不與】

དེ་ལ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་འདོད་པའི་འབྲས་བུར་འགྱུར་བའི་ལས་རྒྱུ་བདེ་བར་གཏོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚོར་བའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། གནོད་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་འདོགས་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པར་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །ཚོར་བའི་བདེ་བ་དང་། རྒྱུ་བདེ་བ་དབང་པོ་དང་། ཡུལ་དང་རེག་པས་བསྡུས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་མི་ཕན་པ་དང་མི་འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་ད་ནི་བསྒྲུབ་པར་མི་བྱའོ༑ །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཕན་པ་དང་།

【P2 明菩薩亦自隨力受學修行】

འཕྲོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་པ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །བསླབ་པར་བྱ། ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱའོ། །

【O3 總結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【N3 因攝果攝自利利他(三因三果)】【O1 先徵問發起開列三門】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བསྡུས་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་ལ། འབྲས་བུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །

【O2 依門解釋】【P1 明三種因果】【Q1 別明異熟因果】【R1 正明八種異熟體】【S1 問】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན།

【S2 標列】

མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བརྒྱད་དེ། ཚེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཚིག་བཙུན་པ་དང་། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ཉིད་དང་། སྐྱེས་བུ་ཉིད་དང་། བརྒྱད་པ་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །

【S3 別解】【T1 壽量具足】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་པའི་ཚེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་ཚེ་རིང་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་ཉིད་དོ། །

【T2 形色具足】

ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་གཟུགས་བཟང་ཞིང་བལྟ་ན་སྡུག་ལ་མཛེས་པ་ཉིད་དོ། །

【T3 族姓具足】

རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རིགས་མཐོན་པོ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བའོ། །

【T4 自在具足】

དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་དང་། རྩ་འཇིང་ཆེ་བ་དང་། འཁོར་ཕལ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【T5 信言具足】

ཚིག་བཙུན་པ་ནི་ཡིད་བརྟན་དུ་རུང་ཞིང་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་དུ་ཚད་མར་གཞོག་པར་འོས་ལ། གཞལ་བླུགས་ལ་གཡོ་བྱེད་པ་དང་། འཇལ་བ་ལ་གཡོ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཡོ་སྒྱུ་དང་ནོར་གཏམས་པ་ལ་གཡོ་མི་བྱེད་ཅིང་སླུ་བར་མི་བྱེད་དེ། གཞི་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཚིག་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཚིག་བཙུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【T6 大勢具足】

དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ནི་དེའི་གྲགས་པ་ཆེན་པོ་དང་སྙན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔའ་བའམ༑ བརྩོན་པའམ། བརྟན་པའམ། མཁས་པའམ། ཤེས་ཉེན་ཆེ་བའམ། ངང་ཚུལ་བཟང་བའམ། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ལ་ལྷག་པར་རབ་དང་ཕུལ་དུ་མཁས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དུ་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དེས་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་བླ་མར་གྱུར་ཞིང་། བཀུར་སྟིར་བྱ་བ་དང་། བཙུན་པར་བྱ་བ་དང་། རི་མོར་བྱ་བ་དང་། མཆོད་པར་བྱ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【T7 人性具足】

སྐྱེས་པ་ཉིད་ནི་ཕོའི་དངོས་པོ་དང་། ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【T8 大力具足】

རང་བཞིན་གྱིས་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་གནོད་པ་ཆུང་བ་དང་། ནད་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སྤྲོ་བ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

【R2 辨八種感異熟因】【S1 正辨八因】【T1 問】

རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན།

【T2 隨別釋】【U1 壽量具足因】

སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་འཚེ་བ་དང་། མི་འཚེ་བའི་བསམ་པ་ནི་ཚེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U2 形色具足因】

སྣང་བ་དང་གོས་སར་པ་སྦྱིན་པ་ནི་ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U3 族姓具足因】

སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་ལེགས་པར་བཅོམ་པ་ནི་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U4 自在具足因】

སློང་བ་རྣམས་དང་ཡོ་བྱད་མི་བདོག་པ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U5 信言具足因】

བདེན་པའི་ཚིག་དང་ལྡན་ཞིང་ཕྲ་མ་མེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་པོ་མེད་པ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་མེད་པ་ལ་གོམས་པ་ནི་ཚིག་བཙུན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U6 大勢具足因】

ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྒྲུབ་པར་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཤིང་། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་། བླ་མ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་ནི་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U7 人性具足因】

སྐྱེས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མི་དགའ་སྟེ། དེ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དང་། བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་བུད་མེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱང་བུད་མེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་པ་དང་། ཕོའི་དབང་པོ་བཅད་པའི་ཕྱིར་བཟུང་སྟེ། ཁྲིད་པའི་མི་རྣམས་ཆོས་དང་མཐུན་པས་ངེས་པར་རྣམ་པར་ཐར་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་སྐྱེས་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པ་ནི་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【U8 大力具足因】

ལུས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་ཆོས་དང་མཐུན་པ་དང་། གཟུ་ལུམས་མེད་པར་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་པ་བཞིན་དུ་ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་དང་། གྲོགས་བྱེད་པ་དང་།འབྲས་ཆན་དང་། སྐྱོ་མ་དང་། ཐུག་པ་བཏུང་བ་དང་། བརྟ་བར་འགྱུར་བ་དང་། སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཟས་དང་། སྐོམ་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲུབ་པ་ནི་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།

【S2 明八因】

དེ་ལྟར་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། བརྟས་པ་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་གསུམ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཞིང་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པས་བསམ་པ་དག་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྙིང་ཐག་པ་ནས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་དང་བས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་དྲག་པོར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་སྤྱོད་པ་མཐོང་ན། མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་ལན་མང་དུ་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡུན་རིང་པོར་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་རྒྱུན་དུ་བྱེད་ལ་གྲིམས་པར་བྱེད་པ་དང་། དགེ་བ་དེ་ཡང་དག་པར་མ་བླངས་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དང་། དེ་དག་ཉིད་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ལ་འཛུད་པ་དང་། འགོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མདོར་བསྡུ་ན་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར། ཞིང་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 辯八種異熟果】【S1 正辨八果】【T1 問】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞེ་ན།

【T2 別解】【U1 壽量具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན། བདག་གི་དོན་དང་། གཞན་གྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ནས་ཡུན་རིང་པོར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་མང་པོ་སོགས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཚེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །

【U2 形色具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་སྙིང་དུ་སྡུག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྙིང་དུ་སྡུག་ན་དྲུང་དུ་འདུ་བར་འགྱུར་ལ། གཟུགས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། མངོན་དུ་ཕྲད་པར་གྱུར་པས་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་དག་དེའི་ཚིག་མཉན་པ་དང་། བྱ་བར་སེམས་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U3 族姓具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོས་བཀུར་བ་དང་། མཆོད་པ་དང་བསྔགས་པར་འགྱུར་རོ། །བཀུར་ཞིང་མཆོད་ལ་བསྔགས་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་གང་དང་གང་ལ་འཛུད་པ་དེ་དང་དེ་ལ་དེ་དག་གཟི་བྱིན་གྱིས་ནོན་པས་མྱུར་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་བྱའོ་ཞེས་ཟློག་པར་མི་བྱེད། ལོག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U4 自在具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུད་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U5 信言具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་བཙུན་པར་གྱུར་ན་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། དོན་སྤྱོད་པ་དང་། དོན་མཐུན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུད་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་བཙུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U6 大勢具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པར་གྱུར་ན། བྱ་བ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་གྲོགས་བྱེད་དུ་འགྲོ་ཞིང་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་དོ༑ །ཕན་བཏགས་པ་དེས་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་གུས་པ་དང་། བྱས་པ་གཟོ་བར་གྱུར་ནས། བཀུར་སྟི་དང་། གུས་པ་དང་བཅས་པས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་བསྒོ་བ་བཞིན་དུ་ཉན་པར་བྱེད་དེ༑ དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U7 人性具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ན། ཕོའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པས། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་བཙལ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དག་གི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ལ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་འགྲོ་བའམ༑ སྨྲ་བའམ། འགྲོགས་པའམ། ལོངས་སྤྱོད་པའམ། དབེན་པ་དབེན་པར་གནས་པ་རྣམས་ལ་འཇུག་པ། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U8 大力具足果】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན། དགེ་བའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་དང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་གདགས་པའི་སྦྱོར་བས་མི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ལ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་འགྱུར་ཞིང་། བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T3 結】

དེ་ལྟར་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ༑ དེ་ཡོད་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་མཐུན་ཅིང་འཕྲོད་པ་ཡིན་ཏེ།

【S2 明諸菩薩要具二事方利眾生】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་འདི་ལ་གནས་ན། བདག་ཉིད་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་བྱ་བ་ལ་ནུས་ཤིང་ལྕོགས་པར་འགྱུར་ལ། དེས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་དོན་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་དག་ལ་བསྒོ་བ་བཞིན་དུ་ཉན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལྕོགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་གདུལ་བྱར་བྱ་བ་དེས་བསྒོ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཉན་པར་གྱུར་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལས་དོན་ཆེ་བ་མ་ཡིན་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མི་ནུས་མི་ལྕོགས་ལ། དེས་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་རང་གི་དོན་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ལ་བསྒོ་བ་བཞིན་དུ་ཉན་པར་གྱུར་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལས་དོན་ཆེ་བ་མ་ཡིན་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་གཉི་ག་ཚོགས་ལ་གཉི་ག་འབྱོར་པར་གྱུར་ན༑ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་ལས་དོན་ཆེ་ཞིང་མཐུན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་གྱུར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་བདག་ཉིད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ལ། བདག་ཉིད་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་ཞིང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་རྣམ་གྲངས་དེས་གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་བའི་ཚེ་འབྲས་བུ་མེད་ཅིང་དོན་མེད་པ་དེ་ཡང་དེ་དག་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་དང་དོན་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【Q2 合明福智因果】【R1 約六度出福智體】

དེ་ལ་བསོད་ནམས་ནི་གང་ཡིན། ཡེ་ཤེས་ནི་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསུམ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཅིག་པུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་ཅིང་བསྲུང་བ་དང་། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་བསྒོམ་པ་འམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་དང་། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང་། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་དང་། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པར་བྱེད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར། ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བར། འགོག་པ་ལ་ནི་འགོག་པར། ལམ་ལ་ནི་ལམ་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པའམ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་། བསྟེན་པར་བྱ་བ་དང་། བསྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། ངན་པ་དང་། བཟང་པོ་དང་། ནག་པོ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་། སོ་སོར་རྟོག་པ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་ཅིང་བསྲུང་བའམ། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་བསྒོམ་པའམ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་དང་། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང་། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ནས། སྔར་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་། ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོད་དོ། །དེ་རེ་རེའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི། ཚད་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 解福智因】

བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་དང་། གནས་པ་དང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ལ་འདུན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། མཐུན་ལ་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྐྱེན་དང་། སྔོན་ཡང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་གོམས་པའོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྐྱེན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྐྱེན་ནི་ཉེ་བར་མི་གནས་ཤིང་། ཉེ་བར་མ་གྱུར་ལ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྐྱེན་ནི་ཉེ་བར་གནས་ཤིང་། ཉེ་བར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་ཕྲད་ནས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པ་འམ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཟུང་བ་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། ། བསོད་ནམས་དང་། ཡེ་ཤེས་འཐོབ་པ་དང་། གནས་པ་དང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་སྤོང་ཞིང་མི་སྐྱེད་པ་འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྐྱེན་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་མ་ཚང་ན་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 解福智果】

བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་ཞེ་ན། བསོད་ནམས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནོད་པ་མེད་པར་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་ཤིན་ཏུ་གཟིར་བ་མེད་པ་དང་། ཅི་དགའ་མགུར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཀྱི། ལོག་པས་མ་ཡིན་པ་དང་མཁས་པར་བྱ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་གིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ༑ །དེ་དག་གི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཚད་མེད་དོ། །

【P2 辨勝劣】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བསོད་ནམས་ལ་བརྟེན་ཅིང་། བསོད་ནམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ཅིང་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འདི་གཉི་ག་ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ་ཡེ་ཤེས་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་མེད་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མི་འཐོབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 現法後法自利利他】【O1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚེ་འདིའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་གང་ཡིན༑

【O2 解】【P1 現法自利】

ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་རིག་པའི་བཟོའི་གནས་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱིས་ལོངས་སྤྱོད་བསྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། བསྒྲུབས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཚོད་ཟིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་། འདོད་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཚེ་འདི་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་སྒྱུར་བ་ལ་མཁས་པས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བྱ་བ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་གཞན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདག་གི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【P2 現法利他】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གཞན་གང་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བཏུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 總明後法自利利他(有四句)】

དེ་ལ་ཕྱི་མ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་བསམ་གཏན་དང་། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཅས་པས། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་ཕྱི་མ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། བསམ་གཏན་དང་། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེ་བ་དེའི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཅས་པས་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚེ་འདིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པའི་བསམ་གཏན་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་

【O3 結】

དེ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་དང་། ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N5 畢竟及不畢竟自利利他】【O1 略解】

བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གཏན་དུ་བ་ནི་གང་། གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བཅས་པ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་དག་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བཅས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་སྤངས་པ་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གཏན་དུ་བ་ཡིན་ནོ། །

【O2 重辯】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་། འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་ཡོངས་སུ་ཟད་པ། རྒྱུ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ན་གཏན་དུ་བ་དང་། གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཏན་དུ་བ་ཡིན་ནོ། །འདུས་བྱས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དགེ་བའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་དང་།འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱད་ནས་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གཏན་དུ་བ་མ་ཡིན་ཏེ།

【M3 結勸修學】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བསྡུས་པ་དང་། རྒྱས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་གང་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད། འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལ་བསླབས་པ་དང་། སློབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་ཉིད་ལ་སློབ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད༑ འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །།

【L4 真實義品】【M1 辨體：標列二種、四種真實】

དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང་། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ།དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཉིད་དང་། ཐམས་ཅད་ཉིད་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་མཐའ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་དབྱེ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་དང་། རིགས་པས་གྲགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །

【M2 廣辨】【N1 正解釋四種真實】【O1 世間極成真實】

དེ་ལ་བརྡ་དང་། ཀུན་རྫོབ་ལ་འདྲིས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བས་ཞུགས་པའི་བློས་དངོས་པོ་གང་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྟ་བ་མཚུངས་པར་གྱུར་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་ལ་འདི་ནི་ས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་མེ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མེ་དང་། ཆུ་དང་། རླུང་དང་། གཟུགས་རྣམས་དང་། སྒྲ་རྣམས་དང་། དྲི་རྣམས་དང་། རོ་རྣམས་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་དང་། ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་དང་། རྒྱན་དུ་བྱ་བ་དང་། སྣོད་སྤྱད་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་དང་། བྲོ་གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོ་དང་། སྣང་བ་དང་། སྐྱེས་པ་དང་། བུད་མེད་ཀྱི་དགའ་མགུར་སྤྱོད་པ་དང་། ཞིང་དང་། ཚོང་ཁང་དང་། ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང་། བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་གྱི་བདེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་འདི་ནི་འདི་ཡིན་གྱི། འདི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངེས་པར་མོས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འོངས་པའི་མིང་གིས་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་གྲགས་པ། མ་བསམས་མ་དཔྱད་མ་བརྟགས་པར་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 道理極成真實】

རིགས་པས་གྲགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། དམ་པའི་རིགས་པའི་དོན་ལ་མཁས་པ། མཛངས་པ། རྟོག་གེ་པ། དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པ། རྟོག་གེར་རྟོགས་པའི་ས། རང་གི་སྤོབས་པ་ལས་བྱུང་བ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་པ། དཔྱོད་པའི་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ངེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དང་། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང་། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གི་ཚད་མ་ལ་བརྟེན་ནས། འཐད་པས་བསྒྲུབས་པའི་རིགས་པས་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་ཤིང་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིགས་པས་གྲགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 煩惱障淨智所行真實】

ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་བྱ་བའི་ཡུལ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དམིགས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཕྱིས་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཁོ་ན་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ལམ་མོ། །ཤེས་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་། མངོན་པར་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་དམིགས་ཤིང་། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གུད་ན་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་བདག་མི་དམིགས་པ་རྣམས་སུ་གྱུར་པ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་སྐྱེ་བ་དང་། འཇིག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་མ་གཏོགས་པའི་གང་ཟག་མེད་པར་ལྟ་བ་གོམས་པར་བྱས་པ་ལས་འབྱུང་ངོ་། །

【O4 所知障淨智所行真實】

ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ལ་ཤེས་པའི་བགེགས་བྱེད་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དེ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའང་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་། ཞུགས་པར་གྱུར་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་། མཚུངས་པས་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་མཆོག་བླ་ན་མེད་པ། ཤེས་བྱའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཡང་དག་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདའ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【N2 隨義分別】【O1 所證真實理體無二】

དེ་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་པས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་ནི་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའམ།ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། མིག་ཅེས་བྱ་བའམ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཅེས་བྱ་བའམ། ས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་ཞེས་བྱ་བ་འམ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའམ། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་ཞེས་བྱ་བའམ། དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། མི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བའམ༑ ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བའམ། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བའམ། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དང་། ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་འདི་གཉིས་དང་། མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་དང་། རྗེས་སུ་དཔྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའམ། ཐ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་གྲགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བར་འདོགས་པའི་ཚིག་ནས། ཐ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་འདོགས་པའི་ཚིག་དེ་ཉིད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དང་། མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དེ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་འདོགས་པའི་ཚིག་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་དང་། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དངོས་པོ་སྔ་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ༑ །གཉིས་སུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པ། བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱས་ཏེ། ཤེས་རབ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མོས་པ་དེས་ན། སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སྦྱོར་བ་ན་སེམས་ཅན་དང་། རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཏེ། འཁོར་བ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། འཁོར་བ་དེ་ལས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་ཡིད་སྐྱོ་བར་མི་བྱེད་དོ༑ །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་ན་ནི༑ །འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པར་མི་ནུས་སོ༑ །ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་མ་བྱས་ན་ནི། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ལ། འཁོར་བ་ན་འཁོར་བར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པར་མི་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་གིས་འཁོར་བ་ལས་སེམས་སྐྱོ་བར་གྱུར་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་མི་ནུས་ན། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར།། །།

【O2 修空勝解成大方便】

བམ་པོ་གསུམ་པ།

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མོས་པ་དེས་སྦྱོར་བ་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་སྐྲག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་སྐྲག་པར་གྱུར་ན་ནི། འདི་ལྟར་ཡིད་སྐྲག་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕན་ཡོན་མ་མཐོང་བ་དང་། དེ་ལ་ཡོད་པའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བའི་དད་པ་དང་། མོས་པ་སྤངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་གོང་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལས་ཤས་ཆེར་གནས་པར་གྱུར་ན་ནི༑ མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འཁོར་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། འཁོར་བ་ལ་ཡིད་སྐྱོ་སྟེ། མྱུར་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་ཡིད་སྐྲག་སྟེ༑ དེའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་ཏེ། མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་ཐབས་མི་མཁས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འཁོར་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། འཁོར་བ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཡིད་མི་སྐྱོ་སྟེ། མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བ་གང་ཡི་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་ཡིད་མི་སྐྲག་སྟེ། དེའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། ཕན་ཡོན་མཐོང་སྟེ། ཧ་ཅང་སྤྲོ་བར་གྱུར་ཅིང་མྱུར་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །ཐབས་དེ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཆོག་ལ་མོས་པ་འདི་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཆོག་ལ་མོས་པར་སྒོམ་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 明入法無我知離言自性證二智行】【P1 略】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་ཆོས་བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རིང་དུ་ཞུགས་པ་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པས་དངོས་པོ་ཙམ་མམ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་དུ་འཛིན་པ་མ་གཏོགས་པར་ཆོས་གང་ཡང་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །འོན་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་འདི་ནི་དངོས་པོ་ཙམ་མོ། །འདི་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་མོ་སྙམ་དུ་ཡང་དེ་མི་སེམས་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དོན་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

【P2 廣辨二智行相】【Q1 明正智行相】

དོན་གྱི་དམ་པ་ལ་སྤྱོད་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དང་མཚུངས་པར་མཉམ་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་མཉམ་པར་ལྟ་ཞིང་སེམས་སྙོམས་པས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པར་བྱ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ན། ཡོངས་སུ་ངལ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཐེབས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་འགྱུར་ལ། ལུས་ངལ་བ་མེད་པ་དང་སེམས་ངལ་བ་མེད་པས་དེ་ལ་མཁས་པ་མྱུར་དུ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དྲན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །མཁས་པར་གྱུར་པ་དེས་ཀྱང་ཁེངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མི་བྱེད་དོ། །མཁས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་ཏེ། འཇུག་པ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གོ་ཆའི་སྦྱོར་བ་ཡང་བརྟན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་ཚེ༑ སྡུག་བསྔལ་བའི་ཁྱད་པར་རྙེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་སྤྲོ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་ང་རྒྱལ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【Q2 明後智行相】

ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གཞན་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བ་དང་། རྩོད་པ་དང་། སྨྲ་བ་མང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་འཁྲུལ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ཤས་ཆེར་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཡོན་ཏན་དག་གིས་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་ལས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་མི་ཚོལ་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་འདི་དག་དང་མཐུན་པའི་ཕན་ཡོན་མང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་། བྱང་ཆུབ་དང་མཐུན་པ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【Q3 結菩薩二智勝利皆依方便法無我智而得成就】

དེ་བས་ན་གང་ལ་ལ་དག་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་དང་། གང་ལ་ལ་དག་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། གང་དག་ཐོབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས

【P3 結】

། དམའ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །

【O4 乘御無戲理論能修正行】【P1 總】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ལ་ཞུགས་ཤིང་། དེ་ལྟར་པན་ཡོན་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དག་ཀྱང་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་དང་། ལུས་ལ་ཡང་སྲེད་པ་མེད་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དང་། ལུས་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་ཕྱིར་ཡང་སྲེད་པ་མེད་པར་སློབ་བོ།། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ལུས་དང་ངག་བསྡམས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་བཟང་ཞིང་དགེ་བའི་ཕྱིར་སྡོམ་པ་ལ་ཡང་སློབ་པའོ། །གཞན་ལ་གནོད་པ་དང་། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་བཟོད་པ་ཡིན་ལ། ཁྲོ་བ་ཆུང་བར་བྱ་བ་དང་། གཞན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ལ་ཡང་སློབ་བོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་བསལ་བ་དང་། ཕན་གདགས་པ་སྒྲུབ་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་བརྩོན་པའམ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P2 別】

སེམས་ནང་ན་གནས་ཤིང་སེམས་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། སེམས་གནས་པར་བྱ་བ་དང་། ཚངས་པའི་གནས་པ་བཞི་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔས་རྣམ་པར་རྩེ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་དང་། མཁས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ངལ་བ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་སློབ་བོ། །མཛངས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་མཆོག་ཤེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ལ་བདག་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་མཆོག་ཤེས་པ་ལ་ཡང་སློབ་བོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་བྱེད་བྱེད་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་མཆོད་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་བྱེད་པར་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་སྐྱོན་ཅན་རྣམས་ལ་ནི། མཆོག་ཏུ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་དེ་དག་གི་སྐྱོན་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ནི་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། གནོད་པ་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་རང་གི་བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའི་ཉེས་པས་འཁོན་གྱི་སེམས་སུ་གྱུར་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། གཡོ་དང་སྒྱུ་མེད་པར་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པོ། །སེམས་ཅན་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བྱས་པ་གཟོ་བས་ལན་དུ་ཕན་གདགས་པ་དེ་དང་མཉམ་པའམ༑ ལྷག་པར་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་བསམ་པ་ཡང་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །མཐུ་མེད་ན་ཡང་མ་བཅོལ་བར་དོན་དུ་བྱ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་གུས་པར་རྩོལ་བ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། ལན་འགའ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མི་གཏོང་ཞིང་ཅི་ནས་བདག་གིས་མ་ནུས་པ་ཡིན་གྱི། བྱེད་མི་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་

【P3 結】

དེས་ཤེས་པར་བྱེད་དེ་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ལ་ཞུགས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་མཆོག་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O5 廣明離言自性】【P1 正辨離言自性】【Q1 問】

དེ་ལ་རིགས་པ་གང་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【Q2 答】【R1 立正宗】

ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོགས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བའམ། འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའམ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཐ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་མ་གཏོགས་པ་དང་དེ་ལས་གུད་ན་ཡང་ངག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་ངག་གི་ཡུལ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ལེགས་པར་མ་ཟིན་པ་སྤངས་པ་དང་། ཡང་དག་པ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པའི་ལེགས་པར་མ་ཟིན་པ་སྤངས་པ་ཡོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 破邪執】【S1 破小乘執有遍計隨言說法】【T1 有三復次以理廣破】【U1 初復次正破立宗】

གལ་ཏེ་ཆོས་གང་དག་དང་། དངོས་པོ་གང་ལ་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་དེ་དག་དང་དངོས་པོ་དེ་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན་ནི། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་གཅིག་པུ་དང་། དངོས་པོ་གཅིག་པུའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོར་འགྱུར་བར་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་གཅིག་པུ་དང་། དངོས་པོ་གཅིག་པུ་ལ་མང་པོ་དག་གིས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོར་བརྗོད་ཅིང་འདོགས་ཏེ་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་ལ། འདོགས་པའི་ཚིག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དག་པས་འདོགས་པའི་ཚིག་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་ཅིག་ཆོས་དེ་དང་དངོས་པོ་དེ་ལ་དེའི་བདག་ཉིད་དང་དེའི་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ལ། འདོགས་པའི་ཚིག་ལྷག་མ་གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ངེས་པ་ཅི་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་བས་ན་འདོགས་པའི་ཚིག་ཐམས་ཅད་ནི་མཐའ་དག་གམ། ཁ་ཅིག་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་པ་ཡང་མེད་ལ། དེའི་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་མེད་དོ། །

【U2 二復次破其救義】【V1 破隨說即有法體】

གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་དུ་ཟིན་ན། དེ་ལྟ་ན་ཇེ་དངོས་པོ་སྔར་བྱུང་ལ། ཕྱིས་དེ་ལ་དགའ་མགུར་འདོགས་པའི་ཚིག་ཉེ་བར་འདོགས་ན་ནི། འདོགས་པའི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་སྔ་རོལ་འདོགས་པའི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་མ་བཏགས་པའི་ཚེ། ཆོས་དེ་དང་དངོས་པོ་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །

【V2 破前有色等後以名詮】

ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ནི་འདོགས་པའི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་གདགས་སུ་མི་རུང་ངོ་། །འདོགས་པའི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་འདོགས་པ་མེད་ན་ཡང་། ཆོས་དང་དངོས་པོར་འདོགས་པའི་ཚིག་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་མི་རུང་ངོ་། །

【U3 三復次即顯三失】

གལ་ཏེ་འདོགས་པའི་ཚིག་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་སྔ་རོལ་ནས། གཟུགས་དེ་གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཕྱིས་ཀྱང་གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ལ་གདགས་པའི་ཚིག་གིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་སུ་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་ན་ཡང་། དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་ཞེས་འདོགས་པའི་ཚིག་ཉེ་བར་འདོགས་པ་དེ་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དང་། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་བློ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན་མི་འཇུག་སྟེ།

【T2 結破類通】

དེ་བས་ན་གཏན་ཚིགས་འདི་དང་། རིགས་པ་འདིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །གཟུགས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཐ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【S2 破初學大乘惡取空謗無一切離言說法】【T1 開二人於佛法中俱為壞失】

གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདོགས་པའི་ཚིག་གི་མཚན་མའི་གཞི་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་མཚན་མའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཡང་དག་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་སྐུར་པ་འདེབས་ཤིང་ཆུད་གཟོན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་གཉིས་ནི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཉེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་དཔྱད་ཅིང་བསལ་བར་བྱས་ལ། བཀྲོལ་ཞིང་བསྟན་ཟིན་ཏེ་ཉེས་པ་དེ་དག་གིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T2 別解二人壞失之相】【U1 正破執】【V1 牒執略非】

གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ་ལ་ཡང་སྐུར་པ་འདེབས་ཤིང་། ཐམས་ཅད་ཆུད་གཟོན་པ་དེ་དག་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།

【V2 正破】【W1 法喻合據理懸破】

གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཡང་མེད་པ་ལ་འདོགས་པ་ཡང་མེད་དེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་མི་རིགས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཡོད་ན། གང་ཟག་གདགས་སུ་རུང་གི། མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་གང་ཟག་གདགས་སུ་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ་ཡོད་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་འདོགས་པའི་ཚིག་ཉེ་བར་གདགས་སུ་རུང་གི། མེད་དུ་ཟིན་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་གདགས་པའི་ཚིག་གིས་ཉེ་བར་འདོགས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་འདོགས་པའི་གཞི་མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི། གཞི་མེད་པར་གྱུར་པས་འདོགས་པའང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【W2 就人指行】

དེ་བས་ན་གང་དག་ཁ་ཅིག་ཤེས་པར་དཀའ་བའི་མདོ་སྡེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ། དགོངས་པའི་དོན་བསྟན་པ་དག་ཐོས་ན་བཤད་པའི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བརྟགས་ཏེ། རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའི་རྟོག་གེ་ཙམ་གྱིས་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། འདི་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །སུ་འདི་ལྟར་ལྟ་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲའོ། །དེ་དག་གི་ལྟར་ན་འདོགས་པའི་གཞིའི་དངོས་པོ་ཙམ་ཡང་མེད་པས། འདོགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་ན། བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ལྟ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་རྣམ་གྲངས་དེས་ན་དེ་དག་གིས་ནི་དེ་ཁོ་ན་དང་བཏགས་པ་དེ་གཉི་ག་ལ་ཡང་སྐུར་པ་བཏབ་པར་འགྱུར་ཏེ། བཏགས་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པས་ན། མེད་པར་ལྟ་བའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མེད་པར་ལྟ་བ་དེ་ནི་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་མཛངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨོས་པའི་འོས་མ་ཡིན་པ་དང་། འགྲོགས་པར་མི་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཕུང་བར་བྱེད་ལ། འཇིག་རྟེན་གང་དེའི་ལྟ་བ་ལ་ཕྱོགས་པ་ཡང་ཕུང་བར་བྱེད་དོ། །

【U2 引說證成】【V1 引經解釋】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ལ་དགོངས་ནས། འདི་ན་ལ་ལ་གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་ནི་བླའི། ལ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ་རྨོངས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དེས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་ཆོས་འདོད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་འདོད་པ་དག་ཀྱང་ཕུང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་སླུ་བར་མི་བྱེད་ལ། ཆོས་དང་བདེན་པ་ལ་ཡང་འགོད་པར་བྱེད་དོ། །བསླབ་པའི་གཞི་དག་ལ་ཡང་གཡེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་ཡང་རྨོངས་ལ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་ཏེ། གཞི་དེས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་ཆོས་འདོད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕུང་བར་བྱེད་དོ། །བསླབ་པའི་གཞི་དག་ལ་ཡང་གཡེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །

【V2 重分別惡善取空人】【W1 解惡取空者】

ཇི་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་ངམ༑ བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་གང་གིས་སྟོང་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་ལ་གང་གིས་གང་སྟོང་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་པ་འདི་ལྟ་བུ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གིས་སྟོང་པ་དེ་མེད་པ་དང་། གང་སྟོང་པ་དེ་ཡོད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་མེད་ན་ནི་གང་དུ་ཅི་ཞིག་གང་གིས་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་དུ་ནི་མི་རུང་ངོ་། །དེ་བས་ན་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【W2 善取空者】

ཇི་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་གང་ལ་གང་མེད་པ་དེ་ནི་དེས་སྟོང་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ལ། འདི་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ནི་ཡང་དག་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་མེད་དེ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་ཚིག་གི་བདག་ཉིད་དེས་སྟོང་ངོ་། །གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པའི་ཚིག་ཙམ་པོ་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། དངོས་པོ་ཙམ་དུ་འདོགས་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་སྒྲོ་མི་འདོགས་ལ། ཡང་དག་པ་ལ་ཡང་སྐུར་པ་མི་འདེབས་སོ༑ །ལྷག་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ་ཉུང་ངུར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །འདོར་བར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། སྣོན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལེགས་པར་ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 引說證成】【Q1 總舉】

འདི་ནི་རེ་ཞིག་འཐད་པས་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། འདིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་གིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【Q2 引經釋】【R1 引轉有經】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་སྲིད་པ་འཕོ་བའི་མདོ་ལས། དོན་འདི་ཉིད་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། མིང་ནི་གང་དང་གང་གིས་སུ། །ཆོས་རྣམས་གང་དང་གང་བརྗོད་པ། །དེ་ལ་དེ་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་དོན་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཅེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་གང་ཡིན་པ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་དེས་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་བརྗོད་ཅིང་བསྙད་པ་དེ་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ༑ དེ་དག་ལ་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་མེད་དེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གིས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཡང་དག་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 引義品】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་གྱི་སྡེ་ཚན་དག་ལས་ཀྱང་། འཇིག་རྟེན་དག་ན་ཀུན་རྫོབ་གང་ཅི་ཡོད། །དེ་ཀུན་ཐུབ་པས་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་ཏེ། །གཟིགས་དང་གསན་ལ་བཞེད་པར་མི་མཛད་པས། །དེ་ནི་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་གང་གིས་འཛིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་དེའི་དོན་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཅེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། བཏགས་པ་དེ་དག་ནི་དངོས་པོ་དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དེ་ལྟར་མི་བཞེད་དེ། དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལ་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་སྐུར་བའི་ལྟ་བ་མི་མངའ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉེ་བར་འཇོག་པའི་ལྟ་བ་དེ་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར། ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་པས་ལྟ་བ་དེ་མེད་པར་དངོས་པོ་དེ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའམ། སྐུར་པ་འདེབས་པར་གང་གིས་འཛིན། འཛིན་པ་མི་མངའ་ན་ཤེས་བྱ་ཡང་དག་པར་གཟིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་གཟིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་བྱ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་པ་གསན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་གསན་པ་ཡིན་ཏེ། གཟིགས་པ་དང་གསན་པ་དེ་ལ་སྲེད་པ་སྐྱེད་པར་མི་མཛད་འཕེལ་བར་མི་མཛད་ཀྱི། དམིགས་པ་དེ་སྤོང་ཞིང་བཏང་སྙོམས་ཅན་དུ་གནས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བཞེད་པར་མི་མཛད་དོ། །

【R3 引散他迦多衍那經】【S1 引經言】【T1 略辨】

ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུམས་བྱེད་ཀ་ཏའི་བུ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ན་དགེ་སློང་སྡུམས་བྱེད་ནི་ས་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་དོ། །ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དང་། ཉི་མ་དང་། ཟླ་བ་འདི་གཉིས་དང་། མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཙལ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་དཔྱད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་དོ། །བསམ་གཏན་པ་ཇི་ལྟར་ས་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་ལ། རྒྱས་པར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་ཅེ་ན།

【T2 重釋】

འདི་ན་དགེ་སློང་སྡུམས་བྱེད་ནི་ས་ལ་སར་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་ལ་ཆུར་འདུ་ཤེས་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་བསམ་གཏན་པ་ནི་ས་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་ལ། རྒྱས་པར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུ་བརྟེན་ཅིང་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་དོ། །

【T3 明觀利】

དགེ་སློང་བསམ་གཏན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་དང་། དབང་བདག་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་དང་བཅས་པ་རྣམས༑ སྐྱེས་བུ་ཅང་ཤེས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཅི་ལ་ཁྱོད་རྟེན་བསམ་གཏན་མཛད་པ་ཡི། །ཁྱོད་ཀྱི་དེ་ནི་བདག་ཅག་མ་འཚལ་ཏོ། །ཞེས་རྒྱང་མ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S2 釋經意】

མདོའི་ཚིག་དེར་དོན་འདི་ཇི་ལྟར་སྟོན་ཅེ་ན། ས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་དུ་བརྡར་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་དེ་ཡང་ས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་ཙམ་གྱི་ཡང་དག་པ་འཇིག་པར་འཛིན་པ་ནི་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་འདུ་ཤེས་དེ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །བསལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤངས་པ་དང་བཏང་བའོ། །

【Q3 總結】

དེ་བས་ན་ལུང་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཆོག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ལས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 明諸佛起言說意】

དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་བརྗོད་པ་མེད་ན་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་གཞན་དག་ལ་བསྙད་པ་དང་། ཐོས་པར་བྱེད་ཀྱང་མི་ནུས་ལ། ཚིག་དང་ཐོས་པ་མེད་ན་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཤེས་པར་མི་ནུས་སོ། །དེ་བས་ན་ཐོས་པ་དང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་ཡང་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །

【P4 明諸愚夫不了離言說法起八分別】【Q1 明不了起八分別】【R1 明不了離言諸法起八分別而生三事能起二世間】【S1 總標舉】

དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པས། གཞི་དེ་ལས་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དངོས་པོ་གསུམ་སྐྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་དང་།སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【S2 別釋】【T1 列分別名】

འདི་ལྟ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། རིལ་པོར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། བདག་གོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། བདག་གི་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། མི་སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། དེ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །

【T2 辨能生三事】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དངོས་པོ་གསུམ་པོ་གང་དག་གིས་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རིལ་པོར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྲོས་པའི་གནས་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྲོས་པའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་བཏགས་པར་སྐྱེད་དོ། །དངོས་པོ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྲོས་པར་བྱེད་ན། མིང་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བརྗོད་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ། མིང་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བརྗོད་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་རྣམ་པ་དུ་མ་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། ། དེ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། བདག་གི་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་གཉིས་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་པ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་རྩ་བ་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ང་རྒྱལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་པ་སྐྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། མི་སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། དེ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཅི་རིགས་པར་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་རྣམས་སྐྱེད་དོ། །

【T3 結成三事略述三門辨八分別】

དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་སྤྲོས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། ལྟ་བ་དང་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་རྣམས་དང་། དངོས་པོ་འདི་གསུམ་སྐྱེད་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【S3 辨所生事本末相生攝法周盡】

དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བརྟེན་ནོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་རྣམས་བརྟེན་ཏེ༑ གཞི་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་མ་ལུས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R2 解八種分別】【S1 自性分別】

དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ༑ །

【S2 差別分別】

བྱེ་བྲག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་འདི་ནི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །འདི་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་བསྟན་དུ་ཡོད་པའོ། །འདི་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། འདུས་མ་བྱས་དང་། དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང་། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་དེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【S3 總執分別】

རིལ་པོར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་དུ་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་། སྲོག་དང་། སྐྱེ་བ་པོའི་མིང་གི་བརྡ་དང་ལྡན་པ། ཁྱིམ་དང་། དམག་དང་། ནགས་ལ་སོགས་པ་དང་། ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལ་དེ་དག་གི་མིང་གི་བརྡ་དང་ལྡན་ལ། ཆོས་མང་པོ་བསྡུས་པ་དག་ལ་རིལ་པོར་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིལ་པོར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【S4-5 我、我所分別】

བདག་གོ་སྙམ་པ་དང་། བདག་གི་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་གང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་མཐུན་པར་བཅས་པ་གང་ལ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བདག་ཏུའམ། བདག་གིར་འདྲིས་ཤིང་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་གོམས་པས། ལོག་པར་འཛིན་ཅིང་འདྲིས་པ་དེ་ལས་རང་གི་ལྟ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྱུང་བ་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པ་དང་། བདག་གི་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【S6 愛分別】

སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། མཛེས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【S7 非愛分別】

མི་སྡུག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། མི་མཛེས་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【S8 彼俱相違分別】

སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་གཉི་ག་ལས་བཟློག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན། མཛེས་པ་དང་། མི་མཛེས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དེ་གཉིས་ལ་མ་གཏོགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།

【R3 辨八中前三分別與所依緣展轉相生】

དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྟེན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོའོ། །དེ་གཉི་ག་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་དང་། གཅིག་གི་རྒྱུ་ལས་གཅིག་བྱུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྔ་མ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་བྱུང་བ་ནི། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ད་ལྟར་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པ་ནི། ཕྱི་མ་ལ་དེའི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་བྱུང་ན་དེ་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【Q2 明為了知分別過修四尋思四如實智】【R1 問答總標】

རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན༑ ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཞིས་འགྱུར་ཏེ།

【R2 別解】【S1 解四尋思】【T1 標列】

ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན༑ མིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའོ༑ །

【T2 別釋】【U1 名尋思】

དེ་ལ་མིང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་མིང་ལ་མིང་ཙམ་དུ་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【U2 事尋思】

དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ལ་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་ལྟ་བ་ནི༑ དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའོ། །

【U3 自性假立尋思】

ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ལྟ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའོ། །

【U4 差別假立尋思】

བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ལྟ་བ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་སྟེ། དེས་མིང་དང་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང་། འབྲེལ་པར་ཡང་མཐོང་ལ། མིང་དང་དངོས་པོ་འབྲེལ་པ་ལ་བརྟེན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །

【S2 解四如實智】【T1 總說】

ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། མིང་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། དངོས་པོ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་ྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །

【T2 別釋】【U1 名尋思所引如實智】

མིང་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་མིང་ལ་མིང་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་བཙལ་ནས། མིང་དེ་ལ་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟར་མིང་འདི་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་དོན་དུ་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པར་འཇོག་སྟེ། འདི་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་དང་། ལྟ་བའི་དོན་དང་། ཉེ་བར་འདོགས་པའི་དོན་དུའོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་དུ་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་རྣམ་པར་མི་འཇོག་ན་ནི། སུས་ཀྱང་དངོས་པོ་དེ་ལ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བར་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མི་ཤེས་ན་ནི་སྒྲོ་འདོགས་ཤིང་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་ན་བརྗོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་མིང་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【U2 事尋思所引如實智】

དངོས་པོ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དངོས་པོ་ལ་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་བཙལ་ནས། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། འདི་ནི་དངོས་པོ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་པའོ། །

【U3 自性假立尋思所引如實智】

ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་བཙལ་ནས། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་དེས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ལ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྣང་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྤྲུལ་པ་དང་། གཟུགས་བརྙན་དང་། བྲག་ཅ་དང་། མིག་ཡོར་དང་། ཆུ་ཟླ་དང་། རྨི་ལམ་དང་། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མཐོང་སྟེ། དེར་སྣང་བ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ན་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་དོན་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་པའོ། །

【U4 差別假立尋思所引如實智】

བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་བཙལ་ནས། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མིང་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དུ་མཐོང་ལ། དངོས་པོ་དེ་ཡང་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བརྗོད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་ནི། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་ནི། དེ་ལ་གཟུགས་སུ་ཉེ་བར་འདོགས་པས་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་ཡོད་པ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་དང་། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང་། བསྟན་དུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཚུལ་དུ་འདིས་དེ་ལྟར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་གང་གིས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་སྟེ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་འདི་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་ཚོལ་བར་གྱུར་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q3 愚夫闇故起分別流轉不息】

དེ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་གཞི་གསུམ་སྐྱེད་པ་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་མེད་ཅིང་། མི་གནས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ལས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བར་འགྱུར་རོ། །འཁོར་བ་ན་འཁོར་བ་ལས་ནི་འཁོར་བའི་རྗེས་སུ་སོང་བ་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། །ན་བ་དང་། འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

【Q4 明菩薩依智了分別故能證大果】【R1 明菩薩能滅戲論得大涅槃】

གང་གི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་པ་ན། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་པས་ཕྱི་མ་ལ་དེའི་རྟེན་དང་དེའི་དམིགས་པ་སྤྲོས་པར་གཏོགས་པའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་མ་སྐྱེས་ཤིང་མ་བྱུང་བས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་དངོས་པོ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【R2 明得諸自在】

སྤྲོས་པ་འགོག་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་མཆོག་སྤྱོད་ཡུལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དེ་རྣམ་པར་དག་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་རྙེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཡང་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སོ། །ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སོ། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཡང་ངོ་། །ཇི་སྲིད་དུ་འདོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་གནས་པ་དང་། གནོད་པ་མེད་པར་དགའ་མགུར་འཆི་འཕོ་བ་ལ་ཡང་ངོ་། །དེ་དེ་ལྟར་དབང་ཐོབ་པས་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【R3 明能得五利五業】

དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ཕན་ཡོན་གྱི་མཆོག་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བས་སེམས་ཞི་བའི་མཆོག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བས་ནི་མ་ཡིན་པ་དང་། རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་དེའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་འཇུག་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བས་མི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྡེམ་པོའི་ངག་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པ་དང་། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་མི་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་ལས་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ཚར་ཕྱིན་པའི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་འབད་པ་དང་ངལ་བ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་མཆོག་དེ་ནི་སེམས་ཞི་བའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་པ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འཁོར་བས་མི་སྐྱོ་བའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གདུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་སོ་ཅོག་སེལ་བ་དང་། བསྟན་པ་ནུབ་པར་བྱེད་པ་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། བསྟན་པ་དང་བསལ་བས་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ཡུན་རིང་པོར་ཡོངས་སུ་སྡུད་ཅིང་། ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དེ་ནི་ལྡེམ་པོ་ངག་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཚར་གཅོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་དང་། སྨོན་ལམ་ལས་མི་ཉམས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པས་མི་འཕྲོགས་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R4 明五種勝利攝所作盡】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། བདག་གི་བདེ་བ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་གྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་གཟུང་བ་དང་། སྨོན་ལམ་མི་འགྱུར་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོས་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རྣམ་པར་ཚར་གཅད་པའོ། །

【N3 第三結成三品】

དེ་ལ་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྣམ་པ་བཞི་ལ་དང་པོ་གཉིས་ནི་ཐ་མའོ། །གསུམ་པ་ནི་འབྲིང་། བཞི་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་དེ་ཁོ་ནའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ།། །།

【L5 威力品】【M1 略辨三種威力】

བམ་པོ་བཞི་པ།

དེ་ནས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ། སེམས་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པ་ནི་འཕགས་པའི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་དང་། ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པ་ཡང་དེ་དག་གི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་སྔོན་བསགས་པ་ལས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་དེ་ཡང་དེ་དག་གི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་གཞན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 廣明五種威力】

【N1 開五章】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་དེ་ཡང་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་ལྔར་འགྱུར་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་དང་། ཆོས་ཀྱི་མཐུ་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་བ་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །

【N2 次第釋】【O1 神通威力】【P1 總說】

དེ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་དང་། ལྷའི་རྣ་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དང་། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། འཆི་འཕོ་དང་། སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་དང་། ཟག་པ་ཟད་པ་ཞེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 隨別釋】【Q1 神境智作證通】【R1 開二章】

དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་སྦྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་གི་མཐུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་། སྤྲུལ་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ལ་ཡང་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །

【R2 別解】【S1 能變通】【T1 總說】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་། འབར་བར་བྱེད་པ་དང་། ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་སྟོན་པ་དང་། གཞན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། འོང་བ་དང་། སྡུད་པ་དང་། རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང་། གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལུས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་གན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། སྣང་བར་བྱེད་ཅིང་མི་སྣང་བར་ཡང་བྱེད་པ་དང་། དབང་བྱེད་པ་དང་།གཞན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། སྤོབས་པ་སྦྱིན་པ་དང་། དྲན་པ་སྦྱིན་པ་དང་། བདེ་བ་སྦྱིན་པ་དང་། འོད་ཟེར་འབྱིན་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【T2 別釋】【U1 振動】

དེ་ལ་གཡོ་བར་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་པ་སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཙུག་ལག་ཁང་ཡང་གཡོ་བར་བྱེད༑ ཁྱིམ་དང་། གྲོང་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཞིང་དང་། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་འཇིག་རྟེན་དང་། དུད་འགྲོའི་འཇིག་རྟེན་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་། མིའི་འཇིག་རྟེན་དང་། ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དང་། གླིང་བཞི་པ་དང་། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་དང་། སྟོང་གཉིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང་། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང་། སྟོང་གསུམ་པ་བརྒྱ་དང་། སྟོང་གསུམ་པ་སྟོང་དང་། སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འབུམ་ནས། སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གྲངས་མེད་པའི་བར་དུ་ཡང་གཡོ་བར་བྱེད་དོ། །

【U2 熾然】

དེ་ལ་འབར་བར་བྱེད་པ་ནི་རོ་སྟོད་ནས་མེ་འབར་བར་བྱེད་ལ། རོ་སྨད་ནས་ཆུ་གྲང་མོའི་རྒྱུན་འབྱིན་པ་དང་། རོ་སྨད་ནས་མེ་འབར་བར་བྱེད་ལ། རོ་སྟོད་ནས་ཆུ་གྲང་མོའི་རྒྱུན་འབྱིན་པ་དང་། མེའི་ཁམས་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ལུས་ཐམས་ཅད་ནས་མེ་འབར་བར་བྱེད་དོ། །ལུས་ཐམས་ཅད་ནས་མེ་འབར་བས་ན། ལུས་ལས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། བཙོད་ཀ་དང་། ཤེལ་གྱི་ཁ་དོག་ལྟ་བུ་འབྱུང་བའོ། །

【U3 流布】

དེ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱིམ་ཡང་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད། གཙུག་ལག་ཁང་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པའི་བར་དུ་ཡང་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་འདྲའོ། །

【U4 示現】

དེ་ལ་རྣམ་པར་སྟོན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་། མིའམ་ཅི་དང་། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་ལྷགས་ཤིང་བདེ་བར་འཁོད་པའི་འཁོར་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འོག་ཏུ་ནི་ངན་སོང་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྟོན། སྟེང་དུ་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྟོན་པ་དང་། དེ་མ་ཡིན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་སྟོན་པ་དང་། དེ་དག་ཏུ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྟོན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་དག་ལས་ཀྱང་འདའ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མིང་ཇི་སྐད་གྲགས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་གང་ཡིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ཡང་སྟོན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེའི་མིང་དེ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་དེ་ཡང་སྟོན་པ་དང་། དེའི་ཚུ་རོལ་དང་། དེའི་ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་གང་འདོད་པ་དང་། ཇི་སྲིད་དུ་འདོད་པར་རྣམ་པར་སྟོན་ཅིང་རྗོད་པར་བྱེད་པའོ། །

【U5 轉變】

དེ་ལ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་ནི་གལ་ཏེ་ས་ལ་ཆུར་མོས་ན་ཡང་དེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། མེ་དང་རླུང་དུ་མོས་ན་ཡང་དེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། གལ་ཏེ་ཆུ་ལ་སར་མོས་སམ། མེ་དང་རླུང་དུ་མོས་ན་ཡང་དེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། གལ་ཏེ་མེ་ལ་སར་མོས་སམ། ཆུའམ་རླུང་དུ་མོས་སམ།གལ་ཏེ་རླུང་ལ་སར་མོས་སམ། ཆུ་དང་མེར་མོས་ན་ཡང་དེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །གལ་ཏེ་རྩྭ་དང་། ལོ་མ་དང་། བ་ལང་གི་ལྕི་བ་དང་། ས་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་རྫས་རྣམས་ལས་ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་དང་། རྒྱན་དང་། སྣོད་སྤྱད་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་དང་། བྱུག་པར་མོས་སམ། རྡོ་དང་། གསེག་མ་དང་། གྱོ་དུམ་དང་། གྱོ་མོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻཌཱུ་རྱ་དང་། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང་། བྱི་རུར་མོས་སམ། རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་ལ་སོགས་པ་རི་ཐམས་ཅད་ལ་གསེར་དུ་མོས་ན་ཡང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་མདོག་བཟང་པོ་རྣམས་ལ་མདོག་ངན་པ་དག་ཏུ་མོས་སམ། མདོག་ངན་པ་རྣམས་ལ་མདོག་བཟང་པོ་དག་ཏུའམ༑ དེ་གཉི་ག་ལ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལ་མདོག་བཟང་པོ་དག་ཏུའམ། མདོག་ངན་པ་དག་ཏུའམ། དེ་གཉི་གར་རམ། མདོག་བཟང་པོ་དང་། མདོག་ངན་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་དང་། ཡན་ལག་ཚང་བ་དང་། རིད་པ་དང་། ཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་བ་ཅི་ཡང་རུང་བ་དང་། ནུས་པའི་ངོ་བོ་ལ་གཞན་དུ་མོས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་མོས་པ་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【U6 往來】

དེ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ནི་རྩིག་པ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར། རི་བྲགས་ལ་ཡང་ཐད་ཀར། ར་བ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་ལུས་ཀྱིས་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་སྟེ།རྒྱས་པར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཡང་འགྲོ་ཞིང་ཕྱིར་ཡང་འོང་བ་ནས། གོང་དུ་འོག་མིན་ལ་ཐུག་པ་དང་། ཐད་ཀར་ཡང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པའི་བར་དུ་ཡང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་རགས་པས་འགྲོ་ཞིང་ཕྱིར་ཡང་འོང་པ་དང་། རྒྱང་རིང་པོ་ལ་ཉེ་བར་མོས་ན་ཡིད་དང་འདྲ་བར་མགྱོགས་པར་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཡིན་ནོ། །

【U7-8 卷舒】

དེ་ལ་སྡུད་པ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དུ་སྡུད་ལ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་ཙམ་དུ་སྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【U9 眾像入身】

དེ་ལ་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལུས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི། འཁོར་ཆེན་པོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་དུ། གྲོང་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་། གྲོང་རྡལ་དང་། རྩྭ་དང་། ནགས་ཚལ་དང་། ས་གཞི་དང་། རིའི་གཟུགས་ཀྱི་ཚོགས་བདག་གི་ལུས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །འཁོར་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཅག་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་སོང་བར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【U10 同類往趣】

དེ་ལ་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་གན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱིན་ནས་དེ་དག་གི་ཁ་དོག་རྒྱས་པ་ཇི་ལྟ་བུར་འདུག་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེའི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་དང་། དེ་དག་གི་ཆུ་ཞེང་ཇི་ལྟ་བ་དང་། སྨྲ་བའི་སྟངས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེའི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་དང་། དེ་དག་དོན་གང་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་དང་། དེ་དག་དོན་གང་སྨྲ་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱེད་པ་དང་། མཇུག་ཏུ་དེ་དག་ལ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྟན། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱས་ནས་མི་སྣང་བར་བྱེད་ལ། དེ་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་ལ་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་འདི་ལྷའམ། མིའམ་སུ་ཞིག་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྲམ་ཟེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། དགེ་སྦྱོང་གི་འཁོར་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང་། འཐབ་བྲལ་དང་། དགའ་ལྡན་དང་། འཕྲུལ་དགའ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཚངས་རིས་དང་། ཚངས་པ་མདུན་ན་འདོན་དང་། ཚངས་ཆེན་དང་། འོད་ཆུང་དང་། ཚད་མེད་འོད་དང་། འོད་གསལ་དང་། དགེ་ཆུང་དང་། ཚད་མེད་དགེ་དང་། དགེ་རྒྱས་དང་། སྤྲིན་མེད་དང་། བསོད་ནམས་སྐྱེས་དང་། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་དང་། མི་ཆེ་བ་དང་། མི་གདུང་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་མཐོང་དང་། གྱ་ནོམ་སྣང་བ་དང་། འོག་མིན་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །

【U11-12 隱顯 】

དེ་ལ་སྣང་བར་ཡང་མི་བྱེད་མི་སྣང་བར་ཡང་མི་བྱེད་པ་ནི་འཁོར་ཆེན་པོའི་མདུན་དུ་ལན་བརྒྱའམ། ལན་སྟོང་ངམ། དེ་བས་ལྷག་པར་ཡང་མི་སྣང་བར་བྱེད་ལ༑ ཕྱིར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་སྟོན་ཅིང་སྣང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【U13 所作自在】

དེ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་གང་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འགྲོ་བ་དང་། འོང་བ་དང་། གནས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དབང་བྱེད་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་དེས་འདི་སྙམ་དུ་སོང་ཞིག་སྙམ་ན་ནི་འགྲོ་བར་འགྱུར༑ སྡོད་ཅིག་སྙམ་ན་ནི་སྡོད་པར་འགྱུར། འོངས་ཤིག་སྙམ་ན་ནི་འོངས་པར་འགྱུར། སྨྲོས་ཤིག་སྙམ་ན་ནི་སྨྲ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【U14 制他神通】

དེ་ལ་གཞན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས། ཅི་དགྱེས་པར་དོན་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་མཚུངས་པར་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཡིན་ནོ། །

【U15 能施辯才】

དེ་ལ་སྤོབས་པ་སྦྱིན་པ་ནི་སྤོབས་པ་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ལ། སྤོབས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【U16 能施憶念】

དེ་ལ་དྲན་པ་སྦྱིན་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་དྲན་པ་བརྗེད་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【U17 能施安樂】

དེ་ལ་བདེ་བ་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་སྟོན་པ་ན། གང་དག་ཆོས་ཉན་པ་དེ་དག་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་གང་གིས་དེ་དག་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་ཆོས་ཉན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལུས་དང་སེམས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་དེ་ཙམ་གྱི་ཚུལ་གྱིས་བྱེད་ཀྱི་གཏམ་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཁམས་མ་སྙོམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མི་མ་ཡིན་པས་བཏང་བའི་ནད་འགོ་བ་ཡང་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【U18 放大光明】

དེ་ལ་འོད་ཟེར་འབྱིན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་འོད་ཟེར་འདི་ལྟ་བུ་ལུས་ལས་འབྱིན་ཏེ། གང་དག་ཁ་ཅིག་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ཏུ་དོང་ནས༑ སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་ན་གནས་པའི་ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། མི་འམ་ཅི་དང་། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་གི་གནས་སུ་དོང་ནས་འདིར་འོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐུལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ན༑ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དག་ན་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་འདིར་འོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐུལ་བར་བྱེད་དོ། །མདོར་བསྡུ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་དག་གི་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་མཛད་པའོ། །ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་རེ་རེ་ནས་དབྱེ་ན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་དེ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་བསྒྲུབ་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཞེས་བྱའོ། །

【S2 能化通】【T1 問】

དེ་ལ་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གང་ཞེ་ན།

【T2 解】【U1 解化義】

མདོར་བསྡུ་ན། དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་སྤྲུལ་པ་སྟེ། སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་ནས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཞེས་བྱའོ། །

【U2 開三章解釋】【V1 問三章】

དེ་ཡང་ལུས་སྤྲུལ་པ་དང་། ངག་སྤྲུལ་པ་དང་། ཡུལ་སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དེ།

【V2 牒解釋後】【W1 解身境】【X1 牒】

ལུས་སྤྲུལ་པ་དེ་ཡང་དེ་བདག་དང་འདྲ་བའམ། མི་འདྲ་བའམ། གཞན་དང་འདྲ་བའམ། མི་འདྲ་བར་སྤྲུལ་པ་སྟེ།

【X2 解】【Y1 略解】【Z1 解化身】

ལུས་སྤྲུལ་པ་བདག་དང་། གཞན་དང་འདྲ་བ་དང་། མི་འདྲ་བ་དེ་ཡང་དབང་པོ་འདྲ་བ་དང་། དབང་པོའི་རྟེན་སྤྲུལ་པར་བྱེད་ཀྱི་དབང་པོ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【Z2 明化境】

ཡུལ་དང་འདྲ་བའི་སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་བར་བྱེད་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་དང་། ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུ་རྱ་ལ་སོགས་པ་དང་། གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱར་གཏོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡོ་བྱད་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དང་འདྲ་བ་དེ་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྤྲུལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y2 重辨】【Z1 解化身】

བདག་དང་འདྲ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དེ། ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་། མིའམ་ཅི་དང་། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོའི་བྱད་གཟུགས་དང་། མིའི་བྱད་གཟུགས་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་བྱད་གཟུགས་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱད་གཟུགས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱད་གཟུགས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱད་གཟུགས་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་བྱད་རྣམས་སོ། །དེ་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཅི་འདྲ་བ། དེ་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་པ་ན། དེའི་སྤྲུལ་པ་འདི་ནི་བདག་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ནི་སྤྲུལ་པ་བདག་དང་མི་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་དག་ལྷར་གྱུར་པ་དེ་དང་འདྲ་བར་སྤྲུལ་ན་ནི། དེའི་གཞན་དང་འདྲ་བའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མི་འདྲ་བར་སྤྲུལ་ན་ནི། གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །ལྷར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་མང་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་གི་དོན་སྤྲུལ་པ་བྱད་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་གིས་ཅིག་ཅར་མཛད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་སྤྲུལ་པ་ལ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ནར་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་དང་།

【Z2 重辨化境】

སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ལ་ལ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་བསྟན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང་། ལ་ལ་ནི་ནོར་རྫས་གང་གིས་ནོར་རྫས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ཡང་དག་པའི་ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་ལ་སོགས་པ་དང་། ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུ་རྱ་དང་། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང་། བྱི་རུ་ལ་སོགས་པར་སྤྲུལ་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།

【X3 結】

གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་འདི་ནི་རེ་ཞིག་ལུས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །

【W2 解化語】【X1 開七句】

ངག་གི་སྤྲུལ་པ་ནི་གདངས་སྙན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་ཡོད། སྐད་གསལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། བདག་དང་འབྲེལ་པ་དང་། གཞན་དང་འབྲེལ་པ་དང་། འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་སྟོན་པར་གཏོགས་པ་དང་། བག་མེད་པ་ལས་བསྐུལ་བར་གཏོགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །

【X2 次第解】【Y1 妙音相應】

དེ་ལ་གདངས་སྙན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བརྗོད་པའི་སྤྲུལ་པ་ཟབ་པ་ཡིན་ཏེ༑ འབྲུག་སྒྲ་ལྟ་བུ་དང་། ཀ་ལ་པིང་ཀའི་སྐད་ཡིད་དུ་འོང་བ་འདྲ་བ་དང་། དགའ་བར་བྱེད་པས་སྙིང་དུ་འཐད་པ་དང་། ངག་སྤྲུལ་པ་དེ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པ་དང་། སྙན་ཅིང་འཇེབས་པ་དང་། རྣར་སྙན་པ་དང་། ཟུར་ཕྱིན་པ་དང་། བརྡ་ཕྲད་པ་དང་། སྙན་པ་དང་། མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང་། མི་བརྟེན་པ་དང་། མི་ཟད་པ་ཡིན་ནོ། །

【Y2 廣音具足】

དེ་ལ་སྐད་གསལ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞེད་ན། ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་། མིའམ་ཅི་དང་། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་སྣ་ཚོགས་འདུས་ཤིང་འཁོད་པའི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དཔག་ཚད་གཅིག་གི་བར་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་གང་དག་ཐག་རིང་པོ་ན་འདུག་པའམ། གང་དག་དྲུང་ན་འདུག་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གསུང་བ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་གོ་བར་མཛད་པ་དང་། བཞེད་ན་སྟོང་ཆུང་ངུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་གསུང་གིས་གོ་བར་མཛད་པ་དང་། སྟོང་གཉིས་པའམ། སྟོང་གསུམ་པའམ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ཏུ་གསུང་གིས་གོ་བར་མཛད་དེ། སྒྲ་དེ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【Y3 繫屬於自】

དེ་ལ་བདག་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་གི་སྤྲུལ་པ་ལ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་ཚིག་གིས་ཆོས་སྟོན་པའམ། བག་མེད་པ་ལས་བསྐུལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Y4 繫屬於他】

གཞན་དང་འབྲེལ་པ་ནི་གཞན་སྤྲུལ་པའི་ཚིག་གིས་ཆོས་སྟོན་པའམ། བག་མེད་པ་ལས་བསྐུལ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Y5 無所繫屬】

དེ་ལ་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་པའི་ངག་གི་སྤྲུལ་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་། སྤྲུལ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་མ་ཡིན་པ་ལས་ཚིག་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Y6 宣說正法言詞所攝】

དེ་ལ་ཆོས་སྟོན་པའི་སྤྲུལ་པ་ནི་དེ་དང་དེར་རྨོངས་པ་རྣམས་ལ་རིགས་པས་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་ཆེད་གང་ཡིན་པའོ། །

【Y7 誨責放逸言詞所攝】

དེ་ལ་སྤྲུལ་པའི་སྤྲུལ་པ་ནི་རྨོངས་པ་མེད་ཅིང་དད་པ་རྙེད་པ་བག་མེད་པར་གྱུར་པ་རྣམས་བག་མེད་པ་ལ་ངོ་ཚ་བ་སྐྱེད་པ་དང་། བག་ཡོད་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་ཆེད་གང་ཡིན་པའོ། །

【T3 結】

སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་ལུས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་དང་། དག་གི་སྤྲུལ་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དག་ཀྱང་རེ་རེ་ནས་རྣམ་པར་དབྱེ་ན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R3 總明二業】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱང་མངོན་པར་མདོར་བསྡུ་ན་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་འདུན་པར་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q2 隨念宿住智作證通】【R1 辨憶念境事】【S1 牒問】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་གནས་མཁྱེན་པ་གང་ཞེ་ན།

【S2 解釋】【T1 廣明隨念境事】【U1 知過去多身久遠之事】

འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྔོན་གྱི་གནས་ཡང་དག་པར་དགོངས་ཏེ། གང་དུ་སེམས་ཅན་ཆེ་གེ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་བདག་བྱུང་བ་ན་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བའོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྗེས་སུ་དགོངས་སོ། །ཇི་ལྟར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དགོངས་པ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་དག་ལ་ཡང་དྲན་པར་མཛད་དེ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དག་གི་ཡང་དགོངས་སོ། །སྔོན་གྱི་མཐའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དགོངས་ཤིང་། གཞན་དག་ལ་ཡང་དྲན་པར་མཛད་དེ། གང་དུ་སེམས་ཅན་ཆེ་གེ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་བདག་བྱུང་བ་ནི་མིང་འདི་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སྔོན་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་དགོངས་སོ། །ཆ་ཕྲ་བ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དགོངས་སོ། །སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཉུང་དུའམ། མང་པོ་སྔོན་དྲན་པ་ལས་བརྗེད་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཡང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་བར་ཆད་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གོ་རིམས་གང་གིས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བྱས་པར་རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་དགོངས་སོ། །

【U2 知此身前滅之事】

གང་བསྐལ་པ་བགྲང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གྲངས་སུ་བྱར་ནུས་པའི་ཚད་ཀྱང་རྗེས་སུ་དགོངས་སོ། །

【U3 憶劫遠近前】

གང་བསྐལ་པ་བགྲང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གྲངས་སུ་བྱར་མི་ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་ཡང་རྗེས་སུ་དགོངས་སོ། །

【T2 總明所知過去無礙】

དེའི་སྔོན་གྱི་གནས་མཁྱེན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གང་བཞེད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་བཞེད་པ་དང་། ཇི་ཙམ་བཞེད་པ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཇུག་སྟེ༑

【S3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་སུ་གཏོགས་པའི་མཐུ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །

【R2 明其業用】

དེ་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པ་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལ་དད་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། གུས་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པའི་མཆོག་ཏུ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་པའི་རབས་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་དུ་མ་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྔོན་གྱི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བ་དག་ཀྱང་སྟོན་ཏོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་གྱི་མཐར་རྟོགས་པའི་རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང་། ཁ་ཅིག་རྟག་པར་འཛིན་པའི་སེམས་ཅན་རྟག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པར་ལྟ་བ་ཡང་སེལ་བར་མཛད་དོ། །

【Q3-4 天耳、天眼智作證通】【R1 明(2)天耳智作證通(天耳通)】【S1 所列所聞六對之聲】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷའི་རྣ་བ་མཁྱེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལྷའི་རྣ་བས་ལྷ་དང་མིའི་སྒྲ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། སྒྲ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང་། སྒྲ་ཆུང་དུ་རྣམས་དང་། གསལ་བ་རྣམས་དང་། མི་གསལ་བ་རྣམས་དང་། སྤྲུལ་པ་རྣམས་དང་། སྤྲུལ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། རྒྱང་རིང་པོ་དང་། དྲུང་ན་འདུག་པ་རྣམས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ།

【S2 次第解】【T1 聞天聲、人聲】【U1 聞天聲】

དེ་ལ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གལ་ཏེ་ཡན་ཆད་དུ་འཇུག་པར་མི་མཛད་ན།གོང་དུ་འོག་མིན་གྱི་གནས་མན་ཆད་དུ་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཇི་སྟེ་འཇུག་པ་མཛད་ན་ནི་གྱེན་དུ་དེ་ལས་འདས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་གྱི་ཡང་གསན་ཏོ། །

【U2 聞人聲】

དེ་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐད་ཀར་གླིང་བཞི་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །

【T2 聞聖聲、非聖聲】【U1 聞聖聲】

དེ་ལ་སྒྲ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་དང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ཐོས་ནས་རྗེས་སུ་སྒྲོགས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང་། མི་དགེ་བ་སྤང་བ་ལས་བརྩམས་ནས་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དང་། ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་དག་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ལུང་ནོད་པ་དང་། ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང་། གཏན་ལ་འབེབས་པ་དང་། ལེགས་པར་བསྐུལ་བ་དང་། དྲན་པར་བྱེད་པ་དང་། འདོམས་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྟོན་པ་ཡང་ངོ་། །གཞན་ཡང་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་དང་། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པ་གཞན་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ནི་སྒྲ་འཕགས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །

【U2 聞非聖聲】

སྒྲ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ངག་རྩུབ་པོ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པའི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། འོག་ཏུ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་། གོང་དུ་ལྷའི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་དང་། ཐད་ཀར་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ༑ །

【T3 聞大聲、小聲】【U1 聞大聲】

དེ་ལ་སྒྲ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་སྒྲ་རྣམས་སམ། གནོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གནོད་པར་གྱུར་ནས། ཉམ་ཐག་པའི་སྐད་ཀྱིས་ངུ་ཞིང་། ཀུ་ཅོ་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱིའམ། འབྲུག་སྒྲ་གྲག་པའམ། དུང་དང་། རྔ་བོ་ཆེ་དང་། རྔ་པ་ཊ་ཧའི་སྒྲ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །

【U2 聞小聲】

སྒྲ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ནི་ཐ་ན་རྣ་བར་གཤུག་པའི་སྒྲ་ཡན་ཆད་དོ། །

【T4 聞辯聲、非辯聲】【U1 聞辯聲】

སྒྲ་གསལ་བ་རྣམས་ནི་གང་དག་གིས་དོན་གོ་བ་ཡིན་ནོ། །

【U2 聞非辯聲】

སྒྲ་མི་གསལ་བ་རྣམས་ནི་གང་དག་གིས་དོན་གོ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འགྲོ་ལྡིང་བའི་གསང་སྔགས་རྣམས་སམ། རླུང་དང་། ནགས་ཚལ་དང་། ནེ་ཙོ་དང་། རི་སྐེགས་དང་། ཁུ་བྱུག་དང་། ཤང་ཤང་ཏེའུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་ཡིན་ནོ། །

【T5 聞化聲、非化聲】【U1 聞化聲】

དེ་ལ་སྒྲ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ༑ །

【U2 聞非化聲】【T6 聞遠聲、近聲】【U1 聞遠聲】

རྒྱང་རིང་པོའི་སྒྲ་རྣམས་ནི་གྲོང་གི་གནས་སམ། གཙུག་ལག་ཁང་གང་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞུགས་པ་དེར་སྒྲ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །

【U2 聞近聲】【R2 明(4)見死生智作證通(天眼通)】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་མིའི་ལས་འདས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆི་འཕོའི་ཚེ་དང་། ཤི་འཕོས་པ་ན་ཡང་གཟིགས་ཏེ། མདོག་སྡུག་པ་དང་མདོག་མི་སྡུག་པ་དང་། ངན་པ་དང་། བཟང་པོ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐར་སྐྱེས་ཤིང་རྒས་པའི་རྒྱུས་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡང་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེན་ཏོ། །ཆ་ཕྲ་བ་ཡང་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེན་ཏོ། །གཟུགས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལྷའི་གཟུགས་དང་བ་གང་ཡིན་པ་གཟིགས་སོ། །གལ་ཏེ་འོག་དང་སྟེང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་ཏུ་གཟུགས་གཟིགས་པ་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ། འཇུག་པ་མི་མཛད་ན་ནི་འོག་ཏུ་མནར་མེད་པ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་གོང་དུ་འོག་མིན་གྱི་གནས་ལ་ཐུག་པ་མན་ཆད་གཟིགས་སོ། །ཇི་སྟེ་ཆེད་དུ་གཟིགས་ན་ནི་དེ་ལས་འདས་པའི་འོག་ཏུ་སྟེང་དང་ཐད་ཀར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ན་གཟུགས་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟིགས་ཏེ། ཆེར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་དང་དེ་དག་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཁོར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་ནང་ན་ཆོས་སྟོན་ཅིང་བཞུགས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ཀྱང་གཟིགས་སོ། །

【R3 辨二通作業】

དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལྷའི་མིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དག་གཟིགས་ནས་ཅི་རིགས་ཅི་འོས་པར་དེ་དག་ལ་ནན་ཏན་མཛད་དོ། །ལྷའི་རྣ་བས་ཀྱང་ངག་གི་སྤྱོད་པ་དག་དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དག་གསན་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཅི་རིགས་ཅི་འོས་པར་ནན་ཏན་མཛད་དོ། །མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ལྷའི་མིག་དང་། ལྷའི་རྣ་བ་འདིས་ཕྲིན་ལས་མཛད་དོ། །

【Q5 知心差別智作證通】【R1 明知心差別】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མཁྱེན་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ན་སེམས་ཅན་འཁོད་པ་གཞན་དག་གི་སེམས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་འབྲེལ་པར་བཅས་ཤིང་བག་ལ་ཉལ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་འབྲེལ་པ་མ་ཡིན་ཞིང་བག་ལ་ཉལ་བ་མེད་པ་ཡང་མཁྱེན་ཏོ། །སྨོན་ལམ་ལོག་པར་བཏབ་པའི་སེམས་འདི་ལྟ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་སེམས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་བསམ་པ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་གང་ཡང་རུང་བ་ཡང་མཁྱེན་ཏོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་བཏབ་པའི་སེམས་ཀྱང་མཁྱེན་ཏོ། །སྨོན་པའི་སེམས་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་ཐ་ན་རི་དྭགས་དང་བྱ་ཡན་ཆད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མཁྱེན་ཏོ། །བར་མའི་སེམས་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་མཁྱེན་ཏོ། །གྱ་ནོམ་པའི་སེམས་ཅན་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་མཁྱེན་ཏོ། །བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱང་མཁྱེན་ཏོ། །ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་མཁྱེན་པ་གཅིག་གིས་སེམས་ཅན་གཅིག་གང་གི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དང་། ཇི་ལྟ་བུ་དང་། ཅི་འདྲ་བ་དང་། ཇི་སྙེད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ཡང་ཅིག་ཅར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏོ། །ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་མཁྱེན་པ་གཅིག་ཁོ་ནས་སེམས་ཅན་མང་པོ་གང་དག་གི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དང་། ཇི་ལྟ་བུ་དང་། ཅི་འདྲ་པ་དང་། ཇི་སྙེད་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ཡང་ཅིག་ཅར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏོ། །

【R2 辯利他作業】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་དང་། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པ་དང་། ཁམས་དང་། སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་སྣ་ཚོགས་དག་ཏུ་ཅི་རིགས་པར་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q6 漏盡智作證通】【R1 明智境】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཟད་པ་ཐོབ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་བདག་གིས་སམ་གཞན་དག་གིས་ཐོབ་པའམ། མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །བདག་དང་གཞན་དག་གི་ཟག་པ་ཟད་པ་འཐོབ་པའི་ཐབས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །ཐབས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐབས་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །གཞན་དག་གི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཡར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཁྱེན་ཀྱང་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་མི་མཛད་དོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་ཟག་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་འདོར་རོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལ་ཡང་སྤྱོད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ནི་དེའི་མཐུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཆེས་མཐུ་ཆེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R2 辨業用】

ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་སྟོན་ཅིང་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཡང་སེལ་བར་མཛད་པ་འདི་ནི་དེའི་ལས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 法威力】【P1 問】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཐུ་གང་ཞེ་ན།

【P2 解】【Q1 總明施等六度各有四相】【R1 先舉六度】

སྦྱིན་པའི་མཐུ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐུའོ༑ །

【R2 明施等一一略有四相】

སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་འདི་དག་གི་མཐུ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་། ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【Q2 別解六度度列四相】【R1 布施四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ན་སྦྱིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣ་ཡང་སྤོང་ངོ་། །དེའི་སྦྱིན་པ་དེ་བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ལ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་དུ་ཡང་ཡིད་དགའ་ལ། སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་སེམས་དང་བར་བྱེད་ཅིང་བྱིན་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་འགྱོད་པ་མེད་དེ། དུས་གསུམ་དུ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་། གཞན་དག་བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་དང་། གྲང་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འདོད་པས་ཕོངས་པ་དང་། འཇིགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བས་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་གང་དང་གང་དུ་སྐྱེས་པར་ཕྱུག་པ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་དང་། བཙན་འགྱིང་ཆེ་བ་དང་། གཡོག་འཁོར་མང་བར་འགྱུར་ལ། སྦྱིན་པ་ལ་ཡང་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སྦྱིན་པའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མད་དོ། །

【R2 持戒四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་སྤོང་ངོ་།།དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ལ། དོན་མཐུན་པའི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་འཇིགས་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་། འཁོན་དུ་འཛིན་པ་སྤོང་བ་ན་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་འདོགས་ཏེ། བདེ་བར་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཅིང་བདེ་བར་སད་པར་འགྱུར་ལ།དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་ཅིང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནས། སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པས་མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་གཞི་དེས་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཡང་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【R3 忍辱四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་བཟོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མི་བཟོད་པ་ཡང་སྤོང་ངོ་། །དེའི་བཟོད་པ་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དོན་མཐུན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །བདག་དང་གཞན་ཡང་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན། བཟོད་པ་དེས་བདག་དང་གཞན་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་སོ། །གཞི་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱི་མ་ལ་འཁོན་པ་མང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། འབྱེད་པ་མི་མང་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་འགྱོད་པ་མེད་པར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་། བཟོད་པ་ལ་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བཟོད་པའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【R4 精進四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ། གནས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལེ་ལོ་ཡང་སྤོང་ངོ་། །བརྩོན་འགྲུས་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་དང་། རྟེན་ཀྱང་ཡིན་ལ་དོན་མཐུན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པར་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པ་ན། སྔོན་ལས་གོང་དུ་བོགས་པར་གྱུར་པ་མཐོང་ནས། དགའ་ཞིང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བས་བདག་ཉིད་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་སོ། །དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་པས་གཞན་ལ་ལུས་དང་ངག་གིས་རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་དང་། གཞན་དག་ཀྱང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་འདུན་པ་སྐྱེད་དེ། དེ་ལྟར་གཞན་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་སོ། །ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྒྱུའི་སྟོབས་དང་ལྡན་ཞིང་སྐྱེས་བུའི་རྩལ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ།།

【R5 靜慮四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན། བསམ་གཏན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚིག་གི་རྟོག་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། བདེ་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་ངོ་། །དེའི་བསམ་གཏན་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ལ་དོན་མཐུན་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བར་གནས་པས་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །ཞི་ཞིང་རབ་ཏུ་ཞི་ལ་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་གནོད་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་མི་འཁྲུགས་པས་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་ལ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【R6 般若四相】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མ་རིག་པ་ཡང་སྤོང་ངོ་། །དེའི་ཤེས་རབ་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། དོན་མཐུན་པ་དང་། དོན་སྤྱོད་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། སོ་སོར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་དགའ་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོས་བདག་ཉིད་ལ་ཕན་འདོགས་སོ། །ཐམས་ཅད་དུ་རིགས་པར་ལུང་འབོགས་པས་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་སོ། །ཕྱི་མ་ལ་ཡང་དེས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་ཅིང་། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དེ།

【P3 結】

འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 俱生威力】【P1 問】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་གང་ཞེ་ན།

【P2 解】【Q1 明憶念本生】【R1 憶念本生】

རང་བཞིན་གྱིས་ཚེ་རབས་དགོངས་པ་དང་།

【R2 堪忍大苦】

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མི་བཟད་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་མི་མཇེད་པ་དང་།

【R3 明其大悲】

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བས་དགའ་བ་དང་།

【Q2 明八相成道】

དགའ་ལྡན་དུ་སྐྱེས་ནས་ཚེའི་ཚད་ཇི་སྲིད་པར་དགའ་ལྡན་ན་གནས་པ་དང་། དགའ་ལྡན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལྷའི་བུ་གཞན་རྣམས་གནས་གསུམ་པོ་ལྷའི་ཚེ་དང་། ལྷའི་མདོག་དང་། ལྷའི་གྲགས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་གཤེགས་པ་ན་སྣང་བ་ཆེན་པོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཁྱབ་པར་མཛད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་མཁྱེན་བཞིན་དུ་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་གཤེགས་པ་དང་། གནས་པ་དང་། བལྟམ་ཁ་དང་། བལྟམས་པ་དང་། བལྟམས་མ་ཐག་ཏུ་ཡང་སུས་ཀྱང་མ་བརྟེན་པར་ས་ལ་གོམ་པ་བདུན་འདོར་ཞིང་ཚིག་ཀྱང་གསུང་བ་དང་། བལྟམས་པ་ན་ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་། མིའམ་ཅི་དང་། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང་ཆེ་བ་དག་གིས་ལྷའི་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་། བདུག་པ་དང་། ན་བཟའ་འབུལ་བ་དང་། གདུགས་དང་། རྒྱལ་མཚན་དང་། བ་དན་ལ་སོགས་པ་དམ་པ་རབ་མཆོག་དག་གིས་མཆོད་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་བླ་ན་མེད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་སྐུ་ལ་མཚན་ལེགས་པར་བརྒྱན་པ་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་སྐུ་ཚེ་ཐ་མ་ལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་། བདུད་ཀྱི་སྡེ་ཐམས་ཅད་དང་། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བརྫི་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། བདུད་ཀྱི་དཔུང་ཐམས་ཅད་བྱམས་པས་ཕམ་པར་མཛད་པ་དང་། སྐུའི་ཚིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚིགས་རེ་རེ་ལ་ཡང་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུའི་སྟོབས་མངའ་བ་དང་། སྐུ་ནས་གཞོན་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཁས་པ་ལ་བྱང་བར་སྦྱངས་པ་མ་མཛད་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཐམས་ཅད་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་དང་། གཅིག་པུ་སློབ་དཔོན་མེད་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོར་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་། མི་མཇེད་ཀྱི་བདག་པོ་ཚངས་པ་ཡང་རང་འོངས་ན། འཇིག་རྟེན་དུ་དམ་པའི་ཆོས་བཤད་པར་བསྐུལ་བ་དང་། འབྲུག་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཡང་མི་གསན་ཅིང་མི་བཞེངས་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞི་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་རི་དྭགས་དང་། བྱ་དང་། ཐ་ན་རི་དྭགས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་ཡིད་རྟོན་ཏེ། རྟག་ཏུ་འོང་ཞིང་དེའི་དྲུང་དུ་ཅི་དགའ་བར་འཁོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ནི་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྤྲེའུས་སྦྲང་རྩི་མ་བསྐོལ་བ་ཕུལ་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་བཞེས་ནས། སྤྲེའུ་དེ་ཡིད་དགའ་བར་གྱུར་ཏེ། གར་བྱེད་ཅིང་ཕྱིར་ནུར་དུ་སོང་བ་ལྟ་བུ་དང་། སྤྲིན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁྲུས་མཛད་ཀྱིས་འདི་ལ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་སྙམ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་སྡོད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤིང་དྲུང་ན་བཞུགས་ན། ཤིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲིབ་མ་ཤར་ཕྱོགས་སུ་སོང་ཡང་ཤིང་དེའི་གྲིབ་མ་སྐུ་ལས་མི་ཡོལ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བདུད་ཀྱིས་གླགས་བཙལ་ཀྱང་ལོ་དྲུག་གི་བར་དུ་གླགས་མ་རྙེད་པ་དང་། རྟག་ཏུ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་ཚོར་བ་རྣམས་དང་། འདུ་ཤེས་རྣམས་དང་། རྟོགས་པ་རྣམས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་མཁྱེན་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་དང་། གནས་པ་དང་། འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་ནི་མཐོང་བ་དང་། འཕགས་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། གནས་པས་བསྡུས་པས་ཀྱང་ཕན་འདོགས་པར་མཛད་དེ། དེ་ལ་མཐོང་བས་ཕན་འདོགས་པར་མཛད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱོས་པ་དང༌། སེམས་འཁྲུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་ན་རང་གི་སེམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། བུད་མེད་མངལ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་རྣམས་མངལ་མཐུན་པར་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང་། ལོང་བ་རྣམས་མིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། འོན་པ་རྣམས་རྣ་བས་ཐོས་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཆགས་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཞེ་སྡང་བ་རྣམས་ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། རྨོངས་པ་རྣམས་གཏི་མུག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བས་ཕན་འདོགས་པར་མཛད་པའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། གནས་པས་བསྡུས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གློ་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱིས་སེང་གེའི་ཉལ་སྟབས་ཀྱིས་གཟིམས་ཏེ། དེའི་རྩྭ་དང་ལོ་མ་བཏིང་བ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟིམས་མལ་མི་འཁྲུགས་པ་དང་། དེའི་ཆོས་གོས་ལུས་ལས་རླུང་གིས་མི་བསྐྱོད་པ་དང་། སེང་གེའི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་དང་། ཁྱུ་མཆོག་གི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་དང་། ཐོག་མར་ཞབས་གཡས་པ་འདེགས་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་ཞབས་གཡོན་པ་དེའི་ཕྱི་བཞིན་གཏོང་བ་དང་། དེ་གཤེགས་པ་ནས་ཕྱོགས་མཐོན་པོ་ནི་དམའ་བར་འགྱུར་ལ། དམའ་བ་ནི་མཐོན་པོར་འགྱུར་ཏེ༑ ལག་མཐིལ་ལྟར་མཉམ་པར་གྱུར་པ་དང་། རྡོ་དང་། གསེག་མ་དང་། གྱོ་མོ་མེད་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་གཞོལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་གྲོང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། གཤེགས་པའི་ཚེ་ཡང་སྒོ་དམའ་བ་རྣམས་མཐོན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞལ་ཟས་གསོལ་བ་ན་འབྲས་ཆན་འབྲུམ་བུ་གཅིག་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་བཅས་པར་མི་གསོལ་བ་དང་། ཞལ་ཁམ་ཕྱི་མ་གསོལ་བ་ཙམ་ན་ལྷག་མ་མི་ལུས་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་འཕགས་པའི་སྤྱོད་པ་དང་གནས་པས་བསྡུས་པའི་མཐུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 辨差別】

ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚེ་ཡང་ས་ཆེན་པོ་གཡོ་བ་དང་། སྐར་མདའ་ལྟུང་བ་དང་། ཕྱོགས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་དང་། བར་སྣང་ལས་ལྷའི་རྔ་སྒྲ་དག་སྒྲོགས་ཏེ།

【P3 結】

དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། མངོན་པར་ཤེས་པས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་ཞེས་བྱའོ། །

【O4-5 共與不共聲聞獨覺威力】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི་གང་། ཐུན་མོང་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ ཆ་ཕྲ་བ་དང་། རྣམ་པ་དང་། ཁམས་སོ། །འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཐུའི་ཐབས་དཔག་ཏུ་མེད། གྲངས་མེད་པས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་མཛད་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཆ་ཕྲ་བའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་དང་། ཆོས་ཀྱི་མཐུ་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཐུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ནི་རྣམ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དེའི་མཐུའི་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཁམས་སོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ཁོ་ནའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་བདག་གཅིག་པུ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་གི་མཐུའི་ཡུལ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་པུར་ཟད་དོ། །རྣམ་པ་འདི་དག་ལ་མ་གཏོགས་པ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་མཉམ་པ་མ་ཡིན་ན། ལྷ་དང་མི་དང་། མུ་སྟེགས་ཅན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྟ་མཚུངས་རེ་སྐན།

【M3 示現攝入三種神通】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་། ཀུན་བརྗོད་པ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པར་གཏོགས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་དང་། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དང་། ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་རྣམས་སུ་ཅི་རིགས་པར་འདུས་པ་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་མཐུའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ།། །།

【L6 成熟品】【M1 開六門】

བམ་པོ་ལྔ་པ།

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཐབས་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །

【M2 依門辨】【N1 成熟自性】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཡོད་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་མཐུན་པའི་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་དང་། ཉམས་བདེ་བ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ་ལ་གནས་ན་སྟོན་པ་དང་ཕྲད་ཀྱང་རུང་། སྟོན་པ་དང་མ་ཕྲད་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེའི་མོད་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བའམ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། རྨ་ནི་གང་གི་ཚེ་བརྟོལ་ལ་རག་པར་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ན། དེའི་མོད་ལ་བརྟོལ་བའི་འོས་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བུམ་པ་དང་། རྫེའུ་དང་། ཁམ་ཕོར་ལ་སོགས་པ་ཁམ་པའི་སྣོད་ནི་གང་གི་ཚེ་སྤྱད་ལ་རག་པར་སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེའི་མོད་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པའི་འོས་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཚོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤིང་ཐོག་ཨ་མྲའམ། པ་ན་ས་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་རག་པར་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ན། དེའི་མོད་ལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པའི་རྒྱུས་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ན། དེའི་མོད་ལ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

【N2 所成熟補特伽羅】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་སྒྲུབ་པ་དང་འབྲས་བུའི་དབྱེ་བས་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་དང་། གང་ཟག་རིགས་མེད་པ་ཡང་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་གཞི་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་ལས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N3 成熟差別】【O1 舉數列名】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོའོ། །

【O2 依章別釋】【P1 諸根成熟】

དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་ཚེ་དང་མདོག་དང་། རིགས་དང་། དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཚིག་བཙུན་པ་དང་། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་། སྐྱེས་པ་ཉིད་དང་། སྤྲོ་བ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལུས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྟུལ་བ་དང་། རྗེས་སུ་སྦྱོར་བའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བརྩོན་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཡིད་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

【P2 善根成熟】

དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བ་དེ་ལ་གནས་ན་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་ཅིང་། སྒྲིབ་པ་ཆུང་བ་དང་། རྟོག་པ་ཉུང་བ་དང་། དྲང་ཞིང་མཐུན་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 智慧成熟】

ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཡིད་གཞུངས་པ་དང་། ལེགས་པར་གསུངས་པ་དང་། ཉེས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། བླང་བར་བྱ་བ་དང་། གཟུང་བར་བྱ་བ་དང་། རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བར་ནུས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་དེ་ལ་བརྟེན་ན་ཐམས་ཅད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་གཏན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། ། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【P4 下品成熟】

ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུར་འགྱུར་ཏེ། དབང་པོ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ལ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་མ་གོམས་པ་དང་། རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མ་བརྟས་པ་དང་། ཆུང་ངུ་ལ་གོམས་པའོ། །

【P5 中品成熟】

ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་འབྲིང་ནི་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་ལ། གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P6 上品成熟】

ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 成熟方便】【O1 舉數列名】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་བརྟས་པ་དང་། ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། འཇུག་པ་དང་། དགའ་བར་འཛིན་པ་དང་། དང་པོ་འཇུག་པ་དང་། དང་པོ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་པར་དག་པ་ཐག་རིང་བ་དང་། རྣམ་པར་དག་པ་ཐག་ཉེ་བ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། བསམ་པ་དང་། ཟང་ཟིང་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། ཆོས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་འདུན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་སྟོན་པ་དང་། གསང་སྟེ་ཆོས་བརྗོད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ཆོས་བརྗོད་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཆུང་ངུ་དང་། སྦྱོར་བ་འབྲིང་དང་། སྦྱོར་བ་ཆེན་པོ་དང་། ཐོས་པ་དང་། སེམས་པ་དང་། བསྒོམ་པ་དང་། སྡུད་པ་དང་། ཚར་གཅོད་པ་དང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ལ་བཅོལ་བ་དང་། དེ་གཉི་གའོ། །

【O2 依章別釋】【P1 增長】

དེ་ལ་ཁམས་བརྟས་པ་གང་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔོན་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་གོམས་པ་ལས་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་ཕྱིར་ཞིང་རབ་ཏུ་བརྟས་ལ། ཕུལ་དུ་བརྟས་པ་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པ་འདི་ནི་ཁམས་བརྟས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 現緣攝受】

དེ་ལ་ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཆོས་སྟོན་ལ། དེ་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང་། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པའོ། ། དེ་ལ་ཁམས་བརྟས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་རྒྱུས་ད་ལྟར་གྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། ། ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ནི་རྒྱུ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་ཉིད་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 趣入】

འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། དད་པ་ཐོབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཁྱིམ་ན་གནས་ན་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རབ་ཏུ་བྱུང་ན་འདོད་པ་ལས་དབེན་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །

【P4 攝樂】

དགའ་བར་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ལམ་དང་། འདོད་པའི་བདེ་བ་དང་། བདག་ཉིད་དུབ་པར་བྱེད་པའི་མཐའ་སྤངས་པ་བདེ་བའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ན། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་བསྟན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཡིན་པའོ༑ །

【P5 初發處】

དེ་ལ་དང་པོར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། ཐོག་མ་ཁོ་ནར་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡིད་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། རིགས་པས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས། འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དང་པོ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P6 非初發處】

དང་པོ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཞུགས་ཟིན་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་རག་ལས་པར་གྱུར་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་མི་མཛད་པར་གྱུར་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་བཀྲོལ་བའི་གནས་རྣམས་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས། ཕྱིར་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P7 遠清淨】

དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐག་རིང་བ་གང་ཞེ་ན། ལེ་ལོའམ་རྐྱེན་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འགྱངས་པ་ཚེ་རབས་བརྗེས་པའམ། བསྐལ་པ་བརྗེས་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྣམ་པར་དག་པ་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P8 近清淨】

དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཐག་ཉེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P9 加行】

དེ་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན། རང་གི་དོན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་འདུན་པ་དྲག་པོ་ལ་ཡང་བརྟེན། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ལོག་པར་ལྟུང་བའི་འཇིགས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་གཞན་པ་ལ་མི་སྙན་པར་གྲགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས། བསླབ་པའི་གཞི་དག་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་། གུས་པར་བྱེད་པར་བསྲུངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P10 意樂】

དེ་ལ་བསམ་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་མི་འཕྲོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པའི་བཟོད་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ཅིང་། ཡོན་ཏན་སྲིད་པ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས༑ གཞན་དག་གི་ཐོབ་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཞིང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་བདག་གི་དོན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་དད་པ་མི་གཡོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P11 財攝受】

ཟང་ཟིང་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། ཟས་དང་། སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་རྣམས་ལ། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། མཐུན་པའི་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་། མཐུན་པའི་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P12 法攝受】

དེ་ལ་ཆོས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། ལུང་འབོགས་པས་སམ། དོན་ཡང་དག་པར་འགྲེལ་པས་ཆོས་རྣམས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P13 神通引攝】

དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་འདུན་པར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་མཐོང་ངམ༑ ཐོས་ན་བསྟན་པ་ལ་བསམ་པ་དག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དག་པ་འམ༑ སྦྱོར་བ་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་ཆོ་འཕྲུལ་དེས་འདུན་པར་བྱས་པའི་ཡིད་ཀྱིས་བསམ་པ་དག་པ་ཐོབ་པའམ། ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P14 宣說正法】

དེ་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་དོན་འཐོབ་པར་མི་ནུས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། ནུས་པ་ལ་ཡང་མྱུར་དུ་མངོན་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། མཐུན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའོ། །

【P15 隱密說法】

དེ་ལ་གསང་སྟེ་ཆོས་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་བྱིས་པ་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ལ། ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཟབ་པའི་ཆོས་བཅབས་ཏེ། གསལ་ཞིང་འཇུག་པར་སླ་ལ། ཐབས་སླ་བས་འཇུག་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P16 顯了說法】

རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ཆོས་བརྗོད་པ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་ཤེས་རབ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལ་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཟབ་པའི་གནས་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P17 下品加行】

དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། གུས་པར་སྦྱོར་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P18 中品加行】

དེ་ལ་སྦྱོར་བ་འབྲིང་གང་ཞེ་ན། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། གུས་པར་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་འདི་གཉིས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P19 上品加行】

དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། སྦྱོར་བ་དེ་གཉིས་ཀ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། གུས་པས་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P20 聽聞】

དེ་ལ་ཐོབ་པ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་མོས་པས་མདོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལེན་པ་དང་། འཛིན་པ་དང་། ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P21 思惟】

དེ་ལ་སེམས་པ་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དབེན་པར་ཆོས་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་དོན་ལ་མངོན་པར་རྟོག་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དཔྱོད་པ་དང་། གཏན་ལ་འབེབས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【P22 修習】

བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང་། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང་། བཏང་སྙོམས་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པར་དགའ་བའོ། །

【P23 攝受】

དེ་ལ་སྡུད་པ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སློབ་དཔོན་དང་། མཁན་པོའི་ཚུལ་དུ་རྟེན་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། བསྙེན་བཀུར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནད་པ་ལ་རིམ་གྲོས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་གོས་དང་། ཟས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་གྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། མྱ་ངན་དང་འགྱོད་པ་བསལ་བས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་བསལ་བས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་བསྙེན་བཀུར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P24 降伏】

ཚར་གཅོད་པ་གང་ཞེ་ན། བདག་ལ་ཡོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་ནས། ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་བྱེད་པ་ལ་ནི་འཁྲུལ་པ་གླེང་བར་བྱེད། ཉེས་པ་འབྲིང་བྱེད་པ་ལ་ནི་སྤྲོ་བར་བྱེད༑ ཉེས་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་ལ་ནི་སྐྲོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལ་གླེང་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྤྱོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་དང་། དེ་ལས་གཞན་པ་དག་ལ་ཡང་ཕན་པ་དང་། བདེ་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །སླར་དགུག་པའི་ཕྱིར་བསྐྲད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་དང་། གཞན་དག་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །སླར་མི་དགུག་པར་བསྐྲད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་དག་ཁོ་ན་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཞན་དག་གིས་ཉེས་པར་བྱས་པའི་གཞིས་བསྐྲད་པ་དེ། གཞན་དག་ལ་མཐོང་ནས་ཉེས་པ་མི་བྱ་བར་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【P25 自成熟】

ཇི་ལྟར་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་བཞག་པའི་ཕྱིར་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱང་སྟོན་ཏོ། །ཇི་སྐད་དུ་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ཚིག་དང་མཐུན་པར་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་ཉིད་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་ནས། དེ་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པ་སྟེ། ཇི་ནས་གཞན་དག་འདི་སྐད་དུ་ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱང་ད་དུང་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་མ་ལངས་ཤིང་། དགེ་བའི་གནས་ལ་ཡང་གནས་པར་མ་གྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་དག་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་ཅིང་བསྐུལ་བ་དང་། དྲན་པར་བྱ་པར་སེམས། ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱང་ད་དུང་གཞན་དག་གིས་བསྐུལ་བ་དང་། དྲན་པར་བྱ་བ་དང་། ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་དགོས་སོ་ཞེས་ཟེར་བར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

【P26 請他成熟】

ཇི་ལྟར་ན་གཞན་དག་ལ་བཅོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་གང་ལ་ཤས་ཆེར་དགའ་ཞིང་གུས་པ་ཡོད་པར་གྱུར་ལ། དེ་ཡང་ཆོས་བསྟན་པའི་ཐབས་ཤེས་ཤིང་ལེགས་པར་བསླབ་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་བཅོལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །

【P27 俱成熟】

གཉི་གས་བྱ་བ་ནི་དེ་གཉིས་འདུས་པ་སྟེ། བདག་ཀྱང་བྱེད་ཅིང་གཞན་དག་ལ་ཡང་བཅོལ་ནས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【O3 將因對釋成方便】

དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཀྱི་ཚུལ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པོ་འདིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N5 能成熟補特伽羅】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་རྣམས་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དྲུག་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པ་དང་། སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ངེས་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་པར་གྱུར་པ་དང་། ངེས་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་པའི་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པ་དང་། མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རིགས་མེད་པར་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཅིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བྱ་མི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

【N6 已成熟補特伽羅相】【O1 聲聞人】

དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་མཚན་མ་དང་རྟགས་གང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་བྱེ་བྲག་གཅོད་ཅིང་ཉེ་བར་མཚོན་པར་བྱེད་པ་ནི་སྨིན་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བརྗོད་དོ། །མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །རྒྱུར་གཏོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་ལས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །དེས་ན་སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་ནི་སྔོན་དགེ་བ་ལ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་ལ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་འདུན་པ་ཆུང་བ་དང་། སྦྱོར་བ་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་འགྲོ་ལ་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་ཡང་མི་ཐོབ་ཅིང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མི་འཐོབ་བོ། །གང་གི་ཚེ་སྨིན་པ་འབྲིང་ལ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་འདུན་པ་འབྲིང་དང་སྦྱོར་བ་འབྲིང་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་འདི་ནི་འདུན་པ་ཆེ་བ་དང་། སྦྱོར་བ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【O2 獨覺人】

རང་སངས་རྒྱས་ནི་ཉན་ཐོས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་། ལམ་གྱི་རང་བཞིན་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྲིད་པ་ཐ་མ་ལ་ལུས་ཐ་མ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་སློབ་དཔོན་མེད་པར་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་རྣམས་བསྒོམས་ནས། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 菩薩人】【P1 約位分三品】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པ་ནི་སྨིན་པ་འབྲིང་པོ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པ་དང་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ནི་སྨིན་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །

【P2 約八義釋三品差別】

དེ་ལ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུན་པ་ཆུང་ངུ་དང་། སྦྱོར་བ་ཆུང་ངུ་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་འགྲོ་ལ། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོར་གཏོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སྦྱངས་པ་དང་། མི་གཡོ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐམས་ཅད་དང་མི་ལྡན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །སྨིན་པ་འབྲིང་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུན་པ་འབྲིང་དང་སྦྱོར་བ་འབྲིང་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གཉིས་པར་གཏོགས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སྦྱངས་པ་དང་། མི་གཡོ་བ་རྣམས་དང་ནི་ལྡན་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་དང་ནི་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུན་པ་ཆེ་བ་དང་སྦྱོར་བ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་རྣམས་སུ་ཡང་མི་འགྲོ་ལ། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་པར་གཏོགས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སྦྱངས་པ་དང་། མི་གཡོ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 解熾然等義】

དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་བརླིང་བ་དང་། གསལ་བ་དང་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང་ཕན་ཡོན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་སྦྱངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང་། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་ནང་ན་གོང་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【M3 逐難重釋】【N1 釋成熟方便品數不同】【O1 前五唯是下品，餘二十二麁有三品】

དེ་ལ་ཟང་ཟིང་ལས་གྱུར་པའི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་འདུན་པར་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། གསང་སྟེ་ཆོས་བརྗོད་པ་ལས་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཆུང་ངུ་ལས་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཐོས་པ་ཙམ་ལས་གྱུར་པའི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་གོམས་པར་བྱས་ཀྱང་ཆུང་ངུ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ཡུན་ཐུང་ངུར་གོམས་པར་བྱས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས༑ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུང་དུ་གོམས་པས་ནི་ཆུང་ངུར་འགྱུར་རོ༑ །འབྲིང་དུ་གོམས་པས་ནི་འབྲིང་། ཆེར་གོམས་པས་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 分九品】

ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་། ཆེན་པོ་དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང་། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་པོ་དང་། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང་། འབྲིང་པོ་ལ་ཡང་འབྲིང་པོའི་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་པོའི་འབྲིང་པོ་དང་། འབྲིང་པོའི་ཆེན་པོ་དང་། ཆེན་པོ་ལ་ཡང་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང་། ཆེན་པོའི་འབྲིང་པོ་དང་། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །

【O3 就差別，有無量品】

དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པར་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གོང་ནས་གོང་དུ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པར་མཛད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N2 明修習成熟差別之意】【O1 為成熟自佛法故修習成熟六種差別】

ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཐབས་དེ་དག་གིས་གཞན་གསོལ་བ་འདེབས་པ་མ་གཏོགས་པའི་བདེ་བ་གཉིས་ལ་རྒྱུད་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནས་ཉེས་པ་སྨིན་པའི་བར་དང་། སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་ནས་ཆེན་པོའི་བར་གྱིས་བུད་དྷའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་འབྲས་སྨིན་པ་ནི་གང་སྨིན་པའི་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་དང་། གང་ཟག་གཞན་རྣམས་ཞེས་པ་གསུམ་མོ། །དེ་བཞིན་དུསེམས་ཅན་གཞན་དང་གང་ཟག་གཞན་ཡང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་འདི་དག་གི་བདག་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་།

【O2 為令他得出離修集六種成熟差別】

སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་དང་། གང་ཟག་གཞན་རྣམས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ།། །།

【L7 菩提品】【M1 約五門出菩提體】【N1 約智斷出菩提體】【O1 約二智二斷】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་སྤངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྤངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་དྲི་མ་མེད་ཅིང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པའོ། །

【O2 約三智二斷】【P1 列三智二斷之名】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་།ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང་། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མ་རིག་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱའོ། །

【P2 次第解】

དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་སྤངས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་ཐམས་ཅད་དང་། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མཁྱེན་པ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཁམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱས་དང་། འདུས་མ་བྱས་སོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་གཉིས་ལ་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། ཁམས་དང་། འགྲོ་བ་དང་། དགེ་བ་དང་། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་དོ། །དེ་ལ་དུས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཁམས་ཐམས་ཅད་དང་། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། དུས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་དགོངས་པ་ཙམ་ཁོ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མྱུར་བར་ཡེ་ཤེས་ཆགས་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ།ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དགོངས་པར་མཛད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ལན་ཅིག་དགོངས་པ་དང་འབྲེལ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །

【O3 約共不共德】

རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་། སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་དང་། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་དང་། སྟོབས་བཅུ་དང་། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དང་། བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང་། བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པར་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ལེའུ་ལས་བྱུང་བའོ། །

【N2 約最勝以辨菩提】【O1 舉數嘆勝】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་དམ་པ་འདི་ནི་དམ་པ་བདུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O2 列七名】

དམ་པ་བདུན་གང་ཞེ་ན། སྐུ་དམ་པ་དང་། སྒྲུབ་པ་དམ་པ་དང་། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དམ་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་དམ་པ་དང་། མཐུ་དམ་པ་དང་། སྤངས་པ་དམ་པ་དང་། གནས་པ་དམ་པའོ། །

【O3 依名解】【P1 所依最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བརྒྱན་པའི་སྐུ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྐུ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 正行最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བདག་ལ་ཕན་པ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བ་དང་། ལྷ་རྣམས་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་། ཕན་པ་དང་། བདེ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དེ་ནི་དེའི་སྒྲུབ་པ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 圓滿最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གོང་ན་མེད་པ། ཟླ་མེད་པ་བཞི་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དེའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P4 智最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གོང་ན་མེད་པ་ཟླ་མེད་པ་བཞི་པོ་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P5 威力最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་གོང་ན་མེད་པ་ཟླ་མེད་པ་དྲུག་པོ་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཐུ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P6 斷最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་གོང་ན་མེད་པ་ཟླ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྤངས་པ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P7 住最勝】

གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གནས་ལ་གོང་ན་མེད་པ་ཟླ་མེད་པ་གསུམ་པོ་འཕགས་པའི་གནས་པ་དང་། ལྷ་དང་ཚངས་པའི་གནས་པས་མང་དུ་གནས་པ་དེ་ནི་དེའི་གནས་པ་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O4 轉名異釋】

དེ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། མཚན་མ་མེད་པ་དང་། སྨོན་པ་མེད་པས་གནས་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་གནས་པ་ནི་འཕགས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་ལྷའི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚད་མེད་པ་བཞི་ནི་ཚངས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་བཞི་ནི་གནས་པ་དམ་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་པ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མང་དུ་གནས་པར་མཛད་དེ། འཕགས་པའི་གནས་པ་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པ་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་གནས་པ་དང་། ལྷའི་གནས་པ་ལས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་མི་གཡོ་བས་གནས་པ་དང་། ཚངས་པའི་གནས་པ་ལས་སྙིང་རྗེས་གནས་པ་སྟེ། དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས། སུ་འཕེལ༑ སུ་འགྲིབ། སུའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བྱ་སྟེ། སུ་ཞིག་འབྲས་བུའི་མཆོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་གཞག་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཉིན་ལན་གསུམ་མཚན་ལན་གསུམ་སྟེ། ཉིན་མཚན་ལན་དྲུག་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་གཟིགས་པར་མཛད་དོ། །དེ་ལ་སྐུ་དམ་པས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གྲུབ་པ་དམ་པས་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དམ་པས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་དང་། ཆོས་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་དམ་པས་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །མཐུ་དམ་པས་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ༑ །སྤངས་པ་དམ་པས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་པ་དམ་པས་ནི་གནས་པ་ཆེན་པོས་མང་དུ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【N3 約十號隨念功德以辨菩提】

རྣམ་པ་བཅུས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིན་ཏེ། བཅུ་པོ་དག་གང་དག་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ་འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གསུང་བས་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཐམས་ཅད་བརྙེས་པར་བྱ་བ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིརམཆོད་པར་འོས་པ་ཡང་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ན་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །རིག་པ་གསུམ་དང་། མདོ་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་ཞབས་ལྷག་མཐོང་དང་། ཞི་གནས་དང་། དེ་གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་དང་ཤིན་ཏུ་ལྡན་པས་ན་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཆོག་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་གཤེགས་པ་དང་། ཡང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པ་ན། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ན། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་ཐབས་དམ་པ་མཁྱེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་བུར་གྱུར་པ་གཅིག་པུ་བྱུང་བས་ན། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །མིག་ལྟར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་དོན་དང་ཆོས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར། དོན་གསལ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཕྱིར་དང་། དོན་ཐམས་ཅད་སྟོན་པ་དང་། མི་རྟོག་པའི་དོན་རྟོགས་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་དང་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་གཅོད་པར་མཛད་པ་དང་། ཟབ་མོའི་གནས་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་བྱང་བར་མཛད་པ་དང་། དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་པ་དང་། དེ་འདྲེན་པ་ཡིན་པ་དང་། དེ་སྟོན་པ་ཡིན་པས་ན་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཅིང་། རྣམ་པར་བརྗོད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་དང་།དོན་དང་མི་ལྡན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་དང་། དོན་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན། དོན་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་མཐའ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །བདུད་དཔུང་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཡུལ་ཆེན་པོ་བཅོམ་པས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱའོ། །

【N4 辨出現】【O1 一世界多劫無佛一劫多佛】

དེ་ལ་བསྐལ་པ་དུ་མར་ཡང་སངས་རྒྱས་གཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་ལ། བསྐལ་པ་གཅིག་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་མང་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།

【O2 十方世界有無量佛】

ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གྲངས་མེད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གྲངས་མེད་པ་གང་དག་དུས་གཅིག་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དང་། ཚོགས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་མཚུངས་པ་དག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞག་དང་ཟླ་བ་ཕྱེད་པ་དང་། ཟླ་བ་དང་ལོ་གང་ཁོ་ན་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེའི་ཉིན་མོ་དང་། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་། ཟླ་བ་དང་། ལོ་དེ་ཁོ་ན་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་སྟེ། གཅིག་གིས་ཇི་ལྟར་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། བསྒྲུབ་པ་དང་། བརྩལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་བཙལ་ཏེ། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ཉིད་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་གང་དག་དུས་གཅིག་ཏུ་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་དང་། སྟོང་པ་མཚུངས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་མཚུངས་པ་དང་། བཟོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་མཚུངས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚུངས་པ་དང་། ཤེས་རབ་མཚུངས་པ་དག་སྣང་ན་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་ཡང་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ཡོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚོགས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་མཚུངས་པ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཅིག་ཏུ་ཅིག་ཅར་བྱུང་བའི་སྐབས་ཀྱང་མེད་ན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་དག་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཚོགས་མཚུངས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་གོ་རིམས་སུ་བྱུང་བ་ཡང་མི་རིགས་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བར་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱོགས་བཅུ་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟོང་པ་དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚོགས་མཚུངས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐ་དད་པར་འབྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O3 在一世界同時無有二佛出現】

དེའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲངས་འདིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མང་པོ་དག་ཏུ་སངས་རྒྱས་མང་པོ་འབྱུང་བ་དག་རིགས་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཅིག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདི་སྐད་དུ་ཇི་ནས་བདག་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པར་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱས་ཏེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་ཟློ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ༑ དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོ་ནས་སྨོན་ལམ་བསྐྱེད་པ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དེ་འགྲུབ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ཐམས་ཅད་མཛད་པར་སྤྱོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཉིས་པ་འབྱུང་བ་འདི་ནི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་གྱི་བྱ་བ་འགྲུབ་པ་ཆེས་མང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཆེས་མཐུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་ལ་འདི་གཅིག་པུར་ཟད་དེ། གཉིས་སུ་མེད་ན་འདི་ལྗོངས་རྒྱུ་ཞིང་གཤེགས་སམ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་ན་ནི། གཞན་གང་གིས་ཐད་དུ་བདག་ཅག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་བྱ་བའམ། ཆོས་མཉན་པར་བྱ་བ་གཉིས་སུ་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པར་བྱ་བ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་དང་། རྩོལ་བ་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་མྱུར་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་གྱིས། དེ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་མང་པོ་མཐོང་དུ་ཟིན་ན་སྐྱེན་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་གཅིག་བྱུང་ན་དེ་དག་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་བྱ་བ་འགྲུབ་པ་ཆེས་མང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཆེས་མཐུན་པར་འགྱུར་རོ། །

【N5 約差別等德以辨菩提】

དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ནི་གནས་བཞི་པོ་སྐུ་ཚེ་དང་། མཚན་དང་། གདུང་དང་། སྐུ་མ་གཏོགས་པར་ཐམས་ཅད་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་སྟེ། ཁྱད་པར་མེད་དོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་སྐྱེད་འབྲིར་འགྱུར་ཞིང་མི་མཐུན་པར་ཟད་ཀྱི་གཞན་གང་གིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །བུད་མེད་ཀྱིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་མི་རྒྱ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་འདས་པ་ཉིད་ནས་བུད་མེད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྤངས་པས་ན། ནམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ནམས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། བུད་མེད་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་མང་བ་དང་། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ཡིན་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་མང་བའི་རྒྱུད་དང་། ཤེས་རབ་འཆལ་པའི་རྒྱུད་ཀྱིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【M2 結說勸知】

དེ་ལྟར་ན་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དམ་པར་གྱུར་པ་དང་། ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། འབྱུང་བ་དང་། ཁྱད་པར་གྱིས་ཀྱང་དེ་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 讚歎菩薩】

ཡང་རྟོགས་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྟེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་འདི་ནི་མཆོག་དང་། གཙོ་བོ་དང་། དམ་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ།། །།

【J2 一品(8)學方法】

【K8 力種姓品】【L1 結前生後】

རེ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་བསྟན་ཟིན་ཏེ།

【L2 開列章門】【M1 標列七門】

ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་བ་དེ་བསྟན་པར་བྱའོ། །སྡོམ་ནི། མོས་པ་མང་བ་ཉིད་དང་ནི། །ཆོས་འཚོལ་བ་དང་སྟོན་པ་དང་། །སྒྲུབ་པ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་གདམས་དང་རྗེས་བསྟན་དང་། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས། །ཐབས་དང་བཅས་པ་ཕྱི་མ་ཡིན། །འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་མོས་པ་མང་བར་བྱའོ༑ །ཆོས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། ཆོས་སྟོན་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་དང་། ལེགས་པར་གདམས་པ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། ལེགས་པར་གདམས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་གནས་པ་དང་། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ལུས་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཅན་དུ་བྱའོ། །

【M2 依門隨解】【N1 勝解】

ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པ་མང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པའི་གནས་བརྒྱད་པོ་སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དང་། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དང་། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་ཅི་རིགས་པར་གྱུར་པ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལ་བདག་གིས་འཐོབ་པར་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ལ་ཇི་ལྟ་བར་འཐོབ་པའི་ཐབས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་གྱི་འཐོབ་པའི་ཐབས་དེ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ༑ དེ་ལ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །འཐོབ་པའི་ཐབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སློབ་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་གསུངས་པ། ལེགས་པར་བསྙད་པ། ལེགས་པར་བརྗོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོའི་སྡེ་དང་། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང་། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དད་པ་དང་དང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ངེས་པ་དང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་གནས་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་ལ་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མོས་པ་ལ་གོམས་པ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པ་དང་། བཟོད་པ་དྲག་པོ་ཡོད་པའོ། །

【N2 求法】【O1 答第一問所求法】【P1 開合五明求四法】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཚོལ་བས་ཅི་ཞིག་ཚོལ། ཇི་ལྟར་ཚོལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཚོལ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཚོལ་བའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དང་། ཕྱི་རོལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པ་རྣམས་ཚོལ་ལོ། །དེ་ལ་གསུང་རབ་ཏུ་གཏོགས་པ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་སྣོད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་ནོ།། ལྷག་མ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་དང་། སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་དང་། གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་ཡོད་དེ། གསེར་མགར་དང་། ལྕགས་མགར་དང་། ནོར་བུ་མཁན་གྱི་ལས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།

【P2 離合四法辨求五明】【Q1 列五明】

རིག་པའི་གནས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་དག་ཡིན་ཏེ། ནང་གི་རིག་པ་དང་། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་དང་། སྒྲའི་རིག་པ་དང་། ནད་གསོ་བའི་རིག་པ་དང་། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པའོ། །

【Q2 問答分別】【R1 問答辨五明詮法多少】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བཙལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་བཙལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ནི་ནང་གི་བསྟན་བཅོས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་དུས་འཇུག །དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པའི་བར་དུ་རྣམ་པ་དུས་འཇུག་ཅེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། བྱས་པ་ཆུད་མི་ཟ་ཞིང་མ་བྱས་པ་དང་འཕྲད་པར་མི་འགྱུར་བར་སྟོན་པའི་རྣམ་པའོ། །གཏན་ཚིགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བ་བརྗོད་པའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། གཞན་ལས་བྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུ་སྨྲ་བ་ལས་ཐར་པའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པའི་རྣམ་པའོ། །སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྐད་ཀྱི་བྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། ཚིག་ལེགས་པར་སྦྱོར་བའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པའི་རྣམ་པའོ། །གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་འཇུག་སྟེ། ནད་ལ་མཁས་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། ནད་ཅི་ལས་བྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། ནད་བྱུང་བ་བསལ་བ་ལ་མཁས་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དང་། ནད་བསལ་ནས་ཕྱིས་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ལ་མཁས་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་སྒྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྟོན་པའི་རྣམ་པའོ། །

【R2 問答廣辨因明所詮之義】【S1 解正因果相】【T1 解因相即是十因】【U1 總舉數】

ཇི་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་སྟོན་ཅེ་ན།

【U2 列三章】

ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་རྟོག་ལ་སོགས་པ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དེ་དང་། དེ་དག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U3 釋】【V1 解舉數】【W1 列十名】

རྒྱུ་བཅུ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་དང་། ལྟོས་པའི་རྒྱུ་དང་། འཕེན་པའི་རྒྱུ་དང་། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་དང་། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དང་། འདྲེན་པའི་རྒྱུ་དང་། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་དང་། ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་། མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུའོ། །

【W2 解十因】

དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིང་དང་། མིང་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་ལ་ལྟོས་ཤིང་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་དངོས་པོ་གང་ལ་འདོད་པ་དང་ལེན་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེའི་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལག་པ་ལ་ལྟོས་ཤིང་ལག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལེན་པའི་ལས་སོ། །རྐང་པ་ལ་ལྟོས་ཤིང་རྐང་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་ལས་སོ། །ཚིགས་ལ་ལྟོས་ཤིང་ཚིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་བསྐུམ་པ་དང་བརྐྱང་བའི་ལས་སོ། །བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་ལ་ལྟོས་ཤིང་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་ལེན་པ་དང་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ཚད་མེད་པའི་ཡུལ་དང་ལྡན་པ་ནི་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ས་བོན་ནི་རང་གི་འབྲས་བུ་ཐ་མའི་བར་གྱི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ས་བོན་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྐྱེན་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ནི་རང་གི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ས་བོན་ལས་གྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ནི་ས་བོན་གྱིས་འཕངས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མའི་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ནི་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ལྟོས་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང་། འཕེན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང་། མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདྲེན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དང་། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་རྒྱུ་ནི་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པ་ནི་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །

【W3 對二因四緣相攝通塞】【X1 對二因】

དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཚིག་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་གི་བསྟན་བཅོས་སྔ་ཕྱི་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །རིགས་པ་དང་འགལ་བ་ནི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་འཐད་པར་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་མི་རུང་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ཡོད་ན། སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྣང་བ་དང་མུན་པ་གཉིས་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གཉིས་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གཉིས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །མི་འཕྲོད་པའི་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྲུལ་དང་སྲེ་མོང་གཉིས་དང་། བྱི་ལ་དང་། བྱི་བ་གཉིས་དང་། གཅིག་ལ་གཅིག་ཕྱིར་རྒོལ་ཞིང་དགྲར་གྱུར་པ་གཉིས་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་མཐུན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་པ་དང་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་གཉིས་དང་། བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་དང་གནོད་སེམས་གཉིས་དང་། སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པ་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བ་གཉིས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྒོམ་པ་དང་། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་སྐྱེ་བ་དང་མི་མཐུན་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །ཡང་རྒྱུ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་། ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འཕེན་པ་དང་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【X2 將四緣共二因相攝】

བམ་པོ་དྲུག་པ།

རྐྱེན་ནི་བཞི་སྟེ། རྒྱུའི་རྐྱེན་དང་། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང་། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །དེ་ལ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཏོ། །ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང་།དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ༑ འདི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སྔ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐབས་འབྱེད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང་། དམིགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ལ་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང་། དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【V2 解三章】【W1 解世間十因】

དེ་ལ་རྒྱུ་བཅུ་པོ་འདི་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བར་འགྱུར༑ ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འགྱུར་རྣམ་པར་བྱང་བར་ནི་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་བུའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའི་ལོ་ཏོག་གང་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་འདི་འཚོ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་མིང་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདི་ལྟ་སྟེ། ནས་དང་། འབྲས་སཱ་ལུ་དང་། གྲོ་དང་། ཏིལ་དང་། མོན་སྲན་སྡེའུ་དང་། མོན་སྲན་གྲེའུ་དང་། རྒྱ་སྲན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་ཐ་སྙད་ནས་ཁྱེར་ཏེ་ཤོག །ཁྱེར་ཅིག་ཐོགས་ཤིག་ཞོགས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ནས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་དང་། ཉམ་ཆུང་བ་དང་། ལུས་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་པ་དང་། ཁམ་གྱི་ཟས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ལ་ལྟོས་ནས། དེ་དག་འདོད་པ་དང་། ཚོལ་བ་དང་། ལེན་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་ས་བོན་གང་དང་གང་ལས་ལོ་ཏོག་གང་དང་གང་འབྱུང་བའི་ས་བོན་དེ་ནི་དེའི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ས་དང་ཆར་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་ལས་མྱུ་གུ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ས་བོན་དེ་ནི་མྱུ་གུ་དེའི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མྱུ་གུ་དང་སྡོང་པོ་དང་ལོ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་རྒྱུན་དེ་ནི་ལོ་ཏོག་དེ་འགྲུབ་པ་དང་ལོ་ཏོག་དེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ནས་ཀྱི་ས་བོན་ལས་ཀྱང་ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་དང་། ནས་ཀྱི་ལོ་ཏོག་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་དག་གི་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ནས་བཟུང་སྟེ། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ལ་ཐུག་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ལོ་ཏོག་འགྲུབ་པའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །འབྲུ་དེ་རྒྱུ་གང་ཡང་རུང་བ་མ་ཚང་ན་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །སེར་བ་དང་ལོ་ཏོག་ལ་གནོད་པ་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམས་ནི་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་མེད་དེ་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པ་ནི་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲུ་བསྡུས་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་ལས་གཞན་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་པོ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【W2 解雜染十因 】

དེ་ལ་འདི་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིང་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་གཟུགས་ནས་རྒྱས་པར་རྒ་ཤི་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རེ་ཞིག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཐ་སྙད་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་མྱོང་བ་ལ་ལྟོས་ནས་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འདི་དག་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་དེའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་འདི་ལ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤིའི་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། སྔོན་གོམས་པའི་འཕེན་པ་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དག་འབྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་རང་གི་ས་བོན་ནི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པ་ལ་ཐུག་པ་དེ་དག་ནི་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འདྲེན་ཅིང་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པས་ཚེ་གཞན་གྱི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་དེའི་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་རང་གི་ས་བོན་རྣམས་དང་བཅས་པ་གཞན་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། གཞན་དག་དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། ལྷ་དང་མིར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ལ་ཐུག་པ་ཡན་ཆད་རྒྱུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེའི་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ནི་རིགས་དང་ལྡན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཆོས་འདི་དག་ཉིད་མེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་བཅུ་པོ་འདི་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རིག་པར་བྱའོ། །

【V3 解清淨十因】

དེ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མིང་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་ནས། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་བར་དང་། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས་རྒྱས་པར་སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་འགག་པའི་བར་དེ་དག་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་ལ་ལྟོས་ནས་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཚོལ་བ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་རིགས་ལ་གནས་པའི་རིགས་དང་ལྡན་པ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང་། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པ་འཐོབ་པའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱ་བ་དང་། སྔོན་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ༑ །རིགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་གི་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རང་གི་ས་བོན་ལས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང་། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་རིམ་གྱིས་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །ལྟོས་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་ནས། སོ་སོར་ངེས་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་བར་དེ་ནི་དེའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་དང་མི་ལྡན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ་དང་། མི་ཁོམ་པར་སྐྱེས་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་མཉན་པ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དེ་ཉིད་མེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ལ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ལ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【U4 解已總結無有過增】

དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ལ། བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་ཏེ༑ འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བ་དང་། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའམ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་གཞན་ནི་འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【T2 解果相即是五果】

དེ་ལ་འབྲས་བུ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན། འབྲས་བུ་ནི་ལྔ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དང་། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་དང་། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དང་། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང་། བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ངན་སོང་དག་ཏུ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་དང་།དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་འགྲོར་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུའོ། །མི་དགེ་བ་ལ་གོམས་པས་མི་དགེ་བ་ལ་དགའ་ཞིང་མི་དགེ་བ་མང་བར་གནས་པ་དང་། དགེ་བ་ལ་གོམས་པས་དགེ་བ་ལ་དགའ་ཞིང་དགེ་བ་མང་བ་དང་། སྔོན་གྱི་ལས་དང་མཐུན་པས་ཕྱིས་འབྲས་བུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པས་ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུའོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཏན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ལ་ལ་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པས་ཡང་ན་ཞིང་རྨེད་པ། ཡང་ན་ཚོང་བྱེད་དམ། ཡང་ན་རྒྱལ་པོའི་ཞ་འབྲིང་བྱེད་དམ། ཡི་གེ་དང་རྩིས་དང་། ཤོད་དགོད་པ་དང་། བགྲང་བ་དང་། ལག་རྩིས་ཀྱི་ལོ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མིག་གི་དབང་པོའི་བདག་པོའི་འབྲས་བུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་དབང་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོའི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་གང་གྲུབ་པ་དེ་ནི། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དབང་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【T3 總結】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་རྟོགས་ནས་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རིགས་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པའི་རྒྱུས་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །

【S2 辨已作未作得失之相】

མ་བྱས་པ་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་སུ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱས་པ་དང་བདག་གིས་བྱས་པའི་ལས་རྣམས་ནི་འབྲས་བུ་འབྱིན་ཅིང་བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་། བྱས་པ་ཆུད་མི་ཟ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་བསྟན་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་ནས། ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རིགས་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O2 答第二問求聞正法】【P1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐོས་པ་ཚོལ་ཞེ་ན།

【P2 解】【Q1 聞法慇重】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གུས་པ་ཆེན་པོ་ཉེ་བར་བཞག་ནས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ལེགས་པར་བསྙད་པའི་ཆོས་ཚོལ་ཏེ། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ལ་གུས་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པ་གཅིག་མཉན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཐོས་པར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་ན་ལྕགས་ཀྱིས་གཞི་ཚ་ཞིང་འབར་བ་ལ་ཡང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་། གུས་པའི་མཆོག་གིས་འགྲོ་བར་བྱེད་ན༑ ལེགས་པར་གསུངས་པ་མང་པོའི་ཕྱིར་ལྟ་ཅི་སྨོས།

【Q2 顯校量勝】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཟས་དང་། སྐོམ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཀྱི༑ བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ཁོག་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། གུས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལེགས་པར་གསུངས་པ་མཉན་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། གུས་པ་གང་ཡིན་པ་ལས་དགའ་བ་དང་། གུས་པ་སྔ་མ་ནི་དགའ་བ་དང་གུས་པ་ཕྱི་མ་དང་སྦྱར་ན་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །སྟོང་གི་ཆ་དང་། གྲངས་དང་། ཆ་དང་། བགྲང་བ་དང་། རྒྱུར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །

【Q3 辯重聽法慇重】

དེ་དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ལ་གུས་པར་གྱུར་ནས། ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཉན་པ་ན་སྐྱོ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཆོག་ཤེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དད་པ་དང་ལྡན་ཞིང་དད་པ་མང་བ་དང་། རྒྱུད་མཉེན་ཅིང་དྲང་བ་དང་། ལྟ་བ་དྲང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡོན་ཏན་འདོད་པས་ཆོས་སྨྲ་བའི་ཐད་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་ཀྱི། ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གུས་པ་དང་བཅས་པས་འགྲོའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཁེངས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བཙལ་སྙམ་པས་འགྲོའི་བདག་ཉིད་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་དང་གཞན་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་བྱའོ་སྙམ་གྱི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བ་དང་ལྡན་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པར་ཆོས་ཉན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་ཉན་ཅེ་ན། ཁེངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཞུམ་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་ནི་ཁེངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར། རྣམ་པ་བཞིས་ནི་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར། རྣམ་པ་གཅིག་གིས་ནི་ཞུམ་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དུས་སུ་ཉན་པ་དང་། བཀུར་སྟི་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་ཞུ་བྱེད་པ་དང་། མི་ཁྲོ་བ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་དང་། ཀླན་ཀ་མི་ཚོལ་བ་དང་། རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་ཁེངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ལ་གུས་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་ལ་གུས་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཆོས་ལ་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་དང་། ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་ལ་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་དང་། རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་ཉན་ནོ། །བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པར་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་གཅིག་པོ་འདིས་ཞུམ་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་ཉན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་ཆོས་ཉན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བར་ཆོས་ཉན་ཅེ་ན། རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཀུན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་དང་། རྣ་བླགས་པ་དང་། ཡིད་བཏུད་པ་དང་། སེམས་ཀུན་གྱིས་བསམས་ནས་ཆོས་ཉན་པ་ཉན་ནུས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་

【P3 結】

དེ་ལྟར་ཐོས་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །

【O3 答第三問求意】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཅིའི་ཕྱིར་ཐོས་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ནན་ཏན་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆར་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། བསྟན་བཅོས་དེ་ཉིད་ལ་ཉེས་པར་བཤད་པ་དང་། ཉེས་པར་བརྗོད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཚར་གཅད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསྟན་པ་འདི་ལ་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། དད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྒྲའི་རིག་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། ཚིག་དང་ཡི་གེ་ངེས་པའི་ཚིག་བཟང་པོ་དཔྱོད་པས་ལེགས་པར་སྦྱར་ཏེ། བརྗོད་པ་ལ་མོས་པ་རྣམས་བདག་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དོན་གཅིག་ལ་ཡང་ངེས་པའི་ཚིག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ལ་ཕན་གདགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པ་རྣམས་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་ལོངས་སྤྱོད་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་གཅེས་པར་བྱ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཤེས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕན་འདོགས་པས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཚོལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལ་དེ་ལྟར་མ་བསླབས་ན་རིམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【N3 應說正法】【O1 結前生後】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཚོལ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་ཚོལ་བ་དང་། གང་གི་ཕྱིར་ཚོལ་བ་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་ལ་ཅི་ཞིག་སྟོན་ཅི་ལྟར་སྟོན། ཅིའི་ཕྱིར་སྟོན་ཅེ་ན།

【O2 答】【P1 答第一問：問所說法】

དེ་ལ་གང་བཙལ་བ་དེ་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་བཙལ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལ་སྟོན་ཏོ། །

【P2 答第二問：問說方法】【Q1 開二門】

རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། མཐུན་པའི་ཕྱིར་གཏམ་བརྗོད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་དག་པས་སོ། །

【Q2 次第解】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་གཏམ་བརྗོད་ཅེ་ན། སྤྱོད་ལམ་གྱི་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་གནས་པ་ལ་སྟོན་གྱིས། ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། མི་ན་བར་སྟན་ཆེས་མཐོ་བ་ལ་འདུག་པ་ལ་མ་ཡིན། མགོ་གཡོགས་པ་ལ་མ་ཡིན། མདུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱས་པར་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བླ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ལ་བཀུར་སྟི་བྱས་ན་གཞན་དག་ཀྱང་ཤས་ཆེར་ཆོས་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་ལ། ཉན་པའི་ཚེ་ཡང་གུས་པར་བྱེད་ཅིང་ཁྱད་དུ་གསོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཆོས་ལ་སེར་སྣ་མི་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་སློབ་དཔོན་གྱིས་དཔེ་མཁྱུད་མི་བྱེད་པར་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོན་ཅིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོན་ཏོ། །ཚིག་དང་ཡི་གེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྟོན་ཅིང་། ཚིག་དང་ཡི་གེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་ནས་ཀྱང་། གོ་རིམས་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་དོན་རྣམ་པར་འབྱེད་དོ། །ཆོས་ཀྱང་དོན་དང་ལྡན་པ་དང་། དོན་ཡང་ཆོས་དང་ལྡན་པར་སྟོན་ཅིང་འཆད་ཀྱི། དོན་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་སྟོན། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག །ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །མངོན་སུམ་དང་། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང་། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བྱེད་ཀྱི། ཚད་མ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་དང་། མཐུན་པ་དང་། འཇུག་སླ་ཞིང་གླགས་གླགས་པ་མ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་མ་འཁྲུགས་པ་དང་། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡང་ངོ་། །འཁོར་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་འཁོར་གང་ལ་གཏམ་གང་བྱ་བར་འོས་པ་དེ་ཉིད་ལ་གཏམ་དེ་བྱེད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་ནི་རེ་ཞིག་རྣམ་པ་བཅྭ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་དག་ལ་ནི་བྱམས་པའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་གཏམ་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཕན་པའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་གཏམ་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་སྐྱིད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བག་མེད་པ་རྣམས་དང་། ཞུམ་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བ་དང་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་གཏམ་བྱེད་དོ། །ཕྲག་དོག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་ལ་སྟོད་པར་མི་བྱེད། གཞན་ལ་སྨོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལ་མི་རེ་བར་གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏེ།

【Q3 總結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་གཏམ་བྱེད་དོ། །

【P3 答第三問：問說法意】

དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ཉི་ཤུར་འགྱུར་ཏེ། དུས་དང་བཀུར་སྟི་དང་། གོ་རིམས་དང་། མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་། དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པར་བྱེད་པ་དང་། མགུ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྤྲོ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྨ་མི་འབེབས་པ་དང་། རིག་པ་དང་འཚམ་པ་དང་། མ་འདྲེས་པ་དང་། ཆོས་དང་ལྡན་པ་དང་། འཁོར་ཇི་ལྟ་བ་དང་བྱམས་པའི་སེམས་དང་། ཕན་པའི་སེམས་དང་། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལ་མི་གནས་པ་དང་། བདག་ལ་མི་བསྟོད་ཅིང་གཞན་ལ་མི་སྨོད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟར་གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །

【N4 法隨法行】【O1 開五門】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་བཟུང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པ་དང་། ལེགས་པར་སེམས་པ་དང་། སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དང་།

【O2 次第解】【P1 解三業】

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་དག་ལུས་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་བྱེད་དུ་མ་གནང་བ་དག་དང་། གང་དག་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་བྱེད་དུ་མ་གནང་བ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་དེ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་དང་། སོ་སོར་བསྟེན་ཅིང་ཡང་དག་པར་སྡུད་ལ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P2 解正思】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལེགས་པར་སེམས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་སྐད་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་བསམ་པར་འདོད་པ་དང་། གཞལ་བར་འདོད་པ་དང་། ཉེ་བར་བརྟག་པར་འདོད་པ་ནི་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ༑ ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བསམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་གནས་རྣམས་སྤངས་ནས། ཆོས་རྣམས་བསམ་པ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །རྟག་ཏུ་གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་རྒྱུན་དུ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། །ལྷོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ལ་ལ་ལ་ནི་རིགས་པས་དཔྱད་ཅིང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ལ་ལ་ལ་ནི་མོས་པ་ཁོ་ནར་བྱེདདོ། །སེམས་པ་ན་ཡང་དོན་ལ་རྟོན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ནག་པོ་བསྟན་པ་དང་། ཆེན་པོ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཐོག་མ་འཇུག་པ་ནས་ཀྱང་སེམས་པ་ལ་འཇུག་གོ། །ཞུགས་ནས་ཀྱང་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྙིང་པོ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་སྤོང་བ་ན་རྨོངས་པ་དང་སེམས་གཡེངས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྟག་ཏུ་གུས་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བས་རྒྱུན་དུ་སེམས་པར་བྱེད་ན་སྔོན་མ་རྟོགས་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ།རྟོགས་ཤིང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་དོན་ཡང་ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་བརྗེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ལ་ལ་ནི་རིགས་པས་རྣམ་པར་དབྱེ་ཞིང་བརྟགས་ན་རིགས་པས་བརྟགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལ་ལ་ཞིག་མོས་པའི་ཚེ་ཆོས་ཟབ་མོ་གང་དག་ལ་དེའི་བློ་འཇུག་པར་མ་གྱུར་ན་ཡང་ཆོས་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་གྱི། བདག་གི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཆོས་དེ་དག་མི་སྤོངས་ན་བདག་ཉིད་མ་སྨྲས་མ་ཉམས་པར་བསྲུང་ཞིང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ལ་རྟོན་གྱི་ཚིག་འབྲུ་ལ་མི་རྟོན་ན་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནག་པོ་བསྟན་པ་དང་། ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་སུས་ཀྱང་རྣམ་པར་བསྐྱོད་པ་འམ། རྣམ་པར་བསྐུལ་བར་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐོག་མ་ནས་སེམས་དཔའ་ལ་འཇུག་པ་ནི་བཟོད་པ་སྔོན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་དེ་ཉིད་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་སྟེ། བསམ་པར་བསྡུས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P3 解正修】

བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན༑ མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་དང་། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་གོམས་པ་དང་། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དག་ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་དང་། དོན་ཙམ་གྱི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ངེས་པར་བཏགས་ནས། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དང་། སེམས་ཡོངས་སུ་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མོས་པས་ན། ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་རྣམས་ལ་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ན། རྒྱས་པར་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་མཉམ་པར་འཇོག་པ་འདི་ནི་ཞི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མཐོང་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་ཡོངས་སུ་བསྒོམ་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་འབྱེད་པ་དང་། རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནས། རྒྱས་པར་མཁས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པའི་བར་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ལྷག་མཐོང་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་ལ་གོམས་པ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱོར་ཞིང་གུས་པར་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་གང་ཞེ་ན། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་དེ་དག་གཉིས་ལས་སེམས་མི་གཡོ་ལ་རང་གི་ངང་གིས་མངོན་པར་འདུ་ཤེས་མེད་པར་འཇུག་ཅིང་གནས་པ་དང་། སྡུད་ཅིང་མི་འཕྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་གནས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞི་གནས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་།སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཆེ་བ་དང་། འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལྷག་མཐོང་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཆེ་བ་དང་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །བསྒོམ་པའི་བྱ་བ་ནི་འདིར་ཟད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟེན་ལ་ཡོད་པའི་གནས་ངན་ལེན་བསལ་བར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྒོམ་པའི་ལས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདིས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【N5 教授】

གདམས་ངག་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་དག་ལ་འདོམས་པར་འདོད་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་ནམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ལ་འདོམས་པར་མཛད་པ་གང་ཡང་རུང་སྟེ། དེས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ཏམ། འགྲོགས་པའི་རྒྱུས་སེམས་བཙལ་ནས་མཁྱེན་ཏོ། །སེམས་བཙལ་ནས་དབང་པོ་བཙལ་ཏེ་མཁྱེན་ཏོ། །དབང་པོ་བཙལ་ནས་བསམ་པ་བཙལ་ཏེ་མཁྱེན་ཏོ། །བསམ་པ་བཙལ་ནས་བག་ལ་ཉལ་བཙལ་ཏེ་མཁྱེན་ཏོ། །བག་ལ་ཉལ་བཙལ་ནས་ཅི་རིགས་ཅི་འོས་པར་འཇུག་པའི་སྒོ་སྣ་ཚོགས་དག་ཏུ་ཡང་ན་ནི་མི་སྡུག་པའམ། ཡང་ན་ནི་བྱམས་པའམ། ཡང་ན་ནི་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའམ། ཡང་ན་ནི་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའམ། ཡང་ན་ནི་དབུགས་འབྱུང་བ་དང་རྔུབ་པ་དྲན་པས་འཛུད་པར་མཛད་དོ། །ཅི་རིགས་ཅི་འོས་པར་འཇུག་པའི་སྒོ་དག་ལ་བཙུད་ནས་ལེགས་པར་བཟུང་བ་མ་ཡིན་པའི་རྟག་པའི་མཐའི་གཉེན་པོར་དབུ་མའི་ལམ་སྟོན་པ་དང་། ལེགས་པར་བཟུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆད་པའི་མཐའི་གཉེན་པོར་དབུ་མའི་ལམ་སྟོན་པ་དང་། མ་བྱས་པ་ལ་བྱས་སོ་སྙམ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་འདོར་དུ་གཞུག་པ་དང་། མ་ཐོབ་པ་དང་། མ་རེག་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ་སྙམ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་འདོར་དུ་འཇུག་པའོ། །གདམས་ངག་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་གནས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གནས་གསུམ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། སེམས་མི་གནས་པ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་དམིགས་པ་ལ་ལེགས་པར་གཏོད་པ་དང་། སེམས་གནས་པ་ལ་རང་གི་དོན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐབས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དང་། རང་གི་དོན་དགོས་པ་མཐར་མ་ཕྱིན་པ་ལ་བར་མ་དོའི་གནས་འདོར་དུ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་དང་དབང་པོ་དང་། བསམ་པ་དང་། བག་ལ་ཉལ་ཤེས་པ་དང་། ཅི་རིགས་པ་ཤེས་པ་སྒོར་འཛུད་པས་ནི་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ལེགས་པར་གཏོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལེགས་པར་བཟུང་བ་མ་ཡིན་པའི་རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐའི་གཉེན་པོར་དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་ནི་སེམས་གནས་པའི་རང་གི་དོན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐབས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མ་བྱས་པ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པའི་བར་དག་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ་སྙམ་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་འདོར་དུ་བཅུག་པས་ནི་རང་གི་དགོས་པ་མཐར་མ་ཕྱིན་པའི་བར་མ་དོའི་གནས་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གནས་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་གདམས་ངག་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གདམས་ངག་གཞན་ལས་ཐོས་པའམ། གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པས་སྟོབས་བརྒྱད་པོ་བསམ་གཏན་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། ཁམས་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་། ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་རིགས་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་སྦྱོང་ཞིང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །

【N6 教誡】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དགག་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་གནང་བ་དང་། དགག་པ་དང་། གནང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཁྲུལ་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་བསྐུལ་བ་དང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་མ་གུས་པར་འགྱུར་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ལ་རྙོག་པ་མེད་པ་དང་། མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང་། སྣུམ་པའི་བསམ་པས་སྨ་དབབ་པས་དྲན་པར་བྱེད་དུ་གཞུག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ལ་དགག་པ་དང་། གནང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་དང་དགའ་བ་བསྙད་པས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་འདི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགག་པ་དང་། གནང་བ་དང་། བསྐུལ་བ་དང་། སྨ་དབབ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བའོ། །

【N7 方便所攝身語意業】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཐབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ནི་ཐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིས་བསྡུས་པའི་ཐབས་དང་ལྡན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ལ་ཐབས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་གདུལ་བ་དང་། བསྡུ་བའི་ཐབས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཕན་འདོགས་པ་དང་། འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། མཐུན་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕན་འདོགས་པའི་ཐབས་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཕན་བཏགས་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ཚིག་ཉན་པ་དང་བྱེད་པར་སེམས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྙན་པར་སྨྲ་བས་དེ་དང་དེར་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མ་ལུས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་རིགས་པ་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རིགས་པས་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ནས་དག་པའི་གནས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་ཅིང་འདུལ་བ་དང་། འཇོག་པ་དང་། འགོད་པ་དེ་ནི་དེའི་དོན་སྤྱོད་པ་སྟེ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་དེ་དག་བཙུད་ནས་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་ཚུལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་མཐུན་པར་བསྒྲུབ་སྟེ། གང་གིས་ན་དེ་ལ་ད་དུང་ཁྱེད་བདག་ཉིད་དད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། གཏོང་བ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་དག་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་ལ། དེས་སྐུལ་བར་བྱེད་ཅིང་དྲན་པར་བྱས་ནས། འདུལ་བ་རྣམས་སྨྲ་བར་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་མཐུན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐུན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཏེ། བཞི་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་། ངག་གི་ལས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཐབས་བཞི་པོ་དེ་དག་བསྡུས་པའམ༑ སོ་སོ་བས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྡུ་བ་དང་། གདུལ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་སྟོབས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ།། །།

【J3 十品(9-18)能學行兼有所學】【K1 明其自分】【L1 明自利行】【M1 總舉數列六度名】

སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཐམས་ཅད་དང་། །དཀའ་བ་དང་ནི་སྒོ་ཀུན་དང་། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལྡན་པ་དང་། །དེ་བཞིན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕོངས་ཤིང་འདོད་དང་ལྡན་པ་དང་། །འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་འགྱུར་དང་། །དེ་བཞིན་རྣམ་དག་དེ་མདོར་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ཡིན། །〔回下方〕

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་རིམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །

【M2 次第別解】【N9 施品】【O1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན།

【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

〔案：對應的藏譯原來位於上方〕

སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་དགུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པ་དང་། དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང་། ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་།འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྦྱིན་པ་དང་། རྣམ་པར་དག་པའི་སྦྱིན་པའོ༑ །

【P2 依章廣辨】【Q1 自性施】

སྦྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་དང་། རང་གི་ལུས་ལ་མི་ལྟ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཆགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་ལུས་དང་། ངག་གི་ལས་དང་། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང་། སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དང་། འོང་བ་མཐོང་ཞིང་འབྲས་བུ་ལ་ལྟ་བ་དང་། སུ་གང་འདོད་པ་དེ་ལ་དངོས་པོ་དེ་སོ་སོར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 一切施】【R1 問】

དེ་ལ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན།

【R2 釋】【S1 廣六施】【T1 明有財無財施】【U1 明有財施】【V1 明內外施】【W1 總明內外施】【X1 舉數列名以彰內外】

ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །

【X2 開釋】【Y1 內施】

དེ་ལ་རྐང་ཡན་ཆད་རང་གི་ལུས་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་འབའ་ཞིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Y2 釋內外施】

སེམས་ཅན་སྐྱུགས་པ་ཟ་བས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟས་སྐོམ་ཟོས་འཐུངས་ཤིང་སྐྱུག་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་འདྲེས་པའི་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Y3 釋外施】

ཇི་སྐད་སྨོས་པ་འདི་ལ་མ་གཏོགས་པའི་ལྷག་མའི་སྦྱིན་པ་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱའོ། །

【W2 內外分為四】【X1 開內為二】【Y1 合施身】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་རོལ་འདོད་པ་དག་ལ་མདོར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རང་གི་ལུས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། ཅི་དགའ་མགུར་བྱེད་དུ་འཇུག་པས་གཞན་ལ་དབང་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ལ་རག་ལས་པར་བྱེད་ཅིང་བདག་ཉིད་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དཔེར་ན་ལ་ལ་ཞིག་ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལ་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་ཁས་ལེན་པ་དེ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་དམ་པ་འདོད་དོ། །ཕ་རོལ་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བར་བྱ་བར་འདོད། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པར་འདོད་དེ། ཅི་དགའ་མགུར་བྱེད་དུ་འཇུག་པས་གཞན་དག་ལ་དབང་ཡོད་པ་དང་། རག་ལུས་པར་བྱེད་ཅིང་། བདག་ཉིད་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།

【Y2 分施支節】

ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། མིག་དང་། མགོ་བོ་དང་། ཡན་ལག་དང་། ཉིང་ལག་རྣམས་འདོད་པ་དག་དང་། ཤ་དང་། ཁྲག་དང་། རྒྱུས་པ་འདོད་པ་དང་། རྐང་གི་བར་དུ་འདོད་པ་དག་ལ་རྐང་གི་བར་དུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【X2 開外為二】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་སེམས་ཅན་ལ་ཡོངས་སུ་གཏོང་སྟེ། ཅི་བདེར་ལོངས་སྤྱོད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་བརྙན་པོར་སྦྱིན་པ་དང་། དེ་དབང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་གཏོང་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【V2 明對機應施不應施】【W1 略】

འོན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །འོ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་ཅི་ཞིག་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད༑ ཅི་ཞིག་ནི་ྦྱིན་པར་མི་བྱེད། ཇི་ལྟར་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཇི་ལྟར་ན་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ཅེ་ན། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དེ་ལས་སྦྱིན་པ་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། ཕན་པར་མི་འགྱུར་བ་འམ། ཡང་ན་བདེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། ཕན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་གང་ཕན་པར་མི་འགྱུར་ལ།བདེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ངེས་པའམ། ཡང་ན་བདེ་བར་ཡང་འགྱུར་ལ་ཕན་པར་ཡང་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【W2 廣】【X1 就內身辨施不施】

དེ་ལྟར་འདི་ནི་སྦྱིན་པ་དང་། མི་སྦྱིན་པའི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་མན་ཆད་ནི་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་བྱ་བ་དང་། ཕ་རོལ་བྲིད་པ་དང་། མི་རིགས་པས་བསྐྱེད་པས་བྱེད་དུ་བཅུག་ན་ཕ་རོལ་དབང་ཡོད་པ་དང་། ཕ་རོལ་ལ་རག་ལས་པར་བྱེད་པར་བདག་ཉིད་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་དག་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ལན་བརྒྱའམ། ལན་སྟོང་ངམ། ལན་འབུམ་དུ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་ཡང་ཁས་ལེན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཕ་རོལ་གྱིས་བསྒོ་བ་དང་། ཕ་རོལ་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པའམ། ཕ་རོལ་གསོད་པའམ། ཕ་རོལ་འདྲིད་པར་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བསམ་པ་དག་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་། དེ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མང་པོ་བྱ་བ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན་རང་གི་ལུས་དང་། ཡན་ལག་དང་ཉིད་ལག་སློང་བ་བྱུང་ཡང་། རང་གི་ལུས་དང་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་རྣམས་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསམ་པ་དག་པ་དེ་ནི་རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཀྱང་འདི་ནི་སྦྱིན་ནོ། །འདི་ནི་མི་སྦྱིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་གང་གི་ཚེ་བསམ་པ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དགོས་པ་འབྱུང་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱས་ཏེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ན། དེ་ནི་དེའི་བསམ་པ་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་དགོས་པ་བྱུང་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱས་ཏེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །བདུད་ཀྱི་རིས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ཐོ་འཚམས་པའི་བསམ་པས་སློང་དུ་འོང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་དང་། ཕུང་བ་ཆེན་པོར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་ལུས་དང་ཡན་ལག་གསེ་ཞིང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །བདུད་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེས་བྱིན་གྱིས་རློབས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྨྱོས་པ་དང་། སེམས་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རང་གི་ལུས་དང་ཡན་ལག་གསེ་ཞིང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འདོད་པའི་ཕྱིར་སློང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེ་དག་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་མེད་པའི་ཕྱིར། བླ་རྡོལ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་དེ་དག་ལ་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལས་བཟློག་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རང་གི་ལུས་ཕ་རོལ་དབང་བར་བྱས་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རམ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་གསེ་ཞིང་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་གི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་དང་། མི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【X2 約外物辨施不施】【Y1 第一】

ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དུག་དང་། མེ་དང་། མཚོན་ཆ་དང་། ཆང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའམ། ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོད་དེ་སློང་ན། སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དུག་དང་། མེ་དང་། མཚོན་ཆ་དང་། ཆང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བདག་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའམ། ཕ་རོལ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདོད་དེ། སློང་ན་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y2 第二】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་རོལ་ཡིད་བརྟན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྫས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y3 第三】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྨྱན་བྱེད་ཅིང་ཕ་རོལ་གྱི་ཆུང་མ་བཀུག་སྟེ། གཞན་དག་ལ་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y4 第四】

བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་སྲོག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y5 第五不與戲樂等物】【Z1 總標其義】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོགང་དགའ་བ་དང་། རྩེ་བ་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བྱིན་ན་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སེམས་དགའ་བ་ཙམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་གནོད་པ་ཆེས་ཆེ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྒྱུས་དེ་དག་རྒྱགས་པ་དང་། བག་མེད་པ་དང་། ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པས་ལུས་ཞིག་ནས་ངན་སོང་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དགའ་བ་དང་། རྩེད་མོ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ལ། ངན་སོང་དག་ཏུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་དགའ་བ་དང་རྩེད་མོ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་སེམས་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དངོས་པོ་དེས་ཀྱང་སྡུད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【Z2 別釋五句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སློང་བ་རྣམས་ལ་དགའ་བ་དང་། རྩེད་མོའི་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བུ་ནི་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད། ཇི་ལྟ་བུ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རི་དྭགས་བསད་པའི་ཐབས་བསླབ་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ༑ །མཆོད་སྦྱིན་ངན་པ་ཡོ་ལང་ཆེན་པོར་གང་དུ་སྲོག་ཆགས་མང་པོ་བསགས་ནས་གསོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་མཆོད་སྦྱིན་དག་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་བྱེད་ལ། གཞན་དག་ཀྱང་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་གོ། །ལྷ་རྟེན་རྣམས་སུ་ཕྱུགས་གསོད་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྲོག་ཆགས་མང་པོ་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་སྲོག་ཆགས་ཆུ་ནས་སྐྱེས་པའམ། སྐོམ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་ལྟ་བུ་སྲོག་ཆགས་དེ་དག་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློང་ན་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །་རྒྱ་དང་རྔོན་གྱི་འཁྲུལ་འཁོར་དང་། རྒྱ་དང་རྔོན་གྱི་འཁྲུལ་འཁོར་བསླབ་པ་ཡང་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློང་ན་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྤྱོ་བ་དང་། གསོད་པ་དང་། བཅིང་བ་དང་། ཆད་པས་བཅད་པ་དང་། གནོད་པ་བྱེད་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་ཡང་དགྲ་རྣམས་ཀྱི་དགྲ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ།

【Z3 總結宗要】

མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་དང་། རྩེད་མོའི་དངོས་པོ་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དང་། སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གླང་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་དང་། ཤིང་རྟ་དང་། འདེག་པ་དང་། བཞོན་པ་རྣམས་དང་། གོས་དང་རྒྱན་རྣམས་དང་། བཟའ་བ་དང་། བཏུང་བ་དང་། བསོད་པ་རྣམས་དང་། གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲ་བསླབ་པ་རྣམས་དང་། གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲའི་ཆ་བྱད་རྣམས་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་དང་། བྱུག་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། སྣོད་སྤྱད་སྣ་ཚོགས་དང་། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང་། ཁང་ཁྱིམ་དང་། དགའ་མགུར་སྤྱོད་པའི་བུད་མེད་རྣམས་དང་། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསླབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དང་། དེ་ལྟ་བུའི་དགའ་བ་དང་། རྩེད་མོའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y6 第六】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནད་པ་སློང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཁ་ཟས་དང་བཏུང་བ་ཚོད་མ་ཟིན་པའམ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་འདྲངས་པ་རྣམས་ལ་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་བསོད་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བ་རྣམས་རང་འགེག་པར་བྱེད་པའམ། རྡེག་པར་བྱེད་པའམ་དུག་འཐུང་བའམ། གཡང་དུ་མཆོང་བ་ལ་ཡང་དགའ་མགུར་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་གོ། །།

【Y7 第七不合父母師長】

བམ་པོ་བདུན་པ།

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་རྣམས་ལ་ཕ་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕ་མ་ནི་བླ་མ་ལྟ་བུ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། ནུ་མ་སྣུན་པ་དང་། གསོ་བ་དང་། སྐྱེད་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡུན་རིང་པོར་སྤྱི་བོ་ལ་ཁྱེར་ན་ཡང་སྐྱོ་བར་མི་བྱ་སྟེ། སྤུ་གཏའ་དང་། གཏར་གཞུག་པ་དང་། བཙོང་པའི་ཚུལ་གྱིས་བདག་ཉིད་དེ་གཉིས་ལ་སྦྱིན་ཞིང་དབང་བ་དང་། རག་ལུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་ཇི་ལྟར་སེམས་ཏེ། སྦྱིན་པར་ལྟ་ག་ལ་བྱེད།

【Y8 第八不合以諸百姓等妻子眷屬奪別取布施】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྒྱལ་པོ་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བའི་བདག་པོར་གྱུར་ན་ཡང་བདག་གིས་རིས་སུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་བུ་དང་ཆུང་མ་གཞན་དག་ལས་ཕྲོགས་ཏེ། གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ཀྱི། ང་ལ་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་ལྟར་དེ་དག་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་གྱུར་ཅིག་སྙམ་ནས་གྲོང་རིལ་པོའམ། གྲོང་གི་ཕྱོགས་འགའ་འམ། ལྗོངས་རིལ་པོའམ། ལྗོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་ལོངས་སྤྱོད་དུ་བྱ་བར་སྦྱིན་པར་ཟད་དོ། །

【Y9 第九】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བདག་གི་བུའམ། ཆུང་མ་དང་། བྲན་དང་། བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་རྣམས་ལེགས་པར་བརྡ་མ་སྤྲད་པའམ། མི་འདོད་པ་སྦྱིན་པ་དང་ཡིད་མི་དགའ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y10 第十】

ལེགས་པར་བརྡ་སྤྲད་དེ་ཡིད་དགའ་ཞིང་འདུན་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་མི་མཛའ་བ་རྣམས་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། སྲིན་པོ་རྣམས་དང་། བརྗེད་ངས་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། བུ་དང་ཆུང་མ་སྐྱིད་དེ་བར་འདུག་པ་རིགས་ཀྱི་མི་ནི་བྲན་དུ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y11 第十一】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་ཤས་ཆེར་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་ཞུགས་ཤིང་བརྗེད་ངས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱལ་སྲིད་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དབྱུང་བའི་མཐུ་ཡོད་ན་དེ་འདྲ་བའི་གང་ཟག་ནི་རྒྱལ་སྲིད་ལས་ཀྱང་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y12 第十二】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་མའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕྲོགས་ཏེ། སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཕ་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བུ་དང་ཆུང་མ་དང་། བྲན་དང་། བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །

【Y13 第十三 】

ཕ་མ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་ནས་རྒྱས་པར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཞོ་ཤས་འཚོ་བའི་བར་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ནས་ཕ་རོལ་སློང་བ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y14 第十四】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ཀྱིས་བབ་ཆོལ་མ་ཡིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་བསྒྲུབས་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཆོས་མ་ཡིན་པས་མ་ཡིན། བབ་ཆོལ་དུ་མ་ཡིན། ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཤིང་ཉམ་ང་བར་བྱས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །

【Y15 第十五不越學處而行惠施】

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་བསླབ་པ་ལས་འགལ་བར་བྱས་ཏེ། སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【X3 明施方軌】【Y1 第一句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་ཡང་མཛའ་བཤེས་དང་། དགྲ་དང་ཐ་མལ་པ་རྣམས་དང་། ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་དང་། སྐྱོན་ཅན་རྣམས་དང་། དམའ་བ་རྣམས་དང་། མཚུངས་པ་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང་། སྐྱིད་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་པ་རྣམས་ལ་ཡོན་གནས་ཡིན་པའི་བློ་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙོམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y2 第二句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་ལས་བསྙུངས་ཏེ། སློང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཀྱི། མཚུངས་པའམ་ལྷག་པ་ཁོ་ནར་བྱེད་དོ། །

【Y3 第三句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་སྦྱིན་པར་དམ་བཅས་ན། ངན་པ་དང་ཐ་ཆད་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ༑ ངན་པ་དང་། ཐ་ཆད་སྦྱིན་པར་དེས་དམ་བཅས་སུ་ཟིན་ཀྱང་། བཟང་པོ་ཡོད་ན་བཟང་པོ་འབའ་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y4 第四句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡིད་མི་དགའ་བ་དང་། ཁྲོས་པ་དང་། ཡིད་འཁྲུགས་པས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y5 第五句】

སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་ཀྱང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྗོད་ཅིང་ཁྱོད་ནི་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུར་ངས་སྦྱིན་པས་ཕན་བཏགས་སོ་ཞེའམ། བསྐྱེད་དོ་ཞེའམ༑ དྲངས་སོ་ཞེས་སྨོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y6 第六句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མི་ངན་པ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་ཡང་བརྙས་ཤིང་མ་གུས་པར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ན་ཡོན་ཏན་ཅན་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས།

【Y7 第七句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ལ་གནས་པ། རྒོད་པ་བདག་ཉིད་མ་བསྡམས་པ། གཤེ་བ། ཁྲོ་བ་སྤྱོད་འདེམས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པས་སྐྱོ་བའི་ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཤས་ཆེར་ཉོན་མོངས་པས་བརླམས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པར་རྟོགས་ནས། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ན་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y8 第八句】

ལྟ་བ་ངན་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། གནོད་པ་ཆེན་པོའི་མཆོད་སྦྱིན་རྣམས་དང་། འཚེ་བའི་སྦྱིན་པས་ཆོས་སུ་འགྱུར་བར་མི་འཛིན་པ་དང་། དགེ་མཚན་དང་བཀྲ་ཤིས་དང་སྦྱར་ཏེ། སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y9 第九句】

རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཙམ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བར་ཡང་མི་འཛིན་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཚོགས་ཙམ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པར་འཛིན་ཏོ། །

【Y10 第十句】

འབྲས་བུ་ལ་ལྟ་ཞིང་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དོ། །

【Y11 第十一句】

སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ཞིང་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པ་སྐྱེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང་། གཞན་གྱིས་བཀྲི་བ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དཔེར་ན། ཟས་བྱིན་པས་ནི་སྟོབས་ཅན་འགྱུར། །གོས་བྱིན་པས་ནི་ཁ་དོག་ལྡན། །བཞོན་པ་བྱིན་པས་བདེ་འགྱུར་བསྟན། །མར་མེ་བྱིན་པས་མིག་དང་ལྡན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Y12 第十二句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དབུལ་པོར་འགྱུར་དུ་དོགས་པའི་འཇིགས་པས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་འབའ་ཞིག་གིས་བྱེད་དོ། །

【Y13 第十三句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་རྣམས་དང་མི་མཐུན་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྡོམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་ལྷག་མར་གྱུར་པའམ། ཕྱི་ས་དང་། གཅིན་དང་། མཆིལ་མ་དང་། སྣབས་དང་། སྐྱུགས་པ་དང་། དམྱང་བུ་དང་། རྣག་དང་། ཁྲག་གིས་འབགས་པ་དང་། ཞག་ལོན་པའི་ཁེངས་བུ་མ་བསྙད་མ་སྦྲན་པ། འབྲས་ཆན་དང་། ནས་ཆན་དང༌། ཟན་དྲོན་དོར་བར་འོས་པ་རྣམས། དེ་བཞིན་དུ་སྒོག་བཙོང་མི་ཟ་བ་དག་ལ་སྒོག་བཙོང་གིས་འབགས་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་ཤ་མི་ཟ་བ་དང་། ཆང་མི་འཐུང་བ་དག་ལ་ཆང་དང་འདྲེས་ཤིང་ཆང་དང་འབགས་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་མི་མཐུན་པའི་ལས་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་ཅིང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྐྱེན་དུ་མི་འབབ་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y14 第十四句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་ཡང་དང་ཡང་བསླང་དགོས་པ་དང་། སོང་ཞིང་ཕྱིར་འོང་དུ་གཞུག་པ་དང་། བསྙེན་པས་འཚོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཤིང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། བསླངས་མ་ཐག་ཁོ་ནར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y15 第十五句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གྲགས་པ་དང་། སྒྲ་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལ་བརྟན་ཅིང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཕ་རོལ་ལ་ལན་འོང་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། བརྒྱ་བྱིན་ཉིད་དང་། བདུད་ཉིད་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཉིད་དང་། དབང་ཕྱུག་ལ་བརྟེན་ཅིང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ཕ་རོལ་རྒྱལ་པོ་དང་། ཞང་བློན་ཆེན་པོ་དང་། གྲོང་རྡལ་གྱི་མིའམ༑ ལྗོངས་ཀྱི་མི་རྣམས་དང་། བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང་། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་དང་། ཕྱུག་པོ་རྣམས་དང་། ཚོང་དཔོན་རྣམས་དང་། དེད་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་གཏོང་ཕོད་པ་དང་། སྦྱིན་བདག་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་བཀུར་སྟིར་བྱེད་བླ་མར་བྱེད། རི་མོར་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཡང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་སྟེ། གཞན་དག་ལ་ཚུལ་འཆོས་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【Y16 第十六句】

བཀྲེན་པའི་ཚུལ་དུ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ཉུང་ངུ་ལས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ན། མང་པོ་ལྟ་ཅི་སྨོས་

【Y17 第十七句】

འདི་སྦྱིན་པ་དེས་བྲིད་དེ།ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་བསླུ་བར་བྱའོ་སྙམ་སྟེ། གཞན་དག་ལ་གླགས་བཙལ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

【Y18 第十八句】

འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པས་གྲོང་ངམ། གྲོང་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གམ། ལྗོངས་སམ། ལྗོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གི་དབྱེན་བྱས་ཏེ། བདག་པོ་དག་ལས་ཕྲོགས་ལ་བཀུར་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་གཞན་དག་དང་དབྱེ་བའི་ཕྱིར། གཞན་དག་ལ་དབྱེ་བ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ༑ །

【Y19 第十九句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཁས་པ་དང་། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང་། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟ་གོན་དུ་བསྡོགས་པ་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས། རང་གིས་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱེད་ལ། གཞན་དག་ཀྱང་སྦྱིན་དུ་འཇུག་ཅིང་། བདག་ཉིད་སྙོམ་ལས་མེད་པར་བསྟེན། གཞན་དག་སྦྱིན་དུ་འཇུག་ཅིང་མངག་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y20 第二十句】

སློང་བའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་འདུས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་འཁོད་པར་ཤེས་ནས། རྒན་རིམས་ནས་གཞོན་རིམས་ཀྱི་བར་དུ་གྲལ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འགྲོ་ཞིང་འོང་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y21 第二十一句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་མང་པོ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་རྒྱས་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་ཉུང་དུ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y22 第二十二句】

གཞན་པ་དག་ལ་གཙེ་བའི་ཕྱིར་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཤེ་བའམ། ཁྲོ་བའམ། བརྡེག་པའམ། བསྡིགས་པ་འམ། སྨད་པའམ། གསད་པའམ། བཅིང་བའམ། ཆད་པས་གཅད་པའམ། གོ་རར་གཞུག་པའམ། བསྐྲད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y23 第二十三句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་ཀྱང་ཡིད་དགའ་ལ་སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་སེམས་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་བྱིན་ནས་ཀྱང་འགྱོད་པ་མེད་དོ། །

【Y24 第二十四句】

ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུརྱ་དང་། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང་། བྱི་རུ་ལ་སོགས་པ་འདྲ་བར་བཅོས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཡོ་སྒྱུའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y25 第二十五句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཉུང་ངུའམ། མང་པོ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། སྔ་ནས་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བཏང་བ་མེད་དེ། ཕྱིས་སློང་བ་པོས་བདག་གི་ནོར་བརྙན་པོར་བཏང་བ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་ཕྱིར་འགུགས་པ་བཞིན་ནོ། །

【Y26 第二十六句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དུས་དུས་སུ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི་དུས་མ་ཡིན་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་དང་ཕ་རོལ་ལ་རུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི་མི་རུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་མ་གཡེངས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི་སེམས་གཡེངས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【Y27 第二十七句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་ལ་འཕྱ་བར་མི་བྱེད་ཀྱི་བསྟིང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་། དེ་སྤ་གོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཁྲོ་གཉེར་ཅན་དུ་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །བཞིན་གྱི་མདངས་གསལ་ཞིང་སྔར་འཛུམ་ལ་གསོང་པོར་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་བརྒྱངས་ཏེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ཀྱི་ལ་གོར་དུ་མྱུར་དུ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མ་བསླངས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐབས་ཕྱེ་ཞིང་གཞན་དག་ལ་སུ་ཅི་འདོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །རང་རང་གིས་བླངས་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་གནང་བར་བྱེད་དོ། །

【Y28 第二十八句】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཆལ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཁོ་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཡོད་དེ། བདོག་ན་སློང་བ་མ་འོངས་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་སེམས་འདི་སྙམ་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་བདོག་ཀྱང་རུང་། མི་བདོག་ཀྱང་རུང་། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ཁྱིམ་པ་དབང་དུ་བྱས་པ། གལ་ཏེ་སྐྱིད་ཅིང་བཀྲིན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཕོངས་པ་མ་ཡིན་པ། མགོན་དང་བཅས། རྟེན་དང་བཅས་པ་དང་། སྡུག་ཅིང་བཀྲེན་ལ་ཕོངས་པ་མགོན་མེད་པ། རྟེན་མེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཤིག་བདག་ལ་སློང་དུ་འོངས་ན་དེ་ལ་བདག་གིས་གལ་ཏེ་གཉི་ག་ཡང་ཡིད་ཚིམ་པར་ཡང་བྱ་བ་དང་། འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྐང་བའི་ལོངས་སྤྱོད་འབྱོར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་གཉི་ག་ཡང་ཚིམ་པར་བྱ་ཞིང་གཉི་གའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་བསྐང་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་གཉི་ག་ཚིམ་པར་བྱ་བའམ། འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྐང་བར་བྱ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་མ་འབྱོར་ན་ནི་སྐྱིད་པ་ཤོས་བཏང་སྟེ། སྡུག་པ་ཤོས་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་ནོ། །བཀྲེན་པ་མ་ཡིན་ཞིང་ཕོངས་པ་མ་ཡིན་ལ་མགོན་དང་བཅས། རྟེན་དང་བཅས་པ་བཏང་སྟེ། བཀྲེན་ཞིང་ཕོངས་པ་མགོན་མེད་པ་དང་། རྟེན་མེད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱའོ་སྙམ་མོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་ནས། ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ལས་སུ་གྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་སློང་བ་སྐྱིད་པ་ཤོས་ཀྱི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྐང་བ་མ་ནུས་ན་ཡང་། དེས་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་རྟོག་པ་སྔ་མ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཏེ༑ སློང་བ་དེ་ལ་འདི་སྐད་དུ་སྡུག་པ་ཉིད་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་འདི་ངས་སྔ་ནས་བཏང་ཟིན་ཏེ། སྔ་ནས་ཡི་དམ་དུ་བཅས་པའི་ཕྱིར་རམ། ངས་འདི་ལ་བྱིན་པ་ཡིན་གྱི། ཁྱོད་ལ་སྦྱིན་མི་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་བཞིན་བཟངས་ཁྱོད་ངོ་བཟློག་གོ་སྙམ་དུ་ང་ལ་མ་སེམས་ཤིག་ཅེས་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་བྱས་ཏེ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །

【Y29 第二十九句】【Z1 總標句】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཡོད་དེ། བདོག་ན་སེར་སྣ་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་དང་། མཆོག་ཏུ་སེར་སྣ་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་ཡོ་བྱད་རྣམས་ཀུན་ཏུ་འཛིན་ཅིང་འཇུངས་ལ། ལན་འགའ་ཡང་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་གཏོང་མ་མྱོང་བའི་

【Z2 問答廣釋】【a1 第一番】

ཁྱིམ་དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སོང་ནས། ཡང་དག་པར་མགུ་བར་བྱས་ཤིང་བག་ཕེབས་པར་བྱས་ཏེ། འདི་སྐད་དུ་ཀྱེ་ཚུར་ཤོག། ཁྱོད་ནོར་འགོད་པ་མེད་པར་ང་ལ་ཕན་གདགས་པ་ཆེན་པོས་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱིས་ཤིག །ངའི་ཁྱིམ་ན་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ཡོད་དེ། ངའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློང་བ་པོ་འདོད་ཀྱིས་གལ་ཏེ་ཁྱོད་སློང་བ་དང་ཕྲད་ན་བཟློག་སྟེ་མ་བཏང་བར་ཡང་ན་ནི་ངའི་ནོར་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ལས་ལོང་ལ་དེ་དག་ལ་ཅི་བདེར་བྱིན་ཅིག །ཡང་ན་ནི་སློང་བ་དེ་དག་ངའི་ཐད་དུ་ཁྲིད་དེ་ཤོག་ཤིག །ངས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་ཡང་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྒོའོ། །

【a2 第二番】

དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་ལས་ཐོས་ནས། ནོར་མི་འགོད་ཅིང་དགའ་བར་བྱ་བས་རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་བདག་ཅག་ལ་སེམས་དགའ་བར་འགྱུར་སྙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་དེ་དག་ལ་ཕྱི་མ་ལ་སེར་སྣའི་དྲི་མ་བསལ་བའི་ས་བོན་བཏབ་པ་ཡིན་ཏེ། རིམ་གྱིས་གོམས་པར་བྱས་པ་དེ་དག་ཤེས་རབ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དེས་ན་རང་རང་གིས་ཀྱང་ནོར་ཉུང་དུ་སྦྱིན་པ་བྱེད་ཅིང་མ་ཆགས་པ་ཉུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲིང་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ༑ འབྲིང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【a3 第三番】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་མཁན་པོ་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། ལྷན་ཅིག་གནས་པའི་སློབ་མ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་གང་དག་ཆགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནམ། གང་དག་བརྐམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་མ་ཡིན་ཡང་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་མེད་དེ། འདོད་པས་ཕོངས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་ལ་བརྟེན་པའམ། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བྱེད་པར་འདོད་པས་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་རྣམས་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྦྱིན་ཞིང་དེ་དག་བྱེད་དུ་འཇུག་སྟེ་བདག་ཉིད་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བྱས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤིན་ཏུ་མང་དུ་བསྐྱེད་པ་ཡིན། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དེ་ཁ་ཅིག་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་བཏུལ་བ་ཡིན། ཁ་ཅིག་གི་ཆོས་འདོད་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ༑ སེམས་ཅན་བསྡུས་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །

【a4 第四番】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཡོད་དེ། བདོག་ན་སློང་བ་པོའི་བསམ་པ་མཚན་མ་ཙམ་གྱིས་རྟོགས་ན་ཡང་ཅི་འདོད་པ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གང་ཞིག་འདི་སྒྱུ་ཚོང་གིས་བྲིད་པར་བྱའི་སྙམ་སྟེ། དེའི་ཐད་དུ་འོངས་ན་ཡང་དེའི་བསམ་པ་རྟོགས་ནས་དེའི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་གཞན་དག་ལ་ཡང་འཆབ་པར་བྱེད་ན་དེ་ཉིད་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས། དེའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ལ། ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་སྐྱེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་། མགུ་ཞིང་འཇིགས་པ་མེད་པ་དང་། ཡིད་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ཕྱིར་འགྲོ་བར་བྱེད་དོ། །གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཡོ་སྒྱུས་བྲིད་པར་གྱུར་ལ། བྲིད་པ་དེ་ཡང་དེས་སྔར་མ་རྟོགས་ཏེ། ཕྱིས་རྟོགས་པར་གྱུར་ན་ཡང་འདྲིད་པའི་གང་ཟག་དེ་ལ་གཞི་དེས་གླེང་པའམ། དྲན་པར་མི་བྱེད་ལ། དེའི་སྒྱུ་ཐབས་ཀྱིས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་བསམ་པས་རྗེས་སུ་དགའ་བར་བྱེད་དེ།

【Z3 結】

དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཡོད་དེ། བདོག་པ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U2 明無財施】【V1 正辨現無財寶增慧行施】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་མེད་དེ། མི་བདོག་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་སྦྱངས་པ་དེ་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་དེ་ལྟ་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང་། དེས་ཚིགས་ཆུང་ངུས་ནོར་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཏམ་སྣ་ཚོགས་དང་། སྙན་པའི་གཏམ་དང་། སྤོབས་པ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཅི་ནས་སེམས་ཅན་དབུལ་པོ་རྣམས་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱེད་འདོད་པར་གྱུར་ན། ཕྱུག་པོ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་འཚལ་བ་དང་། སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་བྱེད་པར་འདོད་པར་གྱུར་ན། སྟོང་པའི་རང་བཞིན་ཅན་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ་དེ་ལྟ་བུར་གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་སློང་བ་པོ་ལྷགས་ཤིང་ལྷགས་པ་རྣམས་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གང་དག་ན་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པའི་ཁྱིམ་དེ་དག་ཏུ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །བདག་ཉིད་ཀྱང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་དག་ཏུ་སོང་ནས་མཁས་པ་དང་། ལེ་ལོ་མེད་པ་དང་། སྒྲུབ་ཕོད་པས་སེམས་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱས་ནས། ལུས་དང་ངག་གིས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་ན། སྦྱིན་པ་དེ་ཡང་སློང་བ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་ངོ་མ་སྙོམས་པ་དང་། ཚུལ་མ་ཡིན་པའམ། བརྗེད་ངས་པས་ཞལ་ཏ་བྱེད་པ་དང་། མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་དེ་ཉེས་པར་བྱིན་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【V2 判位】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ལོངས་སྤྱོད་དག་མེད་དེ། མི་བདོག་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་ངན་སོང་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུར་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【T2 明法施】【U1 約經卷等辨施不施】【V1 辨用經卷施及不施】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གླགས་ཚོལ་བ་ལ་ཆོས་ཁས་འཆད་པའམ། གླེགས་བམ་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཆགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གླེགས་བམ་འཚོང་བར་འདོད་པའམ། སྦེད་པར་འདོད་པའམ། དེ་ཤེས་པས་དོན་དུ་གཉེར་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཤེས་པར་འདོད་པ་ལ་ནི་གལ་ཏེ་གླེགས་བམ་བདག་ལ་དགོས་པའི་དོན་བྱས་ཟིན་ན། དེ་ལ་ཅི་བདེར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེས་རང་གི་དོན་དུ་གླེགས་བམ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་མ་གྲུབ་ན་ནི། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་དཔེ་གཞན་མཐོང་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་ནི་གཞན་བྲིས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དཔེ་གཞན་ཡང་མ་མཐོང་ངམ། འདྲི་ཡང་མ་ནུས་ན་ནི་དེས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བདག་གི་སེམས་ལ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གི་སེམས་ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའི་དྲི་མས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པར་མ་གྱུར་གྲང་། བདག་ཆོས་བྲིས་པ་སྙིང་ནས་སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྲང་སྙམ་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །

【V2 明無經卷等】

གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལྟར་བརྟགས་པ་ན་བདག་ལ་ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའི་དྲི་མ་ཅུང་ཟད་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡང་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ན་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་འདི་སྙམ་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་འདིས་ཚེ་འདི་ལ་ལྐུགས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ན་ཡང་བདག་གིས་ཉོན་མོངས་པ་དང་དུ་བླང་བར་མི་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ངེས་པར་སྦྱིན་དགོས་ན། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དེས་ངེས་པ་ཁོ་ནར་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་རྟོག་པ་ན་བདག་ལ་ནི་ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའི་དྲི་མ་ཅུང་ཟད་ཙམ་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རམ། སེམས་ཅན་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་འདི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན། ངས་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་མ་མཐོང་ལ། མ་བྱིན་ན་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེས་མང་དུ་མཐོང་ལ།བྱིན་ན་ནི་རྟོགས་པ་ཆེན་པོར་མི་འགྱུར་ཞིང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྙེད་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་གྱི་ཆུང་བ་མ་ཡིན་ལ། མ་བྱིན་ན་ནི་ངས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་བསྒྲུབས་པས་སེམས་ཅན་འདི་དང་སེམས་ཅན་གཞན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་གྱི། བྱིན་དུ་ཟིན་ན་ནི་སེམས་ཅན་འདི་གཅིག་པུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས་གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་བྱིན་ན་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། འགྱོད་པར་ཡང་མི་འགྱུར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ལས་ཀྱང་འགལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །

【U2 問答重釋行施方便】

ཇི་ལྟར་མི་སྦྱིན་ཅེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་ལ་ཁྱོད་ལ་མི་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་ཚིག་བརླང་པོས་ཕྱིར་ཟློག་པར་མི་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཐབས་མཁས་པས་དེ་བརྡ་སྤྲད་དེ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཐབས་མཁས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནི་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་དང་། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་ཕུལ་ཞིང་བསྔོས་ཟིན་ཏེ། དཔེར་ན་དགེ་སློང་གིས་སློབ་དཔོན་ནམ། མཁན་པོ་ལ་ཆོས་གོས་བསྔོས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་དེ་ལྟར་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་ཡོ་བྱད་དང་། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་བསགས་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་འཕགས་པའི་རིགས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་བསོད་ནམས་དེ་ཡང་རྟག་ཏུ་དེ་ལན་མང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ལྡན་པར་མངོན་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གཏམས་ཏེ་གཞག་པ་དང་འདྲ་བར་འཆང་བར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་སློང་བ་པོ་མཐོང་ལ་དེ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཅི་འདོད་པ་སྦྱིན་པར་འོས་པ་ཞིག་མཐོང་ན་ནི། དེ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བ་དེ་གང་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས། སློང་བ་པོའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་འོས་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ན་ནི་དེས་རྟོག་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། བཞིན་བཟངས་དག་འདི་ནི་གཞན་གྱི་ཡིན་ཏེ། ཁྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་གནང་བ་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལ་ཚིག་འཇམ་པོས་གོ་བར་བྱས་ཏེ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་དེ་གཞན་དེའི་ཉིས་འགྱུར་རམ། སུམ་འགྱུར་སྦྱིན་ཞིང་རིམ་གྲོ་དང་། བཀུར་སྟི་བྱས་ནས་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །ཅི་ནས་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་ཆགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་གྱུར་ཏེ། བདག་ཅག་ལ་སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། འདི་ནི་གླེགས་བམ་གྱི་ཆོས་འདི་ནི་སྦྱིན་པའི་དབང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་གོར་མ་ཆག་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T3 明無礙解施】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་རང་བཞིན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་གྲངས་དང་། མཚན་ཉིད་དང་། ངེས་པའི་ཚིག་དང་། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T4 明勝意樂施】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པའི་བསམ་པས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་ནི་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་དང་། ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་བསམ་པ་དང་། ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་དང་། མཛའ་བཤེས་རྣམས་དང་། སྙིང་དུ་སྡུག་པ་རྣམས་ལ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བསམ་པས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T5 明障對治智施】【U1 總舉】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱེད་པ་དང་། སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【U2 別釋】【V1 明所治四障】

དེ་ལ་སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱེད་པ་ནི་བཞི་སྟེ། སྔོན་མ་གོམས་པ་དང་། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཉུང་སྟེ་མི་ལྡན་པ་དང་། དངོས་པོ་མཆོག་དང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་ཞེན་པ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ལྟ་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །

【V2 明能治四智】【W1 先未串習】

གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སེམས་མི་འཇུག་ན་དེ་ཉེས་པ་འདི་ནི་བདག་མ་གོམས་པས་ལན་ནོ་སྙམ་དུ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལྟར་ཡང་བདག་གིས་ནི་སྔོན་སྦྱིན་པ་མ་བྱིན་པ་གོར་མ་ཆག་སྟེ། དེས་ན་བདག་ད་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་ལ། སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་སེམས་མི་འཇུག་གོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྦྱིན་པ་མ་བྱས་ན་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་བདག་སྦྱིན་པ་ལ་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། དེས་དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་ནས་ཀྱང་སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཀྱི། མ་གོམས་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཉེས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【W2 施物尠闕】

གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་པ་ན་ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་བས་སྦྱིན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་མི་འཇུག་ན་དེས་སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཕོངས་པ་ལས་གྱུར་པ་དེ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་ནས། ཕོངས་པ་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དང་དུ་བླངས་ཏེ། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྙིང་རྗེས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་འདི་སྙམ་དུ་འཁོར་བ་ན་ཕ་རོལ་ལ་ཕན་བཏགས་པ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཉེས་པའམ། གཞན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པས་བདག་གིས་བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་བླགས་མེད་པ་མང་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱིས། གལ་ཏེ་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པ་དེས་བདག་འཆི་ཞིང་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་དུ་ཟིན་ནས་ཀྱང་བདག་ལ་ནི་སྦྱིན་པ་ཁོ་ན་ལེགས་པར་འགྱུར་གྱི། སློང་བ་པོ་ཕྱིར་བཟློག་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་གྱི། དེ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཁ་ཅིག་སྔོ་རྔད་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཙམ་གྱིས་འཚོའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཕོངས་པ་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དང་དུ་བླངས་ནས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【W3 耽著上妙悅意財物】

གཞན་ཡང་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་པ་ན། གལ་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཤས་ཆེར་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་མི་འཇུག་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཞེན་པ་ལས་གྱུར་པའི་ཉེས་པ་དེ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་ནས་བདག་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེའོ་སྙམ་དུ་བདག་གི་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་འདི་ནི་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས། དེ་སྤངས་ཏེ་ཡོངས་སུ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་དངོས་པོ་དེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【W4 觀見當來具足財果而深欣樂】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གལ་ཏེ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོའི་ཕན་ཡོན་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལ་མི་ལྟ་བར་གྱུར་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལོག་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ལྟ་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཉེས་པ་དེ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་ནས༑ འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་རྟོགས་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་ལ་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་དང་། འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་ཟད་ནས། འཇིག་པའི་ངང་ཅན་དང་བྲལ་བས་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་འབྲས་བུ་ལ་ལྟ་བ་སྤངས་ནས་སྦྱིན་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་ཁོ་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ།

【V3 明四智用有差別】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། སྦྱིན་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟོགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་གཉེན་པོ་ཤེས་པ་སྔ་མ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་པ་དང་། ལེགས་པར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །གཉེན་པོ་ཤེས་པ་ཐ་མ་གཅིག་གིས་ནི་ཡང་དག་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T6 明增上意樂勝解施】

གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བསམ་པ་དག་ཅིང་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དང་བས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དག་གིས་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་མོས་ཤིང་སེམས་ཅན་རྣམས་སྦྱིན་པ་སྟོབས་པར་འདོད་དོ། །དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེགས་ཆུང་དུས་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S2 結略義】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མདོར་བསྡུ་ན་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པར་གཏོགས་པའི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་བདོག་པ་རྣམས་དང་། མི་བདོག་པ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། སྦྱིན་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་གཉེན་པོའི་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པས་མོས་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ནའི་མ་འདྲེས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 結前生後】

འདི་མན་ཆད་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་སྦྱིན་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བར་བྱ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 難行施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུ་བདོག་ན་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པར་བྱས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་བླང་ནས་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་དང་པོའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་པའི་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་བྱམས་པའམ། ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདྲིས་པར་རམ། ཤས་ཆེར་ཕན་པའམ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མཆོག་དང་རབ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ཞེན་པ་བསལ་ནས། གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་གཉིས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཚེགས་ཆེན་པོས་བསྒྲུབས་པ་རྣམས། གཞན་དེ་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་པའོ། །

【Q4 一切門施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཉིད་ཀྱིའམ། ཡང་ན་གཞན་དག་ལས་བསླངས་ནས་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བདག་གི་ཚལ་ཟ་དང་། ཕ་མ་དང་། བུ་དང་། ཆུང་མ་དང་། བྲན་ཕོ་དང་། བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་། རྒན་རབས་རྣམས་སམ། ཡང་ན་གཞན་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q5 善士施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལག་པ་དང་། དུས་ལ་བབ་པ་དང་། གཞན་ལ་མི་གནོད་པ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q6 一切種施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། མི་བརྟེན་པར་སྦྱིན་པ་དང་། མི་བསྲི་བར་སྦྱིན་པ་དང་། དགའ་བས་སྦྱིན་པ་དང་། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱིན་པ་དང་། སྣོད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། སྣོད་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པ་དང་། ཀུན་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱིན་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་དང་། ནོར་དང་འབྲུའི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་དང་། སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q7 遂求施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་ལ་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟས་དང་སྐོམ་གྱིས་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། བཞོན་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བཞོན་པ་དང་། གོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གོས་དང་། རྒྱན་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱན་དང་། སྣོད་སྤྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྣོད་སྤྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་དང་། གནས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གནས་དང་། སྣང་བས་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q8 此世他世樂施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདི་དང་གཞན་དག་ཏུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་། སོག་འཇོག་གི་དྲི་མ་བསལ་ནས་བཟང་པོ་དང་། གཙང་བ་དང་། རུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སེར་སྣའི་དྲི་མ་བསལ་བ་ནི༑ སེམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སོག་འཇོག་གི་དྲི་མ་བསལ་བ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་སེང་གེ་དང་། སྟག་དང་། ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲི་དང་། རྒྱལ་པོ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། ཆུ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། རིགས་པར་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། བསླབ་པའི་གཞི་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་རྣམ་པ་དགུ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་ཚེ་འདིའི་བདེ་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་གཞན་ན་བདེ་བའོ། །

【Q9 清淨施】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང་། བསགས་པ་མེད་པ་དང་། ཁེངས་པ་མེད་པ་དང་། མི་བརྟེན་པ་དང་། ཞུམ་པ་མེད་པ་དང་། ངན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་མེད་པ་དང་། ལན་ལ་མི་ལྟ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མི་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་ནས་མི་སྐྱོ་བར་ལ་གོར་དུ་སྐྱེན་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེན་དུ་བྱེད་པ་ལྟ་བུར་ནི་སློང་བ་པོས་རྙེད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་སྦྱིན་པ་འདིའི་འབྲས་བུ་མེད་དོ་ཞེའམ། འཚེ་བའི་སྦྱིན་པས་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེའམ། སྦྱིན་པ་ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལྟ་བས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །བསགས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཡུན་རིང་པོར་བསགས་ཤིང་ཚོགས་བྱས་ནས། ཕྱིས་ཅིག་ཅར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་གང་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་པ་ཕྱིར་བཟློག་པར་མི་བྱེད་ལ། གང་གིས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་བའི་འོས་ཀྱང་མི་མཐོང་ན་སོགས་པར་ལྟ་ག་ལ་བྱེད༑ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནི་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་ལས་བསོད་ནམས་འདུ་བའི་སྒོ་ལྷག་པར་འགྱུར་བར་མ་མཐོང་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཡང་མཚུངས་ལ། སློང་བ་པོ་སྔ་ཕྱི་དང་མགོ་མཉམ་དུ་འོངས་པ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་ལ་མཐར་གྱིས་སྦྱིན་པ་དང་། ཅིག་ཅར་སྦྱིན་པ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་འགྱུར་སྙམ་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པས་ནི། སློང་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསླངས་ན་སྔར་སློང་བ་བརྒྱ་ཕྱིར་བཟློག་ནས་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང་། མི་བཟོད་པ་དང་། ཡིད་མི་ཆེས་པ་བསྐྱེད་པའི་འོག་ཏུ་མ་བསླངས་པར་ཡང་ཁ་ཅིག་ལ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བསགས་ཏེ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཁེངས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་ལ་དམའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་ལ་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ནི་གཏོང་ཕོད་ཅིང་སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་ཡིན་གྱི། གཞན་དག་དེ་ནི་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སྦྱིན་པ་དེས་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་དོ། །མི་བརྟེན་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གྲགས་པ་དང་། སྒྲ་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། གྲགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡི་གེ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྒྲ་ཙམ་དང་འབྲེལ་པ་དང་། ལོ་མ་སྐམ་པོ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན༑ འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ནས་ཡིད་དགའ་ཞིང་སྦྱིན་པའི་ཚེ་སེམས་དང་བར་བྱེད་ལ་བྱིན་ནས་ཀྱང་འགྱོད་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཡངས་ཤིང་མཆོག་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བ་དག་ཐོས་ན་ཡང་བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་ཞུམ་པར་མི་བྱེད་དོ། །ངན་པ་མ་ཡིན་པ་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དག་ལས་ནན་ཏན་དུ་གདམས་ཤིང་གདམས་ཤིང་ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་ལ་སོགས་པ་མཆོག་དང་། རབ་མཆོག་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྙོམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་མཛའ་བོ་དང་། དགྲ་དང་། ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་ཕྱོགས་སུ་འབྱེད་པ་མེད་པར་སྙོམས་པའི་སྙིང་རྗེས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །ལན་ལ་མི་ལྟ་བའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་ནི་ཕ་རོལ་ལས་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་སུ་རེ་བ་མེད་དོ། །སྐྱེ་བོ་བདེ་བར་འདོད་པ་དང་། སྲེད་པའི་མེས་ཚིག་པ་དང་། མཐུ་མེད་པ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དག་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མི་ལྟ་བའི་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས། ཕྱི་མ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའམ། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་པར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རེ་བ་མེད་དོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་སྙིང་པོ་མེད་པར་ལྟ་ལ༑ བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་ནི་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །

【O3 結】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་སྦྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།

【N10 戒品】【O1 問】

བམ་པོ་བརྒྱད་པ།

【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཐམས་ཅད་དང་། །དཀའ་བ་དང་ནི་སྒོ་ཀུན་དང་། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལྡན་པ་དང་། །དེ་བཞིན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་ལྡན་པ་དང་། །འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་འགྱུར་དང་། །རྣམ་པར་དག་དང་རྣམ་དགུ་སྟེ། །མདོར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡིན་ནོ། །〔案：如下六品之攝頌皆同：10戒品、11忍品、12精進品、13靜慮品、14慧品、15攝事品。〕

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་དང་། དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཕོངས་ཤིང་འདོད་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། རྣམ་པར་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །

【P2 依章廣辨】【Q1 九門淨戒】【R1 自性戒】【S1 問】

དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན།

【S2 解】【T1 舉數列名】

མདོར་བསྡུ་ན་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་ལས་ལེགས་པར་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་། བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཉམས་པར་གྱུར་ན་ཕྱིར་གསོ་བར་བྱེད་པ་དང་། མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གུས་པ་བསྐྱེད་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །

【T2 次第列釋】【U1 從他正受】

དེ་ལ་ཕ་རོལ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསླབ་པ་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ན་ཕ་རོལ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཁྲེལ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【U2 善淨意樂】

བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམས་ལ་བསླབ་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ན་བདག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །

【U3 犯已還淨】

བསླབ་པའི་གཞི་ཉམས་པ་རྣམས་སོར་ཆུད་ནས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་གུས་པ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་། བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་སྐྱེད་དོ། །ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བསྲུང་བར་འགྱུར་རོ། །བསྲུངས་ནས་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

【U4 深敬專念無有違犯】

དེ་ལ་ཕ་རོལ་ལས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་འདི་གཉིས་མི་ཉམས་པ་ལས་ཕྱིར་གསོ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་གུས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་འདི་གཉིས་འདྲེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ལས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་གུས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་འདི་གསུམ་གྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉམས་པ་ལས་ཕྱིར་གསོ་བར་བྱེད་པས་ནི་ཞིག་པ་ལས་ཕྱིར་འཆོས་ཤིང་སློང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T3 結歎勝利】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་། རྗེས་སུ་སློབ་པས་བདག་ལ་ཕན་པ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་བདེ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་། ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དགེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གནས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S3 結】【R2 一切戒】【S1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན།

【S2 釋】【T1 約在家出家略明一切戒】

མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །

【T2 廣明一切戒】【U1 明三聚戒體即是所學】【V1 略明受中三聚戒體】【W1 總牒開】

ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །

【W2 依章別釋】【X1 律儀戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རིས་བདུན་པོ་དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་ཚུལ་དང་། དགེ་ཚུལ་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཁྱིམ་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【X2 攝善法戒】【Y1 略標】

དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་འོག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་ལུས་དང་ངག་གིས་དགེ་བ་བསགས་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །

【Y2 廣明】【Z1 約三慧明攝善】

དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ཅིང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་ནས། ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་དང་། ཞི་གནས་དང་། ལྷ་མཐོང་བསྒོམ་པ་དང་། གཅིག་ཏུ་དགའ་བ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །

【Z2 約三業明】【a1 明身業】

དེ་བཞིན་དུ་བླ་མ་རྣམས་ལ་དུས་དུས་སུ་གུས་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། མྱུར་དུ་ལྡང་བ་དང་། ཐལ་མོ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དུས་དུས་སུ་བླ་མ་དེ་དག་ཉིད་ལ་གུས་པར་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ནད་པ་རྣམས་ལ་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ། སྙིང་རྗེས་ནད་གཡོག་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【a2 明語業】

དེ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་བསྔགས་པ་ཀུན་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【a3 明意業】

དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་དགའ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་ཅིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་བཟོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【a4 總約三業明迴向發願及供養行而無放逸身業】

དེ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་དགེ་བ་བྱས་པ་དང་། མ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དུས་དུས་སུ་ཡང་དག་པར་སྨོན་ལམ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདེབས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ལ་བརྩོན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་དེ། བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Z3 明七善】

ལུས་དང་ངག་གིས་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་ཀུན་ནས་སྲུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྲུངས་ཤིང་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་གི་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཤིང་ཉེས་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་ཤིང་ཉེས་པར་མཐོང་ནས་ཀྱང་གཏོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འཁྲུལ་པ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། ཆོས་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་པ་འཆགས་པར་བྱེད་དེ།

【Y3 結】

དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་དང་།སྲུང་བ་དང་། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །

【X3 饒益有情戒】【Y1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་གང་ཞེ་ན།

【Y2 解】【Z1 同事】

སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་གྲོགས་བྱེད་ཅིང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ནད་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལ་ནད་གཡོག་ལ་སོགས་པས་གྲོགས་བྱེད་པ་དང་།

【Z2 愛語】

དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དོན་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཐབས་བསྟན་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བའི་རིགས་པ་སྟོན་པ་དང་།

【Z3-7 布施】【a1 報恩施】

ཕན་འདོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱས་པ་གཟོ་བ་རྗེས་སུ་བསྲུང་ཞིང་འཚམ་པར་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་།

【a2 無畏施】【b1 故苦無畏施】

སེང་གེ་དང་། སྟག་དང་། རྒྱལ་པོ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། ཆུ་དང་མེ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པའི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང་།

【b2 除愛無畏施】

ལོངས་སྤྱོད་དང་། གཉེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་རྣམས་ལ་མྱ་ངམ་སེལ་བ་དང་།

【a3 財施】

སེམས་ཅན་ཡོ་བྱད་ཀྱིས་ཕོངས་པ་རྣམས་ལ་རིགས་པས་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་།

【a4 法施御眾】

ཡང་དག་པའི་རྟེན་སྦྱིན་པས་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་དང་།

【Z8-11 利行】【a1 於無德善人隨順心轉】

སྨྲ་བ་དང་། ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་། སོ་སོར་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བས་དུས་དུས་སུ་ཐད་དུ་འགྲོ་བ་དང་། གཞན་ལས་ཟས་དང་། སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ལེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་དོན་དང་མཐུན་པར་སྤྱོད་པ་དང་། བོས་ན་འོང་ཞིང་འགྲོ་བ་དང་། མདོར་བསྡུ་ན་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་མ་གཏོགས་པ་ལ་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དང་།

【a2 於有德善人讚揚實德】

དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལྐོག་གམ། མིང་སྔར་བསྒྲགས་པས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་དང་།

【a3 於有過軟性有情調伏驅擯】

འདི་ལྟ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་ལ་ཡང་དག་པར་གཟུད་པའི་ཕྱིར་ནང་གི་སེམས་འཇམ་ཞིང་ཕན་པ་དང་། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པས་ཚར་གཅད་པར་བྱ་བ་སྨ་དབབ་པ་དང་། ཆད་པའི་ལས་བྱེད་དུ་གཞུག་པའམ། བསྐྲད་པ་དང་།

【a4 於有情過剛強惡人神力制伏】

རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་པས་མི་དགེ་བ་ལས་སྐྱོ་བར་བྱེད་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པར་བྱེད་མགུ་བར་བྱེད་ཡ་མཚན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །

【V2 廣明持中三聚戒相】【W1 三問】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དང་། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཇི་ལྟར་ན་ལེགས་པར་གདམས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དང་། དགེ་བ་ལེགས་པར་བསྡུས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན།

【W2 次第答】【X1 答第一問律儀戒】【Y1 有十句解釋】【Z1 不顧戀過去諸欲】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ། གལ་ཏེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱང་བོར་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བར་གྱུར་ན། དེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་སྲིད་དེ་ལ་འདི་ལྟར་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྩྭའམ། མི་གཙང་བ་ལ་ཅི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་མི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ནི་མི་ངན་པ་འཚོ་བའི་བསམ་པ་ཅན་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འདོད་པ་ཐ་ཆད་དེ་དག་ལ་མི་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【Z2 不希求未來諸欲】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདོད་པ་དེ་དག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྣ་ཚོགས་གཟིང་གཟིང་བར་འཇུག་པ་ལྟ་བུར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པ་དག་ན་ཡང་བདུད་ཀྱི་གནས་སུ་གཏོགས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མངོན་པར་དགའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་ཚངས་པར་སྤྱད་པར་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷ་རྫས་རྣམས་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས།

【Z3 不耽著現在諸欲】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁ་ཟས་ཀྱི་སྐྱུགས་པ་དང་འདྲ་བར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་སྟེ། རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ཐ་ཆད་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས།

【Z4 樂遠離不生喜足】

གཅིག་པུ་རབ་ཏུ་དབེན་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིན་ལ། དགེ་འདུན་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ན་འདུག་ཀྱང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་དབེན་པར་གནས་ཏེ། དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་གྱི། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། དབང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱེད་དོ། །

【Z5 能掃滌不正言論諸惡尋思】

འདུ་འཛིའི་ནང་ན་འདུག་ཀྱང་ངན་པའི་གཏམ་དང་། ངན་པའི་ཚིག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་ལ། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་འདུག་ཀྱང་རྟོག་པ་ངན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སེམས་སོ། །བརྗེད་ངས་པས་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དུས་དུས་སུ་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་དང་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འགྱོད་པ་དང་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ངན་པའི་གཏམ་དང་། རྟོགས་པ་ངན་པ་བྱུང་མ་ཐག་ཏུ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་ཤིང་མི་བྱ་བའི་སེམས་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་འདོར་བར་འགྱུར་རོ། །འདོར་བ་ལ་གོམས་ན་རིམ་གྱིས་སྔོན་ཇི་ལྟར་དེ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་བར་གྱུར་པ་དེ་ལྟར་དེ་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་མི་མཐུན་པར་ཡང་གནས་སོ། །

【Z6 能於己不自輕蔑】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ཆེན་པོར་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསླབ་པའི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་དཔག་ཏུ་མེད་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་། ད་ལྟ་རིང་དུ་ལོན་པ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཐམས་ཅད་ཐོས་ན་ཡང་སེམས་སྐྲག་པའམ། ཞུམ་ཞིང་འགོང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་དག་ཀྱང་མིར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་རིམ་གྱིས་བསླབས་པས་ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་ཅིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དག་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པར་ཟད་པས། བདག་ཀྱང་མིར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། རིམ་གྱིས་བསླབས་ན་ལུས་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །

【Z7 性柔和】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ནི་བདག་གི་ཉེས་པ་དང་འཁྲུལ་པ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། གཞན་གྱི་ཉེས་པ་དང་འཁྲུལ་པ་ལ་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཆོས་བཞིན་གྱིས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་མེད་དེ། དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤས་ཆེར་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་། བྱེད་འདོད་པའི་སེམས་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Z8 能堪忍】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ནི་ལག་པ་དང་། བོང་བ་དང་། དབྱུག་པ་དང་། མཚོན་ཆས་བསྣུན་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྡང་བར་མི་བྱེད་ན། སྡིག་པའི་ཚིག་འབྱིན་པའམ། ཕྱིར་རྡེག་པར་ལྟ་ག་ལ་བྱེད་དེ། སྤྱོ་བའམ། ཁྲོ་བའམ། བརྒྱད་བཀག་པ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ཆུང་ངུ་དག་གིས་ལྟ་ཅི་སྨོས།

【Z9 不放逸】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔས་བསྡུས་པའི་བག་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང་། དབུས་ཀྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྔ་ནས་བྱ་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དག་ལ་སློབ་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེས་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བཅོས་པ་དེ་ནི་དེའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པའི་བག་ཡོད་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་འཆོས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེའི་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པའི་བག་ཡོད་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས༑ ཉེས་པ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་འཆོས་པ་དེ་ནི་དེའི་དབུས་ཀྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པའི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉེས་པ་མ་བྱུང་བ་ནི་སྔ་རོལ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གནས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་རབ་ཏུ་སྒྲིམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔ་ནས་བྱ་བའི་བག་ཡོད་པའོ། །དེ་སྔ་ནས་བྱ་བའི་བག་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གནས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གནས་པ་དེ་ནི་དེའི་ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའི་བག་ཡོད་པའོ། །

【Z10 能具足軌則淨命】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ནི་དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་ཤིང་སྡིག་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། འདོད་པ་ཆུང་བ་དང་། ཆོག་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང་།ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། རྒོད་པ་མེད་པ་དང་། ཡེང་ཡེང་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང་། ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་སྟེ།

【Y2 牒十句結之】

ཡན་ལག་བཅུ་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་མི་ལྟ་བ་དང་། མ་འོངས་པ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པ་ན་གནས་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་། ངག་དང་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པ་དང་། བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་དང་། དེས་པ་དང་། བཟོད་པ་དང་། བག་ཡོད་པ་དང་། ཆོ་ག་དང་། འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་གདམས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་ཡིན་ནོ། །

【X2 答第二問攝善法戒】【Y1 約六度開為十相】【Z1 施漸次】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ནི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟ་བ་བྱུང་བ་ཆུང་ངུ་ཡང་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་ན་མང་པོ་ལྟ་ཅི་སྨོས།

【Z2 戒漸次】

འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཁྲོ་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Z3 忍漸次】

གཞན་དག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། འཁོན་པའི་སེམས་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Z4 精進漸次】

སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་སྐྱེས་པ་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Z5 靜慮漸次】

སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱོང་བ་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Z6 五種慧】【a1 列五名】

གནས་ལྔ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དགེ་བའི་འབྲས་བུའི་ཕན་ཡོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དགེ་བའི་རྒྱུ་དང་། དགེ་བའི་རྒྱུའི་འབྲས་བུ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། དགེ་བ་སྡུད་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【a2 別釋】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་མཐོང་ནས། དགེ་བ་སྡུད་པའི་ཕྱིར་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བར་མི་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ལྟ་བར་མི་འགྱུར༑ བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་སྡུད་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །

【Y2 結】

རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་གིས་དགེ་བ་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་དེ་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དགེ་བ་སྡུད་པར་འགྱུར་ཞིང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡུད་པར་འགྱུར་ཏེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་ཉེར་གནས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཉེར་གནས་དང་། བཟོད་པའི་ཉེར་གནས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཉེར་གནས་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་ཉེར་གནས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུད་དོ། །

【X3 答第三問饒益有情戒】【Y1 舉數略標】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པ་ནི་རྣམ་པ་རེ་རེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ།

【Y2 廣釋】【Z1 同事一】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བ་ན། བྱ་བ་སེམས་པ་དང་། བྱ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དང་། ལམ་དུ་འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་བསྲུང་བ་དང་། བྱ་བ་རྣམས་ཕན་ཚུན་སྡུམ་པ་དང་། དགའ་སྟོན་དང་བསོད་ནམས་བྱ་བ་ལ་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནད་གཡོག་བྱེད་དོ། །ལོང་བ་རྣམས་ཁྲིད་ཅིང་ལམ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །འོན་པ་རྣམས་ལ་མིང་གི་མཚན་མ་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་ལག་བརྡས་དོན་གོ་བར་བྱེད་དོ། །རྐང་ལག་མེད་པ་རྣམས་ལ་མགོ་བོའམ། བཞོན་པས་བཏེག་སྟེ་ཁྱེར་བར་བྱེད་དོ༑ །སེམས་ཅན་འདོད་པའི་འདུན་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་འདུན་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་འདོད་པའི་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་རྟོག་པ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །འདོད་པའི་རྟོག་པ་ཅི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གནོད་སེམས་དང་། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང་། ཉེ་དུ་དང་། ཡུལ་གྱི་མི་དང་། མི་འཆི་བའི་རྟོག་པ་དང་། ཁྱད་དུ་གསོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁྱིམ་གྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གཞན་གྱིས་སྨ་ཕབ་ཅིང་ཕམ་པར་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱིས་སྨ་ཕབ་ཅིང་ཕམ་པར་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །ལམ་གྱིས་ངལ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གནས་དང་སྟན་སྦྱིན་པ་དང་། ལུས་མཉེ་བས་ངལ་དུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །

【Z2 愛語一】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རིགས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཚིག་འབྲུ་འབྱོར་པ་རྣམས་དང་།འབྲེལ་པ་རྣམས་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་རྣམས་དང་། རྗེས་སུ་འཕྲོད་པ་རྣམས་དང་། ཐབས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དང་། འཚམ་པ་རྣམས་དང་། མཐུན་པ་རྣམས་དང་། འགྲུས་སྐྱོང་གི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཡང་ན་ཐབས་མཁས་པས་ཀྱང་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེར་སྣ་སྤང་བ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་ཡང་དག་པ་དང་། ཚེགས་ཆུང་ངུས་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་བསྒྲུབ་པ་དང་། བསྲུང་བ་དང་། བསྟན་པ་འདི་ལ་ལྟ་བ་རྣམས་དད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་ངན་སོང་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བ་དང་། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་མཐར་ཐུག་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་བར་བྱ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །

【Z3 布施五】【a1 報恩施】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕན་འདོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱས་པ་གཟོ་བ་སྟོན་པའི་ཚེ་མཐོང་ན་གུས་པར་བྱས་ཏེ། ཚུར་སྤྱོན་ལེགས་པར་བྱོན་ཏོ་ཞེས་བརྗོད་པས་སྨྲ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་ལ། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད། སྟན་དང་གནས་སྦྱིན་པས་ཀྱང་བསུ་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིའི་ལན་དེ་དང་མཉམ་པ་དང་། ལྷག་པར་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱེད་ཀྱི། ཆུང་ངུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ནི་མ་བཅོལ་བར་གྲོགས་སུ་འགྲོ་ལ་བཅོལ་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས། བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་དང་། ཚུལ་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་དང་། འཇིགས་པའི་སྐྱབས་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་མྱ་ངན་བསལ་བ་དང་། ཡོ་བྱད་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། གནས་སྦྱིན་པ་དང་། སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་དགའ་བར་བྱ་བ་དང་། ནང་གི་སེམས་འཇམ་པོས་ཚར་གཅད་པ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྐྲག་པར་བྱ་བ་དང་། འདུན་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །

【a2 故苦無畏施】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་འཇིགས་པ་རྣམས་འཇིགས་པ་དག་ལས་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །གཅན་གཟན་གྱི་གནོད་པའི་འཇིགས་པ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་སྲུང་ངོ་། །ཀློང་དང་ཆུ་སྲིན་འཛིན་ཁྲིའི་འཇིགས་པ་དང་། རྒྱལ་པོའི་འཇིགས་པ་དང་། ཆོམ་རྐུན་གྱི་འཇིགས་པ་དང་། ཕྱིར་རྒོལ་བས་འཇིགས་པ་དང་། རྗེ་བོ་དང་བདག་པོའི་འཇིགས་པ་དང་། འཚོ་བ་མེད་པའི་འཇིགས་པ་དང་། མི་སྙན་པའི་འཇིགས་པ་དང་། འཁོར་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་དང་། མི་མ་ཡིན་པའི་འཇིགས་པ་དང་། རོ་ལངས་ཀྱི་འཇིགས་པ་ལས་ཀྱང་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །

【a3 除愛無畏施】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་འདུག་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་སེལ་བར་བྱེད་དེ། གཉེན་བཤེས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཕ་མ་ཤི་ན་ཡང་མྱ་ངན་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །བུ་དང་ཆུང་མ་ཤི་བ་དང་། བྲན་དང་བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ཤི་བ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་། རྒན་རབས་ཤི་བ་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། མཁན་པོ་དང་། བླ་མ་ལྟ་བུ་ཤི་ན་ཡང་མྱ་ངན་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་གཞན་དག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱལ་པོས་ཕྲོགས་ན་ཡང་དེ་ལ་མྱ་ངན་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །ཆོམ་རྐུན་གྱིས་ཕྲོགས་པར་གྱུར་པའམ། མེས་ཚིག་གམ། ཆུས་ཁྱེར་རམ། གཏེར་དག་ཏུ་ལེགས་པར་མ་སྦས་པས་ཆུད་ཟོས་པའམ། ལས་རྣམས་ནན་ཏན་དུ་མ་བྱས་པས་མ་རུངས་པས་གྱུར་པའམ། བགོ་སྐལ་ལ་སྤྱོད་པ་མི་འཛའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེར་བར་གྱུར་པའམ། ཁྱིམ་དུ་ཁྱིམ་གྱི་ཕུང་ཁྲོལ་བྱུང་བར་གྱུར་པའམ། གང་གིས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་ལ་ཚུལ་མ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པར་གྱུར་ཏེ། གཞི་དེ་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོ་རྣམས་སྐྱེས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡང་དག་པར་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །

【a4 財施】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡོ་བྱད་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཡོ་བྱད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། ཟས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཟས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །སྐོམ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྐོམ་དང་། བཞོན་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བཞོན་པ་དང་། གོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གོས་དང་། རྒྱན་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱན་དང་། སྣོད་སྤྱད་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྣོད་སྤྱད་དང་། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པ་དང་། གནས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གནས་དང་། སྣང་བ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །

【a5 法施御眾施】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡོངས་སུ་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྡུད་པར་བྱེད་དེ། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ན་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ༑ ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཇེ་གནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བྲམ་ཟེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དད་པ་ཅན་རྣམས་ལས་ཆོས་བཞིན་དུ་གོས་དང་། ཟས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་རྣམས་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ། །རང་གི་གོས་དང་། ཟས་དང་མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་ཆོས་དང་མཐུན་ཞིང་ཆོས་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐུན་མོང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། སྦེད་ཅིང་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དུས་དུས་སུ་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱེད་ལ། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡང་རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྟོབས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【Z4 利行四】【a1 於無德善人，性好隨轉】【b1 總】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ན། ཐོག་མ་ཁོ་ནར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། རང་བཞིན་དང་། ཁམས་ཤེས་སོ། །བསམ་པ་དང་། རང་བཞིན་དང་། ཁམས་ཤེས་ནས་སེམས་ཅན་གང་དག་དང་ཇི་ལྟར་ལྷན་ཅིག་གནས་པར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་དེ་དག་དང་གནས་སོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་དེ་དག་ལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ༑ །

【b2 別】【c1 第一句生他苦樂有隨不隨】【d1 明菩薩所現身語生他憂苦無益即止，有益則行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གང་གི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་འདོད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་གལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་འདྲ་བས་དེའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་མཐོང་ལ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དེས་ཀྱང་དེ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་མི་འགྱུར་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ལུས་དང་ངག་གིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་བསྒྲིམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་སྤོང་ཞིང་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དེས་ཀྱང་དེ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ་དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་མཐོང་ན་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཁོ་ན་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【d2 明菩薩於他事中現行身語生餘有情憂苦無益則止，有益則行】

གཞན་དག་ལ་ལུས་དང་། ངག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་གང་གིས་གཞན་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ་དེ་ཡང་གཞན་དག་དང་། དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་མི་འགྱུར་ན་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ༑ །གལ་ཏེ་གཞན་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་སམ། དེ་གཉི་ག་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་མཐོང་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ན་ཉེ་བར་བཞག་སྟེ། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སེམས་དང་མཐུན་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【d3 明菩薩於自事中現行身語生他憂苦非學處攝不順福智則止】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་དང་ངག་གིས་དངོས་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་གང་གིས་ཕ་རོལ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ལ། ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་བསླབ་པའི་གཞིར་གཏོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དེས་ཀྱང་གཞན་དག་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་གྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དེ་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིགས་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅི་རིགས་པར་རྒྱས་པར་རིགས་པར་བྱའོ། །

【c2 第二句知他忿纏可捨不捨有隨不隨】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལ་ཁྲོ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མེད་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་མངོན་སུམ་དུ་བསྔགས་པ་ཡང་མི་བརྗོད་ན་བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ་ཤད་ཀྱིས་སྦྱང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【c3 第三句明他來須共談論】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི། གཞན་མི་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་སྨྲ་ཞིང་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་ན། སྨྲ་བ་དང་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས།

【c4 第四句不故意惱觸】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་འཁྲུག་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཉིད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་སྨ་དབབ་པར་འདོད་པར་ཟད་དེ། དབང་པོ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བས་སྨ་འབེབས་པར་བྱེད་དོ། །

【c5 第五句不嗤誚輕弄】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་འཕྱ་བར་ཡང་མི་བྱེད། བསྟིང་བར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། དེ་བག་འཁུམས་པར་མི་བྱེད་དོ། །བདེ་བ་ལ་རེག་པར་མི་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐེ་ཚོམ་སློང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཆད་པས་བཅད་ཅིང་སྨ་བབ་ཟིན་པ་ལ་ཡང་ཆད་པའི་གནས་ཀྱིས་གླེང་བར་མི་བྱེད་དོ༑ །དགའ་བའི་ཤས་ཆུང་བ་ལ་ཡང་བདག་ཉིད་མཐོ་བར་མི་སྟོན་ཏོ། །

【c6 第六句非時不非時親近】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་མི་བསྟེན་པར་ཡང་མི་བྱེད། ཧ་ཅང་བསྟེན་པར་ཡང་མི་བྱེད། དུས་མ་ཡིན་པར་ཡང་བསྟེན་པར་ཡང་མི་བྱེད།

【c7 第七句不現前毀他所愛讚他非愛】

དེ་དག་གི་མདུན་དུ་མཛའ་བོ་ལ་སྨོད་པར་ཡང་མི་བྱེད། མི་མཛའ་བའི་བསྔགས་པ་ཡང་མི་བརྗོད། མ་འདྲིས་པ་ལ་ཡིད་རྟོན་པར་ཡང་མི་བྱེད། རྒྱུན་དུ་སློང་བར་ཡང་མི་བྱེད། བླང་བ་ལ་ཡང་ཚོད་ཤེས་པ་ཡིན། ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ལ་བོས་ན་ཡང་སྤོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་ཆོས་དང་མཐུན་པར་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་བྱེད་དོ། །

【a2 明讚有德】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་ན། དད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་དད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །ཐོས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཐོས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །གཏང་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཏོང་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྲེལ་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །

【a3 明有過易調治罰驅擯】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚར་གཅད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འགལ་བ་ཆུང་ངུ་ལ་ནི་བསམ་པ་འཇམ་པོ་དང་སྡང་བ་མེད་པས་སྨ་དབབ་པ་ཆུང་ངུས་སྨ་འབེབས་པར་བྱེད་དོ། །ཉེས་པ་འབྲིང་དང་། འགལ་བ་འབྲིང་ལ་ནི་སྨ་དབབ་པ་འབྲིང་གིས་སྨ་འབེབས་པར་བྱེད་དོ། །ཉེས་པ་ཆེན་པོ་དང་འགལ་བ་ཆེན་པོ་ལ་སྨ་དབབ་པ་ཆེན་པོས་སྨ་འབེབས་པར་བྱེད་དོ། །སྨ་དབབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆད་པས་བཅད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། འགལ་བ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་དག་ཉིད་དང་གཞན་དག་ལ་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱིར་དགུག་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྐྲོད་པར་བྱེད་དོ། །ཉེས་པ་ཆེན་པོ་དང་འགའ་བ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བས་དེ་དག་བསྟན་པ་འདི་ལ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཆེས་མང་དུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་དག་ལ་ཡང་ཕན་པར་འདོད་པས་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཆད་འགྲོགས་པར་མི་བྱ་བ་དང་། ལོངས་སྤྱད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་ཕྱིར་མི་དགུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྐྲོད་པར་བྱེད་དོ། །

【a4 明有過難調現通折伏或為恐怖或為引攝】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྲག་པར་བྱེད་འདོད་པ་དང་། འདུན་པར་བྱེད་འདོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཉེས་པར་སྤྱད་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་པར་སྤྱད་པར་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང་། གྲང་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་དང་། ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་བསྙེན་ཅིང་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། མིར་གྱུར་པ་དག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་བཟད་ཅིང་། མཆོག་ཏུ་ཚ་བ་སོ་སོར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་འདི་ལྟ་བུ་འདི་དག་ལ་ཁྱེད་ལྟོས་ཞེས་བསྒོ་ནས། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་མཐོང་སྟེ། སྐྲག་ཅིང་སྐྱོ་བར་གྱུར་ནས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་ཆེན་པོའི་ནང་ན་འདུག་པ་ལ་དྲི་བས་སྨ་དབབ་པས་ཚིག་མི་བཙུན་པར་བྱ་བར་འདོད་པ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལག་ན་རྡོ་རྗེའམ། གནོད་སྦྱིན་ཁ་དོག་སྤ་ཞིང་ལུས་ཆེ་ལ་སྟོབས་ཆེ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་མངོན་པར་སྤྲུལ་ནས་འཇིགས་པར་བྱེད། སྐྲག་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་དེས་ཡིད་ཆེས་པ་སྐྱེས་ཤིང་གཅེས་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་ལ༑ གུས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་པ་ལ་དྲི་བ་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་དེ་དག་སོ་སོར་དྲིས་པ་ལན་བཏབ་པ་དེས་གདུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འདི་ལྟ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་འགྱུར་བ་དང་། མང་པོར་གྱུར་ནས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང་། རྩིག་པ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་དང་། རི་བྲགས་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་དང་། ར་བ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་ལ་ལུས་ཀྱིས་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བ་ནས། རྒྱས་པར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་ལུས་ཀྱིས་དབང་བྱེད་པ་དང་། མེའི་ཁམས་ལ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ཆོ་འཕྲུལ་ཕྲུགས་སུ་སྟོན་པ་དང་། ཡང་ན་ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་པས་འདུན་པར་བྱས། མགུ་བར་བྱས། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱས་ནས། མ་དད་པ་ནི་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད། ཐོས་པ་ཉུང་ངུ་ནི་ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད། སེར་སྣ་ཅན་ནི་གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Y3 結】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ།

【W3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གསུམ་པོ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། དགེ་བ་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

【U2 明依戒修學即能學】【V1 明依戒修學】【W1 廣明修學】【X1 明從他正受】【Y1 明從他正受】【Z1 明受戒】【a1 正明受戒】【b1 明前方便】【c1 先發願】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁྱིམ་པའམ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ལ་སློབ་པར་འདོད་ཅིང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་ཆོས་མཐུན་པ་བ། སྡོམ་པ་བླངས་པ་མཁས་པ། ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་དོན་འཛིན་པ་དང་།

【c2 請師求戒】

གོ་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྐང་པ་གཉིས་ལ་ཐོག་མར་ཕྱག་བྱས་ནས་གསོལ་བ་གདབ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་སྐད་ཅེས་བདག་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་མནོད་པར་འཚལ་གྱིས། དེ་ལས་གནོད་པ་མ་མཆིས་ན་བདག་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གསན་ཅིང་སྩལ་བའི་རིགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནུས་པ་དེས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདོད་པ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཕན་ཡོན་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་ནས། སྡོམ་པ་འདོད་པ་དེ་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་ལྕི་ཡང་དག་ཀྱང་བརྗོད་ཅིང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པར་ཡང་བྱ་སྟེ། འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཉོན་ཅིག །ཁྱོད་འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་མ་རྒལ་བ་རྣམས་བསྒྲལ་བ་དང་། མ་གྲོལ་བ་རྣམས་དགྲོལ་བ་དང་། དབུགས་མ་ཕྱིན་པ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འདོད་དམ། དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པ་དང་། ཡི་དམ་བརྟན་པར་ཡང་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མི་ཤེས་པའི་རིགས་མཐོང་ནས། སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་བྱའོ༑ །

【c3 念佛菩薩功德運心供養】

དེ་ནས་འདོད་པ་དེས་ལེགས་པར་གསོལ་བ་བཏབ་ནས་བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ཏེ། འདས་པ་དང་། མ་བྱོན་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པ་ཡེ་ཤེས་དང་། མཐུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ནས། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ལ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་དང་བའི་སེམས་སམ། ཡང་ན་དེས་ཅི་ནུས་པ་དང་། རྒྱུའི་སྟོབས་ཅི་ཡོད་པས་ཆུང་ངུ་ཡང་བསྐྱེད་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་མདུན་དུ་བཞག་སྟེ། ལེགས་པར་མཆོད་པར་བྱས་ནས་གདུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་པུས་མོའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་པའམ། ཅོག་ཙོག་པོར་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་པ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་བུའམ། ཚེ་དང་ལྡན་པའམ། བཙུན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བདག་ལ་སྩལ་དུ་གསོལ་ཞེས་སྨྲས་ནས༑ དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཞག་སྟེ། སེམས་དང་པོ་ཁོ་ན་བསྐྱེད་ནས། ང་ནི་བདག་གིས་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་བསོད་ནམས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་བླ་ན་མེད་པ་ཟད་མི་ཤེས་ཤིང་། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་དོན་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་བསམ་ཞིང་ཅང་མི་སྨྲ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་པས་འགྲེང་ཡང་རུང་། སྟན་ལ་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེས་སེམས་མ་ཡེངས་པར་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་བུའམ་ཆོས་ཀྱི་སྤུན་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ཁྱོད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ནམ༑ བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་བམ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །དེས་ཀྱང་ལགས་སོ་ཞེས་ཁས་ལོང་ཤིག །

【b2 明正受戒】

དེའི་འོག་ཏུ་དེ་ལ་ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་བུ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ཁྱོད་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟར་ན་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་བསླབ་པའི་གཞི་གང་དག་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་གང་དག་ལ་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསླབ་པར་གྱུར་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་སློབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟར་ན་སློབ་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་དེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ང་ལས་ནོད་དམ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །དེས་ཀྱང་ནོད་ལགས་སོ་ཞེས་ཁས་ལོང་ཤིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་པ་དེས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【b3 明受戒後方便】【c1 明戒師啟請作證十方眾前法爾相現】

དྲིས་ན་ནོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ཀྱང་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་པ་དེས་ནོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཕོག་སྟེ། ཁས་ལེན་དུ་ཡང་བཅུག་ནས་ནོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་མ་ལངས་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞུགས་ཤིང་འཚོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞབས་ལ་གཏུགས་ཏེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་འདི་ལྟར་མཁྱེན་པར་མཛད་དུ་གསོལ་བ་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་འདིས། བདག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་མནོས་ལགས་ཏེ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་འདིའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་བདག་དཔང་དུ་གྱུར་པ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་ན་བཞུགས་པའི་འཕགས་པའི་མཆོག་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ཀྱང་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པའི་ཐུགས་མངའ་བ་རྣམས་ལ་མཁྱེན་པར་གསོལ་ལོ་ཞེས་དེ་སྐད་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། །

བམ་པོ་དགུ་པ།

འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ལས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་མ་ཐག་ཏུ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞུགས་ཏེ། འཚོ་བ་རྣམས་ལ་གང་གིས་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ཡང་དག་པར་མནོས་སོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལྟས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་རྗེས་ལ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་དགོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དགོངས་པར་གྱུར་ན་ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་འཇུག་གོ། །དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་དེས་འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ག་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལེགས་པར་མནོས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་ལ་བུ་དང་འདྲ་བ་དང་། སྤུན་དང་འདྲ་བར་དགོངས་པ་བཟང་པོས་སོ་སོ་ནས་ཐུགས་བརྩེ་བར་མཛད་དོ། །དེ་ལྟར་དགོངས་པ་བཟང་པོས་སོ་སོ་ནས་ཐུགས་བརྩེ་བར་མཛད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱ་ཆེར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་མཁྱེན་པར་གསོལ་བ་དེ་ཡང་དེ་དག་གིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【c2 明受已敬禮而退】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ལས་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་གཉིས་ཀས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ལ་ཞབས་ལ་གཏུགས་ཏེ་ལྡང་བར་བྱའོ༑ །

【a2 歎戒利益挍量顯勝】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་མཆོག་ཏུ་དགེ་བས་བསྐྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ནི། བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ༑ །སྟོང་གི་ཆ་དང་། གྲངས་དང་། ཆ་དང་། བགྲང་བ་དང་། དཔེ་དང་། རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །

【Z2 明持戒】【a1 數諦思】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་ཅིང་བརྟག་ཅིང་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བྱ་བའི་ཆ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་བྱ་བའི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས། དེ་ཕྱིན་ཆད་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ལས་སུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞིང་བསྲུང་བར་བྱའོ། །

【a2 專心聞法】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ལས་ཀྱང་བསྒྲིམས་ཏེ། མཉམ་པའམ། ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོ་བསྡུས་པ་འདི་ལས་ཀྱང་མཉན་ཏེ། འདི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་གསུངས་པ་དག་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བྱའོ། །

【Z3 重明受戒】【a1 明簡擇戒師】【b1 明戒師有慧無信不應從受】

མཁས་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་མནོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། དད་པ་མེད་པ་གང་ཐོག་མར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་འདི་ལ་མ་མོས་ཤིང་མི་འཇུག་ལ་མི་རྟོག་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ། །

【b2 明戒師有其六蔽不修六度不應從受】

བརྐམ་ཆགས་ཅན་དང་། ཆགས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ་དང་། འདོད་པ་ཆེ་བ་དང་། ཆོག་མི་ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ༑ །ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང་། བསླབ་པ་དག་ལ་གུས་པར་མི་བྱེད་དེ། ལྷོད་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ། །ཁྲོ་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་། མི་བཟོད་པའི་ཤས་ཆེ་བ་དང་། ཕ་རོལ་གྱི་ཉེས་པ་མི་བཟོད་པ་ལས་མནོད་པར་མི་བྱའོ། །སྙོམ་ལས་ཅན་དང་། ལེ་ལོ་ཅན་དང་། ཤས་ཆེར་ཉིན་མཚན་དུ་གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང་། ཉལ་བའི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་། འདུ་འཛིའི་གཏམ་གྱིས་དུས་ཡོལ་བར་བྱེད་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ། །སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་ཏེ། ཐ་ན་བ་འཇོས་ཙམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་མི་ནུས་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ། །ཡིད་རྟུལ་བ་དང་། རྨོངས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། ཧ་ཅང་སེམས་ཞུམ་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལས་ཀྱང་མནོད་པར་མི་བྱའོ༑ །

【a2 明住戒人量機授法】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཆོ་ག་འདི་བཟུང་ཞིང་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་སྡང་ཞིང་མ་དད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གྱ་ཚོམ་དུ་བསྒྲག་པར་མི་བྱ་ཞིང་ཤེས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཐོས་ན་མ་མོས་ཤིང་མི་ཤེས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཆེན་པོས་བསྒྲིབས་པས་སྐུར་པ་འདེབས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དེ་ནི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཇི་ཙམ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་དུ། དེ་ནི་སྡིག་པའི་ཚིག་དང་། སྡིག་པའི་ལྟ་བ་དང་། སྡིག་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་དག་ཇི་སྲིད་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མ་སྤངས་པའི་བར་དུ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །

【a3 明師簡弟子】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་འདོད་པ་ལ་སྔ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོ་འདི་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་དང་། ཉེས་པའི་གནས་གང་དག་བསྟན་པ་དེ་དག་བསྒྲག་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་སྙིང་ནས་བརྟགས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས། སྤྲོས་པར་གྱུར་ལ་ཕ་རོལ་གྱིས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན། ཕ་རོལ་དང་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྟན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་འདི་ཆོ་ག་འདི་བཞིན་དུ་དེས་ཀྱང་མནོད་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ལ་དབོག་པར་ཡང་བྱའོ། །

【Z4 廣辨戒相】【a1 明四重】【b1 辨四重相】【c1 第一重戒】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པའི་ཕས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་ཡོད་དེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་ཏེ། བདག་ལ་བསྟོད་པ་དང་། གཞན་ལ་སྨོད་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་།

【c2 第二重戒】

ལོངས་སྤྱོད་དག་ཡོད་དེ། བདོག་བཞིན་དུ་ཆགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བཀྲེན་པ་དང་། མགོན་མེད་པ་དང་། རྟེན་མེད་པའི་སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འོངས་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་སྲ་བས་ཟང་ཟིང་མི་གཏོང་བ་དང་། ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལེགས་པར་འོངས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་བགོ་བཤའ་མི་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་།

【c3 第三重戒】

གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་རྩུབ་པོས་སྨྲས་པ་ཙམ་གྱིས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དེ། ཁྲོ་བོའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དེ་ལྟ་བུ་འཕེལ་བར་བྱེད་ལ། ཁྲོ་བས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ནས། ལག་པའམ། བོང་བའམ། དབྱུག་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྡེག་པར་བྱེད། རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད། རྣམ་པར་ཐོ་འཚམས་པར་བྱེད་པ་ལ། གཞན་དག་གིས་འགལ་བ་ཤད་ཀྱིས་སྦྱངས་ཀྱང་ཁྲོ་བའི་བསམ་པས་བསྡོ་བའི་ཁོ་ན་ཞེ་ལ་བཟུང་སྟེ། མི་ཉན་ཅིང་མི་བཟོད་ལ་བསམ་པས་མི་གཏོང་བ་འདི་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་།

【c4 第四重戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པས་འདེབས་པ་དང་། བདག་ཉིད་དམ། གཞན་དག་གིས་གཡམ་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་ལ་མོས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བ་དང་། སྟོན་པ་དང་། འཇོག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་སོ། །

【b2 隨義分別】【c1 明他勝所以】

བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་བྱས་ན་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སོགས་པ་དང་། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྐལ་བ་མེད་པར་འགྱུར་ན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱས་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟར་བཅོས་པ་ཡིན་གྱི་ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་ནོ། །

【c2 明起下中纏犯戒不捨上纏即捨】

ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་གིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཏང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོས་ནི་གཏང་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་པོ་འདི་དག་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་ཡང་མི་བསྐྱེད་པ་དང་། དེས་མགུ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། དེ་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་འདི་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཕམ་པའི་ཆོས་རྣམས་བྱས་པའི་དགེ་སློང་གིས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་བཏང་བར་འགྱུར་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་ལན་ཅིག་ཙམ་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བཏང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【c3 明重受】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཕྱིར་མནོད་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཕམ་པ་བྱུང་བཞིན་དུ་སྐལ་བ་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །

【c4 明二緣捨菩薩戒】

མདོར་བསྡུ་ན་རྒྱུ་གཉིས་ཁོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གཏང་བར་འགྱུར་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དང་། ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གིས་སྨོན་ལམ་ཡང་མ་བཏང་ལ། ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཀུན་ཏུ་མ་སྤྱད་ན། ཚེ་བརྗེས་སུ་ཟིན་ཀྱང་འོག་དང་སྟེང་དང་ཐད་ཀ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེས་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【c5 明淨戒經生不失】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་བརྗེས་ཏེ་བརྗེད་ན་ཡང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས། དྲན་པ་གསོ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དང་ཡང་ནོད་པར་བྱེད་པར་ཟད་ཀྱི། གསར་དུ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【a2 明四十三輕】【b1 總勸知犯非犯相】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པའི་ཉེས་པའམ། ཉེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོར་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【b2 別解】【c1 犯三十二輕障於六度攝善法戒】【d1 犯七輕障施】【e1 五障財施】【f1 第一、不供三寶戒】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པས་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ནམ། ཆོས་སམ། ཆོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་དུ་བྱས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་དམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོའམ། དགེ་འདུན་ལ་ཡང་རུང་སྟེ༑ ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་ས་ཆེན་པོར་ཆུད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་འདུན་གང་ཡིན་པ་ལ་མཆོད་པའི་བྱ་བ་ཆུང་ངུའམ། ཆེན་པོ་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། ཐ་ན་ལུས་ཀྱིས་ཕྱག་གཅིག་ཙམ་འཚལ་བ་དང་། ཐ་ན་སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཚིག་བཞི་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་ཙམ་ཅིག་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་དང་། ཐ་ན་སེམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དང་བ་གཅིག་ཙམ་ཡང་མ་བྱས་པར་ཉིན་མཚན་འདའ་བར་བྱེད་ན༑ ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་གུས་པ་དང་། སྙོམ་ལས་དང་། ལེ་ལོས་ཉེས་པ་བྱུང་ན་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བརྗེད་པས་ཉེས་པ་བྱུང་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །བསམ་པ་དག་པའི་སར་ཆུད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བསམ་པ་དག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་དགེ་སློང་གིས་ཤེས་ནས་དད་པ་ཐོབ་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྟོན་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པ་དམ་པས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །

【f2 第二、貪求名利戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདོད་པ་ཆེ་བ་དང་། ཆོག་མི་ཤེས་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པ་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་ཤིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ལ་དེའི་གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་དེའི་གགས་ལ་གནས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f3 第三、不敬有德法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེས་རྒན་ཞིང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ལ། བཀུར་སྟི་བྱ་བར་འོས་པ་ཆོས་མཐུན་པ་མཐོང་བ་ན། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་ཏམ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། ལངས་ཤིང་སྟན་མི་སྟོབས་པ་དང་། གཞན་དག་ལ་སྨྲ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་ལ། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་འདྲི་བ་ལ་ང་རྒྱལ་ཁོ་ནས་ནོན་ཏམ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། རིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཚིག་སླར་བརྗོད་པར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་པ་མ་ཡིན། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙོམ་ལས་དང་། ལེ་ལོའམ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་སམ། བརྗེད་པར་བྱས་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ནད་ཚབས་ཆེ་བའམ། སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པ་ལས་སད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་འཁྱུད་པར་བྱེད་པ་དང་། སྨྲ་བ་དང་། ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། འདྲི་བ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པའམ། འབྲེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་མ་ཡིན་པ་གཞན་དག་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་དག་ཆོས་སྟོན་པའམ། འབྲེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་རྣ་བླགས་ཏེ་ཉན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་གཏམ་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཆོས་སྨྲ་བའི་སེམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་སེམས་ཅན་དེ་དག་དུལ་བར་བྱེད་ཅིང་འདུལ་ལ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་ལ་འགོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ཆེས་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f4 第四、不應供受襯戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་གིས་ཁྱིམ་མམ། གཙུག་ལག་ཁང་གཞན་ནམ། ཁྱིམ་གཞན་དུ་ངས་དང་སྐོམ་དང་། གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་རྣམས་ལ་བོས་པ་ལས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་ཏམ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། མི་འགྲོ་ཞིང་བོས་པ་བདག་གིར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ།ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །་སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོའི་དབང་གིས་མ་སོང་ན་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ན་སྟེ་མི་ནུས་པའམ། སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཡུལ་འཛང་མ་རིང་དུ་གྱུར་པའམ། ལམ་ན་འཇིགས་པ་ཡོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་དེ་དུལ་བར་བྱེད་འདོད་ཅིང་འདུལ་བར་འདོད་ལ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ༑ དགེ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཚེ་སྔར་གཞན་ལ་ཁས་བླངས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རྒྱུན་དུ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་མ་སོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་དོན་དང་ལྡན་པ་སྔོན་མ་ཐོས་པ་ཉན་པ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་པའི་ཕྱིར་མ་སོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་དོན་མཉན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འབྲེལ་པའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཐོ་འཚམས་པའི་བསམ་པས་བོས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ཆེས་མང་བ་དག་གི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f5 第五、不受重寶施戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་ལ་གསེར་དང་། དངུལ་དང་། ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུ་རྱ་ལ་སོགས་པ་ནོར་གྱི་སྣ་གྲངས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་མཆོག་རྣམས་ཐོབ་ཅིང་། དུས་ཀྱིས་བསྟབས་པ་ལས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་ལེན་དུ་མི་བཏུབ་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡལ་བར་འདོར་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་ལེན་པར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་བླངས་པས་སེམས་ཆགས་པར་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ།། དེ་ཕྱིས་འགྱོད་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེས་སྦྱིན་པ་འཁྲུལ་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་བཏང་བ་དེའི་རྒྱུས་སྦྱིན་བདག་དབུལ་ཞིང་ཕོངས་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱིའམ། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཡིན་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ལས་མི་རིགས་པར་ཕྲོགས་པ་ཡིན་དུ་དོགས་ཏེ། རྒྱུ་དེས་བསད་པའམ། བཅིང་བའམ། ཆད་པས་བཅད་པའམ། གནོད་པར་འགྱུར་བའམ། སྨད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e2 一障法施】【f6 第六、不施其法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་ཆོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། རང་བཞིན་གྱིས་ཕྲག་དོག་ཅན་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་ནི་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གླགས་ཚོལ་བ་ལ་མ་བྱིན་ན་ཡང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནད་ཚབས་ཆེ་བ་དང་། སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ༑ །ཐབས་དེས་འདུལ་བར་བྱེད་འདོད་ཅིང་འདུལ་བར་འདོད་ལ། མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །་ཆོས་མི་ཤེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་མ་གུས་ཤིང་ཞེ་ས་མེད་ལ་སྤྱོད་ལམ་ངན་པས་ནོད་པ་ལ་མ་བྱིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྟན་པས། ཆོས་ཐོས་པས་སྐྲག་ཅིང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་། གནོད་པ་དང་། ཉམས་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེའི་ལག་ཏུ་སོང་ན་གཞན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་འཕེལ་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e3 一障無畏施】【f7 第七、棄捨惡人戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་མ་རུངས་པ་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ནམ། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་ཡལ་བར་འདོར་བའམ། ཁྱད་དུ་གསོད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། བརྗོད་པས་ཁྱད་དུ་བསད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་ནི་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་རྣམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་བྱེད་འདོད་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་ལྟ་བུར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞི་བ་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འཁྲུགས་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་དེ་འདུལ་བར་བྱེད་འདོད་པ་ལས་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་མང་པོ་དག་གི་སེམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【d2 犯七輕障戒】【e8 第八、遮罪共不共戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་དག་གི་སེམས་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བ་དང་། དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་དབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སོ་སོ་ཐར་པའི་འདུལ་བ་ལས་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་སློབ་སྟེ། ཐ་དད་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་བདག་གི་དོན་ལྷུར་ལེན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ན། དེ་དག་ཀྱང་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བ་དང་། དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་ཡིད་མི་སྲུང་བར་མི་བྱེད་དེ། བསླབ་པ་རྣམས་ལ་སློབ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་ལྷུར་ལེན་པ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས༑ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཉུང་བ་དང་། བྱ་བ་ཉུང་བ་དང་། སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དེ་ལ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་སློབ་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་བདག་གི་དོན་ལྷུར་བྱེད་ཅིང་གཞན་གྱི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བས། གཞན་གྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ། སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པ་ནི་མཛེས་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་ལྷུར་ལེན་པས། གཞན་གྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ་སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པ་ནི་མཛེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་གི་དོན་དུ་གོས་བརྒྱ་སྙེད་དང་། གོས་སྟོང་སྙེད་ཉེ་དུར་མི་འོང་བའི་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ལས་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐབས་འབྱེད་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཆོག་གམ་མི་ཆོག་བརྟགས་ནས། ཅི་ཙམ་དགོས་པ་བླང་བར་བྱའོ། །གོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྷུང་བཟེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ།། ཇི་ལྟར་བཙལ་བར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་སྐུད་པ་བླངས་པ་ཉེ་དུར་མི་འོང་བའི་ཐག་པ་ལ་འཐག་ཏུ་འཇུག་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཞན་དག་གི་དོན་དུ་མོན་དར་གྱི་མལ་སྟན་བརྒྱ་སྙེད་དང་། སྟན་དུ་གདེང་བ་བརྒྱ་སྙེད་ཀྱང་བསྟབ་པར་བྱའོ། །གསེར་དངུལ་སྲང་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་བས་ལྷག་པ་ཡང་བདག་གིར་བྱའོ༑ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་སོགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ་སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་མཚུངས་པར་སློབ་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ། སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ་སྙིང་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །

【e9 第九、性罪不共戒】

རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་མཁས་པ་དེ་ལྟ་བུས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་ན་དེས་ཉེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། བསོད་ནམས་མང་པོ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་ཆོམ་པོ་དང་རྐུན་པོས་སྲོག་ཆགས་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་དག་ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཀྱི་ཕྱིར་གསད་པར་ཆད་དེ། མཚམས་མེད་པའི་ལས་མང་པོ་བྱེད་པ་ལ་ཞུགས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མཐོང་ལ། མཐོང་ནས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ༑ སྲོག་ཆགས་འདི་བསད་ན་བདག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་མོད་ཀྱི་བདག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མདོ་མེད་དེ། སེམས་ཅན་འདིས་མཚམས་མེད་པའི་ལས་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོ་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དགེ་བའི་སེམས་སམ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སེམས་སུ་རིག་ནས་འཛེམ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མ་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ནས་སྲོག་ཆགས་དེ་བསད་ན། ཉེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་བསོད་ནམས་མང་པོ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནུས་ན། སེམས་ཅན་རྒྱལ་པོའམ། བློན་པོ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཤས་ཆེར་བརླང་ཞིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་ལ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ཞུགས་པ་དག །གང་ལ་གནས་ན་གཞི་དེས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་ཕན་པའི་བསམ་པས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བ་དེ་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ༑ །ཆོམ་པོ་དང་རྐུན་པོ་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོགས་པ་གང་དག་གིས་དགེ་འདུན་དང་མཆོད་རྟེན་གྱི་ནོར་མང་པོ་ཕྲོགས་ནས་བདག་གིར་བྱས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནོར་ཕྱིར་ཕྲོགས་ཏེ། ནོར་ལོངས་སྤྱོད་པས་དེས་དེ་དག་ལ་ཡུན་རིང་པོར་གནོད་པ་དང་། ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས། རྐྱེན་དེ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་སླར་ཕྲོགས་ཏེ། དགེ་འདུན་གྱི་ནི་དགེ་འདུན་ལ་འབུལ་བར་བྱེད། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ནི་མཆོད་རྟེན་ལ་འབུལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞལ་ཏ་བྱེད་པའམ། སྐྱེད་མོས་ཚལ་བསྲུང་བ་གང་དག་གིས་དགེ་འདུན་ནམ། མཆོད་རྟེན་གྱི་ནོར་མི་རིགས་པར་ཆུད་གསོན་པ་དང་། གང་ཟག་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤྱད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ལས་དེ་དང་ལོག་པར་ལོངས་སྤྱད་པ་དེས་དེ་དག་ལ་ཡུན་རིང་པོར་གནོད་པ་དང་། ཕན་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས་དབང་བྱེད་པ་དེ་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་རྣམ་གྲངས་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་བྱིན་པར་ལེན་བཞིན་དུ་ཉེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། བསོད་ནམས་ཀྱང་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁྱིམ་པས་བུད་མེད་མགོ་གཙང་མི་ཚངས་པར་སྤྱད་པར་འདོད་པས་གཟིར་བ་དང་། འབྲེལ་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ནས། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ནས། ཅི་དགའ་དགུར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་གཟུད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་གཏོང་དུ་གཞུག་པ་ལ་དབང་དུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ན་ཉེ་བར་བཞག་སྟེ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་བསྟེན་ན་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་བསྟེན་ཀྱང་ཉེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱང་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསྟན་པ་མི་འཇིག་པར་རྗེས་སུ་བསྲུང་བས་ནི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་བྱའོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་མང་པོ་སྲོག་ཐར་བར་བྱ་བ་དང་། བཅིངས་པ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བ་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། སྣ་དང་རྣ་བ་བཅད་པ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བ་དང་། མིག་དབྱུང་བ་ལས་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བདག་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་བརྫུན་གྱི་ཚིག་མི་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཅི་དང་ཅིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཁོ་ན་མཐོང་བའི་དོན་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱང་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་ལ། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་འདོད་པའི་གཞི་འབའ་ཞིག་གིས་འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ཏེ། ཤེས་བཞིན་དུ་ཚིག་གཞན་ལ་སྨྲ་ལ། སྨྲ་བཞིན་དུ་ཉེས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། བསོད་ནམས་མང་པོ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་འདི་དག་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་བསྟེན་པས་ཡུན་རིང་པོར་གནོད་པ་དང་། ཕན་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་སྙམ་སྟེ། ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་དག་དང་བྲལ་བའི་ཚིག་སྨྲ་བར་བྱེད་དེ། དེས་དགའ་ཞིང་དབྲལ་བར་ཀུན་ཏུ་དགའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྣམ་གྲངས་དེས་མཛའ་བའི་དབྱེན་བྱས་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བསོད་ནམས་མང་པོ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་ཤིང་མི་རིགས་པ་རྣམས་བྱེད་པ་དག་ལ་ཐབས་དེས་ཅི་ཙམ་དུ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་ཚིག་རྩུབ་མོ་དྲག་པོས་སྨ་འབེབས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚིག་རྩུབ་པོ་སྨྲས་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བསོད་ནམས་ཀྱང་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་ལ་མོས་པ་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་རྒྱལ་པོ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། ཟས་དང་། སྐོམ་དང་། སྨད་འཚོང་མ་དང་། ལམ་སྲང་གི་གཏམ་ལ་སོགས་པ་ལ་མོས་པ་རྣམས་ལ་གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་། གཏམ་སྣ་ཚོགས་ལ་མཁས་ཏེ། སྙིང་བརྩེ་བའི་བསམ་པས་གར་དང་། གླུ་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་མགུ་བར་བྱས་ཤིང་འདུན་པར་བྱས་ཏེ། དབང་དུ་བྱེད་ཅིང་ངག་ཉན་དུ་བཅུག་ནས༑ མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྨྲ་ཡང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བསོད་ནམས་ཀྱང་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །

【e10 第十、住邪命法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་འཆོས་པ་དང་། ཁ་གསག་དང་། གཞོགས་སློང་དང་། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་དང་། རྙེད་པས་རྙེད་པར་བྱེད་འདོད་པ་ལོག་པར་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་བྱུང་བ་རྣམས་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་དག་གིས་མི་འཛེམ་ལ་སེལ་བར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེ་ཞིང་འབད་པ་རྩོམ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ན་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e11 第十一、掉動嬉戲戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྒོད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་མ་ཞི་ཞིང་། རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་ལ་དགའ་བ་རྟ་གད་དུ་དགོད་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་རྩེ་ཞིང་། ཀུན་ཏུ་ཅ་ཅོ་འདོན་ལ། དགོད་ཅིང་གཡེང་བ་སྟོན་པ་དང་། གཞན་ལ་ལ་དག་དགོད་དུ་གཞུག་པར་འདོད་ཅིང་དགའ་བར་བྱ་བར་འདོད་ན། རྐྱེན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བརྗེད་པས་བྱས་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་དག་གི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་སྐྱེས་པ་ཐབས་དེས་ཕྱིར་བསྩལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་དག་གི་མྱ་ངན་སྐྱེས་པ་བསལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་དེའི་རང་བཞིན་ཅན་དེ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་བསྡུ་བའམ། གཙུགས་པ་བསྲུང་བའམ། དེ་དང་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མི་དགའ་བར་གྱུར་དུ་དོགས་པ་དང་། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་གྱུར་དུ་དོགས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་བཞིན་གྱིས་ནང་གི་བསམ་པ་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བྱས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e12 第十二、倒說菩薩法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་གནས་པར་མི་བྱའི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཏེ་གནས་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིགས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་དག་ལས་སེམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དབེན་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་སོ་སྙམ་དུ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་དེ་སྐད་སྨྲ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ༑ ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པར་བྱ་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་སེམས་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དེ་ལས་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་འགྱུར་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཀུན་ཏུ་བསྟེན་པར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་སྐྱོ་བ་བསྒོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ནི་བདག་གཅིག་པུའི་དོན་ལ་བརྩོན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་ཡིན་ལ། དེས་དེ་ལྟར་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་དགོས་ཏེ། དེ་ནི་འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ཟག་པ་ཟད་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【e13 第十三、不護雪譏謗戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་གི་ཚིག་མི་བཙན་པར་འགྱུར་བའི་དྲི་ངས་དང་། མི་སྙན་པ་དང་། གཏམ་ངན་པར་འགྱུར་བ་བདེན་པའི་དངོས་པོ་མི་སྲུང་ཞིང་སྤེལ་བར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བདེན་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་མི་སྲུང་ཞིང་སེལ་བར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཕ་རོལ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཡིན་ནམ། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་། སློང་མོ་སྤྱོད་པ་དང་། དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་གཞིས་མི་སྙན་པར་བརྗོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཁྲོ་བས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཅིང་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་བརྗོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e14 第十四、不折伏眾生戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གནོད་པའི་ཐབས་དང་ཐབས་དྲག་པོ་གང་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་མཐོང་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཐབས་དེ་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ལ། གཞི་དེས་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【d3 犯四輕障忍】【e15 第十五、瞋打報復戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་གཤེ་བ་ལ་ཕྱིར་གཤེ་བ་དང་། ཁྲོ་བ་ལ་ཕྱིར་ཁྲོ་བ་དང་། རྡེག་པ་ལ་ཕྱིར་རྡེག་པ་དང་། མཚང་འབྲུ་བ་ལ་ཕྱིར་མཚང་འབྲུ་བར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །

【e16 第十六、不行悔謝戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཞན་དག་ལ་ཉེས་པར་བྱས་སམ། ཉེས་པ་བྱས་སུ་དོགས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་པས་མཐུན་པར་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་མི་བྱེད་དེ། ཡལ་བར་འདོར་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་སམ། ལེ་ལོའམ། བག་མེད་པས་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་མ་བྱས་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་ནི་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཐབས་དེས་དུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང་། འདུལ་བར་འདོད་ལ་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླང་སྟེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་འདོད་པ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བ་བྱེད་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ཞིག་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་འཐབ་ཀྲོལ་བ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། རྩོད་པ་བྱེད་ལ། ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་བྱས་ན་ཤས་ཆེར་འཁྲུགས་ཏེ། ཤེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཕ་རོལ་བཟོད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་ཞིང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་མེད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་དུ་རེ་ལ་གཞན་ལ་ཉེས་པ་བྱས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཤད་ཀྱིས་སྦྱང་བ་བྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་ངོ་ཚ་བར་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e17 第十七、不受悔謝戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྩོད་པ་གང་ལ་གཞན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་དག་ཆོས་བཞིན་དུ་མཐུན་པར་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་བྱེད་ཀྱང་། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ཞིང་གཞན་ལ་ཐོ་འཚམས་པའི་བསམ་པས་ཤད་ཀྱིས་སྦྱངས་པ་མི་ཉན་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་མི་ལྡན་གྱི། མི་བཟོད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་མི་ཉན་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཐབས་དེས་ཕ་རོལ་གདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་། མཐུན་པ་མ་ཡིན་པར་ཤད་ཀྱིས་སྦྱོང་བར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e18 第十八、懷忿不捨戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་ལ་ཁྲོ་བའི་བསམ་པ་འབྱུང་ཞིང་འཛིན་ལ་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་ན། ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ།། །།

【d4 三障精進】【e19 第十九、染心御眾戒】

བམ་པོ་བཅུ་པ།

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རིམ་གྲོ་བྱ་བ་དང་། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་སྡུད་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་བསམ་པས་རིམ་གྲོ་བྱ་བ་དང་། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་བདག་གིར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e20 第二十、耽著睡眠戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་སྐྱེས་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། ཉལ་བའི་བདེ་བ་དང་། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དུས་མ་ཡིན་པ་དང་། ཚོད་མ་ཡིན་པར་བདག་གིར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ།། ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ལམ་གྱིས་དུབ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【e21 第二十一、虛談棄時戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུ་འཛིའི་གཏམ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དུས་ཡོལ་བར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བརྗེད་པས་ཡོལ་བར་བྱས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཕ་རོལ་སྨྲ་ཞིང་འདུག་ལ་དེ་ཡང་དྲན་པ་ལ་གནས་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་གྱི་ངོར་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཙམ་ཉན་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཡ་མཚན་དུ་འཛིན་ཏེ། འདྲི་བ་ཙམ་དང་། དྲིས་པའི་ལམ་འདེབས་པ་ཙམ་བྱེད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【d5 三障定】【e22 第二十二、不求禪法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་གནས་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པར་འདོད་ལ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་ཏེ། གདམས་ངག་ནོད་དུ་མི་འགྲོ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ༑ ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་བྱས་ན༑ ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གདམས་ངག་ལོག་པར་འབྱུང་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །བདག་ཉིད་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་ནུས་སམ། དེས་གདམས་ངག་གིས་གདམས་པའི་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e23 第二十三、不除五蓋戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་སྒྲིབ་པ་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་ཅིང་སེལ་བར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་ཤིང་འབད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོས་སེམས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་ཏེ། ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【e24 第二十四、貪味靜慮戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱོང་བ་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【d6 八障慧】【e1 五約法】【f25 第二十五、不學小法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་མཉན་པར་མི་བྱའོ། །གཟུང་བར་མི་བྱའོ།། དེ་ལ་བསླབ་པར་ཡང་མི་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང་། བཟུང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བསླབ་མི་དགོས་སོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་། དེ་སྐད་སྨྲ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ལ་ཡང་བརྩོན་པར་བྱ་དགོས་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དེ་ལྷུར་ལེན་པའི་འདུན་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f26 第二十六、背大向小戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཡོད་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཡལ་བར་བོར་ནས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །

【f27 第二十七、捨內學外戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཡོད་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་བརྩོན་པ་མ་བྱས་པར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས། ཕྱི་རོལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་དག་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཤིན་ཏུ་ཡིད་གཞུངས་པ་དང་། ལོབས་སྐྱེན་པ་དང་། ཡུན་རིང་དུ་མི་བརྗེད་པར་ནུས་པ་དང་། དོན་སེམས་པ་དང་། རྟོགས་པར་བྱེད་ནུས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་རིག་པས་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པས་བློ་མི་འགྱུར་བ་དང་ལྡན་ཏེ། དེ་ལས་ཉིས་འགྱུར་དུ་ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f28 第二十八、專習異論戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དང་ཡང་མ་འགལ་བར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཕྱི་རོལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་དག་ལ་མཁས་པར་བྱེད་པ་ན། དེར་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བྱེད་ཅིང་དེས་དགའ་བར་འཛིན་ལ་དེས་རངས་པར་བྱེད་དེ། སྨན་ཚ་བ་བསྟེན་པ་བཞིན་དུ་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །

【f29 第二十九、不信深法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ནམ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཟབ་པ་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའི་གནས་དག་ཐོས་ནས། མ་མོས་ཤིང་སྐུར་པ་འདེབས་ཏེ། འདི་དག་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་མ་ཡིན། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འམ༑ གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པས་སྐུར་བ་འདེབས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟབ་ཅིང་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའི་གནས་དག་ཐོས་ནས། སེམས་མོས་པར་གྱུར་ན། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དད་པ་དང་གཡོ་མེད་པས་འདི་ལྟར་བདག་ནི་ལོང་བར་གྱུར་ཏེ། མིག་མེད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱན་གྱིས་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པར་ཟད་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་སྤངས་པ་ནི་བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་བདག་ཉིད་མི་ཤེས་པར་བརྩིས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཆོས་དེ་དག་ལ་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པར་ཡང་དག་པར་ལྟ་ན། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །མོས་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྐུར་པ་མི་འདེབས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e2 三就人】【f30 第三十、愛恚讚毀戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་སེམས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་གཞན་དག་ལ་བདག་ལ་བསྟོད་ཅིང་གཞན་དག་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བསྟན་པ་གནས་པར་བྱ་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་གང་ཟག་དེ་ཉིད་འདུལ་བར་འདོད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱ་བ་དང་། དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【f31 第三十一、不聽正法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་སྒྲོགས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱིས་འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ན། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནོན་པ་དང་། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་མི་འགྲོ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་མི་འགྲོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །མ་ཚོར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ལོག་པར་སྟོན་དུ་དོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་སྨྲ་བའི་སེམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཐོས་ཤིང་བཟུང་ལ་ཤེས་ཟིན་པའི་དོན་གྱི་གཏམ་ཡིན་པར་ཤེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །མང་དུ་ཐོས་པ་དང་། ཐོས་པ་འཛིན་པ་དང་། ཐོས་པ་བསགས་པ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རྟག་ཏུ་དམིགས་པ་ལ་སེམས་གནས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཤིན་ཏུ་ཤེས་རབ་རྟུལ་ཏེ་ཆོས་ལེན་པ་ལ་ཞན། འཛིན་པ་ལ་ཞན་ཅིང་དམིགས་པ་ལ་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ལ་ཞན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ༑ །

【f32 第三十二、輕毀法師戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་ལ་བསམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་བཀུར་སྟི་མི་བྱེད་ལ། འཕྱ་ཞིང་སྟིང་བར་བྱེད་པ་དང་། ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་གྱི་དོན་ལ་རྟོན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །

【c2 犯十一種輕障於四攝利眾生戒】【d1 一障同事】【e33 第三十三、不為助伴戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པའམ། ལམ་དུ་འགྲོ་ཞིང་འོང་བའམ། ཡང་དག་པའི་ཐ་སྙད་དང་། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་སྦྱོར་བའམ། ལོངས་སྤྱོད་བསྲུང་བའམ། བྱེ་བ་བསྡུམ་པའམ། དགའ་སྟོན་ནམ། བསོད་ནམས་བྱེད་པ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་གྲོགས་བྱེད་དུ་མི་འགྲོ་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་གྲོགས་བྱེད་དུ་མི་འགྲོ་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རང་བྱེད་ནུས་པ་དང་། རྟེན་ཡོད་དེ་མི་འཆོལ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གནོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་བྱ་བ་ལ་མ་སོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་འདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ལ་ཆེས་སྔར་ཁས་བླངས་ཟིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནུས་པ་གཞན་ལ་བཅོལ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །་རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་དག་པར་བརྩོན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཡིད་རྟུལ་ཞིང་ལུང་འབོགས་མི་མཁས་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཆེས་མང་བ་དག་གི་སེམས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【d2 一障愛語】【e34 第三十四、不往事病戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནད་པ་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་དང་ཕྲད་པ་ན་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་རིམ་གྲོ་དང་བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་མི་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་ཉིད་ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཕ་རོལ་ནུས་ཤིང་མཐུན་པ་ལ་བཅོལ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནད་པ་མགོན་ཡོད་ཅིང་རྟེན་ཡོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་རིམ་གྲོ་དང་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནད་རྒྱུན་རིངས་ཀྱིས་ཐེབས་ཏེ་སོ་ཙམ་དུ་འདུག་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་ཏེ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཤིན་ཏུ་ཤེས་རབ་རྟུལ་ཞིང་ལེགས་པར་ཆོས་སྟོན་མི་ནུས་ལ། ལེགས་པར་འཛིན་མི་ནུས་ཤིང་དམིགས་པ་ལ་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ལ་ཆེས་སྔར་ཁས་བླངས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནད་གཡོག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་གྲོགས་བྱ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【d3 四障布施】【e35 第三十五、非理不為說法戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ལ་ཚུལ་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པ་དག་མཐོང་ན། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་རིགས་པ་དང་ཚུལ་བཞིན་སྟོན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་སྟོན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་གིས་མི་ཤེས་ཏེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ནུས་པ་ལ་བཅོལ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གཞན་གྱིས་ཟིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་གདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གང་ལ་རིགས་པས་བསྟན་པར་བྱ་བ་དེ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ཞིང་བཀའ་བློ་མི་བདེ་བས་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང་། དགའ་ཞིང་གུས་པ་མེད་པས་དམུ་རྒོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e36 第三十六、有恩不報戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་བྱས་པ་མི་གཟོ་ཤིང་བྱས་པ་མི་ཚོར་ཏེ། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་མཐུན་པའི་ཕན་གདགས་པས་ལན་དུ་ཕན་མི་འདོགས་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་མི་བྱེད་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བསྒྲིམས་བཞིན་དུ་མ་ནུས་ཤིང་མ་ལྕོགས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་འདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པར་མི་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e37 第三十七、患難不慰戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཉེ་དུ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་བྱུང་བ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་སེལ་བར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོས་སེལ་བར་མི་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉེས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱ་བ་དག་ལ་གྲོགས་མི་བྱེད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【e38 第三十八、希求不給戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་སློང་བ་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་རྣམས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་མ་བྱིན་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་དང་བག་མེད་པས་མ་བྱིན་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་དག་མེད་དེ་མི་བདོག་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་འཕྲོད་པ་སློང་བ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་གདུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང་འདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e39 第三十九、不如法攝眾戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་བསྡུས་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་དུས་དུས་སུ་ལེགས་པར་མི་འདོམས་ཤིང་ལེགས་པར་རྗེས་སུ་མི་སྟོན་པ་དང་། ཕོངས་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་དད་པ་རྣམས་ལས་གོས་དང་། ཟས་དང་མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་རྣམས་ཆོས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་སམ་ལེ་ལོའམ། བག་མེད་པས་མི་འདོམས་ཤིང་རྗེས་སུ་མི་སྟོན་ལ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཐབས་དེས་དུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང་དུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ན་སྟེ་སྦྱོར་མི་བཟོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ནུས་པ་གཞན་དག་ལ་བཅོལ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །འཁོར་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་བདག་ཉིད་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ནུས་པར་ཤེས་པ་དང་། དེ་དག་གིས་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པས་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སྔོན་མུ་སྟེགས་ཅན་ཡིན་པ་ལས་ཆོས་རྐུར་འོངས་པ་དེར་ཡང་འདུལ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【d4 四障利行】【e40 第四十、不隨順眾生戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་གཞན་དག་གི་སེམས་དང་མཐུན་པར་མི་བྱེད་ན། ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་དང་། བག་མེད་པས་མཐུན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་དག་གི་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་འཕྲོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ན་སྟེ་སྦྱོར་མི་བཟོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དེའི་འདོད་པ་འཕྲོད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་། གཞན་ཆེས་མང་བ་དག་གི་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་མི་འཕྲོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཚར་གཅད་པའི་ཕྱིར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་དུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང་དུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །

【e41 第四十一、不隨喜讚揚戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པས་གཞན་དག་གི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་རྗོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། ཡང་དག་པའི་བསྔགས་པ་མི་བརྗོད་པ་དང་། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་མ་བྱིན་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་དང་། བག་མེད་པས་མ་སྨྲས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་པ་ཆུང་ངུ་ཡིན་པར་དཔགས་ཏེ། དེ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ན་སྟེ་མི་ནུས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཐབས་དེས་འདུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང་འདུལ་བར་འདོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ཁྲིམས་བསྲུང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞི་དེས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་དང་། ཁེངས་པ་དང་། གནོད་པར་འགྱུར་དུ་དོགས་ཏེ། དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཡོན་ཏན་ལྟར་བཅོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡང་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ལྟར་བཅོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཚར་གཅད་པའི་ཕྱིར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཏམ་རྫོགས་རྫོགས་སུ་སྡོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e42 第四十二、不行威折戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་སྨ་དབབ་པའི་རིགས་པ་དང་། ཆད་པས་གཅད་པའི་རིགས་པ་དང་། བསྐྲད་པའི་རིགས་པ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་སྨ་མི་འབེབས་སམ། སྨ་འབེབས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཆད་པས་བཅད་པས་མི་འཆོས་སམ། འཆོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྐྲོད་པར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་དང་ལེ་ལོ་དང་། བག་མེད་པས་སྨ་འབེབས་པར་མི་བྱེད་པ་ནས། སྐྲོད་པའི་བར་དུ་མི་བྱེད་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །བཅོས་སུ་མི་རུང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་སྟེ། གཏམ་བྱར་མི་རུང་བ་དང་། བཀའ་བློ་མི་བདེ་ཞིང་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་བ་ལ་ཡལ་བར་བོར་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དུས་ལས་སྡོད་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །གཞི་དེ་ལས་འཐབ་པ་དང་། མཚང་འབྲུ་བ་དང་། འགྱེད་པ་དང་། རྩོད་པར་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དགེ་འདུན་འཁྲུག་ཅིང་འབྱེ་བར་མཐོང་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་གཡོ་མེད་དེ། ཤས་ཆེར་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ཞིག་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【e43 第四十三、不神力折攝戒】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་དང་། མཐུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་ལ། སེམས་ཅན་སྐྲག་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་རྣམས་སྐྲག་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་འདུན་པར་བྱ་བའི་རིགས་པ་རྣམས་འདུན་པར་བྱ་བ་དང་། དད་པས་བྱིན་པ་སྤོང་དུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྐྲག་པར་མི་བྱེད་འདུན་པར་མི་བྱེད་ན་ཉེས་པ་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་བ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ༑ །སེམས་ཅན་རྣམས་གང་དུ་ཤས་ཆེར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་འཕགས་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་དག་ཅིག་ན་མ་བསྟན་ཀྱང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །

【b3 總結無犯】

ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་འཁྲུགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བས་ཉེན་པ་དང་། སྡོམ་པ་མ་མནོས་པ་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Y2 明專精守護】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞི་འདི་དག་ནི་དངོས་སུ་བྱུང་བ་ཤ་སྟག་སྟེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བརྩམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་གཞན་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཐོར་བུ་ཐོར་བུར་གསུངས་པ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོ་འདིར་ཚང་བར་བཤད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གུས་པ་སྐྱེས་པས་དེ་དག་ལ་སློབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་འདོད་པའི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་བསམ་པས་གཞན་ལས་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱས་ནས་མཆོག་ཏུ་གུས་པར་བྱ་སྟེ། བསླབ་པར་བྱའོ། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཀྱང་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་གུས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །

【Y3 明犯已能悔】

ཉེས་པ་བྱུང་ན་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་གསོ་བས་ཉེས་པ་ལས་གསོ་བར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉེས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཉེས་བྱས་སུ་བསྡུ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ༑ ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་གང་ཡང་རུང་སྟེ། གང་དག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་འཛིན་ནུས་པ་ལ་བཤགས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆེན་པོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བྱུང་བར་གྱུར་ན་དེས་སྡོམ་པ་བཏང་བ་ལན་གཉིས་སུ་སླར་ཡང་མནོད་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འབྲིང་གིས་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ན་ནི་དེས་གང་ཟག་གསུམ་མམ། དེ་ཡན་ཆད་ལ་ཉེས་བྱས་བཤགས་པར་བྱ་སྟེ། མདུན་དུ་འདུག་ནས་ཐོག་མར་དངོས་པོ་བརྗོད་དེ། འདི་སྐད་ཅེས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགོངས་སུ་གསོལ༑ བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་ལ་ཇི་སྐད་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་གཞི་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདུལ་བ་དང་འགལ་བ་ཉེས་བྱས་ཀྱི་ནོངས་པ་བྱུང་སྟེ་ཞེས་བརྗོད་ལ། ལྷག་མ་ནི་དགེ་སློང་ཉེས་བྱས་འཆགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཆུང་ངུས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉེས་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་གི་མདུན་དུ་བཤགས་པར་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་གི་མདུན་དུ་བཤགས་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་མཐུན་པ་མེད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ཕྱིན་ཆད་མི་བྱ་བར་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་བསྡམ་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཉེས་པ་དེ་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱའོ། །

【X2 明自淨心受】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་མེད་པར་གྱུར་ན།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྤྱན་སྔར་བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ལ་གཟར་ནས་པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ནས་སམ། ཙོག་ཙོག་པོར་འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ། འདི་སྐད་དུ་བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་ཕྱོགས་བཅུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ས་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་གསོལ་བ་འཚལ་ཏེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་དེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ལ་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབས་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་སློབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཕྱོགས་བཅུ་ན་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟར་སློབ་པ་རྣམས་བདག་གིས་ཡང་དག་པར་བླང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བརྗོད་ནས་ལྡང་བར་བྱའོ། །ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【W2 逐難重解】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉེས་པའི་ལམ་ལ་ཡང་ཉེས་པ་ལྷག་མ་ཡང་མེད་པ་ནི་མེད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉེས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཞེ་སྡང་ལས་འབྱུང་གི། འདོད་ཆགས་ལས་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་ནི་འདི་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་བྱམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རུང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། མི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་བྱ་བའི་རིགས་པ་བྱེད་པ་ནི་ཉེས་པར་འགྱུར་བ་མི་རིགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྡང་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་བྱེད་པ་ནི་ཉེས་པར་འགྱུར་བར་རིགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉེས་པ་རྣམས་ནི་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། གཞི་བསྡུ་བ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །

【V2 明學戒勝利】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་གི་འདུལ་བ་ལ་བསླབ་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་པོ་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པས་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་སོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་འདྲལ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་། ཉེས་པ་རྒྱུན་དུ་མི་བྱེད་པ་དང་། སྡིག་པ་འཆགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱི་བསམ་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི། འཚོ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཆེན་པོ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་གྱི། དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་གྱི། དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དེ་ལྟར་དོན་དུ་གཉེར་བས་ལེ་ལོས་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། བརྩོན་འགྲུས་མི་ཞན་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཡང་འབྱུང་བ་པ་དང་། རིམས་ནད་དང་བཅས་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤིར་འགྱུར་བའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བསོད་ནམས་བྱས་ཤིང་དགེ་བ་བྱས་ཏེ། དེས་ད་ལྟར་བདག་ཉིད་ཀྱང་གོས་དང་། ཟས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་རྣམས་ཀྱིས་ཕོངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་བགོ་བཤའ་བྱེད་ནུས་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུལ་བ་ལ་བསླབ་པ་བརྩོན་པ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཕོངས་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【S3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མདོ་དང་རྒྱས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་འདིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 難行戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་ལ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལ་དབང་བྱེད་ཅིང་འདུག་པ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་སྤངས་ཤིང་། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལ་དབང་བྱེད་པ་སྤངས་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་ནས་ཉམ་ཐག་སྟེ། སྲོག་ལ་ཐུག་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ཉམས་པར་ཡང་མི་བྱེད་ན་མེད་པར་ལྟ་ག་ལ་བྱེད་དེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ་གཉིས་པའོ། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཅི་ནས་ཉེས་པ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་མི་འབྱུང་ཞིང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་ལྕི་བ་ལྟ་འབྱུང་བར་ག་ལ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱོད་པ་དང་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་ཤིང་བག་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ་གསུམ་པའོ། །

【R4 一切門戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང་། རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། གོམས་པ་དང་། ཐབས་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས༑ ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གོམས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གིས་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལ་གོམས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྔོན་གྱི་རྒྱུའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དེས་སྡིག་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མི་དགའ་ཞིང་སྡིག་པ་ལས་ཡིད་བྱུང་ལ། དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་ཞིང་། དགེ་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཁོ་ན་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་ཐབས་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【R5 善士戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང་། གཞན་དག་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསྔགས་པ་ཡང་བརྗོད་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པ་མཐོང་ན་ཡིད་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་འཆོས་པའོ། །

【R6 一切種戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་། རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བསླབ་པའི་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར༑ བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། འདོད་པའི་བསོད་ནམས་དང་། བདག་ཉིད་དུབ་པར་བྱེད་པའི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་། རབ་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་དང་མཐུན་པ་དང་། ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཡང་བསླབ་པ་འབུལ་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་དང་། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་ཅིང་མི་འཕྲོགས་པའི་ཕྱིར་བརྟན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བ་སྡུད་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། འཇུག་པ་དང་། ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ལྷག་པའི་སེམས་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྡུག་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །

【R7 遂求戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཉིད་འདི་སྙམ་དུ་རྗེས་སུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་བདག་ནི་བདག་ལ་སུ་ཡང་གསོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། བརྫུན་གྱི་ཚིག་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ངག་རྩུབ་པོ་དང་། ཚིག་འཁྱལ་པ་བྱེད་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བོང་བ་དང་། ལྕག་གིས་བསྣུན་ཅིང་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རེག་པ་མི་འདོད་པ་དག་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་འདོད་ལ་བདག་དེ་ལྟ་བུ་འདོད་བཞིན་དུ། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་ལོག་པ་བྱས་པར་གྱུར་ན། དེས་བདག་ཕོངས་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་བདག་གི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བར་འགྱུར་བས་ན་གཞན་ཡང་བདག་ཅི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་གསད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་རེག་པ་དག་བྱེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་འདོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་འདོད་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་གིས་ལོག་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པར་གྱུར་ན། དེས་དེ་དག་ཕོངས་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་དེ་དག་གི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་དག་གི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་ལྟར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་གཞན་དག་ལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ། །

【R8 此世他世樂戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་དགག་པར་བྱ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་འགོག་པར་བྱེད། གནང་བར་བྱ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་གནང་བར་བྱེད། སེམས་ཅན་བསྡུ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་སྡུད་པར་བྱེད། སེམས་ཅན་ཚར་གཅད་པར་བྱ་བ་རྣམས་ནི་ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་འཇུག་སྟེ། འདི་ནི་རེ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་བཞིའོ། །གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་ལྡན་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དང་རྣམ་པ་ལྔའོ། །དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་དགུར་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དང་གཞན་དག་ལ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །

【R9 清淨戒】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང་། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། འཚོ་བ་འདོད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པས་དང་པོ་ཉིད་ནས་ལེགས་པར་བླངས་པ་དང་འགལ་བ་བྱས་པ་ལ་ཆུང་ངུ་འགྱོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཞུམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། གནས་མ་ཡིན་པར་འགྱོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་དང་། ཉལ་བའི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པ་དང་། ཉིན་མཚན་དུ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་ལེ་ལོ་མེད་པ་དང་། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ལྔའི་བག་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པས་བག་ཡོད་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་ལ་ཞེན་པ་མེད་པ་དང་། ལྷ་ཉིད་དུ་སྨོན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པར་ཁས་བླངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་བཏབ་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་དང་། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་དང་། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ལ་ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་འཚམ་པའི་ཕྱིར་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང་། ཚུལ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང་། འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་དང་། བདག་ཉིད་དུབ་པར་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང་། མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འབྱིན་པ་དང་། ཉམས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་མེད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q2 明戒勝利】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྟེན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་སྲིད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་མ་རྒྱས་པ་དེ་སྲིད་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འདི་ལ་སློབ་པ་ན་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་ལྔ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་པར་འགྱུར་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་བཞིན་དུ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ལུས་ཞིག་ནས་ཀྱང་གང་ན་དེ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་མཚུངས་པའམ། ལྷག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐལ་བ་འདྲ་ཞིང་ཆོས་མཐུན་པ་པ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པ་དག་གནས་པ་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རང་འཁྲུངས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་དེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དེའི་བདག་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【Q3 明戒所作】【R1 攝九為三】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 明三聚各有所作】

ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་བྱེད་དེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སེམས་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པ་ནི་བདག་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །

【R3 明攝所作盡】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་འདི་དག་ཏུ་ཟད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་གནས་པ་དང་། ལུས་དང་སེམས་དུབ་པ་མེད་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ།

【O3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་དེ་དག་ཏུ་ཟད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཀྱང་དེ་དག་ཏུ་ཟད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་དེ་དག་ཏུ་ཟད་དོ། །དེ་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

དེ་ལ་ནི་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསླབས་སོ། །མ་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་བསླབ་པར་འགྱུར་རོ། །ད་ལྟར་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་ན་གནས་པ་དག་ཀྱང་བསླབ་པོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པའོ།། །།

【N11 忍品】【O1 問】

བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ།

【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

〔案：嗢拖南，如前「戒品」所說。〕

【P2 依章廣辨】【Q1 自性忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་སམ། ཡང་ན་རང་བཞིན་གྱིས་གཞན་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་དང་། སྙིང་རྗེ་འབའ་ཞིག་གིས་ཇི་མི་སྙམ་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 一切忍】【R1 徵】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན།

【R2 釋】【S1 約人分二】

དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པའོ། །

【S2 約境開三】【T1 約二開三】

ཕྱོགས་དེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་དང་། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་མོས་པའི་བཟོད་པའོ། །

【T2 依章列釋】【U1 耐他怨害】【V1 問】

དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པར་བཟོད་པར་བྱེད་ཅེ་ན།

【V2 解】【W1 舉忍境】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་སྣ་ཚོགས་ཡུན་རིང་བ་མངོན་དུ་བྱུང་ན་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ།

【W2 對境修忍】【X1 修三觀】【Y1 自惟往業觀】

འདི་ནི་རང་གི་ལས་ཀྱི་ལེ་ལན་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་བདག་རང་གིས་བྱས་པའི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྲས་བུ་འདི་འདྲ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ལ། བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་དེ། མི་བཟོད་པ་འདི་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་གནས་སུ་འགྱུར་ལ། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། འདུག་ན་ནི་བདག་ཉིད་ལ་མི་སྡུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྦྱོར་བར་བྱེད་པར་ངེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དག་ལ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །

【Y2 諸行性苦觀】

བདག་དང་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་འདུ་བྱེད་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། གཞན་དག་གིས་ནི་དེ་མ་ཤེས་པས་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ན་བདག་ཤེས་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་གཞན་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ། །

【Y3 以小呪大觀】

གཅིག་ཏུ་ན་ཉན་ཐོས་བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་དང་གཞན་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་མི་བཟོད་པ་རིགས་པའི་ཚུལ་མ་ཡིན་ན། གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཞུགས་པ་བདག་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས་སྙམ་དུ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས།

【X2 修五想】【Y1 結前略標】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔ་སྒོམ་ཞིང་སེམས་ཅན་མཛའ་བོ་དང་། མི་མཛའ་བ་དང་། ཐ་མལ་པ་རྣམས་དང་། དམའ་བ་དང་མཚུངས་པ་དང་།ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང་། སྐྱིད་པ་དང་། སྡུག་པ་རྣམས་དང་། ཡོན་ཏན་དང་། སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་ལྔ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་སུ་སྙིང་དུ་སྡུག་པར་གྱུར་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཆོས་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་འདུ་ཤེས་སོ། །

【Y2 廣釋】【Z1 宿生親善想】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་དུ་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་བསླབ་སྟེ། དུས་རིང་པོ་འདས་པ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་གང་བདག་གི་ཕའམ་མའམ་སྤུན་ནམ། སྲིང་མོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། མཁན་པོ་འམ། བླ་མའམ། བླ་མ་ལྟ་བུར་མ་གྱུར་པ་ནི་ཚུལ་གྱིས་རྙེད་པར་དཀའོ་སྙམ་དུ་དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་དགྲའི་འདུ་ཤེས་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ་སྙིང་དུ་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྙིང་དུ་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པར་བྱེད། བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Z2 隨順唯法想】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཙམ་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ། འདི་ནི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཙམ་དང་། ཆོས་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། འདི་ལ་ནི་གཤེ་བར་བྱེད་པའམ། ཁྲོ་བར་བྱེད་པའམ། རྡེག་པར་བྱེད་པའམ། མཚང་འདྲུ་བར་བྱེད་པའམ། བརྒྱད་བཀག་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་། གཤེ་བར་བྱ་བའམ། ཁྲོ་བར་བྱ་བའམ། བརྡེག་པར་བྱ་བའམ། མཚང་འདྲུ་བར་བྱ་བའམ། བརྒྱད་བཀག་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའི་བདག་གམ། སེམས་ཅན་ནམ། སྲོག་གམ། སྐྱེ་བ་པོ་ཅི་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་དུ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ལ་ཆོས་ཙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ༑ དེ་ཆོས་ཙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ནས། གཞན་གྱི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པར་བྱེད། བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Z3 無常想】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ། སེམས་ཅན་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བ་གང་དག་སུ་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ་དང་འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ལ་གནོད་པའི་མཆོག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྲོག་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་པས་ན། དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་རང་བཞིན་གྱིས་འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་མི་རྟག་པ་རྣམས་ལ་སྐྱེས་བུ་མཁས་པ་རྙོག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན། ལག་པའམ། བོང་བའམ། དབྱུག་པས་བསྣུན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། གཏན་དུ་གསད་པ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨོས་སྙམ་ནས་དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྟག་པ་དང་སྙིང་པོར་འདུ་ཤེས་པ་ནི་སྤོང་ལ། མི་རྟག་པ་དང་སྙིང་པོ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པར་བྱེད་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Z4 苦想】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་དེ་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲེལ་པར་མཐོང་ན་རྒུད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེས་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་ན་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ཕྱིར། བདག་གིས་བཙལ་བར་བྱའི་སྡུག་བསྔལ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་མི་བྱའོ་སྙམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པར་བྱེད། བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【Z5 攝受想】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བདག་གིས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆུང་མའི་ཚུལ་དུ་བཟུང་སྟེ། བདག་གིས་འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་བཟུང་ནས། དེ་དག་གི་དོན་བྱའོ་ཞེས་བྱས་པ་ལས་གནོད་པ་བྱེད་ཅིང་། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་ཇི་མི་སྙམ་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས། སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་གཞན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་འདུ་ཤེས་ནི་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་འདུ་ཤེས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ། ཇི་མི་སྙམ་པར་བྱེད་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །

【W3 釋忍者義】

དེ་ལ་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། མི་འཁྲུགས་པ་དང་། ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ལ་ཡང་ཁོན་དུ་མི་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【V3 結】【U2 安受眾苦忍】【V1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན།

【V2 解】【W1 舉昔況今總標能忍】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སློབ་སྟེ། བདག་སྔོན་འདོད་པ་སྤྱོད་པ་དག་ལ་གནས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཚོར་བཞིན་དུ། འདོད་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར། ཞིང་ལས་དང་། ཚོང་དང་། རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ལ་ཞུགས་ནས། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དྲག་པོ་དག་ཉམས་སུ་བླངས་ཤིང་དང་དུ་བླངས་ལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་དེ་ལྟར་དོན་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་ཚོར་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པའི་ཉེས་པས་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཉམས་སུ་བླངས་ནས༑ ད་ནི་བདག་བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་དགེ་བ་ལ་ཞུགས་པར་ཚོར་བཞིན་དུ་དེ་ལས་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་བླང་ཞིང་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ནི་ཆ་ཡིན་ན། དེ་བས་ཆུང་དུ་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་སྙམ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་། གཞི་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །

【W2 廣釋一切事苦】【X1 列八苦】

གཞི་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། ཆོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། སློང་མོས་ཡོངས་སུ་འཚོ་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། མངོན་པར་བརྩོན་པས་དུབ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་པའོ། །

【X2 次第釋】【Y1 依止處苦】

གནས་ནི་གཞི་སྟེ། གང་ལ་བརྟེན་ནས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ། དགེ་སློང་གི་དངོས་པོར་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་གོས་དང་། བསོད་སྙོམས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ངན་པ་དང་། ཉུང་བ་དང་། མ་གུས་པ་དང་། བརྒྱངས་པས་ཐོབ་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་དགའ་བར་མི་འགྱུར། ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པར་མི་འགྱུར་ལ། གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་གཏོང་བར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གནས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y2 世法處苦】

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ནི་དགུ་སྟེ། མ་རྙེད་པ་དང་། མི་སྙན་པ་དང་། སྨད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་འཇིག་པ་དང་། ཟད་པའི་ཆོས་ཅན་ཟད་པ་དང་། རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་རྒ་བ་དང་། ན་བའི་ཆོས་ཅན་ན་བ་དང་། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་འཆི་བ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་འདི་དག་མཐའ་དག་གམ། སོ་སོར་འོང་ཞིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེས་ཐེབས་ཀྱང་གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་གཏོང་བར་མི་བྱེད། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །

【Y3 威儀處苦】

སྤྱོད་ལམ་ནི་བཞི་སྟེ། འཆག་པ་དང་། འགྲེང་བ་དང་། འདུག་པ་དང་། ཉལ་བའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཆག་པ་དང་། འདུག་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཉིན་མཚན་དུ་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དེ། གཞི་དེ་ལས་ངལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ཀྱི་དུས་མ་ཡིན་པར་ཁྲིའམ། ཁྲིའུའམ། རྩྭ་བཏིང་བའམ། ལོ་མ་བཏིང་བ་ལ་གློས་འབེབས་པར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y4 攝法處苦】

ཆོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་དང་། རིམ་གྲོ་བྱ་བ་དང་། བླ་མ་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བ་དང་། རིམ་གྲོ་བྱ་བ་དང་། ཆོས་རྣམས་བཟུང་བ་དང་། བཟུང་བ་རྣམས་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་པ་དང་། གསང་བསྟོད་དེ་ཁ་ཏོན་དུ་བྱ་བ་དང་། གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་ཏེ། ཡང་དག་པར་སེམས་ཤིང་འཇལ་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་པ་དང་། རྣལ་འབྱོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཟིན་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པའོ། །ཆོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྩོལ་བ་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དང་དུ་ལེན་ཅིང་། གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y5 乞行處苦】

སློང་མོས་འཚོ་བ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཁྱིམ་པའི་མཚན་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་པ་ལ་སོགས་པས་གཟུགས་མི་སྡུག་པ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དང་། གོས་དྲས་པ་དང་། ཁ་དོག་ངན་པ་འཆང་བའི་ཕྱིར་ཁ་དོག་ངན་པ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་གདམས་ནས་གནས་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་གཞན་བྱ་བ་དང་། ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། གཞན་ལས་རྙེད་པས་འཚོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་ལ་རག་ལས་པའི་འཚོ་བ་ཅན་དང་། རྙེད་པ་རྣམས་སོགས་ཤིང་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་གཞན་ལ་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་འཚོལ་བ་དང་། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་ཆོས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་མིའི་འདོད་པ་རྣམས་ལས་ལྡོག་པར་བྱ་བ་དང་། ཟློས་གར་དང་། གར་ཐབས་དང་། བཞད་གད་དང་། སྒེག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བ་སྤངས་ཤིང་། མཛའ་བོ་དང་། སྙིང་དུ་སྡུག་པ་དང་། ཆུང་པོ་གྲོགས་དག་དང་། བགད་པ་དང་། རྩེས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་མིའི་དགའ་བ་དང་རྩེད་མོ་རྣམས་ལས་ལྡོག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ཉམ་ང་བ་དང་། གནོད་པའི་སློང་མོ་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ལ། གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y6 勤劬勞處苦】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་ལ་ལུས་ཀྱི་དུབ་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་འཁྲུགས་པ་ཡོངས་སུ་ངལ་བའི་གཞི་ལས་གང་དག་བྱུང་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y7 利他處苦】

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞི་དེས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བ་ཡང་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ལ། གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【Y8 所作處苦】

འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆོས་གོས་དང་། ལྷུང་བཟེད་ཀྱི་ལས་ལ་སོགས་པའོ། །ཁྱིམ་པའི་ནི་ཡང་དག་པའི་ཞིང་ལས་དང་། ཚོང་བྱ་བ་དང་། རྒྱལ་པོ་ལ་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞི་དེ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་ལ། གཞི་དེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་གཏོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །

【W3 總嘆顯勝】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡང་རུང་བས་ཐབས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་འཇུག་པ་ཁོ་ནར་བྱེད་ཀྱི། མི་འཇུག་པར་ནི་མི་བྱེད་ལ། ཞུགས་ནས་ཀྱང་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། ཡིད་མི་དགའ་བ་མེད་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པ་འདི་ནི་

【V3 結】

དེའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【U3 法思勝解忍】【V1 明八種生勝解處】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་མོས་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་བརྟགས་པའི་བློས་མོས་པའི་གནས་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དཀོན་མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དང་། སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། བདག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དང་། དེས་ཐོབ་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་བྱའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་མོས་པ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

【V2 明由二因緣忍得安立】

མོས་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུན་རིང་པོ་ནས་གོམས་པ་དང་། ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པས་སོ། །

【R3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་པའི་བཟོད་པ་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བའི་བཟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་དབྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 難行忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཉམ་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་བཟོད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དཀའ་བའི་བཟོད་པ་དང་པོའོ། །རྗེ་དཔོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་བདག་ཉིད་བཟོད་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དཀའ་བའི་བཟོད་པ་གཉིས་པའོ། །སེམས་ཅན་རིགས་དང་རུས་ཆེན་དམའ་བ་དག་གིས་གནོད་པ་མཆོག་ཏུ་ཆེན་པོ་བྱས་པ་བཟོད་པ་འདི་ནི་དཀའ་བའི་བཟོད་པ་གསུམ་པའོ། །

【Q4 一切門忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཛའ་བོ་དང་། མི་མཛའ་བ་དང་། ཐ་མལ་པ་དང༌། གསུམ་ཆར་གྱིས་དམའ་བ་དང་། མཚུངས་པ་དང་། ལྷག་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་བཟོད་པའོ། །

【Q5 善士忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བཟོད་པ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་བཟོད་པ་ཅན་ནི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་དགྲ་མང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང་། དབྱེ་བ་མང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང་།བདེ་བ་དང་ཡིད་བདེ་བ་མང་བར་འགྱུར་བ་དང་། འགྱོད་པ་མེད་པར་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ལུས་ཞིག་ཀྱང་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་བས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བཟོད་ཅིང་། གཞན་ཡང་བཟོད་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་ལ། བཟོད་པའི་བསྔགས་པ་ཡང་བརྗོད་ཅིང་། གང་ཟག་བཟོད་པ་ཅན་མཐོང་ན་ཡང་ཡིད་དགའ་ཞིང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【Q6 一切種忍】【R1 總說】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R2 別釋】【S1 六種】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མི་བཟོད་པ་མི་སྡུག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བར་རིག་པས་འཇིག་པ་ལས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་། སྙིང་རྗེ་བའི་སེམས་དང་། གཉེན་པོའི་སེམས་ཀྱི་བྱམས་པས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་ལྡན་པས་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པར་འདོད་པས་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་བཟོད་པའི་སྟོབས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པས་རྣམ་གྲངས་དེས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཟོད་པ་མེད་པ་ནི་རིགས་པའི་ཚུལ་མ་ཡིན་པས་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྔོན་བཟོད་པ་གོམས་པར་བྱས་པ་ལ་གནས་ཤིང་འདུག་པས༑ རང་བཞིན་གྱིས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅན་མེད་པར་རིག་ནས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཙམ་དུ་མཐོང་བས་ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་།

【S2 七種】

གནོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། ཡུལ་ཐམས་ཅད་དེ་ལྐོག་གམ་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་སྔར་ཡང་བཟོད་པ་དང་། དུས་ཐམས་ཅད་དེ་སྔ་དྲོ་དང་། ཉི་མའི་གུང་དང་། ཉི་མ་ཕྱེད་དང་། མཚན་མོ་དང་། ཉིན་མོ་དང་། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ན་བཟོད་པ་དང་། ན་བ་དང་། ཐ་མལ་པ་དང་། རྒུད་པ་དང་། དར་བའི་ཚེ་ཡང་བཟོད་པ་དང་། སྣུན་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱིས་བཟོད་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཚིག་མི་འབྱིན་པའི་ངག་གིས་ཀྱང་བཟོད་པ་དང་། མི་འཁྲུགས་པ་དང་། བསམ་པ་རྙོག་པ་ཅན་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་བཟོད་པའོ། །

【Q7 遂求忍】【R1 解八種名遂求忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སློང་བ་པོ་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལས་སློང་བའི་གནོད་པ་བཟོད་པ་དང་། སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་མི་བྱེད་པའི་བཟོད་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། ཀུན་ནས་མནར་སེམས་མི་བྱེད་པའི་བཟོད་པ་དང་།

【R2 釋忍名義】

བཙལ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་མི་བརྗེད་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང་། ཆོས་དེ་དག་ཉིད་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པའི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བའི་བཙལ་བ་ལ་མི་བརྗེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་བཟོད་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གང་གིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བཟོད་པས་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་ལ། གང་འདོད་པ་དེ་ནི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【Q8 此世他世樂忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བག་ཡོད་པར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་པ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཉིད་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ། གྲང་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་དང་། སྦྲང་བུས་ཟིན་པ་དང་། ཤ་སྦྲང་གིས་ཟིན་པ་དང་། རླུང་དང་། ཉི་ཚན་དང་། སྡིག་སྦྲུལ་གྱིས་ཟིན་པ་རྣམས་བཟོད་པ་དང་། ངལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་དང་སེམས་དུབ་པ་དང་། འཁྲུག་པ་བཟོད་པ་དང་། འཁོར་བ་ན་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་། འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བཟོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་མི་འདྲེ་བར་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་ཤིང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་ལ་གཞན་དག་ཀྱང་ཚེ་འདི་དང་། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་བདེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་འདི་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q9 清淨忍】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་དག་གིས་གནོད་པ་དང་། ཕོངས་པ་དང་། འགལ་བར་བྱས་པ་ན་ཕྱིར་གནོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་པ་དང་། ཡིད་འཁྲུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་དང་། དགྲར་བསམ་པར་ཡང་མི་འཛིན་པ་དང་། སྔར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་ཀྱང་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཕན་འདོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཤད་ཀྱིས་བྱང་བར་བྱེད་པ་དང་། མི་དགའ་བར་བྱས་ན་ཡང་མི་དགའ་བར་གྱུར་ཀྱང་རུང་ཞེས་གཞན་དག་ལ་འཆགས་སུ་མི་གཞུག་པ་དང་། དེ་ཉིད་རྐྱེན་དུ་བྱས་ནས་མི་བཟོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཤས་ཆེར་ངོ་ཚ་བ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། བཟོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྟོན་པ་ལ་ཤས་ཆེར་སྡུག་པར་འཛིན་ཅིང་གུས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་རྣམ་པར་ཐོ་མི་འཚམས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཤས་ཆེར་སྙིང་རྗེ་བའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཡང་ན་མི་བཟོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་གྲོགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་དྲི་མ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O3 結】

བཟོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་བཟོད་པ་ལ་ཐུག་པའི་བཟོད་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཚད་མེད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བཟོད་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ།། །།

【N12 精進品】【O1 問】【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

〔案：嗢拖南，如前「戒品」所說。〕

【P2 依章廣辨】【Q1 自性精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསྡུ་བ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་མངོན་པར་སྤྲོ་བ་སྦྱངས་པ་བར་ཆད་མེད་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གཡོ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 一切精進】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པའོ། །ཕྱོགས་གཉིས་ལ་བརྟེན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སྡུད་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའོ། །

【R2 隨別釋】【S1 擐甲精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་སྔ་རོལ་ནས། སེམས་ཀྱི་མངོན་པར་སྤྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་གོ་ཆ་འདི་ལྟར་གྱོན་པར་བྱེད་དེ། བདག་ནི་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཅིག་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་། ཉིན་མཚན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་སྟོང་དང་མཉམ་པ་དག་གི་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་མི་གནས་པར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཁོ་ནར་གནས་པས་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བའི་དུས་དེ་ཉིད་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་འགྱུར་སྲིད་ཀྱིས་བདག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ན་ཡང་བདག་སྤྲོ་བར་བྱེད་དེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་མི་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་ལ། བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཞུགས་པ་ལ་ཡང་འདོར་བར་མི་བྱེད་ན། དུས་ཀྱི་ཡུན་ཆེས་ཐུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཆེས་ཐུང་བས་ལྟ་ལ་ཅི་སྨོས་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་མོས་པ་ཙམ་དང་། དང་བ་ཙམ་སྐྱེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡང་བརྟན་པོ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བརྟས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར། ལས་གང་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སེམས་ཞུམ་པར་འགྱུར་བའམ། དཀའ་བ་བྱ་དགོས་པའི་བྱ་དཀའ་བ་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །

【S2 攝善法精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། བརྩོན་འགྲུས་གང་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བདུན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་གཡོས་པའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་དང་། གུས་པར་སྦྱོར་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྟན་པ་དང་། རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་གྱི་ལམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། མཉམ་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐབས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་སྨོན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱས་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེས་མཐོ་བར་སེམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་བདུན་པོ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་སྦྱོར་བ་ནི་མྱུར་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅིང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་དང་མཆོག་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། བརྩོན་འགྲུས་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །

【S3 饒益有情精進】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདིར་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །

【Q3 難行精進】【R1 總說】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【R2 別釋】【S1 第一難行精進(無間修)】

འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ཟས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མི་བྱེད་པར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་པོའོ། །

【S2 第二難行精進(長時修)】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རིས་མཐུན་པ་མ་དོར་གྱི་བར་དུ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེས་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་གཉིས་པའོ། །

【S3 第三難行精進(無餘修)】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ། ཧ་ཅང་ཞུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཧ་ཅང་བརྟུན་ངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅིང་དོན་དང་ལྡན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 結前生後】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་འདི་སྡུད་པའི་རྒྱུ་ནི་སྟོབས་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q4 一切門精進】【R1 總說】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། འདི་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་། ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ༑ །

【R2 別釋】【S1 對是四正勤】【T1 離染法精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་། འཆིང་བ་དང་། བག་ལ་ཉལ་བ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【T2 引白法精進(承後)】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་དཀར་པོའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། མི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང་། འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཡིན་པའོ། །

【S2 對明修勝利】【T3 淨除業精進(承前)】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པ་ནི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་། ངག་གི་ལས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་དང་། སྡུད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【T4 增長智精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཤེས་པ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་དང་། བསྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང་། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q5 善士精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་དང་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་དུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་མ་བཏང་བ་དང་། ཇི་ལྟར་བླངས་པ་བཞིན་དུ་མཚུངས་པའམ། ལྷག་པར་བརྩོན་འགྲུས་རྗེས་སུ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུན་རིང་བ་དང་། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་སེམས་མི་འགོང་ཞིང་སྒྱིད་ལུག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞུམ་པ་མེད་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་རིངས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་བརྟུན་ཏེ་སྦྱོར་བའོ། །

【Q6 一切種精進】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་། རྣམ་པ་བདུན་ཏེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R2 隨別釋】【S1 六種精進】

རྒྱུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རྟག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། ལྷུར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་གུས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྔོན་གྱི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཐུན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་ཤིང་བརྟགས་ཤིང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཁྲུགས་ཤིང་གཞན་དུ་བསྒྱུར་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཁྲུགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་ཆུང་ངུ་དང་། ངན་དོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །འདི་ནི་རེ་ཞིག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ།

【S2 七種精進】

དེ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང་། མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་དང་། སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། བརྟུན་པ་བརྟན་པ་དང་། བརྩོན་པ་མི་གཏོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་བདུན་ནི་ཕྱི་ཕྱིར་ཞིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཤས་ཆེར་འདུན་པ་དང་། སྨོན་པ་རྗེས་སུ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་འདུན་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མཐུན་ཞིང་རྣལ་འབྱོར་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་མ་གྱུར་ཞིང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་མཐུན་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ཅིང༌། སེམས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་མགོ་ལ་མེ་འབར་བ་གསོད་པ་ལྟ་བུའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཡིན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཚོལ་བ་དང་། ཡོངས་སུ་བཙལ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་མཐུན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འོས་པར་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ནན་ཏན་གྱིས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང་། འཁྲུལ་པ་ཆོས་བཞིན་དུ་ཕྱིར་འཆོས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་བདུན་པ་ཡིན་ཏེ།

【R3 結】

རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །

【Q7-8 遂求精進與此世他世樂精進】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་བཟོད་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ནི་འདི་ཡོད་དེ། དེར་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདིར་བརྩོན་འགྲུས་མངོན་པར་སྤྲོ་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

【Q9 清淨精進】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཚམ་པ་དང་། གོམས་པ་དང་། མི་གཡེལ་བ་དང་། ལེགས་པར་ཟིན་པ་དང་། དུས་སུ་གོམས་པར་བརྩོན་པ་དང་། མཚན་མ་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཞུམ་པ་མེད་པ་དང་། མི་ལྡན་པ་མེད་པ་དང་། སྙོམས་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་དང་གང་གིས་ཤིན་ཏུ་གནོད་པར་གྱུར་པའི་ཉེས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་འཚམ་པའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་ཏེ། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་བྱམས་པ་དང་། གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོར་རྐྱེན་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྒོམ་པ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་དབུགས་དབྱུང་བ་དང་། རྔུབ་པ་དྲན་པ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོར་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་སྒོམ་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཚམ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་གདམས་པ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པ་ལས་ཐོག་མ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྦྱོར་བ་གོམས་པ་ཡིན་ཞིང་། སྦྱོར་བ་འདྲིས་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གོམས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གདམས་པ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་སེམས་གནས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལ་གོམས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པ་ཉིད་ཡིན་བཞིན་དུ། རྟག་ཏུ་གུས་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། སྦྱོར་བ་དེ་ལ་མི་གཡེལ་བར་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མི་གཡེལ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བླ་མ་རྣམས་ལས་སམ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་མང་དུ་ཐོས་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཟིན་པས་སེམས་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལེགས་པར་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཟིན་པས་ཞི་གནས་ཀྱི་དུས་སུ་ནི་ཞི་གནས་སྒོམ་ལ། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་དུས་སུ་ནི་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཅིང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དུས་སུ་ནི་བཏང་སྙོམས་སྒོམ་པ་འདི་ནི་དེའི་དུས་བརྩོན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞི་གནས་དང་། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་རྣམས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་དང་། ལྡང་བའི་མཚན་མ་རྣམས་ཤེས་པ་དང་། མི་བརྗེད་པ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་བྱེད་ཅིང་། གུས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཚན་མར་རྟོགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་མཆོག་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མཆོག་ཏུ་ཟབ་ལ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་། དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བསྟན་པ་ཐོས་ན། བདག་ཉིད་ལ་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་ཅིང་། སེམས་ཞུམ་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་དང་། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཏེ། གོང་དུ་མི་འབད་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཞུམ་པ་མེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་དུས་སུ་དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་སྲུང་ཞིང་། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་དང་། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་རྗེས་སུ་བརྩོན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོགས་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། འདུག་ཅིང་དེ་རྣམས་ལ་བརྩོན་པར་ཡང་བྱེད་ཅིང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འབད་པ་རྩོམ་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མི་ལྡན་པ་མེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཧ་ཅང་ཡང་མི་ཞུམ། ཧ་ཅང་ཡང་བརྟུན་མི་ངས་པར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་སྙོམས་པར་བྱེད་ཅིང་། བརྩམ་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྙོམས་པར་གུས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྙོམས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།

【O3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་བར་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ༑ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ།། །།

【N13 靜慮品】【O1 問】【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

〔案：嗢拖南，如前「戒品」所說。〕

【P2 依章廣辨】【Q1 自性靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་དགེ་བའི་སེམས་གནས་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སམ། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་སམ། ཟུང་དུ་འབྲེལ་བར་འཇུག་པའི་ལམ་དེ་གཉི་གའི་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 一切靜慮】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འོ། །དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་བསམ་གཏན་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་བསམ་གཏན་ནོ། །

【R2 隨別釋】【S1 現法樂住靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་བ་སྐྱེད་པ། མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བ། རློམ་སེམས་དང་བྲལ་བ། རོ་མྱང་བ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S2 能引菩薩等持功德靜慮】【T1 明不共德】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་སྟོབས་བཅུའི་རིགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཚད་མེད་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་དག་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མིང་ཡང་མི་ཤེས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར་བ་དང་།

【T2 明共二乘德】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང་། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང་། སྨོན་གནས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཉན་ཐོས་དང་། ཐུན་མོང་པ་རྣམས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S3 饒益有情靜慮】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་བསམ་གཏན་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ༑ །བསམ་གཏན་གང་ལ་བརྟེན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་དག་ལ་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་དང་། རིགས་པར་སྟོན་པ་དང་། བྱས་པ་གཟོ་ཞིང་བྱས་པ་ཚོར་བ་སྟེ། ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམས་ལས་སྲུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་སེལ་བ་དང་། ཡོ་བྱད་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཡོ་བྱད་སྟོབས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཁོར་ལེགས་པར་སྡུད་པ་དང་། སེམས་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། ལེགས་པར་ཚར་གཅོད་པ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྐྲག་པར་བྱེད་པ་དང་། འདུན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【Q3 難行靜慮】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བའི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【R2 隨別釋】【S1 第一難行靜慮】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་འདྲེས་པ་དག་གིས་གནས་ནས། རང་དགར་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་མཆོག་དེ་བཟློག་སྟེ། སོ་སོར་བརྟགས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་མང་པོ་དག་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས། འདོད་པའི་ཁམས་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S2 第二難行靜慮】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S3 第三難行靜慮】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q4 一切門靜慮】

དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཚིམ་པའི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའོ། །

【Q5 善士靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རོ་མྱང་བ་མེད་པ་དང་། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའོ། །

【Q6 一切種靜慮】【R1 總說】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R2 別釋】【S1 六種靜慮】

དགེ་བའི་བསམ་གཏན་དང་། སྤྲུལ་པ་སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་བསམ་གཏན་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལེགས་པར་ངེས་པར་བསམ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་།

【S2 七種靜慮】

མིང་ལ་དམིགས་པ་དང་། དོན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང་། རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང་། གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་བསམ་གཏན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ། །

【Q7 遂求靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དུག་དང་། ཐོག་དང་། རིམས་དྲག་པོ་དང་། འབྱུང་པོ་དང་། གདོན་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་ཡང་དག་པར་ཞི་བ་སྒྲུབ་པའི་གསང་སྔགས་རྣམས་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། ཁམས་འཁྲུགས་པ་ལས་གྱུར་པའི་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་ཞི་བར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང་། མུ་གེའི་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དག་འབྱུང་བའི་ཚེ་ཆར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང་། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པས་བྱས་པའི་འཇིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཆུ་དང་སྐམ་ལ་ཡོད་པ་རྣམས་ལས་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་འབྲོག་དགོན་པ་ན་གནས་པ་ཟས་དང་། སྐོམ་གྱིས་ཕོངས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། དབུལ་བ་ལོངས་སྤྱོད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ན་སེམས་ཅན་བག་མེད་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་བསྐུལ་བའི་བསམ་གཏན་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ལེགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་གཏན་ནོ། །

【Q8 此世他世樂靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་གདུལ་བའི་བསམ་གཏན་དང་། ཀུན་རྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་གདུལ་བའི་བསམ་གཏན་དང་། སྡིག་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ངན་སོང་གིས་རྣམ་པར་སྟོན་པའི་བསམ་གཏན་དང་། སེམས་ཅན་སྤོབས་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སྤོབས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། སེམས་ཅན་བརྗེད་ངས་པ་རྣམས་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་བསྟན་བཅོས་དང་། སྙན་དངགས་དང་། མ་མོ་སྦྱར་བའི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བསམ་གཏན་དང་།འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་དོན་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་རྣམས་དང་། ཡི་གེ་དང་རྩིས་དང་ཤོད་དགོད་པ་དང་གྲངས་དང་ལག་རྩིས་ལ་སོགས་པ་དང་། ཁྲི་དང་ཁྲིའུ་དང་། གདུགས་དང་། ལྷམ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྣོད་སྤྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་མང་པོ་རྣམས་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང་། སེམས་ཅན་ངན་སོང་གི་སར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་དེའི་མོད་ལ་བསལ་བའི་ཕྱིར་འོད་ཟེར་འགྱེད་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། །

【Q9 清淨靜慮】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པ་རོ་མྱང་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་བསམ་གཏན་དང་། སྦྱོར་བའི་དག་པས་དག་པ་དང་། དངོས་གཞི་དག་པས་དག་པ་དང་། དངོས་གཞི་ལས་ཁྱད་པར་གོང་མ་རྣམ་པར་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་དང་། འཇུག་པ་དང་། གནས་པ་དང་། ལྡང་བ་ལ་དབང་བ་རྣམ་པར་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་དང་། བསམ་གཏན་བཟློག་ན་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་དབང་བ་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་ལ་དབང་བ་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་དང་། ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བ་རྣམ་པར་དག་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། །

【O3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བསམ་གཏན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། །།

【N14 慧品】【O1 問】

བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པ།

【O2 解】【P1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

〔案：嗢拖南，如前「戒品」所說。〕

【P2 依章廣辨】【Q1 自性慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པ་དང་། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་ནང་གི་རིག་པ་དང་། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་དང་། གསོ་བའི་རིག་པ་དང་། སྒྲའི་རིག་པ་དང་། བཟོ་དང་ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་ལ་དམིགས་ནས་འཇུག་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 一切慧】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའིའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཤེས་བྱ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་རྣམས་དང་། ཚོགས་གསུམ་ལ་མཁས་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའོ། །

【R2 隨別釋】【S1 能於所知真實、隨覺通達慧】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་གང་ཆོས་བདག་མེད་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའམ༑ བདེན་པ་རྟོགས་པའི་དུས་སམ། བདེན་པ་མངོན་པར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་ཡན་ཆད་མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་ཉེ་བར་གནས་པ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པ། ཤེས་བྱའི་མཐར་ཕྱིན་པ། སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར། དབུ་མའི་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S2 能於五明處及三聚中、決定善巧慧】

རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་མཁས་པ་ནི་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་དུ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོབས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་འབྱུང་བ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚོགས་གསུམ་ནི་དོན་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་དོན་དང་མི་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་དོན་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། གནས་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཁས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ན་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་གོང་ན་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །

【S3 能作一切有情義利慧】

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གནས་དེ་དག་གི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 難行慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་བདག་མེད་པ་ཟབ་མོ་ཤེས་པར་དཀའ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་བའི་ཐབས་ཤེས་པར་དཀའ་བ་དང་། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་མཆོག་ཏུ་དཀའ་བའོ། །

【Q4 一切門慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན།དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་། བསམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་། སོ་སོར་བརྟགས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལས་ལྡོག་པའོ། །སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་དང་། བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སའི་ཤེས་རབ་ཚད་མེད་པའོ། །

【Q5 善士慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པས་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པ་དང་། སོ་སོར་ནང་གི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་གནས་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གནས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྤོང་བའི་ཤེས་རབ་བོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཤེས་བྱ་ཇི་ལྟ་བར་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཆ་ཕྲ་བ་དང་། ཤེས་བྱ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མཁས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སྔར་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། ས་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཆོས་དང་དོན་ལེན་ཅིང་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ལུང་དང་ལྡན་པ་དང་། བསམ་པ་དག་པའི་ས་ཡན་ཆད་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་ས་མན་ཆད་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །

【Q6 一切種慧】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན།དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【R2 隨別釋】【S1 六種慧】

བདེན་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་དང་། འགོག་པ་ཤེས་པ་དང་། ལམ་ཤེས་པ་དང་། མཐར་ཐུག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་འདི་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་དྲུག་གོ། །

【S2 七種慧】

རྣམ་པ་བདུན་ནི་ཆོས་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཤེས་པ་དང་། མཚན་ཤེས་པ་དང་། སྟོབས་བཅུ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་རིག་པ་ཤེས་པའོ། །

【Q7 遂求慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་ཤེས་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གཞིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཚར་གཅོད་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་དང་། བདག་གི་སྨྲ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཇོག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཁྱིམ་བརྒྱུད་ལེགས་པར་བསྐྱང་བ་དང་། ཁྱིམ་འབྱོར་པར་བྱ་བའི་ཤེས་རབ་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཚུལ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཚུལ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངེས་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །

【Q8 此世他世樂慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ནང་གི་རིག་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་ཞིང་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཤེས་རབ་དང་། གསོ་བའི་རིག་པ་དང་། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིག་པ་དང་། སྒྲའི་རིག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་ལ། རབ་ཏུ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་རབ་དང་། རིག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་བ་དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། གདུལ་བྱ་རྨོངས་པ་རྣམས་དང་། བག་མེད་པ་རྣམས་དང་། ཞུམ་པ་རྣམས་དང་། ཡར་དག་པར་ཞུགས་པ་གཞན་དག་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང་། ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པའོ། །

【Q9 清淨慧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལེགས་པར་འཛིན་པའི་ཕྱིར། འཇུག་པའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ལེན་པའི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཐབས་ཀྱི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་མཆོག་གིས་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་ཤིང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ། །

【M3 總結六種引證嘆勝】【N1 引經證成】【O1 明六度是佛所說】【P1 總引說】

འདི་ནི་མདོ་སྡེ་གཞན་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དག་ཐོར་བུ་ཐོར་བུ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 別引六度九門】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་གང་ལས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའམ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བར་དག་བསྟན་པའམ། བཤད་པ་འབྱུང་བ་དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནས༑ རྣམ་པར་དག་པའི་སྦྱིན་པའི་བར་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་བསྡུ་བ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ལ་ཐུག་པ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་གཞན་དག་གི་སྦྱར་བ་དང་བསྡུ་བ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O2 明此六度是佛因中本所修習令他樂修】【P1 總明苦行依止六度】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་རབས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་སྦྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སྦྱིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་དང་། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ལས་བརྩམས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 別明苦行依止差別】

ཁ་ཅིག་ནི་སྦྱིན་པ་ཁོ་ན་ལས་བརྩམས་པ་ནས། ཁ་ཅིག་ནི་ཤེས་རབ་ཁོ་ན་ལས་བརྩམས་པའི་བར་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་གཉིས་འདྲེས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་གསུམ་འདྲེས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་བཞི་འདྲེས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་ལྔ་འདྲེས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་བརྩམས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【N4 異名結嘆】【O1 明修所為】

ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་

【O2 顯六度異名】

དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ཆུ་ཆེན་པོ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །

【O3 明果稱因】

དེ་ལྟར་དེ་དག་གིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་མཐུན་པ་ལྟ་བུ་གཞན་མེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ།། །།

【L2 明利他行】【M15 攝事品】【N1 問】【N2 解】【O1 頌及長行總說綱要開九章門】

སྡོམ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

〔案：嗢拖南，如前「戒品」所說。〕

【O2 依章廣辨】【P1 愛語】【Q1 自性愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། བདེན་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པ་དོན་དང་ལྡན་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་འདི་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །

【Q2 一切愛語】【R1 明三種】【S1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【S2 隨別釋】【T1 菩薩設慰喻語】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངག་གང་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁྲོ་གཉེར་མེད་ལ་གསོང་པོར་སྨྲ་ཞིང་། བཞིན་གྱི་མདངས་འབྱིན་པ་འཛུམ་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་ཞིང་ཚིག་གང་གིས་བདེ་བ་དང་། བདེ་ལེགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བའམ། ཁམས་སྙོམས་པ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བའམ། མཚན་མོ་དང་། ཉིན་མོ་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་འདྲི་བའམ། ཚུར་ཤོག་ལེགས་པར་འོངས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བའམ༑ རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚུལ་གྲོང་ཁྱེར་བ་ཉིད་དང་། མཐུན་པར་འཇུག་ཅིང་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་།

【T2 菩薩設慶悅語】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངག་གང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གང་བདག་ཉིད་ཀྱི་འབྱོར་པ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་རྣམས་ལ་བུ་འབྱོར་པའམ། ཆུང་མ་འབྱོར་པའམ། ཉེ་དུ་འབྱོར་པའམ། ནོར་འབྱོར་པའམ། འབྲུ་འབྱོར་པ་མཐོང་ན་བསྙད་ཅིང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའམ། དད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཐོས་པ་དང་། གཏོང་བ་དང་། ཤེས་རབ་འབྱོར་པས་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་།

【T3 菩薩設勝益語】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངག་གང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་། ཕན་པའི་མཆོག་གིས་ཕན་འདོགས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 攝三為二】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པའི་ངག་གང་ཡིན་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཚུལ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ངག་གང་དག་གིས་ཕན་འདོགས་པས་མཆོག་ཏུ་ཕན་འདོགས་པར་ཉེ་བར་གནས་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 難行愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསོད་པའི་དགྲ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་སྐྱོན་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པའམ། ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའམ༑ ཕན་པར་བྱ་བའི་ཚིག་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཤས་ཆེར་རྨོངས་ཤིང་དབང་པོ་རྟུལ་བ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས། ཡོངས་སུ་ཡི་ཆད་པ་མེད་ཅིང་། ཆོས་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་བརྗོད་ཅིང་སྐྱོ་བ་དང་དུ་བླངས་ཏེ། རིག་པའི་ཆོས་དགེ་བ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གཉིས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གཡོན་ཅན་དང་སྒྱུ་མ་མཁན་པོ་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། བླ་མ་དང་། ཡོན་གནས་སླུ་བར་བྱེད་པ། ལོག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་སེམས་མེད་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་མེད་པར་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཕན་པར་བྱ་བའི་ཚིག་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀའ་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གསུམ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q4 一切門愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྔ་རོལ་དུ་བྱ་བའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སེམས་ཀྱི་ཉམས་བདེ་བ་དང་ལྡན་ཏེ་ཡང་དག་ཕུལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཁྱིམ་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བག་མེད་པ་རྣམས་བག་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་ལས་བསླང་སྟེ། བག་ཡོད་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་དགོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་དང་། ཐེ་ཚོམ་བྱུང་ངོ་ཅོག་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་ངེས་པར་བྱ་བའོ། །

【Q5 善士愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་གླེང་གཞི་དང་བཅས་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་བཅས་པ་དང་། སྟོན་པ་དང་བཅས་པ་དང་། རྟུལ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། ཆོ་འཕྲུལ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་སྟེ། བྱུང་བ་དང་བཅས་པའི་བསླབ་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་འཆའ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཆོས་གླེང་གཞི་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསླབ་པ་རྣམས་ལས་ཉེས་པ་བྱུང་བ་དག་ཉེས་པ་ལས་དབྱུང་བ་འཆའ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཆོས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་སྟོན་པ་བཞིས་བསྡུས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་སྒྲུབ་པ་འཆའ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་ཆོས་སྟོན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཆོས་རྟུལ་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་དོན་ཡོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཆོས་ཆོ་འཕྲུལ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །

【Q6 一切種愛語】【R1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【R2 隨別釋】【S1 六種愛語】

གནང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནང་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། དགག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དགག་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རྗོད་པར་བྱེད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཚིག་གི་རྣམ་པ་བཞིའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་རྗོད་པར་བྱེད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་།

【S2 七種愛語】

ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། གཞན་དག་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་ལས་ཆུང་བར་བྱ་བ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་ལས་ཆུང་བར་བྱ་བར་རྒྱ་ཆེར་སྟོབས་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྲག་པ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། རིགས་པ་བསྟན་པས་བསྡུས་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསླངས་ཏེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་དགོད་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། དོགས་པ་ལ་གླེང་ཞིང་སྨ་དབབ་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། གཞན་ནུས་པ་ལ་བཅོལ་ཏེ་སྒྲུབ་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q7 遂求愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངག་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས། འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་བརྒྱད་པོ་དག་གི་ངག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ངག་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྤངས་པ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ངག་རྩུབ་མོ་དང་། ཚིག་འཁྱལ་པ་སྤངས་པའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་བརྒྱད་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མ་མཐོང་བ་ལ་མ་མཐོང་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མ་ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་མ་ཤེས་ཞེས་སྨྲ་བའོ། །

【Q8 此世他世樂愛語】【R1 五除難】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཉེ་དུ་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མྱ་ངན་བསང་བའི་ཕྱིར་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མྱ་ངན་བསང་བ་དང་། ནད་མེད་པས་ཕོངས་པའི་མྱ་ངན་བསང་བའི་ཕྱིར་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་སྤངས་པ་དང་། ལྟ་བས་ཕོངས་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་།

【R2 四讚善】

ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པའོ། །

【Q9 清淨愛語】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་ཆོས་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པའོ༑ །དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོབས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 利行】【Q1 指廣說如愛語中】

དེ་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 辯差別】

དེ་ལས་བྱེ་བྲག་དུ་གྱུར་པའི་དོན་སྤྱོད་པ་གཞན་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དེས་དེ་དང་ལྡན་ཞིང་དེ་དང་ལྡན་པའི་དོན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའོ། །

【Q3 還依九門界以分別】【R1 自性利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་སྙན་པར་སྨྲ་བས་རིགས་པས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསླབ་པ་རྣམས་དང་། དོན་སྤྱོད་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཚུལ་ཅི་རིགས་པར་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། འདུལ་བ་དང་། འཛུད་པ་དང་། འགོད་པ་འདི་ནི་དོན་སྤྱོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【R2 一切利行】【S1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་དགྲོལ་བའོ། །དེ་ཡང་སྒོ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དང་། ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དང་། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པའོ། །

【S2 隨別釋】

【T1 於現法利勸導利行】

དེ་ལ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དག་གིས་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་སྒྲུབ་པ་དང་། བསྲུང་བ་དང་། སྤེལ་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པས། ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་གཞན་ལས་བསྔགས་པ་ཡང་ཐོབ་ལ། ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཡོ་བྱད་ཀྱི་བདེ་བས་ཕན་བཏགས་པས་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །

【T2 於後法利勸導利行】

དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་སྤངས་ནས་སློང་མོ་པའི་བྱེད་ཚུལ་འཚོ་བ་ལ་རག་ལས་པའི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དེ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་བདེ་བར་འགྱུར་གྱི་ཚེ་འདི་ལ་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །

【T3 於現法後法利勸導利行】

དེ་ལ་ཁྱིམ་པའམ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་རུང་། རིམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་། བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་ལ། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །

【R3 難行利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བའི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་མ་སྤྱད་པ་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ༑ འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པ་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་ཤིང་དེ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དེ་དག་ནི་བདག་མེད་པའི་གཞི་དང་། བག་མེད་པའི་གནས་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་། སྔོན་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་སྤྱོད་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བླུན་པ་དང་། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་སྡང་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【R4 一切門利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་དད་པ་ནི་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནས། འགོད་པའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་འཆལ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སེམས་སྣ་ཅན་ནི་གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནས་འགོད་པའི་བར་དུ་བྱེད་པའོ། །

【R5 善士利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། དུས་སུ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པའི་དོན་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། འཇམ་པོས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའོ། །

【R6 一切種利行】【S1 標列】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་དང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།

【S2 隨別釋】【T1 六種利行】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་བསྡུ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལེགས་པར་སྡུད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཚར་གཅད་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཚར་གཅོད་པ་དང་། སེམས་ཅན་བསྟན་པ་དང་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེ་འགྲས་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐ་མལ་པར་གནས་པ་རྣམས་བསྟན་པ་འདི་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཞུགས་པ་རྣམས་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་དང་།

【T2 七種利行】

དེ་དག་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེག་པ་དམན་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལས་བརྩམས་པ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཚོགས་བསྲུང་བ་དང་། བསགས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པ་དང་། ཚོགས་བསྲུང་ཞིང་བསགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཉིད་དང་། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་དང་། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་དང་། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པ་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པའོ། །

【R7 遂求利行】

དེ་ལ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ངོ་ཚ་བར་བྱ་བའི་གནས་རྣམས་ལ་ངོ་ཚ་བ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་ཚ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སེལ་བར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང་། ངོ་ཚ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཁྲེལ་ཡོད་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཁྲེལ་མེད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། རྨུགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། གཉིད་ཀྱི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། རྒོད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། འགྱོད་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། ཕྲག་དོག་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་། སེར་སྣའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སེལ་བར་བྱེད། སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །

【R8 此世他世樂利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་གི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་ལོག་པར་གཡེམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། འབྲུའི་ཆང་དང་། བཅོས་པའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་པའི་གནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ངག་གི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཕྲ་མའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བརྣབ་སེམས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའོ། །

【R9 清淨利行】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་སྤྱོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་། ནང་དག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པ་ལྔའོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་དག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མི་ལྡོག་པ་དང་། རིམས་སུ་འབབ་པ་དང་། ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱོར་བ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་འདྲེས་ཤིང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་ཤིང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་མི་དགེ་བ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་འཛུད་པར་མི་བྱེད་དེ། འདི་ནི་དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཐར་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ལ་འདི་ནི་ཐར་པའོ། །འདི་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད་དེ་འདི་ནི་དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ཕྱིན་ཅི་མི་ལྡོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རིམ་གྱིས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་བྱིས་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་སླ་བའི་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང་སླ་བའི་གདམས་ངག་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ཤེས་རབ་འབྲིང་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པར་རྟོགས་ནས། ཆོས་བསྟན་པ་འབྲིང་དང་། གདམས་ངག་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་འབྲིང་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ཤེས་རབ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པར་རྟོགས་ནས་ཆོས་ཟབ་མོ་སྟོན་ཅིང་། གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཕྲ་བ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། འདི་ནི་དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་རིམས་སུ་འབབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རིགས་བཞི་དང་། ལྷ་དང་མི་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་སྤྱོད་ཅིང་། ཕན་པ་དང་། བདེ་བ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་དང་། དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པར་བྱེད་དེ། འདི་ནི་དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་རང་གི་དོན་དགེ་བ་ཆུང་ངུའམ། འབྲིང་ངམ། ཆེན་པོ་གང་ལ་ཡང་དག་པར་གཟུང་བར་ནུས་པ་དང་། ཐབས་གང་གིས་ཡང་དག་པར་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལ་དེ་དག་མཐུན་མཐུན་དུ་དེར་ཡང་དག་པར་འཛུད་པར་བྱེད་དེ་དེ་ནི་རེ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་ཕྱི་རོལ་དག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ནང་དག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཉེ་བར་གནས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ངལ་བར་གྱུར་ཀྱང་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་ཞིང་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཁོ་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མཆོག་དམ་པ་ལ་གནས་ཀྱང་བྲན་དང་འདྲ་བ་དང་། མངག་གཞུག་པ་དང༌འདྲ་བ་དང་། དབང་བ་དང་འདྲ་བ་དང་། བུ་དང་འདྲ་བ་དང་། གདོལ་པའི་བུ་དང་འདྲ་བར་རྒྱགས་པ་དང་། ཁེངས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་བཅོམ་ནས་དམའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཟང་ཟིང་མེད་པ་དང་། བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་དང་། མཆོག་ཏུ་བྱམས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཏན་དུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ནང་དག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་དང་། ནང་དག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཞེས་བྱའོ། །

【P3 同事】【Q1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དོན་མཐུན་པ་གང་ཞེ་ན།

【Q2 答】【R1 約法辨】【S1 正辯同事】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་གང་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལ་གཞན་དག་ཡང་དག་པར་འཛུད་པའི་དོན་དེ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ལ་མཚུངས་པའམ། ལྷག་པར་བདག་ཉིད་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཞན་དག་དང་དོན་མཚུངས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་དོན་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དོན་མཐུན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་གཞན་དག་གིས་མཐོང་ན། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་ངེས་ཏེ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །

【S2 重釋】

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདིས་གང་ཁོ་ན་ལ་བདག་ཅག་ཡང་དག་པར་བཙུད་པ་དེ་ཉིད་ལ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ལས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདིས་བདག་ཅག་གང་ལ་ཡང་དག་པར་བཙུད་པ་འདི་ནི་བདག་ཅག་ལ་ཕན་པ་དང་། འདི་ནི་བདེ་བ་ཡིན་གོར་མ་ཆག་སྟེ། འདི་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་བདག་ཉིད་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ནི་མི་སྲིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མཐུན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ནི་ཕ་རོལ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་ཁྱེད་བདག་ཉིད་ཀྱང་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། མི་འདུག་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱོད་གཞན་དགེ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡང་དག་པར་གཟུང་བར་བྱ་བ་དང་། བསྟན་པར་བྱ་བ་དང་། གདམས་པར་བྱ་བར་སེམས། ཁྱོད་ཉིད་ཀྱང་རེ་ཞིག་གཞན་དག་གིས་བསྟན་ཅིང་གདམས་པ་དང་བཅོས་དགོས་སོ་ཞེས་མི་ཟེར་རོ། །

【R2 約人四句分別】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་དག་དང་དོན་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དོན་མཐུན་པ་དེ་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དོན་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ནི་མ་ཡིན་ལ། དོན་མཐུན་པ་སྟོན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དོན་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ནི་ཡིན་ལ། དོན་མཐུན་པར་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་མུ་དང་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོན་ཏན་དང་མཐུ་མཉམ་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ་སློབ་དཔོན་དུ་ཁས་བླངས་པ་རྣམས་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོན་ཏན་དང་མཐུ་མཉམ་པས། དགེ་བ་མི་སྤྱོམས་པས་ཡོན་ཏན་དང་མཐུ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པའོ༑ །མུ་གཉིས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དམན་པ་ལ་མོས་ཤིང་། ཟབ་མོའི་གནས་དག་ལ་སྐྲག་པ་རྣམས་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཐབས་དེས་གདུལ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཆོས་མཐུན་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། རིགས་ངན་ཡན་ཆད་དང་། ཁྱི་ཡན་ཆད་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་འདོད༑ གནོད་པ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱ་བར་འདོད། གདུལ་བར་བྱ་བར་འདོད་དེ། རིགས་ངན་ཡན་ཆད་དང་། ཁྱི་ཡན་ཆད་དག་དང་། སྐལ་བ་མཉམ་པར་བསམས་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། །མུ་གསུམ་པ་ནི་འདུལ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་མཐུན་པའམ། དོན་ལྷག་པས་དོན་མཐུན་པར་སྟོན་པའོ། །མུ་བཞི་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱང་བག་མེད་ལ། གཞན་གྱི་དོན་ཡང་ཡལ་བར་འདོར་བའོ། །

【L3 第三雙結二利作業彰成益】【M1 明六度四攝自利利他作業差別】

དེ་ལ་སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་དུ་མར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་ནས་དོན་མཐུན་པ་གང་ཡིན་པའི་བར་དུ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བདག་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ལས་ནི་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M2 明六度四攝現行現行最勝及以清淨三種因緣】【N1 總標】

དེ་ལ་སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་གང་ཡིན་པ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་དུ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ།

【N2 別釋】

ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ནི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་དང་། དངོས་པོ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་དང་། དུས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པས་ནི་རྒྱ་ཆེར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟེན་ཅིང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་བརྩམས་ནས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཀྱི། བདག་ཁོ་ན་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དུས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེ་འདི་ལ་མཚན་མོའམ། ཉིན་མོ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་ཞིང་བརྩོན་པ་མི་འདོར་བ་དང་། རྒྱུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་དགའ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པས་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་རྟེན་པར་བྱེད་དེ། གཞི་དེས་འགྱོད་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། ལྟ་བར་གྱུར་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་དེ་དག་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གུས་པ་དང་། སྙིང་ཐག་པ་ནས་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་ཞིང་སྙིང་པོར་ལྟ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་དང་། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅིང་། གཞན་གྱིས་མི་བཀྲི་བར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཉིད་དམ། བརྒྱ་བྱིན་ཉིད་དམ། བདུད་ཉིད་དམ༑ ཚངས་པ་ཉིད་དུ་རེ་བ་མེད་དོ། །གཞན་ལས་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པ་ལ་ཡང་རེ་བ་མེད་དེ། ཁེ་དང་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རྟེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཐ་ན་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་རྟེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་དང་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང་། གུས་པ་དང་། མི་རྟེན་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། དོན་མཐུན་པ་ལ་ཐུག་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྦྱངས་པ་དང་། མི་གཡོ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བསམ་པ་དག་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ནི་སྦྱངས་པ་དང་། མི་གཡོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྦྱངས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བསམ་པ་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མི་གཡོ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བསམ་པ་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་། ཇི་ལྟར་བསགས་པ་དེ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཕྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། མཚན་མོ་དང་ཉིན་མོ་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་དང་། ལུས་དེ་དང་དེ་དག་འདས་པ་ན་ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་འཕེལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་ས་ལ་གནས་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལ་དེ་དག་ལས་ཤས་ཆེར་ཡོངས་སུ་དག་པ་གོང་ན་མེད་དོ། །

【N3 結】

དེ་ལྟར་ན་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་དོན་མཐུན་པ་ལ་ཐུག་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་རྒྱུ་གསུམ་པོས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང་། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【M3 明六度四攝，後八門中得果義別】

དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་ནས་རྒྱས་པར་དོན་མཐུན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དག་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱས་ཏེ། མཐའ་དག་ཀུན་དུ་རྟོགས་པར་བྱས་པ་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་། རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོའི་སྐུ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་དཀའ་བའི་སྦྱིན་པ་དང་། དཀའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས། དཀའ་བའི་དོན་མཐུན་པའི་བར་དུ་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱས་པས་ནི་འབྲས་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་མཚུངས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས་རྒྱས་པར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱིས་ནི་འབྲས་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐམས་ཅད་ལས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་ཅན་གང་དག་སུ་ཡང་རུང་བ། རྐང་མེད་དམ། རྐང་གཉིས་པའམ། རྐང་བཞི་པའམ། རྐང་མངས་སམ། གཟུགས་ཅན་ནམ། གཟུགས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་ཅན་ནམ། འདུ་ཤེས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དུ་ཉེ་བར་སོང་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས་རྒྱས་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུའི་སྐུ་བསོད་ནམས་སྣ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས་རྒྱས་པར་ཕོངས་ཤིང་འདོད་པའི་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་བཞུགས་པའི་བདུད་དང་། ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གནོད་པར་བྱ་བ་དང་། ཐོ་འཚམས་པ་དང་། བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལ་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་སྦྱིན་པ་དང་། འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས་རྒྱས་པར་འདི་དང་ཞན་དུ་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་དོན་མཐུན་པའི་བར་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདེ་བའི་མཆོག་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ༑ །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། རྣམ་པར་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནས་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་མཐུན་པའི་བར་དུ་ཀུན་དུ་བརྟེན་ཅིང་། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱས་ཏེ། མཐའ་དག་ཀུན་དུ་རྫོགས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་སྟེ། སྐུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། དམིགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཐུགས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་དང་། སྟོབས་བཅུ་དང་། མི་འཇིགས་པ་དང་། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་མངོན་པར་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པའོ། །གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་དེའི་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པ་དང་། སྡུག་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་པའོ།། །།

【K2 明其勝進】【L1 總明自利利他隨緣造修之行】【M16 供養親近無量品】【N1 問】

བམ་པོ་བཅུ་གསུམ་པ།

【N2 解】【O1 頌及長行總說綱要開三章門】

སྡོམ་ནི། དཀོན་མཆོག་མཆོད་དང་མཛའ་རྟེན་དང་། །ཚད་མེད་པ་ནི་ཐ་མ་ཡིན། །

【O2 依章廣辨】【P1 供養】

【Q1 十種供養】

【R1 明供佛】

【S1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་གང་ཞེ་ན།

【S2 答】【T1 先列十門】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྐུ་ལ་མཆོད་པ་དང་། མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མཆོད་པ་དང་། མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་མཆོད་པ་དང་། བདག་གིས་བྱས་པའི་མཆོད་པ་དང་། གཞན་བྱེད་དུ་འཇུག་པའི་མཆོད་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིའི་མཆོད་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོའི་མཆོད་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མཆོད་པ་དང་། སྒྲུབ་པའི་མཆོད་པའོ།

【T2 依門辨】【U1-9 明前九 財供養】【V1 明有財行九供養】【W1 別明九種】【X1 佛身供養】

།དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་སྐུ་ལ་མཆོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【X2 制多供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་མཆོད་རྟེན་ནམ། གཙང་ཁང་ཕྱུར་བུའམ། གཙང་ཁང་ངམ། མཆོད་རྟེན་རྙིང་པའམ། མཆོད་རྟེན་སར་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【X3-4 現前及不現前供養】【Y1 明現不現供養】【Z1 現對佛及現對制多供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མངོན་དུ་གྱུར་པར་དབང་པོ་ལ་སྣང་བར་མངོན་སུམ་དུ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མཆོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་ནི། འདི་ལྟར་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་གི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་འདས་པ་དང་། མ་བྱོན་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་གཅིག་གི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ།

【Z2 通現不現】

དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་འདི་ལ་ཡང་མཆོད་པ་བྱའོ། །འདས་པ་དང་། མ་བྱོན་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མཆོད་པ་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་འདི་ལ་ཡང་མཆོད་པ་བྱའོ། །དེ་མ་ཡིན་པ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན་མཆོད་རྟེན་དང་། གཙང་ཁང་ཕྱུར་བུ་དང་། གཙང་ཁང་དང་། མཆོད་རྟེན་རྙིང་པ་དང་། མཆོད་རྟེན་གསར་བཞུགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མཆོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པ་དེ་ནི་རེ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མངོན་སུམ་དང་། མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཐུན་མོང་གི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Z3 不現供養】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་ཏེ། མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་མངོན་སུམ་དུ་མ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་གི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Y2 明供養得果差別】【Z1 成因德】【a1 攝梵福廣多功德】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུའམ།མཆོད་རྟེན་ནམ། གཙང་ཁང་ཕྱུར་བུའམ། གཙང་ཁང་གཅིག་གམ། གཉིས་སམ། མང་པོ་ནས་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་གྱི་བར་དུ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཚངས་པ་དུ་མའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ།

【a2 明離過不墮惡道】

དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བསྐལ་པ་དུ་མར་ཡང་ལོག་པར་ལྟུང་བར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ལ།

【a3 能成勝菩提資糧】

གཞི་དེ་ལས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །

【Z2 成果德】【a1 明現供唯對一佛及一制多心境少狹唯得大果】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཁོ་ན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེ་ཞིག་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱ་ཆེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【a2 緣不現佛及制多心境漸寬得大大果】

མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་རྒྱ་ཆེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【a3 供現不現前境普心遍行得最上果】

མངོན་སུམ་དང་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་སྤྱིའི་མཆོད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【X5-6 自作及教他供養】【Y1 明三種供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་འདོད་པས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་ལག་གིས་བྱེད་དེ། ལེ་ལོ་དང་སྙོམ་ལས་དང་། བག་མེད་པའི་གནས་ལ་བརྟེན་ཏེ། བྲན་དང་བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་རྣམས་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་གིས་བྱས་པའི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་འདོད་པས། བདག་ཉིད་འབའ་ཞིག་མི་བྱེད་པར་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱང་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། བུ་དང་ཆུང་མ་དང་། བྲན་དང་བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་རྣམས་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་རྣམས་དང་། གཞན་རྒྱལ་པོ་རྣམས་དང་། བློན་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང་། བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང་། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་དང་། གྲོང་རྡལ་པ་རྣམས་དང་། ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་དང་། ཕྱུག་པོ་རྣམས་དང་། ཚོང་དཔོན་རྣམས་དང་། དེད་དཔོན་རྣམས་དང་། ཐ་ན་སྐྱེས་པ་དང་། བུད་མེད་དང་། ཁྱེའུ་དང་། བུ་མོ་རྣམས་དང་། བཀྲེན་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་དང་། རིགས་ངན་ཡན་ཆད་ཀྱང་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་མཁན་པོ་དང་། སློབ་དཔོན་རྣམས་དང་། ལྷན་ཅིག་གནས་པའི་སློབ་མ་རྣམས་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་། གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཐུན་མོང་གི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཆོད་པ་བྱ་བའི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཆུང་ངུ་ཡོད་ལ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་བསོད་ནམས་ཆུང་ཞིང་མི་ནུས་པ་འདི་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བྱ་བ་བྱས་ན་བདེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། དངོས་པོ་དེ་བསམས་བཞིན་དུ་གཞན་དག་ཁོ་ན་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ལ། གཞན་དག་གིས་ཀྱང་དངོས་པོ་དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཞན་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Y2 明得果不同】

དེ་ལ་བདག་འབའ་ཞིག་གིས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་འབའ་ཞིག་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆེས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཐུན་མོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། གོང་ན་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ༑ །

【X7 財敬供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ན་བཟའ་དང་། ཞལ་ཟས་དང་། གཟིམས་ཆ་དང་། གདན་དང་། སྙུན་གྱི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་རྣམས་དང་། གུས་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། མངོན་དུ་ལྡང་བ་དང་། ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་། མཆོད་པའི་ལས་བདུག་པའི་སྤོས་རྣམས་དང་། ཕྱེ་མའི་སྤོས་རྣམས་དང་། བྱུག་པའི་སྤོས་རྣམས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། རོལ་མོའི་སྒྲ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། གདུགས་དང་། རྒྱལ་མཚན་དང་། བ་དན་དང་། མར་མེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབུལ་བ་དང་། བསྟོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བརྗོད་པ་དང་། ཡན་ལག་ལྡས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། གཡས་ཕྱོགས་སུ་བསྐོར་བ་དག་གིས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་དང་། ནོར་བུ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། བཻ་ཌཱུ་རྱ་དང་། དུང་དང་། མན་ཤེལ་དང་། བྱི་རུ་དང་། རྡོའི་སྙིང་པོ་དང་། སྤུག་དང་། གསེར་དང་། དངུལ་དང་། པདྨ་རཱ་ག་དང་། གཡས་སུ་འཁྱིལ་པ་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་འབུལ་བ་དང་། ནོར་བུས་སྤྲས་པའི་སྙན་ཆ་གདུབ་ཀོར་དང་། དཔུང་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་རྒྱན་རྣམས་འབུལ་བ་དང་། ཐ་ན་དྲིལ་བུ་དབུལ་བ་དང་། ཀཱར་ཥཱ་པ་ཎ་གཏོར་བ་དང་། སྲད་བུས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིས་མཆོད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【X8 廣大供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་མཆོད་པ་བྱེད་དེ། དངོས་པོ་མང་པོ་དང་། དངོས་པོ་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དང་། མངོན་སུམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། བདག་གིས་བྱས་པ་དང་། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང་། སྙིང་ཐག་པ་ནས་དགའ་བ་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་། མོས་པ་དྲག་པོས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཆོད་པ་རྣམ་པ་བདུན་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །

【X9 無染供養】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་རང་གི་ལག་གིས་བྱ་བ་བྱེད་དེ། ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ། བག་མེད་པའམ། ལེ་ལོས་གཞན་དག་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་པ་དང་། གུས་པར་བྱེད་དེ་མ་གུས་པས་མ་ཡིན་པ་དང་། སེམས་མི་གཡེང་བས་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་བྱེད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་མངོན་པར་དད་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ལས་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིའི་རྒྱུས་ཚུལ་འཆོས་པའི་ཕྱིར་མི་བྱེད་པ་དང་། མཐུན་པའི་དངོས་པོས་མཆོད་པ་བྱེད་དེ་བབ་ལས་བྱུག་པ་དང་། མར་ཁུས་བཀྲུ་བ་དང་། གུ་གུལ་གྱིས་བདུག་པ་དང་། ཨརྒའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཡོ་བྱད་རུང་བ་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཆོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【W2 總明】【X1 明以三種財為前九種供養】

རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིའི་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་གཞི་རང་གི་ཞོ་ཤས་བསྒྲུབས་པ་རྣམས་སམ། གཞན་ལས་ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་རྣམས་སམ། ཡོ་བྱད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དེ།

【X2 明自在菩薩化事供養】【Y1 明化眾多身恭敬禮拜】

དེ་ལ་ཡོ་བྱད་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུས་གཉིས་སམ། གསུམ་མམ། ལུས་མང་པོ་ལུས་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་འབུམ་ཕྲག་དུ་མའི་བར་དག་མངོན་པར་སྤྲུལ་ནས། ལུས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།

【Y2 明一一化身化出多手持華供養】

ལུས་དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལག་པ་བརྒྱ་འམ། ལག་པ་སྟོང་ངམ། དེ་བས་ཀྱང་ལྷག་པ་དག་སྤྲུལ་ནས༑ ལག་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལྷའི་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་མེ་ཏོག་མཆོག་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། མཆོག་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་འཐོར་བ་དང་།

【Y3 明一切化身出妙音聲歌讚於佛】

ལུས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་བསྟོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་བརྗོད་ཅིང་།

【Y4 明化出諸莊嚴具供養如來】

ལུས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔུང་རྒྱན་དང་། ནོར་བུས་སྤྲས་པའི་རྣ་ཆ་གདུབ་ཀོར་རྣམས་དང་། གདུགས་དང་། རྒྱལ་མཚན་དང་། བ་དན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གྱ་ནོམ་པ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་འབུལ་ཞིང་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པའི་ཡོ་བྱད་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་དབང་ཡོད་པའི་མཆོད་པ་བྱེད་དེ། དེས་ནི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་རེ་བར་བྱས་ཤིང་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་མི་དགོས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

【V2 明無財運心供養】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལོངས་སྤྱོད་རང་གི་ཞོ་ཤས་བསྒྲུབས་པ་ཡང་མེད་ལ། གཞན་ལས་ཡོངས་སུ་བཙལ་ཏེ་རྙེད་པ་ཡང་མེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཡང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་འཛམ་བུ་གླིང་ངམ། གླིང་བཞི་པའམ༑ སྟོང་ངམ། སྟོང་གཉིས་སམ། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའམ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་དག་ན་ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དད་པ་ཅན་གྱིས་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚེགས་ཆུང་ངུས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཚད་མེད་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སེམས་ཉམས་བདེ་བ་དང་། སེམས་དགའ་བས་བརྩོན་པར་བྱའོ། །

【T10 明第十行供養】【U1 正明行】【V1 明四無量】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་དང་།ཡུད་ཙམ་ཡུད་ཙམ་དུ་ཐ་ན་བ་འཇོས་ཙམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་སྲོག་ཆགས་འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་སྒོམ་པར་བྱེད། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སྒོམ་པར་བྱེད།

【V2 明四法印】

དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། མི་རྟག་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཕན་ཡོན་གྱི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པར་བྱེད།

【V3 明四念】

དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་པ་སྒོམ་པར་བྱེད༑

དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་དང་། ཡུད་ཙམ་ཡུད་ཙམ་ལ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བཟོད་པ་ཆུང་ངུའི་ཤེས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མོས་ཤིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་། མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་ན། དེའི་གོང་དང་དེ་ལས་ལྷག་པར་ལྟ་ཅི་སྨོས།

དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བ་དང་། ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང་།

དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་དང་། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་

【U2 挍量顯勝行】

དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྒྲུབ་པར་གཏོགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པའི་མཆོག་དམ་པ་གྱ་ནོམ་པ། གོང་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མའི་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིའི་མཆོད་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡང༌། མཆོད་པ་དེའི་བརྒྱའི་ཆ་དང་། སྟོང་གི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས་རྒྱས་པར་རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་སྟེ།

【S3 結】

དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 類供法僧】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་ལ་མཆོད་པ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མཆོད་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 六種增上意樂】

དེ་ལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དྲུག་གིས་བྱེད་དེ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཕན་འདོགས་པ་བླ་ན་མེད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། རྐང་མེད་དང་། རྐང་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཨུ་དུམ་ཝཱ་རའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་གཅིག་པུ་འབྱུང་སྟེ། འབའ་ཞིག་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟེ། དེའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འམ། དེའི་ཆོས་སམ། དེའི་དགེ་འདུན་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ཡང་འབྲས་བུ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་ན། མང་པོ་ལྟ་ཅི་སྨོས།

【P2 親近善友(七問)】【Q1 七問】

དེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་རིག་པར་བྱ། རྣམ་པ་དུ་ཞིག་གིས་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཉིད་དོན་ཡོད་པ་ཡིན། རྣམ་པ་དུ་ཞིག་དང་ལྡན་ན། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དད་པའི་གཞིའི་གནས་ལ་གནས་པ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་འདུལ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་བྱ་བ་ནི་དུ་ཞིག་ཡོད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་ཡོད། འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་དུས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཆོས་མཉན་པར་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཆོས་ཉན་པ་ན། གང་ཟག་ཆོས་སྨྲ་བ་དེ་ལ་གནས་དུ་ཞིག་ལ་ནི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན།

【Q2 次第解釋】【R1 問善友體相】【S1 答第一問成幾功德能為善友】

དེ་ལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམས་ལ་གནས་ཤིང་མ་ཉམས་པ་དང་། སྐྱོན་མེད་པར་བྱེད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན། བློ་མ་བྱང་བ་མ་ཡིན་པས་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡིན། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ཐོབ་ཅིང་། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པས་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པས་སྙིང་རྗེ་བ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཚེ་འདི་ལ་རང་གི་བདེ་བར་གནས་པ་ཡལ་བར་བོར་ནས་གཞན་དག་གི་དོན་ལ་སྦྱོར་བ་ཡིན། དེ་གཞན་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པས་དྲན་པ་དང་། སྤོབས་པ་ཉམས་པ་མེད་པས་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཡིན། གཞན་དག་གིས་བརྙས་པ་རྣམས་དང་། འཕྱ་བ་དང་། བསྟིང་བ་དང་། ངན་དུ་བརྗོད་པ་དང་། ངན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གི་ལམ་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ལོག་པར་ཞུགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་བཟོད་པ་ཡིན། འཁོར་བཞི་པོ་དག་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སྟོབས་དང་ལྡན་ཞིང་ངལ་བ་མེད་པས་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ཡིན། ཚིག་ཆོས་ཉིད་ལས་མ་ཉམས་ཤིང་གསལ་ཏེ། ཚིག་གི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པས་དགེ་བའི་ཚིག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【S2 答第二問幾德相應能為善友所化不虛】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་བྱ་བ་དོན་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྔ་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན། དེ་ལ་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན། ཐབས་གང་དང་ཆོས་བསྟན་པའི་ཚུལ་གང་གིས་སེམས་ཅན་གང་འདུལ་ནུས་པ་དེ་ལ་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་པ་དང་། ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ཡིན། སེམས་ཅན་ཐ་མ་དང་འབྲིང་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་འཛིན་པ་མེད་དེ། སྙིང་རྗེ་སྙོམས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S3 答第三問成就幾相令他遠聞極生淨信】

དེ་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་དད་པའི་གཞི་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་གཏམ་ཐོས་པས་ཀྱང་དེ་ལ་གཞན་དག་ཤིན་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན། མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། སྤྱོད་ལམ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང་། སྤྱོད་ལམ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཐམས་ཅད་མི་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན༑ ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའི་རྒྱུ་བ་ལ་རྒོད་པ་མེད་ཅིང་འགྱུར་བ་མེད་པས་བརྟན་པ་ཡིན། གཞན་དག་ལ་ཚུལ་འཆོས་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྤྱོད་ལམ་དང་། བརྟན་པ་ལྟར་མི་འཆོས་པའི་ཚུལ་འཆོས་པ་མེད་པ་ཡིན། གཞན་དག་གི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་མམ། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་ལས་བརྩམས་ཏེ། མི་བཟོད་པ་སྐྱེ་བར་མི་བྱེད་ཀྱི་གཞན་དག་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་བྱ་བར་བདག་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྙེད་ན་ཡང་གཡོ་མེད་ཅིང་དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་གཞན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་སུ་འཇུག་ལ་ཆོས་ཀྱི་གཏན་དེ་དང་། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དེ་ཡང་གཞན་དག་ལ་སྟོབས་པར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་། བཀུར་སྟིས་མགུ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་རྙེད་པ་དང་། གཞན་གྱི་བཀུར་སྟིས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་མགུ་བར་འགྱུར་བར་ཕྲག་དོག་མེད་པ་ཡིན། སྣོད་སྤྱད་བསྙུངས་ཤིང་ཡོ་བྱད་བསྙུངས་ལ་འཚོག་ཆས་རྙེད་དོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བས་ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S4 答第四問由幾種相於所化生為善友事(承後)】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི། རྣམ་པ་ལྔས་གདུལ་བ་གཞན་དག་ལས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དེ། གླེང་བར་བྱེད་པ་ཡིན། དྲན་པར་བྱེད་པ་ཡིན། འདོམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན། རྗེས་སུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་དེ་དག་གི་རྒྱས་པར་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི། དེ་བས་ཀྱང་ལྷག་པར་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོབས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 問求法者相】【S5 答第五問(承前)】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དུས་དུས་སུ་ནད་གཡོག་དང་། ཐ་མལ་པའི་གཡོག་བྱེད་པ་བྱམས་པ་དང་། གུས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། དུས་དུས་སུ་གུས་པར་སྨྲ་བ་དང་། ཕྱག་བྱ་བ་དང་། མངོན་དུ་ལྡང་བ་དང་། ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་། འདུད་པར་བྱ་བ་དང་། མཆོད་པར་བྱ་བ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པའི་གོས་དང་། ཟས་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྟན་དང་། ན་བའི་གསོས་སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱིན་པས་མཆོད་པ་དང་། གནས་བཅས་ནས་ཡང་དག་པར་གཟུད་པ་དང་། རྣམ་པར་གཟུད་པ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་དོན་ལ་དབང་བྱེད་ལ། རྣམ་པར་མི་གཡོ་ཞིང་ཡང་དག་པཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཆགས་པ་དང་། དུས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་དྲུང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། འདྲི་བ་དང་། ཉན་པའོ། །

【S6 答第六問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཆོས་ཉན་པར་འདོད་པས་ནི་འདུ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔས་ཆོས་མཉན་པར་བྱ་སྟེ། དཀོན་པའི་དོན་གྱིས་རིན་པོ་ཆེའི་འདུ་ཤེས་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འཐོབ་པའི་རྒྱུའི་རང་བཞིན་གྱི་དོན་གྱིས་མིག་གི་འདུ་ཤེས་དང་། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཤེས་བྱ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་དོན་གྱིས་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་རྒྱུའི་དངོས་པོའི་དོན་གྱིས་འབྲས་བུ་དང་། ཕན་ཡོན་ཆེ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཚེ་འདི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་གི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་རྒྱུའི་དངོས་པོའི་དོན་གྱིས་དགའ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །

【S7 答第七問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཆོས་ཉན་པ་ན། གང་ཟག་ཆོས་སྨྲ་བ་དེ་ལ་གནས་ལྔར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མི་བྱ་བར་རྣ་བླགས་ཏེ། དད་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་ཉན་པར་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་ཤིང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་གྱིས། བདག་གིས་འདི་ལས་མཉན་པར་མི་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱའོ། །རིགས་དམའ་བ་ལ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་རིགས་དམའ་བ་ཡིན་གྱིས། འདི་ལས་བདག་གིས་མཉན་པར་མི་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱའོ། །བྱད་ངན་པ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་བྱད་ངན་གྱིས་བདག་གིས་འདི་ལས་མཉན་པར་མི་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ངན་པ་ལ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཚིག་ལེགས་པར་སྦྱར་བ་མ་ཡིན་གྱིས། འདི་ལས་བདག་གིས་མཉན་པར་མི་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱ་སྟེ། དོན་ལ་རྟོན་པར་བྱའི་ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟོན་པར་མི་བྱའོ། །སྙན་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཚིག་རྩུབ་ཅིང་ཁྲོ་བ་སྙན་པར་ཆོས་སྨྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན་གྱིས། བདག་གིས་འདི་ལས་མཉན་པར་མི་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱའོ། །གནས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་མི་བྱ་བར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གུས་པ་དང་བཅས་པས་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་ནི་ནམས་ཀྱང་གང་ཟག་གི་སྐྱོན་གྱིས་སྐྱོན་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་རྟུལ་པོ་གང་། གང་ཟག་གི་སྐྱོན་རྣམས་ལ་སེམས་སྡང་ཞིང་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་དེ་ནི། བདག་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་གནོད་ཅིང་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བར་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 修四無量】【Q1 約三緣修四無量】【R1 舉數列名】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་ཚད་མེད་པ་བཞི་བསྒོམ་ཞེ་ན། བྱམས་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་། དགའ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཏེ། མདོར་བསྡུ་ན་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པའོ། །

【R2 解釋】【S1 舉四無量境】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན༑ བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚོགས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ནས༑

【S2 對境辨修】【T1 對初境修三種慈】【U1 有情緣慈】

སེམས་ཅན་བདེ་བ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུ་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་ལ་མོས་པས་གནས་པ་དེ་ནི་དེའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【U2 法緣慈】

ཆོས་ཙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ། ཆོས་ཙམ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་འདོགས་པར་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་མཐོང་སྟེ༑ བྱམས་པ་དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ།།

【U3 無緣慈】

ཆོས་སུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡང་མེད་པར་བྱམས་པ་དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T2 類明對三境修三無量】

སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྙིང་རྗེ་དང་། དགའ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་སྙིང་རྗེའི་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་བདེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་དང་། བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གཏི་མུག་དང་ཞེས་སྡང་དང་འདོད་ཆགས་བསལ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དེའི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་ནོ། །

【R3 義門分別】【S1 辯三緣有共不共】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ལ་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་གྱི། མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཚད་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། མུ་སྟེགས་ཅན་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【S2 就利樂分別】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚད་མེད་པ་བྱམས་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་། དགའ་བ་གསུམ་ནི་བདེ་བར་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཚད་མེད་པ་གཅིག་ནི་ཕན་པ་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ༑ འདི་ལྟ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་སོ། །

【S3 辨異名】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚད་མེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྙིང་བརྩེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སྙིང་བརྩེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །

【Q2 對百一十苦偏明修悲】【R1 明對苦修悲】【S1 總明對苦修悲】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་མཐོང་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །

【S2 問答廣辯一百十苦】【T1 問】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གང་ཞེ་ན།

【T2 答】【U1 就增一門中明五十五苦】【V1 一苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གཅིག་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འཇུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའོ། །

【V2 二苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་འདུན་པའི་རྩ་བ་ཅན་ཏེ། དགའ་བའི་དངོས་པོ་གང་དག་འགྱུར་ཞིང་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྨོངས་པ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་དྲག་པོ་གང་དག་གིས་ཐེབས་ནས། ལུས་དེ་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་འམ། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བར་རྨོངས་ནས་ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་བྱེད་ཅིང་གང་གིས་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བའི་ཟུག་རྔུ་གཉིས་མྱོང་བའོ། །

【V3 三苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ་

【V4 四苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་འབྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། སྡུག་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ལས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་ཆད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། རིས་མཐུན་པ་འདོར་བ་འཆི་བ་ལས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་སྐྱེ་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། གཏན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །

【V5 五苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྐྱེན་ཅན་དང་། གནོད་སེམས་དང་། རྨུགས་པ་དང་། གཉིད་དང་། རྒོད་པ་དང་། འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་རྐྱེན་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【V6 六苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དྲུག་ནི་ངན་སོང་གི་རྒྱུ་རྟེན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཆོག་མི་ཤེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། མེད་པར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་དག་བསྡུས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །

【V7 七苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་། སྡུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【V8 八苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ནི་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བཀྲེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རང་དབང་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཅེར་བུ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བུ་དང་། གནོད་པ་གཞན་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཞན་གྱིས་ལག་པ་དང་། བོང་བས་བསྣུན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཤ་སྦྲང་དང་། སྦྲང་བུ་མཆུ་རིངས་ལ་སོགས་པས་ཟིན་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་སྣ་གཅིག་གིས་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【V9 九苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དགུ་ནི། བདག་ཉིད་རྒུད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གཞན་རྒུད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཉེ་དུ་རྒུད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ནད་མེད་པ་ལས་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལྟ་བ་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚེ་ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【V10 十苦】

སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཁ་ཟས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བཏུང་བ་དང་། བཞོན་པ་དང་། གོས་དང་། རྒྱན་དང་། སྣོད་སྤྱད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྤོས་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། བྱུག་པའི་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གར་དང་གླུ་དང་རོལ་མོའི་སྒྲའི་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྣང་བའི་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅུ་པ་སྟེ། སྐྱེས་པ་དང་། བུད་མེད་དག་དགའ་དགུར་སྤྱོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【U2 別就九苦門中辯五十五苦】【V1 標列】

ཡང་སྡུག་བསྔལ་ནི་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་དང་། ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལོག་པར་ཞུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འཇུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། མི་འདོད་པས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལོ༑ །

【V2 隨別釋】【W1 一切苦】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ད་ལྟར་གྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའོ། །

【W2 廣大苦】

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ནི་ཡུན་རིང་བ་དང་། བཟོད་བརླག་པ་དང་། སྣ་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱུན་མི་འཆད་པའོ། །

【W3 一切門苦】

དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་། བདེ་འགྲོར་གཏོགས་པའོ། །

【W4 邪行苦】

དེ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱས་པ་དང་། གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་བྱུང་བ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། ཁ་ཟས་མི་མཐུན་པ་ཟོས་པས་ཁམས་མ་སྙོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མི་རིགས་པར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལས་བདག་གིས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ནས་སློང་བ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་ཤས་ཆེར་གནས་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཤས་ཆེ་བས་ཕྱི་མ་ལ་ངན་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་པའོ། །

【W5 流轉苦】

དེ་ལ་འཇུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མ་ངེས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན་ལུས་མ་ངེས་པས་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་ལས་མི་དབུལ་པོར་གྱུར་པ་དང་། ཕ་མ་མ་ངེས་པ་དང་། བུ་དང་ཆུང་མ་མ་ངེས་པ་དང་། བྲན་དང་བྲན་མོ་དང་། ལས་བྱེད་པ་དང་། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་མ་ངེས་པ་དང་། མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་མ་ངེས་པ་ལས་བྱུང་བ་དེ་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན། ཕ་མར་གྱུར་པ་ནས་རྒྱས་པར་མཛའ་བཤེས་དང་། གྲོས་གྲོགས་དང་། ཉེ་དུ་དང་། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་ཀྱི་བར་དུ་གྱུར་པ་ལས་དུས་གཞན་དུ་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན། གསོད་པ་དང་། ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་། དགྲ་བོར་གྱུར་པ་དང་། འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན་ལོངས་སྤྱོད་མ་ངེས་པས། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ལས་ཕྱིས་དུས་གཞན་དུ་མཆོག་ཏུ་དབུལ་པོར་འགྱུར་རོ། །

【W6 不隨欲苦】

དེ་ལ་མི་འདོད་པས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཚེ་རིང་བར་འདོད་པ་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཚེ་ཐུང་བར་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། བྱད་བཟང་བར་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་བྱད་ངན་པར་འགྱུར་བ་དང་། རིགས་མཐོན་པོར་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རིགས་དམའ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། དབང་ཕྱུག་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དབུལ་པོར་འགྱུར་བ་དང་། སྟོབས་ཆེ་བར་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་སྟོབས་ཆུང་ངུར་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཤེས་བྱ་ཤེས་པར་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྨོངས་པའི་ཤེས་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཕམ་པར་འདོད་པ་ལས་ཀྱང་། མི་འདོད་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཕམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【W7 違害苦】

དེ་ལ་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བུ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་འགྲིབ་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གང་མུ་གེས་ཕོངས་པའམ། ཕ་རོལ་གྱི་དམག་ཚོགས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་དང༌། དགོན་པ་དང་། གཅོང་རོང་དུ་འགྲོ་བའི་ཉམ་ང་བས་ཕོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གང་ཕ་རོལ་ལ་རག་ལས་པས་འཚོ་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གང་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཉམས་པས་ཕོངས་པར་གྱུར་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གང་གསད་པ་དང་། བཅིང་བ་དང་བཅད་པ་དང་། བརྡེག་པ་དང་། བསྐྲད་པ་ལ་སོགས་པས་ཕོངས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །

【W8 隨逐苦】

དེ་ལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་འཇིག་པ་དང་། ཟད་པའི་ཆོས་ཅན་ཟད་པ་དང་། རྒ་བའི་ཆོས་ཅན་རྒ་བ་དང་། ན་བའི་ཆོས་ཅན་ན་བ་དང་། འཆི་བའི་ཆོས་ཅན་འཆི་བ་དང་། ཡང་མ་རྙེད་པའམ༑ མི་སྙན་པའམ། སྨད་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་དང་། འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འདི་རྣམས་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ། །

【W9 一切種苦】

དེ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བདེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱུའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་བ་མེད་པ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚོར་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང་། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཁྱིམ་པ་དང་། འདོད་པའི་ཁམས་དང་། ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་པ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ལྔ་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་གནོད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཡོ་བྱད་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཁམས་མ་སྙོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། དགའ་བ་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྔ་པོ་དེ་དག་དང་། སྔ་མའི་རྣམ་པ་ལྔ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །

【S3 釋已總結】

དེ་ལྟར་སྔ་མའི་རྣམ་པ་ལྔ་བཅུ་རྩ་ལྔ་པོ་དང་། རྣམ་པ་ལྔ་བཅུ་རྩ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུར་འགྱུར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྙིང་རྗེའི་དམིགས་པ་སྟེ། དམིགས་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ཞིང་རྣམ་པར་འཕེལ་ལ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

【R2 因解大悲之義】【S1 明大悲所緣】

སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་ལ་དམིགས་པ་ལས་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་པོ་གང་ཞེ་ན༑ རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྨོངས་པ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུ་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གཏན་དུ་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྒྱུའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལྟ་བ་ཉམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་དང་། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་འགྲོར་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལོག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་། འཇུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་། མི་ཤེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྒྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཚོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །

【S2 解大義】

དེ་ལ་སྙིང་རྗེ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཟབ་ཅིང་ཆ་ཕྲ་བ་ལ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེས་པ་ཡིན། བསྐལ་པ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མ་ནས་གོམས་པས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འདྲིས་པ་ཡིན་། རྩོལ་བ་དྲག་པོས་དམིགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྩོལ་བ་འདི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་ཞིང་སྙིང་རྗེས་ཟིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་བརྒྱ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཏོང་ན་སྲོག་གཅིག་ལྟ་ཅི་སྨོས། ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ལྟ་ཡང་ཅི་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན༑ ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཐར་ཐུག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【R3 結嘆修悲勝利】【S1 結嘆】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་པོ་འདིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྙིང་རྗེ་ཐམས་ཅད་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །

【S2 明勝利】【T1 明地前修悲勝利】【U1 明地前由修悲故速入初地得六種心】

དེ་དག་གིས་ནི་བསམ་པ་དག་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པའི་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་སེམས་ཤིན་ཏུ་མཉེན་པ་དང་། བྱམས་པའི་སེམས་དང་། བྱེད་འདོད་པའི་སེམས་དང་། སྐྱོ་བ་མེད་པའི་སེམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་སེམས་དང་། ལས་སུ་རུང་ཞིང་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

【U2 過小乘見道無學厭離之心】

འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་མཐར་ཐུག་པ་སྐྱོ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཐག་རིང་དུ་སོང་བར་གྱུར་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུར་འདུས་པ་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་མི་འཇུག་གོ། །

【T2 明地上修悲勝利】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་སྙིང་རྗེས་ཡིད་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་གང་ཅི་ཡང་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བ་མེད་དོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གང་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་མེད་དོ། །གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་གང་མི་བཟོད་པ་དེ་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །བརྩོན་འགྲུས་གང་མི་རྩོམ་པ་དེ་མེད་དོ། །བསམ་གཏན་གང་ལ་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་པ་དེ་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་གང་ལ་མི་འཇུག་པ་དེ་མེད་དོ། །

【S3 引說證成】

དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་གང་ལ་གནས་ཞེས་ཞུས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ནི་སྙིང་རྗེ་ལ་གནས་སོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་ལུང་སྟོན་པས་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །

【Q3 結嘆勝利之相】【R1 總結嘆】

དེ་ལ་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚད་མེད་པ་རེ་རེ་ཞིང་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འཇུག་སྟེ། སྡུད་པའི་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་དགེ་ཞིང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཚད་མེད་པ་དག་གིས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【R2 明得四勝利】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཚད་མེད་པ་སྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པ་ལ་ནི་ཕན་ཡོན་བཞི་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཚད་མེད་པ་སྒོམ་པ་དེ་ནི་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་མཆོག་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་བསམ་པ་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་ལེན་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས་མཆོད་པ་དང་། བསྟེན་པ་དང་། ཚད་མེད་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་པའོ།། །།

【L2 明其內證之行】【M17 菩提分品】【N1 問】

བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པ།

【N2 解】【O1 頌及長行總說綱要開十五章門】

སྡོམ་ནི། ངོ་ཚ་བརྟན་དང་མི་སྐྱོ་དང་། །དེ་བཞིན་བསྟན་བཅོས་འཇིག་རྟེན་ཤེས། །ལེགས་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག །ཚོགས་དང་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་རྣམས་དང་། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་དང་། །ཐབས་ལ་ཡང་ནི་མཁས་པ་དང་། །གཟུངས་རྣམས་དང་ནི་སྨོན་ལམ་དང་། །ཏིང་འཛིན་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཆོས་ཀྱི་མདོ་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །

【O2 依章廣辨】【P1 慚愧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་གནས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ན་བདག་གི་ཆ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་འཛེམ་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་གཞན་དག་ལ་འཇིགས་ཤིང་གུས་པས་འཛེམ་པ་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཛེམ་པ་དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ན་གོམས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་། ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གནས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་ལ་ནན་ཏན་མི་བྱེད་པ་ལ་འཛེམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་དང་པོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་པ་ལ་འཛེམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་གཉིས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡིག་པ་འཆབ་པ་ལ་འཛེམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་གསུམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་སྐྱེས་པ་སྟོན་པ་དང་བཅས་པ་ཞར་ལས་བྱུང་བ་ལ་འཛེམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་བཞི་པ་སྟེ། གནས་དེ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P2 堅力持性】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་གནས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཉིད་དང་། འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་མི་བཟད་པ་མངོན་དུ་བྱུང་བ་དག་གིས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྡན་པའམ། སོ་སོར་བརྟགས་པས་བརྟན་པ་འདི་ནི་བརྟན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དེའི་གནས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་ཕྲད་པ་དང་། འདུལ་བ་ལས་གྱུར་པའི་ལོག་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། ཡུན་རིང་པོར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ཁས་བླངས་པ་དང་། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དག་གིས་ཉམས་བསྐྱོད་ཀྱང་འཁོར་ཕལ་པོ་ཆེའི་ནང་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་ཁས་བླངས་ཏེ། རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཟབ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ནི་གནས་ལྔ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P3 心無厭倦】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྒྱུ་ལྔས་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་དེས་ཡིད་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་དེ་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ་གོམས་པར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སྔ་ཕྱི་བྱེ་བྲག་ཡང་དག་པར་མཐོང་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དྲག་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དྲག་པོ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ ། དེས་ན་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །

【P4 善知諸論】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྟན་བཅོས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་དག་ལས་བརྩམས་ཏེ། མིང་གི་ཚོགས་དང་། ཚིག་གི་ཚོགས་དང་། ཡི་གེའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་གཞན་ལས་ལེགས་པར་བཟུང་སྟེ། ཁ་དོན་ལེགས་པར་བྱང་བ་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱང་གཞན་ལས་ལེགས་པར་ཐོས་པ་ཡིན། ཡང་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསམས་ཤིང་། ལེགས་པར་བརྟགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཤེས་ཤིང་དོན་ཤེས་པས་ཆོས་དང་དོན་དེ་ཉིད་མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཆོས་དང་དོན་གྱི་བྱེ་བྲག་སར་པ་སར་པ་དག་གོང་ནས་གོང་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་མཐར་ཐུག་པ་དེས་ཆོས་དང་དོན་དེ་ལ་དུས་གཞན་ན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་དད་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྟན་བཅོས་ཤེས་པ་ཚད་མེད་པ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【P5 善知世間】【Q1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཇིག་རྟེན་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན།

【Q2 釋】【R1 知世間】【S1 知眾生世間】【T1 知世間於厭生死上昇出離不如實知】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ལས་བརྩམས་ནས། འདི་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཀྱེ་མ་འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་ཉམ་ང་བར་ཞུགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྐྱེ་ཡང་སྐྱེ། རྒ་ཡང་རྒ། འཆི་ཡང་འཆི། འཆི་འཕོ་ཡང་འཆི་འཕོ། སྐྱེ་ཡང་སྐྱེ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་རྒ་ཤིའི་འོག་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་སོ་སྙམ་མོ། །

【T2 知世間穢濁增減】【U1 總說】

ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེའི་སྙིགས་མ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང་། ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དང་། དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་སྟེ། སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་དག་ལས་བརྩམས་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཉིད་ཀྱི་སྙིགས་མ་ཤས་ཆེ་བའི་དུས་དང་། སྙིགས་མ་མེད་པའི་དུས་དང་། སྙིགས་མ་ཤས་ཆུང་བའི་དུས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ།

【U2 別釋】【V1 壽濁】

འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་གྱི་མི་རྣམས་ནི་འཚོ་བའི་ཡུན་ཐུང་སྟེ། གང་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བ་དེས་ཀྱང་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པར་ཟད་དོ། །

【V2 有情濁】

འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་གྱི་སེམས་ཅན་དག་ནི་ཕལ་ཆེར་ཕར་མི་འཛིན་པ། མར་མི་འཛིན་པ། དགེ་སྦྱོང་དུ་མི་འཛིན་པ། བྲམ་ཟེར་མི་འཛིན་པ། རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ལ་རིམ་གྲོ་མི་བྱེད་པ། དོན་དུ་འགྱུར་བར་མི་བྱེད་པ། བྱ་བའི་རིགས་པ་མི་བྱེད་པ། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་རྣམས་ལ་འཇིགས་པར་མི་ལྟ་བ། སྦྱིན་པ་དག་མི་བྱེད་པ། བསོད་ནམས་དག་མི་བྱེད་པ། བསྙེན་ཏེ་གནས་པ་ལ་ཉེ་བར་མི་གནས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་མི་འདུག་པ་ཤ་སྟག་གོ། །

【V3 煩惱濁】

འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་ཕལ་ཆེར་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པ་དང་། མི་མཐུན་པས་ཆགས་པ་དང་། མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། དབྱིག་པ་ཐོགས་པ་དང་། འཐབ་པ་དང་། མཚང་འབྲུ་བ་དང་། འགྱེད་པ་དང་། རྩོད་པ་དང་། གཡོ་བ་དང་། འདྲིད་པ་དང་། མི་སྲུན་པ་དང་། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ལོག་པའི་ཆོས་སུ་གཏོགས་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་སྣང་ངོ་། །

【V4 見濁】

འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་མང་པོ་ལོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་དཔྱོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དག་བྱུང་ངོ་། །

【V5 劫濁】

འདི་ལྟ་སྟེ། ད་ལྟར་མུ་གེའི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་དག་ཉེ་བར་འགྱུར་ཏེ། མུ་གེ་ཕལ་ཆེར་སྣང་ངོ་། །ནད་ཀྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཡང་ཉེ་བར་འགྱུར་ཏེ་ནད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་སྣང་ངོ་། །མཚོན་གྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཡང་ཉེ་བར་འགྱུར་ཏེ།མཚོན་ཆས་བྱས་པའི་སྲོག་གཅོད་པ་དག་ཕལ་ཆེར་སྣང་སྟེ་སྔོན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་བྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།

【U3 結】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ལས་བརྩམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །

【S2 知器世間】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འཇིག་པ་དང་། འཆགས་པ་དང་། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་འཇིག་པ་དང་། འཆགས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ༑ །

【S3 作八觀】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་། འཇིག་རྟེན་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རོ་མྱང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【S4 作勝義人無我觀】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིག་དང་ཡིད་ཀྱི་བར་དང་། ཕུང་པོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་གྱུར་པ་ནི་མིའི་ལུས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལ་མི་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བདག་གམ། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །དེ་ལ་བདག་གིས་ནི་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ངོ་། །ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དམ་འཆའ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་དམ་འཆའ་བ་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟར་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེ་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རིགས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། ཁ་ཟས་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟ་ཟ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་མྱོང་། ཚེ་ནི་འདི་ཙམ་དུ་རིང་། ཡུན་ནི་འདི་སྲིད་དུ་གནས་གནས། ཚེའི་མཐའ་ནི་འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཐ་སྙད་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【S5 牒結】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འཇུག་པ་དང་། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འཇུག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་རྟག་པའི་དོན་བརྒྱད་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་དམ་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【R2 隨順世間】【S1 明化順物情愛語行轉】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆེས་རྒན་པའམ། ཆེས་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་མཐོང་ན་ལེགས་པར་ཀུན་ཏུ་སྨྲ་བར་བྱེད། ལངས་ཏེ་སྟན་སྟོབས་པར་བྱེད། གུས་པར་སྨྲ་ཞིང་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། མངོན་དུ་ལྡང་བ་དང་། ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་། འདུད་པའི་ལས་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་ན་ཚོད་དང་ཡོན་ཏན་དག་གིས་མཚུངས་པ་ཞིག་མཐོང་ན་ནི། འཇམ་པ་དང་། མཉེན་པའི་ཚིག་གིས་ལེགས་པར་སྨྲ་བར་བྱེད། ཀུན་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད། ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་ཀྱི། ང་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་དང་བདག་ཡོངས་སུ་དཔོག་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་ན་ཚོད་དང་ཡོན་ཏན་དག་གིས་དམའ་བ་ཞིག་མཐོང་ན་ཡོན་ཏན་སྐྱེད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ནུས་པ་བཞིན་དུ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད། དེའི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་ཆུང་ངུ་ཡང་རྗོད་པར་བྱེད། གང་གིས་དེ་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་ཡང་དག་པ་ཡང་འཆབ་པར་བྱེད་དེ། སྒྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བརྙས་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་འགའ་ཞིག་འདོད་ན་ཡང་དེ་ཤེས་ནས། ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་ཁྲོ་གཉེར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་ལ་ཡང་འཕྱས་མི་བྱེད། དམས་པ་ལ་ཡང་བརྙས་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་དམའ་བ་དང་། མཚུངས་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གསོང་པོར་སྨྲ་ཞིང་ཚུར་ཤོག །བདེ་བར་འོངས་སོ་ཞེས་སྨྲས་ལ། ལེགས་པར་ངལ་སོར་འཇུག་སྟེ། ཡང་དག་པར་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གྱ་གྱུས་དྲོད་མི་ཟིན་པ་དང་ལྡན་པར་མི་བྱེད། ཐོས་པའི་ཁྱད་པར་འགའ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་འགྱིང་བར་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་བསྡུས་པ་བཞིན་དུ་ནད་པའམ། ཐ་མལ་པ་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་དང་མཐུན་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡལ་བར་མི་འདོར་རོ། །འདྲིས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་འདྲིས་པ་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཛའ་བོ་དང་འགྲོགས་པར་བྱེད་དེ། ཕྱིར་རྒོལ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །

【S2 明化稱物機利行轉】

སེམས་ཅན་མགོན་མེད་ཅིང་རྟེན་པ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱ་བ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་བྱེད་དོ། །འདི་དག་ཐང་ཅིག་ཙམ་ཡང་མི་བདེ་བར་གནས་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་ནས། རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་རྐྱེན་དུ་བྱས་ཏེ་གནས་དག་དང་དགོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་རན་པར་དགོད་པར་བྱེད་ཀྱི། མ་འོངས་པར་དགོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྐྱོན་མི་འབྱུང་ཞིང་མཆོག་ཏུ་ཡིད་བརྟན་པར་གྱུར་པའི་གྲོགས་པོ་དག་ལ་ཡང་ཚོགས་པར་མི་དབྱུང་བའི་ཚིག་རྗོད་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་དག་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཁྲོ་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །ཁྲོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་དག་གི་མཚང་སྒྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །གཞན་དག་གིས་ལུས་དང་ངག་གིས་བསྟིངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ཆོས་ཉིད་ལ་སྟོན་ཏམ། ཡང་ན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལན་བོན་ཡིན་པར་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་བརྟན་ཞིང་མི་རྒོད་པ་ཡིན༑ ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་གསུམ་གྱི་རྒྱུ་བ་བརྟན་པ་ཡིན། དྲི་མའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བཅུ་བཞི་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཕྱོགས་དྲུག་གིས་བཀབ་པ་ཡིན། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བཞིས་སྤངས་པ་ཡིན། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བཞིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【S3 明化遂物心施行轉】

ཚེ་འདི་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང་། ཀུན་ནས་བསྲུང་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མཐུན་པས་འཚོ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་རྣམས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །གཡོ་དང་སྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཕ་རོལ་འདྲིད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ་ཚ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱོད་པ་དེ་ལྷུར་ལེན་ཅིང་བསྲུང་བས་ན་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་རྫས་ཡིད་བརྟན་ཏེ་གཏམས་པ་ལ་གཡོ་མི་བྱེད་པ་ཡིན། གཞན་གྱི་བུ་ལོན་ཆགས་པ་ལ་དོར་མི་བྱེད་པ་ཡིན། བགོ་སྐལ་གཅིག་པ་ལ་མི་འདྲིད་པ་ཡིན། རིན་པོ་ཆེའམ། རིན་པོ་ཆེར་སྨོས་པ་མན་ཆད་ཀཱར་ཥཱ་པ་ཎ་ཡན་ཆད་ལ་རྨོངས་པ་དེ་ལ། བསླུ་བ་དག་གིས་མི་བསླུ་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཚུལ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་གཡར་བ་ཡིན།

【S4 明化合時宜同事行轉】

དོན་བྱ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་གཞན་དག་གིས་བཅོལ་ན་གྲོགས་སུ་འགྲོ་སྟེ། མི་འགྱུར་ཞིང་གཏམ་རླུང་ལ་སྐུར་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན། ལས་ཀྱི་མཐའ་བཟང་པོ་དང་ལྡན་ཏེ། ལས་ཀྱི་མཐའ་ངན་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཡང་རྒྱལ་པོ་བྱེད་ན་ཡང་ཆོས་བཞིན་དུ་བྱེད་ཀྱི། ཆོས་མ་ཡིན་པས་མི་བྱེད་པ་དང་། ཆད་པས་གཅོད་པ་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པོ་ཆེ་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བཟློག་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མ་མཐོང་བ་ལ་མཐོང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། མ་ཐོས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་མ་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་མ་ཤེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་སྟེ།

【Q3 結】

དེ་དག་དང་དེ་ལྟ་བུ་དང་མཐུན་པ་ཆོས་རྣམས་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་ན་ཇི་ལྟར་གནས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【P6 修四依】【Q1 明修正四依】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དོན་འདོད་པའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་ཆོས་ཉན་པར་བྱེད་ཀྱི། ཚིག་འབྲུ་ལེགས་པར་སྦྱར་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དོན་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉན་གྱི། ཚིག་འབྲུ་འདོད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པས་ན། ཕལ་པའི་སྐད་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ལ་རྟོན་པ་ནི་གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ནག་པོ་བསྟན་པ་དང་། ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་རིགས་པ་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། གནས་བརྟན་ནམ། ཤེས་པའི་གང་ཟག་གམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ། དགེ་འདུན་གྱིས་ཆོས་འདི་དག་བཤད་དོ་ཞེས་གང་ཟག་ལ་རྟོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རིགས་པ་ལ་རྟོན་གྱི་གང་ཟག་ལ་མི་རྟོན་པ་དེ་ནི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལས་མི་གཡོ་ཞིང་ཆོས་རྣམས་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དད་པ་ཞེན་ཅིང་དགའ་བ་ཞེན་ཏེ། གསུང་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མངོན་པར་དགའ་བ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་གྱི། དྲང་བའི་དོན་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་ན། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་མི་འཕྲོགས་པར་འགྱུར་ཏེ༑ འདི་ལྟར་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ནི་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ནས་ཞུགས་པའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མ་ངེས་པས་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་ཡང་ངེས་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་དེ་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་འཕྲོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྙིང་པོ་ལྟ་བ་ཡིན་གྱི། ཐོས་པ་དང་བསམས་པས་ཆོས་དང་དོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་བསྒོམས་པའི་ཤེས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པས་དོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་མི་ནུས་པར་རིག་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་དག་ཐོས་ན་ཡང་སྤོང་བར་མི་བྱེད་ཅིང་སྐུར་པ་མི་འདེབས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟོན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །

【Q2 明略現四量】

དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །སྟོན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་ནི། མདོར་བསྡུ་ན། ཚད་མ་ཉིད་བཞི་བསྟན་ཏེ་བསྟན་པའི་དོན་དང་། རིགས་པ་དང་། སྟོན་པ་དང་། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །

【Q3 明修功能】

སྟོན་པ་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་བརྩོན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ངེས་པར་འབྱིན་པར་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P7 四無礙解】

【Q1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན།

【Q2 解】【R1 法無礙解】

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཡོད་པས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མི་ཟློགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །

【R2 義無礙解】

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་ཡོད་པས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མི་ཟློགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །

【R3 詞無礙解】

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངེས་པའི་ངག་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་ཡོད་པས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མི་ཟློགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །

【R4 辯無礙解】

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་ཡོད་པས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མི་ཟློགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ།

【Q3 依四無礙解獲五處善巧】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལྔ་ལ་མཁས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དང་། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ནི་ཆོས་རྣམ་པ་འདི་བཞིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ། གཞན་དག་ལ་ཡང་རབ་ཏུ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལས་གོང་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡང་མེད་ན། ཕ་རོལ་དག་ལ་རབ་ཏུ་བསྟན་པ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། །

【P8 菩提資糧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ཚོགས་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱས་པར་དབྱེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལེའུ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དེ་ཡང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་ལ་ནི་ཆུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་འབྲིང་ངོ་། །གསུམ་པ་ལ་ནི་ཆེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【P9 菩提分法】【Q1 牒前生後開列兩章】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་བརྟེན་ནས། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། དེ་དག་མངོན་སུམ་དུ་ནི་མི་བྱེད་དོ༑ །དེས་ཐེག་པའི་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གྱིས་ཀྱང་དེ་དག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལས་ཐམས་ཅད་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q2 次第解】【R1 就三性真俗二觀以明道品】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཀྱང་། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་དེའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དོན་དམ་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་དུ་ཚད་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལྷག་མ་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 約四諦安立非安立觀以辨道品】

དེ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ཀུན་འབྱུང་བར་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ལ། དེས་བྱས་པའི་སྤོང་བ་ལ་ཡང་འགོག་པར་མི་རྟོག་གོ། །དེ་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ལ་ཡང་ལམ་དུ་མི་རྟོག་ལ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་ཆོས་ཉིད་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་། ལམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བསྒོམས་པ་དོན་དམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་པ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་ཚད་མེད་པ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【P10 止觀】【Q1 總標兩門】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ཞི་གནས་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དོན་དམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་། རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་ཚད་མེད་པ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ལྷག་མཐོང་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །

【Q2 解】【R1 止】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཞི་གནས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་པ་དང་། བརྡར་བཏགས་པའི་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། དོན་དམ་པ་དང་། བརྡར་བཏགས་པའི་ཤེས་པའི་འབྲས་བུ་དང་། སྤྲོས་པའི་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཇུག་པ་དང་། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་དེ་ལ་ཡང་། མཚན་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སེམས་ཞི་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཀྱི་ལམ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་བར་དུ་འཇུག་གོ། །

【R2 觀】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞི་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཞི་གནས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པར་འཛིན་པའི་ངན་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང་། སྐུར་པ་འདེབས་པར་འཛིན་པ་ངན་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང་། ཆོས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་གི་ལམ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་འཐོབ་པའི་བར་དུ་འཇུག་སྟེ།

【Q3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །

【P11 方便善巧】【Q1 總標舉】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་དྲུག་དང་། ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་དྲུག་ཉིད་དོ། །

【Q2 別徵解】【R1 內六善巧】

དེ་ལ་ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པར་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྩོན་འགྲུས་འབར་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R2 外六善巧】【S1 徵開六】

དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་ཡང་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཚད་མེད་པ་དག་ཡང་དག་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སེལ་བར་བྱེད་ལ། ཐ་མལ་པ་རྣམས་ནི་འཛུད་པར་བྱེད། ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །

【S2 次第解】【T1 別解前二二善巧】【U1 明第一善巧】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་རྣམས་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པར་ཇི་ལྟར་སྒྱུར་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གང་སུ་ཡང་རུང་བས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་ཐ་ན་ཕྱེ་ཁྱོར་གང་ཙམ་ཡང་ཞིང་ཐ་ཆད་ཁོ་ན་ལ་སྦྱིན་དུ་འཇུག་ཅིང་། ཐ་ན་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་འབྱུང་པོ་ལ་སྦྱིན་དུ་འཇུག་ཅིང་། སྦྱིན་དུ་བཅུག་ནས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོར་འཇུག་སྟེ། དེ་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དངོས་པོ་དང་ཞིང་གིས་ཀྱང་ཆུང་མོད་ཀྱི། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པར་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །

【U2 明第二善巧】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཚད་མེད་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཟླ་བར་སྨྱུང་ཞིང་། ཁ་ཟས་མི་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མོས་པ་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་བསྙེན་ཏེ་གནས་པ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། ཚེགས་ཆེ་ཞིང་མི་སྡུག་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་བསྙེན་ཏེ་གནས་པ་དེ་ལས་འདུན་པ་བཟློག་ཅིང་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ཚེགས་ཆུང་ཞིང་། འབྲས་བུ་ཆེ་བའི་བསྙེན་ཏེ་གནས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་བདག་ཉིད་དུབ་པར་བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པ། ཐར་པ་འདོད་ལ། ལོག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་དབུ་མའི་ལམ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་སྟོན་ཅིང་དེ་ལ་འཛུད་པར་བྱེད་དོ༑ །དེ་བཞིན་དུ་མེར་འཇུག་པ་དང་། གཡང་སར་མཆོང་བ་དང་། ཁ་ཟས་མི་ཟ་བར་འདུག་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོ་རིས་འདོད་དེ། ལོག་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བ་དང་། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཚེགས་མེད་པ་ཁོ་ནར་བདེ་བ་དང་བཅས། ཡིད་བདེ་བ་དང་བཅས་པས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །ཡང་རིག་བྱེད་ལས་འབྱུང་བའི་གསང་ཚིག་ལུང་ནོད་ཅིང་ཁ་ཏོན་དུ་བྱ་བས་དག་པའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བར་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ལུང་ནོད་པ་དང་། ཁ་ཏོན་བྱ་བ་དང་། དོན་སེམས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་དོ། །ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་རྣམས་གཞན་དག་གིས་ཐོས་ན་ཅི་ནས་ཤས་ཆེར་སྐྱོ་བ་དང་། ཅི་ནས་ཤས་ཆེར་དད་པ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གསལ་བར་བྱེད་ཅིང་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། སྐད་ཅིག་གཅིག་ཙམ་ཞིག་སྐྱོ་བ་དང་། དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་དེ་ཡང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྡུད་པའི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་ན། རྒྱུན་ཆགས་སུ་བྱུང་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་འཇིག་རྟེན་ན་མེ་ཏོག་ཕྲེང་དང་། སྤོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རབ་མཆོག་གྱ་ནོམ་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པར་མོས་པ་བྱེད་པ། གཞན་དག་ཀྱང་མོས་པ་བྱེད་དུ་འཇུག་གོ། །ཡང་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་ནས། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ལ། གཞན་དག་ཀྱང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་དུ་འཇུག་གོ། །ཡང་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་བར་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་པ། གཞན་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་གོ། །ཡང་ཡིད་ལ་བརྗོད་པ་དག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བས་དུས་དོན་ཡོད་པར་བྱེད་ཅིང་བྱེད་དུ་འཇུག་གོ། །ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་ཅིང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་དུ་འཇུག་གོ། །ཡང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་ལ། གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའོ། །ཡང་འདས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་དགེ་ཞིང་བསླབ་པར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་འཆགས་པར་བྱེད་ལ་གཞན་དག་ཀྱང་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་གོ། །དེ་དེ་ལྟར་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཁྲུལ་པ་སོ་སོར་བཤགས་ན། ཚེགས་ཆུང་ངུས་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་ཞིང༌། སེམས་ཅན་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྤྲུལ་པ་མང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྡུད་པར་བྱེད་དོ།། ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བྱམས་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་། དགའ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་སྒོམ་པར་བྱེད་ལ། གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚེགས་ཆུང་ངུས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་དག་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །

【T2 解後四善巧】【U1 併作四問】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེལ་བར་བྱེད། ཐ་མལ་པ་རྣམས་ནི་འཛུད་པར་བྱེད། ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན།

【U2 解釋】【V1 開六章門】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་བཞི་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་འདི་ལ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་ཐབས་རྣམ་པ་དྲུག་ཁོ་ན་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མཐུན་པ་དང་། འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པ་དང་། མི་མཐུན་པའི་བསམ་པ་དང་། ནན་ཐུར་ལས་བྱུང་བ་དང་། བྱམས་པ་ལ་ལན་གློན་པ་དང་། དག་པ་ནི་ཐབས་དྲུག་པའོ། །

【V2 次第解】【W1 明隨順會通方便善巧】【X1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུན་པའི་ཐབས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ།

【X2 解】【Y1 明隨順】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ལུས་དང་ངག་གི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་འཇམ་ཞིང་མཉེན་པ་དག་དང་། ཉེ་བར་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་དང་། མཐུན་པར་འཇུག་པའི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་དག་གིས་བདག་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་གི་ཁོང་ཁྲོ་བ་སེལ་བར་བྱེད་དེ། ཁོང་ཁྲོ་བ་བསལ་ནས་དགའ་བ་དང་གུས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དགའ་བ་དང་གུས་པ་བསྐྱེད་ནས་ཆོས་ལ་འདོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ།། དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པ་དང་ལེགས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང་། བརྡ་ཕྲད་པར་དུས་སུ་རིམ་གྱིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པར་སྟོན་ཏོ། །འཁྲུག་པ་ཡང་མི་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་འདུལ་བ་ལ་མཆོག་ཏུ་བྱེད་འདོད་པ་དང་། སྙིང་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་ཡང་ལྡན་ནོ། །དེ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་སེམས་ཀུན་བརྗོད་པ་དང་། རིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་བསྟན་པས་སམ། གཞན་ལ་བཅོལ་བས་སམ། སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་དོ། །དོན་དང་ལྡན་པའི་བསྟན་བཅོས་མདོར་བསྡུས་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང་། ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་མདོར་བསྡུས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ལུང་དབོག་པ་དང་། ཟློས་སུ་གཞུག་པ་དང་། འདྲི་བའི་སྐབས་དབྱེ་བ་དང་། ཆོས་བཟུང་བ་རྣམས་དང་། བླངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལེགས་པར་འགྲེལ་པ་དང་། དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་རྣམས་དང་མཐུན་པའི་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་ཤིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་དོ། །

【Y2 明會通】

སེམས་ཅན་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པའི་དོན་མ་ཤེས་ཏེ། མདོ་སྡེ་གང་དག་ལས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྟོན་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་། འགག་པ་མེད་པ་དང་། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་དང་། སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་སྟོན་པ་དེ་དག་གི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་ནས། སེམས་སྐྲག་སྟེ། འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་མདོ་སྡེ་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་པའི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐུན་པར་བྱེད་ཅིང་། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་འཛིན་དུ་འཇུག་གོ། །འདི་ལྟ་བུར་ཡང་མཐུན་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་ཆོས་འདི་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། འདི་དག་ལ་ནི་བརྗོད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པ་འཇུག་པའི་བརྗོད་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཡང་བརྗོད་པ་གང་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་བརྗོད་པ་ཡང་དག་པ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་པས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་དག་ཀྱང་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་ན། དེ་དག་ཅི་ཞིག་སྐྱེ་བའམ། འགག་པར་འགྱུར་རམ༑ དེ་ལྟ་བས་ན་མི་སྐྱེ་བ་དང་། མི་འགག་བ་ཞེས་བྱའོ། །དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་གཟུགས་རྣམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དག་སྣང་བས་ན་གཟུགས་རྣམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང་། འོང་བ་དང་། འགྲེང་བ་དང་། འཕར་བ་དང་། ལྟུང་བ་དང་། བསྐུམ་པ་དང་། བརྐྱང་བ་ལ་སོགས་པའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་འབྱེད་ལ་གང་གི་ཚེ་གཟུགས་དེ་དག་དང་། གཟུགས་ཀྱི་བྱ་བ་དེ་དག་གསལ་བའི་ཚེ། གཟུགས་མེད་པ་ཙམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནས་ནམ་མཁའ་ཡོངས་སུ་དག་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྗོད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྲོས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་གཟུགས་དང་ལས་ལྟ་བུ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། བརྗོད་པས་བྱས་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྲོས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལས་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་དེས་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ། གང་གི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འཕགས་པས་བརྗོད་པ་སྐྱེས་པའི་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤྲོས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་བསལ་བ་དེའི་ཚེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཕགས་པའི་མཆོག་དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་འཕགས་པ་དེས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཙམ་དུ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་དག་པར་སྣང་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་དེའི་རང་བཞིན་གཞན་ཚོལ་བར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་རྣམས་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱའོ། །དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་ནི་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་བྱས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་འདི་དག་ཀྱང་བརྗོད་པ་དང་། འདྲིས་པའི་དབང་གིས་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འཇུག་པའི་ཚུལ་འདིས་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་ཡང་དབྲི་བར་ཡང་མི་བྱེད། སྣོན་པར་ཡང་མི་བྱེད། ཉུང་ངུར་ཡང་མི་བྱེད། ལྷག་པར་ཡང་མི་བྱེད། རྣམ་པར་འཇུག་པར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ཡང་དག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་

【X3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐུན་པའི་ཐབས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【W2 明共立要契方便善巧】【X1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན།

【X2 解】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བཅུ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཕར་འཛིན་པ་དང་མར་འཛིན་པ་དང་། དགེ་སྦྱོང་དུ་འཛིན་པ་དང་། བྲམ་ཟེར་འཛིན་པ་ནས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གལ་ཏེ་ཁྱེད་རྣམས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་བར་དུ་བྱེད་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་རྣམས་ལས་ཇི་ཙམ་འདོད་པ་སྦྱིན་པར་བྱའི། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ནི་སྦྱིན་མི་འདོད་ཞེས་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང་། ཁྱིམ་གྱི་དངོས་པོ་དང་། ཟོང་དགྲམ་པའི་ཁང་པའི་དངོས་པོ་དང་། རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང་། ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་དང་། ནོར་གྱི་དངོས་པོ་དང་། འབྲུའི་དངོས་པོ་འདོད་པ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བཟོ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་རིག་པ་འདོད་པ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དེས་གྲོགས་བྱ་བར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། བག་མ་ལེན་པ་དང་། བག་མ་གཏོང་བར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། ལྷག་པར་ཟ་བ་རྣམས་དང་། འདུ་ཞིང་ཟ་བར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། བྱ་བའི་གྲོགས་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གལ་ཏེ་ཁྱེད་རྣམས་ཕར་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ནི། འདི་ལྟར་ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དག་ལ་གྲོགས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། བྱ་བ་ལ་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ༑ །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་སུན་འབྱིན་པ་གནོད་པར་བྱེད་པ་གཞན་དག་གིས་གསད་པ་དང་། བཅིང་བ་དང་། གཅད་པ་དང་། བརྡེག་པ་དང་། སྨད་པ་དང་། བསྡིགས་པ་དང་། བསྐྲད་པའི་ཕྱིར་ཟིན་པ་རྣམས་དང་། སྤུ་གཏའ་དང་། གཏའ་དང་། བཙོང་བའི་ཕྱིར་ཟིན་པ་རྣམས་ལ་གལ་ཏེ་ཕར་འཛིན་པ་དང་། མར་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ངས་ཁྱེད་ཅག་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལས་ཐར་བར་བྱའོ་ཞེས་ནུས་ཤིང་མཐུ་ཡོད་བཞིན་དུ་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྒྱལ་པོ་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་དང་། འཚོ་བ་མེད་པ་དང་། མི་སྙན་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པས་སྐྲག་པ་རྣམས་ལ་གལ་ཏེ་ཕར་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ངས་ཁྱེད་ཅག་འཇིགས་པ་འདི་ལས་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་བྱའོ་ཞེས་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ༑ །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། མི་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་གལ་ཏེ་ཕར་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ངས་ཁྱེད་ཅག་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་། མི་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བར་བྱའོ་ཞེས་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་ཏེ་ན་བ་རྣམས་ལ་གལ་ཏེ་ཕར་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྒྱས་པར་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ངས་ཁྱེད་ཅག་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལས་ཐར་བར་བྱའོ་ཞེས་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པར་བྱེད་དོ། །

【X3 結】

སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་སྡིག་པ་སྤང་བ་དང་། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ལ་མྱུར་བ་མྱུར་བར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པའི་དགའ་མགུར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པའི་ཐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【W3 明異分意樂方便善巧】【X1 問】【X2 解】

སེམས་ཅན་གང་དག་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ། མྱུར་བ་མྱུར་བར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་འཁྱིག་ཅིང་སྡོད་པའི་དགའ་མགུར་འཇུག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་འདོད་པ་དག་ལ་ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དེ་དག་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དེ། སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པའི་བསམ་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་རྣམས་དང་། སྐྲག་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་དང་། ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རེ་ཞིག་ཡལ་བར་འཇོག་སྟེ། ཡལ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་དང་། ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པར་མི་བྱ་བའི་བསམ་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དྲག་པོ་ལ་འཇུག་ལ། སྙིང་ནས་ནི་མི་བྱེད་ན་སྡིག་པ་སྤང་བ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་ཕྱིར། ཕྱིས་དགའ་དགུར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ༑ །སེམས་ཅན་གང་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སློང་བ་ཡང་མེད་ལ། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནས་རྒྱས་པར་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པའི་བར་དག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་དེ་དག་དེ་དང་འདྲིས་ཤིང་། མཛའ་བ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕར་འཛིན་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ། གནས་པར་བྱ་བའི་བར་གྱི་ཕྱིར། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་གོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་བཅུག་ཀྱང་གལ་ཏེ་འགྱུར་ཞིང་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ན། དེ་དག་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་འཁྲུག་པར་ཡང་སྟོན་ཏེ། སྙིང་ནས་འཁྲུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར༑ རྒྱབ་ཀྱིས་ལྟ་བར་སྟོན་ཏེ། སྙིང་ནས་རྒྱབ་ཀྱིས་ལྟ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་གནོད་པ་འགའ་ཡང་བྱེད་དེ། སྙིང་ནས་གནོད་པར་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【X3 結】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་བསམ་པ་དེ་དང་། སྤྱོད་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་མི་མཐུན་པར་བྱེད་དེ། དེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་དེ་དག་སྡིག་པ་སྤོང་བ་དང་། དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་ཐབས་འདི་ནི་མི་མཐུན་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【W4 明逼迫所生方便善巧】【X1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནན་ཏུར་ལས་བྱུང་བའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན།

【X2 解】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇོ་བོར་གྱུར་པ་འམ། རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་ཡང་རུང་སྟེ༑ བདག་པོར་གྱུར་ནས། བདག་གི་བྲན་གཉུག་མའམ། ཕབ་སྟེ་ཁུགས་པ་ལ་ཡང་རུང་བ་ལ་འདི་སྐད་དུ་ངའི་འབངས་གཉུག་མའམ། ཕབ་སྟེ་ཁུགས་པ་སུ་ཡང་རུང་སྟེ། ཕར་མི་འཛིན་པ་ནས་རྒྱས་པར་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་ནས། འདུག་པ་དེ་ལ་ངས་ཐང་གིས་དབང་བའི་ཟས་དང་གོས་ཀུན་གཅད་དམ་གཅོད་དུ་གཞུག་གོ། །ཡང་ན་དེ་ལ་བརྡེག་ཏུ་གཞུག་གོ། །ཡང་ན་ནོར་ཐམས་ཅད་དང་དབྲལ་ལོ། །ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡུལ་ནས་སྤྱུག་གོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་འཆོས་པར་བྱེད་དོ། །ལས་དེ་ལ་ཡང་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་མཁས་པ་དང་། ཤེས་ཉེན་ཅན་དག་སྒོ་བར་བྱེད་དོ། །

【X3 結】

སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་ཆད་པ་ཆེན་པོ་དེས་སྐྲག་ནས། སྡིག་པ་ཡང་སྤོང་ཞིང་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་གནས་སོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་ནན་གྱིས་གནས་པ་དེ་དང་། ཐབས་དེས་དགེ་བའི་ལས་ལ་འཛུད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་ནན་ཏུར་ལས་བྱུང་བའི་ཐབས་ཞེས་བྱའོ།། །།

【W5 明施恩報恩方便善巧】【X1 問】

བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པ།

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱས་པ་ལ་ལན་ལྡོན་པའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན།

【X2 解】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་སྔོན་སྦྱིན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བའི་སྐྱབས་སམ། འཇིགས་པའི་སྐྱབས་སམ། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་བྲལ་བར་བྱས་པའམ། ནད་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕན་པ་ཉུང་ཡང་རུང་། མང་ཡང་རུང་བ་བྱས་ལ་བྱས་པ་གཟོ་ཞིང་བྱས་པ་ཤེས་ཏེ། ཕྱིར་ལན་དུ་ཕན་གདགས་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཁོ་ནར་ལན་དུ་འཆོལ་བར་བྱེད་ལ། ཁས་ལེན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟང་ཟིང་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཕར་འཛིན་པ་དང་། མར་འཛིན་པ་ནས་རྒྱས་པར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླང་བའི་བར་དུ་བྱས་ན། དེ་ཉིད་ཁྱེད་ཀྱིས་ང་ལ་ལན་དུ་ཕན་བཏགས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་།

【X3 結】

བྱས་པའི་ལན་གློན་པ་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གཞན་ལས་རེ་བར་བྱེད་ལ། ཐབས་དེས་གཞན་དག་དགེ་བ་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཐབས་དེ་ནི་བྱས་པ་ལ་ལན་གློན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【W6 明究竟清淨方便善巧】【X1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཐབས་གང་ཞེ་ན།

【X2 解】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལ་གནས་ཤིང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་སྦྱངས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ཏེ། དེ་ནི་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་གྱིས། བདག་ཅག་གིས་དེ་མཉེས་པར་བྱ་སྟེ། མི་མཉེས་པར་མི་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་དྲུང་དུ་ཡང་བདག་ཅག་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་བར་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། འདུན་པ་ཆེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བའོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་རིགས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས། རིགས་མཐོན་པོའམ། ཀུན་གྱིས་བཀུར་བའི་ཁྱིམ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ངམ། མདུན་ན་འདོན་གྱི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་གཅེས་པར་བྱ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་སྤངས་ནས་མངོན་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་སེམས་ཅན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ལ་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུན་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བྱང་ཆུབ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐུན་མོང་དུ་འགྱུར་བའི་འདོད་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། ད་ལྟར་གང་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཚངས་པ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ལས་ན། ཀྱེ་མ་ཆོས་བསྟན་པ་འདི་ནི་ངན་ངོན་ཙམ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཆོས་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་མི་སྟོན་པར་ཚངས་པས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལ་གཞེས་པར་མཛད་དོ། །ཡང་འདིས་ནི་ཚངས་པས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ཁོ་ནས་ཚངས་པའི་ངོར་བྱ་བ་དང་། གཞན་གྱི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པར་ཟད་ཀྱི། བདག་ཉིད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཤེས་ནས། སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་དེ་ལྟར་ལོག་པར་འཛིན་པ་བཙལ་བའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་གཟིགས་སོ། །ཡང་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འཇིག་རྟེན་དུ་སྔོན་མ་བསྐོར་བ་བསྐོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལྟར་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད། བསླབ་པའི་གཞི་དག་ཀྱང་འཆའ་བར་མཛད་དོ།

【X3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐབས་འདི་ལས་གོང་ན་ཐབས་ཆེས་ལྷག་པ་དང་། ཆེས་གྱ་ནོམ་པ་གཞན་མེད་དོ། །

【U3 總結】

དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་མཁས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་མདོ་དང་། རྒྱས་པར་བསྟན་པས༑ སེམས་ཅན་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེལ། ཐ་མལ་པ་རྣམས་ནི་འཛུད་པར་བྱེད། ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་དོ། །འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་དོ། །

【R3 總結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །

【P12 四陀羅尼】【Q1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གཟུངས་གང་ཞེ་ན།

【Q2 答】【R1 舉數列名】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གཟུངས་དང་། དོན་གྱི་གཟུངས་དང་། གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཟོད་པ་འཐོབ་པར་བྱེད་པའི་གཟུངས་སོ། །

【R2 徵問別解】【S1 法陀羅尼】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་གཟུངས་གང་ཞེ་ན།འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་གིས་ཐོས་པ་ཙམ་ཁོ་ནས་མ་གོམས་ཤིང་ཁ་ཏོན་བྱང་བར་མ་བྱས་པའི་མིང་དང་། ཚིག་དང་ཡི་གེར་གཏོགས་པ་རིམ་བཞིན་དུ་བསྡེབས་ཤིང་། རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའི་ཡི་གེ་ཚད་མེད་པ་དཔག་ཏུ་ཚད་མེད་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【S2 義陀羅尼】

དེ་ལ་དོན་གྱི་གཟུངས་གང་ཞེ་ན། སྔ་མ་དང་འདྲ་བའམ། དེའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡོད་དོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཚད་མེད་པ་དག་མ་གོམས་ཤིང་། ཡིད་ཀྱིས་བྱང་བར་མ་བྱས་པར་དུས་ཚད་མེད་པ་དག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །

【S3 呪陀羅尼】

དེ་ལ་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་གིས་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞི་གང་དག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡམས་ཀྱི་ནད་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བྱེད་དེ༑ ཡམས་ཀྱི་ནད་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱ་བ་ལ། དེ་དག་གྲུབ་ཅིང་མཆོག་ཏུ་གྲུབ་ལ་དོན་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་ཞེས་བྱའོ༑ །

【S4 忍陀羅尼】【T1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་འཐོབ་པར་བྱེད་པའི་གཟུངས་གང་ཞེ་ན།

【T2 解】【U1 明出體】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྤྱད་པ། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ།

【U2 明方便】

དབེན་པ་ན་གནས་ཤིང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་མི་སྨྲ་ལ། སུ་དང་ཡང་མི་ཕྲད་ཅིང་། དེ་བཞིན་དུ་རན་པར་ཟ་བ་དང་། བབ་ཅོལ་དུ་མི་ཟ་བ་དང་། ཁ་ཟས་སྣ་གཅིག་ཟ་བ་དང་། སེམས་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་དང་། མཚན་མོ་ཡུན་ཐུང་དུ་ཉལ་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་མི་ཉལ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞི་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ།

【U3 廣明修相】【V1 舉無義呪詞為思惟境】

ཏད་ཡ་ཐཱ། ཨི་ཊི༑ མི་ཊི། ཀི་ཊི། བྷིཿཀྵན་ཏི། པ་དཱ་ནི་སྭཱ་ཧཱ། ཞེས་བྱ་བའི་

【V2 於呪句正起思惟】

གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞི་དེ་དག་གི་དོན་སེམས་ཤིང་འཇལ་ལ་ཉེ་བར་རྟོགས་ཏེ། དེ་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞི་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཏེ། སུ་ལས་ཀྱང་མ་ཐོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞི་འདི་དག་ལ་ནི་དོན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཅི་ཡང་མེད་དེ། འདི་དག་ནི་དོན་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །འདི་དག་གི་དོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དོན་མེད་པ་འདི་ཁོ་ན་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕ་རོལ་དུ་དོན་གཞན་ཚོལ་བར་ཡང་མི་བྱེད་དེ། དེ་ཙམ་གྱིས་ན་དེས་གསང་སྔགས་གཞི་དེ་དག་གི་དོན་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་གསང་སྔགས་གཞི་དེ་དག་གི་དོན་ཡང་དག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས། དོན་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཡང་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ལས་མ་ཐོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས། དོན་འདི་ལྟ་བུ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འཁྱུར་ཏེ། བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །དེ་དག་གི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡིན་ནོ་སྙམ་མོ། །དེས་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས། དེ་ལས་དོན་གཞན་མི་ཚོལ་ལ་དོན་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་དགའ་བ་དང་། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【V3 由思惟成忍勝義利】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་གཟུངས་ཀྱི་ཚིག་ཐོབ་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཐོབ་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སའི་བཟོད་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ།

【T3 結】

འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་གཟུངས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【R3 約位分別】

དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་གཟུངས་དང་། དོན་གྱི་གཟུངས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་འདས་ནས། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ངེས་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཚུན་ཆད་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་ངམ། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན། བརྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན། རྒྱ་ཆེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་དང་དོན་གྱི་གཟུངས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་གཟུངས་ནི་ཇི་སྐད་བརྗོད་པ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །

【R4 明得因差別】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་ན་གཟུངས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་འཐོབ་སྟེ། གང་ཡང་རུང་བ་མ་ཚང་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་དང་། གཞན་མ་ཐོས་པ་དག་ལ་ཕྲག་དོག་མི་སྐྱེད་དེ། ཕྲག་དོག་མེད་པ་དང་། བསླངས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྦྱིན་ཞིང་འགྱོད་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དམ་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མ་མོ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ལ་ཀུན་དུ་དགའ་ཞིང་། ཆོས་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ནོ། །

【P13 所修正願】【Q1 問】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྨོན་ལམ་གང་ཞེ་ན།

【Q2 答】【R1 總說】

དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྨོན་ལམ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་དང་། སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་སྨོན་ལམ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དང་། སྨོན་ལམ་ཆེན་པོའོ། །

【R2 別釋】【S1 發心願】

དེ་ལ་དང་པོ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【S2 受生願】

ཕྱི་མ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དང་མཐུན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་སྨོན་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【S3 所行願】

ཆོས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་སྨོན་པ་དང་། ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པའི་ཡུལ་ལ་སྨོན་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་སྨོན་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【S4 正願】

ཕྱི་མ་ལ་མདོའམ། རྒྱས་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་སྨོན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །

【S5 大願】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་དེ་ཉིད་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། ཕྱི་མ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་དང་། རིམ་གྲོ་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བྱ་བ་ནི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཟུང་ཞིང་བསྲུང་བར་བྱ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ཡང་དག་པར་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ན་བཞུགས་པ་ནས། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་བར་གྱི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དང་། བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་གཅིག་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོའོ། །

【P14 三三摩地】【Q1 辨三相】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐོང་ནས། སེམས་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱའོ། །སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས། ཕྱིས་དེ་ལ་མི་སྨོན་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་བསལ་ནས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །

【Q2 明建立】

ཅིའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་པོ་འདི་དག་གཞག་གི། འདི་ལས་གོང་ན་ཡང་མེད་ལ་འདི་ལས་ལྷག་པ་ཡང་མེད་ཅེ་ན། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་འདི་གཉིས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འདུས་བྱས་དང་། འདུས་མ་བྱས་ནི་ཡོད་པའོ། །བདག་གམ་བདག་གི་ནི་མེད་པའོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་ལ་མི་མཐུན་པར་བདེན་པར་སྨོན་པ་ལས་ནི་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །འདུས་མ་བྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སྨོན་ཅིང་ཡང་དག་པར་མངོན་པར་དགའ་བར་འཛིན་པ་ལས་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །མེད་པ་ཁོ་ནའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོན་པའམ། མི་སྨོན་པར་མི་བྱ་བར་དེ་མེད་པ་ཁོ་ནར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ལྟ་བ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【Q3 結勸修學】

དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་པོ་འདི་དག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པ་གང་དག་ལ་ཉན་ཐོས་རྣམས་སློབ་ཅིང་། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་དང་། སྒོམ་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【P15 四法嗢拕南】【Q1 舉數列名】

ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་མདོ་དང་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་མདོ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་མདོ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་མདོའོ། །

【Q2 解嗢拕南義】

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་དོན་གྱི་ཆོས་ཕལ་ཆེར་སྟོན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱའོ། །་དུས་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཐུབ་པ་ཐུགས་ཞི་བ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་བརྗོད་ཅིང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་མདོ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ནི་འབྱོར་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་གོང་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡིན་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་མདོ་ཞེས་བྱའོ། །

【Q3 依四義次第解釋】【R1 釋無常義】【S1 問】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ཞེ་ན།

【S2 解】【T1 就遍計所執以解無常】

འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྟག་ཏུ་མེད་པ་ཁོ་ནར་དམིགས་ནས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་མཐོང་ངོ་། །

【T2 就依他因緣之法以解無常】【U1 觀依他自性無常】

ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར། ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དང་། འཇིག་པ་དམིགས་ནས། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་སྟེ།

【U2 約三世以辯無常】

དེས་འདས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྐྱེས་ནས་འགག་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ལ། དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ནི་རྒྱུ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོད་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ངོ་། །ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ངོ་། །དེ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་མི་དམིགས་ཏེ༑ འབྲས་བུ་སྐྱེད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་ཏེ། མ་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་གི་རྒྱུ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པར་མཐོང་ངོ་། །དེ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་དམིགས་ཏེ། འབྲས་བུ་མ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་ཏེ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་རྒྱུ་ལས་ནི་ཡོད་པར་མཐོང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

【U3 就四相以辨無常】【V1 辨四相】

དེས་དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་དུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཇུག་པར་མཐོང་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་རེ་རེ་ལ་འདུས་བྱས་རྣམས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་མཐོང་ལ་སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་ཡང་དག་པར་མཐོང་ངོ་། །

【V2 破廣外執】【W1 約大小二相以破實有】【X1 略破法外四相】

དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཞིག་མ་ཐག་ཏུ་སྔ་ནས་མེད་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བར་མཐོང་ངོ་། །སྐྱེས་ཟིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ན་མ་ཞིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་པར་མཐོང་ངོ་། །སྔར་འགགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་སྔར་འགགས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྐྱེས་པ་དེ་གཞན་ནམ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒ་བར་མཐོང་ངོ་། །སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་དེའི་འོག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་འཇིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་པར་མཐོང་ངོ་། །དེས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་བྱུང་བ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་། རྒ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་དེའི་འོག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ངོ་། །

【X2 廣破法外四相】【Y1 將欲破先申正義】

འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་པོ་དེ་དག་བསྡུས་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་གཉིས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། ཡོད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང་། མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཉིས་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །འདུ་བྱེད་དེ་དག་གི་ཡོད་པ་དེ་ནི་གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །

【Y2 破邪執】【Z1 明總觀非實】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུ་བྱེད་ཙམ་མ་གཏོགས་པར་དེའི་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་། རྒ་བ་དང་། མི་རྟག་པའི་རྫས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྟག་ཏུ་མ་མཐོང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེས་འདུ་བྱེད་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་བར་དམིགས་པར་ཟད་ཀྱི། དེའི་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། རྒ་བ་དང་། མི་རྟག་པ་གཞན་ནི་མ་དམིགས་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཙམ་ཁོ་ན་ཞིག་གནས་པ་དང་། རྒ་བ་དང་འཇིགས་པར་དམིགས་པར་ཟད་ཀྱི་དེའི་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། རྒ་བ་དང་། མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

【Z2 以理別徵以破實有】【a1 約四相以破實有】

རིགས་པས་དཔྱད་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་རྫས་སུ་མི་དམིགས་སོ། །འདི་ལྟར་དཔྱད་ན་མི་དམིགས་ཏེ། གལ་ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་མ་གཏོགས་པར་སྐྱེ་བའི་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཇི་སྐད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་སོ༑ །དེ་ལྟ་ན་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་དེ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་གྲང་ན། གལ་ཏེ་གཞན་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་བ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་རྟག་པར་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་ཞིག་རྫས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། །ཇི་སྟེ་གཞན་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང་། རྒ་བ་དང་། འཇིག་པ་ཡང་རྒྱས་པར་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【a2 別約滅相以破實有】

གལ་ཏེ་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་དེ་ཡང་སྐྱེ་བའམ། འགག་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་འཇིག་པ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ།འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལྟར་ཚེགས་ཆུང་ངུས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇིག་པ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་ན་ནི་འདུ་བྱེད་འགགས་ཟིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་གི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་པ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའམ། འགག་ཅེས་བྱ་བར་མི་རུང་ངོ་། །

【W2 約假有觀成破其實有】

རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དུས་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་པ་དང་། བཏགས་པའི་ཡོད་པ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་མཐོང་བའི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་མི་རུང་ངོ་། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་རུང་སྟེ།

【S3 結】

དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【R2 釋有漏皆苦義】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་སྟེ། མི་རྟག་པ་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ཀྱི་དངོས་པོར་མཐོང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【R3 釋諸法無我義】

ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་འདུ་བྱེད་དང་། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང་། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཆོས་ཡོད་པ་འདི་དག་ནི་གང་ཟག་མ་ཡིན་ལ་ཆོས་ཡོད་པ་ལ་མ་གཏོགས་པའི་གང་ཟག་གཞན་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྗོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །

【R4 釋涅槃義】【S1 法】【T1 釋涅槃名】

ཡང་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱུ་སྔར་ཡང་དག་པར་ཆད་ལ་ཕྱིས་མ་ལུས་པར་མེད་པར་གྱུར་ནས་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཀྱང་གཏན་དུ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་ཅིང་། འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ།

【T2 出涅槃體】

དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བར་རིག་པར་བྱའོ། །

【T3 約人辨】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མ་དག་པའམ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་ནི་དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་དེ་སྐད་ཀྱང་ཟེར་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའམ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ལ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཡོད་དེ།

【S2 喻】【T1 王子喻】【U1 喻】

འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་བུའམ། ཁྱིམ་བདག་གི་བུ་ཡང་རུང་སྟེ། རྒྱལ་པོའམ། ཁྱིམ་བདག་གི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ལ་བྱིས་པ་གཞོན་ནུར་འདུག་པ་དེ་ལ་རྒྱལ་པོའམ༑ ཁྱིམ་བདག་དེས་བཅོས་མའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤིང་རྟའམ། བ་ལང་དང་། རྟའི་ཤིང་རྟའམ། གླང་པོ་ཆེའི་ཤིང་རྟ་བྱིན་ལ་རྒྱལ་པོའི་བུའམ། ཁྱིམ་བདག་གི་བུ་དེ་ཡང་དེ་དག་གིས་རྩེ་ཞིང་དགའ་ལ་དགའ་དགུར་སྤྱོད་དེ། བཅོས་པའི་རི་དྭགས་དེ་དག་ལ་རི་དྭགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་ཅིང་བཅོས་མའི་བ་ལང་དང་། རྟ་དང་གླང་པོ་ཆེ་དེ་དག་ལ་གླང་པོ་ཆེའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་རེ་ཞིག་ན། རྒྱལ་པོའམ་ཁྱིམ་བདག་དེས་བདག་གི་བུ་ཆེར་སྐྱེས་ཤིང་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་པས། ཡང་དག་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་བསྔགས་པ་བརྗོད་ཅིང་། ཡང་དག་པའི་གླང་པོ་ཆེའི་བར་གྱི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་དེ། རྒྱལ་པོའི་བུའམ། ཁྱིམ་བདག་གི་བུ་དེས་ཀྱང་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དེ་ཐོས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། རྒྱལ་པོའམ་ཁྱིམ་བདག་འདི་ནི་བདག་ལ་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་རྣམས་ནས། གླང་པོ་ཆེའི་ཤིང་རྟའི་བར་འདི་དག་གི་བསྔགས་པ་བརྗོད་དོ་སྙམ་མོ། །དེ་ནས་དུས་གཞན་ཞིག་ན་རྒྱལ་པོའམ། ཁྱིམ་བདག་དེས་བདག་གི་བུ་ཁྱིམ་གྱི་ཕྱི་རོལ་དུ་ཕྱུང་སྟེ། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་རི་དྭགས་བསྟན་ཅིང་། ཡང་དག་པའི་གླང་པོ་ཆེའི་བར་དུ་བསྟན་ཏེ། དེས་དེ་དག་མཐོང་ནས། དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོར་རིག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་ཏེ། བདག་གི་ཕས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་ནས་གང་དག་གི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ནས། རྒྱས་པར་གླང་པོ་ཆེའི་ཤིང་རྟའི་བར་དེ་དག་གི་ཡང་དག་པའི་དོན་ནི་འདི་དག་ཡིན་པར་ལྟ་ཞིག་ན། བདག་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དེ་ལྟ་བུར་བཅོས་པ་ཙམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ལ་མོས་པར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་སྟེ། སྔོན་གྱི་མོས་པ་དེས་ངོ་ཚ་བར་འགྱུར་རོ། །

【U2 合】

དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་ནས་སྐྱེས་པ་བསམ་པ་མ་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། ཉན་ཐོས་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་བུ་དང་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་། ཕ་ལྟ་བུའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། ས་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཉན་ཐོས་དེ་དག་གི་མདུན་དུ་ཇི་ལྟར་གཟིགས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་ལ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡོན་ཏན་ལས་སྒྲ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་བློས་ཡུན་རིང་མོ་ནས་མོས་ལ།གང་གི་ཚེ་དེ་དག་གི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་ཅིང་འཕེལ་བར་གྱུར་པ་ན་ནི། བསམ་པ་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། ཉན་ཐོས་བདེན་པ་མཐོང་བ་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་དག་གི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཞིག་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དེ་ནི། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ཡིན་པ་ལྟ་ཞིག་ན་བདག་གིས་ནི་སྔོན་བྱིས་པའི་ཤེས་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མོས་པར་མ་གྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་བཅོས་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ལ། སྣང་བ་ཙམ་ཡང་ཡོད་དོ་སྙམ་སྟེ། ཕྱི་མའི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བའི་མོས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔ་མའི་མོས་པ་དེས་ངོ་ཚ་བར་འགྱུར་རོ། །

【T2 病人喻】【U1 喻】【V1 應機感聖喻】

དཔེར་ན་མི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་ལ་ལ་ཞིག་ལ་སྨན་པ་ཆེན་པོ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་དེ་ལ་ཡོད་པའི་ནད་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་དང་མཐུན་པའི་སྨན་དག་གིས་རིམ་གྲོ་བྱས་ནས། མི་ནད་པ་དེས་སྨན་དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་བསྟེན་པས། དེ་དག་ལ་མོས་ཤིང་དེ་དག་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་ལ་སྙིང་པོར་འཛིན་པར་གྱུར་ལ།

【V2 聞教轉執喻】

དེ་ནས་མི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་དེའི་ནད་སྔ་མ་དེ་ཡང་སྨན་བསྟེན་པ་དེས་ཞི་བར་གྱུར་པའི་འོག་ཏུ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ནད་སྔ་ན་མེད་པའི་སྨན་གཞན་དག་གིས་གསོ་དགོས་པ་ཞིག་བྱུང་ལ།

【V3 勸聞勝法喻】

དེ་ནས་སྨན་པ་ཆེན་པོ་དེ་ལ། ནད་སྔ་མ་ནི་ཞི་བར་གྱུར་ལ། ཕྱི་མ་སྨན་གཞན་དག་གིས་གསོ་དགོས་པ་ནི་བྱུང་བར་ཤེས་ནས། སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་སྔ་མ་དེ་བཏང་སྟེ། མཐུན་པ་གཞན་བསྟན་ན།

【V4 前執不捨喻】

བྱིས་པ་ལྟ་བུའི་མི་ནད་པ་སྨན་སྔ་མ་ལ་མོས་ཤིང་། དེ་དག་ཉིད་ལ་ཕན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དེ།

【V5 說教淺深喻】

སྨན་པ་ཆེན་པོ་གང་གིས་སྨན་སྔ་མ་དེ་དང་ཕྱི་མ་དེ་དག་བསྟན་ནས། དེས་མངོན་སུམ་དུ་སྨན་སྔ་མ་དེ་དག་ནི་ནད་ཕྱི་མ་ལ་མི་ཕན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། དེའི་ཚིག་ལ་མངོན་པར་དད་པར་མི་འགྱུར་བ་

【V6 愚人未解喻】

དེ་བཞིན་དུ། བྱིས་པ་ལྟ་བུའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་ལྟ་བུ་ཉོན་མོངས་པས་ཟིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་། སྨན་པ་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་བླ་མ་ལས་ཀྱང་ཆེས་བླ་མར་གྱུར་ཅིང་། ཤིན་ཏུ་བླ་མར་གྱུར་པ་གསལ་བ་བས་གསལ་ཞིང་། ཟབ་པ་བས་ཆེས་ཟབ་པ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ། དམའ་བ་བས་རྒྱ་ཆེ་ལ་ཆེས་རྒྱ་ཆེ་ཤིང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བ། ཡང་དག་པར་བསྟན་ཞིང་། གཏམས་ཏེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་མི་འཇུག་ཅིང་། མ་མོས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །

【U2 合】

དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། ཉན་ཐོས་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་གང་ལ་ཡང་ཡིད་གཉིས་དང་། སོམ་ཉི་མི་སྐྱེད་པ་དེ་ནི། ཅང་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་ཤིང་རྟ་ཡན་ལག་དང་། ཉིང་ལག་དང་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་དང་ཤིན་ཏུ་ལྡན་པ་དང་འདྲ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་དེ་ལ་ཞོན་ནས། ཁ་ལོ་པ་མཁས་པ་བཞིན་དུ་དེས་ས་ཇི་སྲིད་བགྲོད་པར་བྱ་བ་དང་སོན་པར་བྱ་བ་དེར་མི་བུལ་བར་མྱུར་བ་མྱུར་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའི་གཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བདུན་པའོ།། །།

【K3 明其因成果滿】【L18 菩薩功德品】【M1 第一頌】【N1 頌列七名】

སྡོམ་ནི། ངོ་མཚར་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་དང་། །སྙོམས་པའི་སེམས་དང་ཕན་འདོགས་དང་། །ལན་དུ་ཕན་འདོགས་དེ་བཞིན་སྨོན། །སྦྱོར་བ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད། །

【N2 長行次第解釋】【O1 希求法】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་སློབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཉེས་གཤིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་འཁོར་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པས་མི་མཇེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་ཞིང་གདུལ་དཀའ་བ་རྣམས་ཀྱི་གདུལ་བའི་ཐབས་ཤེས་པ་དང་། མཆོག་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ལ་འཇུག་པ་དང་། མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །

【O2 不希奇法】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་ལ་གང་དག་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ༑ ལྔ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བདེ་བའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནར་གྱུར་ནས་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་ཉམས་སུ་ལེན་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་པ་དང་པོ་སྟེ། དེ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་ཤེས་ཤིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་དགའ་ཞིང་། དེ་ཉིད་ཀྱིས་བདེ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འཁོར་བ་ཉམས་སུ་ལེན་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཏེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མི་སྨྲ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བདེ་བའི་ཉམས་ཤེས་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་དགའ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བདེ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་པ་གསུམ་པ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་དགའ་ཞིང་། དེ་ཉིད་ཀྱིས་དགའ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་ཡང་དག་པར་གཏོང་ལ། ཡང་དག་པར་གཏང་བ་དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་མི་འདོད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་པ་བཞི་པ་སྟེ། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཞན་གྱི་བྱ་བ་བདག་གི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བྱེད་ཅིང་གཞན་གྱི་བྱ་བའི་དོན་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྣང་སྟེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་མ་ཡིན་པ་ལྔ་པ་སྟེ། དེ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【O3 平等心】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྙོམས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་སྙོམས་པར་སེམས་དེ་བསྐྱེད་པ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་སྙོམས་པ་ཡིན༑ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བུ་གཅིག་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་སྙོམས་པ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་རིག་ནས་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྙོམས་པར་གནས་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་དོན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྙོམས་པར་གནས་ཏེ། རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་སྙོམས་པ་ཡིན་ནོ། །

【O4 饒益】

སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་འདོགས་པའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་སྟོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པའི་བྱ་བ་མི་མཐུན་པ་དག་ལ་མཐུན་པ་སྟོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། མགོན་མེད་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་བཀྲེན་པ། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་མགོན་ཡོད་པར་བྱེད་པ་དང་། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ལམ་སྟོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། ཐེག་པ་གསུམ་སྟོན་པར་སྒྲུབ་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་འདོགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O5 報恩】

རྣམ་པ་ལྔས་སེམས་ཅན་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕན་འདོགས་འདོགས་པ་ལ་ལན་དུ་ཕན་འདོགས་པར་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་དང་། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བསྐྱེད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། སེམས་ཅན་མགོན་མེད་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་བཀྲེན་པ་རྟེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་བར་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཁ་ཏོན་དུ་བྱེད་པ་དང་། འདྲིར་བཅུག་སྟེ། འཆང་ཞིང་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པའོ། །

【O6 欣讚】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྟག་ཏུ་སྨོན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དེ་དག་ཉིད་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་མཉན་པ་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་མཐུ་ཡོད་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བའོ། །

【O7 不虛饒益加行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དོན་བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། ཐོག་མ་ཁོ་ནར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་། བདེ་བར་འདོད་པ་ཡིན། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཡིན། བློ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མཆོད་པ་དང་། བརྟེན་པ་དང་། ཚད་མེད་པའི་ལེའུ་ལས་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ།། །།

【M2 第二頌】【N1 頌列六名】

སྡོམ་ནི། ཡང་དག་སྦྱོར་དང་འབྲི་བ་དང་། །དེ་བཞིན་ཁྱད་པར་འགྲོ་བ་དང་། །ཡོན་ཏན་འདྲ་བར་བཅོས་རྣམས་དང་། །ཡང་དག་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་འདུལ། །

【N2 長行次第解釋】【O1 無顛倒加行】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ནི། སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་ལྔས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྦྱོར་བ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང་། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སྦྱོར་བ་དང་། །ངེས་པར་འགྱུར་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྦྱོར་བས་ཡིད་གཞུངས་པ་བསྲུང་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་དེས་ཆོས་རྣམས་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཁོ་ནར་འཛིན་ཏོ། །དྲན་པ་སྲུང་སྟེ་དྲན་པ་དེས་ནི་བླངས་པའི་ཆོས་རྣམས་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །ཤེས་པ་སྲུང་སྟེ་ཤེས་པ་དེས་ནི་གཟུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལ་ཉེ་བར་རྟོག་གོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་སྲུང་སྟེ། དེ་ནི་ཡིད་གཞུངས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་བློ་འགྲིབ་པ་དང་། མཐུན་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་སྤང་བ་དང་། གནས་པ་དང་། འཕེལ་བ་དང་མཐུན་པའི་གཞི་སོ་སོར་བརྟེན་པས་སོ་སོར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་ནི་རང་གི་སེམས་ཀུན་དུ་བསྲུང་ངོ་། །ལེགས་པར་གཞན་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་ཀུན་དུ་བསྲུང་ངོ༌། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། འབར་བ་ལྟ་བུ་དང་། ཚད་མེད་པ་དང་། རྟག་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ནི། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་ས་དང་། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་པའི་ས་ལས་བལྟ་བར་བྱའོ། །ངེས་པར་གྱུར་པའི་སྦྱོར་བ་ནི། ངེས་པའི་ས་དང་། སྤྱོད་པ་ངེས་པའི་ས་དང་། མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་ས་ལས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྦྱོར་བ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་སོ། །

【O2 退墮】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འབྲི་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་མ་གུས་པ་དང་།བག་མེད་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ལ་སྟེན་པ་དང་དུ་ལེན་པ་དང་། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་སྟེན་པ་དང་དུ་ལེན་པ་དང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་དཔོག་པར་བྱེད་ཅིང་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའོ། །

【O3 勝進】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་རྣམས་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཟློག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

【O4 相似功德】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལྟར་བཅོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་དག་ལ་གཞི་དེས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། ཚུལ་འཆོས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱེད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པའི་གསང་ཚིག་རྣམས་དང་། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་ཐོབ་ཅིང་། མཁས་པའི་གྲངས་སུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བ་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་རྣམས་ལ་སྲེད་ཅིང་སྟོན་ལ་རྣམ་པར་འཇོག་པའོ། །

【O5 真實功德】

ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་མ་རུངས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་ལྷག་པར་སྙིང་རྗེ་བའི་སེམས་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ལུང་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཤེས་ཀྱི་ཁེ་འཐོབ་ཅིང་མཁས་པའི་གྲངས་སུ་ཆུད་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བ་བྱེད་པ་དང་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཅིང་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་རྣམས་སྤོང་བའོ། །

【O6 調伏有情】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་མདོར་ན་འདུལ་བའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་གནས་བཅུར་ལེགས་པ་ཁོ་ནར་འདུལ་བར་བྱེད་དེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་དབེན་པ་དང་། འདོད་པ་ལས་དབེན་པ་དང་། ཉེས་པར་མི་སྤྱོད་ཅིང་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང་། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་བསྡམས་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང་། འདུ་འཛི་ལས་དབེན་པ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གྱུར་ནས་རྟོགས་པ་ངན་པ་ལས་དབེན་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་ལས་དབེན་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ལས་དབེན་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ལས་དབེན་པའོ།། །།

【M3 第三頌】【N1 頌列五名】

བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ།

སྡོམ་ནི། ལུང་བསྟན་པ་དང་ངེས་པར་ཞུགས། །ངེས་པ་ཁོ་ནར་བྱ་བ་དང་། །རྟག་པར་ཡང་ནི་བྱ་བ་དང་། །གཙོ་བོར་བྱ་བ་ཐ་མ་ཡིན། །

【N2 長行次第解釋】【O1 授記】

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་དྲུག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། རིགས་ལ་གནས་ལ་སེམས་མ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་འདུག་པ་དང་། ལྐོག་ན་འདུག་པ་དང་། དུས་དཔག་ཏུ་རུང་བ་ལ་དུས་དེ་སྲིད་ཅིག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། དུས་དཔག་ཏུ་མི་རུང་བ་ལ་ཡང་ལུང་སྟོན་ཏེ། དུས་ངེས་པར་ནི་མི་མཛད་དོ། །

【O2 墮決定】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངེས་པར་ཞུགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་གནས་པ་ཉིད་ལ་ངེས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་ངེས་པར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་སྐལ་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལ་ནི། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་སེམས་བསྐྱེད་དེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་དེ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་ཐོབ་པ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་བརྩོན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་བྱེད་དོ། །ངེས་པར་ཞུགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་རིགས་ལ་གནས་པའི་ངེས་པར་ཞུགས་པ་དང་། སེམས་བསྐྱེད་པའི་ངེས་པར་ཞུགས་པ་དང་། སྤྱོད་པ་འབྲས་བུ་ཡོད་པའི་ངེས་པར་ཞུགས་པའོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ངེས་པར་ཞུགས་པ་ཐ་མ་ལས་བརྩམས་ཏེ༑ ངེས་པར་ཞུགས་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུང་སྟོན་པས་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །

【O3 定作】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངེས་པར་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་མ་བྱས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་འབར་བ་དང་། རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། སྐྱོ་བ་མེད་དེ།

【O4 常所應作】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟག་པར་བྱ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་དང་།སེམས་ཅན་མགོན་མེད་པ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་དང་། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་བཏང་བར་བྱ་བ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་པ་དང་། འཁྲུལ་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། བྱ་བ་དང་། སྤྱོད་པ་དང་། གནས་པ་དང་། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟག་པར་བྱ་བ་ལྔ་པའོ། །

【O5 最勝】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོར་འདོད་པ་ནི་ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་། མཆོག་ཏུ་འདོགས་པ་རྣམས་ལ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ནི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་ཤེས་རབ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ནི་ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་གྱི་ནང་ན་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའོ།། །།

【M4-5 第四至五頌】【N1 頌列六名】

སྡོམ་ནི། གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། །དེ་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ཚོལ་བ་དང་། །ཡང་དག་ཇི་བཞིན་ཡོངས་སུ་ཤེས། །དེ་བཞིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་། །བསྟན་པ་ཡི་ནི་འབྲས་བུ་དང་། །ཚེ་དང་ཐེག་པ་བསྡུ་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཅུར་ཤེས་བྱ། །མིང་དང་གདགས་པ་དེ་བཞིན་ནོ། །

【N2 長行次第解釋】【O1 第四頌有四門】【P1 四種施設建立】【Q1 總釋】

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་བཞི་པོ་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ན་ཡང་དག་པར་འདོགས་ཤིང་། རྣམ་པར་འཇོག་པར་མཛད་ཀྱི། ལྷར་གྱུར་པའམ། མིར་གྱུར་པའམ། དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེར་གྱུར་པ་གཞན་དག་གང་གིས་ཀྱང་མི་ནུས་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་ལས་ཐོས་པ་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། བདེན་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། རིག་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། ཐེག་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【Q2 隨別釋】【R1 法施設建立】

དེ་ལ་མདོའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་གསུང་རབ་ཏུ་གཏོགས་པ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅིང་བསྡེབས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཆོས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །

【R2 諦施設建立】

བདེན་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མར་ཡོད་དེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་གྱིས་ནི་བདེན་པ་གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ་གཉིས་སུ་མེད་དོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། ངག་གི་བདེན་པ་དང་། བྱ་བའི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནས། ལམ་གྱི་བདེན་པའི་བར་དག་གོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་རྒྱུའི་བདེན་པ་དང་། འབྲས་བུའི་བདེན་པ་དང་། ཤེས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་བདེན་པ་དང་། མཆོག་གི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ནི། བདེན་པའི་བདེན་པ་དང་།བརྫུན་པའི་བདེན་པ་དང་། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་བདེན་པ་དང་། སྤང་བར་བྱ་བའི་བདེན་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་བདེན་པ་དང་། བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རོ་མྱོང་བའི་བདེན་པ་དང་། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། མོས་པའི་བདེན་པ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པའོ༑ །བདེན་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། འཇུག་པའི་བདེན་པ་དང་། ལྡོག་པའི་བདེན་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བདེན་པ་དང་། རྣམ་པར་བྱང་བའི་བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བའི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་དགུ་ནི། མི་རྟག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་བདེན་པ་དང་། སྟོང་པའི་བདེན་པ་དང་། བདག་མེད་པའི་བདེན་པ་དང་། འབྱུང་བ་ལ་སྲེད་པའི་བདེན་པ་དང་། འཇིག་པ་ལ་སྲེད་པའི་བདེན་པ་དང་། དེ་སྤང་བའི་ཐབས་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེན་པའོ། །བདེན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི། གནོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། ཁམས་མ་སྙོམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་པ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། གནས་ངན་ལེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། ལས་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་བདེན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་འབྲས་བུའི་བདེན་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །

【R3 理施設建立】